advocatuur in de Vergelijk uzelf Wat advocaten verdienen, hoe ze werken en waar ze van wakker liggen Special 2015 werken Gemeen zijn of juist aardig

ot / BerenschSdu ek onderzo

Special 2015

werken

in de

advocatuur november 2015

Vergelijk uzelf

Wat advocaten verdienen, hoe ze werken en waar ze van wakker liggen

Gemeen zijn of juist aardig Hoe kom je hogerop?

Vreemde eenden De meest innovatieve functies op advocatenkantoren

Weggegooid geld? Recruiters over wervingsites

November 2015

vooraf 3

Foto: Sabine Droogleever Fortuyn

redactioneel Advocaat Kees Emeis van Advocatenkantoor Torenstraat in Den Haag (links) neemt het Sdu Commentaar Relatierecht in ontvangst van Hans van der Spek, manager Kenniscentrum HRM bij organisatieadviesbureau Berenschot.

Vakidioten

H

oe ervaren advocaten hun werk? Zijn ze tevreden over hun inkomen? Wat vinden ze het allerbelangrijkst binnen hun vak? Net als vorig jaar onderzochten organisatieadviesbureau Berenschot en uitgever Sdu de arbeidsmarkt voor advocaten. Ruim tweehonderd advocaten vulden de online-enquête in, hun achtergrond komt goeddeels overeen met die van de totale advocatuur. Manager Kenniscentrum HRM Hans van der Spek constateert dat de advocatuur onder druk lijkt te staan. Hij verwijst naar de uitkomsten van het onderzoek. Maar liefst veertig procent van de respondenten heeft de indruk dat hij of zij niet marktconform betaald krijgt. Vooral de groep advocaten in de leeftijd van 31 tot 45 jaar voelt zich ondergewaardeerd. Advocaten op het gebied van personen- en familierecht zijn negatiever over hun arbeidsvoorwaarden dan andere advocaten. Kees Emeis is als sociaal advocaat werkzaam op het gebied van strafrecht en personen- en familierecht bij Advocatenkantoor Torenstraat in Den Haag. Hij deed mee aan de enquête en won daarmee een Sdu Commentaar naar keuze. Ook Emeis is van mening dat zijn inkomen niet marktconform is. Het verbaast hem niet dat personen- en familierechtadvocaten ontevredener zijn dan andere advocaten. Veel personen- en familierechtzaken worden op toevoegingsbasis gedaan. Op de vergoedingen is

de afgelopen jaren flink bezuinigd. Daarnaast is de eigen bijdrage voor cliënten omhoog gegaan. ‘Anders dan in het strafrecht kiezen mensen met een geschil op het gebied van personen- en familierecht daardoor eerder voor een alternatief. Het aantal zaken is dus wellicht ook kleiner geworden.’ Toch is een te laag inkomen voor de meeste advocaten geen reden om uit de advocatuur te willen stappen. Van de respondenten is één op de vijf op zoek naar een andere baan. ‘Daarmee laat de advocatuur zich kennen als een behoudende beroepsgroep,’ zegt onderzoeker Hans van der Spek. Ter vergelijking, onderzoek onder marketeers wees uit dat bijna veertig procent om zich heen keek. Ook Kees Emeis zou zijn toga niet gauw aan de wilgen hangen. ‘Ik ben gek op mijn vak. De advocatuur heeft een bepaalde romantiek, zeker op mijn vakgebieden. Ik vind het leuk om mensen te helpen, vooral in de niet-financiële sfeer. Je hebt veel vrijheid, het werk is dynamisch. En met de beroepsopleiding heb je ook in je carrière als advocaat geïnvesteerd.’ Door de enquête in te vullen, won Emeis het Sdu Commentaar Relatierecht. Dat komt goed uit. ‘Als ik een pleidooi voorbereid, vind ik het prettig om er een naslagwerk bij te hebben en zodoende met de basis te beginnen. Specifiekere informatie zoek ik vervolgens online op.’

werken in de advocatuur

Nieuw verschenen edities van Sdu Commentaar

In een nieuw jasje, met de vertrouwde kwaliteit

Sdu Commentaar is overzichtelijk ingedeeld, toegankelijk geschreven, en voorzien van verwijzingen naar achterliggende informatie. Probeer Sdu Commentaar eens uit naast uw gebruikelijke bronnen. U ervaart zelf de voordelen. Het gemak. Een nieuwe kijk op de zaak. Bereid u voor, verdiep u zelf, wees een stap voor met Sdu Commentaar.

Kijk voor alle titels op sdu.nl/commentaar

November 2015

inhoud 5 6 onderzoek

Werken in de advocatuur

Berenschot en Sdu vroegen ruim tweehonderd advocaten naar hun verdiensten, zorgen en arbeidsomstandigheden. Vergelijk uzelf. 17 service

Zo werkt werven

Grote kantoren sparen kosten noch moeite bij het inrichten van wervingsites. Weggegooid geld of nuttig? Recruitmentexperts over werken bij-sites. 22 in beeld

Werken waar het lekker is

Sommige advocatenkantoren nemen afstand van de oude inrichting en doen het anders: van stokerij tot strandtent; hier is het lekker werken. 28 achtergrond

Hoe kom je hogerop?

Het piramidemodel in kantoren stimuleert interne competitie. Moet je ellebogen om aan de top te komen of juist niet? 32 achtergrond

Vreemde eenden

Ze hebben ongebruikelijke, nieuwe functies bij advocatenkantoren. Wat doen deze voorlopers en wat missen zij nog in de advocatuur? 41 achtergrond

Ranking the blawgers

Er zijn advocaten die hun persoonlijke merk bouwen via eigen blogs en social media kanalen. Succesvolle juridische bloggers, blawgers, op een rij.

colofon Werken in de advocatuur is een speciale uitgave van Sdu naar aanleiding van het onderzoek Werken in de advocatuur van organisatieadviesbureau Berenschot in samenwerking met Sdu. Verantwoording In september en oktober 2015 voerde Berenschot met Sdu voor de tweede keer een onafhankelijk arbeidsmarktonderzoek onder advocaten uit. De onderzoeks­resultaten geven een beeld van actuele ontwikkelingen in arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstan-

digheden. Ze bieden advocaten een referentiekader. Daarnaast wordt inzichtelijk hoe advocaten zich op hun arbeidsmarkt oriënteren. Er namen meer dan tweehonderd advocaten deel, die samen een betrouwbare afspiegeling van de beroepsgroep vormen. Respondenten konden op vrijwillige basis online deelnemen aan het onderzoek. Redactie Robert Stiphout (hoofdredacteur), Sabine Droogleever Fortuyn, Nathalie Gloudemans-Voogd

Beeldredactie Charlotte Helmer Vormgeving Dimdim, Den Haag Correctie Sandra Braakmann Druk Senefelder Misset, Doetinchem Citeerwijze Werken in de advocatuur 2015-1, p. Aan dit nummer werkten mee Erik Jan Bolsius, Ronald Brokke, Jiri Büller, Jurriaan Mensch

Sdu Annemarie Arts (uitgever), Gert Jan Schinkel (uitgever) Advertenties Fenneke Rosier en Angela Bruins (media-adviseurs): tel. 070 - 3780562, http://www.sduadverteren.nl. [email protected] ISSN 0165-1331

Behoudens door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed aanvaarden auteurs, redacteuren en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten of onvolkomenheden.

Omslag: ANP

November 2015

6

onderzoek

Werken

in de advocatuur Wat verdienen advocaten? Wat willen ze verdienen? Op welk salaris rekenen ze volgend jaar? Hoe en wat declareren ze? Waar gaat hun tijd aan op? Hoeveel vakantiedagen hebben ze? Werken ze thuis? Zijn ze tevreden? Waar maken ze zich zorgen over? Een steekproef van Sdu en organisatieadviesbureau Berenschot onder meer dan tweehonderd advocaten geeft antwoord op deze en tientallen andere vragen. Vergelijk uzelf met uw beroepsgenoten.

Robert Stiphout Beeld: Dimitry de Bruin

Inkomsten

Geen champagne Het is nog te vroeg voor bubbels. Weliswaar is de economische crisis voorbij, maar echt profiteren van het economisch hoogtij doen advocaten (nog) niet. Vorig jaar, in de slechte tijd, voorspelde meer dan de helft van de advocaten een salarisstijging, niet meer dan 4 procent voorzag een daling. Wat blijkt? Advocaten waren iets te optimistisch. Uiteindelijk steeg het inkomen voor 44 procent en zag bijna 9 procent van de advocaten het inkomen dalen. De arbeidsvoorwaarden verslechterden net als vorig jaar voor twee op de tien advocaten; geen reguliere salarisverhoging,

minder verlof, geen dertiende maand en noodgedwongen minder werken kwamen het vaakst voor. Misschien dat een groeiend aantal advocaten daarom wel wat voorzichtiger is. Voor komend jaar rekent nog ‘maar’ 45 procent op hogere inkomsten. Vooral vrouwen stelden hun verwachtingen bij. Van hen denkt 43 procent volgend jaar meer te verdienen, bij mannen is dat 51 procent. Ook de junioren zijn voorzichtiger dit jaar. In 2014 rekenden vier op de tien junior-advocaten/stagiaires op hogere inkomsten, nu zijn dat er drie op de tien. Voelen advocaten zich ondergewaardeerd? Je zou het bijna zeggen. Zeker vier op de tien advocaten vindt dat hij

werken in de advocatuur

of zij (veel) minder verdient dan marktconform zou horen. Vooral vrouwen (38 procent) en advocaten van 31 tot 46 jaar (37 procent) vinden dat ze (veel) te weinig verdienen. Opmerkelijk is dat junior-advocaten/ advocaat-stagiaires ten opzichte van vorig jaar hun gemiddelde uurtarief met een tientje zagen dalen tot 185 euro. Partners en senior-advocaten gingen er juist (iets) op vooruit: van gemiddeld 230 euro naar gemiddeld 235 euro per uur. Toch zijn de ‘jonkies’ het meest positief over een stijging van de inkomsten. Zij verwachten 4 tot 6 procent meer te gaan verdienen. Partners en senioren houden het bij een bescheiden stijging van 1,6 tot 2,6 procent.

gestegen

8 45

5

11

vrouw

41

%

%

47 is... Mijn inkomen

48 48

November 2015

%vrouw 46

onderzoek 7 gelijk veel minder gebleven Mijn inkomen is... (veel) meer dan dan marktconform veel minder marktconform Alle advocaten Partner en senior Junior en stagiaire minder (veel) meer dan dan marktconform dan marktconform 3 marktconform 12 5 minder4 7 17 dan marktconform Ik reken komend jaar op... 39

%

45een teruggang

8 45

41

%

47 gelijk gebleven

Alle advocaten

%

Ik reken komend jaar op...

51

46

man

4

53

verbeterd

Partner en senior

54

250

100.000

200.000100

verslechterd

150/000

15

36

31-45 jaar

Junior/stagiaire

Partner

50 Totaal jaarsalaris 150/000 Marktconform 0 Vast jaarsalaris 100.000 Marktconform Partner

21

%

Senior

Juni

Heeft gevra Senior Advocaa

50.000

veel minder dan marktconform minder dan marktconform

65

50.000

39

kantoor 3 gebleven gelijk

4 7

grootte

% 39

25 6- ad Al 20 vo le 21- ad cat 60 vo en ad cat vo en ca ten 620 21- ad A 60 vo lle ad cat vo en ca ten 25a 6- d Al 20 vo le ad cat vo en ca ten 25a 2- 6-20 dvo Alle 5 6- ad Aal dv cate 20 vo le oc n 21- ad cat a 60 vo en ten ad cat vo en ca ten Alle 620 21- ad A 60 vo lle ad cat vo en ca ten 25a 6- d Al 20 vo le ad cat vo en ca

17

40

Ja, door overige maatr

Ja, door beperking van de omvang van het dienstverband Ja, door af te zien van een 13de maand Ja,0 door beperking van de verlofrechten Ja, door beperking van het salaris 1 kantoor

0

12 5

marktconform

0 < 30 jaar %

39

Alle advocaten

Mijn inkomen is...

%

40

Hoe en wat declareren advocaten

vrouw

45

13

0

Wat is het marktconforme salaris voor200 advocaten? euro’s Mijn arbeidsvoorwaarden Wat is het marktconforme salaris v Partner Senior Junioreuro’s150 Stagiaire Zelfstandig zijn het afgelopen jaar… 200.000

%

(veel) meer dan marktconform

10

Ja, door af te z

29 4 7

20

3 %

45 een salarisverhoging

17

39

marktconform

43

30

12 5

%

Ja, door overige maatreg

Ja, door beperking van de omvang van het dienstverband 65 Ik af verwacht komend een… Ja, door te zien van een 13dejaar maand Ja, door bepe Ja, door % beperking van de verlofrechten Ja, door beperking van het salaris 1 60 gelijk gebleven 3g 58 50 52 48 Ja, door af te zien van de reguliere salarisverhoging 7 40

veel minder dan marktconform minder dan marktconform

%

Heeft u gevraa

21 %

vrouw gelijk gebleven

3 een gelijkblijvend salaris

53

Junior en stagiaire

(veel) meer dan marktconform

Partner en seni

verslechterd

15

Mijn inkomen is...

een teruggang in salaris

Junior/stagiaire

verbeterd

65 Partner en senior

39

verslechterd

4843 % % 46 %

48

4

Mijn arbeidsvoorwaarden zijn het afgelopen jaar…

salarisverhoging

4 21

5

15

11

3 %

Alle advocaten

46

man

39

%

Partner en senior

%

verbeterd

gedaald

54

17

36

marktconform

Mijn arbeidsvoorwaarden zijn het afgelopen jaar… een

Mijn inkomen is het afgelopen jaar...

gestegen

51

%

45

3 Alle advocaten

een gelijkblijvend salaris

INKOMSTEN

39

in salaris

marktconform

12 5 40

%

54

%

werken in de advocatuur

36

grootte

Ja, door af te zien van de reguliere salarisverhoging

7

Wat is het 100 marktconforme salaris voor advocaten?

Gemiddeld aantal gedeclareerde uren Stagiaire Zelfstandig per week

euro’s November 2015 200.000 8

Partner 50 onderzoek

Senior

Junior

Partner

Hoe en wat de

Junior en stagiair

Senior Advocaat

Partner

200.000 100.000

Totaal jaarsalaris Junior Marktconform Stagiaire Zelfstandig Heeft uw organisatie medewerkers Vast jaarsalaris gevraagd in te leveren? Marktconform

Senior

150/000 50.000

Gemidddelde uurtarief per klant (euro's)

Totaal jaarsalaris Ja, door overige maatregelen Marktconform

100.000 Ja, dienstverband 0 door beperking van de omvang van het Vast jaarsalaris

25 6- ad Al 20 vo le 21- ad cat 60 vo en ad cat vo en ca ten 620 21- ad A 60 vo lle ad cat vo en ca ten 25a 6- d Al 20 vo le ad cat vo en ca ten 25 6- ad Al 20 vo le ad cat vo en ca ten

kantoor grootte

euro’s

All e

80

Nee

Totaal jaarsalaris Vast jaarsalaris

Wie verdient meer? Inkomsten van Heeft uw organisatie medewerkers senior-advocaten naar rechtsgebied euro’s gevraagd in te leveren? 60.000

oor overige maatregelen 80.000 20.000 Senior Junior Stagiaire Zelfstandig et dienstverband n 13de maand 60.000 11 verlofrechten 0 3 n het salaris40.000 1 3 3 Totaal jaarsalaris erhoging 20.000 7 Marktconform % 0 Vast jaarsalaris Marktconform men is het afgelopen jaar... 80

Totaal jaarsalaris Vast jaarsalaris Partner

225

%

Senior-advocaat

240

%

ten 62 21- 0 ad A 60 vo lle ad cat vo en ca Alg Alg ten em em 2ee ee 5a n n 6- d Al rec rec 20 vo le ht ht ad cat e vo n ca Str Str ten af af rec rec 2h ht 5 t Ar Ar 6- ad Al be be 20 vo le ids ids ad cat On rec Ond rec vo en de e h ht ca rn rn t ten em em in in gs gs Fa Fa rec rec illi illi A ht sse sse Pelle Phet m m rso r s on en en ne tsr tsr en nec ec ht ht en en f f am am Aa Aa ns n i i lie lie pr rec spra rec ak ke ht ht eli lijk jkh he eid ids sre rec ch ht t

%

gelijk gebleven 12

48

en

%

Partner

Partner en senior

46

Senior

Junior

104

3

Ik verwacht komend jaar een… Stagiaire Zelfstandig

30

10

All e

gelijkblijvend salaris 48

13

0 < 30 jaar

31-45 jaar

e

Hoe en wat declareren advocaten? advocatuur 250 All

werken

in de

All e at en at en

All e at en at en

sArlel ce at ht en at en

sre ch t All e tasr teench at t en iaer t enc ht

25 6- ad Al 20 vo le ad cat vo en ca ten 25 6- ad Al 20 vo le ad cat vo en ca ten

0

een -2 salarisverhoging

52

salarisdaling

57

41

29

20

kantoor 46 2 grootte

kantoor

58

40

60

0

man

salarisverhoging

60 50

Totaal jaarsalaris Vast jaarsalaris

25 6- adv All 20 oc e 21- ad ate 60 voc n ad ate vo n ca ten 620 21- ad A 60 voc lle ad ate vo n ca ten

%

70

%

-24

sre ch t

ht

n teruggang in salaris 82

25

Stagiaire Zelfstandig

Junior en stagiaire

Verwachte salarisstijging in 2015 ent meer? Inkomsten van 126 komend jaar op... Partner Senior Junior vocaten naar rechtsgebied

%

189

Junior/stagiaire

8 %

ig

75

25

48 salarisstijging in 2015 Verwachte

10

30

Nee 5

11

7

189

76,5

ald

%

240

Hoeveel procent Junior/stagiaire Gemiddeld aantal van uw tijd wordt u geacht gedeclareerde declarabel te zijn? uren per week

TEN

41

Senior-advocaat

Hoe en wat declareren advocaten? Gemidddelde uurtarief per klant (euro's)

80.000

100.000 salaris voor advocaten? arktconforme 40.000

225

%

Wie verdient meer? Inkomsten van senior-advocaten naar rechtsgebied

100.000

Partner

11

All e

25 6- ad Al 20 vo le 21- ad cat 60 vo en ad cat vo en ca ten 620 21- ad A 60 vo lle ad cat vo en ca ten 25a 6- d Al 20 vo le ad cat vo en ca ten 25 6- ad Al 20 vo le ad cat vo en ca ten

Ja, door af te zien van een 13de maand Marktconform Ja, door beperking van de verlofrechten 3 Ja, door beperking van het salaris 1 3 3 Ja,0 door af te zien van de reguliere salarisverhoging 7

kantoor grootte 50.000

re

Junio

Wat is het0 marktconforme salaris voor advocaten?

150/000 euro’s

6

u geacht declarabel te zijn?

2 > 46 jaar

Gemidddelde uurtarief

31

ARBEIDSMARKT

DOORWERKEN Denkt u zelf lan

80

November 2015

gelijk gebleven

70

onderzoekte9kunnen werk

60

Wordt binnen uw or Nee Ja over duurzame inzet

50

Mijn positie op de arbeidsmarkt is het afgelopen jaar… 40

31

80 30

verbeterd

gelijk gebleven

70

Zijn 20advocaten op zoek naar ander werk?

60

verslechterd

10 0

Man

40

1 verbeterd % Ja, bij mijn 81 huidigeiswerkgever Mijn positie op de arbeidsmarkt het afgelopen jaar…

%

2

73

10

verslechterd

Nee

2014 Man

0

verslechterd

verbeterd Vrouw

2015 13

9

26

32

Mijn positie op de arbeidsmarkt is het afgelopen jaar… %

%

verslechterd65

55 verbeterd 13

man

32

26

%

gelijk gebleven

% 65

55 vrouw

man

%

vrouw

9

55 Ja, als losstaand terugkerend gespreN 2014

In 2014 zei een kwart van de advocaten te zoeken naar een baan elders. Dat percenta12 ge is in 2015 19. Nog altijd behoorlijk, maar Ja, als 35 onderdeel % wel minder. Dat lijkt vooral te danken aan van de bestaande 53 de kleinere kantoren (tot twintig advoca- performance cyclus ten). Bij kleine kantoren is namelijk 15 procent op zoek naar ‘een nieuwe uitdaging’. 2015 Bij grote kantoren is dat 28 procent. Wie vooral op zoek zijn? Vrouwen (23 procent) kijken net iets meer dan mannen Hoe wordt er binnen (18 procent) om zich heen. Ook de leeftijdsgekeken naar demoti groep van 31 tot 46 jaar is op drift. Van hen wil 35 procent weg. Niet vreemd, per slot Weet van rekening voelt ruim een derde van die groep zich niet marktconform beloond. De redenen voor het verlangen naar ander werk komen uit onverwachte hoek: Wordt al toegepast advocaten willen vooral iets anders omdat Wordt onderzocht de sfeer niet bevalt en de ontwikkelingsmogelijkheden onvoldoende zijn. Pas op de derde plaats komt geld. Anders dan vorig jaar is niet gevraagd naar de favoriete werkgever. Gevraagd naar hun favoriet zei 65 procent van de advocaten vorig jaar het niet te weten. Voor de rest gold: net zoveel advocaten als favorieten.

Vrouw

18

25

30

Geld is niet alles

Ja, bij een andere werkgever

50

20

Arbeidsmarkt

14 Ja, maa % info 35

gelijk gebleven

Denkt u zelf la te kunnen wer

Waarom willen advocaten ander werk?

80 70

Ontwikkelingsmogelijkheden

67

80

% 80

50 Waarom willen advocaten ander werk? 60

70

40

60

30

50

20

40

Sfeer 30 67

Ontwikkelingsmogelijkheden

30 20

Mobiliteit (dichter bij huis) Stapje terug

verbeterd Geld/salaris

15 48 verslechterd Secundaire arbeidsvoorwaarden

10 0

Promotie

63

40 0

2014

41

20

10

55

Secundaire arbeidsvoorwaarden

48

50

%

gelijk gebleven Geld/salaris

70

11

11

35

Vrouw

Promotie

werken Mijn positie op de arbeidsmarkt is het afgelopen jaar…

Mobiliteit (dichter bij huis) Stapje terug advocatuur

in de

15

12 %

Nationaal versus internationaal

4

41 Man

14

31

63

60

Ne

Ja

Mijn positie Sfeer op de arbeidsmarkt is het afgelopen jaar…

Nationaal versus

53 2015

van de bestaande performance cyclus November 2015

10

Hoeveel procent van de tijd werken mannen en vrouwen thuis?

%

onderzoek

< 10% van werktijd thuis

70

66

60

Hoe wordt er binnen uw organisatie gekeken naar demotie?

50

52

40

Weet ik niet

18

20

Wordt al toegepast

10

5 2

Wordt onderzocht

10-20% 21-30% 31-40% 22 41-50% 71-80% 2 7 3 0 Vrouw

36

30

%

9

0

75

2

2

Man

Hoeveel procent van de tijd werkt de advocaat th

% 80 70

Niet aan de orde

Denkt u zelf langer door te kunnen werken?

Toch wordt er bij zes op de tien 40 advocaten niet gepraat over de invulWordt binnen uw organisatie gesproken ling van een toekomstige positie, de 30 10-20% over duurzame zogeheten inzetbaarheid? duurzame inzetbaarheid. 20 een optie Ja,Demotie, maar alleen op bij het ouder worDe pensioenleeftijd kruipt omhoog. den, wordtbasis bij driekwart van de resinformele 10 21-30% Hoe lang kunt u nog doorwerken? pondenten niet besproken. 31-40% 0 Ja, als losstaand Die vraag is niet alleen relevant voor Echt zorgen maken advocaten zich 13 terugkerend gesprek arbeidskrachten met fysiek zware niet over langer doorwerken. Meer beroepen, maar ook voor advocaten. dan de helft4staat er neutraal tegenZij vallen niet uit door versleten over en het aandeelHeeft advocaten dat de advocaat de mogelijkheid %werk gewrichten, maar door psychische prolanger doorwerkenom ziet zitten, groeidein te delen? flexibel 23 60 ten opzichte van vorig jaar zelfs iets: blemen, leert onderzoek van arbeidsNee Ja, als onderdeel van 31 naar 35 procent. marktverzekeraar Movir. van de bestaande

Geen zorgen over morgen

% 55 2014

gever

35

Neutraal

12 %

Nee

performance cyclus

53

34 %

DOORWERKEN

WERKTIJD

2015

Hoe wordt er binnen uw organisatie gekeken naar demotie?

Wordt binnen uw organisatie gesproken over duurzame inzetbaarheid? Ja, maar alleen op informele basis

Ja

Heeft de advocaat de mogelijkheid vanuit huis

Wat vinden

Ja

Weet ik niet

13

21

31

23

%

Wordt al toegepast

4

Ja, als onderdeel van de bestaande performance cyclus

66

18

Ja, als losstaand terugkerend gesprek

Wordt onderzocht

%

60

71-80%

5 2

He lem me aa eo l ne en

14

31

50

Doorwerken

Nee

Ja

DOORWERKEN

< 10% van werktijd thuis

60

%

Ik ervaar een goede 5 69 tussen werk en privé balans 79 Ik ervaar voldoende vrijheid in de wijze 5 10 N 75 ik mijn werkzaamheden uitvoer waarop 2015 2014 In heb voldoende ruimte om mijn 3 10 werkzaamheden zelf in te plannen

%

Nee

Ik vind het belangrijk dat ik flexibel en werkplekonafhankelijk kan/mag werken

3

7

Hoeveel procent van de tijd werken

Niet aan de ordeen vrouwen thuis? mannen % 70

werken Denkt advocatuur u zelf langer door in de

60

< 10% van werktijd th 66

Heeft de advocaat de mogelijkheid vanuit huis te werken?

2 10

7

In heb voldoende ruimte om mijn 03 Man Vrouw werkzaamheden zelf in te plannen

10

39

maar alleen op Ikprocent vind hetde belangrijk datwerkt ik flexibel Hoeveel van de tijd deenadvocaat thuis? 22 Heeft de advocaat mogelijkheid vanuit huis 3 te7 werken? informele basis % werkplekonafhankelijk kan/mag werken 80 Ja taand 13 70 21 esprek 31 < 10% van werktijd thuis 4 60

2015

70

9

30

38

n

He lem me aa ee l en s

ns ee

ns ee on Me e

10

16

39 10-20%

10 39

10

7

22

71-80%

10 0

39

38 21-30%

28

31-40% 37

71-80%

Heeft de advocaat de mogelijkheid De top drie: adviseren slokt de meeste te delen?

Opvallend, net als vorig jaar, is dat manom werk flexibel in nen nagenoeg even vaak thuiswerken als vrouwen. Vrouwen ervaren op hun Nee tussen beurt weer een slechtere balans 34 werk en privé. Minder opvallend: hoe % hoger in de boom (van stagiaire naar partner) hoe slechter de balans tussen werk en privé. Aan een strikt werkritme ligt het weinige thuiswerken overigens niet. Het aantal advocaten dat zijn of haar werk flexibel kan indelen, groeide van 58 naar 66 procent. Wat advocaten met hun tijd doen?

23,5

tijd op (36 procent), gevolgd door dossieronderzoek (23 procent) en cliënten bijstaan in de rechtszaal (11 procent). Opmerkelijk: acquisitie duikelde van de derde naar de vierde plek met 8 procent. 66 Vorig jaar was dat nog 10 procent. Ja Een tip voor wie van vakantie houdt: specialiseer je in ondernemingsrecht. Die advocaten hebben gemiddeld de meeste (26) vakantiedagen, arbeidsvinden advocaten van hu rechtspecialisten met 23Wat dagen de minste.

Wat vinden advocaten van hun werk? (%) werken in de advocatuur

ns

3

10

ee

23,7

40

s

thuiswerken en dat de mogelijkheid daartoe bestaat vinden de meesten Nee maar doen ze het ook? Nee. belangrijk, 34 80 procent van de advoInmiddels kan caten thuiswerken, een meerderGemiddeld aantal%maar vakantiedagen 66 nog geen van heid van 60 procent werkt senior-advocaten naar rechtsgebied Ja tiende van de tijd thuis. Sterker nog, het percentage dat advocaten thuiswerken 26,1 zelfs 25,0 neemt af. 24,7 24,5

30

on

3

31-40%

Werktijd

50

20

Ik vind het belangrijk dat ik flexibel en werkplekonafhankelijk kan/mag werken

21-30%

< 10% van werktijd thuis Me e

60

Me e

15

80

He lem me aa eo l ne en

20

Hoeveel procent van de tijd werkt de advocaat thuis?

ns /

25

%

s

30

5

In heb voldoende ruimte om mijn werkzaamheden zelf in te plannen 10-20%

Heeft de advocaat de mogelijkheid Een groeiend aantal advocaten kan om werk flexibel in te delen?

53

5

balans tussen werk en privé Ik ervaar voldoende vrijheid in de wijze waarop ik mijn werkzaamheden uitvoer

Liever op kantoor

2

2

2

Man

s He lem me aa eo l ne en

< 10% van werktijd thuis Ik ervaar een goede

10 0

9

0

ee

20

10-20% 21-30% 31-40% 22 41-50% 71-80% 3 2 7 0 Vrouw

36

10

Str afr ec ht Ar be ids rec ht

ids rec ht

rec ht lie

n

Aa ns

en

pr ak eli

fam i

tsr ec ht en

sem

Niet aan de orde

30

Neutraal

Man

2

s

60

40

55

2

70

50

4

lis

on

80

Nee

9

10-20% 21-30% 31-40% Ja 22 41-50% 71-80% 2 7 3 0 Vrouw

6

Wat vinden advocaten van hun werk? (%) Hoeveel procent van de tijd werkt de advocaat thuis? 70 Pe rs

%

elf langer door n werken?

75

Fa il

0

On

de rn

em

in g

10

66

% sre ch t

020

%

jkh e

36

30 5

5 2

7 4

20

34

-e

ast

30

7

66

0

52

40

52 Nee

11

Re ch tsz aa l Ad m in ist ra Ma tie na ge m en tta Ov ke eri n g

1550

13

10 < 10% van werktijd thuis

nd er z oe k

66

181040

ht

50

om werk flexibel in te delen?

Weet ik niet

8

60

2570 nen uw organisatie < 10% van werktijd thuis 26,1 25,0 motie? 24,5 23,7 23,5 Heeft de advocaat de24,7 mogelijkheid 20 60

5

71-80%

Hoeveel procent van tijd werken senior-advocaten naarderechtsgebied mannen en vrouwen thuis?

%

24

Hoeveel procent van de tijd werken mannen en vrouwen thuis? 10

ssi ero

%

21-30% Gemiddeld aantal vakantiedagen van 31-40%

300

23

15

20 10

2015

20

Nee

10-20%

2014

Nee

25

2014

79

Nee

79

30

Do

69

36% 36

tie

30

69

November 2015

Hoe verdelen advocaten hun werktijd 21 37 onderzoek 11 (gemiddelde verdeling van respondenten)?

35

%

%

60

40

deel nde lus

%

et ni mee et o me ne e e ens en / s

23

%

%

28

31

Ni

50

38

Ja

Ad vis ere

2

2

0

Ac qu isi

WERKTIJD

nzetbaarheid?

WERKTIJD WERKTIJD November 2015

Hoe verdelen advocaten hun werktijd Hoe verdelen advocaten hunrespondenten)? werktijd (gemiddelde verdeling van % (gemiddelde verdeling van respondenten)?

Heeft de advocaat de mogelijkheid vanuit huis te werken? 12 de enquête onderzoek Heeft advocaat de mogelijkheid vanuit huis te werken? Ja Ja

Opleiden %35

36 36 36 36 LeergierigeOPLEIDING partners 35

21 21

30

69

79

36 36 2014 2014

OPLEIDING

25

Hoeveel procent van 24 de tijd werken de tijd werken en % mannen en vrouwen thuis? mannen en vrouwen thuis? % e verdeling 70 van respondenten)? < 10% van werktijd thuis

5 5 8

Hoeveel procent23van 20 advocaten hun werktijd 15 70

42

6 n

tiv ite

ac

ge

en

m

ge

73

57

2014 < 30

31-45

> 46

Ov eri

Percentage dat buiten de verplichte PO-punten nog meer opleidingen volgde En waartoe diende de opleiding? (%) 64

57

45

n

45

73

ge

Ov eri

31-45

> 46

En waartoe diende de opleiding? (%)

50 50

n

40 40

13

Ov eri g

< 30

ijv en

tiv ite

31

ac

en m

ge

6

Ja

ite

tta ke n

str at ie in i

45

%

Leeftijd

Leeftijd

< 10% van werktijd thuis < 10% van werktijd thuis Ma na

60 60

Ad m

k Re ch tsz aa l

nd erz oe

64

10-20% 10-20%

30 30

45

Betaalde u opleidinge van uw privégeld?

co m

20 20

Ja

31

71-80% 71-80%

34 34

% %

66 66

ten

Betaalde u opleidingen Nee van uw privégeld? Ja

% 87

Ja Ja

Nee

Wat vinden advocaten van hun werk? (%) in de van hun werk? (%) Wat vinden advocaten werken advocatuur

% 87

13

se/ ns / s

Nee Nee

co m pe

Heeft de advocaat de mogelijkheid Heeft de advocaat detemogelijkheid om werk flexibel in delen? om werk flexibel in te delen?

13

13

n

0 0

31-40% 31-40%

ni s tie s/v On t aa w rd ikk igh el ed en en Bij bl ijv en

21-30% 21-30%

va kk en

10 10

Ve rgr ote

en

ero

ssi

Do

70 70

58

2015

6 Hoeveel procent van de tijd werkt de advocaat thuis? 4 de % Hoeveel procent van tijd werkt de advocaat thuis? %80 80

7

55

%

45

ite

tta ke n

str at ie

in i

Ad m

nd erz oe ero

9 2 2 11 9 2 2 Man 7 7 Man

Ma na

13

11

10-20% 10-20% 21-30% 21-30% 31-40% 22 31-40% 41-50% 2015 22 41-50% 2014 71-80% 71-80% 3 2 7 11 11 7 3 0 2 0 Vrouw Vrouw

k Re ch tsz aa l

36 36

7

4 6 Heeft de advocaat buiten 2015 de verplichte 2014 4 0 0 PO-punten nog meer opleidingen gevolgd? Percentage dat buiten de verplichte Nee PO-punten nog meer opleidingen volg

2015 2014 11

7

Ov eri g

0 0

7 4

ssi

20 20 10 10

7

Ad vis e

Ac qu isi

40 40 030 24 23 30

10 8 52 52

ren

5

< 10% van werktijd thuis 66 13 66 11

Do

36

tie

60 60 10 50 50

7

Bij bl

30

Nee Nee

2015 2015

va kk pe en ten ni s tie O s/v n aa tw rd ikk igh el ed en en

35

Ve rgr ote

%

%

Hoe verdelen advocaten hun werktijd % % 69 (gemiddelde verdeling van respondenten)? 79

Ad A visdv eriese Do D nren ssios ersoie nrdon erdz e oerzo k ek Re R chec tszht aasza l al Ad A mdm in i istni rastr MaM tieat naan ie geag m em en e ttant Ov O ketak erive n en gerig ace a tivct iteivi itetei nten

%

30 Of de zaak-Moszkowicz een rol heeft gespeeld, is niet bekend. Zeker is wel dat 25 fors meer advocaten buiten de verplichte POHeeft de advocaat buiten de verplichte 25 punten om opleidingen volgde. Dat percentage steeg van 45 24 PO-punten nog meer opleidingen gevo 23 24 20 naar 58. De honger naar kennis moet 23 vooral bij de partners 20 fenomenaal zijn. Maar liefst 80 procent volgde ‘extra’ opleiNee 15 2015 dingen, gevolgd door senior-advocaten (47 procent) en junio15 2015 2 55 42 64 procent leergieriger 20 ren (45 procent). Mannen bleken met 10 % 1313 % 45 11Ja 1 dan vrouwen10(53 procent). De voornaamste reden om in de 11 58 11 11 10 11 studiebanken te klimmen? Het vergroten van de vakkennis. 8 10

Ac A qucq isiui tiesit ie

31 31

November 2015

ZORGEN

onderzoek 13

Zorgen

van het salaris is zorg nummer één. Gek genoeg maken zij zich geen zorgen over wegblijvende klanten, de grootste angst van partners. Opmerkelijk: het gestegenAfname zelfvertrouwen van vraag naar producten 18 4 en dienstenstond die uw bedrijf levert naar buiten toe. Negatieve publiciteit vorig door werknemers 7 2 5 Concurrentie jaar bij zowel partners/senioren als junioren/stauit andere landen giaires in de top 65 procent leeftijdvan en concurrentie 20 drie. Nu 5 maakt 2 Uw eigen van druk (nieuwe) de advocaten zich er niet langer om.jonge collega's 36 6 1 Concurrentie door rechtsbijstandverzekeraars

58

Ve e

63

32

Waarover maken advocaten zich zorgen? (%) n 35

50

39

46 35

74 70 58

36

67 63

8 2 Bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden 4 Afname van vraag naar producten die klimaat uw bedrijf levert 13 en 2 diensten Economisch door werknemers 7 2 5 Concurrentie Onvoldoende landenbudget om 8 4uit andere doelen te bereiken eigen leeftijd en concurrentie 20 5 2 Uw Bijblijven professionele jonge collega's 23 7 van (nieuwe) met kennis en competenties Concurrentie door 6 1 27 7 rechtsbijstandverzekeraars Toenemende specialisatie 32 3 2 Opkomst ‘digitaleeradvocaat’ komen steeds 18 5 3 Ontgroening; minder jongere collega’s Reorganisatie c.q. 18 4 2 28 6 ontslag 1 Negatieve publiciteit 12 2 Bevriezing salaris 18

86

53

Ve e

24

We in

Ge e

n

61 55

29

18

ig zo rg e

zo rg en

76

3 2 Opkomst ‘digitale advocaat’ 4 2 Reorganisatie c.q. ontslag 12 2 Bevriezing salaris

lz or ge Ni n et we van et toe ik pa ni ss et in g/

Ge e

n

zo rg en

We in ig zo rg e

n

Wat houdt advocaten uit hun slaap? Het ligt er een beetje aan hoe hoog ze in de boom zitten. Partners zijn het meest bang voor wegblijvende klanten, een afname van de vraag naar de pro29 50 ducten en diensten van het kantoor. Daarmee 86 een verband houden twee andere angsten: ongunstig economisch klimaat 74 en angst voor concurrentie van rechtsbijstandverzekeraars.

ZORGEN

lz or ge Ni n et v we an et toe ik pa ni ss et in g/

Senior-advocaten en junioren daarentegen zijn Wakker liggen Waarover maken advocaten zich zorgen? (%) vooral bang voor hun loonstrookje: bevriezing

75 76 65

61

24

55

35

39

8

46 53

2 Bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden

13 35

8

70

23

67

27 75

4 Onvoldoende budget om doelen te bereiken Bijblijven met professionele 7 kennis en competenties 7 Toenemende specialisatie 5 3 Ontgroening; er komen steeds minder jongere collega’s 6 1 Negatieve publiciteit

18 28

65

2 Economisch klimaat

Top drie zorgen van advocaten (%) Afname van vraag naar producten en diensten die uw bedrijf levert

29 Partner

18

Economisch klimaat

11

Concurrentie door rechtsbijstandverzekeraars

24

Bevriezing salaris

19

Bezuinigingen op arbeidsvoorwaarden

19

Senior

Economisch klimaat

Top drie zorgen van advocaten (%)

werken in de advocatuur Bevriezing salaris

12

29

8 18

6

Junior Partner

Bevriezing salaris Afname van vraag naar producten Afname van vraag naar producten en diensten die uw bedrijf levert en diensten die uw bedrijf levert Economisch klimaat Onvoldoende budget om doelen te bereiken Concurrentie door rechtsbijstandverzekeraars

11 24 S

10 onderzoek 5

32 42

13 35 vraag naar producten 11 33 die uw bedrijf levert 21 37 door werknemers Van belang anden 18 41 eftijd en concurrentie e) jonge collega's 26 31 door 29 31 Het is voor het tweede jaar op rij dat ndverzekeraars de meeste advocaten aangeven sfeer 26 35 gitale advocaat’ op het werk belangrijk te vinden. Op e c.q. afstand volgen de reputatie van het bedrijf en de opleidingsmogelijkhealaris den. Pas op de vierde plek komt de en op arbeidsvoorwaarden hoogte van het inkomen. Advocaten zijn dus, in weerwil van hun reputaklimaat e budget om tie, geen geldwolven. Wat de meeste ereiken advocaten koud laat? Files, parttime et professionele werken, en winstdeling. Geld is niet ompetenties alles, ook niet voor advocaten. e specialisatie

Geen geldwolven

; er komen steeds ere collega’s ubliciteit

10 5 13 11

Be lan gr ijk

14

68 Uitdagende projecten 64 Hoogte van het salaris Wat vinden advocaten belangrijk? (%) Loopbaanmogelijkheden 53 Beschikbaarheid van nieuwe technologie 52 51 Flexibele werktijden 49 Baanzekerheid 42 Sfeer/collegialiteit 3 7 88Ruimte voor ondernemerschap 41 Mogelijkheid om vanuit huis te werken Bedrijfsreputatie 3 19 78 Mogelijkheid Opleidingsmogelijkheden 3 24 40 72 tot parttime werken 36 Deelname in winstdeling 3 27 68 Uitdagende projecten Minder filekilometers 2 30 24 64 Hoogte van het salaris

On be la En ngri jk ig be szin s lan gr ijk

3 27 November 2015 30 2

32 42

53

Loopbaanmogelijkheden

52 51

35 33

Beschikbaarheid van nieuwe technologie Flexibele werktijden

49

21 18 26 29 35

Baanzekerheid

37 41

42 41 40 36

31 31 26

Ruimte voor ondernemerschap Mogelijkheid om vanuit huis te werken Mogelijkheid tot parttime werken Deelname in winstdeling

24

Minder filekilometers

Waar hechten partners, senior-advocaten en junior-advocaten/stagiaires aan in hun werk? (%)

Deelname in winstdeling Ruimte voor ondernemerschap

Partner Senior 62 74 64

53

Hoogte van het salaris

16

29

73

26 28

%)

Mogelijkheid om vanuit huis te werken

29 Partner

Mogelijkheid tot parttime werken

89

74 72

Bedrijfsreputatie Flexibele werktijden

Junior

Waar hechten partners, senior-advocaten en 60junior-advocaten/stagiaires aan in hun werk? (%) 42 Hoogte van het salaris 38 36 Deelname 29 in winstdeling 44

Senior

Beschikbaarheid van nieuwe technologie

Ruimte voor ondernemerschap 43

Opleidingsmogelijkheden

Bedrijfsreputatie

Loopbaanmogelijkheden

33 Flexibele werktijden

50

53

49

48

29

16 58

69 69 52

78

42

Junior

29 44 82

Sfeer/collegialiteitBeschikbaarheid van nieuwe technologie Uitdagende projecten

Opleidingsmogelijkheden Loopbaanmogelijkheden

werken in de advocatuur

62

67

50

48

43 93 88 54

76

33

60

49

38 36 58

89

74 72

70

62

Junior

73

26 28

54

24 19vanuit huis te werken Minder filekilometers Mogelijkheid om 28 24 Baanzekerheid Mogelijkheid tot parttime werken

Partner Senior 62 74 64

58 69 69

52

70

78

Gevonden: Lianne van den Ham-Leerkes ( /v)

Advocate aansprakelijkheidsrecht. Type: no nonsense. Op de vraag waarom Lianne zich heeft gespecialiseerd in het aansprakelijkheidsrecht en verzekeringsrecht, hoeft ze niet lang na te denken. “Het zijn dynamische rechtsgebieden waarin vele juridische uitdagingen schuil gaan. Een alledaags voorval kan het startpunt zijn van een juridische explosie, waarbij vele factoren een rol spelen. Al deze factoren dienen hun eigen plek in het geheel te krijgen, zodat uiteindelijk zowel het juridische aspect als het menselijke aspect van de juiste kant wordt belicht. En daarin wil ik excelleren.” Bij Nysingh wordt die dadendrang op waarde geschat. “Vanaf de eerste dag wist ik dat ik hier thuishoorde. Zelfbewuste mensen die weten waar ze over praten, maar ook nuchter zijn. Er wordt bij Nysingh veel van je gevraagd, maar het is geen wedstrijd wie ’s avonds het licht uit doet.” Als moeder van twee dochters waardeert Lianne die mentaliteit. “Collega’s vertrouwen erop dat ik mijn zaken goed regel. En dat vertrouwen geef ik ook weer terug.” Nysingh is een bedrijf van karaktervolle specialisten. Alleen de wet is bij ons standaard. Voor de rest krijg je alle ruimte om buitengewoon te zijn. Klinkt dit goed en kennen wij elkaar nog niet? Laat je dan vinden via werkenbijnysingh.nl

Nysingh. De juiste jurist op de juiste plek.

Legal partner van Oxfam Novib

“BLIJF JEZELF VERBAZEN.” Marieke van der Lande, Advocaat Corporate M&A, Hogan Lovells

“Ik ga graag de uitdaging aan. Al lijkt iets een onbegonnen zaak, ik zet door tot het einde. In mijn werk als advocaat, maar ook tijdens het rennen van een marathon. Ik wil grenzen verleggen en mezelf en anderen verbazen. Dit prikkelt mij om tot het uiterste te gaan. Dat doe ik ook bij Hogan Lovells, een internationaal advocatenkantoor met een wereldwijd netwerk, voor­ treffelijke opleidingsmogelijkheden, een collegiale sfeer en uitdagende zaken. Voor mij dé plek om het maximale uit mezelf te halen!” Ben jij ook uiterst gedreven en wil je samen tot het uiterste gaan? Kies dan voor Hogan Lovells, aan de Keizersgracht in hartje Amsterdam. www.werkenbijhoganlovells.nl

UITERST GEDREVEN

Hogan Lovells International LLP, advocaten, notarissen en belastingadviseurs

November 2015

service 17

Zo werkt werven De grote advocatenkantoren sparen kosten noch moeite bij het inrichten van hun speciale ‘werken bij-sites’. Weggegooid geld, of nuttig bestede euro’s? Wat vinden recruitmentexperts? Erik Jan Bolsius

Kritische blikken Het Advocatenblad vroeg drie online recruitmentexperts wat hen opviel op de werken bij-sites van de top 10 advocatenkantoren. • Bas van de Haterd noemt zichzelf professioneel bemoeial. Hij heeft als missie de arbeidsmarkt te verbeteren en organiseert daarom onder andere jaarlijks het event ‘Digitaal-Werven’. • Onno Gout is ‘client director’ bij arbeidsmarktcommunicatiebureau Steam. Hij is lid van de jury van de NJC Awards en kijkt jaarlijks naar de inspanningen van advocatenkantoren om nieuw talent aan zich te binden. • Jacco Valkenburg is recruitmentexpert, trainer en schrijver. Hij schreef onder andere het boek ‘Recruitment via sociale media’.

werken in de advocatuur

Tijd voor aanpakken! onderhoud aan ons functiegebouw kost Een generiek functiegebouw klinkt mooi, • Het • zoveel tijd (en geld); kan dit niet slimmer? maar waar begin ik en hoe pak ik dit aan? richt ik mijn beloningsbeleid zo in hebben een prachtig systeem voor performance • Hoe • We dat deze aansluit bij onze strategische management, maar het komt niet van de grond. ambitie en organisatiecultuur?

Hoe zorg ik dat het wél werkt?

Spelen deze vraagstukken ook in uw organisatie? Neem dan contact op met Berenschot. Wij bieden u slimme en nieuwe inzichten die leiden tot opmerkelijke resultaten. Samen met uw kennis en ervaring kunnen we alle aspecten van een vraagstuk aanpakken. Meer weten? Kijk op www.berenschot.nl.

November 2015

service 19

‘Ik zie vooral statische websites’ ‘De manier waarop advocaten hun werken bij-sites aanbieden, is erg belangrijk. Er valt veel te verbeteren aan de vindbaarheid, mobiel gebruik en interactiemogelijkheden.

V

oordat ik de wervingssites van de advocatenkantoren bekeek, heb ik eerst hun webadressen, de URL’s, bestudeerd. De meeste kantoren gebruiken aparte URL’s voor hun wervingssites, zoals www.werkenbijakd.nl en vele andere. Zo’n prettig leesbare URL is op zich prima maar als het ook een aparte website is, lift het niet mee op de corporate site. Dat betekent dat vacatures mogelijk minder hoog zullen scoren in de zoekresultaten dan concurrenten. Zonde, want je wilt hoog in de zoekresultaten van Google komen als iemand zoekt naar een vacature als advocaatstagiaire. CMS is een voorbeeld van een groot kantoor dat hun werken bij-site op een subdomein heeft staan; werkenbij.cms-dsb.com. Loyens & Loeff gebruikt “Academy” in de URL in plaats van “werken bij”, en dat is een trefwoord dat mensen niet zullen gebruiken bij het zoeken. Dat geldt ook voor “Ontdek

Jacco Valkenberg:

‘De interactie van wervingsites valt tegen’ werken in de advocatuur

Foto: René Wouters

Jacco Valkenburg

Clifford Chance”, maar hun webadres linkt gelijk door naar de corporate site waardoor deze wel apart in de Google zoekresultaten is opgenomen. Wat ik belangrijk vind, is de bruikbaarheid van een site op mobiel. Dat check ik altijd, want vijftig procent of meer van de sitebezoeken is mobiel, zeker onder jongeren. Minstens de helft van de bezochte sites heeft achterstallig onderhoud wat betreft mobiel gebruik. Bij een vacature in de mail klik je via je smartphone direct op de link. Als die uitkomt op een niet-mobiele site, is dat einde verhaal. Zorg vervolgens dat iemand mobiel kan reageren, of solliciteren door in de vacature een koppeling met LinkedIn te maken. Dat gebeurt heel goed op www.werkenbijdebrauw. nl, waar je kunt kiezen tussen het uploaden van je cv of solliciteren met je LinkedIn-profiel. De interactiemogelijkheden van de wervingssites van advocatenkantoren vielen me nogal tegen. Eigenlijk zijn al deze sites vooral statische websites, met alleen maar eenrichtingsverkeer. De kans om iets terug te zeggen krijg je als zoekende starter zelden. Ik zou de advocatenkantoren adviseren om daarvoor nog meer gebruik te maken van Facebook. Daar kun je makkelijk met foto’s en video’s werken die echt een inkijkje in het kantoor geven. Ze werken vaak in de mooiste panden, op de mooiste locaties, laat dat dan zien!’

Bas van de Haterd

‘Honderd procent oriënteert zich online’ ‘De vacatures lijken ondergeschikt op de werken bij-sites van advocaten. Ze vergeten dat het ook verstandig is om de kandidaat meteen te boeien en aan zich te binden. Ik denk dat de eerste die besluit het echt goed aan te pakken en uniek te zijn, snel een gigantische voorsprong pakt. Want vergis je niet, honderd procent van de jongeren oriënteert zich online.

A

ls ik naar de site van Loyens & Loeff kijk (loyensloeffacademy.nl) denk ik aan een poster uit 1850. De vacatures zien er uit alsof ze niemand willen laten solliciteren. Geen enkele opmaak, geen enkel gevoel. Het kantoor straalt op deze website uit dat ze extreem stoffig, oubollig en niet innovatief zijn. Positief puntje: je mag meteen zelf aangeven hoe lang je sollicitatie in database blijft. Dat vind ik netjes. Houthoff heeft drie gezichten. De site zelf (werkenbijhouthoff.com) heeft er al twee. Het begint met grote letters en extreem persoonlijk. “Bel onze recruiters, hier heb je hun

We’re here, we’re hiring. Be part of a culture that shows high performance and ambition.

We groeien en zoeken advocaten en kandidaat-notarissen die met ons de toekomst van het Amsterdamse kantoor verder opbouwen. We willen dus graag met je spreken. Wij bieden uitstekende mogelijkheden voor carrièregroei en opleidingen. Wij zijn een kantoor met een duidelijke sectorfocus en met overzichtelijke teams. En natuurlijk een mooie internationale praktijk. Wat we nog meer voor je kunnen betekenen leggen we graag in een persoonlijk gesprek aan je uit. „„Advocaat-stagiaire

Real Estate & Construction

„„Advocaat-stagiaire

Intellectual Property

„„Advocaat-stagiaire

Employment

„„Advocaat-stagiaire

Corporate M&A

„„Deputy

Civil notary (Corporate en/of Property)

„„Advocaat-medewerker

Derivaten

„„Advocaat-medewerker

Financial Supervision

„„Advocaat-medewerker

Banking, Finance en/of Capital Markets

werkenbijsimmons.com simmons-simmons.com Simmons & Simmons is an international legal practice carried on by Simmons & Simmons LLP and its affiliated practices. Simmons & Simmons LLP is a limited liability partnership registered in England & Wales with number OC352713 and with its registered office at CityPoint, One Ropemaker Street, London EC2Y 9SS. It is regulated by the Solicitors Regulation Authority.

November 2015

service 21

directe nummers.” Daar houd ik van! Met een reeks filmpjes laten ze vervolgens zien dat het meer om branding gaat dan conversie. Maar dan zie je het tweede gezicht van Houthoff, op dezelfde pagina. Het lettertype wordt half zo klein, de plaatjes ook. De daadwerkelijke vacature staat er dan ineens als pdf. Veel slechter dan een vacature als pdf ergens op zetten, krijg je het niet. En dan kom je bij het derde gezicht van Houthoff: hetgro-

tegesprek.nl. Dat is ballen hebben, ze laten zien dat ze innovatief en snel willen zijn. Dat straalt ook hun “Kom solliciteren in één dag” uit. Heel dubbel dus, maar wel een organisatie die lef toont en geen grijze muis wil zijn, al is er in de uitvoering nog veel te verbeteren. Stibbe scoort als advocatenkantoor het hoogst in ons Digitaal-Wervenonderzoek. Van de advocatenkantoren hebben ze hun informatie, usability

H

Onno Gout

‘Online moet je keuze bevestigd worden’ ‘Ik kijk vooral naar de inrichting van de websites, het design en de mate waarin de site bijdraagt aan het merk dat een advocatenkantoor is. Ik geloof in het adagium Form Follows Function. Het begint met het bepalen van de structuur en de vereiste, benodigde en gewenste functionaliteiten. Het beschikbare budget bepaalt vervolgens in welke mate de verschillende onderdelen worden uitgevoerd.

et Grote Gesprek van Houthoff is een website op basis van een uitgekookt idee: zet jezelf tussen je concurrenten en maak duidelijk waar je staat. Maar het is geen werken bij-website, dat is werkenbijhouthoff.nl. Die onderscheidt zich door saaiheid, met lange teksten en een veel te lange video. www.loyensloeffacademy.nl schittert door saaiheid en een onleesbaar klein lettertje. Natuurlijk is campus recruitment een belangrijker wervingsinstrument dan de website, maar online moet je bevestigd worden in je keuze. Loyens is het aan haar stand verplicht om budget vrij te maken voor een serieuze website. Als structuur en de functionaliteiten zijn bedacht, moet alles in een aansprekende en onderscheidende vorm komen. De site moet uitstralen wie je bent en waar je voor staat. Een prima site is www.werkenbijvandoorne.nl. De vormgeving is “okay” en hij heeft een heldere navigatie. De video’s zijn informatief, maar komen wat cliché over. De pay-off “Scherpte werkt” wordt helaas niet echt doorgevoerd. Jammer dat Van Doorne zijn keutel introk bij de ophef over de advertentie met het thema “Werken gaat voor familie”. Een kantoor met lef, dacht ik bij het zien van de Opa Adrie-

werken in de advocatuur

en de response het best op orde. Ook Stibbe kiest heel duidelijk voor branding. Men zegt ook duidelijk: je moet voor ons kiezen voor de cultuur. De video’s die dat moeten onderbouwen, zijn voor recruitmentvideo’s erg traag, maar misschien past dat wel bij Stibbe. Wat me opvalt, is dat men geen enkele vorm van cultuurtest heeft. Kijk ter inspiratie eens hoe zorginstelling Amerpoort dat doet, de winnaar van de Digitaal-Werven award 2015.’

advertentie. Ze wilden “een uiting die een bepaald randje opzoekt”, schrijven ze zelf. Dan weet je vooraf ook dat dit reacties oproept. NautaDutilh heeft een prima ogende recruitmentsite, www.werkenbijnautadutilh.nl, maar hij mist verdieping. Waar zijn de verhalen van medewerkers waar ik me aan kan spiegelen? Waar is de mogelijkheid voor interactiviteit? Belangrijk is de manier waarop de cultuur van een kantoor voor de bühne wordt gebracht. Krijg je goed inzicht in de kernwaarden van deze werkgever? En kun je vaststellen of je een match hebt met de organisatie? De website van De Brauw, www.werkenbijDeBrauw.nl, is al jaren een voorbeeld. Die spreekt een specifieke doelgroep aan, met korte teksten en korte video’s. Inhoudelijk sterk en uitgebreid. Het design en de kwaliteit van de inhoud zullen jonge advocaten absoluut aanspreken. Bij www.werkenbijStibbe.nl hebben ze aan alle geschetste criteria voldaan. Geen overbodige informatie, maar toegespitst op de kern. Met een frisse, eigentijdse vormgeving en een verhelderende openingsfilm, het manifest en een slimme invalshoek: de verdieping wordt weergegeven op basis van één kantoor, elf redenen.’ 

«

November 2015

22

in beeld

Advocaten Tijmen Noordoven en Annemarie Roukema op het Zandvoortse strand waar in de zomer een dependance van hun kantoor stond.

werken in de advocatuur

November 2015

in beeld 23

Werken waar het lekker is Sommige advocatenkantoren nemen afstand van de oude, traditionele kantoren en richten hun werkplekken helemaal anders in. Van voormalig brandewijnstokerij tot strandtent: hier is het lekker werken.

Nathalie Gloudemans-Voogd Beeld: Ronald Brokke

De reddings­brigade

A

ladár Bleeker van Rutgers & Posch: ‘Rutgers & Posch aan Zee was de werktitel; het dekt de lading en R&P aan Zee rijmt. Dat werd dus de naam van onze pop-upvestiging in Zandvoort. Het idee om aan het strand te werken, hadden we al bij de oprichting van kantoor twee jaar geleden. We willen alles net een beetje anders doen dan anders. Daar hoort ook vrij snel mobiliteit bij: waar doe je je werk? Dat kan thuis, maar in de beginfase is het juist ook leuk om op kantoor te zijn en elkaar beter te leren kennen. Ons kantoor in Amsterdam is ook best een fijne plek. Dus wilden we nog zo’n locatie, maar niet iets standaards. Bij strandtent Zout zaten we in het aparte beach house aan het strand. We

hebben een tafel in het midden gezet waar je met vijf, zes man prettig aan kunt werken. Er zijn nog wat zitjes en banken, wifi, printer. Het was nooit te klein. In oktober is de tent afgebroken voor het seizoen. We gaan er allemaal vanuit dat we er volgend jaar weer zitten. Het geeft een heel andere beleving. Je bent aan zee vaak met maar een paar mensen. Op kantoor is er toch meer reuring. Soms bewaarde ik werk: dat ging ik dan op het strand doen. Een dag regende het vrij hard en was er niemand buiten. De temperatuur was wel lekker. Ik zat onder een afdakje de hele dag te werken. We hebben zulke positieve reacties gekregen, binnen kantoor, van relaties. Bepaalde cliënten stelden we

werken in de advocatuur

voor: kom aan het eind van de dag, dan bespreken we wat zaken, maken we een strandwandeling. Je houdt rekening met de aard van de afspraak. Waar gaat je bedrijf heen, waar lig je wakker van, wat kunnen we verbeteren in onze dienstverlening; dat soort vragen stelden we bijvoorbeeld hier. Een andere omgeving leidt vaker tot een open gesprek. We leerden onze cliënten zo ook beter kennen. Ze vonden de locatie verfrissend. Sommige cliënten vroegen of ze er zelf niet een middag konden zitten met hun eigen team. Ze waren er natuurlijk meer dan welkom. Ook in menig sollicitatiegesprek refereerden sollicitanten de afgelopen maanden aan R&P aan Zee.’

November 2015

24

in beeld

werken in de advocatuur

November 2015

in beeld 25

Vertrouwensbasis

M

In plaats van verhuizen naar een groter pand richtte Delissen Martens in 2013 haar oude kantoor in volgens de principes van Het Nieuwe Werken.

arc Delissen van Delissen Martens: ‘De basis is vertrouwen. Durf te zeggen tegen de medewerkers: werk maar waar en wanneer jij het best kunt werken. Wij hebben dat vertrouwen. In overleg met het sectiehoofd mag iedereen zijn werktijden zelf inrichten. Je komt binnen en plugt in waar je het lekker vindt. Als je even niet gestoord wilt worden, omdat je een advies moet afmaken, ga je bijvoorbeeld in de silent garden zitten, of thuis. Voor het klassieke advocatenwerk van mailen en bellen kun je in een van de twee grote flexibele ruimtes terecht. We hebben ook cockpits waar je waar je bijvoorbeeld gesprekken in rust kunt doen. Die hebben we in eenmans- en tweemansformaat, voor het opleidingselement. Iedereen heeft dubbele schermen en belt via een koptelefoon. Geen enkele advocaat heeft een eigen kamer. En ’s avonds ligt nergens een papiertje. Het is voor iedereen wennen geweest. Voor we gingen verbouwen hebben we een jaar lang met het hele kantoor aandacht besteed aan het idee van Het Nieuwe Werken. We hadden groepssessies over de ICT, de inrichting van het kantoor en de menskant. Iedereen kreeg de mogelijkheid om te praten met een ver-

­

werken in de advocatuur

anderingspsycholoog. Het was een megacultuurverandering. Uiteindelijk volgt dan die eerste dag met Het Nieuwe Werken. Dan merk je dat het een continu proces is van bijsturen, veranderingen, dit werkt wel, dat werkt niet. Advocaten hebben bijvoorbeeld de neiging om harder te gaan praten als ze aan de telefoon zitten. Daarom zorgden we voor meer ruimte tussen werkplekken om de “geluidsoverlast” te beperken. Ik kom uit de sport en weet dat je niet acht uur achter elkaar kunt pieken. Nu kan ik de locatie waar ik mijn werk doe aanpassen aan het soort werkzaamheden. Daardoor doe je niet monotoon alles achter elkaar. Als ik ergens anders ga zitten, met andere mensen, krijg ik ook weer een andere energie. Cliënten vinden het mooi: er hangt een prettige vibe vinden ze. Een van de doelstellingen was ook dat we onze cliënten zo beter kunnen bedienen, bijvoorbeeld door ze ’s avonds te ontvangen. Ik weet vanuit mijn hockeyachtergrond dat als je met je team bovenaan wilt blijven staan, je moet innoveren en veranderen, anders verlies je het uiteindelijk van je tegenstanders. Nu krijgen we regelmatig andere advocatenkantoren over de vloer om te zien hoe wij dit hebben aangepakt.’

November 2015

26

in beeld

werken in de advocatuur

November 2015

in beeld 27

Passende arbeid

H

Herman Krans houdt kantoor in een voormalig brandewijnstokerij/museum in Zutphen. ‘Een locatie moet bij je passen’

erman Krans van Krans advocaat: ‘Laat ik het woordje passend gebruiken. Een locatie moet ook bij je passen. Het is onwaarschijnlijk relativerend om te werken op een plek waar al vanaf de vierde eeuw een woning staat. Waar je uitkijkt op een stadsmuur uit de veertiende eeuw en een kerk die zich daar al duizend jaar bevindt. Die relativering kunnen we in ons vak wel gebruiken. Er wordt een hoop ruzie gemaakt door advocaten. Daar zeg ik niks nieuws mee. Binnen mijn praktijk doe ik mijn best daar niet in mee te gaan. Ook daarom is deze locatie passend. Er zijn weinig mensen die tijdens een vergadering naast mijn stadsmuur niet iets harmonisch over zich heen krijgen. In een projectontwikkeldoos krijg je juist agressie. De plek waar je besprekingen hebt maakt echt verschil. Ooit was dit de bouwplaats van de kerk. Vanaf het laatste kwart van de negentiende eeuw tot 1965 werd hier brandewijn gestookt. We hebben een van de veertien grondvaten van vijfduizend liter tevoorschijn getoverd; plaat eroverheen, lampje aan. Tijdens de verbouwing vonden we een veertiende-eeuwse waterput. Die hebben we

werken in de advocatuur

opgemetseld en is nu waterhoudend. Het waterniveau gaat met het grondwater van de IJssel op en neer. Bij avondbijeenkomsten zet ik de wijn en glazen op de glasplaat die ik erover heb gelegd. Sprekers staan dan tegen die put aan. Mijn werkplek is buitengemeen licht en ongelooflijk rustig. Ik kan hier vreselijk geconcentreerd werken; vanwege de omvang van mijn kantoor, maar ook door de ligging. En je verdient het natuurlijk achter je bureau, zoals mijn eerste kantooroudste Jan Bitter altijd zei. Een hoop ooh’s en aah’s krijg ik van cliënten die mijn kantoor bezoeken. De Zutphenaren vragen zich af hoe ik hier überhaupt aan gekomen ben. Ik zag dat het Grafisch Museum hieruit vertrok in 2011 en dat het pand vrijkwam. Ik moest het gewoon hebben. Het was de volstrekt ambachtelijke omgeving die me aantrok, het gietijzer, de stadsmuur, de dikke balken. Dagelijks is het weer een ritueel momentje als ik de staldeuren aan het begin van de dag opendoe en ’s avonds weer sluit. Dan voel ik me behoorlijk een ambachtsman. Dat past ook goed bij het ambacht van advocaat zijn.’

November 2015

28

achtergrond

Gemeen of aardig:

hoe kom je hogerop? Moet je het politieke spel spelen om hogerop te komen binnen je kantoor? Interne competitie is praktisch ingebouwd door het piramidemodel met leverage. Er is immers slechts plaats voor enkelen aan de top. Maar veel jonge advocaten hebben geen zin zich naar boven te ellebogen en willen anders werken. Kan het anders? Do nice guys finish last, of is de concurrentie de verliezer?

Juriaan Mensch

‘J

e pakte het dossier op waarvan je wist dat de partner of sectiehoofd het zeer belangrijk vond en liet de minder belangrijke zaak een beetje versloffen. Als dan de cliënt van de minder belangrijke zaak al drie keer gebeld had, dan liet je collega-stagiaires de telefoon oppakken en was het aan hen om puin te ruimen. Zo zorgde je er voor dat je zelf scoorde op het sexy dossier, terwijl je collega’s minder succesvol leken, of zelfs onderuit gingen op zwaarder werk. Er zijn altijd wel mensen die zaken oppakken waarmee ze niet echt op de voorgrond komen. Ja zeggen en nee doen om jezelf vrij te spelen, is onderdeel van het spel.’ Aan het woord: een advocaat die het inmiddels tot partner heeft geschopt en niet bij naam wil worden genoemd. Ellebogenwerk is onderdeel van het politieke spel spelen op kantoor; hoger-

op komen ten koste van een ander. In de Angelsaksische wereld wordt de strijd om de partnerposities binnen kantoren ook wel The Tournament genoemd. Een deel van de rechtenstudenten en stagiaires is bereid dat spel te spelen. Want als je het redt, dan is de financiële beloning groot. Binnen advocatenkantoren is interne competitie praktisch ingebouwd door het piramidemodel, ooit als eerste gebruikt door het Amerikaanse advocatenkantoor Cravath, Swaine & Moore. Het model is bedoeld om het juridisch en commercieel talent eruit te filteren en tot nieuwe eigenaren van kantoor te benoemen. De beste of sterkste zou vanzelf bovenin moeten komen, maar volgens critici is dat niet per se het geval. Soms komt niet de beste, maar diegene die het spel het best speelt

werken in de advocatuur

hogerop. Moet je meespelen of toch een eigen koers varen? ‘Ja, het spel spelen wordt wel beloond denk ik,’ zegt Gerben van Kleef, professor sociale psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij doet onderzoek naar macht, hoe mensen het vergaren, en hoe het relaties, sociaal en asociaal gedrag beïnvloedt. Resultaten van zijn onderzoek stemmen niet altijd vrolijk voor wie harmonie, empathie en samenwerking als waarden aanhangt. Een hufter zijn, kan werken volgens Van Kleef: openlijk bot gedrag werkt voor wie hogere status en positie ambieert. ‘Uit ons onderzoek blijkt, en dat is een klein deelgebied uit de brij aan negatieve gedragingen, dat mensen die zich horkerig, schofterig of normoverschrijdend gedragen, gezien worden als dominant en machtig. En ze krijgen in

November 2015

achtergrond 29

sommige gevallen ook echt de macht toegekend.’ Van Kleef: ‘Daarnaast kan woede uiten, mits authentiek, bij bijvoorbeeld onderhandelingen positief uitwerken. Dat is een robuuste bevinding. Ook wie te laat komt of de poten op tafel legt; kleine overtredingen van algemene beschavingsregels wordt veelal waargenomen als machtig. Er zijn ook situaties waarin mensen liever een assertieve persoon, een brulaap, kiezen op machtsposities als men denkt er zelf beter van te worden.’ Van Kleef benadrukt dat er nog veel uitgezocht moet worden en de schofterige strategie lang niet altijd werkt. Bovendien kent de ‘vuile’ weg naar boven een keerzijde. ‘Ik ken vrij veel mensen die het model van dominantie aanhangen. Die lijken sneller omhoog te komen, maar ze worden ook sneller uitgekotst. Ook moet hun dominantie steeds opnieuw worden benadrukt, omdat dat de wijze is waarop ze dingen gedaan krijgen. Niet op basis van het respect dat ze genieten.’ Van Kleef heeft een alternatief. De tweede weg is volgens hem die van de prestige; inhoudelijk supergoed zijn. ‘Degenen die het prestigepad volgen, doen misschien wat langer over hun klim omhoog, maar komen er ook, mét het respect van anderen,’ aldus Van Kleef. Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen de perceptie van macht

en de bereidheid die macht toe te kennen volgens hem. Hij onderzoekt nog wanneer het ene pad succesvol is en wanneer het andere.

Cultuur Welk pad is voor de advocatuur nu het meest geschikt? ‘De cultuur die je in advocatenkantoren aantreft, en zeker bij het hogere management, is inderdaad een agressieve stijl. Ik denk dat je met een assertieve stijl ook heel ver kunt komen, maar met een subassertieve stijl niet,’ zegt Robert Haringsma, directeur van het Instituut voor Positieve Psychologie. Hij definieert assertiviteit via een schaal die loopt van subassertief naar assertief en agressief als uiterste. Subassertief is: wat ik wil maakt niet zoveel uit, maar wat een ander wil is heel erg belangrijk. Assertief wil zeggen: wat ik wil is belangrijk, maar wat een ander wil ook. De agressieve houding is: het enige wat belangrijk is wat ik wil, de ander heeft pech en moet doen wat ik wil. Haringsma coacht veel advocaten, meestal de junior die de stap wil maken naar een seniorpositie. Je niet aan de bestaande cultuur conformeren, lijkt geen goed idee als je omhoog wilt. ‘We leren jongeren hoe ze beter voor zichzelf op kunnen komen. Maar als ze in het kantoor de lessen in praktijk brengen, wordt dit vaak weinig positief ontvangen. Op het punt van work-life balance bijvoorbeeld. Als ze bij hun

werken in de advocatuur

leidinggevende kwamen met de boodschap dat ze te veel werk toebedeeld hadden gekregen, dan kregen ze te horen: je zorgt maar dat je het af krijgt. Punt! Daarom zijn we nu ook steeds meer bezig met organisatieadvies. Want als de cultuur van een bedrijf niet goed zit, dan heeft het niet zoveel zin om het individu te veranderen.’ De botte weg lijkt tot op de dag van vandaag de voor de hand liggende optie, maar Haringsma ziet een kentering. ‘We worden op dit moment veel ingehuurd door bedrijven die moeten concurreren om het beste personeel. Ik denk dat advocatenkantoren ook inzien dat als bij de concurrent een prettigere sfeer hangt, je veel meer salaris moet bieden om nog een aantrekkelijke speler te zijn. Er komt meer aandacht voor de worklife balance en de cultuur, in plaats van alleen maar partner worden en veel geld verdienen. Je ziet de motivatie daarvoor afnemen.’ Het onderzoek Werken in de advocatuur in deze editie, onderstreept zijn idee: negen op de tien advocaten vinden sfeer belangrijk op het werk. Ze vinden het bijvoorbeeld belangrijker dan geld en ontwikkelingsmogelijkheden. Haringsma denkt dat in de advocatuur het tijdperk van de nice guys aanbreekt. Volgens hem kunnen zij evengoed als eersten finishen. Hij verwijst naar onderzoek van Adam Grant, professor aan de Amerikaanse Wharton

November 2015

30

achtergrond

University. Die beschrijft in zijn bestseller Give and Take – Why helping others drives our success, dat in de modernere kenniseconomie de nadruk veel meer ligt op projectmatig werk, improvisatie en samenwerking. Grant redeneert als volgt: structuren zijn platter, werk is meer ad hoc en de onderlinge afhankelijkheid tussen mensen is daarmee groter. Prosociaal gedrag als geven werkt daarom veel beter. Je kunt het team en jezelf beter maken door een gever te zijn in plaats van een nemer, zoals Grant de aardige en slinkse types onderscheidt. Vooral in de dienstverlenende industrie past deze carrièreaanpak goed. Gevers krijgen ook respect, stelt Grant, en het geeft ze voldoening omdat medewerkers het gevoel krijgen dat hun bijdrage betekenisvol is. De ouderwetse hiërarchische organisatie, met vastomlijnde baan- en taakbeschrijvingen is meer het terrein van de nemers, meent Grant.

Familie Nog is het piramidemodel waarin de gever zich thuis voelt dominant. Maar een groeiend aantal kantoren past zich aan. De piramide verandert van vorm, interne afbakening tussen rechtsgebieden verdwijnt langzaam en kantoren omarmen steeds meer het projectmanagement, in lijn met Grants observaties. Wordt advocatuur daarmee ‘aardiger’? Er lijkt een verschuiving gaande, weg van het concurrentie- en competitiemodel. Dat is in elk geval wat jonge advocaten willen. Zij ambiëren dan ook het partnerschap en bijbehorende titel, status en geld niet in de mate zoals voorgaande generaties dat deden. Bas Kodden is program Director Law, Leadership & Management aan de Nyenrode Business University en spreekt regelmatig met jonge advocaten. Die willen volgens hem een andere cultuur. De levensbehoeften en waarden zijn veranderd. Jongeren gaan eerder voor erkenning, flexibiliteit en waardering. Ze willen samenwerken, en een betere work-life balance binnen een organisatie

Bas Kodden:

‘Mensen aan de top belemmeren de doorgang van misschien wel de beste advocaten’

die aanvoelt als een familie. Hij ziet de aversie van veel jonge advocaten tegen het spel spelen om de weg omhoog af te leggen. Kodden: ‘Een aantal doet nog wel mee aan het spel, vaak degenen die het goed kunnen spelen. Die interne concurrentie is onderdeel van een cultuur die in stand wordt gehouden door de mensen aan de top. Die belemmeren de doorgang en ontplooiingsmogelijkheden voor degenen die misschien wel de beste advocaat zijn. Als die niet gezien en herkend worden of niet gewaardeerd, dan vertrekken ze. Als je de structuren van je organisatie niet aanpakt dan blijf je te maken hebben met deeltaken, top-down leidinggeven en blijft deze hiërarchische en competitieve cultuur. Dus als de ambitie voor de race omhoog er daardoor niet is, en kantoren niet nadenken over sociale innovatie, dan valt die piramide om.’ Een van de kantoren die afscheid nam van de interne competitie is het HaagsRotterdamse DVDW Advocaten. ‘Geen haantjesgedrag,’ prijkt op de webpagina van het kantoor. Theo Hanssen, managing partner van DVDW Advocaten legt uit: ‘Bij de ontwikkeling van onze mensen past in beginsel geen concurrentie en competitie. De motivatie om je te ontwikkelen moet intrinsiek gedreven zijn, niet door wat anderen doen. Die strijd is bij ons ook niet nodig, want we nemen mensen aan met de intentie dat ze bij ons blijven. We nemen dus geen tien stagiaires aan van wie er maar twee overblijven. Wat ik vooral zie bij de net afgestudeerden is dat het mensen zijn

werken in de advocatuur

die heel ambitieus zijn en zich vooral op het inhoudelijke willen manifesteren. Ze hebben niet als primaire streven om partner te worden,’ aldus Hanssen. De Zuidas onderkent de dezelfde trend van verschuiving van ambitie van de jongere medewerkers, maar partners, die anoniem willen blijven, zijn er eerlijk over dat de cultuur op kantoor, net als DVDW toegeeft overigens, nog vooral gekenmerkt wordt door hard werken. Niet omdat het moet van de managementlagen erboven maar omdat eraan meedoen in de jurist als mens zit. Die cultuur kenmerkt zich door uitspraken als: ‘Je kiest niet voor de advocatuur als je een negen-tot-vijfmentaliteit hebt.’ Of: ‘Work-life balance is geen issue, omdat de advocatuur mensen trekt met een intellectuele en avontuurlijke instelling die complex werk willen doen. Die denken na zes uur ’s middags ook nog door.’ Of: ‘Overwerken gebeurt omdat men een extreem gevoel van verantwoordelijkheid en professionele trots heeft en gewoon het beste product wil maken. Niet omdat het moet.’ Ook de anonieme partner ziet de veranderingen, maar ook hij is niet onder de indruk. ‘Als je bij de juiste mensen een wit voetje haalt dan is de kans op een carrièrestap groter. Het gaat niet alleen maar om goed zijn in carrière maken. Er wordt tegenwoordig steeds meer van alles gemeten, in harde cijfers gevangen en dat lijkt eerlijk, maar waarom wordt een lage omzet de ene persoon wel aangerekend en de ander niet? Informele macht is dus belangrijk. Een grote omzet betekent ook dat er beter naar je geluisterd wordt binnen kantoor. Het gaat dus ook gewoon om status en macht, helemaal als er veel geld onder de partners te verdelen valt. Dan is men daarmee bezig. Het zit een beetje in de mens.’ De nieuwe generatie lijkt nog even te moeten wachten totdat kantoren aansluiting vinden bij de wensen van de jongere advocaten. De gever mag dan de toekomst hebben, voorlopig is het de nemer die, ja, rules.

«

Je laat je niet makkelijk opzijzetten.

Jouw ideeën en oplossingen staan als een huis. Want je weet waar je het over hebt. De nauwe samenwerking met cliënten speelt daarin een belangrijke rol. Je weet alles over hun wereld, bent nieuwsgierig en leergierig. Dat geeft je energie. Jouw grenzen eindigen niet bij de rand van je bureau. Je houdt van aanpakken, no-nonsense en een steile leercurve. Zie je het voor je? Bel met Thaira: 088-253 53 86 of mail naar [email protected].

Kijk op werkenbijakd.nl AMSTERDAM BREDA EINDHOVEN ROTTERDAM BRUSSEL

November 2015

32

achtergrond

Vreemde eenden in de balie Ze hebben ongebruikelijke, innovatieve functies bij advocatenkantoren, al zullen die over vijf jaar waarschijnlijk gemeengoed zijn. Wat doen deze voorlopers en wat missen zij nog in de advocatuur? Vier vreemde eenden in de balie vertellen.

Nathalie Gloudemans-Voogd Beeld: Jiri Büller

De infographic designer

Advies in hapklare visuele brokken

E

ind maart plaatste De Brauw een opvallende vacature: de afdeling Corporate Branding & Communications zocht een allround infographic designer. Remy Jon-Ming kreeg de baan. De grafisch ontwerper was de hectiek van

krantenredacties gewend; hij werkte twaalf jaar voor NRC, de Volkskrant en het FD. Aan de Zuidas kwam hij in een nieuwe wereld terecht. Nu helpt Jon-Ming advocaten van De Brauw om zo eenvoudig en helder mogelijk complexe juridische informatie visueel weer te geven. ‘Voor ik in dienst kwam, wilden ze dat ik freelance aan de slag ging. Eigenlijk was dat een soort test: voor hen en voor mij. Het was de bedoeling dat ik voor een grote cliënt de verantwoordelijkheden van het bestuur inzichtelijk zou maken. Qua infographic was het voor mij misschien niet heel innoverend,

werken in de advocatuur

maar voor De Brauw wel en voor de cliënt ook.’ Jon-Ming dook tijdens zijn jaren in de journalistiek al in uiteenlopende onderwerpen. Hij was het dus gewend om verhalen uit te pluizen en die visueel te maken. Maar het document dat als basis diende voor zijn eerste opdracht hielp Jon-Ming niet veel verder. ‘Ik ben de partners gaan vragen wat ze nou precies wilden. Uit die interviews en gesprekken kwam langzaam naar voren waar de verschillende nadrukken van die verantwoordelijkheden lagen. Ze waren nog zoekende. Wat

November 2015

achtergrond 33

bleek: met mijn vragen hielp ik ze verder.’ Het visuele denken start een andere gedachtestroom, een ander denkniveau, merkt De Brauw; een andere manier van nadenken over de oplossing die je je cliënt biedt. Advocaten beginnen vaak meteen te schrijven; Jon-Ming slaat aan het tekenen. Zijn infograhics zorgen in een tijd van informatie-overflow voor het overzicht, is de consensus binnen kantoor. De visualisatie dient eigenlijk als samenvatting van een onderliggend document: in één oogopslag is duidelijk waar het advies over gaat. ‘Mensen hebben steeds minder tijd

om van alles te lezen. Ze willen liever hapklare brokken voor zich. Zo’n infographic is vooral voor de bestuurders en allrounders die snel een overzicht willen krijgen handig.’ Een advies van negen kantjes vat Jon-Ming zo in één pagina samen. De infographic designer denkt dat er in de advocatuur veel meer te doen is met visuele communicatie. ‘Ik denk dat je je cliënt daar beter mee kunt bedienen dan hoe het nu vaak gebeurt. Veel adviezen staan in tekst, of in powerpoint. Ik vind powerpoint niet zo geschikt voor grafisch ontwerp, terwijl goed grafisch ontwerp

werken in de advocatuur

er juist voor kan zorgen dat je informatie makkelijker en overzichtelijker tot je kunt nemen.’ De cliënten van De Brauw willen in elk geval niet meer terug naar het pre-infographic tijdperk; de advocaten evenmin. JonMings eerste opdracht als freelancer werd in de partnervergadering gepresenteerd en verspreid via intranet. Al gauw klopten advocaten op zijn deur: ‘Dat wil ik ook.’ Zo slaagt de infogra­ phic designer in zijn eigen interne pr. Jon-Ming heeft het inmiddels zo druk dat De Brauw een tweede vacature voor een infographic designer heeft uitstaan.

November 2015

34

achtergrond

werken in de advocatuur

November 2015

achtergrond 35

De service designer

Innovatie door design thinking ‘Je moet eens met Nicky praten,’ klonk het voor dit interview uit verschillende hoeken. Nicky is Nicky Leijtens, die zich sinds begin dit jaar bij NautaDutilh bezighoudt met innovatie en service design. Een paar weken voor het gesprek ritselde Leijtens het nieuwste boek van innovatiegoeroe Richard Susskind voor haar kantoorgenoten, ruim voor de publicatiedatum. Het leverde haar een DM via Twitter van de verbaasde auteur op, die een week later op uitnodiging van het bestuur een privélezing op kantoor gaf. Susskind kende Leijtens al van haar vorige rol bij Rechtwijzer, een initiatief van de Raad voor de Rechtsbijstand. Luister naar een van zijn praatjes over innovatie en je hoort dat initiatief voorbijkomen als geslaagd disruptievoorbeeld. ‘Mijn focus ligt bij innovatie,’ vertelt Leijtens. ‘Ik breng in kaart wat er gebeurt, maak daarin een vertaling van waar de mogelijkheden liggen, ik



adviseer daarin. Dan kan het gaan om nieuwe services, maar ook om het verbeteren van bestaande diensten.’ Leijtens’ rol is ook innovatie stimuleren binnen kantoor. Zo schetste zij ideeën voor een fysieke innovatieruimte in het nieuwe pand van NautaDutilh in Rotterdam: ‘Een aantrekkelijke plek waar mensen heen kunnen gaan ter inspiratie.’ Leijtens tekende uit dat het vertrek vol kleur moest zijn (‘Dat stimuleert creatief denken’) en losse elementen zou moeten bevatten, zodat de ruimte niet elke dag hetzelfde is. Leijtens bedient zich van verschillende methoden om te innoveren, zoals procesverbetering op basis van lean, de filosofie van waarde leveren voor de klant en alles wat daar niet aan bijdraagt elimineren. Een ander voorbeeld is design thinking, het concept van mensgerichte probleemoplossing. ‘Bij Stanford Law wordt het al een tijdje gedoceerd, maar ik heb nog geen kantoor gezien in Nederland dat zich bezighoudt met design thinking,’ vertelt Leijtens. Bij design thinking is er een sterke rol voor de fee earners; zij testen en ontwikkelen een product mee. Dat pakt goed uit volgens Leijtens: ‘Het mooie aan de advocatuur is dat er naast heel slimme ook heel

werken in de advocatuur

creatieve mensen rondlopen. Je moet het zoeken in die cocreatie. Niet in het aanvechten van een werkproces of zeggen: dit doe je niet goed. Fee earners kunnen het beste werk leveren als ze in hun kracht staan en enthousiast en trots zijn.’ Ontwikkelen met behulp van design thinking is een iteratief proces. Na observaties en onderzoek ga je snel over op een, soms half af, prototype maken, dat testen en weer verbeteren. Daar is nog ruimte in de advocatuur, meent Leijtens. ‘In de juridische wereld heerst een focus op perfectie die creativiteit wel remt. Je kunt beter testen met een half product. Dat doen Coca-Cola en Procter & Gamble ook. Mensen kunnen dan wel zeggen dat het een heel andere wereld is, maar wij verkopen ook producten. Een McKinsey heeft ook gewoon designers in dienst.’ De dagelijkse uitdaging van haar afdeling Legal Support & Services blijft enerzijds ervoor te zorgen dat de fee earners zo goed en zo prettig mogelijk hun werk kunnen doen en anderzijds dat de belangen van de cliënten optimaal worden gediend. ‘Dat is constant zoeken naar balans, mensen, tools, technologie. Maar ik denk niet dat een advocatenkantoor zonder deze elementen kan in deze tijd.’

November 2015

36

achtergrond

werken in de advocatuur

November 2015

achtergrond 37

De innovatiedirecteur

De durf van multi­ disciplinair maatwerk Wie denkt aan innovatie in de advocatuur kan niet om Jeroen Zweers heen. Kennedy Van der Laan benoemde hem in 2014 tot de eerste Innovation & Knowledge Director, nadat Zweers zestien jaar bij Dirkzwager innovatieve initiatieven had aangejaagd. Met het platform Dutch Legal Tech probeert hij, ondersteund door zijn kantoor, een beeld te creëren van innovatie voor de Nederlandse markt. Zweers en mede­ oprichter Jelle van Veenen brengen uitgevers, universiteiten, advocatenkantoren en start-ups bij elkaar: ‘Zo creëren we meer begrip voor elkaar. We willen echt het gedachtegoed uitdragen. Je kunt wel zeggen dat je je met innovatie bezighoudt, maar hoe laat je dat door daden zien?’ Zijn werk bij Kennedy Van der Laan bestaat onder meer uit oplossingen vinden zodat legal counsels beter hun werk kunnen doen. ‘Het gaat niet meer

alleen om het inhoudelijke werk dat een advocaat kan bieden. Bij pitches werken we met multidisciplinaire teams. Vanuit verschillende hoeken bekijken we hoe we de klant beter kunnen helpen.Marketing & Business Development werkt samen met de advocaten die het juridisch inhoudelijke gedeelte op zich nemen, ik kijk naar het IT- en innovatiestuk. Wat hebben wij in onze gereedschapskist waarmee we die bedrijfsjuristen kunnen ondersteunen naast het juridische?’ En dus zit Zweers regelmatig bij cliënten aan tafel om te praten over wat ze bezighoudt; het is echt niet meer alleen de accountmanager die bij de cliënt komt. De innovatiedirecteur neemt ook startups naar dat soort gesprekken mee. ‘Dan krijg je leuke discussies. Die startups kijken op een andere manier naar de wereld en zakendoen.’ Over de innovatieve concepten die Zweers ontwikkelt wil hij niet te veel vertellen. ‘Anders raken we onze voorsprong kwijt.’ Een van de successen is de speciaal ontwikkelde portal voor Nike, een product binnen wat het Amsterdamse kantoor ‘Customized Alliance’ noemt. Kennedy Van der Laan stuurt voor Nike een netwerk aan van 29 internationale advocatenkantoren

werken in de advocatuur

die het sportconcern zelf aanwees. Zweers werkt ook aan visuele dossiers; klantenportalen die meer zijn ingesteld op beeld en niet standaard zijn. ‘We zorgen voor goede borging van het gehele dossier: van alle contactmomenten bijvoorbeeld. Het lijkt in die zin op een CRM-systeem. We brengen werkprocessen in kaart op een manier die lijkt op track & trace. We hebben nu een pilot lopen met verzekeraars: zij maken een dossier aan in dat portaal en vervolgens geven wij een slagingspercentage en een budget af.’ Maatwerk is het sleutelwoord voor Zweers. ‘We zien dit soort portals als kapstokken en daaronder hangen grote legodozen waarmee we de juiste huisjes kunnen bouwen. De ene cliënt heeft meer aan het witte legosteentje en de andere meer aan een gele. We denken echt na over wat de klant specifiek nodig heeft.’ Voor Zweers draait zijn werk om lef hebben. ‘Ik mis in de advocatuur de durf om andere innovatieve producten te gebruiken die misschien niet standaard zijn in de branche. Wij durven dat wel. Daar zit een risico aan, maar de cliënt heeft hier meer aan. Je kunt voor pakken van C&A of Zara gaan. Wij kunnen maatpakken produceren.’

November 2015

38

achtergrond rubriek

De stem van de cliënt

Tevreden klanten als kernwaarde Arnold Birkhoff zwaaide op 1 oktober af als managing partner van Kneppelhout & Korthals. Zijn cadeau was een nieuwe titel: Birkhoff is benoemd tot Voice of the customer binnen zijn kantoor. ‘Als er iets besloten wordt, ben ik eigenlijk het geweten van de klant. Ik heb het recht om vragen te stellen bij alles waarvan ik me afvraag of het nuttig is voor de klant.’ Birkhoff heeft ook het mandaat om procedures aan te passen, maar heeft dat nog niet aan de hand gehad. De advocaat arbeidsrecht is continu bezig met klanttevredenheid en wil dat laten doorsijpelen in het hele kantoor. ‘De hele organisatie moet in klanttevredenheid geloven; daar werk je samen aan. Een tevreden klant betekent dat je succesvol bent.’ Tijdens zijn termijn als managing partner heeft Birkhoff de focus op klantgerichtheid ingezet. ‘We hebben in die

periode onze visie en missie bepaald en nagedacht over ons unique sellingpoint. Wij willen echt met passie voor de klant gaan. Dat roept iedereen; wij willen dat ook echt doen. Daar hoort bij dat je vraagt: hoe vind je dat we het doen? Klanttevredenheid hoort bij de klant verder helpen.’ Bij Kneppelhout & Korthals leidt Birkhoff daarom een doorlopend klanttevredenheidsonderzoek. Bij vaste klanten met een service level agreement voert een onafhankelijk bureau jaarlijks een onderzoek uit naar hoe tevreden die cliënten zijn. Bij andere projecten vragen de betrokken advocaten steevast na afloop van de zaak of hun cliënt mee wil doen aan het onderzoek. ‘Het is waanzinnig wat het doet met het team. Tijdens strategieweekenden met de sectie bespreken we de reviews. We bespreken waar cliënten tevreden over zijn en wat ze vinden dat beter kan. Oké, willen ze meer transparantie over de kosten? Dan moeten we nu gaan nadenken hoe we dat gaan realiseren, want daar ligt blijkbaar ruimte voor verbetering. Daarmee komen we in een cirkel omhoog: de klant wordt nog tevredener, de medewerkers vinden het

werken in de advocatuur

nog leuker. Daar worden we uiteindelijk allemaal alleen maar beter van. Het brengt de dienstverlening naar een hoger niveau. We scoren nu gemiddeld een 8,5.’ De volgende stap is de reviews, als de cliënt akkoord gaat, anoniem op de website te zetten. Een pilot begint in januari. ‘Als je het er zelf niet op zet, plaatst een ander het wel. Vergelijk het maar met de recensies voor vakantiehuisjes. Het is een kwestie van tijd voor dit ook in de advocatuur komt; er zijn al vergelijkingssites. En het is onzin om te denken dat die initiatieven alleen werken op de particuliere markt. Legal counsels googelen net zo goed wie ze moeten hebben en zij zijn nog meer bereid om te switchen. Als je dit over vijf jaar nog niet doet als advocaat, dan vrees ik voor je voortbestaan. Dan word je niet gevonden.’ Birkhoff ziet ook een rol voor de NOvA. ‘Kijk naar de tweede generatie ISO-normen; daarvoor moet je ook aan klanttevredenheid doen. Ik zou zeggen: verplicht het maar. De orde zou kunnen zeggen: je wordt een A-kantoor als je reviews van je klanten publiceert. Waar klanten tevreden zijn, is een goed kantoor.’

Vastgoed | Agri | Ondernemingsrecht | Familierecht "4
"EWPDBUFO
JT
FFO
NJEEFMHSPPU
LBOUPPS
JO
8BHFOJOHFO
HFTQF DJBMJTFFSE
JO
WBTUHPFE
POEFSOFNJOHTSFDIU
FO
GBNJMJFSFDIU
FO
NFU
FFO
TUFWJHF
QPPU
JO
EF
BHSBSJTDIF
TFDUPS
#JK
"4
"EWPDBUFO
XFSLFO
BDIU
BEWPDBUFO
JO
WFSTDIJMMFOEF
EJTDJQMJOFT
WPPSOBNFMJKL
DJWJFM
FO
CFTUVVSTSFDIU
4BNFO
CFIBOEFMFO
[JK
BMMF
POEFSXFSQFO
EJF
JO
EF
BHSBSJTDIF
TFDUPS
OBBS
WPSFO
LPNFO
7PPSCFFM EFO
IJFSWBO
[JKO
QBDIU
QSPEVDUJFSFDIUFO
PNHFWJOHTSFDIU
POEFS
BOEFSF
WBTUHPFE
FO
NJMJFV


POUFJHFOJOH
OBUVVSXFUHFWJOH
&VSP QFTF
TVCTJEJFT
NBBS
PPL
GBNJMJFSFDIU
FSGSFDIU
FO
NBBUTDIBQTLXFTUJFT

Gezocht: gezond boerenverstand 7BOXFHF
WFSEFSF
WFSTUFWJHJOH
WBO
POT
TQFDJBMJTNF
[JKO
XJK
PQ
[PFL
OBBS
FFO

advocaat voor de agrarische praktijk 8JK
[PFLFO
FFO
BEWPDBBU
NFU
HPFEF
LFOOJT
WBO
FO
FSWBSJOH
NFU
EF
BHSBSJTDIF
QSBLUJKL
8JK
WSBHFO
OBBTU
EF
CFOPEJHEF
KVSJEJTDIF
LFOOJT
FFO
OVDIUFSF
LJKL
PQ
[BLFO
FFO
QSBLUJTDIF
JOTUFMMJOH
FO
FFO
HFWPFM
WPPS
QBSUJKWFSIPVEJOHFO
%F
KVJTUF
LBOEJEBBU
CFTDIJLU
CPWFOEJFO
PWFS
HPFEF
DPNNFSDJÑMF
WBBSEJHIFEFO 8JK
CJFEFO
FFO
VJUEBHFOEF
CBBO
CJOOFO
POT
BEWPDBUFOLBOUPPS
JO
IFU
IBSU
WBO
EF
/FEFSMBOETF
BHSJ

GPPETFDUPS
JO
8BHFOJOHFO
+F


HBBU
TBNFOXFSLFO
CJOOFO
FFO
UFBN
WBO
FOUIPVTJBTUF
HFESFWFO
DPMMFHBT
BBO
FFO
CSFFE
QBMMFU
WBO
[BLFO
JO
EF
BHSBSJTDIF
QSBLUJKL .FFS
JOGPSNBUJF
PWFS
POT
LBOUPPS
FO
PWFS
EF
WBDBUVSF
LVO
KF
WJOEFO
PQ
PO[F
XFCTJUF
XXXBFOTOM
#FMMFO
NFU
NS
#FOOP
/JKNBO
PG
NS
+BDPMJOF
,SPPO
LBO
WJB
UFMFGPPOOVNNFS

 &FO
TPMMJDJUBUJFCSJFG
NFU
DW
LVO
KF
WPPS

NBJMFO
OBBS
NS
#
/JKNBO
COJKNBO!BFOTOM

© 2015 EYGM Limited. All Rights Reserved.

"4
"EWPDBUFO
t
"HSP
#VTJOFTT
1BSL

t
1PTUCVT

t

"%
8BHFOJOHFO
t
5




t
www.aens.nl

Wij doen zaken. Zeker, wij doen zaken. Goede zaken, met innovatieve en toekomstgerichte ondernemingen. Samen vergroten we hun succes. Dat is vaak hard werken, maar daar staan boeiende ervaringen tegenover. Op dat vlak hebben we een sterke reputatie. Die reputatie hebben we verdiend door open te staan voor andere meningen, door een eerlijk advies aan cliënten over risico’s en kansen. Daarom zijn we op zoek naar slimme advocaten die zich daarin herkennen. Scherpzinnige teamplayers die creatief durven te denken en praktische oplossingen aandragen. Doelbewust en resultaatgericht. Kom jij ook zaken doen? Kijk voor meer informatie over werken bij HVG op: www.hvglaw.nl

November 2015

achtergrond 41

Ranking the blawgers Kennisdelen doen advocaten al zolang hun beroep bestaat. Een blog op de kantoorwebsite is ook allang niet meer uniek. Wel bijzonder zijn de advocaten die hun persoonlijke merk bouwen via eigen blogs, social media kanalen en andere pr. Ze delen relevante informatie, creëren daarmee bereik en zorgen voor interactie met hun doelgroepen. Het zijn mensen, geen bedrijven. Influencers heten ze in social media marketing. Het Advocatenblad zette succesvolle juridische bloggers, ofwel blawgers, op een rij.

IPM Het aantal interacties per duizend fans op een Facebookpagina levert de Interaction per Mille (IPM)score. De IPM neemt alle likes, shares en comments op een Facebookpagina in een maand en deelt deze door het aantal geplaatste berichten en het aantal fans. Een website als pixelfarm.nl rekent de IPM automatisch uit. Met dit getal is te zien hoe interactief een Facebookpagina is geweest in de voorafgaande dertig dagen. De gemiddelde IPM van een commerciële Facebookpagina is 4.

Nathalie Gloudemans-Voogd

strafrecht Leonie van der Grinten

‘Meester Leonie’ Deze Eindhovense advocate heeft als missie ‘het strafrecht en de maatschappij op een toegankelijke manier dichter bij elkaar brengen’.

Haar gekozen platform naast haar eigen site is Facebook. Vrijwel dagelijks publiceert Van der Grinten op haar fanpagina ‘Meester Leonie’ haar eigen blogposts en deelt ze interessante berichten van anderen. De teller staat medio oktober al op bijna 11.000 volgers. En die mensen doen ook iets met Van der Grintens berichten: haar IPM-score (zie IPM op deze pagina) was tussen half september en half oktober 23. Dit is een stuk hoger dan het gemiddelde van een Facebookpagina (voor commerciële merken is dat 4). Meester Leonie begint ook steeds actiever op Twitter te worden.

werken in de advocatuur

burgerlijk procesrecht Jeroen Veldhuis

‘De bloggende advocaat’ In 2012 begon Jeroen Veldhuis met debloggendeadvocaat.nl op persoonlijke titel. Veldhuis

November 2015

42

achtergrond

specialiseert zich in incasso’s, beslagen executierecht en burgerlijk procesrecht in het algemeen; veel blogposts zijn aan die onderwerpen gewijd. Gedrags- en tuchtrechtberichten komen ook voorbij. De materie was interessant genoeg voor De Koninklijke Bibliotheek om de posts van Veldhuis als digitaal erfgoed aan te merken. De KB archiveerde debloggendeadvocaat.nl daarom duurzaam zodat zijn blogposts ook te lezen zullen zijn als Veldhuis ermee stopt. De Amsterdamse advocaat schaarde meer dan 2000 volgers achter zich op Twitter (Klout score 54, zie kader) en beproeft nu ook zijn social media strategie op Facebook.

personen- en familierecht Conchita van Rooij

‘Topadvocaat Conchita’ Conchita van Rooij verzamelde in drie jaar tijd meer dan 18.600 volgers op Twitter. Van Rooij geeft haar volgers inkijkjes in haar leven (de advocate is fan van selfies) en laat zo haar menselijke kant zien. En passant leren haar volgers soms ook iets over het personen- en familierecht, de specialisatie van deze Amsterdamse advocate. Van Rooij blogt ook op haar eigen site en plaatst daar bijvoorbeeld screenshots van Story. In dat weekblad (oplage 76.000 stuks), waarin zij steevast wordt aangehaald als ‘Topadvocaat Conchita van Rooij’, mag ze bijna wekelijks haar mening geven over allerhande, niet per se juridische vraagstukken.

advocatuur

bouwrecht

Niek van de Pasch

Remco Smith

‘De T-shaped Lawyer’ 

‘Fundamentadv’

Het mag bekend worden veronder­ steld: het profiel van de advocaat van de toekomst heeft de vorm van een T. Niek van de Pasch schaart zichzelf in die groep: hij kent ‘hartstocht voor juridische puzzels’ en is ‘verzot op alles wat de advocatuur levend en lollig houdt’. Op zijn Twitter-account (1325 volgers – and counting – Klout score: 52) deelt hij ondernemerstips voor advocaten en soms advocatentips voor ondernemers. Dit lid van de Jonge Balie verzamelt deze informatie vervolgens op zijn eigen blog tshapedlawyer.nl en geeft daar ook in populair taalgebruik en leesbare, korte zinnen uitleg over rechtspraak die ondernemers raakt.

Remco Smith heeft zijn niche gevonden. Als zoon van een hoofduitvoerder in de woningbouw en kleinzoon van twee aannemers koos Smith voor het bouwrecht. Medio oktober heeft Smith 800 volgers op zijn Twitteraccount Afundamentadv met een Klout score van 47. Interessant zijn vooral de contacten die Smith legt via het social medium. Twitter bracht hem twee gastblogplekken die uitstekend bij zijn niche passen. Blogs zijn van hand verschijnen op dearchitect.nl, een platform met vakkennis voor architecten, waar Smith hen vertelt wat ze in een bestek moeten zetten. Ook plaatst de Rotterdamse advocaat regelmatig berichten over bijvoorbeeld aanbestedingen en bouw op Treetops.nl, een forum voor mensen die hun kennis willen delen op het gebied van bouw en gebouwenbeheer. 

«

Klout score

Iedere twitteraar heeft een Klout score, een getal om online social invloed aan af te meten. De Klout is een getal tussen 0 en 100, dat rekening houdt met meer dan vierhonderd factoren. Daaronder het aantal volgers, de acties die voortkomen uit geplaatste tweets en reacties van de twitteraar op anderen. De voorafgaande negentig dagen zijn bepalend voor de score en andere social media toevoegen kan een positieve invloed op het getal hebben. Twitteraars met een Klout score van 55 en hoger, zoals @Advocatenblad, behoren tot de top tien procent gebruikers. Sommige critici menen dat een Klout score niet presentatief is. Desondanks beslissen werkgevers, bijvoorbeeld in de marketing, soms wel op basis van het getal in sollicitatieprocedures.

werken in de advocatuur

Be part of it. New York

ONE

W AY

Start spreading the news! NautaDutilh biedt ambitieuze starters de kans om direct vanuit de collegebanken een jaar lang aan de slag te gaan als junior associate op ons kantoor in New York. Solliciteren kan via werkenbijnautadutilh.nl

ALLE WIJZEN NAAR HET OOSTEN.

KienhuisHoving brengt je verder. Naar Enschede, het dynamische centrum van Twente. Waar de business bloeit en genieten van het leven een grondrecht is. Op een terras op de Oude Markt, een van de vele landgoederen of gewoon thuis, in je eigen achtertuin. Lekker leven is hier niet moeilijk. Een uitdagende baan vinden evenmin. Wij zijn altijd op zoek naar talentvolle en ondernemende collega’s. Kijk voor meer informatie op www.werkenbijkienhuishoving.nl. Ook laten we je graag ons Wetboek van het Oosten zien!

kienhuishoving.nl