!ACHTERGRONDEN
Het markante Gripsholm herbergt een verzameling schilderwerken
50 - Kijk op www.Nordicmagazine.com
Rond Mälaren is veel te zien en te beleven
Eenmaal op het water zie je hoe groot het meer eigenlijk is
De wieg van Zweden
Mälaren, al eeuwen
het kloppende hart Mälaren, een van de grootste meren van Zweden, ligt midden in Svealand. We bevinden ons op historische grond; Zweden is hier ontstaan. De Vikingen hadden hier hun veilige thuishavens en kooplieden troffen elkaar. Svea Rike, later Sverige, vormt de basis voor het Zweedse rijk. We rijden en varen door het heden en het verleden, op zoek naar de wortels van een samenleving aan het meer dat zonder overdrijving de wieg van Zweden genoemd kan worden. TEKST & FOTOGRAFIE FRED GEERS
Kijk op www.Nordicmagazine.com - 51
!ACHTERGRONDEN
et Mälarenmeer is van ouds-
water was nu eenmaal het gemakkelijkste
overgegaan naar het nabijgelegen Sigtu-
her een boeiend uitgangspunt
voor transport. Birka was een plaats waar
na op het vaste land. Sigtuna werd daar-
voor tochten in de omgeving.
de mensen zich begonnen te vestigen,
mee het centrum van het land in 980. Het
Via de Oostzee was Mälaren
wat dus uniek was voor die tijd. Naar
is officieel de oudste stad van Zweden.
dé
het
men beweert, vind je hier zelfs de oudste
Ook in kerkelijk opzicht vormde deze
Zweedse achterland. Op en rond het wa-
nederzetting van heel Scandinavië. Niet
plaats een centrum, want er staan maar
ter gebeurde het: handel, visserij, hand-
dat de plaats groot was, maar het ging
liefst zeven kerken. En Sigtuna is niet
nijverheid en transport. De oudste plek
meer om de centrumfunctie. Met name
echt groot te noemen. Het is ook de oud-
vormt Birka op het eiland Björkö, de na-
rijke kooplieden kwamen hier bijeen. Ze
ste plek met een echte hoofdstraat. Be-
vel van wat later het Zweedse rijk zou
hadden veel te bieden van hun verre rei-
halve het fraaie stadje zelf is ook het Sig-
worden.
zen, met name richting Rusland en Azië.
tunamuseum interessant; er is veel te
Merkwaardig genoeg was de plek op dat
Elders in Zweden waren veel goederen
zien over de historie van het eerste stuk-
kleine eiland in 700 al een aantrekkelijke
en ook etenswaren niet te krijgen. Van-
je Zweden.
ontmoetingsplaats die steeds meer men-
daar dat deze plek zo’n grote aantrek-
sen aantrok. Opvallend was dat de men-
kingskracht uitoefende. Birka is met Hov-
Rijk aan kastelen
sen zich er ook steeds meer echt gingen
gården
de
Het Mälarenmeer, of zoals de Zweden
vestigen. Tot dan toe hadden mensen
UNESCO-lijst van werelderfgoederen.
zeggen Mälaren, is vanwege de lange
geen vaste woon- en verblijfplaats. Er
Terecht, want hier is alles begonnen.
geschiedenis rijk aan boeiende en afwis-
werd druk heen en weer gevaren. Het
Vanuit Birka is de groei en ontwikkeling
selende architectuur uit diverse perio-
H
invalspoort
voor
inmiddels
geplaatst
op
Boven: Elke hoek van het uitgestrekte meer is weer anders Links: Jäders Kyrka is beïnvloed door een Nederlands-Franse bouwstijl Boven: Stuk steen van Jäders Kyrka met goed zich op versieringen
52 - Kijk op www.Nordicmagazine.com
den. Kloosters, kastelen en kerken met
daarbij staat het Skokloster Motormuse-
Een andere markante plaats is Jäders
elk een eigen geschiedenis zijn er in gro-
um met oude auto’s en vliegtuigen.
Kyrka. De kerk stamt oorspronkelijk uit
te aantallen. Het gebied waarover we
de Vikingtijd en begon als houten kerk.
spreken is zeer uitgestrekt. Wie tien kas-
Afwisselend landschap
Rond 1100 werd voor die tijd een nieuwe
telen wil bezoeken, heeft daarvoor een
De omgeving is zeer afwisselend. Bos-
unieke kerk gebouwd in rood gebakken
afstand af te leggen van zo’n vijfhonderd
sen, landerijen en bebouwing wisselen
steen. De kerk herbergt diverse waarde-
kilometer.
elkaar voortdurend af in een vriendelijk
volle voorwerpen. Deze verrijking is
We maken een keuze en verkennen het
glooiende landschap. Mälaren is eigen-
vooral te danken aan het feit dat het ge-
landschap en de omgeving. We gaan op
lijk niet één groot meer, maar een grote
bied waar de kerk staat in handen was
stap met de Zweedse Nederlander Eddy
verzameling meren en wateren die sa-
van Axel Oxenstierna in 1655. Door zijn
Oord, die de omgeving goed kent. Eddy
men een geheel vormen. Land en water
invloed veranderde de kerk in een Frans-
is met zijn expertise van het kleinschali-
vormen samen een steeds weer andere
Nederlandse barokstijl.
ge toerisme actief op diverse plaatsen in
combinatie omdat het meer zo’n grillige
Zweden en de laatste jaren specifiek in
vorm heeft en immens groot is. Overal
Het water op
dit gebied. Op onze tocht komen we bij
zijn inhammen met rotsachtige eilandjes
Vanuit Eskilstuna gaan we richting
Gripsholm, een van die kastelen met een
en schiereilandjes. Op sommige plaatsen
Torshälla, een kleine plaats ten noorden
boeiende achtergrond. Dit fraaie kasteel
is ook een aparte flora te zien. Dit is voor
van de stad. Ook deze stad is zeer oud; het
wordt gekenmerkt door de rode steen
een deel terug te voeren op een voedsel-
ontving van koning Birger in 1317 al stads-
die gebruikt is bij de bouw, die begon in
rijke, ijzerhoudende grond, maar ook
rechten. De wortels van dit stadje gaan
1540. Het hele bouwwerk omvat zo’n
doordat planten uit andere streken van
echter terug tot 700 waar al samenkomsten
zestig kamers. Gripsholm is extra aan-
de wereld hier werden aangeplant. Op
waren rond de god Thor. We verlaten het
trekkelijk omdat hier de nationale verza-
diverse plaatsen zijn ook geneeskrachti-
stadje voor een tocht over het water. Van-
meling van schilderwerken is onderge-
ge bronnen, waar velen op af kwamen.
uit Torshälla varen we langzaam op het
bracht. Het is een rijke verzameling uit
En nog steeds oefent de streek een grote
uitgestrekte meer. Vanaf het water is de
een lange periode van de hand van alle
aantrekkingskracht uit. Leuk is een be-
omgeving steeds weer anders. De boot is
vooraanstaande schilderkunstenaars uit
zoek aan Taxinge Slott. Dit kasteel in
dan ook een veelgebruikt vervoermiddel
het Zweedse rijk. Bij Gripsholm treffen
Näsby dateert uit de Vikingtijd. Er zijn
voor de Zweden zelf om deze omgeving te
we ook een van de vele runenstenen aan.
regelmatig activiteiten en galeries, maar
verkennen. Toch heb je door het grote wa-
Runenstenen verhalen over het verleden
een van de specialiteiten is een ongeken-
teroppervlak nergens het gevoel van druk-
van de eerste bevolking die zich hier
de keuze van Zweedse lekkernijen bij de
te zoals in onze eigen watersportgebieden.
vestigde. Ook het nabijgelegen Skoklos-
koffie. In een van de zalen staan ze in
Je ziet maar af en toe een boot op het uitge- ›
ter heeft een rijke historie. Dit kasteel in
grote hoeveelheden uitgestald. Je kijkt
barokstijl is gebouwd tussen 1654 en
echt je ogen uit. Buiten in de theetuin is
1679. Het is een van de bestbewaarde
een gezellige drukte te midden van de
kastelen met een imposante verzameling
rijke beplanting en fraai aangelegde tui-
meubels, wapens, textiel en boeken. Er
nen. Vanuit de theetuin wandel je zo
staan zo’n dertigduizend boeken. Dicht
naar de oevers van het meer.
Boven v.l.n.r.: Elke hoek van het uitgestrekte meer is weer anders, Taxinge Slott, een populaire plek met vele activiteiten, in Jäders Kyrka is veel te zien van Axel Oxenstierna
Kijk op www.Nordicmagazine.com - 53
!ACHTERGRONDEN
strekte water. Overal zijn eilandjes; soms groot, soms klein. Sommigen zijn in bezit genomen door watervogels, vooral reigers en aalscholvers hebben het hier voor het zeggen. Maar veel eilanden zijn ook geliefd als aanlegplaats voor watertoeristen. Een huisje aan het water is geen zeldzaamheid. De Zweden zelf houden van hun Mälaren. Hier en daar komen we een vuurtoren tegen. Voor de scheepvaart die dwars door Zweden vaart, zijn deze bakens onontbeerlijk. Er is trouwens aardig wat scheepvaart op weg naar de Oostzee via Stockholm. Historisch gezien speelt de Zweedse hoofdstad echter een ondergeschikte rol, want Stockholm komt pas in 1252 in beeld; vijfhonderd jaar later dan het mo-
Praktische Informatie Mälaren
ment waarop in Birka de basis voor het Zweedse rijk gelegd werd. We varen rus-
Ligging en bereikbaarheid
kortere tijden grotere afstanden af te
tig verder en laten ons inspireren door
Mälaren is het derde grootste meer van
leggen, maar de kleinere wegen zijn het
het steeds wisselende landschap van
Zweden met een oppervlakte van meer dan
leukst en bieden de meeste ervaringen.
water en land. Geen wonder dat de Vi-
elfhonderd vierkante kilometer en een
Een aantal wegnummers met tussenhaak-
kingen zich hier thuis voelden en zich
diepte van meer dan zestig meter. Het
jes enkele genoemde plaatsen: rijksweg
gingen vestigen. Het is hier goed toeven
meer staat via Stockholm in verbinding met
527, 252, 518, 515, 558, 56, 558, 560, 940,
aan de oevers van Mälaren. ■
de Oostzee. Het gebied rondom het meer
939, 943, 952 (Torshälla), 953, 961, 962,
maakt deel uit van de provincies Uppland,
957, 981, 977 (Gripsholms Slott), 990, 526
Södermanland, Västmanland, en Närke.
(Taxinge Slott), 576, 575, 584, 259, 275.
Mälaren is gemakkelijk te bereiken vanuit
Meestal is het er rustig op de weg naar de
de Zweedse hoofdstad Stockholm, maar
kleinere plaatsen in de omgeving. Op de
ook vanuit het zuiden via een van de
genoemde wegen is ook goed te fietsen.
Boven: Torshälla, een kleine plaats die vroeg stadsrechten kreeg Onder: het gebied rond Mälaren is aantrekkelijk voor jong en oud
hoofdverkeersaders die dwars door Zweden lopen, de E20. Omringende grote
Meer informatie
plaatsen zijn Eskilstuna, Västerås en
Sigtuna
Strängnäs.
www.sigtunaturism.se www.sigtunamuseum.se
Wieg Zweedse rijk
Birka
Wie geïnteresseerd is in achtergrondinfor-
http://whc.unesco.org/en/list/555
matie over het ontstaan van het Zweedse
Eskilstuna
rijk in het gebied rond Mälaren kan goed
http://eskilstuna.se/templates/
terecht in Birka, Sigtuna, Skokloster en
Page____16256.aspx
Eskilstuna en Torshälla.
Taxinge Slott www.taxingeslott.se
54 - Kijk op www.Nordicmagazine.com
Verkenning
Gripsholm
Om de regio te verkennen is het raadzaam
www.royalcourt.se
om de hoofdwegen regelmatig te verlaten.
Zweden algemeen:
De hoofdwegen kunnen handig zijn om in
www.visitsweden.nl
