Schaderegelingsclausules in aansprakelijkheidsverzekeringen
Pieter Leerink, advocaat en onderzoeker OU/ACIS ACIS-symposium, 4 november 2011
NBA 2007: “4.3. Schaderegeling Verzekeraars belasten zich met de regeling en vaststelling van de schade. Zij hebben het recht benadeelde derden rechtstreeks schadeloos te stellen en met hen schikkingen te treffen (…).”
- - -
Contractuele vertegenwoordigingsbevoegdheid tot regeling en vaststelling van de schade In naam en voor rekening van verzekerde aanspraak beoordelen en schade te regelen Uit de aard van de aansprakelijkheidsverzekering vloeit voort dat de verzekeraar de leiding van het geschil heeft en kosten van verweer draagt
- - - - -
Vrijheid in uitoefening volmacht door verzekeraar kent grenzen Redelijkheid en billijkheid Belang van verzekerde in het oog houden Overleg voeren Verzekerde is afhankelijk van informatie van verzekeraar over schaderegelingsproces
-
- -
Verzekeraar heeft legitiem belang om binnen grenzen van de dekking zelf te beslissen over aansprakelijkheid en schade Verzekerde kan ook afzien van beroep op dekking waarmee volmacht vervalt Verweer is niet goed deelbaar in een gedekt deel en niet gedekt deel
Tegengestelde belangen: - Maximaal verzekerde som - Eigen risico - Commerciële relatie - Affectieve relatie - Tegenvordering
- - - -
Cost-inclusive polis Eigen risico Verzekerde som wordt opgegeten door kosten Vereist overleg over de te maken kosten
Feringa/Aegon (Hof Den Haag 6 maart 2007 S&S 2008, 90) - Aegon had de leiding in proces - Geen overleg gevoerd over appèl - In appèl eisvermeerdering, schade boven max. - Rb: Aegon aansprakelijk - Hof: Geen causaal verband
Mijn visie: De verzekeraar die zonder enig voorbehoud de leiding in de schaderegeling neemt op grond van de hem in de polis gegeven bevoegdheid wekt bij de verzekerde de verwachting dat hij de volledige in rechte toe te wijzen schade voor zijn rekening zal nemen. De verzekeraar behoort dergelijke misverstanden te vermijden.
De verzekeraar behoort de verzekerde expliciet en tijdig te wijzen op het feit dat de ingestelde schadevordering de verzekerde som overtreft en dat hij de schadevordering, indien de rechter deze zou toewijzen, boven de verzekerde som niet zal vergoeden. Verdedigbaar is dat het beroep van de verzekeraar op de dekkingsbeperking van de maximaal verzekerde som naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, indien een dergelijke waarschuwing is uitgebleven.
Schikken en eigen risico - Schikkingsbevoegdheid verzekeraar strekt zich mede uit tot eigen risico - Voorbeeld: claim 40, e.r. 20, schikking 20 - Proceskansen positief, maar proceskosten zijn hoog - Overleg voeren nodig, verzekeraar beslist - Redelijkheid en billijkheid - Haalbaarheid verweer is van belang - Eventueel advies vragen aan deskundige
Schikken en tegenvordering - RvT 5 januari 1998, I-98/1, Vrb 1999, p. 61 - Claim 120, tegenvordering 39, e.r. 68 - Schikking door betaling 54,7 finale kwijting - Verzekeraar stelt verzekerde voor keuze of schikken of zelf verder op eigen risico en kosten procederen - Advies van door verzekeraar ingeschakelde advocaat - RvT acht opstelling verzekeraar niet onredelijk
- -
Wansink kritisch: verzekeraar had op zijn kosten bindend advies moeten aanbieden Mijn visie: beslissend is vooral of advies van de advocaat objectief en overtuigend is en verzekerde daarin ook voldoende inspraak heeft gehad
Schikken en de maximaal verzekerde som - Casus: claim 10 milj., dekking 2,5 milj. - Derde wil schikken voor 2,5 milj. - Verzekerde wil dat wel, verzekeraar niet - Wat te doen? - Overleg, Verzekerde eigen advocaat, Bindend advies - Verzekeraar actieve rol - Faciliteren en financieren
Relevante omstandigheden: - Objectief juridisch oordeel over waarschijnlijke uitkomst bij de rechter - Premier-risque karakter, dus geen pro rato - Belangen verzekeraar voor doorprocederen - Belangen verzekerde bij schikking - Gedragsregel 3? - Cost-inclusive polis?
Praktische problemen: - Kosten - Initiatief - Comparitie - Geheimhouding - Positie advocaat
- -
- - -
Onvoorwaardelijke weigering, geen beroep op schaderegelingsclausule, verzekerde zelf verweer Dekkingsvoorbehoud, kenbaar maken zodra feiten blijken, kan verzekeraar nog beroep doen op schaderegelingsclausule? Wansink neigt naar nee Als voorbehoud meer een formaliteit is (verzekerde is het er mee eens) dan neig ik naar ja Oplossing gezamenlijk eerst concentreren op verweer op kosten verzekeraar, voorzichtig zijn met tegengestelde belangen
Positie van de advocaat - Wie is de cliënt? - Wat is de opdracht? - Geheimhouding? - Tegengestelde belangen
Gedragsregel 7: 1.De advocaat mag zich niet met de behartiging van de belangen van twee of meer partijen belasten indien de belangen van deze partijen tegenstrijdig zijn of een daarop uitlopende ontwikkeling aannemelijk is. 2.De advocaat die de belangen van twee of meer partijen behartigt is in het algemeen verplicht zich geheel uit de zaak terug te trekken zodra een niet aanstonds overbrugbaar belangenconflict ontstaat.
Commissie licht toe waarom er staat ‘in het algemeen’: - Uit een oogpunt van efficiency, informatie, kostenbesparing is in het algemeen niet ongewenst, dat advocaat voor verzekeraar en verzekerde optreedt tegenover derden. - Er kan tegenstrijdigheid ontstaan in de belangen van beide cliënten, bijv. een dekkingsgeschil - Denkbaar dat advocaat blijft optreden voor de verzekeraar tegen de verzekerde in het dekkingsgeschil, maar - Van meet af aan mag daar geen onduidelijkheid over bestaan - En vertrouwelijke informatie mag hij niet gebruiken.
Engels recht: ‘tripartite arrangement’ • Tussen advocaat en verzekerde voor het verweer • Tussen advocaat en verzekeraar voor betaling honorarium en informatie • ‘a joint retainer’ • ‘implied waiver of privilege’. • Potentieel tegenstrijdig belang is inherent • Een daadwerkelijk conflict of interest kan rijzen als de advocaat over het dekkingsgeschil gaat adviseren • Is wel mogelijk maar voorzichtigheid is op zijn plaats
• • • •
Verzekeraar bepaalt welke advocaat verweer doet, soms wel overleg nodig Bijv. bij cost-inclusive polis Wel vrije advocaat keuze bij tucht- en strafzaken Verzekeraar kan aanbieden kosten te betalen en zo invloed uitoefenen op keuze en strategie
-
-
-
Volmacht betekent binding verzekerde aan rechtshandelingen die verzekeraar namens verzekerde binnen de volmacht verricht (art. 3:66 lid 1 BW) HR zit (nog) op de lijn van schijn van volmachtverlening (o.a. LJN:BL2229, NJ 1992/606, NJ 2003/212) Derde mag er in beginsel op vertrouwen dat verzekeraar met machtiging optreedt, tenzij duidelijk is dat de verzekeraar in eigen naam en voor eigen rekening.
Dank voor uw aandacht! Pieter Leerink
