ACTA DER PARTICULIERE SYNODEN VAN HET ZUIDEN DER CHR. GEREF. KERK IN NEDERLAND. GEHOUDEN 12 JUNI 1929, 18 JUNI 1930 en 10 JUNI 1931

ACTA

DER PARTICULIERE SYNODEN VAN H E T Z U I D E N DER CHR. GEREF. KERK IN NEDERLAND GEHOUDEN 12 JUNI 1929, 18 JUNI 1930 en 10 JUNI 1931.

VAN

BRUMMEN -

DORDRECHT

ACTA

DER PARTICULIERE SYNODEN VAN H E T ZUIDEN DER CHR. GEREF. KERK IN NEDERLAND GEHOUDEN 12 JUNI 1929, 18 JUNI 1930 en 10 JUNI 1931.

D R U K K E R I J D. J. V A N B R U M M E N -

DORDRECHT

ACTA der PARTICULIERE SYNODE van het ZUIDEN der CHRIST. G E R E F . KERK in NEDERLAND, gehouden te DORDRECHT 12 JUNI 1929. Opening.

Art. 1.

De Consulent der roepende gemeente Ds J. P. Meyering opent de Synode door het laten zingen van Ps. 89 : 3, waarna hij voorgaat in gebed en de bekwaammakende genade des Heeren voor de vergadering afsmeekt. Daarna leest hij voor Filip. 3, en wijst er op, dat de arbeid in dezen dag, zal ze wel slagen, verricht moet worden in de stemming, die den apostel in dit hoofdstuk bezielt. Dan zullen ook wij arbeiden in de kracht van Christus, maar niet minder in het ootmoedig belijden van onze onvolmaaktheden; in het besef, dat wij ook in ons kerkelijk leven nog niet gegrepen hebben, waartoe wij van Christus gegrepen zijn. Niettegenstaande dit verootmoedigend besef roept de Heere ons toch tot volstandig eensgezind streven naar hoogeren wasdom. Dan mogen wij, als we zoo samen zijn, ook met blijdschap de zalige vrucht op onzen arbeid voor Gods Sion in ons Vaderland verwachten. Lastbrieven.

Art. 2.

Uit het onderzoek der lastbrieven blijkt, dat gemandateerd zijn uit de classis Dordrecht: Ds J. P. Meyering, Ds J. A. Riekel, Ds J. Tolsma, oud. J. v. Dongen, oud. A. K. de Groot, oud. M . Visser; de classis Rotterdam: Ds B. v. d. Berg, Ds P. de Groot, Ds J. W . v. Ree, oud. B. Nederlof, oud. M . Pelikaan, oud. W . Stolk; de classis den Haag: Ds J. B. G. Croes, Ds L. H. v. d. Meiden, Ds P. Zwier, oud. F. W . v. Geest, oud. A. Keizer, oud. J. H. Starkenburg. Moderamen.

Art 3.

De verkiezing van het Moderamen heeft tot uitslag, dat geworden tot voorz. Ds L. H. v. d. Meiden; scriba Ds B, Donge e r 9 ' 3 S S e S S O r D s ^ P " M e y e r i n 9 - penningm. oud. J. van kozen

Acta 1928.

Art. 4.

De Voorzitter vangt zijn arbeid aan met het openstellen van de gelegenheid om over de gedrukte acta van de vorige Synode vragen te doen of opmerkingen ten beste te geven. Niemand heeft daar behoefte aan. Comité.

Art. 5.

De vergadering gaat terstond even in Comité, om den scriba der vorige Syn. Ds J. L. de Vries van Rijnsburg, inmiddels vertrokken naar Bussum, gelegenheid te geven, het gedeelte der acta, dat betrekking heeft op de comité-vergaderingen, voor te lezen. E r worden geen besprekingen over gevraagd. De acta worden vastgesteld en door Voorz. en Scriba geteekend. Overdracht Penningmeesterschap. Aan Ds J. L. de Vries, scriba en tevens pennm. der P. S., wordt gelegenheid gegeven om boeken en saldo af te dragen aan den pas-benoemden penningmeester oud. J. v. Dongen. In verband hiermee draagt de voorz. op aan Ds P. de Groot en oud. M . Visser de bescheiden na te zien. Genoemde brs. rapporteeren, dat alles conform bevonden is. De voorz. dankt hen voor hunnen arbeid, maar niet minder Ds de Vries voor den arbeid als scriba en penningmeester voor de P. S. v. h. Zuiden verricht. W a a r de taak van Ds de Vries, waarvoor hij de reis naar Dordt maakte, hiermede voleind is, verkrijgt hij van den voorz. toestemming om de vergadering te verlaten. Ingekomen stukken.

Art. 7.

T e r behandeling zijn ingekomen: een schrijven van een broeder, die opheldering vraagt over een besluit der Part. Synode van 1928; b. een schrijven van Deputaten der Kas E. P. W . en Weezen. Het eerste zal in comité behandeld worden, en het tweede bij het respectievelijk verslag van genoemde kas. a.

Comité.

Art. 8.

Verslag Gen. Syn. 1928.

Art. 9.

De Voorz. stelt aan de orde het verslag van de Generale Synode.

Dit wordt uitgebracht bij monde van Ds P. de Groot. Hij memoreert de voornaamste zaken, daar behandeld, als de benoeming van Ds G. W i s s e tot Professor a. d. Theol. School; het besluit omtrent de uitzending van preeken door de Radio op Zondag als niet wenschelijk; het gesprokene over het met auto's reizen op den Sabbath door Predikanten; den uitslag omtrent het adres van de Vereen, voor Chr. Ger. School-onderwijs; het antwoord aan de Gereformeerde Gemeenten, enz. Hij deelt nog mede, dat voor het saamroepen van de volgende Gen. Syn. is aangewezen Rotterdam (Centrum), en verwijst voor het verdere naar de officieele acta, die aan alle kerkeraden zijn toegezonden. Na ampele bespreking over enkele zaken is dit punt van de agenda afgehandeld. De Voorz. dankt Ds P. de Groot voor zijn verslag, nadat ook nog een vraag van Ds J. A. Riekel over den bidstond voor de Theol. School is beantwoord. Verslaq Dep. Em. Pr. W . en W .

A Art"

10"

Ouderling W . Stolk is de tolk en leest eerst het algemeen verslag. (Bijlage A ) . Enkele vragen van meer algemeenen aard worden gedaan en beantwoord. In verband met dit verslag wordt tevens gelezen een schrijven van Deputaten, waarin zij op de steeds toenemende verhooging der uitkeeringen de aandacht vestigen en de Synode het schrijven in hare belangstelling aanbevelen. (Bijlage B ) . De Voorz. wijst er de Syn. op, dat deze zaak reeds deelt in de belangstelling der afgevaardigden. Tot bewijs leest hij voor de instructie, vorig jaar op de Syn. gebracht door de classis 's Gravenhage, door haar aangenomen en doorgezonden naar de Gen. Syn. (Zie acta '28 art. 8 ) . Het finantieel verslag wordt nu ten gehoore gebracht door denzelfden broeder. (Bijlage C ) . Het geeft aanleiding om de afgevaardigden der verschillende classes te verzoeken de nalatige gemeenten op het hart te binden om toch het vastgestelde aantal collecten voor deze Kas te houden. Het blijkt toch, dat verschillende gemeenten niet aan hunne verplichingen voldoen. De aftredende brs. W . Stolk en B. Nederlof worden respec- . tievelijk, de eerste als primus, de tweede als secundus, bij vernieuwing tot Deputaat herkozen.

Verslag v. d. Kas E . B. P. Art. 11. Br. W . Stolk krijgt nu gelegenheid om verslag uit te brengen over den toestand der kas E. B. P. Eerst het algemeen verslag (Bijlage D ) , en daarna het finantieel verslag (Bijlage E ) . Naar aanleiding van dit verslag vraagt Ds P. de Groot, of iemand, die zonder beëindiging der studie van de Theol. School vertrokken is, ook verplicht is het geld, uit die kas ontvangen, terug te geven. Geantwoord wordt, dat deze verplichting er zeer zeker is, doch dat dit niet in de eerste plaats een rechterlijke, maar een zedelijke plicht is. Het finantiëel verslag gaf reden tot dezelfde opmerking van nalatigheid in het collecteeren als bij de vorige Kas. Verslag Buitenl. Zending.

Art. 12.

Aangezien er geen schriftelijk verslag is ingekomen brengt broeder B. Nederlof een mondeling verslag uit. Hierin wordt gewezen op de moeilijkheden waarin de zendingsdeputaten gekomen zijn, nu Ds P. v. d. Zaal en Ds J. Hovius bedankt hebben. De arbeid is voor Br. Bikker alleen te zwaar. Ds P. de Groot vraagt of Deputaten als ze iemand voor de zending beroepen niet van tevoren met hem spreken Br. B. Nederlof antwoordt, dat dit wel gebeurt, dat men zelfs van te voren weet, dat zuiken niet ongenegen zijn om in het Zendingswerk te dienen, maar dat de eindbeslissing, onafhankelijk van die voorbespreking, ligt bij den predikant, die het beroep ontvangt. Op verschillende vragen, of de op de Synode in uitzicht genoemde subsidie voor Christelijk Onderwijs onder de Toradja's werkelijk verkregen wordt, wordt geantwoord, dat van achteren blijkt, dat deze dingen op de Gen. Syn. wel wat te mooi zijn voorgesteld. In verband met de voorgestelde regeeringssubsidie wordt nog medegedeeld, dat de Scholen op ons zendingsterrein geen gewone scholen zijn voor Lager Onderwijs, maar meer, en zoo ook door de regeering worden beschouwd, godsdienstscholen. Daarin ligt de moeilijkheid om subsidie te krijgen. Als wij door het benoemen van een hoofdonderwijzer het leerplan van die scholen op peil brengen van de W e t , dan zou de weg om subsidie te ontvangen geëffend zijn. Zoo staat het ook met een dokter. Eerst dan als de Gouverneur een dokter noodig keurt, bestaat de kans dat deze dienst wordt gesubsidieerd.

Verslag Inw. Zending. Art. 13. Ds J- W . v. Ree brengt verslag uit voor Deputaten der Inw. Z e n d i n g . (Bijlage F ) . Ds J. B. G. Croes stelt de vraag, hoe de Kerk staat tegenover de Straatprediking; Ds J. W . v. Ree antwoordt, dat in vele qemeenten de meening leeft, dat straatprediking iets heeft van de methode van het Heilsleger en daarom niet voorgestaan wordt. De Synode meent, dat er op zichzelf niets tegen is. W e l wordt er de nadruk op ge'egd, dat wij zooveel mogelijk zelfstandig moeten arbeiden, wijl er richtingen zijn, die in het werk der Evangelisatie lijnrecht met ons beginsel in strijd leven. Br. B. Nederlof e.a. dringen er op aan, dat de Deputaten pogingen zullen aanwenden om te komen tot uitgave van eigen tractaten. De aftredende deputaten worden herkozen. T o t secundus van Ds L. H. v. d. Meiden wordt benoemd Ds P. Zwier. Deputaten Art. 49 D. K. O. Art 14. Deputaten art. 49 hebben niets te rapporteeren, wijl ze dit jaar deputaten in ruste waren. In verband met het aftreden van Ds H. Janssen wordt de vraag besproken of een Emeritus Predikant Deputaat mag zijn. De vergadering oordeelt van wel. maar zou toch wel eens een uitspraak wenschen van onze meerdere V e r gadering, de Gen. Syn. De uitslag der stemming is aldus: primi: Ds H. Janssert, Ds N. Bijdemast, Ds J. P. Meyering, Ds. J. B. G. Croes, Ds J. A. Riekel; secundi: Ds R. E. Sluiter, Ds K. Groen, Ds J. W . v. Ree, Ds J. Tolsma, Ds P. Zwier. Scriba der Dep. is Ds J. B. G. Croes. Verslag Theol. School. Art. 15. De Voorz. brengt het aan alle kerkeraden verzonden verslag in bespreking. Het algemeen verslag is voor allen duidelijk, en geeft geen aanleiding tot bespreking. Het finantieel verslag ontlokt al weer de klacht van verzuim in 't collecteeren bij sommige gemeenten. De aftredende curator Ds P. de Groot wordt herkozen, tot secundus wordt gekozen Ds R. E. Sluiter en in dezelfde functie als secundus voor Ds B. v. d. Berg Ds J. Tolsma. Quaestor. Art. 16. De Penningmeester doet rekening en verantwoording van den stand der kas. Uit de handen van den vorigen penningmeester heeft hij alles in goede orde ontvangen. Biduur Admissie-Examen. Art. 17. In behandeling komt de vraag, ingezonden door de classis

o t t e , , dam:

,,In hoeverre is uitvoering gegeven betreffende Bid* rN '>or Admissie-examen in de gemeenten der Part. Syn. v. h. juioen?" Het onderzoek brengt aan het licht, dat in de classis 1 dam nagenoeg alle gemeenten er gehoor aan hebben ge/ven hetzij in de week, hetzij op den Zondag, maar dat het c : Jindere classes niet zoo is nageleefd, zijnde in de meening, c * 1 t door de niet aanneming op de Gen. Syn. vervallen was. c ^»eping. Art. 18. roepende gemeente voor de volgende Synode wordt aanDen Haag. • ^-vergadering.

Art. 19.

sten enz. worden in comité-vergadering behandeld.

,Iott

^vraag. Art. 20. p * e / S n d v r a a g brengt geen bijzonderheden, alleen wordt den ge, hten op 't hart gedrukt met groote voorzichtigheid zich te r a ^ e n ten opzichte van politieke redevoeringen. R

S1V>« en

c j eri

te

Art. 21.

Sorzitter dankt den Kerkeraad van Dordt voor ontvangst der Synode; tevens dankt hij de brs. afgevaardig-

cr " < ^rging

7

ze

'f

hem gemakkelijk gemaakt hebben de vergadering sme'1 • ' a a t z i n 9 e n Ps- 25 : 3, waarna hij in dank van en er ü a dering der Part. Synode. de , ^ het aangezicht des Heeren zoekt, tot beëindiging Het Moderamen: Ds L. H. v. d. M E I D E N , Praeses. Ds J. P. M E Y E R I N G , Assessor. Ds B. v. d. B E R G , Scriba. Oud. J. v. D O N G E N . Quaestor.

BIJLAGE A.

K O R T V E R S L A G van den arbeid der Deputaten Art. 13 D. K. O. der Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland, over 1928—1929. Deputaten vergaderden op 3 September 1928 en 21 Mei 1929 te Apeldoorn, onder Voorzitterschap van Ds J. W . Geels. Deze vergaderingen werden door alle Deputaten bijgewoond. V a n Mevr. de W e d . Draayer werd de mededeeling ontvangen, dat zij hare uitkeering wenschte teruggebracht te zien van ƒ 4 0 0 . — op f 3 6 0 . — , ingaande 1 Januari 1928. Daar Ds W . F. van der Kodde het beroep naar Rozenburg aannam, hield hij op, emeritus-predikant te zijn, en werd zijn toelage ingaande 1 Januari 1927 ingehouden. In 1928 verkeerde de kas in desolaten toestand; er was een belangrijk tekort. Op den noodkreet van Deputaten hebben vele Predikanten en Gemeenten (Kerkeraden) heerlijk geholpen, zoodat het tekort werd opgeheven en de kas per 31 Mei 1928 kon afsluiten met een batig saldo van bijna ƒ 1900.—. De Part. Synode van het Noorden uitte in hare vergadering van 1928 de opmerking, dat het financieel verslag wat aan duidelijkheid te wenschen overliet. Hoewel dit bezwaar in déze Part. Synode niet is vernomen, heeft de Penningmeester met genoemde opmerking rekening gehouden en heeft het verslag zoo duidelijk mogelijk gemaakt, (voor zoover dit in een staat met zoovele cijfers mogelijk is). Deputaten wijdden bijzondere aandacht aan het gezin eener Predikants-weduwe in een der Noordelijke Gemeenten. Door het overlijden van wijlen den Weleerw. Heer Ds J. van der Vegt te Harderwijk, werd het getal der emeriti-predikanten met één verminderd, doch blijft de W e d u w e aan de zorg van Deputaten toebetrouwd. Zéér onverwachts werden de zorgen van Deputaten vermeerderd door het plotseling overlijden van wijlen den Weleerw. Heer Ds H. Biesma te Groningen, waardoor diens Weduwe en kinderen ingaande 1 September 1929 komen voor rekening van de Kas, alsmede door de emeritaats-verleening aan Ds G. W . Alberts te Zutphen. Met laatstgenoemden is een regeling getroffen en zal hem 50 procent van het vastgestelde bedrag worden uitgekeerd, omdat Ds Alberts in staat geacht mag worden, des Zondags de Gemeenten te dienen in de prediking des W o o r d s .

De Kas sloot per 21 Mei 1929 met een batig saldo van ƒ2136.19. Hoewel dit op zich zelf gunstig genoemd mag worden, blijft deze zaak der Kerk ernstig aanbevolen. De uitgaven worden belangrijk hooger. Een afzonderlijk schrijven van Deputaten, hier ter tafel, wordt U mitsdien zeer ernstig ter overweging gegeven. De klacht blijft, dat er steeds nog Gemeenten zijn, die niet, althans niet regelmatig collecteeren voor de Kas Em. Pr. W . en W . Uwe Synode dringe er bij de Classes op aan, dat hiernaar steeds een onderzoek worde ingesteld en zoo noodig op de roeping der Gemeenten worde gewezen, opdat Deputaten hun werk niet al zuchtende behoeven te verrichten. Een afzonderlijk verslag van den Penningmeester gelieve Uwe Synode hierbij aan te treffen. W . STOLK.

BIJLAGE B. Aan de Particuliere Synode van het Zuiden van de Chr. Geref. Kerk, welke D.V., te Dordrecht vergadert.

WelEerwaarde en Eerwaarde Broeders! Deputaten volgens art. 13 der D.K.O. vragen een oogenblik Uwe welwillende andacht voor de verzorging der emeriti predikanten, -weduwen en weezen. De toenemende uitkeering aan de rustende dienaren en hun betrekkingen zal in de naaste toekomst een hoogte bereiken, dat het Deputaten, gezien de stand der Kas, niet meer mogelijk zal zijn hun taak te vervullen. Enkele jaren geleden werd er door hen een beroep op de Kerk gedaan met het verblijdend resultaat, dat het antwoord in eenige duizenden guldens gegeven werd. Hoezeer dit liefdeoffer Deputaten ook verblijdde, de zaak was er niet afdoende mee geregeld. Van lieverlede smolt het geld weg in de voorziening der behoeften. Deputaten trachten met zuinig beleid de finantiën te behartigen, maar desondanks gaat de verzorging der zaak hun krachten te boven. Zij vragen U dan ook maatregelen te treffen, dat de uitvoering van art. 13 D.K.O. in de toekomst mogelijk is. Het raakt niet slechts de belangen der emeriti, maar niet minder de eer der Kerk. Deputaten achten zich niet verantwoord, indien zij deze ernstige aangelegenheid niet aan Uwe belangstelling hadden bekend gemaakt. Uwe vergadering toebiddende de leiding des Heiligen Geestes, Namens Deputaten vn., Uwe Broeders: G. R I J K S E N , Secretaris. Ds. J. W . G E E L S , Voorzitter. Apeldoorn T . Zeist ï u m 1929•

BIJLAGE B.

ONTVANGEN COLLECTEN BOEKJAAR 1928—1929 voor Em. Pred., Pred. Weduwen en Weezen. BEDRAG

GEMEENTEN

1929

1928 Biezelinge . Dordrecht . Dussen . . 's Gravendeel 's Gravemoer Papendrecht Puttershoek Sliedrecht . Klundert Vlissingen . Werkendam Zaamslag . Zierikzee

.

Zwijndrecht

Aarlanderveen . Alphen a. d. Rijn Boskoop . . Delft . . . Gouda . . . 's Gravenhage 's Gravenzande Leiden . . . Nieuwkoop . Rijnsaterwoude Rijnsburg . .

f 23,50 92,40 5,90 28,19 6,15 16,37 7,30 39,56 4,76 13,90 17,72 28,85 ( 95,50 ( 89,85 45,35

f 84,65 —

25,6,30 22,65 7,26 40,54

,—

15,12 13,36 25,15 127,45) 109,85) —

f515,30

f477,33

f

f

19,30 21,25 11,10 34,33 132,66 35,40,80 19,12 7,~ 40,30

f 360,86

22,—*

12,10 —

89,41 39,43,50 12,30 4,04 —

f222,35

f 41,30 21,25 23,20 34,33 222,07 74,84,30 31,42 11,04 40,30 f583,21

ui u tfl

(fl Ö

< u

cc UJ

£H o cc

BEDRAG

GEMEENTEN

Ameide Barendrecht Maassluis Meerkerk Nieuwpoort Noordeloos Oud-Beijerland . . . Rotterdam-Centrum . Rotterdam-West . . Rotterdam-Zuid . . . Rozenburg Schiedam Vlaardingen

1928 f

. . . .

3,12 57,25 16,78 17.— 18,65 34,26,80 87,03 56,04 27,15 8,46

TOTAAL

1929 f

-

f

—

7,85 —

19,41 28,12 25,27 107,97 47,39 28,68 7,10

3,12 57,25 24,63 17,— 38,06 62,12 52,07 195,103,43 55,83 15,56

—

—

27,73

28,69

56,42

f380,01

f 300,48

f 680,49

—•

RECAPITULATIE. Classis Amsterdam Apeldoorn Dordrecht 's Gravenhage Groningen t» Leeuwarden Rotterdam Utrecht Zwolle tt

. . . .

f 689,27 f 539,20 f 1228,47 257,72 517,85 260,13 477,33 992,63 515,30 222,35 583,21 360,86 110,54 287,25 176,71 286,35 568,98 282,63 680,49 300,48 380,01 806,09 364,57 441,52 442,40 169,67 272,73 f 3 3 7 9 , 1 6 f2728,21 f 6 1 0 7 , 3 7

Collecten Legaten: 1 van f 1000,— en 1 van f 1 0 0 , Giften Gekweekte rente . . . . .

.

.

f

6107,37 1100,— 208,55 29,98

f

7445,90 1897,025

f

9342,925 7206,735

f

2136,19

.

Voordeelig saldo van het vorig jaar Totaal ontvangst „ uitgaaf . Batig saldo op 21 Mei 1929

.

.

De Penningmeester, Ds J. B O S Hzn.

BIJLAGE B. V E R S L A G K A S E. B P. Aan de Particuliere Synode van het Zuiden, D.V. te houden Woensdag 12 Juni 1929, te Dordrecht.

Weleerw. en Eerwaarde Broeders, Deputaten naar art. 19, D. K. O. (kas E. B. P.) geven U bij dezen verslag van hunne handelingen over het jaar 1928—1929. In hunne vergadering te Apeldoorn op 4 en 5 September 1928, zagen zij zich geroepen tot de taak onderzoek te doen naar den finantiëelen toestand van een 20-tal jonge menschen, die zich als adspiranten voor het admissie-examen aangemeld hadden. Onder dezen bevonden zich ook de ex-studenten G. van Driel en A. Wardekker, alsmede de ex-student zendeling de Jong. W a t betreft eerstgenoemde besloten Deputaten, na gedaan onderzoek, in geen geval gelden uit de kas voor hen beschikbaar te stellen; voor Wardekker dit jaar evenmin, terwijl deputaten de beoordeeling omtrent de Jong overlieten aan het curatorium, dat met zijn persoon reeds eerder in aanraking geweest is. De overige adspiranten werden verder één voor één binnen geroepen en nauwkeurig onderzocht. Aan het curatorium werd rapport uitgebracht omtrent het besluit, dat, gelet op den oogenblikkelijken stand der kas en gezien het feit, dat behalve zij die in den loop van het vorige cursusjaar bevorderd werden tot candidaat in de H. Bediening, zoo mogelijk een drietal ongehuwde studenten voor rekening van de kas E. B. P. kunnen worden aangenomen. Eindresultaat is geweest, dat een tweetal als student kon worden ingeschreven, met name J. Kampman van Hoogeveen en D. van Wilsum van Soestdijk. Het aantal studenten, dat geheel of ten deele voor rekening der kas studeert, bedraagt momenteel 16. Op aanvrage om vernieuwde ondersteuning door een 13-tal studenten beschikten uwe deputaten gunstig. Aan een student, die wegens krankheid niet kon slagen voor het examen en groote onkosten heeft moeten maken, werd op zijn verzoek ƒ 100.— meer toegestaan dan ten vorigen jare. Een ander, die den curatoren verzocht een vervroegd examen

oqen doen in verband met finantieele moeilijkheden waarin « e verkeerde, en welk verzoek werd gewezen van de hand, tonden de Deputaten, op advies van de curatoren, behalve het l e s g e l d , dat hij reeds ontving, ƒ 100.— toe. Besloten werd ook nog aan een der heeren, die de school verliet, een schrijven namens Deputaten te richten, in welk schrijven hij met nadruk herinnerd zal worden aan zijne verplichting, om de gelden hem verstrekt tijdens zijn student-zijn, in de kas terug te storten. * Omtrent anderen nemen Deputaten zich voor een volgend jaar eenzelfde gedragslijn te volgen. Den penningmeester, Ds Bos, werd toegestaan eene som van ƒ 2 5 . — voor het drukken van het finantieele verslag. Het finantieel verslag, 't welk U straks zal gegeven worden, zal U weinig bemoedigend toespreken. Hoewel op 't oogenblik er geen reden bestaat tot groote bezorgdheid, blijkt toch dat het batig saldo van het vorige jaar, ƒ2612,5l x / 2 , gedaald is tot ƒ 663.75

^

Reden waarom uwe Deputaten de belangen der kas in de klimmende belangstelling van onze Kerkeraden en gemeenten dringend aanbevelen met de bede, dat de Heere zelf het hooge gewicht dezer zaak op aller hart binde. Met toebidding van de leiding des H. Geestes. Namens Deputaten voornoemd, Leeuwarden, Juni 1929.

Ds H. V I S S E R , Secretaris.

BIJLAGE B.

ONTVANGEN COLLECTEN BOEKJAAR 1928-1929 Classes I

voor de Opleiding van Dienaren des Woords BEDRAG

GEMEENTEN

1928

DORDRECHT

f 15,57 Dordrecht Dussen 's Gravendeel 's Gravemoer Papendrecht Puttershoek Sliedrecht Klundert Vlissingen Werkendam Zaamslag

68,— 5,38 36,86 9,25 18,03 6,51 51,26 5,79 15,70 12,73 28,55 134,90

Zierikzee Zwijndrecht

40,89

's G R A V E N H A G E

f449,42 Aarlanderveen . . Alphen a. d. Rijn . Boskoop Delft Gouda 's Gravenhage . . 's Gravenzande Leiden Nieuwkoop Rijnsaterwoude Rijnsburg

.

.

.

.

. .

. .

f 16,83

.

.

7,42 25,58 104,81

.

.

50,—

.

47,55 12,15 8,— 67,25 f339,59

.

j 1929

TOTAAL

( f 15,56) ( 16,70) f 47,83 62,45 130,45 5,77 11,15 32.35 69,21 6,12 15,37 18,50 36,53 6,20 12,71 42,44 93,70 6,90 12,69 32,06 16.36 23,14 10,41 46,55 18,— (112,65) 368,30 (120,75) 30,47 71,36 f521,63

f971,05

14,45

f 31,28

29,37

36,79 25,58 104,81

*

( 33,50) ( 40,-) 45,20 5,60 f 168,12

123,50 92,75 12,15 13,60 67,25 f507,71

(O O

2

< O C& Ui

H H O

GEMEENTEN

Ameide. . Barendrecht Maassluis . Meerkerk . Nieuwpoort

BEDRAG

1928

55,50 19,15 14,81

1929 f

37,80 25.26 102,51

15,~ ( 27,62 ( 20,53 24,35 22,110,78

33.11 12,17

32,03 13,13

35.12

20,43

f351,68

f335,97

16.25

.

Noordeloos . Oud-Beijerland Rotterdam-Centrum Rotterdam-West Rotterdam-Zuid . Rozenburg. . . Schiedam . . . Vlaardingen . .

Classis Amsterdam Apeldoorn Dordrecht 's Gravenhage Groningen Leeuwarden Rotterdam Utrecht Zwolle

50,10

RECAPITU LATIE.

. . . .

f 6 6 2 , 1 4 f 580,75 f 1242,89 258,63 226,53 485,16 449,42 521,63 971,05 339,59 168,12 507,71 204,18 5 163,78 367,965 303,73 381,96 685,69 351,68 335,97 687,65 543,04 462,83 1005,87 265,51 332,78 598,29

f3377,92 5 f 3 1 7 4 , 3 5 f 6 5 5 2 , 2 7 5 Collecten Van de Cents-Vereeniging Giften Uit de erfenis van wijlen Wensenburg Het halve ged. van het saldo Scheurkalender en Jaarb. Uit gem. Barendrecht, volgens testamentaire beschikking v. Huisen, jaarl. storting 1928 en '29 samen . Gekweekte rente Restitutie van Studenten en Predikanten Legaten: 1 van f 1000,— en 1 van f 1 0 0 , .

f

1928 wijlen . . .

6552,275 541,55 337,35 S 284,55 375,— 277,96 54,18 2267,50 ,1100,—

Samen Voordeelig saldo van het vorig boekjaar

f 11790,37 2612,575

Totaal ontvangst ,. uitgaaf Batig saldo op 1 Juni 1929 . .

f 14402,945 13739,19 f 663,755

De Penningmeester, Ds J. B O S Hzn.

2

BIJLAGE B. Aan de Partie. Synode van het Zui. den der Chr. Ger. Kerk in Nederland.

WelEerw. en Eerw. Broeders. Uw Deputaten, die benoemd zijn om den Evangelisatiearbeid te bevorderen, bieden het volgend rapport U aan. Van veel vooruitgang in dien arbeid kan ons rapport niet spreken. Het vorige jaar beloofden wij nog eens bij vernieuwing al de gemeenten aan te schrijven. W i j hebben aan die belofte voldaan. Een opwekkend schrijven verzonden wij om Evangelisatiearbeid te verrichten, en tevens deden wij het verzoek, ons te berichten wat er reeds werd gedaan. Van een negental gemeenten ontvingen wij hierop antwoord. De gemeente Dordrecht berichtte ons, dat daar nog wekelijksch door enkele broeders aan huisbezoek en tractaatverspreiding werd gedaan. Rotterdam heeft een Evangelisatievereeniging, welke nu tien jaar bestaat. Hoewel er zeer geklaagd werd over gebrek aan arbeidskrachten, is er toch met weinige krachten den laatsten tijd nog veel gedaan. Maassluis berichtte ons, dat de predikant zich beijverde om scheurkalenders te verspreiden. In Vlissingen is vroeger iets gedaan, maar ligt thans de arbeid geheel stil. * Gouda deelde ons mede, dat er nog al aan inwendige zending werd gedaan, door huisbezoek, tractaatverspreiding en Zondagschool. Uit deze gegevens blijkt dus, dat er tegenover het vele dat om bearbeiding roept, er weinig wordt gedaan. W a t zullen wij nu verder doen? Zoo hebben ook de Deputaten zich afgevraagd. Er is zeer weinig drang tot dien arbeid. W i j mogen echter toch niet vertragen. Bij Uw Deputaten leeft de gedachte, nog eens zoo mogelijk, een samenkomst te beleggen, om met afgevaardigden der gemeenten deze zaak te bespreken. W i j geven gaarne ook in Uw midden dezen arbeid nog eens ter bespreking. Moge er onder den zegep des Heeren middelen en

worden uitgedacht en gevonden, waardoor het mogelijk " rdt het Woord Gods te brengen aan de duizenden, die dreiW
v.

REE.

A der PARTICULIERE SYNODE van het ZUIDEN der CHRIST. G E R E F . KERK in NEDERLAND, gehouden te 's-GRAVENHAGE 18 JUNI 1930. Opening.

Art-

1

•

De pastor loei van de roepende gemeente, Ds L. H. v. d. Meiden, opent deze synode. Hij laat zingen Ps. 17 : 3, gaat voor in gebed, leest 2 Cor. 6 en wijst der vergadering in verband met het ge'ezene op de dienaars Gods, die zichzelven in alles aangenaam moeten maken en geen aanstoot geven. Hij drukt de brs. op 't hart. te leven en te handelen uit het beginsel der afscheiding, zooals dat beginsel ons in 2 Cor. 6 voor oogen gesteld wordt. De Chr. Geref. Kerk is de kerk der Afscheiding. Die afscheiding is voortgekomen uit den drang der gehoorzaamheid aan God en de onderwerping aan Jezus, den Koning der Gemeente. Zij bedoelde de reformatie der kerk, de wederkeer tot de leer, den dienst en de tucht der Gereformeerde v a deren. Het is door de genade Gods alleen, dat onze kerk dat beginsel blijft hooghouden. M a a r wij moeten niet vertragen, wij moeten wakende zijn. Ook herinnert Ds v. d. Meiden aan het verscheiden van br. W . Stolk, die, ware hij niet gestorven, als afgevaardigde deze vergadering zou bezocht hebben, doch die thans daarboven wandelt zonder aanstoot te kunnen geven en in alles aangenaam is. N a dit woord verklaart spreker de vergadering geopend. Lastbrieven.

Art. 2.

Uit het onderzoek der lastbrieven blijkt, dat afgevaardigd zijn uit de classis D O R D R E C H T : Ds J. P. Meyering, Ds J. A. Riekel, Ds R. E. Sluiter, oud. J. van Dongen, oud. H. Slabbekoorn, oud. M. Visser; R O T T E R D A M : Ds K. Groen, Ds S. v. d. Molen, Ds J. W . van Ree, oud. B. Nederlof, oud. M . Pellikaan, oud M . den Harder (secundus); s - G R A V E N H A G E : Ds J. B. G. Croes, D s L. H. v. d. Meiden, Ds G. Salomons, oud. F . W . v. Geest, oud. A. Keyzer, oud. Jac. Zandbergen.

Moderamen.

Art. 3.

De verkiezing voor 't moderamen heeft tot uitslag, dat gekozen worden tot Voorz. Ds L. H. v. d. Meiden, scriba Ds G. Salomons, assessor Ds J. B. G. -Croes, quaestor oud. J. van Dongen. Notulen.

Art. 4.

De notulen der vorige vergadering worden gelezen, na enkele opmerkingen goedgekeurd en gearresteerd. Verslagen.

Art. 5.

Verslag Kas Em. Pred. W . en Weezen. Dit verslag wordt voorgelezen-door oud. B. Nederlof. (Bijlage A ) . Het finantieel verslag wordt daarna voorgelezen; dit verslag legt den nadruk op de noodzakelijkheid om in de gemeenten geregeld voor deze kas te collecteeren. (Bijlage B ) . V E R S L A G Kas E . B. P .

Art. 6.

Br. Nederlof leest ook dit verslag (Bijlage C ) en daarna het finantieel verslag (Bijlage D ) . Omtrent deze verslagen heeft niemand iets bijzonders te vragen, maar allen is het duidelijk, dat de finantieele zorgen van opgemelde Kas stijgen. Den brs. afgevaardigden wordt met nadruk meegegeven 't verzoek, toch vooral goed na te gaan, dat de gemeenten geregeld collecteeren. Verslag Buitenl. Zending.

Art. 7.

Dit verslag, voorgelezen door den scriba der P. S., laat zien, hoe buitengewoon uitgebreid het arbeidsterrein en hoe gecompliceerd de arbeid der zending onder de Toradja's is. (Bijlage E ) . Ds K. Groen zegt met genoegen ons blaadje „U. K. K . " te lezen, doch gaarne zou hij zien, dat daarin ook eens wat meer vermeld werd van den geestelijken kant van het zendingswerk. Meerdere brs. hebben denzelfden wensch en de vergadering besluit dezen wensch kenbaar te maken aan 't adres, waar hij behoort. Verslag Inw. Zending.

Art. 8.

Verslag van de Deputaten der Inw. zend. wordt gelezen door Ds J. W . van Ree. (Bijlage F ) . De tractatenkwestie wordt evenals op de vorige vergadering ter tafel gebracht, maar niets dien-

angaande besloten, 't W e r k e n met lantaarnplaatjes en films 0 rdt contrabande geacht met onze beginselen. £)s R- E. Sluiter wijst er op, dat 't werk der Evangelisatie nog altijd te weinig in het middelpunt onzer belangstelling staat. 3r

Verslag Dep. art. 49 D. K. O .

Art

Dit vers'ag, uitgebracht door Ds J. B. G. Croes, is heel kort, omrede de brs. Deputaten niets te doen hebben gehad, als Dep. naar art. 49 D. K. O . Theol. School.

Art. 10.

Een verslag van 't curatorium onzer Theol. School voor de P. S. is tot leedwezen der vergadering niet aanwezig. Enkele opmerkingen worden er gemaakt omtrent het gedrukt finantieel verslag. Penningmeester P. S.

Art. 11.

Het verslag van den Penningmeester der P. S. wordt nagezien en in orde bevonden. Verkiezingen.

Art. 12.

Curatorium Theol. School: herkozén Ds L. H. v. d. Meiden; voor vacature van Ds P. de Groot gekozen Ds R. E. Sluiter als primus, terwijl Ds S. v. d. Molen zijn secundus wordt. Ds J. P. Meyering is secundus van Ds L. H. v. d. Meiden. Deputaten naar art. 49 D. K. O.: allen herkozen. Dep. Kas Em. Pr. W . en W . : vacature wijlen br. Stolk gekozen br. B. Nederlof, zijn secundus br. J. van Dongen. Dep. Inw. zending: Ds L. H. v d. Meiden met secundus Ds P. Zwier herkozen. Instructiën.

Art. 13.

Instructie den Haag. a. De classis 's Gravenhage vraagt het volgende: „heeft de heer Boogaards te Sliedrecht kerkelijke zending, zoodat zijn doopsbediening door de Chr. Geref. Kerk als wettig erkend kan worden?" Gehoord de inlichting van enkele brs. afgevaardigden omtrent den arbeid van den heer Boogaards spreekt de Part. Syn. als haar oordeel uit, dat de wettige zending van voornoemden heer niet kan ontkend worden.

b. D e classis 's Gravenhage acht het noodzakelijk, dat middelen en wegen beraamd worden om in het droo*' gelegde Zuiderzee-gebied langs kerkelijken weg j ï werk der evangelisatie met kracht aan te vangen. Er ontspon zich een levendige discussie over de vraag, Wat al of niet tot de competentie van de Part. Syn. v. h. Zuiden behoort inzake evangelisatie in 't Zuiderzee-gebied. E r werd op gewezen, dat deze taak behoorde tot het werk van de z.g. randgemeenten. De Part. Syn. v. h. Z . mag zich niet mengen in den arbeid van gemeenten, die ressorteeren onder een andere Part. Syn. De Part. Syn. v. h. Zuiden vernam echter met blijdschap, dat de classis A dam deze zaak heeft aangevangen en betuigt haar adhaesie aan de besluiten dier classis. Ook wil zij er ter bestemder tijd bij de Generale Synode op aandringen Deputaten te benoemen, ten behoeve van dit werk. Instructie Rotterdam. Art. 14. De classis Rotterdam vraagt: „wanneer wordt een gemeente vrij geacht te zijn van haar verplichtingen tegenover een predikant, die zijn gemeente verlaat om met een andere te verwisselen?" „Is dit na de afscheidspredikatie of na de intrede in de nieuwe gemeente?" De Part. Syn. verwijst naar de acte van losmaking, waarin zulks bepaald wordt; wat zoo moet verstaan (tenzij men een andere regeling heeft) dat een vertrekkende dienaar des Woords finantieel voor rekening blijft van zijn oude gemeente tot den datum van den dag van intrede in zijn nieuwe gemeente. De afgevaardigden van de classis Rotterdam achten deze regeling niet geheel in orde en zouden de Gen. Syn. om herziening of breedere stipulatie willen vragen. Aangezien dit laatste niet in de instructie van Rotterdam staat, kan de Part. Syn. dit nu niet in behandeling nemen. b.

De tweede instructie van Rotterdam luidt: De Syn. verzoekt den Deputaten der Gen. Syn., benoemd tot correspondent bij de hooge Overheid, bij de regeering aan te dringen tot wederinvoering van de doodstraf.

Ds R. E. Sluiter merkt op, dat hier den Deputaten iets opgedragen wordt door de P. S., wat alleen tot het recht der Gen. Syn. behoort. Hiermee stemt geheel de Part. Syn. in, doch zij zal, in verband met de instructie van Rotterdam bij de Gen. Syn. er op aandringen, dat zij hare Deputaten last geeft de hooge Overheid op haar roeping te wijzen inzake de doodstraf.

goodvraag

Art. 15.

Q c rondvraag levert niets bijzonders op. Roepende gemeente. Roepende

A r t . 16.

gemeente voor de eerstvolgende Part. Syn. is Rot-

terdam-Centrum. Sluiting-

Art. 17.

Het einde van de vergadering is gekomen. D e . V o o r z . dankt den Kerkeraad van Den Haag voor de ontvangst en verzorging, der Syn. bereid. Ook dankt hij de brs. mede-afgevaardigden voor hun hulp inzake de leiding der vergadering. Hierna sluit Ds G. Salomons met dankzegging. Het Moderamen: Voorzitter Ds L. H. v. d. M E I D E N . Scriba Ds G. S A L O M O N S . Assessor Ds J. B. G. C R O E S . Quaestor Oud. J. V A N D O N G E N .

B I J L A G E A. Aan de Particuliere Synode van het Zuiden, der Christelijke Gereformeerde Kerk. te houden in 1930. V E R S L A G A R T . 13. D. K. O.

Weleerwaarde en Eerwaarde Heeren, Deputaten naar Art. 13 D.K.O. (Em. Pred., Pr. Weduwen en W e e z e n ) hebben de eer, U het volgend verslag aan te bieden van hun arbeid van 21 Mei 1929 tot 1 Juni 1930. De vergadering van Deputaten, die gewoonlijk in de maand September gehouden wordt, werd door bijzondere omstandigheden gehouden op 21 Mei 1929 te Apeldoorn, waarbij alle Deputaten aanwezig waren. In deze vergadering werd door een der Deputaten gerapporteerd over zijn bezoek van het gezin eener Predikants-Weduwe. Eenige plaatselijke geruchten over blijken van te groote welvaart in bedoeld gezin, ten koste van de Em.kas, bleken van redelijken grond ontbloot. Mevr. de W e d . Ds J. van der Vegt en Mevr. de W e d . Ds H. Biesma, kwamen resp. 1 Juli en 1 September 1929, voor rekening van de Alg. kas ter ondersteuning van Em. Pred. enz. Met den Em. Predikant, Ds J. W . Alberts, wiens belangen ingaande 1 Juni 1929 aan Deputaten werden toevertrouwd, werd een bijzondere regeling getroffen, afwijkende van het door de Generale Synode bepaalde inzake de uitkeering aan Em. Predikanten. Deputaten zagen zich geroepen, om aan wijlen Ds H. J. L. de Vries, financieelen bijstand te verleenen, wegens zijn langdurige en ernstige krankheid, met als gevolg groote kosten voor medische behandeling en verpleging; zij deden dit met volle vrijmoedigheid, daar deze inmiddels overleden Broeder steeds in eigen onderhoud heeft kunnen voorzien, maar door den nood gedrongen was, de hulp van Deputaten in te roepen. Den 27sten September 1929 overleed de Eerw. Heer W . Vermeer te Zeist, waardoor per 1 October d.a.v. de uitkeering werd beëindigd. Op 23 Mei 1930 werd uit den kring van Deputaten door den dood weggenomen, om in te gaan in de rust die er overblijf' voor Gods volk, de heer W . Stolk Azn. Deputaat der P. S. van

het Zuiden. Met groote dankbaarheid gedenken zij de hartelijke t o e w i j d i n g , waarmede de ontslapen Broeder de belangen onzer Em- Pred., Pr. Weduwen en -Weezen, tal van jaren, heeft behartigd. W a t betreft de stand der financiën, mogen Deputaten U verwijzen naar het verslag van Curatoren der Theol. School, waarin de staten van ontvangst en uitgaaf t.b. der Em.kas mede een plaats hebben gevonden. De belangen der Alg. kas ter ondersteuning van onze Em. Predikanten, Pr. Weduwen en -Weezen, worden den Kerkeraden met den meesten aandrang vriendelijk aanbevolen. Noodzakelijk blijft het, dat op de gezette tijden, ook voor déze kas wordt gecollecteerd. Uwe Vergadering de leiding des H. Geestes toebiddende. Hoogachtend, v. d. Deputaten

voornoemd,

G. R I J K S E N , Scriba.

JTS-*

n _ ^

ft

rft er** iff ^ O >

OS v i s W U i O O ^ ^ y o^owvo^wwwy U> W N) "(•-> °° £ 4! 4* — NO ~ <=>

VJ VJ 4K U11*1 00 NO 4* ON

-ffi^.OOOO^'-WN

ßoooootopp,^ ON ON ""<1 ON 00 £ UJ ^ K> U> NO NO Oo ON

D

RO


NC

o-'

C

4k

NO ON u> oo In N) NO

1

i-n H—4 to oo U1 ON no NO tfc- 4^ W4. yi ON^ONOovOOit-' o o oo bo l o o bo In Vj qo ON O»» NO •vl o W S) ^O ON A WI > A <3

U)

oo S s 5 K

Ö

I 1» OJ ON LN W "-J — ON 1 ON FO JO J-"

oo to nb. n ) y i oo to I In o bo NOlb.wu> o N) "l i ^

(ji 4>- Oo N> NJ

B

a c

£.0 O O O c o n 57 N s S S Q - o c J 5 So n »a 4 O-3 1-1 1-1 n 03 O-< ju O^ Q- Q- Q- " "O ft C » B » f i n O c S B B B f i g o > > V — a 2.

WWPOJOW O Z Z

R O T T E R D A M

JTS-*

n _ ^

ft

rft er** iff ^ O >

OS v i s W U i O O ^ ^ y o^owvo^wwwy U> W N) "(•-> °° £ 4! 4* — NO ~ <=>

VJ VJ 4K U11*1 00 NO 4* ON

-ffi^.OOOO^'-WN

ßoooootopp,^ ON ON ""<1 ON 00 £ UJ ^ K> U> NO NO Oo ON

D

RO


NC

o-'

C

4k

NO ON u> oo In N) NO

1

i-n H—4 to oo U1 ON no NO tfc- 4^ W4. yi ON^ONOovOOit-' o o oo bo l o o bo In Vj qo ON O»» NO •vl o W S) ^O ON A WI > A <3

U)

oo S s 5 K

Ö

I 1» OJ ON LN W "-J — ON 1 ON FO JO J-"

oo to nb. n ) y i oo to I In o bo NOlb.wu> o N) "l i ^

(ji 4>- Oo N> NJ

B

a c

£.0 O O O c o n 57 N s S S Q - o c J 5 So n »a 4 O-3 1-1 1-1 n 03 O-< ju O^ Q- Q- Q- " "O ft C » B » f i n O c S B B B f i g o > > V — a 2.

WWPOJOW O Z Z

R O T T E R D A M

BIJLAGE B.

Aan de Part. Synode van het Zui den, D. V. te houden Woensda'u 18 Juni 1930. te 's-Gravenhage.

V E R S L A G K A S E . B. P.

Weleerw. en Eerw. Broeders, Deputaten naar art. 19 D. K. O. (kas E. B. P.) doen U bij dezen verslag van hunne werkzaamheden gedurende het cursusjaar 1929—1930. 4 September 1929 kwamen zij in vergadering bijeen in het gebouw der Theol. School te Apeldoorn. In die vergadering zagen zij zich geroepen een 9-tal jonge mannen, die zich voor het admissie-examen aangemeld hadden, te onderzoeken betreffende de finantieele omstandigheden, waarin zij verkeerden. Sommigen hunner vroegen geheel, anderen ten deele uit de kas te mogen gesteund worden, bijaldien zij door het curatorium mochten aangenomen worden. Besloten werd het curatorium mede te deelen, gezien het geringe batig saldo der kas, voor niet meer dan twee ongehuwden geld beschikbaar te stellen. Zooals U bekend, is van dit onderzoek, alsmede van dat der curatoren, het resultaat geweest, dat een tweetal als student is ingeschreven, met name: J. v. Dijken, te Woltersum en J. de Visser te Sneek, van wie de een beloofde ƒ 300.—, de ander ƒ 2 0 0 . — in de kas te restituegren. Het aantal studenten, die óf geheel óf ten deele uit de kas ontvangen, bedraagt thans 17, van wie er twee gehuwd zijn. Van het curatorium was een rapport aanwezig omtrent de studeerende heeren, hetwelk in alle opzichten gunstig luidde. In verband daarmede stonden onze Deputaten het verzoek van dezen, onverminderde ondersteuning bereidwillig toe. Omtrent het verzoek van een student, die nog twee jaren studeeren moest en finantieel in verlegenheid gekomen, zich tot onze Deputaten wendde met de vraag om dat tweetal jaren voor rekening der kas te mogen studeeren, werd in overleg met curatoren en professoren afwijzend beschikt, indien zulks de aanneming van geschikte jongemannen ook maar eenigszins in den weg mocht staan.

I Van een ex-student, aangemaand tot terugbetaling van het • ld dat hij tijdens zijne studie aan de school uit de kas ontvanhad, was door zijn vader een bericht ingekomen, dat er niets halen is. Deputaten besloten een ander, van dezelfde soort, „ver deze materie te schrijven. Met blijdschap werd kennis genomen van een bericht van notaris Veldkamp te N. Pekela, waaruit bleek, dat Mej. D. van y ^ j j k _ J a n s e n te N. Pekela, de helft van hare nalatenschap v e r m a a k t had aan de Christ. Geref. Kerk in Nederland ten behoeve harer kas E. B. P. Uit het finantieel verslag van den penningmeester moge U blijken, dat dit ontvangen is. Mede in verband met dit laatste, klinkt het cijfer van het batig saldo op 1 Juni 1930 niet bizonder gunstig: ƒ 2 7 1 . 6 8 , bij ƒ 663,75*^2 h e t vorig jaar. Wellicht hadden wij dit cijfer niet eens mogen lezen, als in de laatste helft van het verloopen jaar de noodklok niet geluid ware. Reden, waarom Deputaten de belangen der kas in voortdurende liefde en offervaardigheid blijven aanbevelen en alle gemeenten dringend opwekken geregeld en ruim te collecteeren. Met de vermeerdering van uitgaven mogen ook de inkomsten stijgen. Ten slotte zij nog herinnerd aan het plotseling verlies door den dood van den primus-deputaat Uwer Synode, br. W . Stolk Azn. Met groote dankbaarheid gedenken wij ook in dit verslag de trouw en toewijding, waarmede de overleden broeder zoovele jaren de stoffe'ijke belangen onzer studenten behartigd heeft. In zijn plaats functionneert thans zijn secundus, br. B. Nederlof. Uwe vergadering zal in deze vacature moeten voorzien. Met vriendelijke aanbeveling der belangen van de kas E . B. P. bidden Uwe Deputaten U de leiding des H. Geestes in ruime mate toe. Namens Deputaten voornoemd: Ds H. V I S S E R , Secretaris. Leeuwarden, Juni 1930.

BIJLAGE B.

ONTVANGEN COLLECTEN BOEKJAAR 1929—1930 voor de Opleiding van Dienaren des Woords BEDRAG

GEMEENTEN

1929 Biezelingc .

f

Dordrecht .

86.-

Dussen . . Gorinchem

5,43 12,20

's Gravendeel

29,71

's Gravemoer

8,19

Papendrecht

14,75

Puttershoek

7,50

Sliedrecht .

41.94

Klundert

.

17,68

Vlissingen .

19,45

Werkendam

33,87

Zierikzee

.

Zwijndrecht

CL)

< X

z u

> <

a O

Aarlanderveen Alphen a. d. Rijn Boskoop Delft Gouda 's Gravenhage 's Gravenzande Leiden Nieuwkoop Rijnsaterwoude Rijnsburg

f

. . . . . . .

. . . . . . . .

. . . .

12,60 118,60 111,30 4,31

TOTAAL

f 28,35 315,90 9,74 12,20

48,71 30,85

109,27

8,60

35,605

18,815 35,6,20 6,50 56,09 5,40 6,35 18,50 48,20 12,07 27,05 28,50 120,55 130,55

44,—

Zaamslag .

O

15,75

1930

49,75 20,20 98,03 29,43 86,15 45,94 99,55

( 131,80 (119,50 28,67 f616,44

f 8 5 4 , 7 4 5 £1471,18®

f

f

19,75 18,75 15,13 29,21 104,84 40,40,14,24 4,90 39,50 f326,32

24,70 22,10 14,25 31,29 136,45,48,55

4,16 58,50 f384,55

502,40 28,67

f

44,45 40,85 29,38 60,50 240,84 85,— 88,55 14,24 9,06 98.f710,87

BEDRAG GEMEENTEN

1930

1929

Ameide. . Barendrecht Maassluis .

3,40 60,25

Meerkerk .

19,-

Nieuwpoort Noordeloos Oud-Beijerland Rotterdam-Centrum Rotterdam-West Rotterdam-Zuid . Rozenburg . . Schiedam . . .

25,27 31,55 26,54 79,42 53,07 37,51 12,76 28,09

Vlaardingen

25,06

( 22,( 63,92

f413,54

f458,56

11,62

.

.

f

60,85 11,63 ( 9.81 ( 27,70 25,85 29,30 21,54 77,67 48,11 50,46 9,72

RECAPITU LATIE. Classis „ „ „ „ „

Amsterdam Apeldoorn Dordrecht 's Gravenhage Groningen Leeuwarden Rotterdam Utrecht Zwolle

. . . .

f 7 0 4 , 6 9 f 793,21 f 1 4 9 7 , 9 0 262,71 377,81 640,52 616,44 854,745 1471,18 5 326,32 384,55 710,87 295,84 367,06 662,90 225,56 253,33 478,89 413,54 458,56 872,10 556,20 664,33 1220,53 306,55 354,28 660,83 f3707,85 f4507,87 5 f 8 2 1 5 , 7 2 5

ONTVANGSTEN: 8215,725 Collecten 803,63 Giften . . . . Van de Cents-Vereen. 928,31 Restitutie Stud. en Pred. 2805,Coup. erf. Wensenburg 284,10 Halve saldo Scheurkal. en Jaarboekje 1929 . 380,Storting volgens testam. besch. wijlen v. Huizen v. d. gem. Barendrecht 138,98 Uit nalatensch. W e d . D. v. Dijk te N. Pekela 970,Gekweekte rente . 75,67 f 14601,415

UITGAVEN Aan Studenten Diverse vergader-, reis-, port- en bureaukosten Vergoed, a. d. penningm Ged. drukkosten Cura torenverslag.

f 14686,81,63 200,25,86 f 14993,49

Ontvangst Saldo vorig boekjaar Totaa! ontvangst „ uitgaaf Saldo op 1 Juni 1930

f 14601,415 663,755 f i 5265,17 14993,49 f 271,68

De Penningmeester, Ds J. BOS Hzn.

BIJLAGE B. Aan de Particul. Zuiden.

Synode

van het

V E R S L A G van het Zendingsterrein.

Weleerw. en Eerwaarde Broeders. In verband met Art. 3 der Zendingsorde „Werkzaamheden", brengen de Deputaten verslag uit van het Zendingsterrein te Mamasa. Zij meenen, dat het best te doen door het een en ander te ontleenen aan het Rapport, hetwelk de Missionair Predikant zond over het jaar 1929. Eerst geeft Zijn Weleerw. een uitvoerig overzicht over de 23 verschillende gemeenten. W i j zijn het volkomen eens met Ds Bikker, dat na het lezen van al die verslagen, wij een oogenblik verbijsterd neerzitten en uitroepen: W a t een chaos! Het is ook zoo. Bij oppervlakkige kennismaking, is de indruk van de toestanden in de verschillende gemeenten verwarrend, en er is eenige oefening, geduld en optimisme voor noodig om te midden van het vele duistere, de lichtpunten te ontdekken, de kleine vuurtjes te zien glooren, om die dan zoo mogelijk met alle kracht aan te blazen, inzoover we dat aan menschenwerk kunnen toeschrijven, want als er een ding wel duidelijk wordt in het werk der Zending, dan is het wel de gedachte, dat de Geest Gods er aan te pas moet komen. Tawalian blijft het mooiste lichtpunt in onzen arbeid. De laatste berichten uit Tawalian zijn buitengewoon goed en bemoedigend. Gouverneur van Celebes. De Gouverneur van Celebes en Onderhoorigheden is in Mamasa geweest en heeft een bezoek gebracht aan de pastorie. Hij is iemand, die veel interesse heeft voor de Zending. Het gevolg is geweest, dat ik na de besprekingen met den Gouverneur, onmiddellijk hem een brief heb geschreven met enkele voorstellen. Als de voorstellen worden aangenomen, en ik maak mij sterk dat het zal gebeuren, dan komt de Zending zonder kosten aan den Medischen dienst. Reeds eerder heb ik geschreven over Porwayla, den ouderlingziekenverpleger-cursusleider, dien ik gaarne geheel in dienst van de Zending zou willen nemen. Als het kan op de manier waarop ik den Gouverneur heb voorgesteld, dan krijgen we in hem een

er q o e d e kracht, die straks als Zendeling-verpleger zeker zeer e de diensten zal bewijzen aan de Zending. c u r s u s van Volksonderwijzer is niet in beheer van de Z e n ding g e g e v e n , maar de Gouverneur heeft beloofd al zijn best te zullen doen om alsnog de cursus te doen overdragen aan de Zee

^ H e t ligt in mijn bedoeling, om wanneer de voorstellen worden aangenomen, Parwayla te stellen aan 't hoofd van het Internaat, zoodat we zelf van die zorg worden ontslagen en het toezicht op de leerlingen ook meer intensief kan worden. Porwayla blijft dan zijn tractement als ziekenverpleger van het Landschap ontvangen en zal van de Zending een toelage ontvangen van ƒ 30.— per maand als leider van den cursus voor het godsdienst-onderwijs en Internaatsleider. Weverij. W e hebben dezer dagen een nieuwe tak van arbeid erbij gekregen, nl. een weverij. Het Landschap had hier een weverij geopend om propaganda er voor te maken. De termijn van proefneming was om, en de zaak werd geliquideerd. Drie complete weeftoestellen, met scheermolen en een groote voorraad garens heb ik gekocht voor ƒ 250.—. De waarde der garens alleen bedraagt ruim ƒ 200.—, zoodat we toestellen bijna gratis hebben. Ik heb al vier leerlingen uit Tawalian, twee jongens en twee meisjes, die het willen leeren. Straks hoop ik twee toestellen te doen verhuizen naar Tawalian, en een toestel wou ik hier houden voor onze eigen moerids. Als ze het goed leeren, ligt er voor enkele menschen een ruim bestaan in. Kerkbouw Tawalian. De laatste weken is er niet aan gewerkt. Een timmerman is ziek. De twee laatste maanden moesten de mannen van Tawalian op de sawah's werken. Deze maand hopen we het werk weer met kracht aan te vatten. Het hout voor de ramen en deuren ligt klaar en kan spoedig opgezet worden. Een paar duizend sirappen liggen al gereed. Het ijzerwerk is allemaal reeds aanwezig, zoodat bij voldoende arbeidskrachten het werk straks snel kan voortgaan. Toch denk ik, dat het wel einde van dit jaar zal worden voor alles klaar is. De Gouverneur van Celebes heeft beloofd, dat hij er bij tegenwoordig wil zijn. Moerids. W e hebben op het oogenblik 23 moerids in huis, zoodat met ons eigen personeel en huisgezin, we met meer dan 30 man zijn. Dat geeft natuurlijk heel wat drukte en vereischt veel toezicht, zoodat mijn vrouw en ik den ganschen dag in touw

zijn. Om een goede slaapplaats te kunnen bieden aan de meisjes ( 1 3 ) , die op zolder slapen, moet er een en ander vertimmerd worden. De jongens verhuizen straks, als de plannen met het Internaat doorgaan, naar het Internaat en komen dan geheel onder toezicht van Porwayla. Dan krijgen we in de bijgebouwen meer ruimte, waar de meisjes kunnen zitten om te naaien en te eten. Onder de meisjes zijn twee parenge-dochters. Dat bewijst wel eenigszins de gunstige stemming van die parenge's voor de Zending. Verhouding met den Gereformeerden Zendings Bond. In Nov.-Dec, zijn mijn vrouw en ik met de kinderen uit logeeren geweest in Rante-Pao-Makale. In die dagen hebben we nog een spoed-conferentie gehouden met de Zendelingen om de Medische verzorging te bespreken, omdat ook in Rante-Pao de Gouverneur er op aangedrongen heeft, dat de Zending de Medische verzorging weer terugkrijgt. W e hebben voorstellen gemaakt die alle zijn aangenomen, zoodat de Zending van den G. Z. B straks beschikt over een compleet ziekenhuis met verscheidene poliklinieken, terwijl de financiën zoo zijn geregeld, dat ze voor den G. Z . B. geen overwegend bezwaar behoeven te zijn. Verhoudingen met andere Zendingen. E r zijn plannen om te komen tot een centrale Zendingsraad voor geheel Ned.-Indië, onderverdeeld in Locale Zendingsraden. Deze zaak hebben we op de conferentie van Zendelingen te Rante-Pao uitvoerig besproken en we waren het er allen over eens, dat nauwer verband tusschen alle Zendelingen van Protestantsche zijde van groot belang zou zijn. Het voorstel van het voorloopig bestuur was o.m. een Locale Zendingsraad te stichten voor Zuid-Midden-Celebes, waarbij betrokken zouden zijn: *Mamasa, RantePao, Z . O . Celebes en Macassar. Tetelepta. Deze is thans al een paar maanden in mijn dienst en bevalt uitstekend. Ik heb een grooten steun aan hem, maar aangezien het werk gestadig uitbreidt, is verdere hulp zeer noodzakelijk, en ik denk er sterk over om den vroegeren Inlandschen Leeraar van Mamasa, de heer Satumalai, te beroepen voor Mamasa. Ik zal hem eerst eens schrijven of hij er voor voelt om naar Mamasa te komen. Porwayla. Deze blijft ijverig zijn taak vervullen als leider van den godsdienst-cursus. Als de plannnen met de Medische

worden aangenomen, dan komt hij direct in Z e n doch blijft zijn traktement als ziekenverpleger ontvangen van het Landschap. Mocht de Zending dan nog meer van zijn dienst als Evangelist willen gebruik maken als tot dusver het geval is (hij is er uitnemend voor geschikt en doet niet liever) dan zou het later wellicht aanbeveling verdienen, hem ter verlichting van zijn ziekenhuis-arbeid een hulp te geven op kosten van de Zending (b.v. voor ƒ 3 0 . — per maand). verzorging

dingsdienst,

Goeroe's. Ik ben nog steeds aan het zoeken naar goede Goeroe s om een paar die op de nominatie staan om ontslagen te worden, te vervangen. Verhouding tot het Vaderland. Ons hart was overstelpt toen we al de gaven ontvingen voor Kerstmis uit Holland, en zagen op welk een koninklijke wijze we in staat worden gesteld om op royale wijze ons werk te doen. V a n elke kist die we openmaakten ging een sprake der liefde uit tot ons hart. En de resultaten? Die zijn niet te registreeren, maar ik weet zeker, dat ze er zijn, en de groote animo, en opgewektheid en vreugde waarmee het Kerstfeest is gevierd, zijn zeker mede te danken aan de wijze waarop de broeders en zusters in Holland ons hebben geholpen. Het wordt ons op deze wijze nog meer dan voorheen een voorrecht te zijn in dienst van de Zending, en zoo mogelijk werken we met nog meer liefde en ijver dan voorheen. Eigendommen der zending. Deze verkeeren in goeden staat, doch eischen voortdurend onderhoud. Ik ben al aan het hout verzamelen voor een tweede woning, als er dit jaar nog een tweede predikant bijkomt. Als het hout er is, kan het bouwen snel verloopen en kan de plaats nog bepaald worden. Ik hoop dit jaar de pastorie met zink af te dekken. De timmerloods achter ons huis moet worden uitgebreid. Evenzoo de paardenstal, maar dat zijn niet zulke groote kosten. Als de zaak met het Internaat doorgaat, dan krijgt de Zending dat ook in eigendom tegen betaling van taxatie-prijs, welke zeker wel heel schappelijk zal zijn. T w e e tuinen zijn al aangelegd, waarin de moerids 's morgens vroeg werken en waarin ze eigen groenten kweeken. De bedoeling is om dit jaar te beginnen met den aanplant van een koffie-tuin. Daar kunnen op den duur eenige baten voor de Zending uit voortvloeien. Gang van het werk. De geheele maand September was ik op tournee naar Galoempang. Het werk aldaar gaat regelmatici

voort, maar ondervindt ook groote bezwaren. December had den we noodig voor de voorbereiding voor het Kerstfeest, het Kerstfeest zelf, en in deze maand (Januari) heb ik het druk met al de verslagen en statistieken die gevraagd worden door Holland, Zending-Consulaat, Schoolinspectie enz. In Februari hoop ik weer naar Galoempang te gaan, als mijn werk hier het eenigszins kan toelaten. Misschien dat ik door den kerkbouw van Tawalian en de overdracht van den Medischen dienst verplicht zal zijn thuis te blijven. Het is niet onmogelijk, dat ik toch toestemming krijg er nog een paar scholen bij te bouwen met steun van het Landschap. Ik schreef laatst een verzoek aan den Gouverneur om verlof voor het bouwen van ongesubsidieerde Zendings-scholen, alleen met steun van de bevolking en Zending. Ik kreeg ten antwoord, dat ik maar eens moest berichten met alle gegevens waar ik scholen wilde hebben, dan zou hij het in overweging nemen of het nog kon. Ik heb natuurlijk onmiddellijk daarop gereageerd, en de begrootingen meteen ingediend. Ik ben wel benieuwd, wat het zal uitwerken. W o r d t het aangenomen, dan komen er vier scholen bij, nl. te Damma-Damma, Taoepa, Galoeng-Galoeng en Soemoea. Verhouding met het Bestuur. De Gouverneur van Celebes heeft een zeer groote interesse voor Mamasa, omdat hij ruim 20 jaren geleden Controleur geweest is in Polewali, waartoe Mamasa toen behoorde, en toen mede door zijn steun de Zending is begonnen te werken. De weg naar Polewali zal met kracht worden voortgezet. Persoonlijk sprak Z . E x c . zich hier in Mamasa uit, dat hij aannam, dat over een jaar een auto van Polewali naar Mamasa zou kunnen rijden. Als dat gelukt, en gezien de manier waarop hij de zaak aanpakt is er alle reden voor ons om aan te nemen, dat het gelukken zal, dan zullen we volgend jaar uit ons isolement zijn verlost. Als de weg naar Polewali klaar is, zal de weg van Mamasa naar Makale worden aangelegd, misschien ook binnen een paar jaar. Het ligt in de bedoeling van den Gouverneur om straks het ziekenhuis van Rante-Pao twee dokters te geven, zoodat een altijd op tournee kan gaan. Als de autoweg klaar is, dan zal deze dokter gemakkelijk in een dag Mamasa kunnen bereiken. Het is ook de bedoeling van den Gouverneur, maar dat is nog toekomstmuziek, om Mamasa los te maken van de Afdeeling Mandar en met Rante-Pao Makale te vereenigen tQt een aparte

T ' o r a d

ja-Af deeling. Ook dat zal voor de Zending van groot be-

lang zijnToekomst. Met vertrouwen gaan we de toekomst tegen. W e hebben geloof dat God ons werk zal zegenen, en dat de tijd snel a a n b r e e k t , dat onder de Toradja's een beweging naar het Christendom zal komen. Dat zijn natuurlijk geen dingen om wereldkundig te maken. M a a r als we rustig alles overzien, en de berichten overwegen, en het geheel bespieden, dan komt er een toenadering, een overbuiging. Voorloopig is het persoonlijk. Mijn invloed wordt gaande grooter, en ik hoop, dat het zal gelukken, dien invloed te leiden in het belang van het werk. W e zien nog steeds met ver'angen uit naar de komst van onzen opv o l g e r . W i e ? W a n n e e r ? W e wachten rustig af, en leggen het met vertrouwen in Gods hand.

Financieel verslag. ƒ 18,500,— „ 10,000,—

De inkomsten in 1929 bedroegen De uitgaven Batig saldo

ƒ

8,500,—

De inkomsten zijn in dit jaar vermeerderd met ƒ 6,000,—. doch daar staat tegenover dat het onderwijs op het Zendingsterrein in het vervolg ƒ 7 0 0 0 , — zal kosten. Dit werd tot dusver betaald uit het fonds, dat de Indische Kerk had om daaruit het onderwijs te bekostigen. Het batig saldo v. h. maandblad U. K. K. bedroeg ƒ 1958.04. Het getal abonnee s is ongeveer 5 duizend. Het batig saldo van den Zendings-kalender, die voor het eerst werd uitgegeven, bedroeg ƒ 643,95. E r werden van dezen kalender 6300 exemplaren gedrukt. Uwe vergadering de leiding des Heeren toebiddende. Namens de Deputaten

der

Zending:

J. J O N G E L E E N , Praeses. T . A. B A K K E R , Scriba. P

Groningen, IJmuiden,

Juni 1930.

BIJLAGE B.

V E R S L A G Inw. Zending.

W e l E e r w . en Eerw. Broeders. Uwe Deputaten, benoemd tot bevordering van Evangelisatiearbeid, hebben de eer U het volgende rapport onder de aandacht te brengen. W i j hebben gemeend goed te doen, nog eens al de gemeenten van de P. Synode aan te schrijven, teneinde een overzicht te hebben van den arbeid, die er gedaan wordt, en ook om te weten of men behoefte had, vragen te stellen, die door ons dan in U w midden zouden besproken kunnen worden. Slechts enkele antwoorden ontvingen wij, die van beteekenis zijn. V a n de gemeente Leiden werd bericht dat er door één broeder huisbezoek werd gedaan. De wensch werd uitgesproken dat de inwendige zending weer op onze Zendingsdagen naar voren zou worden gebracht. De Gemeente Gouda berichtte ons dat er huisbezoek werd gedaan, en ook Zondagsschool werd gehouden. In de gemeente te Vlissingen wordt sedert het vertrek van haar predikant niet meer aan Evangelisatiearbeid gedaan. De gemeente van Rotterdam Zuid hoopte, nu zij een eigen leeraar heeft, dien arbeid te kunnen beginnen. Een groot bezwaar voor hen was, dat het aan arbeidskrachten ontbreekt. Rotterdam C berichtte hetzelfde. Uit Dordrecht ontvingen wij een meer verblijdend bericht. Daar wordt door een zestal broeders Zondagsschool gehouden en huisbezoek gedaan. Wekelijks worden er 250 tractaten verspreid. Ook is er getracht om samenkomsten te houden, dit kon niet doorgaan, uit gebrek aan geld en arbeidskrachten. De broeders wenschten enkele inlichtingen omtrent het Evangelisatieblaadje ,,De Goede Tijding", uitgaande van de Ger. Kerk te Delft. Ook was hun vraag, wat de Synode denkt van het vertoonen van tooverlantaarnplaatjes, met bijbelsche onderwerpen. Gaarna zagen zij een Evangelisatieblad ter verspreiding voor heel de Chr. Ger. Kerk. Ook vroeg men om tractaten van onze predikanten.

V a n uit Den Haag werd ons gemeld dat ook daar Evangeliwordt verricht. Aan ongeveer 4 0 0 kinderen wordt o n d e r w i j s gegeven in bijbelsche geschiedenis. Enkele broeders verspreiden tractaten en doen huisbezoek. Een zusterkrans is opgericht om jonge meisjes te bearbeiden. Het plan ligt er om een Evangelisatielokaal te krijgen. De wensch werd uitgesproken dat er meer aan bijbelverspreiding en tractaatuitdeeling werd gedaan. Ook werden we gewezen naar het Zuiden van ons land, en gevraagd naar de mogelijkheid, om daar een predikant of evangelist te doen arbeiden, die tevens één onzer kleine gemeenten zou kunnen dienen. Zietdaar het resultaat van ons onderzoek. Ziende op het groote arbeidsveld wordt er dus nog weinig gedaan. Moge de H. Geest nog eens vele harten dringen, om tot dien arbeid in te gaan, opdat het W o o r d Gods buiten onze kerkelijke grenzen in ruime mate werd verspreid, en velen uit de macht van onen bijgeloof daardoor tot het licht, en de kennis der waarheid werden gebracht. W i j brengen uit dit rapport nu de volgende vragen ter beantwoording naar voren: a. Kan op de Zendingsdagen die arbeid worden besproken? b. Kan er iets gedaan worden voor die plaatsen, waar men een Evangelisatielokaal wil stichten, maar het geld ontbreekt? c. Hoe denkt de Synode over het blaadje „De Goede Tijding"? d. Hoe oordeelt men over de vertooning van tooverlantaarnplaatjes met bijbelsche onderwerpen? e. Is het mogelijk een Evangelisatieblad te verkrijgen, dienstdoende voor heel onze Chr. Ger. Kerk? f. Hoe verkrijgen wij tractaten van eigen predikanten? g. Kan er meer gedaan worden voor bijbelverspreiding? h. Kunnen er stappen gedaan worden, dat ook het Zuiden van ons land kan bearbeid worden door evangelist of predikant? Gaarne zagen Deputen deze vragen in uw midden besproken. U daarbij toebiddend de leiding des H. Geestes. satiearbeid

Met br. gr., U w Deputaten: Ds L. H. v. d. M E I D E N . Ds J. W . V A N R E E .

ACTA der PARTICULIERE SYNODE van het ZUIDEN der CHRIST. G E R E F . KERK in NEDERLAND, gehouden te ROTTERDAM (Centrum) 10 JUNI 1931. Opening.

Art. 1.

Ds S. v. d. Molen opent deze Synode. Hij laat zingen Ps. 123 : 1. gaat voor in gebed, leest 2 Tim. 2 : 1 — 19 en wijst der vergadering op het vast fundament van Gods kerk. Hij herinnert er aan, hoe allerwege de fundamenten worden omver gestooten, in huisgezin, kerk, maatschappij en staat, doch dat 't fundament der kerk eigenlijk onaantastbaar is, omdat het in de eeuwigheid vastligt, ja, in 't wezen Gods ligt verankerd. ,,De Heere kent degenen, die Zijne zijn', dat is de troostrijke zijde van het zegel Gods op zijn kerk. Doch aan de andere zijde van dat zegel staat onze dure verplichting verklaard, n.1. ,,die den naam Christus noemt, sta af van ongerechtigheid' . Dat afstaan van ongerechtigheid moet met name in het kerkelijke leven uitkomen. Nog even herinnert spreker aan het emeritaat en van Ds B. v. d. Berg en van Ds v. d. Ven, en aan het zalig afgelost worden van wijlen Ds J. Bos Hzn. Na dit woord verklaart spreker de vergadering geopend. Lastbrieven.

Art. 2.

Uit de lastbrieven blijkt, dat afgevaardigd zijn uit de classis DORDRECHT:

Ds R. E. Sluiter, Ds J. A. Riekel, Ds H. Hoogendoorn, oud. J. van Dongen, oud. M . Visser, oud. A. K. de Groot. ROTTERDAM: Ds S. v. d. Molen, Ds J. Reesink. Ds J. W . van Ree, oud. B. Nederlof, oud. C. Schaap, oud. C. Post. ' s - G R A V E N H A G E : Ds L. H. v. d. Meiden, Ds G. Salomons, Ds P. Zwier, oud. Jac. Zandbergen, oud. A. Keizer, oud. H. Luinstra. V o o r den primus A. Keizer is P. Jansen in de plaats en voor C. Schaap is C. L. de Bruine ter vergadering.

Moderamen.

Art. 3.

Het Moderamen wordt als volgt samengesteld: Voorz h S. v. d. Molen, scriba Ds G. Salomons, assessor Ds R p' Sluiter, penningmeester oud. J. v. Dongen. Notulen.

Art. 4.

De notulen der vorige vergadering worden gelezen, en met dank worden zij gearresteerd. Verslagen.

Art. 5.

Verslag Kas Em. Pr. W . en W . Dit verslag wordt gelezen door Br. B. Nederlof (Bijlage A). Br. Nederlof zeide er niet erg over gesticht te zijn, dat Ds Woudstra op een zoo zonderlinge manier emeritaat had verkregen en hoopt op de Gen. Syn. er het zijne van te zeggen. Het finantiëel verslag (Bijlage B ) heeft naar de meening van sommige afgevaardigden enkele onjuiste opgaven. Verslag Kas E . B . P .

Art. 6.

Dit verslag wordt voorgelezen door Br. B. Nederlof (Bijlage C ) . In verband met een mogelijke procedure, waar het verslag melding van maakt, merken Ds J. Reesink e.a. op, dat men met procedeeren maar erg voorzichtig moet zijn. Finantieel verslag (Bijlage D ) . Verslag Buitenl. Zending.

Art. 7.

Dit verslag wordt voorgelezen door Ds L. H. v. d. Meiden (Bijlage E ) . Ds Salomons vraagt of het wel naar de methode der z.g. zendingsspraak is om school-onderwijzers in 't vervolg „goeroes" te noemen en zij, die bij dat onderwijs geven het evangelie verkondigen „evangelist". Hij acht dit begripsverwarring. Hem wordt geantwoord, dat, gezien de omstandigheden op ons zendingsveld inzake de onderwijzers, bovengenoemde benaming te begrijpen is, maar dat deze benaming misschien wel weer veranderd kan worden. De Synode is den Heere erkentelijk voor zijn bewarende hand over de Brs. Bikker en Geleinse. Z e betreurt het met de Deputaten, dat Ds Geleinse althans officieel den Deputaten nog niets van zich liet hooren. Het finantiëel verslag levert veel stof tot bespreking op, de afgevaardigden maken zich bezorgd, dat de kosten van de Zen-

[

ons

boven het hoofd zullen groeien. Ds L. H. v. d. Meiden dat er dit jaar buitengewoon groote uitgaven geweest zijn, t volgende jaar niet voorkomen (bouw kerk, internaat, z ) en dat de broeders op Celebes weten, hoever zij met hun uitgaven mogen gaan. C " n9

Verslag Inw. Zending. Art. 8. ; p s L. H. v. d. Meiden brengt verslag uit van 't werk der Deputaten (Bijlage F ) . In verband met den inhoud van dit verslag wordt een instructie naar de Gen. Syn. gezonden. (Zie Instructiën.) Verslag Dep. Art. 49 D.K.O. Art. 9. Deputaten Art. 49 D.K.O. verklaren tegenwoordig te zijn geweest bij de emeritaatsaanvrage van Ds B. v. d. Berg ter classisvergadering Rotterdam. Deze emeritaatsaanvrage werd daar op wettige gronden toegestaan. Verslag Curatoren Theol. School. Art. 10. Dit verslag door alle Kerkeraden ontvangen, bracht eenige bespreking aangaande enkele onjuiste opgaven der gehouden collecten. i'j . i j i'ftfi.MI Penningmeester der Part. Syn. Art. 11. De Penningmeester deelde mee, hoe het met de financiën der Synodale Kas staat, z.i. is er voldoende in kas om de kosten te dekken, die der Part. Syn. vanwege de Gen. Syn. in rekening zullen gebracht worden. Verkiezingen.

Art. 12. /

Dep. Art. 49 D.K.O.: Ds H. Janssen en Ds N. Bijdemast. primi; Ds R. E. Sluiter en Ds K. Groen, secundi, herkozen. Deputaten Inw. Zending: Ds. J. W van Ree herkozen en voor oud. H. C. Overduin gekozen oud. H. M. v. d. Meer. Voor oud. P. van Driel oud. J. J. Rhijnsburger. Deputaten Art. 13 D.K.O. (Emeriti): Vacature wijlen Ds J- Bos, gekozen Ds G. Salomons; de aftredende secundus Ds J- P. Meyering herkozen. Deputaten Art 19 D.K.O. (Kas E . B . P . ) : Aftredende oud. B. Nederlof, primus en oud. J. v. Dongen, secundus, herkozen. Curatoren der Theol. School: de vacature Ds B. -v. d. Berg

voorzien door Ds G. Salomons en znn secundus Ds I Tr.1herkozen. Afvaardiging.

Art. 13.

Afgevaardigd naar de Generale Synode zijn de volgende Brs V . D . M . primi: secundi: Ds L. H. v. d. Meiden Ds H. Hoogendoorn S. v. d. Molen J. W . van Ree J. Reesink G. Molenaar J. A. Riekel ]. B. G. Croes G. Salomons N. Bijdemast R. E. Sluiter P. Zwier Ouderl. primi: secundi: J. van Dongen H. M. v. d. Meer A. Keizer J. Bestebreurtje C. Post A. K. de Groot B. Nederlof ). J. Rhijnsburger D. Schaap H. Luinstra M . Visser P. Jansen Comité-vergadering.

Art. 14.

De Synode gaat in comité-vergadering om de zaak van een bezwaarden broeder te onderzoeken. Instructiën.

Art. 15.

T e r tafel liggen de instructies van drie classes der Part. Syn. Instructie van de classis ' s - G R A V E N H A G E : „De Generale Synode besluite, dat de gelden der verschillende kassen staan op naam der lichamen, aan wie de gelden behooren, en niet op naam van een enkelen Deputaat. Een der Deputaten, de penningmeester, wordt gemachtigd de gelden te beheeren; en dat elke kas een afzonderlijken penningmeester zal hebben, die voor den arbeid een honorarium ontvangt, door de Synode bepaald." Instructie van de classis D O R D R E C H T : „De Generale Synode benoeme voor iedere kerkelijke kas een afzonderlijken Penningmeester en regele het beheer der kas zoodanig, dat alle verantwoordelijkheid voor de kerk daardoor gedekt is." Deze beide instructiën, die bijna eensluidend zijn, worden saamgevoegd tot één instructie voor de Gen. Syn., die aldus geredigeerd wordt:

„De Gen. Synode besluite, dat de gelden der verschillende kassen staan op naam der lichamen, aan wie de gelden behooren, en niet op naam van een enkelen Deputaat. Een der Dep., de Penningmeester, wordt gemachtigd de gelden te beheeren; en dat elke kas een afzonderlijken Penningmeester zal hebben, die voor den arbeid een honorarium ontvangt, door de Syn. bepaald. Ook regele de Syn. het beheer zoodanig, dat door middel van nauwkeurige controle alle verantwoordelijkheid voor de Kerk daardoor gedekt is. Instructie van de classis ' s - G R A V E N H A G E : „De Generale Synode leide de zaak der verzorging van de Weezen in kerkelijke banen." Instructie van de classis R O T T E R D A M : „De classis wenscht bij vernieuwing bij de Synode aan te dringen, dat het reeds bestaande Weeshuis door de Kerk worde overgenomen." Uit de besprekingen omtrent beide voorstellen wordt de volgende instructie voor de Gen. Synode geboren: „De Part. Syn. dankbaar erkennende den voorloopigen arbeid v. d. Vereeniging van Diaconieën, stelt der Gen. Syn. voor: a. uit te gaan van het standpunt der Syn. 1912 art. 41, b. het in stand houden v. h. Weeshuis voor haar rekening te nemen, c. de rechtsverhouding v. d. Vereeniging tegenover de Kerk te bepalen, d. dat de Deputaten voor het Weeshuis door de Part. Syn. worden benoemd en jaarlijks op elke P. S. verslag uitbrengen. Het getal Dep. is even groot als het getal bestuursleden." Een instructie van de classis Den Haag luidt als volgt: „Op welke gronden rust het besluit, dat het huwelijk van Nicht en Oom verboden is?" Art. 81 Not. G. S. 1914 bldz. 29. De afgev. van de classis Den Haag licht toe, dat de Synode bij haar verbod niet de bijbelsche gronden daarvoor heeft aangetoond en dat die er z.i. ook niet zijn. Ds R. E. Sluiter wijst er op, dat bij de z.g. betwiste huwelijken de zonde van bloedschande in het spel moet zijn, doch dat ze anders geen betwiste

huwelijken mogen geacht worden. Deze instructie wordt door de P . S. overgenomen tot door zending naar de G . S. Instructie eveneens van 's-Gravenhage stelt voor art. 8 D . K . 0 geheel te handhaven, dus ook de uitdrukking: „indien de Synode 't goedvindt". Ook deze instructie zal worden doorgezonden. Instructie art. 13: De classis 's-Gravenhage stelt voor: het Rapport over art. 13 aan te nemen. Instructie classis Dordrecht: de Part. Syn. neme het OntwerpReglement van de kas der Emeriti-Pred. wed. en weezen niet aan. Instructie Rotterdam: De classis kan zich niet vereenigen met het geheele Ontwerp-Reglement voor de kas Em. Pred., Pred. wed. en weezen. Zij stelt voor dat ontwerp te wijzigen als volgt: Art. 1. Vervalle om practische redenen. Art. 2. D e verzorging geschiede met hetzelfde percentage als door de Syn. van 1922 vastgesteld is in betrekking tot de hoogleeraren. D e Gen. Syn. stelle van keer tot keer het gemiddeld tractement vast met het oog op de wisseling van hoog- en laagconjunctuur in het maatschappelijk leven. Art. 3. Conform de bepaling omtrent de professoren wordt de leeftijdsgrens, waarop zij steun ontvangen voor de weezen, beperkt tot 18 jaar, voorzoover zij zulks noodig hebben. Art. 4 blijve ongewijzigd. Art. 5 wordt voorgesteld aldus te lezen: Bij overlijden wordt aan de erfgenamen betaald tot en met den dag van overlijden. D e betaling geschiedt per kalenderkwartaal achteruit. De overige artikelen blijven ongewijzigd; alleen art. 11 — als correspondeerende met art. 1 — vervalle. W a t het Rapport zelf betreft, wordt nog gewezen op het onwenschelijke van de laatste alinea op bl. 2. Dit zou leiden tot onheilige concurrentie. Nog wordt voorgesteld, de bepaling op te nemen, dat de doktoren, wier attesten voor Emeritaat noodig zijn, door de Kerk worden aangewezen. Tenslotte wordt wenschelijk geoordeeld uitbreiding van het getal Deputaten tot zes, w.o. drie ouderlingen.

f Ee n

levendige discussifr ontspint zich tusschen de brs. Br. B. Nederlof vindt het zeer onaangede kas Emeriti ' t bijna op elke vergadering ontgelden

zeer

afgevaardigden. naam. d a t

jDoet. Br. J. van Dongen heeft praktische bezwaren tegen het aannemen van de instructie van de classis Den Haag. Hij vreest, Jat kleine en arme gemeenten bij toepassing van de instructie pen Haag zoo zwaar belast worden, dat beroepen onmogelijk wordt, indien zij airede een emeritus-dienaar moeten verzorgen. De meeste afgevaardigden, die tegen opgemelde instructie zijn, borduren voort op het stramien der praktische bezwaren. Ds Reesink echter heeft ook principieele bezwaren en meent uit de acta van de Synoden vóór die van 1618—1619 te lezen, dat de Kerk de verzorging der emeriti een zaak ex bonis publicis achtte, dat men toen destijds in de Kerk ook niet uitging van de plaatselijke gemeente inzake de verzorging van emeriti. Ds Sluiter en enkele anderen staan echter geheel aan de zijde van de classis Den Haag. Ds L. H. v. d. Meiden verdedigt het rapport, waaruit de Haagsche instructie geboren is. De praktische bezwaren zijn z.i. niet steekhoudend. Vrees, dat een arme gemeente, de emeritus-dienaar, niet zal kunnen onderhouden, is ongegrond, aangezien de hulp der classis toch door zulk een arme gemeente kan worden ingeroepen. Spreker zegt met nadruk: ,,het geld moet er toch komen, zoo goed als thans, nu wij een niet presbyteriale regeling hebben". Hij vindt, dat de bezwaarde brs. erg onprincipiëel redeneeren en de principia opofferen aan de gedienstigheid van een praktijk, die werkelijk nog niet rooskleurig is. De onderhouding van de V . D . M . gaat van de plaatselijke gemeente uit; dat is presbyteriaal en naar den W o o r d e Gods. Doch dan moet de onderhouding van den emeritus-dienaar toch ook van de plaatselijke gemeente uitgaan. De instructie van Rotterdam, die het rapport wil wijzigen (zie instructie), komt eigenlijk zoo goed als niet in bespreking, doch de Synode geeft het voorstel van Den Haag in stemming. Met een groote meerderheid wordt het door de Synode verworpen. Ds L. H. v. d. Meiden e.a. predikanten wenschen aanteekening in de notulen, ,,dat zij het betreuren, dat de principiëele lijn inzake emeriti-verzorging door de Part. Synode v. h. Zuiden niet wordt gehandhaafd." Instructie van de classis 's-Gravenhage inzake Deputaten Buitenl. Zend. wordt overgenomen en doorgezonden naar Gen. Syn. en luidt aldus:

2

„De Gen. Synode regele nader de verhouding der zen dende Gemeenten tot Deputaten der Buitenlandsch" Zending. De Gen. Synode besluite, dat wederom de P. S. haar Zendingsdeputaten hebbe en benoeme en stelle vast, hoe ver de arbeid dier Deputaten strekt. Zoo de G.S. algemeene Deputaten noodig oordeelt, —o.i. moeten die er zijn — stelle zij nader vast, hoe ver het werk dier Deputaten staat." Instructie Inw. Zending. Naar aanleiding van het verslag van Dep. Inw. Zending wordt de volgende instructie doorgezonden naar G. S. „De Part. Syn. gehoord het verslag der Deputaten voor Inw. Zending, overtuigd dat die arbeid door de Kerk met kracht moet worden voortgezet, wetend, dat die arbeid geld kost, stelt de Gen. Syn. voor, de Deputaten van de drie Part. Syn. het recht te verleenen, zoo noodig, een collecte uit te schrijven. De Part. Syn. vestigt er de aandacht op, dat de Kerk ook een roeping heeft om te arbeiden onder de Joden. De G. S. wijze een weg aan, waarin met vrucht kan worden gearbeid." Instructie van de classis Den Haag stelt voor: Art. 53 Not. G . S . 1902 te laten vervallen en te leven naar Art. 82 D . K . O . Deze instructie wordt overgenomen om door te zenden naar de G . S . Instructie van opgemelde classis omtrent Art. 82 § l a wordt aangenomen en doorgezonden met het verzoek Art. 82 § l a aldus te redigeeren: „De leden, die uit een gemeente vertrekken, behooren hun attestatiën binnen den tijd van een jaar en zes weken op te vragen, „ e n i n t e l e v e r e n", enz." Instructie van dezelfde classis inzake overtreding van het zevende gebod. „De classis stelt voor, om bij overtreding van het zevende gebod, hier bedoeld: gedwongen huwelijk, de schuldbelijdenis plaats te doen hebben voor den Kerkeraad en dat dit aan de gemeente moet bekend gemaakt. Dat de Kerkeraad in bijzondere gevallen en wanneer hij dit tot welzijn van de Gemeente acht, openbare schuldbelijdenis kan eischen."

Nadat dit voorstel breedvoerig besproken is, wordt het weer

teruggenomen.

Door de Part. Syn. wordt gewezen op Art. 75 D.K.O., dat dat van zonden wier natuur openbaar is, de verzoening openbaar geschieden zal, maar dan door het oordeel des Kerkeraads. eat

Instructie van de classis Rotterdam om de gemeente Meerkerk in te deelen bij de classis Utrecht, wordt aanvaard. Instructie van de classis Rotterdam om finantieele steunverleening voor Schiedam mogelijk te maken, wordt toegelicht door de broeders Nederlof en Ds V a n Ree. D e Part. Syn. willigt dit verzoek in en Schiedam zal worden meegedeeld, dat zij aan de gemeenten ressorteerende onder de P. S. v. h. Zuiden het verzoek kan richten om een collecte voor haar te houden. Rondvraag. Geen bijzonderheden. Saamroeping. Roepende gemeente voor de Synode is Dordrecht. Sluiting. Aan het einde van de vergadering gekomen dankt de voorz. den Kerkeraad van Rotterdam voor de goede zorgen ten behoeve van de P. S. en Ds R. E . Sluiter eindigt met dankzegging. Het Moderamen: Ds S . v. d. Molen, Voorzitter. Ds G. Salomons, Scriba, D s R. E . Sluiter, Assessor. Oud. J. v. Dongen, Quaestor.

4*

BIJLAGE B. Z E I S T , 2 Juni I 9 3 l Aan de Particuliere Synode van het Zuiden der Chr. Geref. Kerk 6 Nederland.

V E R S L A G Kas Em. Pred. W . & W . Weleerwaarde en Eerwaarde Heeren, De Deputaten der Algemeene Kas ter ondersteuning van Emeriti-Predikanten, Pred. Weduwen en -Weezen der Chr. Geref. Kerk hebben de eer, Uwe Vergadering een kort verslag aan te bieden van hunne werkzaamheden over Juni 1930/1931. Uwe Deputaten vergaderden den 7den Januari 1931 te Apeldoorn. Van br. J. D. Tamminga, Dep. der P. S. v. h. Noorden, was bericht van verhindering wegens ongesteldheid ingekomen. De w.n. Penningmeester, Ds J. L. de Vries, was ter vergadering tegenwoordig. Br. B. Nederlof heeft als Deputaat der P. S. v. h. Zuiden, de plaats ingenomen van wijlen br. Stolk. Met weemoed gedenken Uwe Deputaten het overlijden van den Penningmeester, wijlen Ds J. Bos Hzn., die bijna een vijf en 30-tal jaren de financiën der kas met groote nauwgezetheid en toewijding heeft beheerd. Ds J. P. Meijering is als zijn Secundus-Deputaat opgetreden. Op 15 Januari 1931 zijn de boeken, bescheiden en gelden der Emer. kas, ten huize van Mevr. de W e d . Ds Bos, door den Secretaris G. Rijksen gecontroleerd en accoord bevonden, die daarbij zeer bereidvaardig werd bijgestaan door den Heer L. Bos. De administratie en gelden zijn daarna overgenomen door den w.n. Penningmeester Ds J. L. de Vries te Bussum. De nieuwe Functionaris heeft de boekhouding opnieuw en naar den eisch, die aan een richtige administratie moet worden gesteld, ingericht en oefent daarbij tevens een nauwkeurige controle, of de collecten regelmatig worden gehouden. Z.Eerw. brengt een 3-maandelijksch verslag uit aan Deputaten en geeft maandelijks een korte verantwoording van de ontvangsten in ,,de W e k k e r " . De Emer. Predikanten: Ds B. van den Berg, Ds C. S. van der Ven en Ds J. Woudstra Hzn. kwamen respectievelijk 1 Januari 1931, 1 Februari 1931 en 3 Februari 1931 voor rekening van de Kas.

Laatstgenoemde ontvangt slechts een gedeelte van de, voor Ëm Pred. bepaalde toelage, daar Z . E e r w . nog gedeeltelijk in eiqen onderhoud kan voorzien. Het is de wensch en bede van D e p u t a t e n , dat het den Heere behagen moge, deze Broeders te h e r s t e l l e n , opdat zij weder tot hun heilig dienstwerk in staat g e s t e l d moge worden. V a n d e lichamelijke en geestelijke g e s t e l d h e i d v a n e e n d e r E m e r . P r e d i k a n t e n , stellen D e p u t a t e n zich v a n tijd tot tijd o p de h o o g t e en dienen Z . E e r w . z o o n o o d i g v a n a d v i e s .

Uwe Deputaten bevelen voorts de belangen der Emeriti-kas vriendelijk, doch dringend bij U aan. Het verslag van den Penningmeester gelieve U hierbij aan te treffen. De Heere zegene Uwe vergadering! Met hart. br.gr. en hielbede, namens Deputaten voornoemd, G. R I J K S E N , Secretaris.

BIJLAGE B. Aan de Part. Synode den te Rotterdam.

van het

Zu-

KAS „Emeriti". W e l E e r w . en Eerw. Broeders, Ondergeteekende heeft de eer Uwe Synode een kort uittreksel te zenden van het financiëel beheer van bovengenoemde kas. Naar aloude gewoonte hoopt hij ter Generale Synode een volledig rapport in te dienen. Collecten uit het Noorden: ƒ 1999.24 Midden: ƒ 3793.80 Zuiden: ƒ3218.15 ƒ9011.19 Giften ƒ 1 1 4 1 . 6 2 ^ . Onder de collecten is het totaal bedrag opgenomen van hetgeen op het luiden van de noodklok is binnengekomen. Dit bedrag was ongeveer aan giften en collecten ƒ 2500.—. De uitkeeringen bedroegen ƒ 9565.08. In kas is op den 30en Mei ƒ 1122.83. Dit jaar zullen de uitgaven ongeveer ƒ 9 5 0 . — per maand bedragen, zoodat een beroep op blijvende belangstelling voor de Kas niet misplaatst is! Zegene de Heere Uwe Vergadering, Met heilbede en broedergroeten, De Penningmeester: Bussum, 30 Mei 1931.

DÉ VRIES.

BEDRAG

GEMEENTEN

2e

le

EXTRA

TOTAAL

0u 0

Cl. R o t t e r d a m . Ameide Barendrecht . . . Maassluis . . . . Meerkerk . . . . Nieuwpoort . . . Noordeloos . . . Oud-Beijerland . . Rotterdam-Centrum Rotterdam-West Rotterdam-Zuid. . Rozenburg . . . Schiedam . . . . Vlaardingen . . .

f

3,27 53,25 10,29 14,80 22,37 22,30 25,19 110,10 63,48 23,20 11,50

f

3,73 59,22,22 15,50 13,35 28,70 21,82 135,16 70,16 —

6,96

—

—

43,10

66,28

f402,85

f442,88

Classis Dordrecht „ Den Haag Rotterdam

f

f

18,— — —

18,55 117,71 107,46 51,43 5,75

— , —

7,~ 112,25 50,51 30,30 35,72 51,65,56 362,97 241,10 74,63 24,21 109,38

f 3 1 8 , 9 0 f 1164,63

. . . . . . . . . . . .

f 1167,01 886,51 1164,63 f 3218,15

C J

3 2 2 2

3 3 3 2

3 0 2

BIJLAGE B. Aan de Part. Synode van het Zui~ den. D.V. te houden 10 Juni 1931, te Rotterdam-Centrum.

V E R S L A G Kas E.B.P. WelEerw. en Eerw. Broeders, Het is Deputaten naar Art. 19 D.K.O. (Kas E.B.P.) een genoegen U te mogen dienen met het verslag hunner werkzaamheden gedurende den jaarkring 1930-1931. Bij den aanvang van het cursusjaar werd vergaderd te Apeldoorn 26 Augustus 1930. Met Deputaten-primi was ter vergadering aanwezig de zoon van den Penningmeester, Ds Bos. W e g e n s ernstige ongesteldheid van zijn vader vervulde de zoon zijn plaats. Hij gaf een breedvoerig verslag van den financiëelen toestand der Kas, waardoor Deputaten een nauwkeurig overzicht der financiën gegeven werd. Voor deze vergadering hadden zich vele adspiranten aangemeld. Hoewel Deputaten in verband met den ongunstigen toestand der kas een oproeping van eenigszins beperkenden aard in ,,de W e k k e r " geplaatst hadden, waren er niet minder dan 16 aanwezig. Eén voor één werden deze jonge menschen ondervraagd omtrent hun financiëele positie, waaruit bleek, dat sommigen zich geheel, anderen zich ten deele voor rekening der kas aanboden. De uitslag van dit onderzoek werd ter Curatoren-Vergadering overgebracht met de mededeeling, dat Deputaten besloten ƒ 1700.— uit de kas beschikbaar te stellen voor het komende cursusjaar. Voor dit bedrag zou een tweetal, door het Curatorium alleszins geschikt bevonden, kunnen worden opgeleid. Het resultaat van het onderzoek der curatoren is echter van dien aard geweest, dat niet één student voor rekening der kas aangenomen is, zoodat het getal der uit de kas studeerende jonge menschen op hetzelfde peil gebleven is. Op het verzoek der studenten^ om ook den komenden cursus dezelfde toelage uit de kas te mogen ontvangen werd voor allen gunstig beschikt, aangezien het curatoren-rapport voor allen gunstig luidde. Ook werden in deze vergadering kas en boeken gecontroleerd en alles in de beste orde bevonden.

4 Jan. 1931 ontviel aan Deputaten door den dood de ijver' en accurate penningmeester, Ds J. Bos Hzn. Een woord v groote waardeering en dankbare erkentelijkheid voor alles wal hij gedurende zoo groot aantal jaren in het belang der kas heeft verricht, vinde in dit verslag ter zijner gedachtenis een plaats W e g e n s ongesteldheid van zijn secundus, Ds J. L. de Vries werd de kas overgedragen aan den president der Deputaten Ds W . Bijleveld. Later zijn met de kas al de boeken en bescheiden overgegaan in handen van Ds de Vries, die thans gelijk U bekend, als penningmeester fungeert. Zooals gewoon lijk werd alles keurig in orde bevonden. W e l bleek de boekhouding wat primitief. Vandaar, dat de tegenwoordige penningmeester met ingang van 1 Jan. boeken en administratie geheel nieuw aangelegd heeft, zoodat in één oogopslag heel de stand der kas te overzien is. Heel wat werk is er aan verbonden geweest om alles opnieuw in te richten, maar de moeite is rijk beloond. Deputaten ontvangen nu op voorstel van den penningmeester iedere drie maanden een kort verslag van den stand der kas. T e r kennis van Uwe vergadering moge gebracht worden, dat Deputaten hunne handteekening verleenden voor het voeren van een procedure tegen een ex-student, teneinde hem, zoo noodig, door gerechtelijke vervolging te dwingen tot terugbetaling van vroeger door hem uit de kas ontvangen gelden. In welk een stadium deze procedure momenteel verkeert, kan niet gezegd worden. Ten bate der kas is in uitzicht gesteld de ontvangst van een deel der erfenis uit de nalatenschap van den overleden broeder Sluijter te Amsterdam. Alles wacht hier slechts op afwikkeling van zaken. Uit het bijgevoegde financiëel verslag van de hand van den penningmeester moge Uwe vergadering den finaneiëelen toestand der kas duidelijk worden. Ten slotte bevelen Deputaten de stoffelijke belangen der kas bij den voortduur Uwe warme liefde en offervaardigheid dringend aan en bidden U de leiding des H. Geestes in ruime mate toe. Namens Deputaten voornoemd: Ds H. V I S S E R , Leeuwarden, Juni 1931.

Secretaris.

BIJLAGE D. Aan de Part. Synode den, te Rotterdam.

van het

Zui-

KAS ,.Ex Bonis Publicis". W e l E e r w . en Eerw. Broeders, Ondergeteekende heeft het genoegen U eenige cijfers te doen toekomen van het fin. beheer van bovenstaande kas. D.V. hoopt hij ter Generale Synode een volledig rapport in te dienen. De collecten bedroegen: voor het Noorden ƒ 1818.55 id. Midden f 3201.72 id. Zuiden ƒ 2449.54 totaal f7469.81 Aan giften kwam in ƒ 1818.38, terwijl de Centsvereen. opbrachten ƒ 482.05. Gerestitueerd werd een bedrag van ƒ 3795.—. Scheurkalender en Jaarboekje 1930 en '31 ƒ 745.—. Tegenover de ontvangsten van ƒ 14310.24 staat een uitgave aan uitkeeringen van ƒ 14370.—. D.V. hopen een 7-tal studenten straks de School te verlaten, zoodat dan de zorg eenigszins verlicht wordt, maar toch blijft voorzichtigheid eisch! Thans is er een bedrag van ƒ 317.85 in kas, terwijl 15 Juni a.s. weer ƒ 1390 moet worden uitbetaald. De collecten zijn over het algemeen vrij regelmatig gehouden. Met heilbede en broedergroet, De Penningmeester: Bussum, 30 Mei 1931.

DE VRIES.

BIJLAGE B.

KAS „ E X BONIS PUBLICIS". Boekjaar 1 Juni 1930-31 Mei '31. P a r t . S y n o d e van het Zuiden. COLLECTEN

GEMEENTEN

le

2e

f 42,50

. .

f 91,70 59.85 3,37 38,30 15,5,10 18,80 6,25

. . . .

42,89

2,50

7,39 17,80 16,90 35,105,32,57 f495,92

3,98 22,40 18,05 21,83 87,25 f277,94

f

f

TOTAAL EXTRA

1

I

Cl. D o r d r e c h t Biezelinge . . Dordrecht. Dussen 's Gravendeel. 's Gravemoer. Gorinchem Papendrecht . Puttershoek . Sliedrecht Tonnekreek Vlissingen Werkendam Zaamslag Zierikzee Zwijndrecht

.

. . ... . . . .

. .

.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

—

f

15,35 —

5,15 39,40 8,50

— . _

—

—

26,38

—

—

—

( 36,61) ( 41,81) —

,— —

97,-

— .

—

f 190,77

f 149,55 59,85 8,52 77,70 23,50 5,10 45,18 6,25

3 1 2 2 2 1 2 1

123,81

4

11,37 40,20 34,95 56,83 289,25 32,57 f964,63

2 2 2 2 3 1

Cl. 's G r a v e n h a g e . Aarlanderveen . Alphen a. d. Rijn Boskoop . . . Delft Gouda 's Gravenhage . 's Gravenzande . Leiden Nieuwkoop . . Rijnsaterwoude . Rijnsburg . . .

. . . . . . . .

_ 18,27 28,30,34,08 120,15 39,47,18,20 4,22 84,10 f423,02

18,35 —

,—, 32,111,15 40,60 18,80 5,23,55 f 249,45

*

— , ,— _

— . —

f 36,62 28,30.66,08 231,30 39,87,60 37,9,22 107,65 f672,47

0 2 1 1 2 2 1 2 2 2 2

-

~

COLLECTEN

GEMEENTEN

2e

le

TOTAAL EXTRA

"o u l

Cl. R o t t e r d a m . Ameide Barendrecht . . . Maassluis . . . . Meerkerk . . . . Nieuwpoort . . . Noordeloos . . . Oud-Beijerland . . Rotterdam-Centrum Rotterdam-West Rotterdam-Zuid. . Rozenburg . . . Schiedam . . . . Vlaardingen . . .

—

f

69,-

f

—

—

47,—

— —

20,85

—

—

—

—.

15,90 18,94 24.24,67 118,67 54,29 52,07 8,27

30.17,34 106,71 68,68 43,60 8,04

—

—>

—

f116,—

36,75 18,94 54,42,01 225,38 122,97 95,67 16,31

—

— —

— —

—

—

• —

59,10

25,31

—

84,41

f444,91

f367,53

—

f812,44

Classis Dordrecht „ Den Haag ., Rotterdam

. . . . . . . . . . . .

f

964,63 672,47 812,44

f 2449.54

/

0 2 0 2 1 2 2 2 2 2 2 0 2

BIJLAGE B. V E R S L A G van het Zendingsterrein der Christelijke Gereformeerde Kerk te Mamasa.

Weleerwaarde en Eerwaarde Heeren en Broeders, Aan het jaarverslag van Ds A. Bikker d.d. 4—26 Februari 1931, ontleenen wij het een en ander om U eenig overzicht te geven van den arbeid op ons Zendingsterrein te Mamasa. 1. De algemeene indruk. De algemeene indruk is, dat de Christianiseering van het volk met groote schreden vorderingen maakt. Het jaar 1930, waar in enkele Kampongs massale bewegingen hebben plaats gehad naar het Christendom, was een zeer gezegend jaar. Het werk ging zonder groote stoornissen voort. Over het algemeen valt een mildere houding tot het Christendom waar te nemen, ook bij hen, die nog aan het heidendom vasthouden. Het meest opvallend waren in 1930 de Ressorten Taboelahen, Azale, Rambang. Osango en Nossoe. Taboelahen, het stamland van alle Toradja's van het Ressort Mamasa, is gedurende 1930 voor het grootste deel overgegaan en is te verwachten, dat gedurende 1931 de rest zal volgen. In Azale waren het de Kampongs Kajoeberang, Bomba en Taora, die massaal zijn overgegaan; in Bambang is een sterke vraag naar onderwijs in den Godsdienst gekomen. Kampong Galoeng-Galoeng is geheel Christen geworden. Het district Osango begint mooie perspectieven te vertoonen, door de meer vriendschappelijke houding van den Parenge. In Nossoe is beweging gekomen onder de jongelui, die voor het eerst in 1930 den moed hebben gehad met dèn ouden adat te breken. Kampoeng Tamalea blijft een lichtpunt in het overigens nog donkere district Galoempang. W i j zien aan alle zijden vooruitgang en consolidatie. De samenwerking van den Predikant met zijn Goeroe s en in het algemeen met den Inlander helper was zeer vriendschappelijk. De Naam van de Zending in Mamasa is door Gods gunst ook in 1930 beter geworden. Toen Ds Bikker op ons Zendingsterrein aankwam was de naam van Mamasa „ b o e s o e k " „ v e r r o t", terwijl Mamasa thans naar buiten een goeden naam begint te krijgen, wat de aangenaamheid van het werken ten zeerste bevordert. W i j zouden kunnen zeggen, dat de wijzer van het

f

e rk staat op: „Op volle kracht voort!'' Vergetende hetgeen dat chter is, strekken wij ons voort tot hetgeen dat voor ons is. 2. De arbeid in de Evangelisatie. Ds A. Bikker is over het algemeen wel tevreden over het werk der Goeroe s gedurende 193O. Hij is begonnen alle Goeroe s elke maand een ietwat uitvoerig verslag te laten maken van hun werk in de gemeenten, van hun bevindingen in de Kampoengs. Naar aanleiding van die rapporten, die ZijnEerw. elke maand ontvangt, geeft hij de Goeroe s ook weer nieuwe noodige instructies. Zijn ervaring is, dat het maken van deze rapporten, en het met de Goeroe s bespreken van deze rapporten de intensiviteit van het werk ten zeerste bevordert. Uit deze rapporten, welker waarheid door Ds Bikker zelf en den Schoolopziener wordt gecontroleerd, kan hij ook zijn conclusies trekken omtrent de geschiktheid der verschillende Goeroe s voor het ambt van Evangelist. Het begint zich voor hem hoe langer hoe duidelijker af te teekenen, wie van de tegenwoordige Goeroe's in de toekomst Evangelist zullen worden. Ook de wetenschap, dat straks enkele Goeroe's in aanmerking zullen komen voor Evangelist, bevordert den ijver van hen. Tot op heden is er nog maar één Evangelist in den dienst der Zending, n.1. Pattikayhata, die reeds heel goed werk heeft verricht en vooral door zijn groote kennis van taal en adat een grooten invloed op de bevolking heeft. Zijn Theologische ontwikkeling kon beter zijn. Een vijftal Goeroe's staan op nominatie om Evangelist te worden. '

3. Mamasa. In het Ressort Mamasa zijn twee gemeenten, n.1. Mamasa zelf en Baroeng. Over het algemeen is Mamasa nog Heidensch. Het aantal Toradja's, dat getrouw de Godsdienstoefeningen bijwoont, is nog niet groot, maar die komen, komen ook getrouw en vormen een goede kern. In Mamasa zelf zijn eigenlijk twee gemeenten, n.1. de oude, bestaande uit buitenlanders, Amboneezen en Menadoneezen (meest personeel van het Burgerlijk Bestuur en Militairen) en de jonge gemeente, bestaande uit Toradja's. Des Zondags wordt in Mamasa dan ook altijd in het Maleisch en Toradja's gepreekt. Ds A. Bikker heeft veel steun aan den Kerkeraad van Mamasa. Zijn Eerw. heeft den Kerkeraad van Mamasa verheven tot een commissie van advies. Hij bespreekt op de kerkeraadsvergaderingen dan ook alle aangelegenheden van het geheele terrein, alle plannen voor de toekomst enz. W a t op andere terreinen door de conferenties van Zendelingen wordt besproken en behandeld, bespreekt de Predikant met

den Kerkeraad van Mamasa, en hij erkent van die methode veel pleizier te hebben. Door aan het Inlandsche element een stem te geven in het Bestuur van het geheel is de ijver en de in teresse van dat element ook zeer te prijzen geweest. Juist door die menschen medezeggenschap te geven, ervaart Ds Bikker dat zij meer animo voor het werk hebben en zich spontaan geven voor alles, waarvoor hij hun hulp vraagt. 4. Tawalian. Tawalian blijft het beste Ressort, waar het meeste geestelijke leven is te bespeuren. Het geestelijke leven wordt steeds verdiept. Tawalian heeft 2 gemeenten met 2 scholen, n.1. Tawalian en Tatale. In Tawalian wordt thans de nieuwe Kerk gebouwd. De bevolking toont zeer veel opoffering en moeite zich te willen getroosten om die Kerk tot stand te brengen. De bouw van de Kerk houdt echter lang op. De onervarenheid in bouwvakken doet Ds Bikker telkens vergissen in het vaststellen van den termijn, waarin de Kerk zal klaar komen. Waarschijnlijk zal er bijna het geheele jaar 1931 nog mee heengaan vóór het werk klaar zal zijn. Het ligt in de bedoeling om straks bij het in gebruik nemen van de nieuwe Kerk te Tawalian ook een Kerkeraad aan te stellen. Hierdoor zou de eerste Inlandsche Christelijke Gereformeerde Kerk onder onder de Toradja's gesticht worden. Hoewel Tawalian een van de onbelangrijkste Districten is, staat het wat de civilisatie bereft, bovenaan, en is het een voorbeeld van de zegeningen, die het Christendom ook op maatschappelijk en economisch gebied medebrengt. 5. Terreinverdeeling. Ds A. Bikker zou het terrein der Zending onverdeeld willen houden. De beide Predikanten blijven te Mamasa wonen. De Deputaten verschillen daarvan, en zagen gaarne dat het terrein in drieën verdeeld werd, n.1. Mamasa Ds Bikker, Enrekeng Ds Geleijnse, en Galoempang Teletapta als Evangelist. 6. Gevaren in het reizen. Op het laatste tournée, dat Ds A. Bikker, vergezeld van Ds. M. Geleijnse, maakte in Februari j.1., zijn zij door de hand des Heeren kennelijk bewaard temidden der gevaren, die aan het reizen in het bergland verbonden zijn. Zij bevonden zich in de buurt van Celoesaloe langs een smal weggetje, dat op een plaats was afgezet door een laag hekje van bamboe, waar het paard gemakkelijk kon overheen stappen. Ds. Geleijnse reed voorop en zijn paard stapte over het heggetje heen zonder ongemak. Ds Bikker reed achter hem en zijn paard zou hetzelfde doen. Het gaf zich op, maar tegelijkertijd zakte

65 j e grond onder zijn achterpooten weg. Het paard begon daardoor te zakken en weg te glijden langs de steile helling. Gelukkig had Ds Bikker de gelegenheid zich vast te grijpen aan de struiken. Het paard kwam er echter slechter af, het moest afgemaakt worden. 7. Clubhuis te Makassar. Met het oog op de uitzwervende Toradja's naar Makassar van ons Zendingsterrein is er een Clubhuis gebouwd moeten worden te Makassar. De Toradja's loopen anders groot gevaar in de handen der Mohammedanen en van Rome te vallen. 8. Zendings-Consul. Jhr. J. C. van Randwijck, Zendingsconsul te Batavia, bracht een bezoek aan ons Zendingsterrein te Mamasa van 1 tot 4 Juni 1930. De Deputaten ontvingen hierover een zeer uitvoerig en gunstig rapport over het werk van Ds A. Bikker. 9. D s M . Geleijnse. Den llden November 1930 werd Ds M. Geleijnse te Hoogeveen, als roepende gemeente, door Ds K. Zuidersma als Missionair Dienaar des Woords bevestigd, en deed Ds M. Geleijnse zijn intrede om als Zendeling uitgezonden te worden. 2 December 1930 vertrok Z.Eerw. met mevrouw en een kind naar Indië, terwijl 2 kinderen achterbleven in het vaderland. Zij zijn 13 Januari in welstand te Mamasa aangekomen. De Deputaten hebben tot dusver nog geen enkel officiéél schrijven van Ds M . Geleijnse ontvangen. 10. Financiëel verslag. In 1930 is er uit de Kerk ontvangen ƒ 23235.80. Uitgegeven is er „ 45279.73. Nadeelig saldo over 1930 „ 22043.93. In werkelijkheid is het tekort kleiner, omdat uit het vermogen ruim ƒ 2 0 0 0 . — aan rente is gekweekt. Dit bedrag zal in 1931 heel wat minder zijn door achteruitgang van vermogen. Het jaar 1930 is een zeer duur jaar, omdat alles zeer boven de begrooting en berekening gegaan is. De Kerk te Tawalian had Ds Bikker begroot op ƒ 2000.—, maar kostte ten slotte ƒ 5000.—. Het Internaatsgebouw begroot op ƒ 2300.—, maar nu het klaar is, blijkt dat het ruim ƒ 6 5 0 0 . — kost. De woning van Ds Geleijnse kostte ƒ 3200.—. Dit jaar hadden wij ook ƒ 8 0 0 0 . — voor onderwijs te betalen. Ziedaar de factoren waarom het jaar 1930 zoo schrikkelijk duur was.

W i j kunnen dus ƒ 14.700.— aftrekken voor uitgaven inee zoodat de vlottende uitgaven waren ƒ 30.000.—. Echter meent de Penningmeester, dat ook dit bedrag noq te hoog is voor ons kerkelijk leven. W i j zijn jaarlijks nog nooit aan de ƒ 2 5 . 0 0 0 . — gekomen. Zelfs bi) dit laatste bedrag zullen wii de collecten moeten opvoeren, want anders teert ons vermogen te veel in. Uwe vergadering de leiding des Heiligen Geestes toebiddende Namens de Zendings-Deputaten: Ds T . A. B A K K E R , Scriba. IJmuiden, 3 Juni 1931.

plJLAGE F. Aan de Particuliere Synode Ger. Kerk (Zuiden).

der

Chr.

INW. Z E N D I N G . W e l E e r w . en Eerw. Broeders, W i j kunnen helaas U geen belangrijk rapport uitbrengen. De Deputaten hebben eigenlijk niets gedaan. Dit is te betreuren, maar ook te verklaren. W i j hebben vorige jaren op alle mogelijke wijze gezocht contact te krijgen met de Gemeenten, maar het resultaat is weinig of niets. Er is opgewekt om sprekers te laten optreden, maar ook dat wordt weinig gedaan. Toch is alles niet geheel vruchteloos. De Deputaten is bekend a. Dat de Classicale Zendingsdagen meer aandacht schenken aan den arbeid der Inwendige Zending. b. Dat de arbeid der Zondagsscholen over t algemeen wordt voortgezet. c. Dat in enkele groote gemeenten meer gedaan wordt. In Rotterdam is er eenige bloei te bespeuren. Er worden samenkomsten gehouden en ook door enkele broeders huisbezoek gedaan. Ook met de jeugd wordt vergaderd. Dit geschiedt eveneens in Den Haag, waar de arbeid ook gestadig uitbreidt. Uw Deputaten zijn overtuigd, dat er meer gedaan moet worden. W i j denken b.v. aan het Zuiden van ons land en ook aan den arbeid onder de Joden. Lectuur om te verspreiden blijft nog altijd behoefte. Pogingen om gemeenschappelijk iets uit te geven, zijn mislukt. De Deputaten stellen voor hun mandaat te verleenen: a. Om in een vergadering deze dingen te bespreken. b. Om met de Deputaten der Part. Syn. van het Midden en Noorden te vergaderen tot bespreking van hetgeen gemeenschappelijk kan gedaan worden. c. Om den Penningmeester der Part. Syn. v. h. Zuiden te machtigen de onkosten uit te betalen. De Heere zegene Uwe vergadering. Namens Deputaten der Inwendige Zending, Ds L. H. V A N D E R M E I D E N , Voorz. Ds J. W . V A N R E E , Scriba. Barendrecht, 4 Juni 1931.

REGISTER OP DE ACTA VAN 1929, 1930, 1931. TITEL

BLADZIJDEN

Acta 1928 . . . . Acte v. losmaking Afgevaardigden Gen. Synode . Art. 8 D. K. O. . . Art. 52 Not. Gen. Syn 1904 Art. 81 Not. Gen. Syn 1914 Art. 82 § 1 a . . . Buitenl. Zending . . Comité Vergadering . Dep. art. 49 D. K. O. Doodstraf . . . . Ingekomen stukken . Instructieën . . . . Inwendige Zending . • . Kerkel. Zending . . Kas Emeriti . . . • « Kerkel. kassen-beheer Kas E. B. P. . . . Lastbrieven . . . . Moderamen . . . Opening Quaestor . . . . Rondvraag . . . . Saamroeping . . . Sluiting Theol. School . . . . Verkiezingen . . . . Weezenverzorging . . •

. .

4 24 46 48 50 47 50 6. 22, 34, 4. 8, 46 7, 23, 45 24 4, 46 23, 46 v. 7. 18, 22. 23 4, 5, 9, 11, 46

44, 50, 62

v. 40, 45, 50, 67 22, 26, 44, 48, 52, 54

3, 21, 44 3 21, 4 3 4, 7, 23. 45 8, 25. 51 8, 25, 51 8, 25. 51 7, 23, 45 23, 45 47

*