Afstudeeropdracht BACHELOR FYSIOTHERAPIE Pilotstudy Het effect van CureTape op de ervaren pijn na verstandskiesverwijderingen

Afstudeeropdracht BACHELOR FYSIOTHERAPIE 2006 - 2007 Pilotstudy „Het effect van CureTape® op de ervaren pijn na verstandskiesverwijderingen”

Door: Kathrin Lemmen en Katrin Tekstra Opdrachtgever: Harry Pijnappel AK – docent: Herman Berndt SLB – docent: Marjan van Roon Nijmegen, maart 2007

Voorwoord Ter afronding van onze studie presenteren wij dit onderzoek als afstudeerproject. Het idee voor het onderzoek ontstond tijdens de tweede stageperiode van het derde studiejaar, waarin wij in aanraking kwamen met de behandelmethode CureTape®. Harry Pijnappel, onze opdrachtgever, is Medical Taping Instructor en heeft al onderzoek gedaan naar het effect van CureTape® op de beweeglijkheid van de hamstrings. In december 2006 verscheen zijn boek “Medical Taping Concept Manual” wat in dit verslag als referentie gebruikt wordt. In zijn praktijk wordt de CureTape® dagelijks toegepast bij patiënten, onder andere om pijn te dempen. Harry Pijnappel heeft ons een project aangeboden, waarin de vraag centraal stond wat het effect van de tape op de ervaren pijn zou kunnen zijn. Wij vonden dit een uitdaging. Onze hartelijke dank voor hun ondersteuning gaat uit naar: • • • • •

Harry Pijnappel als onze opdrachtgever en vakinhoudelijke expert Dr. Beykrirch, Dr. Partenheimer als kaakchirurgen en hun teams die ons hun praktijk ter beschikking hebben gesteld Het UMC St. Radboud, afdeling mond-, kaak – en aangezichtschirurgie De afstudeerkring AK4F (Nicole Bosman, Victorine Bruggeman, Hanna van Eijsden, Christel Gremmen, Sanne Groters, Inge van Haren, Marije Hazenoot met Herman Berndt als onze docent) Alle patiënten die hun hulp hebben aangeboden voor de realisatie van het onderzoek

Hartelijk bedankt voor jullie medewerking! Kathrin Lemmen en Katrin Tekstra Juni 2007

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

2

Inhoudsopgave Voorwoord ..............................................................................................................2 Inhoudsopgave.......................................................................................................3 Hoofdstuk 1 Theoretisch kader.............................................................................4 1.1 Inleiding ..................................................................................................4 1.2 Centrale vraagstelling.............................................................................4 1.3 Aanleiding...............................................................................................4 1.4 De kaakchirurgische ingreep ..................................................................5 1.5 Pijngewaarwording na weefseltrauma....................................................5 1.6 Het Medical Taping Concept en CureTape® .........................................6 1.6.1 De Tapetechnieken .......................................................................7 1.6.1.1 De Lymfe – Tapetechniek..................................................7 1.6.1.2 De Placebo – Tapetechniek...............................................9 1.6.2 Werking van de Lymfe - Tapetechniek ..........................................9 Hoofdstuk 2 Methode en technieken ....................................................................10 2.1 Inleiding ..................................................................................................10 2.2 Onderzoekstype en design.....................................................................10 2.2.1 Meetmomenten..............................................................................11 2.3 Populatie ................................................................................................11 2.3.1 Inclusie – en exclusiecriteria..........................................................11 2.3.2 Informed consent...........................................................................12 2.4 Variabelen ..............................................................................................12 2.5 Meetinstrumenten...................................................................................12 2.5.1 De VAS – schaal ...........................................................................12 2.5.2 Medicatiegebruik ...........................................................................13 2.6 Statistische verwerking...........................................................................14 Hoofdstuk 3 Resultaten .......................................................................................15 3.1 Inleiding ..................................................................................................15 3.2 Samenstelling van de onderzoeksgroepen ............................................15 3.3 Statistische analyse................................................................................16 3.4 Uitkomsten van de VAS schaal en de pijnstillerregistratielijst ................17 3.5 Invloed effectmodificerende variabelen ..................................................23 Hoofdstuk 4 Interpretatie en conclusie ................................................................31 4.1 Inleiding ..................................................................................................31 4.2 Interpretatie ............................................................................................31 4.2.2 Pijnintensiteit .................................................................................31 4.2.3 Pijnstillergebruik ............................................................................31 4.2.4 Classificaties van de ernst van de ingreep ....................................31 4.2.5 Verschillen tussen mannen en vrouwen........................................31 4.3 Conclusie................................................................................................31 Hoofdstuk 5 Discussie .........................................................................................32 Abstract...................................................................................................................34 Gebruikte literatuur ................................................................................................35 Bijlagen ...................................................................................................................36


pagina

3

Hoofdstuk 1

Theoretisch kader

1.1 Inleiding Dit hoofdstuk behandelt de centrale vraagstelling van het project en geeft een beschrijving van de hoofdvariabelen pijn en CureTape®. Daarvoor zal vanuit de theorie over de pijnfysiologie en de wondgenezing de werking van de CureTape® worden toegelicht en waarom de verwachtingen omtrent het mogelijke pijndempende effect bestaan. 1.2 Centrale vraagstelling Patiënten krijgen na een het verwijderen van kiezen standaard pijnstillers. CureTape® zal als aanvullende therapiemethode worden toegepast. Het onderzoek richt zich op de registratie van de door de patiënt ervaren pijn en het medicatiegebruik bij de drie behandelmethodes: “Alleen medicatiebehandeling”, “Medicatiebehandeling én Lymfetechniek CureTape®” en “Medicatiebehandeling én Placebo CureTape®”. De resultaten zullen worden vergeleken om een mogelijk verschil in de ervaren pijn te laten zien tussen de drie groepen. Dit onderzoek wil een antwoord geven op de vraag naar het effect van CureTape® zeven dagen postoperatief op de ervaren pijn bij patiënten bij wie operatief verstandskiezen werden verwijderd in vergelijking met het effect van alleen een medicatieapplicatie bij een vergelijkbare patiëntengroep. 1.3 Aanleiding Fysiotherapeuten hebben vaak te maken met het fenomeen pijn en zwelling in de acute fase na een operatieve ingreep. Na weefseltrauma reageert het weefsel met een ontstekingsreactie. Er ontstaat een lokale zwelling die een drukverhoging geeft op het omringende weefsel. Door deze drukverhoging wordt de bloedcirculatie verstoord en de lymfeafvoer belemmerd, waardoor de druk op de pijnreceptoren toeneemt1. De pijn belemmert het functioneel bewegingspatroon en veroorzaakt daardoor vaak secundaire klachten. Vertaald naar een zwelling in het craniomandibulaire gebied betekent dit bijvoorbeeld functiebeperkingen van de kaak met vaak samengaande nekklachten3,4. De theorie is dat de elastische vezels van de CureTape® de bovenste huidlaag liften en daarmee ruimte creëren voor een verbeterde afvoer van de lymfe, waardoor een drukvermindering op de pijnreceptoren wordt bereikt. Daardoor en door de continue prikkeling van huidreceptoren zou de pijn als minder erg ervaren worden en een functioneel bewegen sneller weer mogelijk zijn. De kans op secundaire klachten zou daarmee verminderd worden. Tevens zou het medicatiegebruik verminderd kunnen worden.


pagina

4

1.4 De kaakchirurgische ingreep Bij alle deelnemende patiënten werden twee verstandskiezen aan één kant verwijderd. De manier waarop dit werd uitgevoerd is onder te verdelen in drie klassen5:  Klasse I gewoon trekken van de verstandskies  Klasse II vóór het trekken moet een sneetje worden gemaakt  Klasse III vóór het trekken moet een sneetje worden gemaakt en moet geboord worden 1.5 Pijngewaarwording na weefseltrauma Als er ergens in het lichaam weefselschade optreedt, is de eerste reactie een afgifte van transmitters (o.a. histamine en substance P) naar aanleiding van de activiteit van de in de huid aanwezige mestcellen. Deze hebben de taak het ontstekingsproces op gang te brengen. Histamine heeft een lokale vasodilatatie van de vaatwanden tot gevolg, waardoor de cellen van het immuunsysteem een toegang wordt geboden tot het aangedane weefsel. Maar niet alleen deze cellen dringen nu het beschadigde gebied binnen, ook plasma-eiwitten en vocht stromen in. Er ontstaat een lokale zwelling. Tegelijkertijd wordt het wondgebied hyperalgetisch door de uitkering van substance P, die een prikkeling van dunne ongemyeliniseerde afferente zenuwvezels tot gevolg heeft. Door de druk vanuit het gezwollen weefsel krijgen zij een continue input. Deze twee processen lopen naast elkaar, maar beïnvloeden elkaar wederzijds. Doordat de dunne ongemyeliniseerde zenuwvezels een afgifte van substance P stimuleren, worden ook de mestcellen geactiveerd, wat een aanhoudende vasodilatatie tot gevolg heeft. Door hoge histamine- en substance P concentraties worden wederom de dunne pijnreceptoren geprikkeld die aanleiding geven tot een verhoogde substance P afgifte. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel tot aan het moment waarop door een verhoogde doorbloeding van het gebied de substance P langzamerhand wordt afgebouwd1,2.


pagina

5

1.6 Het Medical Taping Concept en CureTape® Het Medical Taping Concept (MTC) is een nieuwe therapiemethode binnen de fysiotherapie. Het oorspronkelijke idee werd ontwikkeld door de Japanner Kenzo Kase in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Hij ontwikkelde een elastische katoenpleister die op de huid wordt aangebracht om de functionaliteit van het weefsel te ondersteunen; anders dan tapes die aangebracht worden om de functionaliteit in te perken. De pleister (verder genoemd: tape) komt qua elasticiteit en structuur overeen met de menselijke huid en bevat geen medicatie. Er is nauwelijks kans op huidirritatie, omdat de tape is voorzien met een acrylhechtlaag. Volgens het MTC heeft een behandeling met CureTape® vijf verschillende invloedgebieden1. Dit zijn met name:     

Activatie van de circulatie Deactivatie van het pijnsysteem Verbetering van de spierfunctie Ondersteuning van de gewrichtsfunctie Segmentale beïnvloeding

De liftende werking van de tape geeft een onmiddellijke drukvermindering, waardoor de bloedcirculatie en de lymfeafvoer worden hersteld. De druk op de pijnreceptoren zou afnemen, waardoor de ervaren pijn onmiddellijk verminderd wordt en een meer fysiologisch bewegingspatroon mogelijk gemaakt wordt. De tape kan op verschillende manieren op de huid worden aangebracht, al naargelang het beoogde effect zoals hierboven beschreven. Er werd binnen dit onderzoek gekozen voor de Y-lymfetape-techniek, om zo de lymfecirculatie te activeren. (afbeelding 1)

Afbeelding 1: Y-lymfetape-techniek


pagina

6

1.6.1 Tapetechnieken De binnen dit onderzoek gebruikte tape is huidskleurig en heeft een breedte van 75 mm. Deze breedte is noodzakelijk om het hele gebied met de lymfebanen te kunnen bedekken. Er werd gekozen voor huidskleurige tape, omdat de tape in een zichtbaar gebied aangebracht wordt en patiënten met de tape moeten gaan werken. Het is dus een esthetische keuze. Wij maken gebruik van twee verschillende tapetechnieken: de lymfe-tapetechniek en een placebo-tapetechniek. 1.6.1.1 Lymfe - Tapetechniek Omdat de tape qua lengte moet passen op de hals van de patiënt, moet de tape van te voren aangemeten worden. De volgende uitleg wordt gegeven aan de hand van een voorbeeld van de tapetechniek op de linkerkant van de hals: De tape wordt in gestrekte positie van het hoofd-halsgebied aangemeten: de patiënt zit rechtop en brengt zijn hoofd eerst vanuit de nulstand naar lateroflexie naar rechts en vervolgens naar maximale rotatie naar rechts met enige retroflexie van de nek. De tape moet in deze positie in de lengte reiken vanaf het acromio-claviculaire driehoekje op de schouder tot het distale eenderde van de onderste kaakrand. De basis wordt rond geknipt waardoor de tape beter en langer blijft plakken. De andere kant van de tape wordt schuin afgeknipt, zodat de lange zijde van de tape reikt tot aan het distale eenderde van de kaak en de korte zijde tot net de oorschelp. De tape wordt, behalve 2cm op de basis, in de lengte in zes strookjes van gelijke breedte geknipt, die in lengte toenemen (afbeelding 2). De einden van de strookjes worden eveneens rond geknipt.

Afbeelding 2: Tape voor de linker kant


pagina

7

Om de tape op het hoofd-halsgebied aan te brengen, gaat de patiënt rechtop zitten met het hoofd in de nulpositie (recht vooruitkijkend, hoofd niet in anteropositie). De basis van de tape wordt op het distale deel van de clavicula in de acromioclaviculaire hoek geplakt, zodat de strookjes opstijgend naar proximaal verlopen (in het transversale vlak), in lengte van de lymfebanen. De patiënt brengt zijn hoofd nu in de gerekte positie (zoals boven beschreven). In deze positie is de huid van het toepassingsgebied het meest gerekt. De eerste drie strookjes worden, beginnend bij de meest distale (de langste), vanuit de basis zonder rek op de huid geplakt in het verloop van de lymfebanen, tot aan de rand van de onderkaak (afbeelding 3). De strookjes worden vast gewreven vanuit proximaal naar distaal, in de richting van de lymfeafvoer.

Afbeelding 3: hoofd in rechtsrotatie en lateroflexie naar rechts

Nadat de eerste drie strookjes bevestigd zijn, wordt het hoofd vanuit de lateroflexierotatie-retroversie-stand teruggebracht naar de pure lateroflexiestand. In deze positie is het gebied tussen de schouder-hoofd-hoek en het oor het meest gerekt en worden de laatste drie strookjes zonder rek op de huid geplakt in de lengte van de lymfebanen (afbeelding 4). Ook hier worden de drie strookjes nog een keer vast gewreven. Als de tape goed aangebracht is gaat de huid golven doordat de tape de gerekte huid van de onderhuid aftrekt.

Afbeelding 4: hoofd in lateroflexie naar rechts Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

8

1.6.1.2 De Placebo - Tapetechniek Om een placebo-effect uit te sluiten, wordt ervoor gekozen om bij een tweede experimentele groep een placebotape aan te leggen. Deze placebotape bestaat uit drie gelijke strookjes (12 cm lang en 2,5 cm breed) die aan het uiteinde rond worden geknipt. De patiënt zit rechtop met het hoofd in de nulpositie. De strookjes worden achter elkaar parallel op de schouder aangebracht. Het uiteinde van het eerste streepje wordt, beginnend op de bovenste rand van de clavicula, proximaal op de clavicula geplakt. Nu wordt de tape iets gerekt en naar dorsaal in richting van de bovenste scapularand aangebracht. De tweede en derde tape worden met geringe afstand op dezelfde manier parallel op de schouder geplakt.

Afbeelding 5: Placebo-tapetechniek

1.6.2 Werking van de Lymfe – Tapetechniek De CureTape® wordt zonder rek maar in een gerekte positie van het te behandelen lichaamsgebied aangebracht, in de lengte van de lymfebanen. Zodra het hoofd in de nulpositie teruggebracht wordt, trekken de elastische vezels van de tape de bovenste huidlaag van de dieper liggende lagen af en creëren daarmee voldoende ruimte om de lymfe verbeterd af te laten vloeien. Door de daarmee samenhangende drukafname op het weefsel zou tegelijkertijd een pijnvermindering optreden. Een tweede reden voor de pijnafname volgens het MTC is de voortdurende prikkeling van huidreceptoren volgens de Gate Control Theorie die de tape geeft. Daardoor wordt de door de dunne ongemyeliniseerde huidafferente C-vezels doorgegeven informatie door het ruggenmerg minder sterk waargenomen1.


pagina

9

Hoofdstuk 2

Methode en Technieken

2.1 Inleiding In hoofdstuk 2 worden de methode en de technieken omschreven, die in het onderzoek worden gehanteerd. Eerst wordt de definitie van het onderzoekstype beschreven. Vervolgens wordt in paragraaf 2.3 uitgelegd hoe op grond van inclusie- en exclusiecriteria de steekproef is bepaald. Paragraaf 2.4 behandelt de voor het onderzoek relevante variabelen en daarop aansluitend paragraaf 2.5 de gebruikte meetinstrumenten.Ten slotte zal beschreven worden hoe de statistische verwerking van de gevonden meetwaarden eruit zal zien. 2.2 Onderzoekstype en design De vraag naar de effecten van het gebruik van CureTape® op de ervaren pijn en de inname van pijnmedicatie past bij het design van een kwantitatief onderzoek, omdat de meetgegevens in maat en getal zijn weer te geven. Om de vraagstelling te kunnen beantwoorden, is gekozen voor een experimenteel ontwerp, waarbij gewerkt wordt met een experimentele groep en een controlegroep. Om een mogelijk optredend placebo-effect te meten, wordt een derde groep meegenomen in het onderzoek. Er zijn alleen nametingen verricht bij de drie groepen Het onderzoek heeft een prospectief experimenteel ontwerp (figuur 2.1).

Figuur 2.1: “prospectief experimenteel ontwerp”

Tijdstip:

(voor) de dag van ingreep

dag van de ingreep

6h

12h

24h 2d 4d post ingreep

7d

Groep 1 (Experimenteel)

G

X

M0

M1

M2

M3

M4 M5

Groep 2 (Placebo)

G

X

M0

M1

M2

M3

M4 M5

Groep 3 (Controle)

G

M0

M1

M2

M3

M4

M5

G = Groepenindeling; X = interventie (tapen); M = meting

De deelnemende patiënten worden via randomisatie in de drie onderzoeksgroepen ingedeeld en behandeld. De indeling doet iedere patiënt zelf door uit drie gelijksoortige enveloppen te kiezen. De enveloppen zijn op de achterkant in kleuren gemarkeerd en bevatten de betreffende vragenlijsten.


pagina

10

2.2.1 Meetmomenten Het onderzoek besloeg voor iedere patiënt zeven dagen, beginnend op het moment van de ingreep. De patiënten van de twee experimentele groepen kregen meteen na de ingreep de tape aangelegd met het verzoek deze voor zeven dagen te laten zitten. Binnen de onderzoeksperiode werden alle patiënten gevraagd op zes tijdstippen een VAS-schaal in te vullen en te registreren hoeveel pijnmedicatie zij gebruikten. De meetinstrumenten worden nader toegelicht in paragraaf 2.5. 2.3 Populatie, doelgroep en steekproef Vanuit de vraagstelling is er een bepaalde onderzoekspopulatie gegeven: patiënten na een kaakchirurgische ingreep. Dit omvat niet alleen kaakchirurgiepatiënten uit Nederland of Duitsland, maar patiënten van de hele wereld. Omdat het echter niet haalbaar was alle patiënten te betrekken in het onderzoek, moest er een groep mensen gevonden worden, die de onderzoekspopulatie zo goed mogelijk representeerde. Het begrip “kaakchirurgiepatiënten” was echter nog heel breed. Er moest dus een keuze gemaakt worden voor een bepaalde doelgroep. In het kader van dit onderzoek zijn dit patiënten bij wie minimaal twee verstandskiezen werden verwijderd. In totaal werden 157 patiënten gevraagd deel te nemen aan het onderzoek. Uiteindelijk waren 90 patiënten hiertoe bereid. Aan hen werden vragenlijsten uitgedeeld, waarvan er 37 werden geretourneerd. Bij de vergelijking van de samenstelling van de onderzoeksgroepen onderling wordt duidelijk dat de grootte van de groepen en de verdeling van mannen en vrouwen verschilt. De tapegroep en de pijnstillergroep zijn echter toch vergelijkbaar omdat het procentuele aandeel vrouwen en mannen nagenoeg gelijk is (56,3% vrouwen in de tapegroep bij 44,5% vrouwen in de pijnstillergroep). De placebogroep steekt hier bovenuit met een percentage van 75% vrouwen. Wat betreft de gemiddelde leeftijd (rond de 24 jaar) zijn alle drie onderzoeksgroepen vergelijkbaar. 2.3.1 Inclusie- en exclusiecriteria Om het onderzoek uit te kunnen voeren, is er al in de voorbereidingsfase een onderzoekspopulatie bepaald worden aan de hand van inclusie- en exclusiecriteria. Inclusiecriteria:  Leeftijd tussen 18 en 40  Verwijdering van tenminste 2 verstandskiezen Exclusiecriteria:  Beharing in het toepassingsgebied  Pleisterallergie  Wonden in het toepassingsgebied  Inconsistente huid in het toepassingsgebied


pagina

11

2.3.2 Informed consent De patiënten worden binnen de betreffende praktijken benaderd en uitgebreid geïnformeerd over de inhoud van het onderzoek. Zij geven hun toestemming aan het onderzoek mee te doen door een bewijs van toestemming te ondertekenen. 2.4 Variabelen Gezien de vraagstelling van het onderzoek hebben wij te maken met drie relevante variabelen: het gebruik van CureTape®, de ervaren pijn en de ingenomen medicatie. De pijn is in dit kader te beschouwen als de afhankelijke variabele omdat deze als gevolgvariabele van de experimentele condities wordt onderzocht. Als onafhankelijke variabelen zijn daarom te noemen: het medicatiegebruik en bij de experimentele groep aanvullend: de CureTape®. 2.5 Meetinstrumenten De twee meetinstrumenten die zijn gebruikt bij de meetmomenten zijn de VAS – schaal en een registratielijst voor het medicatiegebruik. 2.5.1 De VAS – schaal De VAS – schaal wordt gebruikt om de door de patiënt ervaren pijn in kaart te brengen. De schaal bestaat uit een lijntje van 100 mm zonder schaalaanduiding. Alleen aan het einde worden ankers aangegeven: de “0” wordt als “geen pijn” en de “10” als “ondraaglijke pijn” gedefinieerd. Op deze manier hoeft de patiënt zich niet vast te leggen op getallen, maar kan hij vrij een streepje op de lijn zetten, die de mate van pijn aangeeft. Door de afstand van “0” tot aan de door de patiënt gezette lijn op de VAS schaal in mm te tellen, kan de ervaren pijn vertaald worden naar een metrische grootheid9. De ervaren pijn wordt op die manier ordinaal gemeten. Figuur 2.2: “VAS – schaal”

0


10

pagina

12

De VAS – schaal wordt internationaal als valide meetinstrument erkend om de door de patiënt ervaren pijn te meten7. In de literatuur zijn bronnen te vinden die de validiteit en betrouwbaarheid van dit instrument ondersteunen11. Bij het invullen van de VAS doen altijd toevalsvarianten mee. De meetfout van de VAS is gering (0,123) en blijkt bij schalen van 10 cm het geringst te zijn. Ten aanzien van een betrouwbaarheidsmaat van r > 0,9, is de VAS als zeer betrouwbaar te beschouwen7. De VAS – schaal kan gemakkelijk en snel door de patiënt in worden gevuld, zonder veel instructies te hoeven geven. Om de hanteerbaarheid toch nog te vergroten, kregen de patiënten zowel een schriftelijke als een mondelinge instructie over hoe de lijst in te vullen. 2.5.2 Medicatiegebruik Door middel van een lijst wordt de door de patiënt ingenomen medicatie geregistreerd. Figuur 2.3: “Medicatieregistratie”

Wanneer en hoeveel pijnstillers heeft u ingenomen? 1. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg

Pijnstiller:…………..

2. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


Het meetinstrument om de gebruikte pijnmedicatie in kaart te brengen vraagt eenduidig naar de datum, de dosis en de naam van de gebruikte medicatie. Het meet dus wat het beoogt te meten. De pijnstillerregistratie kan gemakkelijk en snel door de patiënt in worden gevuld, zonder veel instructies te moeten geven. Om de hanteerbaarheid toch nog te vergroten, kregen de patiënten zowel een schriftelijke als een mondelinge instructie over hoe de lijst ingevuld diende te worden.


pagina

13

2.6 Statistische verwerking De data zijn verwerkt met behulp van het statistiekprogramma SPSS. 2.6.1 VAS De afstand op de VAS in mm vanuit het nulpunt naar de door de patiënt gezette streep is een getal. Dit getal, als de waarde voor de variabele pijn, zal in het analyseprogramma SPSS ingevoerd en geanalyseerd worden. 2.6.2 Pijnmedicatie Bij pijnmedicatie verschilt de intensiteit soms met de werking hiervan. Omdat binnen dit onderzoek gebruik werd gemaakt van twee verschillende soorten pijnmedicatie, met name Ibuprofen en Paracetamol, kunnen de aangegeven doses niet zomaar opgeteld worden en met elkaar worden vergeleken. Er is een analyse-instrument nodig dat rekening houdt met mogelijke verschillen in werkwijze van de medicaties. Het Anatomical Therapeutic Chemical / Defined Daily Dose (ATC/DDD) systeem is zo een instrument; het dient als een werktuig voor de statistische verwerking van de hoeveelheid ingenomen medicatie voor wetenschappelijk onderzoek. In het ATC rangschikkingsysteem zijn de medicijnen verdeeld in verschillende groepen: of naar het orgaan of systeem waarop ze invloed uitoefenen of naar hun chemische stof en hun farmacologische en therapeutische eigenschappen. De DDD is de aangenomen gemiddelde dagelijkse dosis van een werkzame stof (in dit geval de pijndempende stof) die bij een volwassenen nodig is om de werking van deze instant te houden. Deze benodigde dosering wordt dus uitgedrukt in DDD’s in plaats van in mg werkzame stof. Omdat de hoeveelheid van deze werkzame stof per medicament verschillend is, bestaat voor ieder medicament een DDD getal (tabel 2.6.1, bijlage). Om twee pijnmedicamenten met elkaar te kunnen vergelijken, moet de ingenomen medicatie in mg eerst omgerekend worden naar DDD´s. De formule daarvoor luidt: Hoeveelheid werkzame stof = gram / DDD Na dit voor allebei de medicamenten te hebben gedaan, werden de waarden overgedragen naar SPSS. 2.6.3 Overige gegevens Naast de variabelen pijnintensiteit en medicatiegebruik werden aanvullend nog andere variabelen meegenomen in de analyse. Dit zijn: de leeftijd en het geslacht van de patiënt, het tijdstip waarop de verdoving uit was gewerkt en de variabelen “wel tape, placebo, of geen tape” en de soort van de ingreep “klasse I, II of III”. Alle deze gegevens werden na het toekennen van een getal in het programma SPSS ingevoegd en geanalyseerd.


pagina

14

Hoofdstuk 3

Resultaten

3.1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de resultaten van de metingen. Deze worden in paragraaf 3.3 in vorm van grafieken weergegeven. Om de vraag naar het effect van CureTape® op de ervaren pijn en de hoeveelheid ingenomen pijnmedicatie te beantwoorden, zijn in eerste instantie twee analyses uitgevoerd. Dit zijn een vergelijking van de VAS schalen en een vergelijking van de doses ingenomen pijnmedicatie tussen de afzonderlijke groepen. Aanvullend wordt gekeken naar een mogelijk verband tussen effectmodificerende variabelen en de uitkomsten van de vragenlijsten. 3.2 Samenstelling van de onderzoeksgroepen De samenstelling van de groepen is in schema 3.1 en tabel 3.1 weergegeven. Tevens wordt in tabel 3.1 per groep een overzicht van het voorkomen van de verschillende ingreepclassificaties aangeboden. Tabel 3.1 “Overzicht samenstelling definitieve onderzoeksgroepen”

Geslacht Tapegroep

Vrouw 9 (56,3%) Man 7 (43,8%)

Placebogroep

Vrouw 9 (75%) Man 3 (25%)

Pijnstillergroep Vrouw 4 (44,5%) Man 5 (55,6%)


Gemiddelde leeftijd / Standaarddeviatie 23, 4 (std. Dev.: 7,35036) 24,3 (std. Dev.: 6,22799) 23,9 (std. Dev.: 3,95759)

Classificatie ernst van de ingreep I. 6 (37,5%) II. 6 (37,5%) III. 4 (25 %) I. 6 (50%) II. 5 (41,7%) III. 1 (8,3%) I. 2 (22,2%) II. 3 (33,3%) III. 4 (44,4%)

pagina

15

Schema 3.1 “Samenstelling van de onderzoeksgroepen”

Gevraagde patiënten (n = 157)

geexcludeerd(n= 67)

Placebotape (n = 30)

randomiseerd (n = 90)

Tapen (n = 30)

Pijnstiller (n = 30)

vrouwen (n = 15)

mannen (n = 15)

vrouwen (n = 18)

mannen (n = 12)

vrouwen (n = 17)

mannen (n = 13)

vrouwen (n = 9)

mannen (n = 3)

vrouwen (n = 9)

mannen (n = 7)

vrouwen (n = 4)

mannen (n = 5)

Uiteindelijke onderzoeksgroep naar aanleiding van de retourenveloppen

3.3 Statistische analyse De analyse van dit onderzoek is gebaseerd op de beschrijvende en toetsende statistiek. Er wordt gebruik gemaakt van de intention to treat – analyse. Als significantieniveau wordt α=0,05 gehanteerd en er worden tweezijdige toetsen uitgevoerd. De uitkomsten van de VAS worden op ordinaal meetniveau getoetst. Hiervoor worden de T-toets, de Independent Sample T Test, de Paired Sample T Test en de variantie-analyse Anova gebruikt. Het pijnstillergebruik wordt op parametrisch niveau getoetst. Hiervoor worden de Mann – Whitney U toets, de Kruskal – Wallis toets en de Wilcoxon toets gebruikt.


pagina

16

3.4 Uitkomsten van de VAS schaal en het pijnstillergebruik 3.4.1 Uitkomsten van de VAS schaal Nulhypothese H0: - H0 : µ 1 = µ 2 = µ3 - H0 : µ x = µy - H0: µTa = µTb Alternatiefhypothese H1: - H1 : µ 1 ╪ µ2 ╪ µ3 -

H1 : µ x ╪ µy

-

H1: µTa ╪ µTb

Alle groepen ervaren even veel pijn. Twee onderzoeksgroepen ervaren even veel pijn. Er is geen verschil tussen twee meetmomenten binnen een onderzoeksgroep Er is een verschil in de ervaren pijn tussen alle onderzoeksgroepen. Er is een verschil in de ervaren pijn tussen twee onderzoeksgroepen. Er is een verschil tussen twee meetmomenten binnen een groep.

µ1 = gemiddelde rangscore VAS Tapegroep µ2 = gemiddelde rangscore VAS Placebogroep µ3 = gemiddelde rangscore VAS Pijnstillergroep µx = gemiddelde rangscore VAS van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep µy = gemiddelde rangscore VAS van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep µTa = gemiddelde rangscore VAS eerste meetmoment µTb = gemiddelde rangscore VAS tweede meetmoment Grafiek 3.1 “Pijnbeloop in relatie tot de onderzoeksgroepen”

Uit grafiek 3.1 wordt duidelijk dat de door de patiënten ervaren pijn een verschil laat zien wat betreft de intensiteit van het beginniveau. Het beginniveau van de ervaren pijn bij de tapegroep ligt duidelijk onder het beginniveau van de ervaren pijn bij de pijnstillergroep en de placebogroep. Na een lineair beloop eindigen de tapegroep en de pijnstillergroep nagenoeg op hetzelfde intensiteitniveau, waarbij de placebogroep nog een hoger pijnniveau laat zien. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

17

Tabel 3.2 “Overzicht Gemiddelde rangscore van de VAS binnen de onderzoeksgroepen”

Mediaan VAS in mm (Range) T1 T2 Tapegroep 20,5 15 (61) (52) Placebogroep 28 30 (69) (67) Pijnstillergroep 22 30 (60) (45)

T = meetmoment

Groepen

T3 15,5 (64) 21 (62) 25 (47)

T4 11,5 (48) 15,5 (57) 20 (60)

T5 6 (62) 11,5 (71) 7 (53)

T6 2,5 (39) 4,5 (72) 7 (21)

Tabel 3.2 laat de gemiddelde rangscore van de VAS binnen de onderzoeksgroepen zien. Op het eerste meetmoment ervaart de placebogroep gemiddeld duidelijk meer pijn. De pijnstillergroep ervaart op meetmomenten drie tot en met zes gemiddeld meer pijn dan de andere onderzoeksgroepen. De tapegroep ervaart op alle zes meetmomenten gemiddeld minder pijn dan de andere twee onderzoeksgroepen. Tabel 3.3 “ Overzicht Kruskal Wallis: Verschil in de ervaren pijn tussen alle onderzoeksgroepen”

Groepen Tapegroep ↔ Placebogroep ↔ Pijnstillergroep

Significantie T1 T2 0, 379 0, 112

T3 0,133

T4 0,581

T = meetmoment

T5 0,723

T6 0,847

De Kruskal Wallis toets toetst de nulhypothese H0: µ1 = µ2 = µ3. Zoals te zien in tabel 3.3. wordt deze nulhypothese bij een significantie groter dan 0,05 niet verworpen. Alle groepen ervaren dus evenveel pijn. Tabel 3.4 “ Overzicht Mann- Whitney U: Verschil in de ervaren pijn tussen twee onderzoeksgroepen” T = meetmoment

Groepen

Significantie T1 T2 0,427 0,461

T3 0,308

T4 0,590

T5 0,691

T6 0,931

0,033

0,043

0,307

0,416

0,590

0,337

0,545

0,696

0,803

0,666

Tapegroep ↨ Pijnstillergroep Tapegroep 0,177 ↨ Placebogroep Pijnstillergroep 0,644 ↨ Placebogroep

De Mann - Whitney U toets toetst de nulhypothese H0: µx = µy . Zoals te zien in tabel 3.4 wordt bij een vergelijking tussen de ervaren pijn op de gemeten tijdstippen tussen de tapegroep en de pijnstillergroep en tussen de placebogroep en de pijnstillergroep geen significant verschil gevonden. Alleen bij de vergelijking tussen de tapegroep en de placebogroep wordt de nulhypothese H0: µ1 = µ2 op de tijdstippen T2 en T3 bij een significantie kleiner dan 0,05 verworpen met een betrouwbaarheid van 95 %. Hier verschilt de ervaren pijn tussen de twee groepen. De ervaren pijn op de andere gemeten tijdstippen verschilt niet tussen de tapegroep en de placebogroep.


pagina

18

Tabel 3.5 “Wilcoxon: Verschil tussen twee meetmomenten binnen een onderzoeksgroep”

Groepen

T = meetmoment

Significantie T1 ↕ T2

T2 ↕ T3

T3 ↕ T4

T4 ↕ T5

T5 ↕ T6

T1 ↕ T6

Tapegroep 0,232 Placebogroep 0,533 Pijnstillergroep 0,161

0,093 0,050 0,800

0,396 0,037 0,483

0,333 0,646 0,042

0,240 0,314 0,116

0,017 0,021 0,021

De Wilcoxon toets toetst de Nulhypothese H0: µTa = µTb. De gemiddelde rangscores van de ervaren pijn van meetmoment 1 verschillen bij alle groepen significant van de gemiddelde rangscores van de ervaren pijn van meetmoment 6. H0: µT1 = µT6 wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 95%. De verdere vergelijking tussen de gemiddelde rangscores van de meetmomenten laat geen significant verschil zien. Hier geldt H0: µTa = µTb . Alleen de placebogroep laat een significant verschil zien tussen zowel meetmoment 2 en 3 als ook meetmoment 3 en 4.


pagina

19

3.4.2 Uitkomsten van de pijnstillergebruik Nulhypothese H0: - H0 : µ 1 = µ 2 = µ 3 - H0 : µ x = µy -

H0: µTa = µTb

Alternatiefhypothese H1: - H1 : µ 1 ╪ µ2 ╪ µ3 -

H1 : µ x ╪ µy H1: µTa ╪ µTb

Het gemiddelde pijnstillergebruik van alle groepen is gelijk. Er is geen verschil in pijnstillergebruik tussen twee groepen. Het gemiddelde tussen twee meetmomenten verschilt niet binnen een groep. Er is een verschil in het gemiddelde pijnstillergebruik bij alle groepen. Er is een verschil in pijnstillergebruik tussen twee groepen. Het gemiddelde tussen twee meetmomenten verschilt binnen een groep.

µ1 = gemiddelde pijnstillergebruik Tapegroep µ2 = gemiddelde pijnstillergebruik Placebogroep µ3 = gemiddelde pijnstillergebruik Pijnstillergroep µx = gemiddelde pijnstillergebruik van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep µy = gemiddelde pijnstillergebruik van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep µTa = gemiddelde pijnstillergebruik eerste meetmoment µTb = gemiddelde pijnstillergebruik tweede meetmoment

Grafiek 3.2 “ Pijnstillergebruik in relatie tot de onderzoeksgroepen”

De hoeveelheid de door de deelnemers van alle groepen ingenomen pijnmedicatie laat geen groot verschil zien op het eerste meetmoment. De dosis daalt in het verloop bij alle groepen en eindigt op ongeveer hetzelfde niveau.


pagina

20

Tabel 3.6 “ Gemiddelde pijnstillergebruik binnen de onderzoeksgroepen”

T = meetmoment

Gemiddelde pijnstillergebruik in USD/DDD Groepen (Standaarddeviatie) T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 Tapegroep 1,0 0,7 0,6 0,5 0,3 0,2 0,09 (0,5) (0,5) (0,5) (0,5) (0,5) (0,3) (0,2) Placebogroep 1,1 1,0 0,7 0,3 0,3 0,2 0,2 (0,4) (0,4) (0,6) (0,4) (0,3) (0,4) (0,4) Pijnstillergroep 0,9 0,7 0,3 0,25 0,2 0,1 0,05 (0,9) (0,7) (0,5) (0,3) (0,4) (0,2) (0,2)

T8 0,09 (0,3) 0,08 (0,3) 0,1 (0,3)

T9

T10

0

0

0

0

0,05 (0,2)

0,05 (0,2)

Tabel 3.6 laat het gemiddelde pijnstillergebruik zien binnen de onderzoeksgroepen. De gemiddelde hoeveelheid ingenomen pijnmedicatie laat geen groot verschil zien tussen de drie onderzoeksgroepen. Bij alle drie onderzoeksgroepen ligt de dosis van de ingenomen pijnstiller op het eerste meetmoment rond de 1. Een DDD van 1 is de meest optimale dosis bij pijnstillende middelen. De gemiddelde hoeveelheid ingenomen pijnmedicatie daalt in het verloop bij alle groepen. Tabel 3.7 “ One way Anova: Verschil pijnstillergebruik tussen alle onderzoeksgroepen”

T = meetmoment

Groepen Significantie Tapegroep T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 ↨ Placebogroep 0,756 0,439 0,363 0,329 0,888 0,786 0,303 0,977 0,215 0,215 ↨ Pijnstillergroep De variantie –analyse Anova toetst de nulhypothese H0: µ1 = µ2 = µ3 . Zoals uit tabel 3.7 blijkt werd er geen verschil gevonden in het gemiddelde pijnstillergebruik tussen alle onderzoeksgroepen, dus de nulhypothese H0: µ1 = µ2 = µ3 wordt niet verworpen. Bij alle gemeten tijdstippen ligt de significantie hoger dan 0,05. Tabel 3.8 “ Independent Samples T Test: Verschil pijnstillergebruik tussen twee onderzoeksgroepen” T = meetmoment

Groepen Tapegroep ↨ Pijnstillergroep Tapegroep ↨ Placebogroep Pijnstillergroep ↨ Placebogroep

Significantie T1 T2 T3 0,808

T1

0, 941 0,249

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T8

0,222

0,661

0,439

0,677

0,889

T4

T5

T6

T7

T8

T9 T9

0,533 0,210 0,718 0,244 0,799 0,867 0,291 0,923 -

T1

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T8

T10

0, 188 0,188

T10 -

T9

T10

0,808 0,941 0,249 0,222 0,661 0,439 0,677 0,889 0,347 0,347

De Independent Samples T Test toetst de nulhypothese H0: µx = µy . De nulhypothese wordt bij een significantie > 0,05 niet verworpen. De gemiddelde pijnstillerinname op de gemeten tijdstippen verschilt niet significant bij de vergelijking van de groepen onderling.


pagina

21

Tabel 3.9 “ Paired Samples T Test:Verschil tussen twee meetmomenten binnen een onderzoeksgroep” T = meetmomen

Groepen

Significantie T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T1 ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 T10 Tapegroep 0,008 0,284 0,208 0,055 0,420 0,119 0,882 0,188 - 0 Placebogroep 0,339 0,027 0,027 0,907 0,491 0,674 0,148 0,339 - 0 Pijnstillergroep 0,285 0,080 0,409 0,172 0,169 0,347 0,347 0,347 - 0,012 De Paired Samples T Test toetst de Nulhypothese H0: µTa = µTb Het gemiddelde pijnstillergebruik van alle groepen op dag 1 verschilt significant van het gemiddelde pijnstillergebruik van dag 10. H0: µTa = µTb wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 99% Tapegroep: Het gemiddelde pijnstillergebruik op dag 1 verschilt significant met dat van dag 2 (H0: µTa = µTb wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 95%). Bij een vergelijking tussen de andere dagen is er geen significant verschil te zien. Hier wordt H0: µTa = µTb niet verworpen. Placebogroep: Het gemiddelde pijnstillergebruik op dag 2 verschilt significant met dat van dag 3. zoals ook bij een vergelijking van dag 3 en 4. (H0: µTa = µTb wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 95%) Bij een vergelijking tussen de andere dagen is er geen significant verschil te zien. H0: µTa = µTb wordt niet verworpen. Pijnstillergroep: Bij een vergelijking tussen de verschillende meetmomenten wordt geen significant verschil gevonden.H0: µTa = µTb blijft bestaan.


pagina

22

3.5 Invloed effectmodificerende variabelen 3.5.1 Invloed effectmodificerende variabelen VAS schaal Nulhypothese H0: - H0 : µ m = µ v - H0: µTa = µTb Alternatiefhypothese H1: - H1 : µ m ╪ µv -

H1: µTa ╪ µTb

Mannen en vrouwen ervaren even veel pijn. Er is geen verschil tussen twee meetmomenten binnen een onderzoeksgroep. Er is een verschil in de ervaren pijn tussen mannen en vrouwen Er is een verschil tussen twee meetmomenten binnen een onderzoeksgroep.

µm = gemiddelde rangscore VAS mannen µv = gemiddelde rangscore VAS vrouwen µTa = gemiddelde rangscore VAS eerste meetmoment µTb = gemiddelde rangscore VAS tweede meetmoment Grafiek 3.3 “ Verschil pijnbeloop tussen mannen en vrouwen”

Grafiek 3.3 geeft een overzicht van het verschil in het pijnbeloop tussen mannen en vrouwen. Het beginniveau van de pijnintensiteit ligt bij de vrouwen zichtbaar boven het niveau van de mannen, maar de pijn neemt bij iedere groep in de loop van de tijd af.


pagina

23

Tabel 4.0 “ Overzicht gemiddelde rangscore van de VAS van mannen en vrouwen”

Groepen Mannen Vrouwen

Mediaan VAS in mm (Range) T1 T2 18 18 (62) (60) 28 31 (71) (70)

T3 16 (49) 18,5 (71)

T = meetmoment

T4 11 (38) 16,5 (62)

T5 5 (36) 11,5 (71)

T6 2 (34) 4,5 (72)

Tabel 4.0 laat de gemiddelde rangscores van de VAS van de mannen en de vrouwen zien. Hieruit blijkt dat de mannen op alle meetmomenten gemiddeld minder pijn ervaren dan de vrouwen. Tabel 4.1 „Overzicht Mann Whitney U: Verschil in de evaren pijn tussen mannen en vrouwen“

Groepen Mannen ↕ Vrouwen

Significantie T1 0,02

T2

0,03

T = meetmoment

T3

T4

T5

T6

0,421

0,204

0,329

0,542

De Mann – Whitney U toets toetst de nulhypothese H0: µm = µv . Op meetmoment 1 en 2 is er een significant verschil in de ervaren pijn tussen mannen en vrouwen. (H0: µ1 ╪ µ2 ). Bij de anderen meetmomenten wordt de nulhypothese niet verworpen, dus mannen en vrouwen ervaren even veel pijn. Tabel 4.2 “ Overzicht Wilcoxon: Verschil tussen twee meetmomenten bij mannen en vrouwen”

Groepen

Mannen Vrouwen

T = meetmoment

Significantie T1 ↕ T2

T2 ↕ T3

T3 ↕ T4

T4 ↕ T5

T5 ↕ T6

T1 ↕ T6

0,537 0,245

0,042 0,277

0,178 0,048

0,641 0,007

0,078 0,201

0,002 0,015

De Wilcoxon toets toetst de Nulhypothese H0: µm = µv. Het gemiddelde rangscores van de ervaren pijn van meetmoment 1 verschilt zoals bij mannen en vrouwen significant van het gemiddelde rangscores van de ervaren pijn van meetmoment 6.H0: µm = µv wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 99%. Mannen: De verdere vergelijking tussen de gemiddelde rangscores van de meetmomenten laten geen significant verschil zien. Hier geldt H0: µx = µy Vrouwen: Tussen meetmoment 3 en 4 is een significant verschil met een betrouwbaarheid van 95%. Tussen meetmoment 4 en 5 is een significant verschil met een betrouwbaarheid van 99%. De anderen vergelijkingen laten geen significant verschil zien. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

24

3.5.2 Invloed effectmodificerende variabelen pijnstillergebruik Nulhypothese H0: - H0 : µ m = µ v - H0: µTa = µTb Alternatiefhypothese H1: - H1 : µ m ╪ µv -

H1: µTa ╪ µTb

Mannen en vrouwen gebruiken even veel pijnstiller. Er is geen verschil tussen twee meetmomenten van het Pijnstillergebruik bij mannen en vrouwen Er is een verschil in het pijnstillergebruik tussen mannen en vrouwen Er is een verschil tussen twee meetmomenten van het pijnstillergebruik bij mannen en vrouwen

µm = gemiddelde pijnstillergebruik mannen µv = gemiddelde pijnstillergebruik vrouwen µTa = gemiddelde pijnstillergebruik eerste meetmoment µTb = gemiddelde pijnstillergebruik tweede meetmoment

Grafiek 3.4 “Verschil in de pijnstillerinname tussen mannen en vrouwen”

Grafiek 3.4 toont het verschil in de pijnstillerinname tussen mannen en vrouwen. Het beginniveau ligt hier evenals bij het pijnbeloop hoger bij de vrouwen dan bij de mannen. Naar een lineair verloop eindigen beide groepen nagenoeg op hetzelfde niveau,


pagina

25

Tabel 4.3 “ Gemiddelde pijnstillergebruik van de mannen en vrouwen”

Groepen Mannen Vrouwen

T = meetmoment

Gemiddelde pijnstillergebruik in USD/DDD (Standaarddeviatie) T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 0,7 0,5 0,4 0,3 0,3 0,2 0,1 (0,5) (0,4) (0,5) (0,4) (0,4) (0,3) (0,2) 1,3 1,1 0,7 0,3 0,3 0,2 0,1 (0,5) (0,5) (0,5) (0,4) (0,4) (0,3) (0,3)

T8 0,1 (0,3) 0,1 (0,3)

T9 0,03 (0,1) 0

T10 0,03 (0,1) 0

Tabel 4.3 laat het gemiddelde pijnstillergebruik van de mannen en de vrouwen zien. Hieruit blijkt dat vrouwen op de eerste drie meetmomenten gemiddeld meer pijnstillers gebruiken dan mannen. In het verdere verloop is er geen verschil in het gemiddelde pijnstillergebruik tussen mannen en vrouwen. Tabel 4.4 “ Independent Samples T Test: Verschil pijnstillergebruik tussen mannen en vrouwen

Groepen Mannen ↨ Vrouwen

Significantie T1 T2 T3 0,808

0, 941 0,249

T = meetmoment

T4

T5

T6

T7

T8

0,222

0,661

0,439

0,677

0,889

T9

T10

0, 188 0,188

De Independent Samples T Test toets de nulhypothese H0: µm = µv . De nulhypothese H0: µm = µv wordt bij een significatie > 0,05 niet verworpen. De gemiddelde pijnstillerinname op de gemeten tijdstippen verschilt dus niet significant tussen mannen en vrouwen. Tabel 4.5 “ Paired Samples T Test:Verschil tussen twee meetmomenten binnen mannen en vrouwen”

Groepen

Mannen Vrouwen

T = meetmoment

Significantie T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ ↨ T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 0,120 0,366 0,892 0,021 0,500 0,115 0,536 0,164 0,024 0,004 0,002 0,579 0,164 0,802 0,287 0,162

T9 ↨ T10 -

T1 ↨ T10 0 0

De Paired Samples T Test toets de Nulhypothese H0: µTa = µTb . Het gemiddelde pijnstillergebruik op dag 1 verschilt zowel bij mannen als bij vrouwen significant van het gemiddelde pijnstillergebruik van dag 10. H0: µT1 = µT10wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 99% Mannen: Het gemiddelde pijnstillergebruik op dag 4 verschilt significant met dat van dag 5. (H0: µT4 = µT5 wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 95%) Bij een vergelijking tussen de andere dagen is er geen significant verschil in het pijnstillergebruik te zien. H0: µTa = µTb wordt niet verworpen. Vrouwen: Het gemiddelde pijnstillergebruik op dag 2 verschilt significant met dat van dag 3 zoals ook bij een vergelijking van dag 3 en 4 (H0: µTa = µTb wordt verworpen met een betrouwbaarheid van 95%) Bij een vergelijking tussen de andere dagen is er geen significant verschil te zien. H0: µTa = µTb wordt niet verworpen. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

26

3.5.3 Invloed effectmodificerende variabelen VAS schaal Nulhypothese H0: - H0: µK1 = µK2 = µK3 Alle ingreepclassificatie - groepen ervaren evenveel pijn. - H0: µKx = µKy Twee ingreepclassificatie – groepen ervaren evenveel pijn. Alternatiefhypothese H1: - H1: µK1 ╪ µK2 ╪ µK3 Er is een verschil in de ervaren pijn tussen alle ingreepclassificatie – groepen. - H1: µKx ╪ µKy Er is een verschil in de ervaren pijn tussen twee ingreepclassificatie – groepen. µK1 = gemiddelde rangscore VAS ingreepclassificatie I µK2 = gemiddelde rangscore VAS ingreepclassificatie II µK3 = gemiddelde rangscore VAS ingreepclassificatie III µKx = gemiddelde rangscore VAS van ingreepclassificatie I of II of III µKy = gemiddelde rangscore VAS van ingreepclassificatie I of II of III Grafiek 3.5 “ Verschil pijnbeloop tussen de ingreepclassificatie in het geheel”

Grafiek 3.5 toont het verschil in pijnbeloop tussen de drie classificaties van de ernst van de ingreep. In deze analyse werd alleen onderscheid gemaakt tussen de ingreepclassificatie. De verschillende behandelingen werden niet in de analyse meegenomen. De drie ingreepclassificaties beginnen op verschillende pijn- intensiteitsniveaus: klasse III levert het meeste pijn op, gevolgd van klasse I en afsluitend klasse II, die de minste pijnintensiteit laat zien. De gemiddelde pijnintensiteit neem bij klasse III en klasse I lineair af en eindigen op hetzelfde niveau. klasse II eindigt op een hoger niveau.


pagina

27

Tabel 4.6 “ Overzicht gemiddelde rangscore van de VAS tussen de ingreepclassificaties”

Ingreepclassificaties Mediaan VAS in mm (Range) T1 T2 T3 Klasse I 24,5 29 18 (49) (57) (60) Klasse II 19,5 19,5 17,5 (72) (75) (71) Klasse III 39 34 18 (45) (48) (49)

T4 14,5 (46) 11 (62) 13 (60)

T = meetmoment

T5

T6

7 (71) 6,5 (48) 16 (53)

3 (34) 7 (72) 1 (32)

Tabel 4.6 geeft een overzicht over de gemiddelde rangscore van de VAS tussen de ingreepclassificaties. Hieruit blijkt dat klasse III op de eerste twee meetmomenten en op meetmoment vijf gemiddeld het meest pijn ervaart en klasse II het minst. De gemiddelde pijnintensiteit neemt bij alle drie klassen af, waarbij klasse II op meetmoment zes een hoger gemiddelde rangscore van de VAS laat zien. Tabel 4.7 „Overzicht Kruskal Wallis: Verschil in de evaren pijn tussen de ingreepclassificaties“

IngreepSignificantie classificaties T1 T2 Klasse I ↔ Klasse II↔ 0,038 0,076 Klasse III

T = meetmoment

T3

T4

T5

T6

0,606

0,772

0,836

0,690

De Kruskal Wallis toets toetst de nulhypothese H0: µK1 = µK2 = µK3. Op meetmoment 1 en 2 is er een significant verschil in de ervaren pijn tussen de ingreepclassificaties. (H0: µK1 = µK2 = µK3). Bij de anderen meetmomenten wordt de nulhypothese niet verworpen, dus er is geen significant verschil tussen de ingreepclassificaties. Tabel 4.8 “ Overzicht Mann- Whitney U: Verschil in de ervaren pijn tussen twee ingreepclassificatie - groepen T = meetmoment

Ingreepclassificaties Significantie T1 T2 Klasse I 0,301 0,118 ↨ Klasse II Klasse I 0,067 0,777 ↨ Klasse III Klasse II 0,016 0,021 ↨ Klasse III

T3 0,370

T4 0,421

T5 0,612

T6 0,610

0,636

0,950

0,636

0,589

0,508

0,776

0,800

0,442

De Mann – Whitney U toets toetst de nulhypothese H0: µKx = µKy. Zoals in tabel 3.4 te zien is, verschilt de ervaren pijn niet significant tussen de Klasse I en II en Klasse I en III. Allen bij een vergelijking tussen Klasse II en III wordt een verschil in de ervaren pijn op meetmoment 1 en 2 gevonden. Een vergelijking tussen de verdere meetmomenten toon geen significant verschil. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

28

3.5.3 Invloed effectmodificerende variabelen pijnstillergebruik Nulhypothese H0: - H0: µK1 = µK2 = µK3 Alle ingreepclassificatie - groepen gebruiken even veel pijnstiller. - H0: µKx = µKy Twee ingreepclassificatie – groepen gebruiken even veel pijnstiller. Alternatiefhypothese H1: - H1: µK1 ╪ µK2 ╪ µK3 Er is een verschil in het pijnstillergebruik tussen alle ingreepclassificatie – groepen. - H1: µKx ╪ µKy Er is een verschil in het pijnstillergebruik tussen twee ingreepclassificatie – groepen. µK1 = gemiddelde pijnstillergebruik Tapegroep µK2 = gemiddelde pijnstillergebruik Placebogroep µK3 = gemiddelde pijnstillergebruik Pijnstillergroep µKx = gemiddelde pijnstillergebruik van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep µKy = gemiddelde pijnstillergebruik van de Tapegroep of Placebogroep of Pijnstillergroep

Grafiek 3.6 “Verschil in de pijnstillerinname tussen de ingreepclassificaties”

Grafiek 3.6 toont het verschil in de pijnstillergebruik tussen de drie ingreepclassificaties. Klasse II en II beginnen op hetzelfde pijnstillergebruik. Klasse 1 begint op een iets lager niveau. Het pijnstillergebruik neemt bij alle ingreepclassificaties in de loop van de tijd af. Klasse I en III eindigen op hetzelfde niveau en Klasse II eindigt op een iets hoger niveau.


pagina

29

Tabel 4.9 “ Gemiddelde pijnstillergebruik binnen de ingreepclassificatie - groepen”

Ingreep – classificaties Klasse I Klasse II Klasse III

T = meetmoment

Gemiddelde pijnstillergebruik in USD/DDD (Standaarddeviatie) T1 0,9 (0,5) 1,1 (0,5) 1,1 (0,8)

T2 0,8 (0,5) 0,8 (0,5) 0,9 (0,7)

T3 0,6 (0,5) 0,5 (0,6) 0,5 (0,5)

T4 0,5 (0,5) 0,3 (0,4) 0,2 (0,3)

T5 0,3 (0,5) 0,3 (0,4) 0,7 (0,2)

T6 0,2 (0,3) 0,3 (0,4) 0

T7 0,08 (0,2) 0,2 (0,4) 0

T8

T9

T10

0

0

0

0,2 (0,4) 0

0,04 (0,1) 0

0,04 (0,1) 0

Tabel 4.9 laat het gemiddelde pijnstillergebruik binnen de ingreepclassificatie groepen zien. Hieruit blijkt dat het gemiddelde pijnstillergebruik niet duidelijk verschilt tussen de drie ingreepclassificatie – groepen. Tabel 5.0 “ One way Anova: Verschil pijnstillergebruik tussen alle onderzoeksgroepen”

T = meetmoment

Ingreep – Significantie classificaties Klasse I T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T8 T9 T10 ↨ Klasse II 0,480 0,755 0,738 0,100 0,246 0,094 0,063 0,300 0,452 0,452 ↨ Klasse III De variantie –analyse Anova toetst de nulhypothese H0: µK1 = µK2 = µK3 . Zoals uit tabel 3.7 blijkt wordt er geen verschil gevonden in het gemiddelde pijnstillergebruik tussen alle onderzoeksgroepen, dus de nulhypothese H0: µK1 = µK2 = µK3 wordt niet verworpen. Bij alle gemeten tijdstippen ligt de significantie hoger dan 0,05. Tabel 5.1 “ Independent Samples T Test: Verschil pijnstillergebruik tussen twee ingreepclassificatie- groepen” T = meetmoment

Ingreep – classificaties Klasse I ↨ Klasse II Klasse I ↨ Klasse III Klasse II ↨ Klasse III

Significantie T1 0,227

T1

T2

T3

0, 829 0,452

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T8

T9

T10

0,121

0,977

0,378

0,133

0,047

0,336

0,336

T4

T5

T6

T7

T8

0,358 0,611 0,651 0,041 0,063 0,050 0,110 -

T1

T2

T3

T4

T5

T6

T7

T9 -

T8

T10 -

T9

T10

0,941 0,466 0,814 0,599 0,063 0,014 0,029 0,047 0,435 0,435

De Independent Samples T Test toetst de nulhypothese H0: µKx = µKy . Uit de tabel blijkt dat de nulhypothese bij een Significantie > 0,05 niet wordt verworpen. Dus de gemiddelde pijnstillerinname op de gemeten tijdstippen verschilt niet significant bij de vergelijking van de groepen onderling. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

30

Hoofdstuk 4

Interpretatie en conclusie

4.1 Inleiding In hoofdstuk 4 worden de resultaten van de metingen geïnterpreteerd en een antwoord gegeven op de vraagstelling van het project. 4.2 Interpretatie 4.2.1 Pijnintensiteit De uitkomsten die terug te vinden zijn in grafiek 3.1 en tabel 3.2 laten zien dat de tapegroep in zijn geheel qua pijnintensiteit lager zit dan de andere twee groepen. De uitkomsten van de toetsende analyse weergegeven in tabellen 3.2 tot en met 3.5 tonen echter aan dat er geen significant verschil bestaat in de ervaren pijnintensiteit. Voor alle onderzoeksgroepen geldt, dat zij in de loop der tijd een afname van de pijnintensiteit ervaren. 4.2.2 Pijnstillergebruik De vergelijking van het pijnstillergebruik is terug te vinden in grafiek 3.2 en tabellen 3.6 tot en met 3.9. Hieruit blijkt dat het pijnstillergebruik tussen de drie onderzoeksgroepen niet significant verschilt. Bij alle drie onderzoeksgroepen ligt de dosis van de ingenomen pijnstiller op het eerste meetmoment rond de 1. Een DDD van 1 is de meest optimale dosis bij pijnstillende middelen. 4.2.3 Verschillen tussen mannen en vrouwen Verder is gekeken naar mogelijke verschillen in het pijnbeloop en het pijnstillergebruik tussen mannen en vrouwen. Er is geen verschil in beloop van de pijn tussen mannen en vrouwen. De gemiddelde rangscores van de VAS zijn groter bij de vrouwen dan bij de mannen. Bij verdere analyse wordt op meetmoment een en twee een significant verschil aangetoond in de intensiteit van pijn tussen mannen en vrouwen, hoewel in het verdere verloop geen significant verschil in de ervaren pijn aantoonbaar is. Wat betreft het pijnstillergebruik, terug te vinden in tabel 3.6, blijkt er een verschil te zijn in het gemiddelde pijnstillergebruik op de eerste vier dagen tussen mannen en vrouwen. Dit verschil blijkt bij verdere analyse (tabel 3.8) niet significant te zijn. 4.2.4 Classificaties van de ernst van de ingreep Daarnaast is gekeken naar het verband tussen het beloop van de pijnintensiteit en de classificatie van de ingreep. Er is geen verschil in beloop van de ernst van de pijn in relatie tot de ernst van de ingreep en ook niet in de intensiteit van de pijn. Er is wel een significant verschil op de eerste pijnmeting. Er is tevens geen verschil in gebruik van pijnstillers wanneer er wordt gekeken naar de classificaties van de ingreep. 4.3 Conclusie Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat het gebruik van CureTape® geen significant effect heeft op de door de patiënt ervaren pijnintensiteit. Tevens wordt ook geen significante invloed gevonden op het gebruik van pijnmedicatie bij de onderzoeksgroepen. Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

31

Hoofdstuk 5

Discussie

Bij de uitvoering van dit onderzoek bleken een aantal beslissingen van invloed te kunnen zijn op de uitkomsten van dit onderzoek. De vraag was of CureTape® een effect heeft op de ervaren pijn en of de resultaten gegeneraliseerd kunnen worden naar de hele patiëntengroep. Deze vraag kon met behulp van dit onderzoek niet beantwoord worden: Vanwege de beperkte tijd die voor het onderzoek beschikbaar was, kon slechts een relatief kleine steekproef getrokken worden en werden alle ingreepclassificaties geïncludeerd. Om werkelijk te kunnen generaliseren is er volgens de onderzoekers een vervolgonderzoek met een veel grotere steekproef nodig. Mogelijke factoren die de interne validiteit van het onderzoek kunnen hebben beïnvloed, waren: de groepssamenstelling, een leereffect wat betreft het invullen van de meetinstrumenten, een toegenomen kennis over CureTape® en uitval van deelnemers. Bij de vergelijking van de onderzoeksgroepen onderling, welke zijn samengesteld door middel van randomisatie wordt duidelijk dat de grootte van de groepen en de verdeling van mannen en vrouwen verschilt. De tapegroep en de pijnstillergroep zijn echter toch vergelijkbaar omdat het procentuele aandeel vrouwen en mannen nagenoeg gelijk is (56,3% vrouwen in de tapegroep bij 44,5% vrouwen in de pijnstillergroep). De placebogroep steekt hier bovenuit met een percentage van 75% vrouwen. Volgens de resultaten blijken vrouwen significant meer pijn te ervaren en meer pijnmedicatie in te nemen dan mannen. Men zou kunnen vermoeden dat vrouwen eerder bereid zijn om pijnmedicatie te gebruiken dan mannen of dat vrouwen eerlijker zijn bij het invullen van de vragenlijsten. Het groot aandeel vrouwen binnen de placebogroep laat bovendien vermoeden dat de duidelijk meer ervaren pijn in de acute fase – 12 uur en 24 uur - bij de placebogroep tot stand is gekomen door deze ongelijkmatige groepssamenstelling. Wat betreft de gemiddelde leeftijd zijn alle drie de onderzoeksgroepen vergelijkbaar. Verder blijkt uit de analyse dat de tapegroep wat betreft de classificatie van de ernst van de ingrepen, niet benadeeld was in vergelijking tot de overige groepen. Er is dus geen aanleiding om te denken dat CureTape® onder andere omstandigheden een beter effect zou hebben behaald. Om een mogelijk leereffect tegen te gaan werd er van tevoren voor gekozen om een beperkt aantal meetmomenten aan te bieden aan de deelnemers. Ook is geprobeerd te voorkomen dat de patiënten door hun eigen eerdere scoring beïnvloed werden. Na elke meting werden ze daarom gevraagd de ingevulde VAS af te knippen en weg te stoppen. De geretourneerde vragenlijsten lieten echter zien dat maar een klein aantal deelnemers gebruik had gemaakt van deze methode. Er zou bij een vervolgonderzoek over nagedacht moeten worden, hoe dit fenomeen te voorkomen is. Een oplossing kan zijn de vragenlijsten te perforeren, zodat de VAS makkelijker af te knippen is; of de VAS – schalen al zover af te knippen dat alleen nog een eindje aan de vragenlijst hangt en deze gemakkelijk afgescheurd kan worden.


pagina

32

Omdat de onderzoekers vermoedden dat minder vragenlijsten retour komen dan er uitgedeeld worden, werd er bij voorbaat voor gekozen per groep meer vragenlijsten uit te delen dan dat er oorspronkelijk deelnemers ingepland waren: 30 in plaats van 25 vragenlijsten per groep. Opvallend was dat vanuit de tapegroep de meeste vragenlijsten retour zijn gestuurd en vanuit de pijnstillergroep het minst. Een mogelijke reden hiervoor zou kunnen zijn dat de onderzoeksgroepen met een tape er eerder aan worden herinnerd dat zij aan een onderzoek deelnemen doordat zij de tape kunnen zien en voelen. Doordat het onderzoek twee experimentele groepen bevatte, waarbij één groep behandeld werd met de “effectieve” tape en één met een “placebo” tape, is een mogelijk placebo effect uitgeschakeld. Het is duidelijk dat de placebogroep het meest pijn ervoer, vooral in de acute fase – 12 uur en 24 uur – en dat deelnemers uit deze miniem meer pijnmedicatie innam. Een mogelijke reden daarvoor zou kunnen zijn dat de tape techniek de lymfeafvoer negatief beïnvloed heeft, doordat deze dwars op de lymfebanen aan werd gebracht. De invloed van de tape techniek op de lymfeafvoer zou in een vervolgonderzoek mede kunnen worden betrokken. Aanvankelijk was het de bedoeling met deze pilotstudy behalve het effect van CureTape® op de ervaren pijn ook het effect op de optredende zwelling te onderzoeken. Helaas werd te laat vastgesteld dat er een bruikbare methode bestaat deze betrouwbaar te meten. Via de 3D foto - techniek die gebruikt wordt in het UMC St. Radboud is het mogelijk verschillen in zwellinggraden te visualiseren. Daarmee is de mogelijkheid gegeven om de zwelling in een vervolgonderzoek wél te betrekken. Na deze pilotstudy zal een vervolgonderzoek nodig zijn, om het effect van CureTape® te onderzoeken. Kritische punten hierin kunnen zijn: De grootte van de steekproef, de invloed van de tape techniek, het toevoegen van onderzoek naar de mate van zwelling en het invullen en retourneren van de vragenlijst.


pagina

33

Abstract Background Acute pain commonly occurs after surgical procedures and often requires the intervention of a physical therapist. Normal movements can be hindered and subsequent over use of other body parts might cause additional complaints. Objective A quantitative, pilot study was conducted in patients undergoing wisdom teeth removal. The purpose of the study was to evaluate the effect of using CureTape® on pain relief and frequency of oral analgesic use. Methods 90 patients undergoing wisdom teeth removal were asked to complete a Visual Analogue Scale for pain at pre-specified times and document daily analgesic use. The study period started six hours postoperative and continued for seven days. Patients were randomized into three study groups: CureTape®, placebo tape, and analgesic only. Ibuprofen and Paracetamol were the oral analgesic medication used in all three groups. Randomization was done by patient selection of one of three indistinguishable envelopes. The effect of other variables (age, gender, type of procedure) on pain and analgesic use was also evaluated. Results There was no significant difference in patients’ perception of pain and documented use of oral analgesics between the three groups during the study period. Further evaluation of age, gender and type of procedure also revealed no significant difference. Conclusion CureTape® appears to be ineffective at providing additional pain relief in patients undergoing wisdom teeth removal, during the first seven postoperative days.


pagina

34

Gebruikte literatuur 

1



2



3



4



5



6



7



8

www.whocc.no/atcadd 



9

Désiree M.F.M. van der Heijde, Passen en meten, 2002



10



11

Harry Pijnappel, Medical Taping Concept Manual, 2006

J.J. Morree, Dynamik des menschlichen Bindegewebes, vierde herziene druk 2001, Urban & Fischer Verlag München / Jena Prof. dr. ir. M. Naeije / dr. L.A.J. van Loon, Craniomandibulaire functie en dysfunctie, 1998, Bohn Stafleu Van Loghum, Houten / Diegem M.H. Steenks, A. de Wijer, Craniomandibulaire dysfuncties vanuit fysiotherapeutisch en tandheelkundig perspektief, 1989, De Tijdstroom, Lochem J. Jansma, P.J. Schoen, G.M. Raghoedbar, A. Vissink, Dentoalveolaire chirurgie voor de tandarts: verwijdering van derde molaren, Nederlandse Tijdschrift Tandheelkunde 111 (2004) april Baarda, D.B.; de Goede, M.P.M.; Werkboek: Methoden en Technieken; 1993, derde herziene druk 2001, Groningen / Houten: Stenfert Kroese C.L Molenaar et al, Pijnmeting binnen de manuele therapie, 1989, Nederlands tijdschrift voor manuele therapie, Vol. 8, nr. 3 http://www.whocc.no/atcddd/atcsystem.html

Jaarboek Fysiotherapie, Kinesitherapie, 1994, Bohn Stafleu van Loghum

Carlsson AM. Assessment of chronic pain. Aspects of the reliability and validity of the visual analogue scale, IPain 1983; 16(1):87-101.


pagina

35

Bijlagen Bijlage I : Patiënteninformatie betreffende wetenschappelijk onderzoek

38

Bijlage II: Bewijs van toestemming

39

Bijlage III: Vragenlijst

40

Bijlage IV: Gebruiksaanwijzing tape voor patiënten

43

Bijlage V: DDD´s sorted according to substance

44


pagina

36

Bijlage I : Patiënteninformatie betreffende wetenschappelijk onderzoek

Patiënteninformatie betreffende wetenschappelijk onderzoek Geachte patiënte / geachte patiënt, De praktijk van uw kaakchirurg neemt op dit moment deel aan een onderzoek. Doel van deze is te ® onderzoeken of het gebruik van CureTape effect heeft op de ervaren pijn na een kaakchirurgische ingreep. Daarvoor worden drie onderzoeksgroepen gevormd, die op drie verschillende manieren naverzorgd worden. Aan het eind van de studie zullen de drie groepen met elkaar worden vergeleken. Groep „A“: Nazorg met pijnstillers ® Groep „B“: Nazorg met pijnstillers en CureTape techniek „B“ ® Groep „C“: Nazorg met pijnstillers en CureTape techniek „C“

Techniek „B“

Techniek „C“

Om de werking van de tape goed te kunnen beoordelen, hebben wij uw hulp nodig. Op de dag van uw ingreep wordt u toevallig een groep toegedeeld en zal u de bijbehorende nazorg krijgen. Het is mogelijk dat u toevallig in een groep terecht komt, waarbij u getaped zult worden. U moet alleen een vragenlijst invullen die de door uw ervaren pijn en de inname van pijnstillers meet. Wij zouden het u danken indien u aan de studie deelneemt! Vult u a.u.b. het bewijs van toestemming in en brengt u deze op de dag van uw ingreep mee naar de praktijk. Bedankt! Kathrin Lemmen en Katrin Tekstra (studenten fysiotherapie) Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

37

Bijlage II: Bewijs van toestemming

Bewijs van toestemming In het kader van het onderzoek “De invloed van CureTape® op de ervaren pijn na een kaakchirurgisch ingreep“, wordt d.m.v een vragenlijst de ervaren pijn en de consumptie van pijnstillers in kaart gebracht. De gebruikte gegevens worden vertrouwelijk behandeld. •

In het kader van het wetenschappelijke onderzoek zijn de informatie uit uw patiëntenkaart en uw persoonlijke gegevens niet publiek toegankelijk.

•

Uitkomsten van het onderzoek worden uitsluitend anoniem weergegeven. In geval van publicatie wordt uit de gegevens niet duidelijk wie aan de studie heeft deelgenomen.

•

U kunt altijd, zonder opgave van redenen, mondelijk uw deelname aan het onderzoek beëindigen.

 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hiermee verklaar ik,

Naam, Voornaam

Geboortedatum (dd/mm/JJJJ)

aan het onderzoek deel te nemen. Plaats, Datum


Handtekening

pagina

38

Bijlage III: Vragenlijst

De ervaren pijn na een kaakbehandeling Geachte deelnemer, Bedankt voor uw deelname aan ons onderzoek. Door middel van dit onderzoek willen wij uitvinden of ® de toepassing van CureTape na een kaakchirurgische ingreep invloed heeft op de ervaren pijn. Om de werking van de tape goed te kunnen beoordelen hebben wij uw hulp nodig. Wij verzoeken u daarom de opgestelde vragen eerlijk te beantwoorden. Met vriendelijke groeten Kathrin Lemmen en Katrin Tekstra (studenten fysiotherapie)

Harry Pijnappel (fysiotherapeut)

Vragenlijst ervaren pijn Wij willen de door u ervaren pijn als volgt in kaart brengen: Hieronder ziet u een rij van schalen, de zogenoemde pijn – of „VAS“ schalen. Op deze schalen kunt u door het zetten van een verticaal streepje (|) de door u ervaren pijn noteren. „0“ is in dit verband gelijk aan „geen pijn“ en „10“ staat voor „ondraagbare pijn“ Voorbeeld

|-----------|----------------------------------------------------------| 0 10

Procedure: Begint u a.u.b. op het moment dat u merkt dat de verdoving uitgewerkt begint te raken, door het aantal uur en het tijdstip van dit moment te noteren. Vult u daarna de schalen op de aangegeven tijdstippen in. Belangrijk hierbij is dat u na iedere schaal die u invult het stukje papier eraf knipt en in de bijhorende enveloppe stopt. ATTENTIE Gedurende de eerste 24 uur na de ingreep wordt u meerdere keren gevraagd een schaal in te vullen. Daarna is het voldoende de schaal op dag twee en vier in te vullen, echter altijd op hetzelfde tijdstip. Bij voorkeur ligt dit tijdstip rond de 18 uur maar in ieder geval voor het eten.

Voor de ingreep heeft u een verdoving gekregen. Deze zal binnenkort uitgewerkt raken. Op dit tijdstip begint het onderzoek. 1) Hoe laat was de verdoving uitgewerkt (precies tijdstip)? .......................................................................................................................................... Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Afdeling Fysiotherapie Afstudeerproject

pagina

39

Pijnschalen 7. dag bij voorkeur rond 18.00 voor het eten!

|---------------------------------------------------------------------| 0 10

 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. dag

|---------------------------------------------------------------------| 0 10

bij voorkeur rond 18.00 voor het eten!  ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. dag bij voorkeur rond 18.00 voor het eten!

|---------------------------------------------------------------------| 0 10

 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

na 24 uur (1. dag)

|---------------------------------------------------------------------| 0 10

 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

12 uur

|---------------------------------------------------------------------| 0 10

 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6 uur

|---------------------------------------------------------------------| 0 10


pagina

40

Vragenlijst medicatiegebruik Mocht u pijnstillers gebruiken, dan vragen wij u te noteren welke middelen u in heeft genomen, hoeveel en wanneer. 1) Heeft u pijnstillers gebruikt? o Ja

 verder met vraag 2

o Nee

 u bent klaar en hoeft niets meer in te vullen

2) Wanneer en hoeveel pijnstillers heeft u ingenomen? 1. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


2. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


3. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


4. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


5. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


6. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


7. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


8. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


9. Datum: ...............

Tijd:..............

Dosis: .........mg


10. Datum: ...............

Tijd:.............

Dosis: .........mg


11. Datum: ...............

Tijd:.............

Dosis: .........mg


12. Datum: ...............

Tijd:.............

Dosis: .........mg


13. Datum: ...............

Tijd:.............

Dosis: .........mg


14. Datum: ...............

Tijd:.............

Dosis: .........mg


Bedankt voor uw medewerking!


pagina

41

Bijlage IV: Gebruiksaanwijzing tape voor patiënten

Gebruiksaanwijzing Tape ®

U bent na de ingreep behandeld met CureTape . Om ervoor te zorgen dat de tape effectief werkt, is het belangrijk dat u weet hoe u met de tape om moet gaan. Voorwaarde is een lange levensduur van de tape. De bedoeling is dat de tape minstens tot zeven dagen na de datum van de ingreep blijft zitten. De tape bestaat uit elastische vezels, die een normale manier van bewegen toelaten. Bewegingen van het hoofd en van de nek zijn dus mogelijk en wenselijk. Er zijn een paar dingen waarop u moet letten: • •

U zal de tape voelen als u beweegt; dit is normaal. Af en toe kan er jeuk onder de tape ontstaan, dit is geen probleem De jeuk zal niet van lange duur zijn. o Een onverdraagbare prikkel is echter niet wenselijk. Trekt u in dit geval de tape er van boven naar beneden (richting schouder) af  de tape laat zich beter verwijderen als hij wat vochtig is

•

Na het verwijderen van de tape is het mogelijk dat u een rode verkleuring van de huid zult zien. Ook kan het zijn dat u later nog jeuk ervaart. dit fenomeen wordt veroorzaakt door een verbeterde doorbloeding en is niet schadelijk.

•

Alle bewegingen zijn toegestaan.

•

Douchen en wassen is met tape mogelijk o let u er alleen wel op dat u niet over de tape heen wrijft, niet tijdens het inzepen en niet tijdens het afdrogen. In plaats daarvan kunt u deppen.

•

Als een stukje van de tape of zelfs een hele strook loslaat van de huid, probeert u dan a.u.b. niet deze weer vast te plakken. Pakt u gewoon een schaar en knipt u het stukje af. De rest van de tape blijft zitten op de huid, want alle tape die nog contact heeft met de huid, heeft nog een eventuele werking.


pagina

42

Bijlage V: DDD´s sorted according to substance Unit g mg U TU MU

Route of administration Inhal = inhalation N = nasal O = oral P = parenteral R = rectal

= gram = milligram = Unit = thousand units = million units

New DDD

Present ATC code

Year changed

g O,P

0.4

g O,P

C07AB04

1987

1

g O,P

4

g O,P1 J05AB01

1995

Alosetron

2

mg O

1

mg O

A03AE01

2005

Amoxicillin and enzyme inhibitor

1

gP

3

gP

J01CR02

2005

Amprenavir

2.4

gO

1.2

gO

J05AE05

2006

Amrinone

0.15

gP

0.5

gP

C01CE01 1991

Atenolol

0.1

g O,P

75

mg O,P

C07AB03

1995

Azlocillin

6

gP

12

gP

J01CA09

1991

Beclomethasone inhal aerosol/powder

0.4

mg

0.8

mg

R03BA01

1991

Benazepril

20

mg O

7.5

mg O

C09AA07

1995

Benzylpenicillin

2

MU P

3.6

g P2

J01CE01

1991

Bezitramide

10

mg O

15

mg O

N02AC05 2004

Budesonide

0.3

mg N

0.2

mg N

R01AD05 2003

Budesonide inhal. aerosol/powder

0.3

mg

0.8

mg

R03BA02

Cabergoline

1

mg O

0.5

mg O

G02CB03 1997

Cabergoline

4

mg O

3

mg O

N04BC06 2001

Captopril

0.15

gO

50

mg O

C09AA01

Carbocisteine

1

gO

1.5

gO

R05CB03 1987

Carvedilol

50

mg O

37.5

mg O

C07AG02 1995

Cefaclor

2

gO

1.5

gO

J01DA08

1992

Cefaclor

1.5

gO

1

gO

J01DA08

2000

Substance

Previous DDD

Acebutolol

0.6

Aciclovir


1991

1989

pagina

43

Cefaloridine

2

gP

3

gP

J01DA02

1992

Cefamandole

2

gP

6

gP

J01DA07

1992

Cefatrizine

2

gO

1

gO

J01DA21

2000

Cefazolin

2

gP

3

gP

J01DA04

1992

Cefepime

4

gP

2

gP

J01DA24

2000

Cefoperazone

2

gP

6

gP

J01DA32

1992

Cefoperazone

6

gP

4

gP

J01DA32

2000

Cefotaxime

2

gP

6

gP

J01DA10

1992

Cefotaxime

6

gP

4

gP

J01DA10

2000

Cefotetan

2

gP

4

gP

J01DA14

1992

Cefotiam

2

gP

4

gP

J01DA19

1992

Cefoxitin

2

gP

6

gP

J01DA05

1992

Cefradine

3

g O,P

2

g O,P

J01DA31

1992

Cefsulodin

4

gP

6

gP

J01DA12

1992

Cefsulodin

6

gP

4

gP

J01DA12

2000

Ceftazidime

4

gP

6

gP

J01DA11

1992

Ceftazidime

6

gP

4

gP

J01DA11

2000

Ceftizoxime

2

gP

4

gP

J01DA22

1992

Cefuroxime

2 2

gO gP

1 4

gO gP

J01DA06

1992

Cefuroxime

1 4

gO gP

0.5 3

gO gP

J01DA06

2000

Cimetidine

1

g O,P

0.8

g O,P

A02BA01

1989

Ciprofloxacin

1

gP

0.5

gP

J01MA02

1992

Clobutinol

0.3

g O,P

0.12

g O,P

R05DB03 1987

Conjugated estrogens

1.25

mg O

0.625 mg O

G03CA57 1995

Cromoglicic acid inhal aerosol

8

mg

40

mg

R03BC01 1991

Dalteparin

25

TU P

3

TU P

B01AB04

1993

Dalteparin

3

TU P

2.5

TU P

B01AB04

2000

Danaparoid

25

TU P

3

TU P

B01AB09

1993

Danaparoid

3

TU P

1.5

TU P

B01AB09

2000

Dapsone

0.125 g O

50

mg O

J04BA02

1991

Dexibuprofen

1

0.8

gO

M01AE14 2000

gO


pagina

44

Dipyridamole

0.15 0.15

gO gP

0.4 0.2

gO gP

B01AC07

Doxazosin

8

mg O

4

mg O

C02CA04 1992

Enalapril

20

mg O,P

10

mg O,P

C09AA02

1995

Enoxaparin

25

TU P

3

TU P

B01AB05

1993

Enoxaparin

3

TU P

2

TU P

B01AB05

2000

Epinephrine inhal. solution

22.5

mg

20

mg

R03AA01

1989

Erythromycin

1

gO

2

g O3

J01FA01

1990

Erythropoietin

2

TU P

1

TU P

B03XA01

2002

Esomeprazole

20

mg O

30

mg O

A02BC05

2005

Ethylmorphine

0.1

gO

50

mg O

R05DA01 1987

Etidronic acid

1.4

gO

0.4

g O4

M05BA01 1999

Etilefrine

10

mg

50

mg

C01CA01 1985

Felodipine

15

mg O

7.5

mg O

C08CA02 1991

Felodipine

7.5

mg O

5

mg O

C08CA02 1995

Fentanyl

0.6

mg TD 1.2

mg TD N02AB03

Fluticasone

0.3

mg N

0.2

mg N

R01AD08 2000

Flunitrazepam

2

mg

1

mg

N05CD03 1982

Fluvoxamine

0.15

gO

0.1

gO

N06AB08

1996

Folic acid

0.38 109

mg O mg O

0.4 mg O deleted

B03BB01

2003

Foscarnet

13

gP

6.5

gP

J05AD01

1993

Fosfomycin

4

gP

8

gP

J01XX01

1992

Fosinopril

30

mg O

15

mg O

C09AA09

1995

Galantamine

24

mg O

16

mg O

N06DA04 2004

Glyceryl trinitrate

2.5

mg O

5

mg O

C01DA02 1987

Heparin

50

TU P

10

TU P5

B01AB01

1996

Hydrochlorothiazide

50

mg O

25

mg O

C03AA03

1996

Hydrochlorothiazide and potassium

50

mg O

25

mg O

C03AB03

1996

Hydromorphone

4

mg O

20

mg O

N02AA03

2004

Ibuprofen

0.8

g O,R

1.2

g O,R

M01AE01 1987

Isoprenaline

60

mg O,P

90

mg O,P

C01CA02 1987


1991

2005

pagina

45

Isosorbide dinitrate

20

mg O

60

mg O

C01DA08 1987

Ketoconazole

0.6

gO

0.2

gO

J02AB02

1989

Latamoxef

2

gP

6

gP

J01DA18

1992

Latamoxef

6

gP

4

gP

J01DA18

2000

Leflunomide

15

mg O

20

mg O

L04AA13

2004

Levetiracetam

2

gO

1.5

gO

N03AX14

2005

Levofloxacin

0.25

g O,P

0.5

g O,P

J01MA12

2004

Lisinopril

20

mg O

10

mg O

C09AA03

1995

Lovastatin

40

mg O

30

mg O

C10AA02

1994

Meclozine

25

mg O,R

50

mg O,R

R06AE05

1987

Medroxyprogesterone

7

mg P

1.67

mg P6

G03AC06 1995

Metoprolol

0.2

g O,P

0.15

g O,P

C07AB02

1995

Morphine

30

mg O

0.1

gO

N02AA01

1987

Nadroparin

25

TU P

3

TU P

B01AB06

1993

Nadroparin

3

TU P

2.85

TU P

B01AB06

2000

Nicotinyl alcohol

0.3

gO

0.9

gO

C10AD05 1990

Nitroprusside

0.3

gP

50

mg P

C02DD01 1987

Ofloxacin

0.3

gO

0.4

gO

J01MA01

1993

Ondansetron

24

mg O,P

16

mg O,P

A04AA01

1994

Oxycodone

30

mg O

75

mg O

N02AA05

2004

3

gO

N02BE01

Paracetamol Parnaparin

25

TU P

3

TU P

B01AB07

1993

Parnaparin

3

TU P

3.2

TU P

B01AB07

2000

Pentoxifylline

0.3

gO

1

gO

C04AD03 1992

Pipemidic acid

2

gO

0.8

gO

J01MB04

1993

Piperazine

2

gO

3.5

gO

P02CB01

1997

Proxyphylline

0.8

g O,P,R

1.2

g O,P,R

R03DA03 1987

Quinapril

20

mg O

15

mg O

C09AA06

1995

Ramipril

5

mg O

2.5

mg O

C09AA05

1995

Repaglinide

6

mg O

4

mg O

A10BX02

2004

Reviparin

25

TU P

3.0

TU P

B01AB08

1993


pagina

46

Reviparin

3

TU P

1.43

TU P

B01AB08

2000

Risedronic acid

30

mg O

5

mg O

M05BA07 2002

Risperidone

6

mg O

5

mg O

N05AX08

Rofecoxib

12.5

mg O

25

mg O

M01AH02 2004

Sertraline

75

mg O

50

mg O

N06AB06

1996

Simvastatin

20

mg O

15

mg O

C10AA01

1994

Sirolimus

6

mg O

3

mg O

L04AA10

2006

Sotalol

0.3

g O,P

0.16

g O,P

C07AA07

1995

Sulindac

0.2

g O,P,R

0.4

g O,P,R

M01AB02 1987

Sulpiride

0.1

g

0.8

g

N05AL01

Sumatriptan

0.1

gO

50

mg O

N02CC01 2001

Teicoplanin

0.2

gP

0.4

gP

J01XA02

Terbutaline

10

mg O,P

15

mg O,P

R03CC03 1991

Tinzaparin

25

TU P

3.0

TU P

B01AB10

1993

Tinzaparin

3

TU P

3.5

TU P

B01AB10

2000

Tioctic acid

50

mg O,P

0.2

g O,P

A16AX01

1993

Tixocortol

0.4

mg N

8

mg N

R01AD07 1991

Topiramate

0.4

gO

0.3

g O7

N03AX11

Triazolam

0.5

mg

0.25

mg

N05CD05 1987

Zidovudine

1.5 1

gO gP

0.6

g O,P7 J05AF01

1999

1985 1994

1999

1999

Footnotes 1. The new DDD is based on treatment of varicella zoster infections 2. 3.6 g benzylpenicillin corresponds to 6 ME 3. Only valid for erythromycin ethylsuccinate tablets 4. Based on treatment of osteoporosis 5. The new DDD is based on prophylactic treatment of thrombosis 6. The new DDD is a result of the ATC alterations to G03AC06 in 1995 for single dose packages 150 mg/ml, 1 ml and is based on use as a contraceptive 7. Based on combination therapy 8. Prophylactic dose 9. Therapeutic dose


pagina

47

Afstudeeropdracht BACHELOR FYSIOTHERAPIE Pilotstudy Het effect van CureTape op de ervaren pijn na verstandskiesverwijderingen

Recommend Documents