Jaarverslag 2014
adressen Leidschendam
Fluitpolderplein 5 2262 ED Leidschendam
Rijswijk
Generaal Eisenhowerplein 101 2288 AG Rijswijk
Stompwijk
Zustersdijk 21 2266 EV Leidschendam
Voorburg
Koningin Julianalaan 257 2273 JG Voorburg Telefoon: 070 2400 250 email:
[email protected] /dBadV @dBadV
www.bibliotheekaandevliet.nl Colofon Het jaarverslag 2014 is een uitgave van de Bibliotheek aan de Vliet, Postbus 601, 2270 AP Voorburg. Meer informatie:
[email protected] Foto’s omslag: Stonepark Interiorbuilders
Voorwoord Met trots presenteer ik het jaarverslag van de Bibliotheek aan de Vliet. We kijken terug op een jaar waarin de plannen met enthousiasme zijn uitgevoerd. Het beleidsplan van de bibliotheek dient als basis voor de uitvoering van de plannen. Aantrekkelijke gebouwen
rond het thema cultuur georganiseerd. Met de
Met de herinrichting van locatie Voorburg realiseerden
erfgoedinstellingen in beide gemeenten is een hecht
we de tweede locatie die volgens het retailconcept
contact. Deze samenwerking leidde tot gezamenlijke
is ingericht. Een smaakvol ingericht gebouw waarin
activiteiten: een bijeenkomst met Maarten van
de collectie aantrekkelijk wordt gepresenteerd. De
Rossem, een thema-avond rond Hendrik Tollens en de
bezoekers weten het te waarderen: tien procent meer
organisatie van open monumentendag.
bezoekers en uitleningen! Op deze manier vindt de bibliotheek naast de gebaande
Hechte samenwerking met het onderwijs
wegen andere paden om een bijdrage te leveren aan
De bibliotheek heeft speciale aandacht voor educatie.
de ontwikkelings- en ontplooiingskansen van en voor
De samenwerking met de instellingen voor VVE en het
de burgers van het werkgebied. Zo vult de bibliotheek
basisonderwijs krijgen steeds vastere vorm en meer
haar slogan ‘De Bibliotheek aan de Vliet inspireert en
inhoud. Dat vertaalt zich in een verbeterd aanbod. Elke
informeert’ in.
basisschool neemt diensten af van de bibliotheek. Ik wens u veel leesplezier bij het doornemen van dit
Samenwerking met andere instellingen
jaarverslag!
Naast de samenwerking met de educatieve instellingen onderhoudt de bibliotheek intensieve contacten met
Harm Smit,
andere culturele instellingen. In de gemeenten Rijswijk
Directeur bestuurder
en Leidschendam-Voorburg werd een verkiezingsdebat
Drukte bij de opening van de vernieuwde bibliotheek in Voorburg
Missie en visie De Bibliotheek aan de Vliet biedt de inwoners van Leidschendam-Voorburg en Rijswijk de mogelijkheid tot zelfontplooiing, verbeelding en ontwikkeling en levert een bijdrage aan de maatschappelijke samenhang in haar werkgebied. De Bibliotheek aan de Vliet is een laagdrempelige
De Bibliotheek aan de Vliet hanteert de Richtlijn voor
ontmoetingsplaats met een actuele en aansprekende
basisbibliotheken en ziet zich dan ook als:
collectie boeken en andere media (reëel en virtueel)
•
warenhuis van kennis en informatie
en een gevarieerd educatief, informatief en cultureel
•
centrum voor ontwikkeling en educatie
activiteitenprogramma. De locaties van de Bibliotheek
•
encyclopedie van kunst en cultuur
aan de Vliet zijn voor iedereen vrij toegankelijk en
•
inspiratiebron voor lezen en literatuur
bieden een prettige omgeving om andere mensen
•
podium voor ontmoeting en debat
te ontmoeten en om inspiratie op te doen. De Bibliotheek aan de Vliet bevordert leesplezier en is
Voor het uitoefenen van haar kernfuncties onderhoudt
informatievaardig, klantgericht en neutraal. Zij is
De Bibliotheek aan de Vliet een subsidierelatie met de
onderdeel van het landelijke netwerk van bibliotheken
gemeenten Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. Zij is
en is gecertificeerd.
een partner voor de gemeenten voor het uitvoeren van gemeentelijk beleid.
De Bibliotheek aan de Vliet biedt haar diensten zowel rechtstreeks aan gebruikers aan, als indirect, via instellingen en samenwerkingspartners. Zij is een betrouwbare samenwerkingspartner.
25.107 leners
6,2 media per lener
mediacollectie 156.056
16,8 bezoeken per lener
27,1 uitleningen per lener
uitleningen per medium: 4,4
422.960 bezoeken
1,6 uitleningen per bezoek
lenerpercentage: 20,8%
120.990 inwoners
3,5 bezoeken per inwoner
Meer cijfers over het gebruik van de Bibliotheek aan de Vliet in 2014 vindt u aan het eind van elk hoofdstuk.
4
679.950 uitleningen (excl. verlengingen)
Landelijke ontwikkelingen De Bibliotheek aan de Vliet is onderdeel van de maatschappelijke ontwikkelingen in de breedste zin van het woord. Dat geldt voor technische ontwikkelingen op het gebied van informatie en communicatie, maar ook ontwikkelingen in de politiek en economie zijn medebepalend voor het bibliotheekbeleid. Bovendien opereert de bibliotheek binnen de eigen sector in provinciale en landelijke netwerken en is daarmee onderdeel van een groter geheel. In dit hoofdstuk staan de belangrijkste landelijke ontwikkelingen die van invloed zijn op het bibliotheekwerk. Bibliotheekwet
•
Het vergroten van de taalvaardigheid van mensen.
Op 18 november 2014 heeft de Eerste Kamer het wets-
•
De ontwikkeling van volwassenen op het vlak van
voorstel ‘Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen’
basisvaardigheden (zoals lezen, schrijven en digitale
(Wsob) aangenomen. Sinds 1 januari 2015 is deze
vaardigheden), sollicitatievaardigheden en sociale
bibliotheekwet van kracht. De bibliotheekwet regelt
vaardigheden. Op deze manier worden mensen
de digitalisering van de openbare bibliotheek en
geholpen om hun positie op de arbeidsmarkt te verstevigen.
zorgt voor structurele financiering daarvan door de Rijksoverheid. In deze wet is vastgelegd dat iedere
•
Het ondersteunen van het (basis)onderwijs om
Nederlander toegang moet hebben tot een openbare
te zorgen dat kinderen en jongeren taal- en
bibliotheek, zowel in fysieke als in digitale vorm. Ook
mediavaardig worden.
zijn er vijf functies vastgelegd waaraan een openbare
De bibliotheek onderzoekt in 2015 samen met de
bibliotheek moet voldoen. Hiervoor zijn de richtlijnen
gemeenten en andere instellingen op welke manieren
voor basisbibliotheken gebruikt. Deze vijf functies
de bibliotheek invulling hieraan kan geven.
bieden een goede basis voor de maatschappelijke rol die de bibliotheek vervult.
De Nationale Bibliotheekpas De branche Openbare Bibliotheken is in 2014 weer
Decentralisatie sociaal domein
verder gegaan om iets moois tot stand te brengen
De bibliotheek als grootste publieksvoorziening kan een
voor de miljoenen bibliotheekleden: De Nationale
grote bijdrage leveren aan de samenleving en aan de
Bibliotheekpas. Op de achtergrond wordt gewerkt om
gemeenten in deze decentralisatie. De bibliotheek kan
alle verschillende bibliotheeksystemen op elkaar aan
met haar dienstverlening en bereik samen met andere
te sluiten. Wanneer dit is afgerond is het mogelijk om
organisaties een belangrijke rol spelen bij:
met de bibliotheekpas van uw lokale bibliotheek in alle
•
andere openbare bibliotheken in Nederland te lenen.
Het bevorderen van de informatie- en digitale vaardigheden van de inwoners van de gemeenten.
inrichting Voorburg ©Stonepark Interiorbuilders
5
De bibliotheek is van iedereen De Bibliotheek aan de Vliet telt vier locaties. Samen zijn de locaties 132,5 uur per week open, verdeeld over zes dagen. Iedereen kan vrij de bibliotheek inlopen en er studeren, werken of internetten. Of op zijn gemak een tijdschrift, krant of boek lezen. Het bibliotheeklidmaatschap is tot 18 jaar gratis. Met een lidmaatschap kan iedereen alle materialen lenen om er thuis van te genieten. In dit hoofdstuk leest u wat de bibliotheek het afgelopen jaar heeft gedaan op het gebied van de collectie en dienstverlening. Verbouwing locatie Voorburg
In de periode september - december 2014 trok de
Na de succesvolle opening van de nieuwe bibliotheek
bibliotheek in Voorburg in vergelijking met dezelfde
in Leidschendam in augustus 2013, was de bibliotheek
periode in 2013 10% meer bezoeken en hadden we ook
in Voorburg aan de beurt om grondig te worden
10% meer uitleningen. Verder verwelkomden we in die
gerenoveerd. In juli en augustus was de bibliotheek
periode 670 nieuwe leden. Dit is een stijging van 35%
vijf weken gesloten. Gelukkig vonden veel klanten in
t.o.v. het aantal nieuwe leden een jaar eerder.
deze periode de weg naar onze locaties in Rijswijk en Leidschendam.
Een miljoen bezoeken Donderdagmiddag 20 maart liep groep 5 van
Bijzonder in de nieuwe inrichting is het sorteersysteem
Christelijke Basisschool Melodie nietsvermoedend de
met lopende band dat achter de boekeninname is
bibliotheek in Rijswijk binnen. De leerlingen en hun
geplaatst. Nadat de boeken zijn gescand, komen ze op
lerares werden bij binnenkomst feestelijk verwelkomd.
een lopende band en worden per rubriek gesorteerd.
Zij waren namelijk het miljoenste bezoek van de
Deze techniek bespaart de medewerkers veel fysieke
Bibliotheek aan de Vliet sinds de fusie van Bibliotheek
belasting en is erg efficiënt.
Rijswijk en Bibliotheek Leidschendam-Voorburg in 2012. Eén miljoen bezoeken is een prachtig aantal waar
Zaterdag 30 augustus 2014 ging de bibliotheek
wij erg blij mee zijn.
onder overweldigende belangstelling weer open. De bibliotheek is net als locatie Leidschendam ingedeeld in negen ‘werelden’. De lange en hoge boekenkasten maakten plaats voor presentatiemeubels en lage boekenkasten met de mogelijkheid de voorkant van de boeken te laten zien. Zo willen we de bezoekers verrassen en verleiden met alle schatten die de bibliotheek in huis heeft.
Miljoenste bezoek
BiebPanel In 2014 zijn we begonnen met BiebPanel, een online onderzoeksplatform
dat
speciaal
is
ontwikkeld
voor de bibliotheekbranche. Het BiebPanel van de Bibliotheek aan de Vliet bestaat uit 446 panelleden. Met de onderzoeken worden we vier keer per jaar Verbouwing in de bibliotheek
6
voorzien van actuele klantinformatie. Op basis van de onderzoeksresultaten en reacties van de klanten is de
dienstverlening op verschillende punten verbeterd. Zo
Kunstuitleen Rijswijk
zijn de bewegwijzering en de plattegronden aangepast
De Kunstuitleen in de bibliotheek in Rijswijk beschikt
en is de homepage van onze website ingekort en
over een uitgebreide collectie kunstwerken. In 2014
overzichtelijker gemaakt.
werden in totaal 892 kunstwerken uitgeleend.Daarnaast
Buitenlift in Leidschendam
organiseerde de Kunstuitleen tentoonstellingen en workshops. Voor het (basis)onderwijs organiseerden
De bezoekers van de bibliotheek Leidschendam gaven
we workshops zoals gedichten schilderen, erfgoedspoor
aan dat er, naast de binnenlift, behoefte was aan een
en recycle kunst. 42 groepen kwamen zo op een leuke,
buitenlift. We legden deze wens voor aan de gemeente
leerzame en creatieve manier in contact met kunst.
Leidschendam-Voorburg. De gemeente gaf vervolgens opdracht voor de bouw van een buitenlift. De lift werd opgeleverd in augustus 2014. Onze bezoekers konden vanaf dat moment vanaf straatniveau met hun kinderwagen of scootmobiel de bibliotheek bereiken. In aanwezigheid van wethouder Frank Rozenberg nam Rob Westdorp van de Stichting Platform Gehandicapten Leidschendam-Voorburg op 26 september de buitenlift officieel in gebruik. Workshop voor basisschool in de Kunstuitleen
Cultuurpunt Leidschendam-Voorburg www.cultuurpuntleidschendam-voorburg.nl
is
het
digitale informatiepunt waarop u alle cultuuruitingen in Leidschendam-Voorburg vindt. De redactie van Cultuurpunt stuurde 11 keer een Uitladder (nieuwsbrief) aan 358 abonnees. Verder werd de Uitladder (agenda) 50 keer geplaatst in Het Krantje. De website telde eind 2014 33 exposanten en 230 deelnemende organisaties, Officiële in gebruikname van de buitenlift © Ot Douwes
De Rijswijkse Cultuurkrant - UITRijswijk
verengingen en kunstenaars. Het aantal bezoeken aan de website bedroeg 18.584.
Rijswijk heeft haar inwoners op cultureel gebied
Bibliotheek apps
veel te bieden. Om deze reden werkten de culturele
De bibliotheekbranche maakte een aantal apps voor
instellingen samen aan ‘De Rijswijkse Cultuurkrant’,
smartphones en tablets. Voor onze leden stelden wij de
die in september 2014 verscheen. De krant gaf een
volgende apps beschikbaar:
prachtig overzicht van alle culturele activiteiten binnen
•
de gemeente. De krant werd huis-aan-huis verspreid
De Bibliotheek Wise app voor het zoeken, reserveren en verlengen van materialen.
in Rijswijk en Ypenburg. De oplage bedroeg 37.000
•
De Vakantiebieb app voor e-books in de vakantie.
exemplaren. De uitgave werd mede mogelijk gemaakt
•
De Luisterbieb app voor luisterboeken.
door UITRijswijk.nl van Knijnenburg Producties.
•
Het e-bookplatform voor het lenen van e-books.
Toen Leidschendam-Voorburg
Vrijwilligers
Toen Leidschendam-Voorburg is het platform voor de
De bibliotheek beschouwt de sociaal-maatschappelijke
kleinere erfgoedpartners om hun ideeën en plannen
betrokkenheid van vrijwilligers als een belangrijke
te delen en samenwerkingspartners te zoeken. De
meerwaarde. In totaal heeft de bibliotheek meer dan
activiteiten op Open Monumentendag zijn hier een
100 vrijwilligers. Ze zetten zich in voor:
goed voorbeeld van. Een ander evenement waar we
•
De Bibliotheek-aan-Huis service
gezamenlijk de schouders onder hebben gezet zijn de
•
50+ leest voor (voorlezen op kinderdagverblijven)
Molen- en Gemalendagen.
•
Filmhuis Rijswijk
•
SeniorWeb (computercursussen voor senioren)
7
Collectie De belangrijkste reden voor klanten om de bibliotheek te bezoeken is om boeken te lenen. Doordat we nu de genres groeperen, kan de klant makkelijker snuffelen. Hoe vertaalde zich dat in de uitleningen in 2014? Welke boeken en schrijvers waren bijzonder populair? Volwassenen
de top 10 niet haalde. Opvallend is dat Zwijgrecht van
In het overzicht hieronder kunt u zien wat de 10 meest
Loes den Hollander in Voorburg op 1 staat, terwijl deze
geleende titels waren in 2014 bij de volwassenen. Een
in Rijswijk niet in de top 10 voorkomt. In Rijswijk is ook
kanttekening hierbij is dat het boeken zijn die het
Saskia Noort minder populair dan in de andere locaties.
hele jaar in de collectie gezeten hebben. Dit verklaart
Ze komt daar maar één keer voor in de top 10 ten
bijvoorbeeld de afwezigheid van de zeer populaire titel
opzichte van drie keer in Voorburg en Leidschendam. In
De Kraamhulp van Esther Verhoef die pas in april 2014
Stompwijk is Hetty Luiten een veelgelezen auteur.
verscheen. Ondanks dat de top 10 van meest geleende titels De hele top 10 bestaat uit spannende boeken. Veel
helemaal uit thrillers bestaat, schrijft de meest gelezen
geleend in de andere genres waren: De vuurtoren van
schrijver romantische verhalen. Het oeuvre van Nora
Connemara van Santa Montefiore (Liefde & leven),
Roberts is echter zo groot, dat al deze titels bij elkaar
En uit de bergen kwam de echo van Khaled Hosseini
opgeteld het aantal uitleningen van de thrillerschrijvers
(Wereld & samenleving) en Hemelvaart van Judith
ruim overstijgt. De top 5 van meestgelezen auteurs is als
Koelemeijer (Literatuur & cultuur)
volgt: 1.
Nora Roberts
Tussen de verschillende locaties is weinig verschil. De
2.
Loes den Hollander
grootste afwijking was in Stomwpijk waar de verreweg
3.
James Patterson
meestgeleende titel het waargebeurde Toen ik je zag
4.
Danielle Steel
van Isa Hoes was, een boek dat in de andere vestigingen
5.
Simone van der Vlugt
Top 10 volwassenen 1
Koorts
6
Saskia Noort
2
Morgen ben ik weer thuis
Suzanne Vermeer
7
Simone van der Vlugt
3
Inferno
Déjà vu
8
De verbouwing Saskia Noort
8
Aan niemand vertellen Simone van der Vlugt
9
Esther Verhoef
5
Het chalet Suzanne Vermeer
Dan Brown
4
Bella Italia
Zwijgrecht Loes den Hollander
10
Onzichtbaar Karin Slaughter
Jeugd
Nog altijd zeer populair bij de jeugd zijn de boeken
Voor de jeugd is er nagenoeg geen verschil tussen de
van Geronimo Stilton. Omdat daar heel veel delen van
locaties. De reeks Leven van een loser van Jeff Kinney
verschenen zijn, komt er niet een specifieke titel voor in
wordt overal nog volop geleend. Het eerste deel Logboek
de top 10. Maar in de top 5 van meest gelezen schrijvers
van Bram Botermans stamt al uit 2009, maar prijkt nog
steekt deze reeks er met kop en schouders bovenuit. De
trots op nummer 3 in de top 10 (zie overzicht onderaan
top 5 meestgelezen schrijvers van 2014 is als volgt:
de pagina). Alle 7 delen die het gehele jaar 2014 in de
1.
Geronimo Stilton
collectie van de Bibliotheek aan de Vliet zaten, komen
2.
Paul van Loon
in de top 10 voor. Deze boeken zijn voor kinderen in de
3.
Vivian den Hollander
leeftijd 9-12.
4.
Marianne Busser
5.
Carry Slee
Kinderen in de leeftijd 6-9 zijn nog altijd dol op de reeks Dolfje Weerwolfje. SuperDolfje verscheen voor
Tijdschriften
het eerst in 2011. Dolfje Sneeuwwolfje is nog ouder, uit
Een ander populair onderdeel van de collectie is de
2008, en haalt de top 10 nog net. Meiden van 9-12 lezen
tijdschriftencollectie. Zowel de nieuwste nummers die
de serie Dagboek van een muts. Het in 2013 verschenen
ter inzage in de bibliotheek liggen als de uitleenbare
In de spotlights! completeert de top 10.
exemplaren worden goed gelezen. In 2014 waren de populairste titels:
Omdat de top 10 alleen uit boeken voor kinderen in
1.
Libelle
de leeftijd 6-9 en 9-12 bestaat, hebben we een apart
2.
Margriet
overzicht gemaakt van de meestgeleende boeken per
3.
Tina
leeftijdscategorie:
4.
Donald Duck
•
0-6 Kleine Kangoeroe - Guido van Genechten
5.
Viva
•
6-9 SuperDolfje (Dolfe Weerwolfje) - Paul van Loon
•
9-12 Vette Pech! (Leven van een Loser) - Jeff Kinney
Digitaal lenen
•
12-15 Hoe overleef ik de brugklas? - Francine Oomen
E-books en luisterboeken zijn bij steeds meer mensen
•
15+ Spotgaai (Honger Spelen) - Suzanne Collins
geliefd. Leden van de Bibliotheek aan de Vliet kunnen via de landelijke service gratis maar liefst 10.000 online boeken en luisterboeken lenen en lezen op
Top 10 jeugd 1
Vette pech!
6
Jeff Kinney
2
Niet de doen!
Jeff Kinney
7
Jeff Kinney
3
Logboek van Bram Botermans
SuperDolfje
8
Geen Paniek! Jeff Kinney
Zwaar de Klos! Jeff Kinney
9
Paul van Loon
5
Bekijk het maar! Jeff Kinney
Jeff Kinney
4
Een hondenleven
Dolfje Sneeuwwolfje Paul van Loon
10
In de spotlights! Renee Rachel Russel
9
hun computer, tablet, e-reader en smartphone. Zo is het mogelijk overal en altijd te lezen! In 2014 is het aanbod van titels in deze digitale bibliotheek flink gegroeid. 7% van de volwassen leden maakte gebruik van deze service. Zij leenden in totaal 5.917 e-books. De verwachting is dat het aantal e-book uitleningen de komende jaren sterk toeneemt.
Digitale kranten en tijdschriften In 2014 zijn we gestart met PressDisplay, een computer met een aanraakscherm. Met PressDisplay hebben onze bezoekers toegang tot ruim 3.000 kranten en tijdschriften in 60 talen uit 100 landen. Daarnaast is er de PressReader app, de mobiele app van PressDisplay. Bezoekers kunnen met hun tablet of smartphone in de bibliotheek verbinding maken met het wifinetwerk. Vervolgens kunnen ze de gewenste kranten en tijdschriften downloaden en thuis of onderweg lezen. Kortom weer een goede reden om een bezoek aan de bibliotheek te brengen. Nieuwe kasten in Voorburg ©Stonepark Interiorbuilders
De bibliotheek in cijfers 2014 (t.o.v. 2013)
2014 (tov 2013)
Openingsuren per week
Gebruik via internet
Leidschendam
Bezoeken aan website
210.088 (+2,5%)
Ontvangers nieuwsbrief
10.963
(+16,7%)
41
41
Rijswijk 41 41 Stompwijk
9,5 9,5
Voorburg 41 41
Leidschendam-Voorburg
Rijswijk
Jeugdleden 0 - 17 jaar
7.803
(+10,8%)
Jeugdleden 0 - 17 jaar
4.498
(+1,2%)
Volw. leden vanaf 18 jaar
8.288
(-5,9%)
Volw. leden vanaf 18 jaar
4.121
(-9,0%)
Instellingen
232 (+2,7%)
Instellingen
165 (-25,0%)
Leden totaal
16.323
(+1,5%)
Leden totaal
8.784
(-4,5%)
Aantal inwoners
73.356
(+1,1%)
Aantal inwoners
47.634
(+0,6%)
Ledenpercentage
22,3%
22,1%
Ledenpercentage
18,4%
19,4%
Bezoeken 290.553 (-0,4%)
Bezoeken 132.407 (-5,6%)
Mediacollectie
96.498 (-14,5%)
Mediacollectie
59.558 (-8,7%)
Uitleningen
442.663 (-0,7%)
Uitleningen
237.287 (-3,3%)
Verlengingen
114.747 (+6,0%)
Verlengingen
71.066 (-4,5%)
Reserveringen / aanvragen 23.539
(+69,4%)
Reserveringen / aanvragen 11.517
10
(+70,4%)
Dienstverlening aan het onderwijs Leren begint bij lezen! Het maakt een groot verschil in de ontwikkeling van kinderen of ze lezen leuk vinden of niet. Wie lezen leuk vindt, leest meer. Wie veel leest, doet het beter op school. Het is van groot belang dat kinderen in een rijke leesomgeving opgroeien, zodat ze meer kansen krijgen zich te ontwikkelen. De bibliotheek ondersteunt hierbij met een gevarieerd aanbod aan diensten voor de instellingen: groepsabonnementen, lessen, vertelvoorstellingen, voorlezen, leskisten en een Leerlijn lezen en literatuur.
Voorschoolse Educatie
realiseerde in het kader hiervan de volgende zaken. •
Peuterspeelzalen en kinderdagverblijven spelen een belangrijke rol in de ‘leesloopbaan’ van kinderen. Veel voorlezen is daarbij van belang. De bibliotheek helpt
Vertelvoorstellingen tijdens de Nationale Voorleesdagen.
•
Ouderbijeenkomsten op de peuterspeelzalen en Speelstart-zalen.
•
Peuter/ouderbezoeken in de bibliotheek.
brengen met boeken.
•
Coördinatie van het voorlezen door vrijwilligers
BoekStart in de kinderopvang
•
daarbij om kinderen zo vroeg mogelijk in aanraking te
op de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven.
In 2014 zijn we het project BoekStart in de kinderopvang begonnen met Vlietkinderen, Stichting Rijswijkse Kinderopvang,
Dak
Kindercentra
en
bibliotheek •
acht locaties voorleescoördinatoren op. Deelnemende locaties ontvingen een aantrekkelijke boekencollectie. Momenteel worden de pedagogisch medewerkers getraind in het interactief voorlezen aan kinderen
Begeleiden en trainen van vrijwilligers van het project “50+ Leest voor” die voorlezen bij
Stichting
Kinderopvang Zoeterwoude. De bibliotheek leidde voor
Coördineren van het voorleeshalfuurtje in de
peutergroepen en kleutergroepen. •
Voorleesfestival in Stompwijk. Kinderboekenschrijvers Ingrid & Dieter Schubert gaven interactieve voorstellingen aan ouders met hun peuters of kleuters.
van 0 tot 4 jaar. Het project is mogelijk gemaakt met landelijke subsidie van Stichting Lezen.
Ondertekening samenwerkingsovereenkomst Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) De gemeenten investeren extra in de ontwikkeling van
Ingrid & Dieter Schubert in Stompwijk
peuters bij de VVE-zalen. Dit om de taalachterstand bij deze kinderen te verminderen. De bibliotheek
11
Basisonderwijs
Schrijversbezoeken
Alle basisscholen in ons werkgebied doen mee aan één
aan de bibliotheek om leerlingen van groep 7 en 8 uitleg
In april brachten kinderboekenschrijvers een bezoek
of meer programma’s van de bibliotheek.
te geven over het schrijverschap. Zo bezochten Anna
Leerlijn lezen en literatuur
Marlies Slegers en Tosca Menten de bibliotheek. 17
De Leerlijn lezen en literatuur wordt ontwikkeld met behulp van de subsidieregeling Cultuureducatie met kwaliteit 2013-2016. In deze leerlijn staan leesmotivatie, en iteraire competentie centraal. Zes basisscholen in Leidschendam-Voorburg en Rijswijk doen hieraan mee. Er worden 2 à 3 leescoördinatoren per school opgeleid en de teams krijgen trainingen over de werking van de boekenkring, de “Vertel-eens aanpak” van Aidan Chambers en het literair voorlezen. Hiermee krijgen leerkrachten gereedschap in handen om leesplezier bij kinderen te stimuleren.
Jaaroverzicht Leesmonitor De landelijke leesmonitor van de Bibliotheek op school meet jaarlijks het leesgedrag en leengedrag van de leerlingen en het leesbevorderende gedrag van ouders en leerkrachten. In januari hebben twee scholen als pilot deelgenomen aan de leesmonitor. De komende jaren gaan er meer scholen meedoen met de monitor, zodat we niet alleen de resultaten op landelijk niveau
Woltz, Hans Kuyper, Erna Sassen, Gerard van Gemert, groepen genoten van deze bijzondere ontmoeting. Vooraf kregen ze van de bibliotheek een boekenpakket te leen van de te ontmoeten schrijver. Erfgoedspoor De historische opzoekestafette rondom het ontstaan van Rijswijk is elk jaar in mei weer een leuke les. De leerlingen van groepen 7 leren zoeken in de bronnen en leren tegelijkertijd iets over het ontstaan van de plaats waar ze wonen. 15 groepen deden mee aan deze les. De Kunstuitleen verzorgde voor de groepen 6 de kunstzinnige les ‘Wat vind je van Rijswijk?’. Hoe overleef ik mijn werkstuk? De mediacoach en combinatiefunctionaris bibliotheek/ onderwijs verzorgden in juni voor de groepen 7 en 8 op een aantal scholen de pilotlessen ‘Hoe overleef ik mijn werkstuk?’ 10 groepen werden gedurende 2 lesuren wegwijs gemaakt in de zoekmogelijkheden en valkuilen van internet. Inspiratiemiddag Kinderboekenweek
kunnen vergelijken maar ook gemeentelijk.
Tijdens de inspiratiemiddag op 10 september volgden
Nationale Voorleesdagen
aan de slag met Pinterest, de boekenkring, creatief
Januari staat altijd in het teken van voorlezen voor de kleintjes. De bibliotheek ontving 27 kleutergroepen
leerkrachten vier workshops rondom het thema FEEST!: schrijven en ballonnen modelleren. 23 leerkrachten gingen geïnspireerd en geïnformeerd weg.
voor de interactieve vertelvoorstelling Krrr….okodil. Voorleeswedstrijd Op 19 februari vond de lokale voorronde van de Nationale Voorleeswedstrijd plaats in theater Ludens. 15 schoolkampioenen lazen voor uit hun favoriete boek. Merle Spreeuw van de Lusthofschool (Voorburg) en Marit Elkheir van de Tandem (Leidschendam) gingen door naar de kwartfinale in Zoetermeer. Cultuurmenu De groepen 6 werden in februari en maart ontvangen met een spannende opzoekles. Deze lessen zijn ontwikkeld in het kader van het Cultuurmenu Leidschendam-Voorburg. In Rijswijk hebben ook 4 groepen het programma afgenomen. In totaal kwamen 34 groepen naar de bibliotheek.
12
Nationale Voorleeswedstrijd in Theater Ludens Cursus Open Boek In oktober startte de training Open Boek met 15 enthousiaste deelnemers. Deze training leidt leerkrachten op tot leescoördinator. De training bestaat uit 5 bijeenkomsten, waarin vooral de nadruk ligt op
leesbeleving, leesinteresse, leesmotivatie en literaire
Scholengemeenschap Randstad. Zij ging door naar de
competenties. Aan het eind van de training schrijven
provinciale finale.
de cursisten een leesplan voor de eigen school. Interactief voorlezen Het lievelingsboek van Simon Snoek
De samenwerking tussen de bibliotheek en het
Simon Snoek laat kinderen kennismaken met allerlei
voortgezet onderwijs en MBO is in ontwikkeling. In
soorten boeken. Ze zoeken in de bibliotheek en komen
Leidschendam waar het ID-college en de bibliotheek
ook achter de schermen. Al speurende ontdekken ze
in één pand zitten zijn aan eerstejaars MBO studenten
wellicht hun eigen lievelingsboek? Deze les wordt in
Pedagogisch Werk en Onderwijsassistenten lessen
november gegeven in het kader van de kennismaking
gegeven over interactief voorlezen. Ze konden de lessen
met
gelijk in de praktijk brengen bij hun stage-instelling.
de
bibliotheek
binnen
het
Cultuurmenu
Leidschendam-Voorburg, maar de lessen werden ook in Rijswijk afgenomen. In totaal kwamen 46 groepen 3
Nederland Leest
naar de bibliotheek.
De bibliotheek gaf 360 exemplaren van het Nederland
Voortgezet onderwijs en MBO
Leest boek ‘Een vlucht regenwulpen’ van Maarten ’t Hart cadeau aan leerlingen van het Rijswijks Lyceum en de Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland.
Read2Me! voorleeswedstrijd Read2Me! Is de voorleeswedstrijd voor brugklassers
Verteldozen maken
van alle schooltypen. De bibliotheek ondersteunde
Een klas van het ID-college maakte op basis van
vier scholen en 21 brugklassen bij de organisatie
prentenboeken verteldozen met voorwerpen die bij de
van de schoolrondes. Uiteindelijk streden negen
boeken aansluiten. Deze werden tentoongesteld in de
brugklassers tegen elkaar in de regionale finale.
bibliotheek. Vier leerlingen gebruikten de doos tijdens
Winnares was Willemijn van Loon van Gereformeerde
het peutervoorlezen.
Educatie activiteiten in cijfers Peuters
Basisonderwijs
Lessen en vertelvoorstelling bij peutergroepen
Groepen
Aantal keer
39
39
Voorlezen in de groep
48
960
Leskisten 5 weken lenen in de groep
20
20
Klassikaal lenen in de bibliotheek
69
590
Voor de groep komen lenen in de bibliotheek
175
1.225
Lessen gegeven in de bibliotheek en op school
152
162
Voorlezen op school
7
140
Leskisten 5 weken lenen in de groep
139
139
Educatieve workshops Kunstuitleen
42
42
Voortgezet onderwijs
Read2Me! voorleeswedstrijd
21
1
18+
Trainingen en presentaties voor professionals
18
26
Lezingen bij ouderbijeenkomsten en voorleesfestival
19
19
Lessen voor MBO
3
4
Totaal bereik aantal kinderen 0-12 jaar
17.185
Totaal bereik aantal volwassenen vanaf 18 jaar
848
13
Activiteitenprogramma Ook dit jaar was het activiteitenprogramma van de Bibliotheek aan de Vliet veelzijdig. Met de collectie als uitgangspunt haken we aan bij landelijke campagnes en organiseren we activiteiten met de gemeenten, lokale partners en instellingen. Ruim 4.000 bezoekers bezochten het afgelopen jaar de meer dan 200 activiteiten. In dit hoofdstuk leest u wat we allemaal hebben gedaan. Activiteiten voor kinderen Kinderboekenweek Peutervoorlezen
Met het thema Feest konden we goed uitpakken. In
In het kader van Voor- en Vroegschoolse Educatie
Rijswijk en in Leidschendam organiseerden we twee
wordt er elke woensdag afwisselend in de locaties
Kinderboekenweekfestivals die druk werden bezocht.
Leidschendam en Voorburg voorgelezen aan peuters
Kinderen konden zich een middag lang tussen de
en hun ouders. De activiteit wordt ook onder de
(prenten)boeken vermaken met diverse activiteiten.
aandacht
het
Tijdens de Kinderboekenweek werd er ook voorgelezen.
volwassen onderwijs. Dit leidde ertoe dat inmiddels
Dit jaar hadden we er een andere invulling aan gegeven.
veel allochtone vrouwen met hun kinderen zijn
In het kader van het project ‘Vaders voor Lezen’, om
aangeschoven.
het voorlezen door vaders te stimuleren, hebben we
gebracht
bij
taalaanbieders
van
burgervader Michel Bezuijen van de gemeente Rijswijk gevraagd de Kinderboekenweek te openen door twee prachtige verhalen voor te lezen. De kinderen waren gepast onder de indruk van de burgemeester met de burgemeestersketting en hebben ademloos geluisterd.
Peutervoorlezen in Voorburg Nationale Voorleesdagen Krrrr…okodil! van Catherine Rayner werd dit jaar voorgelezen tijdens de Nationale Voorleesdagen. Nieuw was het voorlezen met gebaren door Wapperkids, een methode die de taalontwikkeling ondersteunt. Natuurlijk ontbrak dit jaar ook de voorstelling van
Burgemeester Michel Bezuijen leest voor
Poppentheater Dubbele Jan niet. Een kwalitatief
Week van de Mediawijsheid
hoogstaand en zeer toegankelijke voorstelling over
Om nieuwe ontwikkelingen onder de aandacht te
Krrr… Knuffelkrokodil voor kinderen van 3 - 6 jaar, maar
brengen haalden we het FabLab naar Voorburg en
ook zeer de moeite waard voor de ouders.
Rijswijk. Een rijdende bus waarin medewerkers van Bibliotheekservice
14
Fryslân
demonstreerden
hoe
Week van de Poëzie
3D-printers en lasersnijders werken en hoe je muziek
In samenwerking met Disck Jongerenwerk werd er een
kunt maken met bananen. Kinderen konden ook
workshop Poëzie en Rap georganiseerd. Rapper Gio
zelf aan de slag om hun eigen game te ontwikkelen.
Zillion hielp de jongeren bij het omwerken en verfijnen
De bus werd druk bezocht en de bezoekers kwamen
van hun gedichten tot een rap op muziek.
geïnspireerd en enthousiast weer naar buiten.
Activiteiten voor volwassenen
in de bibliotheek. De eerste boekjes werden door
Maand van de Spiritualiteit
uitgedeeld aan de bezoekers van de bibliotheek.
in samenwerking met de kerken in Rijswijk hebben we
Schrijver Abdelkader Benali was te gast in de bibliotheek
met de lezing ‘Eenvoudig Spiritueel’ van mindfulness
in Leidschendam. Voor leden van leeskringen, of zij die
trainer en schrijfster Karin Bosveld invulling gegeven
lid wilden worden van een leeskring, organiseerden we
aan het thema ‘Lichter leven’.
een bijeenkomst waarbij dieper op de inhoud van het
de wethouders van Cultuur in Voorburg en Rijswijk
centrale boek werd ingegaan. Week van de Poëzie Huygensmuseum Hofwijck organiseerde voor de derde
Week van de Mediawijsheid
keer ‘Dichter op Hofwijck’, een wedstrijd voor jong en
Naast het FabLab organiseerden we een avond over
oud, scholier, professional en amateur. De bibliotheek
Kinderen & Social Media. Ouders van schoolkinderen
leverde één van de juryleden en exposeerde de
en pubers werden goed voorgelicht over kansen en
gedichten in de bibliotheek.
risico’s van social media, gamen en online privacy.
Boekenweek De 79e Boekenweek stond in het teken van reizen. Samen met Theater Ludens in Voorburg ontvingen wij Sinologe en NRC correspondent Bettine Vriesekoop. Zij gaf een inspirerende lezing over haar leven en haar werk in China. Maand van het Spannende boek Wij organiseerden een schrijfwedstrijd. Het verhaal moest zich afspelen in één van de gemeentes. Vele reacties kwamen binnen en de jury had de lastige taak om een winnaar te bepalen. Uiteindelijk won Jolanda Zuydgeest, inwoonster van Leidschendam-Voorburg met haar verhaal ‘Levenslang’. Het actuele thema pesten was in het verhaal verwerkt. Verder werden
3D printers in de bus van het FabLab
in Rijswijk en Voorburg twee lezingen georganiseerd in samenwerking met Forensicon over forensische
Filmhuis Rijswijk
technieken die gebruikt worden bij moordzaken.
Met het Filmhuis spelen we in op de actualiteit. We programmeren films die aansluiten bij een landelijk thema, bijvoorbeeld de herdenkingsdagen, of bij een thema dat in de bibliotheek speelt. Tijdens Nederland Leest hebben we de film ‘Een vlucht regenwulpen’ gedraaid, omdat dit boek centraal stond tijdens deze periode. Verder hebben we in 2014 onder andere de volgende films gedraaid: De Nieuwe Wildernis, Quartet, Amour, Hoe duur was de suiker?, Great Expectations, 12 years a Slave, The Butler en A long walk to Freedom.
Prijsuitreiking schrijfwedstrijd
SeniorWeb Media zijn overal en hun maatschappelijke impact
Nederland Leest
wordt steeds groter. Daarom is het voor kinderen, maar
Dit jaar werd massaal het boek ‘Een vlucht regenwulpen’
zeker ook voor volwassenen belangrijk om kritisch en
van Maarten ’t Hart gelezen. Alle volwassen leden van
vaardig met media om te kunnen gaan. Minstens zo
de bibliotheek mochten het boek gratis komen ophalen
belangrijk is het om de kansen die deze media bieden
15
te benutten en om de gevaren die daarbij horen niet te
Laaggeletterdheid. In Voorburg las wethouder Bruines
onderschatten en je hier tegen te kunnen beschermen.
de Voorleesbingo voor, in Leidschendam deed een
Alleen dan kun je volwaardig en actief meedoen aan
bestuurslid van de Lionsclub dat. Om ook bij de
onze moderne samenleving. Samen met SeniorWeb
jeugd aandacht te vragen voor lezen en voorlezen,
bieden we laagdrempelige cursussen aan. Tablet
kwam Storky, de mascotte van ADO, voorlezen in
cafés, Windows 8, Facebook, digitale belastingaangifte
Leidschendam.
en het downloaden van muziek zijn voorbeelden van cursussen die we aanboden in het kader van de stimulering van mediawijsheid.
Samenwerkingspartners Wij werken met veel organisaties en instellingen samen om elkaar te versterken in ons gezamenlijk gedachtegoed. Ouderenmishandeling Vanuit de gemeente Leidschendam-Voorburg kwam
Storky op bezoek in de bibliotheek
het verzoek om aandacht te schenken aan een expositie over ouderenmishandeling. Deze expositie
Erfrecht
was in februari in de bibliotheek in Voorburg.
Zwart & Hoevenaars Netwerk Notarissen: Wat is een
Aansluitend hebben we een informatiemiddag met
levenstestament? Wie erft als er geen nabestaanden
Woej georganiseerd met als titel ‘Langer zelfstandig
zijn? Hoe kun je minder erfrechtbelasting betalen? Al
thuiswonen, hoe doen we dat?’
dit soort vragen werden in twee informatieavonden beantwoord door de notarissen van Zwart
&
Internationale Vrouwendag
Hoevenaars, die door de bezoekers ook hoog werden
Op 8 maart hebben we in de locaties Voorburg en
gewaardeerd.
Rijswijk Internationale Vrouwendag gevierd. Samen met Welzijn Rijswijk en Fox AOB hebben we een middag
Centrum voor Jeugd en Gezin
vol activiteiten, exotische hapjes en verschillende
Samen met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)
culturele uitingen georganiseerd. De activiteit werd
van Leidschendam-Voorburg werd in maart de lezing
in beide vestigingen zeer druk bezocht en hoog
over het’ Puberbrein binnenstebuiten’ van Huub Nelis
gewaardeerd door zowel de klanten, als de aanbieders
en Yvonne van Sark georganiseerd. Ongeveer 200
van de activiteiten.
belangstellenden kwamen op deze lezing af, die werd gehouden in het Corbulo College in Voorburg. Ook hier weer lovende kritieken van de bezoekers en de organiserende instellingen. Week van de Opvoeding In het kader van de Week van de Opvoeding was het CJG Leidschendam-Voorburg twee middagen in de bibliotheek in Stompwijk en Voorburg aanwezig om vragen van ouders en opvoeders te kunnen beantwoorden of om hen door te verwijzen naar
Wethouder Rensen bij Internationale Vrouwendag ©Michel Groen
16
spreekuren.
Week van de Alfabetisering
Samenwerking met de Kerken
In samenwerking met Fox AOB, het ID college en de
Niet alleen in het kader van de Maand van de
Lionsclub Leidschendam werden er diverse activiteiten
Spiritualiteit werken we samen met de kerken, ook
georganiseerd in het kader van de bestrijding van
buiten die maand worden er gezamenlijk lezingen
georganiseerd. In Rijswijk werd er in maart een
In Rijswijk sloegen wij de handen ineen vanuit Erfgoed
workshop Beweging en meditatie gegeven en in
Rijswijk met de Rijswijkse Schouwburg en hadden wij
Leidschendam-Voorburg waren er in de Hoeksteen Kerk
Maarten van Rossem uitgenodigd. Ruim 500 mensen
vier lezingen, waarvan de meest bijzondere toch wel de
hebben geboeid naar zijn verhalen geluisterd en waren
lezing van ds. Carel ter Linden was voor de Kerstdagen.
na afloop laaiend enthousiast.
De Maand van de Geschiedenis
Kerst in de bibliotheek
In 2014 was het 100 jaar geleden dat de Eerste
Om het jaar feestelijk af te sluiten met onze bezoekers
Wereldoorlog uitbrak en dit onderwerp stond dan
nodigden we het Popkoor Flashback uit. Zij zongen voor
ook centraal tijdens de Maand van de Geschiedenis.
onze bezoekers in Leidschendam. Er werden drankjes
In Voorburg kwam de schrijver Paul Moeyes een lezing
en hapjes uitgedeeld en men kon gezellig met elkaar
geven over zijn boek ‘Buiten Schot’. Aan de hand
genieten van kerst in de bibliotheek. Veel bezoekers
van spotprenten lichtte hij de vreemde positie van
bedankten ons na afloop voor deze leuke traktatie en
Nederland tijdens WOI toe.
gezellige sfeer.
Popkoor Flashback in de hal van de bibliotheek
Maarten van Rossem ©CPNB
Activiteiten in cijfers Volwassenen
Jeugd en jongeren
Aantal
Deelnemers
Cursussen en workshops
26
264
Films
58
713
Aantal
Deelnemers
Kinderboekenweekfestivals
2
100
Films
7
70
Peutervoorlezen (ouders)
42
658 (583)
Informatiebijeenkomsten 13
± 350
Voorlezen
4
92
met vrije inloop
Voorstellingen
6
243
Lezingen en overige
20
1.030
SeniorWeb cursussen
35
226
Totaal
152
2583
Totaal
61
1746
17
Raad van Toezicht Met tevredenheid constateert de Raad van Toezicht dat de bibliotheek bijdraagt aan de ontwikkeling van burgers in de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. Hechte samenwerking met diverse partners uit onder andere het onderwijs- en culturele veld zijn daarbij van belang. De bibliotheek vormt daarbij een belangrijke schakel op het gebied van lezen en literatuur, educatie, informatie, cultuur en het maatschappelijke debat. De Bibliotheek aan de Vliet levert op die manier een belangrijke bijdrage aan de samenleving van beide gemeenten. In het afgelopen jaar vergaderde de Raad van Toezicht
De financiële situatie heeft bijzondere aandacht
viermaal. Op basis van door de directeur verstrekte
van de Raad van Toezicht. De tweede fase in de
analyses en informatie stelde de Raad van Toezicht het
realisering van de door de gemeente Leidschendam-
te voeren beleid vast en evalueerde het beleid.
Voorburg opgelegde bezuiniging is verwerkt in de jaarrekening. De
nauwkeurige beheersing van de
Om verdere invulling te geven aan de code Cultural
uitgaven en inkomsten en het effect van de fusie van
Governance vond naast de reguliere bijeenkomsten een
de bibliotheken Leidschendam-Voorburg en Rijswijk
bijeenkomst samen met directie, managementteam en
in 2012, leidden ertoe dat ook deze tweede stap in
Ondernemingsraad plaats.
de bezuinigingen op een goede manier is verwerkt zonder dat de dienstverlening aan de klanten van de
De Raad van Toezicht stelde verder vast dat de huidige
bibliotheek beperkt hoefde te worden.
beheersvorm het beste aansluit bij de organisatie van
De hoogte van het weerstandsvermogen baart de
de Bibliotheek aan de Vliet.
Raad van Toezicht zorgen. Vanuit de bibliotheek is een voorstel aan de gemeenten gedaan om tot een
Over de beleidslijnen vond overleg plaats in een
verantwoorde omvang van dit vermogen te komen.
gecombineerd bestuurlijk en ambtelijk overleg met
Niettemin ziet de Raad van Toezicht de toekomst van
wethouders en ambtenaren van de gemeenten
de bibliotheek met vertrouwen tegemoet.
Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. Besproken werd onder andere de rol die de bibliotheek kan vervullen bij
De samenstelling van de Raad van Toezicht per 31
de decentralisatie van de rijkstaken naar de gemeenten
december 2014 is als volgt:
op het gebied van bestrijding laaggeletterdheid en het
Mevrouw E.Y. Bogerman
vergroten van de digitale vaardigheid van de burgers.
De heer F.A. van Hemert Mevrouw C.C. Kliphuis
De visie op het bibliotheekwerk van beide gemeenten
De heer F.B.F.M. Schiphorst
gaat onderdeel uitmaken van de cultuurvisie die door
De heer K. Tap.
beide gemeenten zal worden ontwikkeld. De Raad van Toezicht juicht een bijdrage van de bibliotheek in deze
Kees Tap,
ontwikkeling zeer toe.
Voorzitter Raad van Toezicht van de Bibliotheek aan de Vliet.
18
