Actief zijn en fit blijven
Energieplanning – Actief zijn en fit blijven Modelleringsverslag Jeannette van Dijk Masterpractitioner IEP 2010
[email protected]
Introductie Waarom heb ik dit gemodelleerd? Mijn energie raakte regelmatig op. En dat was dan helemaal niet handig. Ik werd dan hangerig, ging tv kijken, lag vroeg in bed en deed niet wat ik van plan was die dag te doen. En daar was ik dan teleurgesteld over. Mijn zelfvertrouwen was lager als ik moe was en als ik té moe was, kon ik het niet meer opbrengen om diezelfde dag mijn energie weer op peil te brengen. En daarom wilde ik graag goed in staat zijn om mijn energie beter op peil te houden. Wie heb ik gemodelleerd Ik heb het vermogen van Erna Verbeek gemodelleerd. Zij is in staat om van groot (een jaar) tot klein (een dag) haar energie te plannen, waardoor zij een actief leven kan leiden en tegelijkertijd fit kan blijven. Zij wordt zelden verrast door een energiedip. Erna heeft een actief leven. Ze werkt vier dagen in de week, heeft 2 kinderen, doet aan theater, loopt halve marathons en heeft een eigen trainingsbureau. Al zo lang ik mij kan herinneren heeft Erna naast haar intensieve werk een zeer actief vrijetijdsleven. En dan dacht ik steeds: “hoe doe je dat?”. Ik maakte ook vaak plannen om ’s avonds na een dag werken nog iets te doen, maar werd vaak verrast door een gebrek aan energie. Bovendien herkende ik veel van mijzelf bij haar. Erna is breed geïnteresseerd en gedreven. En ook zij wil graag aan verwachtingen voldoen. Alleen heeft zij 2x mijn leeftijd, bakken meer energie en is zij in staat om energie in veel meer activiteiten te steken. Ik begreep niet hoe zij dat deed en dat vermogen leek mij heerlijk om te beheersen. Doel van de techniek: ik ben actief en blijf mij fit voelen Het doel van de techniek is: actief zijn en je fit blijven voelen. Wanneer heb je het doel bereikt? Het doel is bereikt als de gebruiker zijn manier van energie plannen zo heeft veranderd dat hij aan het einde van de dag energie over heeft om activiteiten te doen en aan het einde van de week zoveel energie over heeft dat hij met energie het weekend in kan gaan. Het doen van de techniek brengt daarnaast bepaalde beperkende overtuigingen aan het wankelen en brengt mogelijk nieuwe ondersteunende overtuigingen. Waar gaat de techniek ‘actief zijn en fit blijven’ van uit? Essentie Vooruitkijken, keuzes maken en zo je energie regelen. Je kijkt vooruit en weegt af hoeveel energie iets gaat kosten óf hoeveel energie iets gaat opleveren. Je “telt” de energieverwachtingen bij elkaar op, weegt dit en beslist. Je regelt je geplande activiteiten met je eigen energie als leidend criterium. Overtuigingen Ga tijdens het beoefenen van de techniek van het volgende uit: door vooruit energie te regelen voorkom je energiedippen; ik ben vrij om te bepalen hoeveel energie ik ergens in steek; het is gezond voor mij om mijn energie goed te regelen; ik weet wat ik waard ben; de energie die ik geef is altijd optimaal; ik ben in staat om in te schatten hoeveel energie iets in de toekomst zal gaan kosten; ik mag de tijd nemen om te beslissen of ik iets zal gaan doen; afspraak is afspraak en ik ben trots op mijzelf als ik een beslissing heb genomen; er verandert niets aan mijn ‘zijn’ als ik ergens minder energie in steek; ik heb een ruime reservevoorraad die ik alleen in nood aanboor, waardoor ik als het écht nodig is áltijd voldoende energie heb;
Masterpractitionersopleiding IEP 2010 – Modelleeropdracht Jeannette van Dijk
ik heb de ene week meer energie dan de andere, en dat ok is; het is onzinnig om 20% meer energie ergens in te steken als dat 2% meer resultaat oplevert.
Criteria Belangrijk is: balans tussen “binnen en buiten eigen controle”; beschermen van een reservevoorraad aan energie; focus: o weten waarom je ergens voor kiest (een omschreven reden hebben) en daarmee kiezen waar je je energie in steekt o het nemen van beslissingen waar je energie in gaat steken en daarmee negatieve energie vermijden; te weten wat het effect van een activiteit gaat zijn op je energievoorraad; een ander niet tekort willen doen, je bijdrage leveren; belang te hechten aan een gezond, fit, energiek lichaam, goed voorbereid te zijn en een ‘rustig hoofd’ te creëren. Ondersteunend aan de techniek Als je energie gaat ‘plannen’ is het belangrijk dat je je energie(voorraad) kunt voelen. Dit is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Voor sommige mensen is het lastig om hun energie te meten / te voelen hoeveel energie zij hebben. Ondersteunende vragen die zij zichzelf kunnen stellen zijn: heb je zin om iets te gaan doen? Ben je moe? Realiseer je wat energiegevende activiteiten voor jou zijn. Erna: “activiteiten waar je blij van wordt, een vrij gevoel van krijgt, je jezelf verrast” Versterk de ondersteunende overtuigingen, door bijv. deze als een boekenlegger op te nemen in je agenda: ik weet wat ik waard ben, de energie die ik geef is optimaal, etc. Wees bewust in het hier en nu, zodat je kunt ervaren wanneer een activiteit energie van je wegneemt en wanneer je moe wordt. In het hier‐en‐nu zijn kun je leren door bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, mindfulness, yoga en meditatie. Metaprogramma’s De vele eyeopeners voor Erna zelf, terwijl zij associeerde in het vermogen lieten mij zien hoe “eigen” dit vermogen voor haar is. Volledig onbewust bekwaam realiseerde zij zich hoe zij dit vermogen vorm geeft en wat daarin belangrijk voor haar is. Het viel mij op, hoe iemand die veel belang hecht aan de mening van anderen, bij dit vermogen zich niet door een ander laat leiden in het bepalen van haar energievoorraad en de energie die zij ergens in steekt. De meest opvallende metaprogramma’s die bij dit vermogen een rol spelen: Interne referentie procedure handhaven structuur alleen toekomst visueel & kinestetisch (voelen / ervaren)
Masterpractitionersopleiding IEP 2010 – Modelleeropdracht Jeannette van Dijk
De techniek Stappen in de techniek: Stap 1: overzie je jaar Stap 2: overzie je week Stap 3: ‘s ochtends: energie wegen Stap 4: iedere vrijdag de volgende week wegen Stap 5: beslissen over nieuwe activiteiten Stap 6: gedurende de week: herwegen en doorkijken Stap 7: weekend & vakantie: agenda dicht Stap 1: overzie je jaar Doel: realiseer je welke keuzes je hebt gemaakt voor het hele jaar, waar je energie in gaat steken. Visualiseer je jaar en realiseer je welke keuzes je hebt gemaakt voor het hele jaar, waar je aankomend jaar energie in gaat steken. Stel je voor dat het jaar wordt onderbroken door een “knip”‐moment. Waar jouw onderbreking zit is niet belangrijk. Het gaat erom dát je een onderbreking van je jaar hebt. Erna: “ik zie het jaar, startend bij juli / augustus van links boven naar rechts, dan naar beneden en weer naar links tot de zomer. En bij de zomer is dan een duidelijke knip.” Stap 2: overzie je week Doel: realiseer op maandag je de keuzes die je hebt gemaakt voor deze week. Zorg dat je een agenda hebt met indeling per week. Kijk naar de activiteiten en stel je per activiteit voor waar je bent. Visualiseer in grijstinten hoe licht of donker en voel hoe zwaar iedere dag zal zijn. Hoe zwaar of licht iets is, wordt bepaald door de mate waarin je verwacht ’s avonds nog energie over te houden voor andere dingen. Erna: “Mijn agenda is een soort fotoboek waarin ik de locaties zie waar ik ieder moment ben.” (Erna ziet dus de locaties en niet de mensen of de activiteiten) Stap 3: ‘s ochtends: overzie je dag Doel: de energieplanning voor de dag bepalen Iedere ochtend als je wakker word, realiseer je je even: hoe goed heb ik geslapen? Hoeveel energie heb ik vandaag? Visualiseer hierna je dag. Zie jezelf iedere activiteit die dag doen, inclusief reizen, eten, etc. Merk bij jezelf wat dit met je doet, bijvoorbeeld welke gedachten komen bij je op? Krijg je meer of minder zin in de dag? Welke reactie merk je in je lichaam? (Erna: “dan denk ik óf ‘oh, leuk!’ óf ik denk ‘oeps!’). Accepteer wanneer je je realiseert dat je minder energie hebt dan je verwacht nodig te hebben voor deze dag. Je wijzigt in principe niet je planning. Wanneer het nodig is, kijk je waar je zogenaamde energiegevende momenten kunt inplannen, zoals even een rondje wandelen, even van de natuur genieten, even een boek lezen. En bepaal je focus voor de activiteiten die je gaat doen. Dit helpt je bepalen waar je je energie in steekt. Stap 4: iedere vrijdag de volgende week wegen Doel: energie voor de volgende week plannen Sla de bladzijde van je agenda om naar volgende week. Bekijk de activiteiten en stel je daarbij de locaties voor waar je deze activiteiten zult doen. Voel tijdens het visualiseren hoe zwaar deze activiteiten je aanvoelen. Stel jezelf een weegschaal voor die zich op ongeveer dertig centimeter voor je bevindt. Zie links in een grijze vlek de zware activiteiten. De vlek heeft een intensiteit en een formaat. Deze hangen af van de gevraagde energie voor deze activiteit. Een sterk ‘alarm’ signaal is wanneer je niet meer over deze grijze vlek heen kunt kijken. Rechts zie je de hoeveelheid licht, die de lichte activiteiten van die week je opleveren. Dit zijn je energiegevende activiteiten. Ervaar de weegschaal. Weeg niet alleen je werkuren, maar ook je geplande privé uren. Merk hoe de weegschaal naar links omlaag zakt, wanneer je teveel zwaar / grijs hebt, vergeleken met de hoeveelheid licht. Wanneer de weegschaal naar links doorzakt, bekijk dan je week aan de hand van de volgende criteria en doe wat nodig is om de weegschaal weer in balans te brengen: zijn de activiteiten mogelijk donker, omdat je onvoldoende voorbereid bent? (kun je een voorbereidingsmoment plannen?) Masterpractitionersopleiding IEP 2010 – Modelleeropdracht Jeannette van Dijk
zijn de activiteiten mogelijk donker, omdat het een activiteit is die je minder gemakkelijk doet? (wat kun je doen om dit gemakkelijker te maken?) ben je voldoende fit? (heb je voldoende energiegevers? Organiseer voldoende ‘licht’, energiegevers.).
Visualiseer en voel je komende week zodanig dat je het vertrouwen hebt dat de weegschaal in balans is en je de plaatjes van de komende week op hoofdlijnen in je hoofd hebt. Stap 5: beslissen over nieuwe activiteiten Doel: het maken van afspraken met jezelf over wat je zult gaan doen Wanneer iets nieuws in je agenda dreigt te komen, stel je jezelf de volgende vragen: is het een ‘moeten’ of niet? Bij iets wat ‘moet’, onderhandel je niet met jezelf over het wel of niet doen. Je geeft jezelf hooguit de mogelijkheid van “laat heen, vroeg terug”. Als iets een keuze is, stel je je voor wat het effect zal zijn als je deze activiteit hebt gedaan. Levert deze activiteit je meer energie op dan je erin moet steken? Hou je voldoende energie over voor jezelf en je omgeving voor deze dag en de dag erna? Wanneer je verwacht onvoldoende energie over te houden beslis je om deze activiteit niet te doen. Weet je niet wat je zult beslissen? Geef jezelf dan de tijd, tot je zeker weet wat je beslist. Dit herken je, doordat je duidelijk te noemen reden in je hoofd hebt. Wees trots op je genomen beslissing en wanneer je de afspraak eenmaal hebt staan, dan zeg je deze niet af. Stap 6: gedurende de week: herwegen & doorkijken Doel: je energie ervaren & waar nodig bijsturen Signalen voor een te groot verlies aan energie zijn voor Erna: slecht slapen, al denkend wakker worden, piekeren, etc. Dit zijn signalen om te herwegen. Dit is een signaal om opnieuw je agenda te visualiseren en de balans opnieuw op te maken. Sla daarom regelmatig (en vooral wanneer je voelt dat je energie afneemt) heel even de bladzijde van je agenda om. Visualiseer je volgende week. Stap niet helemaal in de volgende week. Het is alsof je alvast, even stiekem naar volgende week kijkt. Stel jezelf de vraag: “kan ik het einde van de week zó halen, dat ik ook wat heb aan mijn vrije weekend?” Wat merk je bij jezelf? Is het ‘leuk’ of is het ‘oeps’? Wanneer je ‘oeps’ bij jezelf merkt is dit het signaal om opnieuw te wegen en te beslissen. Stap 7: weekend & vakantie: agenda dicht In het weekend of tijdens vakanties sluit je in gedachten je agenda. Dit betekent dat je volledig vrij bent om te bepalen wanneer je wat doet en in welk tempo. Je hoeft je niet aan afspraken met jezelf te houden. Je doet soms wel even wat nodig is, maar laat je vooral leiden door waar je zin in hebt! Oftewel: in het weekend is je energie en tijd helemaal van jou! Tot slot Commentaar op de techniek Deze techniek heeft mij geholpen om meer vooruit te kijken en eerlijk te zijn naar mijzelf over hoeveel energie iets waarschijnlijk oplevert of kost. Ik ben benieuwd of het ook mogelijk is om energie te gebruiken zonder in te leveren en ik blijf benieuwd naar iemand die zich dát eigen heeft gemaakt! Ik wil graag dat vermogen modelleren. Dat scheelt plannen, wegen etc. Al is dit ook een techniek die oefening nodig heeft om eigen te worden. Ik geloof ook dat het dan minder energie zal kosten. Dus… regelmatig de techniek lezen, het visualiseren oefenen en activiteiten op de energieweegschaal plaatsen! NLP biedt verschillende relatief eenvoudige technieken die mogelijk kunnen helpen bij het versterken of op peil houden van energie, zoals: circle of excellence (voeg 3 hulpbronnen toe aan je circle die bijdragen aan een staat die je in staat brengt om je energie goed te ‘managen’, bijvoorbeeld ‘energiek zijn’, ‘bij jezelf blijven’ (voorkomen dat je leeg gezogen wordt), ‘energiepeil wegen’) doelen stellen / de kracht van intentie (jezelf ’s ochtends voornemen dat je ’s avonds met gelijke hoeveelheid energie thuis wilt komen) De I‐wonder‐how strategie toepassen om jezelf uit te nodigen hoe je de komende dag weer energiek de dag door gaat komen. (‘Ik ben benieuwd hoe…’ en antwoorden vanuit je onderbewuste laten komen) Masterpractitionersopleiding IEP 2010 – Modelleeropdracht Jeannette van Dijk
