ACTUEEL. In deze nieuwsbrief

Nieuwsbrief van Intergo 2005, JAARGANG 3 · nummer 1

In deze nieuwsbrief • Voorwoord Answina Zwaagstra • Thema: ergonomie en opleiding • Wat vindt de ergonoom ervan? • Colofon

Voorwoord door Answina Zwaagstra, Intergo 2004 is inmiddels afgerond, leve het nieuwe jaar! Het afsluiten van een jaar heeft altijd wel iets melancholisch.. je reflecteert; er gebeurt veel in een jaar. Persoonlijk, zakelijk, maatschappelijk en mondiaal… Veel om te koesteren en, veel om bij stil te staan, en veel om maar snel te vergeten. We gaan het nieuwe jaar in. 2005, een nieuwe start, een schone kalender aan de muur. Ik wens alle lezers namens mijn collega’s een voorspoedig 2005 toe. Ik hoop dat we elkaar weer tegenkomen in het nieuwe jaar en onze samenwerking op dezelfde plezierige wijze kunnen voortzetten zoals we dat al jaren doen. Deze 7e Informail heeft als thema ‘ergonomie & opleiding. Intergo is al jaren in verschillende onderwijsvormen betrokken waarin wij onze kennis delen. Deze nieuwsbrief geeft een beeld van de wijze waarop Intergo bij opleiding aanwezig is.

ACTUEEL Intergo helpt een PUMA temmen NS werkt aan een verbetering van de punctualiteit. Bij NS Reizigers Materieel & Infra loopt daarom het project Punctualiteit Materieel (PUMA). Doel van dit project is het aantal treinvertragingen t.g.v. storingen aan het materieel te verminderen. Intergo heeft onderzoek gedaan naar de zgn. menselijke factor.

Wetgeving voor blootstelling aan lichaamstrillingen Al dit jaar zullen grenswaarden voor trillingsbelasting vanuit de Europese Richtlijn 2002/44/EG worden opgenomen in de Nederlandse wetgeving! De expertise van Intergo kunt u benutten om lichaamstrillingen te meten en de trillingsbelasting waar nodig effectief te verlagen. Meer hierover kunt u lezen in deze nieuwsbrief.

Recycling van autowrakken In opdracht van Auto Recycling Nederland (ARN) heeft Intergo de recycling van autowrakken in Nederland onderzocht en geëvalueerd. Er is een veilige en efficiënte werkwijze voor de ingangscontrole bij shredders ontworpen. Uit de evaluatie blijkt dat die nieuwe werkwijze in de praktijk haalbaar is, maar door uiteenlopende belangen weinig toegepast wordt.

Intergo en de Safety Case Infraspeed ontwerpt en bouwt de bovenbouw van de HSL-Zuid. Middels een Safety Case dient Infraspeed aan te tonen dat de geleverde systemen veilig zijn. Human Factors spelen een belangrijke rol in de veiligheid. Intergo beoordeelt en adviseert voor Infraspeed de integratie van ergonomie in deze Safety Case.

Thema: Ergonomie en opleiding Intergo voor de klas Voorwoord Ergonomen (van Intergo) zijn per definitie geen voorstanders van het opleiden. In opleidingen worden mensen geleerd met bepaald systeem of in een bepaalde omgeving te werken, een bepaald product te gebruiken. Het idee achter ergonomie is echter de leef- en werkomgeving van de mens optimaal aan te passen aan de capaciteiten en beperkingen van de mens en niet andersom. Een cursus computergebruik bijvoorbeeld is noodzakelijk omdat een computer voor beginnende gebruikers zo complex is dat men er zelf niet zomaar achter komt. De mens wordt dus als het ware ‘aangepast’ aan het product. Vaak is het ook een kwestie van te weinig tijd en geld. Wanneer er bijvoorbeeld een product wordt ontwikkeld, wordt er weinig tijd gestoken in een optimale aanpassing van het product aan de mens. Dan blijkt later, als het product eenmaal op de markt is, dat het gebruik fysiek of mentaal te belastend is. Of men kiest bijvoorbeeld niet voor goede tilhulpmiddelen maar na hoog ziekteverzuim besluit men werknemers te leren hoe men moet tillen met minimale belasting voor de rug. Er is een aantal omstandigheden waarin een opleiding wel degelijk een goede - vanuit het oogpunt van de ergonoom - rol kan spelen. Het overdragen van een deel van onze kennis van de ergonomie is gunstig omdat anderen daardoor een beter product of dienst kunnen leveren. Of, in sommige gevallen kan een situatie echt niet aan de mens worden aangepast en is scholing noodzakelijk om fysieke of mentale belasting te voorkomen. In deze nieuwsbrief passeert een aantal artikelen over projecten waar Intergo zijn ergonomische kennis heeft verwerkt in een opleiding, eigenstandig of op verzoek. Naast genoemde opleidingen is Intergo ook actief bij EON (Ergonomie Opleidingen Nederland) en de Hogeschool van Utrecht.

Bedrijfsartsenopleiding In de postacademische opleiding tot bedrijfsarts aan het UMC St. Radboud in Nijmegen, is in de vier jaar durende opleiding een blok ergonomie opgenomen. Intergo geeft invulling aan dit blok. Aan bedrijfsartsen wordt middels lesstof, voorbeelden en opdrachten inzicht gegeven hoe klachten die zij dagelijks tegenkomen hun oorsprong kunnen hebben in bijvoorbeeld mentale of fysieke overbelasting, of middelen die niet aansluiten bij de taak van een werknemer waardoor men ‘het werk niet aankan’. Daarmee wordt ook duidelijk dat de oplossingsrichtingen gezocht dienen te worden in de ergonomie.

Uiteraard kan van een bedrijfsarts niet worden verwacht dat hij/zij in een aantal lessen het vak van ergonoom verstaat. Waar wel naar gestreefd wordt is een alertheid te ontwikkelen waardoor de bedrijfsarts vroegtijdig onderkent welke deskundigheid moeten worden ingeschakeld voor ontstane problemen.

Behalve een aantal dagen in de klas is er een praktijkdag waarbij de groep bedrijfsartsen in een bedrijf aan het werk gaat om de missers op het gebied van arbeidsomstandigheden te ontdekken en te analyseren. Heeft u nog vragen ? Neem dan contact op met Answina Zwaagstra (telefoon: 030-23 99 459) of e-mail naar [email protected])

Nieuwe wetgeving Lichaamstrillingen vraagt om meer kennis en vaardigheid Een eerste stap: Het Practicum Lichaamstrillingen

We verwachten de komende tijd een flinke toename in de meting en beoordeling van lichaamstrillingen. Aanleiding is de 16e Bijzondere Richtlijn van de Europese Unie die letselpreventie als gevolg van lichaamstrillingen centraal stelt. Deze Richtlijn zal op korte termijn in de arbowetgeving opgenomen worden.

En de meetapparatuur zal aan veel hogere eisen moeten voldoen. Hoog tijd dus voor meer kennisoverdracht op dit gebied. Als eerste concrete stap heeft Intergo bijgedragen aan de opzet van het practicum Lichaamstrillingen. Deze eendaagse cursus wordt verzorgt door Vibrations@work en Intergo speelt ook een rol in de uitvoering. De deelnemers gaan zelf rijden op trillende voertuigen. Ze krijgen hierbij de waarden van de trillingsbelasting in beeld. Zo ontstaat een gevoel bij waarden die genoemd staan in de normen. En omgekeerd krijgen deelnemers inzicht welke getallen horen bij een ervaren trillingsbelasting. Daarnaast staat het berekenen van de trillingsdosis op het programma, nuttig voor de wettelijk verplichte risico-inventarisatie en –evaluatie (RIE). Uiteraard komen ook preventie gerichte maatregelen aan de orde. We zullen u op de hoogte houden van deze en andere stappen die we zetten om te komen tot een goede beoordeling van lichaamstrillingen. Wilt u meer weten over het practicum? Of wilt u andere informatie over lichaamstrillingen, bijvoorbeeld over de meting, beoordeling en verlaging van trillingsbelasting? Neem dan contact op met Igor Sijpkens (telefoon: 030-23 99 451 of e-mail naar [email protected])

De werkgever zal dan moeten aantonen dat de trillingsbelasting onder de vermelde limieten blijft. Ter ondersteuning zal in de nieuwe normen worden aangegeven hoe grenswaarden te berekenen zijn en welke maatregelen werkgevers dienen te treffen bij overschrijding van deze waarden. De theorie, de meting en de beoordeling van trillingsbelasting is complex.

Hou je vast! Bewegen op het werk voor hoofdconducteurs In opdracht van NS Opleidingen heeft Intergo meegewerkt aan de ontwikkeling van een computerondersteund programma voor hoofdconducteurs van NS Reizigers. Het leert ze omgaan met de onvermijdelijke risico's die er in hun werk bestaan op het gebied van lichamelijke belasting.

Het multimedia programma gaat in op het ontstaan van veel voorkomende klachten en achtergronden van het menselijk lichaam. Het geeft vervolgens tips om het werk gezond uit te voeren en het eigen lichaam goed te verzorgen. Dit onderdeel wordt aangevuld met groepsgewijze praktijkoefeningen en houding- en bewegingsanalyse onder leiding van een fysiotherapeut. Er wordt daarbij echt in de trein geoefend. Inmiddels is de training ruim 250 keer uitgevoerd bij nieuwe en ervaren conducteurs. De waardering is hoog: het eindoordeel is 4,5 op een vijfpunts schaal. De opzet van de training is zo gekozen (modulair, database) dat de training ook voor andere beroepen geschikt is te maken. Neem hiervoor contact op met Richard van der Weide (telefoon: 030-23 99 442 of e-mail [email protected])

Meer doen met minder NS Stations Concern Huisvesting is een omvangrijk project gestart om de huisvesting voor het hele NS-concern efficienter te benutten. Intergo participeert in dit project om zeker te stellen dat de medewerkers in de vernieuwde huisvesting een werkplek krijgen die aan alle ergonomische en arbo-technische richtlijnen voldoet. In dit kader heeft Intergo ontwerprichtlijnen opgesteld die uitgaan van de voor de medewerkers benodigde functionaliteit. Gezien de omvang van het project zijn er meerdere ontwerpers verantwoordelijk voor het ontwerp van de vernieuwde huisvesting. Gedurende het project werd duidelijk dat men de ontwerprichtlijnen niet op de juiste manier gebruikte. Daarom heeft Intergo een master class gegeven aan de ontwerpers. In de master class zijn achtergronden van de richtlijnen aan de orde gekomen en zijn ontwerpdilemma’s besproken.

Doel van de master class is dat de ontwerpers hun werk in 1 keer goed doen. Ook kunnen de ontwerpers in het overleg met de gebruikers nu beter beargumenteren waarom bepaalde wensen wel of niet gerealiseerd kunnen worden. De ontwerpen, die na het geven van de master class zijn voorgelegd aan Intergo, bevestigen dat de doelen van de masterclass bereikt zijn. Indien u uw ontwerpers ook wilt voeden op het gebied van ergonomie, dan kan dat natuurlijk. Intergo kan op meerdere terreinen vergelijkbare masterclasses of workshops geven. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Melcher Zeilstra (telefoon: 030-23 99 443) of e-mail [email protected]

De “Heinz Easy Squeeze!TM” is ergonomie in een ‘ketchupdop’, met aandacht voor de wijze waarop het product wordt gebruikt en vervolgens vertaling naar de vormgeving. Hierdoor is er een nieuw product ontstaan dat een stuk prettiger in gebruik is, de echte ongemakken van ketchupflessen heeft opgelost. Hier is over nagedacht. Een betrekkelijk simpele oplossing, maar kom er maar eens op. Gericht ergonomisch nadenken kan veel tijd schelen, soms wel meer dan een eeuw!

Wat vindt de ergonoom ervan? De wereld op z’n kop?!? Er is iets nieuws op de markt, flessen die op hun kop kunnen staan. Sanex heeft het toegepast in de deodorant rollers, en ketchup gigant Heinz ook. De “Heinz Easy Squeeze!TM”. Heinz heeft bedacht dat er aan de inhoud niets veranderd hoeft te worden maar aan de verpakking des te meer. Want die lekkere ketchup blijft onderin de fles. In menig ijskast komt de op z’n kop staande fles spontaan de ijskast uit, zodra je de deur opendoet. Daar is die fles immers niet voor gemaakt. Gelukkig behoort dit nu tot het verleden. Een andere vormgeving, een brede dop, zelfs het etiket omgedraaid en we zijn van het probleem verlost. Alsof dat niet genoeg is, heeft Heinz ook nog iets aan de dop veranderd zodat morsen tot het verleden behoort. Heinz ketchup bestaat al sinds 1872. Een ruime eeuw later is er pas een productverpakking die echt functioneel is.

Colofon Intergo Postbus 19218 3501 DE Utrecht Tel 030 2399444 [email protected] www.intergo.nl