Actueel en inspectieproof in één dag!

ar

g

8e

Ja

n co

directie , manage ment en doce nten… kies uw eigen pad!

ari 2013 | NBC Ni eu w febru 6 & ege 5 | in s re

€ 200,-

Actueel en inspectieproof in één dag!

vroegbo ekkortin g tot 1 jan uari!

q De nieuwe richtlijnen CE en CSE q Kunnen we rekenen op de rekentoets? De uitkomst! q Toetsbeleid in de praktijk q Digitaal toetsen: voorbereiden op de toekomst Met bijdragen van o.a.

Keynotes, o.a. Meer dan 1000 collega’s gingen u voor!

Roel Endert

directeur VO bij ministerie van OCW

Henk Laan

voorzitter College voor Examens (voorheen CEVO)

www.sbo.nl/toetsenvo

5 februari 2013 Congresdag

Wilt u ook slagen? Blijft u bij de les in het doolhof van wijzigingen in de toets- en examenwereld? Een geslaagde uitvoering van toetsen en examineren op uw school is meer dan ooit belangrijk. Met in het achterhoofd de slechte resultaten van de rekentoets-pilot, de steeds strenger wordende slaagen zakcriteria en het digitaler worden van de leer- en toetsomgeving is er werk aan de winkel. Tijdens deze 8e editie van het congres over toetsen en examineren in het VO hoort u alles over de actualiteiten en kunt u zich verdiepen in diverse toets- en examenonderwerpen. Zowel beleidsmakers als praktijkuitvoerders zijn aanwezig en zullen een bijdrage verzorgen.

Na het congres weet u: q q q q q

Hoe u de verschillen tussen de resultaten van het CE en CSE kunt verkleinen Hoe u voorkomt dat tot 84% (zoals in de pilot) zakt voor de rekentoets Wat de toekomst van digitaal toetsen is Hoe u toetsbeleid een belangrijk onderdeel van uw school maakt Wat een goede toets is en hoe deze wordt gemaakt

Learn and share: kennis Zorg dat u erbij bent, meer dan duizend collega’s gingen u voor. U kunt zich inschrijven voor de congresdag én de verdiepende workshopdag, of voor één van de twee. Tijdens beide dagen zal het delen van kennis centraal staan. Wilt u zelf een bijdrage leveren, laat het ons dan weten en mail [email protected]. Meer info: www.sbo.nl/toetsenvo mindmaps q Live Leren en examineren verandert, en ook de congresvorm verandert

mee. Tijdens de dag zal er een live mindmapper aanwezig zijn, die u een waardevol overzicht van de dag mee naar huis kan geven.

en -stemmen via een congres-app q Meedenken Tijdens het congres zullen we nadrukkelijk om uw mening vragen.



Uw oordeel wordt op prijsgesteld en met de ‘stem-app’ van AMN via uw Smartphone/iPad/computer direct in beeld gebracht tijdens het congres. Vanaf 30 januari 2013 kunt u op www.sbo.nl/toetsenvo zien hoe dit in zijn werk gaat.

q Learn and share circle Tijdens het congres werken we met een zogenaamde ‘learn and share circle’. Dit betekent dat u in een cirkel rond het podium zit en altijd uw eigen inbreng kunt leveren tijdens het congres. Dit kan zijn door vragen te stellen, maar ook door te interrumperen. Wilt u inbreng leveren vanaf de eerste rij? Laat het ons weten via [email protected]!

09.00

Ontvangst met koffie en thee

09.30

Opening & inventarisatie van verwachtingen door dagvoorzitter Joep Stassen



“wie me toetst, leert me kennen”

09.50

De laatste ontwikkelingen rond toetsen en examens in het VO q De eindexamens: CE en SE, wat zijn de actualiteiten? q Invoering van de rekentoets q Tussentijdse toetsen q Globale ontwikkelingen van het Voortgezet Onderwijs Roel Endert is plv. directeur onderwijskwaliteit VO, ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

10.30 Leraren bepalen de kwaliteit van het onderwijs q CE en SE vormen de beste basis voor slagen of zakken q Nederland kent een goed systeem van normering en equivalentie q Leerlingen gaan beter presteren bij hogere exameneisen q Leraren bepalen de kwaliteit van het onderwijs Drs. Henk Laan is voorzitter van het College voor Examens. Dhr. Geert van Lonkhuyzen is hier directeur. 11.15

Koffie en theepauze

11.45

Kunnen we rekenen op de rekentoets? Plenaire inleiding door het College voor Examens: q Rekenen en taal liggen aan de basis van goed burgerschap q Hoofdrekenen is noodzakelijke basisvaardigheid voor elke Nederlander q Rekenmachines zijn nuttig maar niet noodzakelijk q De lat omhoog? Docent èn leerling volgen. Óók de vmbo-bb-leerling.









Debatpanel, bestaande uit: Ir. Victor Schmidt, leerplanontwikkelaar bij SLO, voorzitter van de rekentoetswijzercommissie 2F en 3F.

“De rekentoetsen in het VO vormen een goede weerspiegeling van het referentiekader rekenen.” Dhr. Henk van der Kooij, onderzoeker Freudenthal Instituut

“Rekenen is meer dan het uitvoeren van standaardprocedures; toetsing van rekenvaardigheden vraagt dan ook om een adequaat en veelzijdig toetsinstrument ”

Prof. Dr. Jan van de Craats, emeritus hoogleraar wiskunde. Lid commissie doorlopende leerlijnen taal en rekenen van OCW. Voorzitter rekentoetswijzercommissie 3S.

“De rekentoetsen 2F en 3F toetsen geen rekenvaardigheid”

Dhr. Ben Wilbrink, gepensioneerd psycholoog/onderwijsonderzoeker



“Rekentoetsen horen niet thuis in de eindexamens vwo. Een serieuze rekentoets moet rekenen toetsen.”



Dit onderwerp wordt ondersteund door de Learn & Share Circle.

12.45

Een smakelijke lunch met bijzondere netwerkmogelijkheden

13.45 Digitaal toetsen: wie en wat heeft de toekomst? U kiest: acht partijen zullen pitchen over wat de digitale toekomst volgens hen inhoudt. U kiest welke vier pitches goed genoeg zijn om een sessie te verzorgen. Onder meer vertegenwoordigers van Teelen, Bureau ICE, AMN en Cinop zullen het podium betreden. Wilt u ook meedoen? Laat het ons weten, mail [email protected] Een tipje van de sluier: AMN: Toets uw leerlingen tot ze een wandelende staafdiagram zijn! Of…? Teelen: Trendy toetsen met tablets.

14.15

Sessieronde 1:

A De docent als toetsdeskundige: leidt een training in toets constructie tot een betere beoordeling van leerlingen zodat de discrepantie tussen SE en CSE afneemt? q Probleemanalyse: toetsing in voortgezet onderwijs q Leidt een toetstraining aan docenten tot een betere beoordeling van leerling? q Toetsing in VO: nationaliseren of professioneel eigendom docent? Bart Schoenmakers, docent Rhytovius College Eersel







15.15

B Rekenen en probleemgevallen: hoe leerlingen met reken- problemen de rekentoets tóch halen. q Wat zijn de doelen van het protocol Ernstige RekenWiskunde Problemen (ERWD) VO? q Vier hoofdlijnen van goed rekenonderwijs q Het organiseren van goed rekenonderwijs voor alle leerlingen q Stelling: Een dyscalculieverklaring helpt niet, goede begeleiding wel Jaap Vedder, voorzitter NVORWO & Stichting Op Kop Mieke Groenstijn, lector gecijferdheid, Hogeschool Utrecht

C Toetsbeleid inbedden in uw organisatie q Waardoor is het lastig om examenbeleid te ontwikkelen q Waarom is examenbeleid belangrijk q Welke elementen maken deel uit van een examenbeleid q Bottom up én top down: docenten én management q Wie ontwikkelt het examenbeleid q Plan van aanpak Harry Molkenboer, opleidingskundig adviseur Teelen Kennismanagement



D Toetsen en examineren via de iPad q Digitaal toetsen afnemen wordt steeds noodzakelijker q Praktisch aan de slag: toets inplannen q Hoe werkt toetsen en examineren via iPad? q Analyseren van de resultaten q Cloudsysteem voor toetsen: Quayn Allard Bijlsma, directeur De Rode Planeet



Koffiebreak & praktijktafels Tijdens de koffiebreak kunt u niet alleen uw energiepeil, maar ook uw praktijkkennis opfrissen. Uw vakgenoten leiden tafels over diverse onderwerpen. Heeft u zelf ook een idee voor een tafel, en wilt u dit delen tijdens het congres? Neem contact met ons op via [email protected].

1 Het faciliteren van digitaal toetsen

2 Bevorderen excellentie en motivatie richting het examen

3 Alle docenten geschoold in toetsen?

4 Uitdagen en differentiëren met Flipping the Classroom

q Tijdspad voor de planning van de digitale examens q Hoe doe je de FT-test voor het bepalen van het aantal pc’s dat je zou kunnen gebruiken bij de flexibele digitale examens. q De pc’s zelf, wat moet je vlak voor de afnamen regelen, behalve de ruimtes. q De samenwerking tussen systeembeheer - leerlingadministratie - examensecretarissen, hetgeen ik ben voor de digitale examens Ton Boelaars, wiskundedocent en digitaal expert Raayland-college in Venray

q Begaafdheid, wat verstaan we eronder? q De Onderpresteerder: wat moet je ermee? q Onderwijs aan begaafde leerlingen; hoe organiseer je dat? q Scholing van het team: minstens net zo belangrijk als scholing voor de leerling. Bea van Sprakelaar, docente biologie Utrechts Stedelijk Gymnasium

q Alle docenten aan het Insula college zijn geschoold in toetsen q Goede toetsen zijn van onschatbare waarde q Toetsbeleid is mooi; de praktijk is belangrijker q Hoge eisen aan leerlingen kan niet zonder hoge eisen aan docenten Rien van Helvert, directeur Insula College

q Leerlingen willen uitdagende lessen op maat om gemotiveerd te raken/blijven q Met ICT kun je meer divers lesmateriaal aanbieden dat aansluit bij de belevingswereld van leerlingen q Het populaire concept ‘Flipping the Classroom’ maakt dit mogelijk q Aan deze praktijktafel gaan we in op de verschillende aspecten die nodig zijn voor dit onderwijs van de 21e eeuw Jelmer Evers, docent geschiedenis, UniC Utrecht

Sessieronde 2:

16.00

De line-up van deze sessieronde is volledig aan u. Na de pitches om 13.45 uur krijgt u de tijd om te stemmen op uw favoriete partij om deze sessie voor u te verzorgen. Dit doen we door het gebruik van onze ‘toetsen en examineren congres-app’. Als u geen smartphone of tablet heeft, krijgt u kaartjes van ons. De vier partijen met de meeste stemmen zullen een sessieronde verzorgen.

16.45

Afsluiting door uw dagvoorzitter Joep Stassen & presentatie mindmaps van de dag door Alexis van Dam

17.15

Aanvang borrel

17.30

Einde congresdag

6 februari verdiepende workshopdag Deze dag heeft u de keuze uit twee workshops, grijp nu uw kans om een verdiepingsslag te maken!

Rekenen & rekentoetsen q q q q q q

(09:30 - 16:30 uur)

Leer alles over het referentieniveau rekenen, rekenonderwijs & rekentoetsen Rekentoetsresultaten verbeteren ten opzichte van de pilot Word in één dag rekenexpert: leer over mogelijkheden en adviseer uw collega’s Niet enkel voor wiskundedocenten, ook voor coördinatoren en beleidsmakers Praktische handvatten voor directe toepassing op de school Leer van praktijkvoorbeelden

Onderwerpen: Het protocol ERWD (Ernstige RekenWiskunde problemen en Dyscalculie) gaat over zwakke rekenaars. Nadruk ligt op de doorlopende leerlijn po-vo: q Wat goed is voor zwakke rekenaars is goed voor alle leerlingen q Rekenbeleid, rekencoördinator en ABC-toets q Rekenen als vak of in de vakken q Vier hoofdlijnen van goed rekenonderwijs q Drieslagmodel en Handelingsmodel q Een dyscalculieverklaring helpt niet, goede begeleiding wel

De rekentoetsen 2F en 3F zijn volop in ontwikkeling. Begin 2012 en 2013 worden pilotexamens afgenomen. q Referentieniveaus en rekentoetswijzers q Vaststelling door het College voor Examens (CvE) en constructie door Cito; kenmerken rekentoetsen 2F en 3F q Resultaten van de pilots en een voorbeeldtoets zelf maken; digitale afname, herkansingen en kernvakkenregel q Waarom in het vwo een rekentoets 3S? Heeft 3S nut voor vwo-leerlingen alfa of gamma? Of lopen deze leerlingen extra kans zonder diploma de school te verlaten?

Protocol ERWD en dyscalculieverklaringen Wat kunnen de gevolgen zijn voor leerlingen met een verklaring? Kan het ooit goed komen tussen zwakke rekenaars en de rekentoetsen 2F en 3F? Dr. Mieke van Groenestijn, lector gecijferdheid aan de Hogeschool Utrecht Dr. Jaap Vedder, voorzitter NVORWO & Stichting Op Kop

Toetsconstructie q q q q q q q

(09:30 - 16:30 uur)

Word de toetsspecialist in uw school en adviseer uw collega’s! Overzie in één dag het hele veld van toetsconstructie. Weet waar u bij de beoordeling van vragen en toetsen op moet letten. Neem handvatten mee naar huis waarmee u professionele open vragen, gesloten vragen en praktijkopdrachten kunt ontwikkelen. Ken het grote belang van leerdoelen, taxonomie en toetsmatrijs. Leer aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. Breng het verschil tussen SE en CE nog verder terug.

Onderwerpen: Uitgangspunten van toetsconstructie: q Concrete leerdoelen/toetstermen formuleren op basis van kerndoelen en exameneisen; q Indelen van leerdoelen/toetstermen op basis van een taxonomie; q werken met een toetsmatrijs; q kiezen van een geschikte toetsvorm bij de leerdoelen/toetstermen. Constructie van toetsvragen en opdrachten: q Ontwikkelen van gesloten toetsvragen, inclusief kwaliteitseisen en constructievoorschriften; q Ontwikkelen van open toetsvragen inclusief antwoordmodel en beoordelingsvoorschrift; q Ontwikkelen van praktijkopdrachten, inclusief beoordelingsformulier en beoordelingsvoorschrift. Samenstellen van toetsen: q Het doel/de functie van een toets; q Samenstellen van een toets (maken van een toetsplan); q Vaststellen van de cesuur; q De betrouwbaarheid en validiteit van toetsen. Toets- en itemanalyse: q Begrippen uit de klassieke toets- en itemanalyse: q Toetsindices: moeilijkheid, betrouwbaarheid, standaardmeetfout en frequentieverdeling; q Itemindices: moeilijkheid, aantrekkelijkheid van de alternatieven en onderscheidend vermogen. Digitaal toetsen: q Voor- en nadelen van digitaal toetsen; q Tips voor gebruik van een digitaal toetssysteem. Willemijn Uil-Hoogerwaard MSc, onderwijskundige Teelen Kennismanagement

Volg ons ook op: www.twitter.com/toetsenvo Meer informatie of aanmelden: www.sbo.nl/toetsenvo of bel met 040 - 2 972 793!

Postbus 845 | 5600 AV Eindhoven

s

|

ri 2013 | NBC N brua ieu e f we 6 & g 5

ein

8 e Ja

ar co

ng re

Gegevens onjuist? Retourneren is niet nodig. Geef uw wijzigingen door aan de klantenservice via www.sbo.nl

directie , manage ment en doce nten… kies uw eigen pad!

(sbo-67423)

3 makkelijke manieren om u aan te melden! Via internet: www.sbo.nl/toetsenvo Via e-mail: [email protected] Telefonisch: 040 - 2 974 888

en! v ij r h c s in e in l U kunt zich on

Bij aanmelding via telefoon of internet verzoeken wij u vriendelijk uw persoonlijke code (geprint bij uw adressering) te vermelden. Uw inschrijvingsbewijs sturen we u zo snel mogelijk toe. Als uw e-mailadres bij ons bekend is, ontvangt u de bevestiging van uw deelname binnen een werkdag via e-mail.

Datum en locatie 5 & 6 februari 2013 NBC Nieuwegein Blokhoeve 1 3438 LC Nieuwegein Tel: 030 - 602 69 00

Meer informatie

€ 200,-

vroegbo ekkortin g tot 1 jan uari!

Klantenservice: 040 - 2 974 980 Persoonlijk Congresadvies Leanne Visser, Tel: 040 - 2 972 793 | E-mail: [email protected] Verantwoordelijk voor het programma:

Femke Hovinga Congresmanager

Stephanie van Gennip Senior Project Coördinator

Bij deelname ontvangt u ook deze tijdloze toptitel: Toetsontwikkeling in de praktijk, door Teelen Kennismanagement Uw investering De investering voor dit congres bedraagt vóór 1 januari 2013 €699,- per persoon voor één dag, of €1299,- (excl. BTW) voor twee dagen. Meldt u zich aan ná 1 januari 2013, dan kunt u helaas geen gebruik meer maken van deze vroegboekkorting en betaalt u €799,- (excl. BTW) per persoon voor één dag of €1499 voor beide dagen. Dit bedrag is inclusief koffie, thee, lunch, een waardevolle digitale syllabus, het boek Toetsontwikkeling in de praktijk, door Teelen Kennismanagement en naslagwerken van sprekers. Uw gegevens Wij houden u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in uw vakgebied. U bent daartoe opgenomen in ons adressenbestand of in een bestand dat wij van derden betrekken. Uw gegevens kunnen verstrekt worden aan derden voor marketingdoeleinden. Kloppen uw gegevens niet of wilt u niet dat anderen deze gebruiken? Neem dan contact op met onze klantenservice tel. 040 - 2 974 980. Het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Organiseert jaarlijks zo’n 200 studiedagen & cursussen over o.a. ruimtelijke ordening & milieu, bestuur, verkeer & vervoer, sociale zekerheid, onderwijs, farma en gezondheidszorg i.s.m. vakdeskundigen en gerenommeerde adviesorganisaties uit het bedrijfsleven, overheid en non-profitorganisaties.

www.sbo.nl/toetsenvo

Uw topsprekers en -docenten: Willemien Uil-Hoogerwaard MSc is onderwijskundige, toetsdeskundige, adviseur en trainer bij Teelen Kennismanagement.

Roel Endert is politicoloog en werkzaam als plv. directeur onderwijskwaliteit VO. Vanuit die functie houdt hij zich onder meer bezig met het stelsel van examinering en toetsing.

Ing. Harry Molkenboer is ruim 25 jaar opleidingskundig adviseur bij Teelen Kennismanagement. Hij is initiatiefnemer en medeauteur van het boek “Toetsontwikkeling in de praktijk. Hoe maak ik goede vragen en toetsen?”. Hij is lid van de NVE en zit in de redactie van Examens.

Drs. Henk Laan is voorzitter van het College voor Examens. Hij is oudbestuurder en directeur bij de Stichting Carmelcollege. Geert van Lonkhuyzen is directeur van het CvE en oud rector van een brede scholengemeenschap. Hij is van oorsprong docent economie, aardrijkskunde en geschiedenis.

Drs. Alexis van Dam is o.a. live mindmapper. Met zijn bedrijf Connection of Minds verslaat hij tientallen evenementen per jaar, van TEDx tot jaarcongressen en zelfs de troonrede.

Prof. dr. Jan van de Craats is emeritushoogleraar wiskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was lid van de commissie doorlopende leerlijnen taal en rekenen, en is bovendien voorzitter van de rekentoetswijzercommissie 3S.

Henk van der Kooij is verbonden aan het Freudenthal Instituut. Hier houdt hij zich o.a. bezig met de aansluiting tussen VO-HO en de politieke discussie over het rekenen.

Drs. Joep Stassen, corporate comedian, is werkzaam als dagvoorzitter. Stand-up comedy leerde hij bij de Comedytrain, maar dankzij zijn dubbele achtergrond (comedy en economie) werkte hij ook als docent aan de Hogeschool Inholland.

Drs. Rien van Helvert is directeur van het Insula College Leerpark. Daarvoor was hij directeur van diverse VMBO’s. Hij is begonnen als docent aardrijkskunde en geschiedenis. Rien is afgestudeerd als onderwijskundige en haalde zijn master in strategisch management.

Ben Wilbrink is gepensioneerd psycholoog en onderwijsonderzoeker. Op dit moment onderzoekt hij de ontwikkelingen van het Nederlandse rekenonderwijs van de afgelopen vijftig jaar.

Voor wie? Dit programma is ontwikkeld vóór en dóór:

Bea van Sprakelaar is docente biologie aan het Utrechts Stedelijk Gymnasium. Ook coördineert zij daar het onderwijs aan begaafde leerlingen. Dr. Mieke van Groenestijn is lector Gecijferdheid aan de Faculteit Educatie van de Hogeschool Utrecht en projectleider van de ERWD-protocollen. Dr. Jaap Vedder was o.a. leraar wiskunde en lerarenopleider. Hij is voorzitter van Stichting Op Kop en van de NVORWO. Ook is hij voorzitter van de vaststellingscommissie Rekenen 3F voor havo/vwo van het CvE. Jelmer Evers is docent geschiedenis aan UniC in Utrecht. Hij specialiseert zich in ‘flipping the classroom’. Allard Bijlsma is directeur van De Rode Planeet bv, toetsontwikkelaar met ervaring in het begeleiden van scholen, bedrijven en uitgeverijen.

Bart Schoenmakers MSc is docent en opleidingsdocent, Rhytovius College Eersel. Hij onderzocht trainingen in toetsconstructie voor de Universiteit Maastricht.

Voor: VMBO, H avo, Vwo

q Schoolleiders q (Con-) rectoren q Teamleiders q Afdelingsleiders q Coördinatoren q Beleidsmedewerkers q Leden toets- en examencommissies q Onderwijs- en toetsontwikkelaars q Docenten … en iedereen die werkzaam is in het VO en (mede)verantwoordelijk voor de kwaliteit van examens en toetsen

Ir. Victor Schmidt is sinds 2008 werkzaam als leerplanontwikkelaar wiskunde, rekenen en informatica bij het nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling SLO en was voorzitter van de rekentoetswijzercommissie 2F en 3F voor het voortgezet onderwijs.

Profileer uw organisatie tijdens de Actualiteiten in Toetsen & Examineren in het VO Voorafgaand en tijdens dit congres bieden wij u een diversiteit aan mogelijkheden om uw organisatie te profileren. Zorg dat u gezien wordt bij de beslissers, managers en professionals uit deze sector en kies een profileringspakket dat bij uw organisatie past. Naast de standaard pakketten denk ik graag met u mee in maatwerkoplossingen. Interesse in de mogelijkheden? Neem dan contact op met: Suzanne van Kol, Marketingadviseur Congressponsoring Onderwijs Tel: 040 - 2 972 797, mob: 06 - 15 859 791, Mail: [email protected]