Accountantsverslag Op naar de decentralisaties

www.pwc.nl

Accountantsverslag 2014 Op naar de decentralisaties

Accountantsverslag 2014 voor Gemeente Waalwijk 28 mei 2015

Gemeente Waalwijk T.a.v. de gemeenteraad Postbus 10150 5240 GB Waalwijk 28 mei 2015 Referentie: DvB/e0355747/AK/ab

Accountantsverslag met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2014 Geachte raadsleden, Met genoegen presenteren wij u ons accountantsverslag met betrekking tot de controle van de jaarrekening 2014 van gemeente Waalwijk. Onze controle is uitgevoerd conform onze opdrachtbevestiging van 29 september 2014.

Graag willen we de inhoud van dit verslag bespreken tijdens de vergadering van het auditcomité op 3 juni 2015. Mocht u in de tussentijd vragen hebben, dan kunt u uiteraard contact met ons opnemen.

Dit verslag gaat in op de belangrijkste bevindingen uit de controle van de jaarrekening van gemeente Waalwijk. Deze bevindingen zijn besproken met het college van burgemeester en wethouders en de directeur bedrijfsvoering van gemeente Waalwijk. Hun standpunten zijn eveneens samengevat in dit verslag.

Wij willen graag van deze gelegenheid gebruikmaken om u en uw medewerkers te bedanken voor de medewerking die we ervaren hebben tijdens onze werkzaamheden.

Ons accountantsverslag bestaat uit drie delen. In deel 1 worden de belangrijkste waarnemingen besproken die zijn voortgekomen uit onze controle. In deel 2 wordt een update gegeven over onze eerdere communicatie. Deel 3 geeft een overzicht van de ontwikkelingen die naar onze mening in de nabije toekomst voor gemeente Waalwijk relevant zullen worden.

Met vriendelijke groet, PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door drs. T.A.G. van Boxtel RA director

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Flight Forum 840, 5657 DV Eindhoven, Postbus 6365, 5600 HJ Eindhoven T: 088 792 00 40, F: 088 792 94 13, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. (KvK 54226368), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

Managementsamenvatting 1.

Belangrijkste controlebevindingen

2.

Update over onze eerdere communicatie

3.

2015 en verder

1.1.

Evaluatie van controleverschillen, waarderingsgrondslagen en toelichtingen leidt tot een goedkeurende verklaring

2.1.

Controlerisico’s zijn niet gewijzigd ten opzichte van het controleplan

3.1.

Informatievoorziening decentralisaties niet voldoende om op te kunnen sturen

2.2.

Extra lasten vakantiegeld in 2015

Door het college gemaakte schattingen zijn op een evenwichtige wijze tot stand gekomen

Samenwerking met interne accountantsfunctie

3.2.

1.2.

3.3.

Vennootschapsbelasting komt eraan

2.3.

Huidige niveau van interne beheersing is van voldoende niveau

3.4.

Werkkostenregeling is verplicht vanaf 1 januari 2015

2.4.

IT-omgeving laat verbeterpotentieel zien

3.5.

2.5.

Wij zijn onafhankelijk

Wet Normering Topinkomens is in beweging

2.6.

Geen aanwijzingen van fraude geconstateerd

1.3.

Belangrijke risico’s zijn onderkend binnen uw grondexploitaties

1.4.

Overige kernpunten uit onze controle

1.5.

Rapportage over de afgestemde speerpunten

1.6.

Wijzigingen in wet- en regelgeving zijn verwerkt in uw jaarrekening 2014

1.7.

Het jaarverslag en paragrafen voldoen aan de gestelde eisen

1.8.

De financiële positie van gemeente Waalwijk vraagt aandacht

Ons accountantsverslag is uitsluitend opgesteld voor gebruik door de raad en het college van burgemeester en wethouders van gemeente Waalwijk. U mag dit verslag zonder onze toestemming vooraf niet aan derden verstrekken. Als gevolg hiervan accepteren wij geen aansprakelijkheid of verantwoordelijkheid tegenover enige andere persoon die dit verslag in handen of ter inzage krijgt.

1.

Belangrijkste controlebevindingen

Dit onderdeel bevat de belangrijkste bevindingen die zijn voortgekomen uit onze controle en die in onze professionele oordeelsvorming van belang zijn voor degenen die toezien op de financiële verslaggeving van gemeente Waalwijk.

Gemeente Waalwijk, 28 mei 2015, DvB/e0355747/AK/ab PwC

Pagina 4 van 33

1.1.

Evaluatie van controleverschillen, waarderingsgrondslagen en toelichtingen leidt tot een goedkeurende verklaring

Uw jaarrekening geeft een getrouw en rechtmatig beeld

Er zijn geen fouten en onzekerheden in de SiSa-bijlage geconstateerd

Wij hebben onze controle van de jaarrekening 2014 van gemeente Waalwijk afgerond en hebben een goedkeurende controleverklaring verstrekt op de aspecten getrouwheid en rechtmatigheid, onder voorbehoud van goedkeuring van deze jaarrekening door de raad op 18 juni 2015.

Jaarlijks is de SiSa-bijlage een onderdeel van uw jaarrekening. Via deze bijlage worden diverse rijks- en provinciale uitkeringen verantwoord. Daarmee vormt de SiSa-bijlage de basis voor afwikkeling van deze uitkeringen. Wij hebben de SiSa-bijlage gecontroleerd met inachtneming van de specifieke instructies die door de rijksoverheid zijn vastgelegd in de ‘Nota verwachtingen accountantscontrole 2014’. Op grond van het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (‘Bado’) gelden voor de SiSa-bijlage andere en zwaardere rapporteringstoleranties dan u als raad in uw controleprotocol hebt opgenomen. Dit om ministeries in staat te stellen de specifieke uitkeringen vast te kunnen stellen en de Algemene Rekenkamer van informatie te voorzien. Wij hebben bij onze controle van de SiSa-bijlage bij de jaarrekening 2014 geen afwijkingen geconstateerd. In bijlage A.1 gaan wij nader in op de bevindingen per regeling.

Jaarrekeningproces is een intensief traject geweest De jaarrekeningcontrole 2014 is ondanks de constructieve samenwerking een intensief traject gebleken. Dit wordt veroorzaakt door de nieuwe financiële administratie en door het feit dat onderbouwingen niet aansloten op de conceptjaarrekening. Tevens hebben wij in de uitvoering van onze werkzaamheden aanvullende aandacht moeten geven aan specifieke dossiers, zoals grondexploitaties, RKC en waarderingselementen van financiële vaste activa.

Paragraaf over controlebevindingen Tijdens onze controle en tot de datum van dit verslag hebben wij één nietgecorrigeerd controleverschil geconstateerd boven onze rapportagedrempel van € 69.000. Het verschil heeft betrekking op de classificatie van een vordering van € 115.000 onder de kortlopende vorderingen, terwijl deze vordering als langlopend classificeert. Het cumulatieve financiële effect van het niet-gecorrigeerde verschil is kleiner dan onze totale materialiteit van € 1.040.000 en heeft dus geen gevolgen voor onze controleverklaring op het aspect getrouwheid.

Ten aanzien van het aspect rechtmatigheid zijn geen materiële fouten en/of onzekerheden geconstateerd Jaarlijks voert gemeente Waalwijk rechtmatigheidsonderzoeken uit volgens een met PwC afgestemd intern controleplan. Op basis van deze onderzoeken en de door ons uitgevoerde controlewerkzaamheden, concluderen wij dat de verantwoorde baten, lasten en balansmutaties van gemeente Waalwijk tot stand zijn gekomen conform het door de raad vastgestelde normenkader en de wettelijke regels. De geconstateerde fouten en onzekerheden blijven binnen de door u vastgestelde grenzen. Daarom hebben wij ten aanzien van het aspect rechtmatigheid een goedkeurend oordeel verstrekt.


De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling en het normenkader voor rechtmatigheid zijn aanvaardbaar De jaarrekening is opgesteld door het college van burgemeester en wethouders van gemeente Waalwijk in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (‘BBV’). Als onderdeel van onze controle en met betrekking tot de jaarrekening hebben wij:  de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving beoordeeld;  de juistheid en de volledigheid van de toelichtingen beoordeeld; en  de geschiktheid van het gebruikte normenkader voor rechtmatigheid beoordeeld. Wij hebben de toepassing van de BBV-wijzigingen beoordeeld en hebben hierbij geen onjuistheden geconstateerd. Wij zijn van mening dat de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling die het college van burgemeester en wethouders heeft gehanteerd bij het opstellen van de jaarrekening 2014 aanvaardbaar zijn. Voor een verdere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 1.4.

Pagina 5 van 33

Wijzigingen in het BBV zijn op een juiste wijze als stelselwijziging verwerkt in de jaarrekening 2014 Op 25 juni 2013, 13 december 2013 en 16 juli 2014 zijn wijzigingsbesluiten genomen ten aanzien van het BBV, die verplicht moeten worden toegepast in uw jaarrekening over 2014. Deze wijzigingen hebben invloed op de benaming van onder andere de balansposten in uw jaarrekening, de diepgang van de vereiste toelichtingen van uw verbonden partijen en de rubricering van de balansposten materiële en financiële vaste activa, vlottende activa, voorzieningen, vaste schulden en vlottende passiva. Deze wijzigingen dienen als stelselwijziging in de jaarrekening 2014 verwerkt te worden, waarbij ook de vergelijkende cijfers over het boekjaar 2013 aangepast dienen te worden. In uw jaarrekening 2014 is dit adequaat verwerkt en is ook een adequate toelichting gegeven op de aard van de stelselwijziging en het effect daarvan op het vermogen en resultaat over het boekjaar 2014. Voor verdere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 1.4.

De toelichtingen in de jaarrekening zijn in overeenstemming met de vereisten Wij hebben de toelichtingen in de jaarrekening beoordeeld en zijn van mening dat deze in overeenstemming zijn met hetgeen is opgenomen in het BBV.


Pagina 6 van 33

1.2.

Door het college gemaakte schattingen zijn op een evenwichtige wijze tot stand gekomen

Bij het opstellen van de jaarrekening dient het college belangrijke schattingen aangaande de verslaggeving toe te passen en toe te lichten. We hebben de schattingen die het college heeft gemaakt bij het opstellen van de jaarrekening 2014 beoordeeld en hebben geconcludeerd dat deze zijn gebaseerd op controle-informatie en evenwichtige schattingen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van onze bevindingen met de bijbehorende motivering. Belangrijkste schattingen Afschrijvingen

Bevindingen 2014

Toelichting We hebben vastgesteld dat de afschrijvingstermijnen zijn aangepast conform de nota afschrijvingen 2011. Deze verwerkingswijze is conform de voorschriften uit het BBV. Waardering stadion RKC De boekwaarde van het RKC-stadion bedraagt ultimo 2014 € 4.303.000. In de controle hebben wij samen met de gemeente gekeken naar de waardering van het stadion. Gezien de totale omvang en de afhankelijkheid van RKC Waalwijk hebben wij de waardering als optimistisch geschat. Voor een verdere toelichting verwijzen wij naar paragraaf 1.4.

Waardering vastgoed

Waardering overig vastgoed Tijdens de jaareindecontrole hebben we besproken dat er momenteel geen concrete plannen zijn om de maatschappelijke functie van het geactiveerde vastgoed van de gemeente te wijzigen. Hiermee hebben we vastgesteld dat het niet noodzakelijk is om een bijzondere waardevermindering toe te passen op het vastgoed van de gemeente per 31 december 2014. Wij adviseren de gemeente om de aanbevelingen uit het rapport van de Rekenkamercommissie ‘Komt vast goed?’ van 29 september 2014 verder te borgen in de organisatie. Belangrijkste startpunten hierbij zijn het vastleggen van de gemeentelijke vastgoedvisie en het periodiek monitoren van de vastgoedportefeuille. De financiële vaste activa (€ 35 miljoen ultimo 2014) bestaan uit:  Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen € 5 miljoen.  Leningen aan woningbouwcorporaties € 13 miljoen.  Leningen aan deelnemingen € 4 miljoen.  Overige langlopende leningen € 13 miljoen. De kapitaalverstrekking aan deelnemingen bestaat met name uit de deelneming Parkmanagement ad € 4,4 miljoen. Het doel van Parkmanagement is het beheren van het industrieterrein Haven 7. Op basis van de laatste cijfers van Parkmanagement is er geen aanleiding tot afwaardering. De nettovermogenswaarde ultimo 2014 bedraagt € 4,4 miljoen; daarbij is Parkmanagement in de opstartfase en zijn de toekomstige resultaten positief.

Waardering financiële vaste activa

De leningen aan de woningbouwcorporaties worden gedekt door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Op dit moment acht het college de risico’s ten aanzien van deze leningen vooralsnog beperkt. Tot nu toe zijn ook nog geen aanspraken op de garantie gemaakt. Wij zien echter de laatste jaren dat hier wel steeds meer aanspraak op wordt gemaakt. In dit kader is het van belang om uw garantstellingen systematisch te bewaken en hierop een risicoanalyse uit te voeren, waarbij aandacht wordt geschonken aan de mogelijke toekomstige aanspraken hierop. De leningen aan deelnemingen betreffen de deelname aan de startersleningen samen met de Stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten (SVn). De overige langlopende leningen bevatten een lening aan RKC (€ 2,1 miljoen) en een lening aan het Willem van Oranje College (€ 10,1 miljoen). Voor de lening aan RKC verwijzen wij naar paragraaf 1.4. De lening aan het Willem van Oranje College is verstrekt ter financiering van de schoolgebouwen. Wij hebben vastgesteld dat deze lening wordt verrekend met de financiering van de school. Wij adviseren echter wel deze lening middels een overeenkomst vast te leggen en de positie met het Willem van Oranje College formeel af te stemmen.


Pagina 7 van 33

Belangrijkste schattingen

Bevindingen 2014

Toelichting

Grondexploitaties

Wij zijn van mening dat de schattingen met betrekking tot de grondexploitaties een betrouwbaar beeld geven van de waardering van uw grondexploitaties. Voor een uiteenzetting hiervan verwijzen wij naar paragraaf 1.3 van deze rapportage.

Overlopende activa en passiva

De schattingen met betrekking tot de op te nemen overlopende activa en passiva komen op een evenwichtige wijze tot stand en zijn onderbouwd. Voorziening voor dubieuze debiteuren De bepaling van de voorziening per 31 december 2014 is getoetst en hierbij hebben wij geen bevindingen geconstateerd.

Voorzieningen

Controleverschil

Onderhoudsvoorziening schoolgebouwen De resterende onderhoudsvoorziening schoolgebouwen bestaat uit de afrekeningen van het onderhoud door de scholen uit 2014. Vanuit de overdracht is de gemeente met de scholen overeengekomen dat het afgesproken onderhoud in 2014 nog bij de gemeente gedeclareerd kan worden. Het gaat hierbij om een totale positie van € 161.000. Voorzichtig

Evenwichtig

Optimistisch

Controleverschil

Aanvaardbare bandbreedte – gebaseerd op materialiteitsoverwegingen

[]


Pagina 8 van 33

1.3.

Belangrijke risico’s zijn onderkend binnen uw grondexploitaties

De grondexploitaties vormen 20% van uw balanstotaal. Landelijk is er veel aandacht voor de waardering van de grondposities. Grondexploitaties komen veel in het nieuws, verkopen vallen veelal tegen en het risicoprofiel van projecten neemt toe. Ook gemeente Waalwijk ziet veel ogen op zich gericht en besteedt zorgvuldig aandacht aan adequate interne procedures, bijsturing van projecten en het bepalen van een gepaste financiële waardering. In deze paragraaf gaan wij in op onze bevindingen en aandachtspunten naar aanleiding van onze controle. Uw grondexploitaties geven het volgende beeld (x € 1.000):

Waardering is onder meer afhankelijk van schattingen De waardering van uw grondexploitaties is voor een groot deel afhankelijk van schattingen. Om inzicht te krijgen in de financiële risico’s stelt de gemeente exploitatieoverzichten op, waarin een schatting is opgenomen van de te maken kosten en opbrengsten. Aan deze schattingen liggen diverse parameters en uitgangspunten ten grondslag. Hierbij dient te worden gedacht aan het inflatiecijfer waartegen toekomstige kosten en opbrengsten worden gecorrigeerd, gehanteerde rentepercentages, de looptijd van het project (inclusief moment van geplande opbrengsten en kosten) en de uitgifteprijs. Deze parameters bepalen in hoge mate het verwachte financiële resultaat. De inschatting van de genoemde parameters en uitgangspunten heeft een belangrijke plaats in onze controle. In de volgende paragrafen gaan wij in op de belangrijkste bevindingen vanuit onze controle die betrekking hebben op uw grondexploitaties.

€ 60.000 € 50.000 Grondexploitatie bruto investering

€ 40.000 € 30.000

Reeds gedekte verliezen

€ 20.000

Grondexploitatie netto waarde

€ 10.000

Wij kunnen instemmen met de gehanteerde parameters Bij het actualiseren van de grondexploitaties, maar ook bij het toetsen van de waardering van de niet in exploitatie genomen gronden maakt het college schattingen op basis van verschillende uitgangspunten en parameters. Wij hebben de gehanteerde uitgangspunten en parameters beoordeeld. In de tabel op pagina 12 zijn onze bevindingen weergegeven.

De programmering woningbouw past binnen provinciale opgave

€31 december 2014

31 december 2013

Figuur 1: Ontwikkeling waarde voorraden

Hieruit blijkt dat de reeds gedekte verliezen ten opzichte van de totale post grondexploitaties beperkt zijn toegenomen. De verliezen zijn gevormd voor het project De Rugt (€ 1.304.000) en Begraafplaats Sint-Antonis (€ 100.000). De voorziening voor project De Rugt is in 2014 verhoogd met€ 246.000.


Een belangrijk onderdeel van de grondexploitaties is een inschatting van de in de grondexploitaties opgenomen programmering. Dit wil zeggen de omvang van het verwachte aantal te bouwen woningen in de komende jaren. Voor gemeente Waalwijk geldt dat dit betrekking heeft op woningbouw en bedrijventerreinen. De gemeente beoordeelt jaarlijks de programmering in samenspraak met de provincie Noord-Brabant. In 2014 heeft de provincie Noord-Brabant het woningbouwcontingent voor gemeente Waalwijk vastgesteld op 2160 woningen. Vanuit de vastgestelde plannen blijft gemeente Waalwijk ruim binnen het woningbouwcontingent.

Pagina 9 van 33

Naast de programmering is ook de schatting van wanneer kosten en opbrengsten worden gerealiseerd (fasering) een belangrijk element. Uit onze controle blijkt dat gemeente Waalwijk bij de actualisering van de grondexploitaties opbrengsten (maar ook corresponderende kosten) naar latere jaren heeft doorgeschoven. Hiermee wordt ingespeeld op de huidige situatie op de vastgoedmarkt, waarbij verkopen van kavels (maar bijvoorbeeld ook van bestaande woningen) niet geheel volgens de begroting worden gerealiseerd. Op basis hiervan is het verwachte resultaat van de complexen bijgewerkt. Het nemen van een aanvullend verlies is hierbij aan de orde voor project De Rugt. Voor gemeente Waalwijk geven wij onderstaande belangrijkste ontwikkelingen weer:

Landgoed Driessen Tot en met 2014 zijn er voor Landgoed Driessen 1280 woningen gerealiseerd. In 2015 zijn er 52 woningen in aanbouw en zijn er 21o woningen van de verschillende fases in voorbereiding. In de actualisering van de exploitatie in het voorjaar 2015 is ook het vastgestelde bestemmingsplan in 2013 meegenomen en gaat de gemeente uit van een afronding van het plan in 2026. Het gecalculeerde positieve resultaat komt uit op € 109.000. Gezien de omvangrijke boekwaarde ad € 22.285.000 en de omvang van de nog te realiseren opbrengsten van € 53.000.000 is het resultaat van het gehele plan weliswaar positief, maar wij raden u hierbij aan om de vinger aan de pols te houden aangezien een vertraging in de geplande uitgifte of een nadelig aanbestedingsresultaat voor een negatief resultaat kunnen zorgen.

Afbouw haven 1 t/m 6 De voorbereidingen om aan de oostzijde van haven 1 t/m 6 gronden in exploitatie te nemen zijn gestart. Dit om het volledige complex haven 1 t/m 6 af te maken. In 2014 is het bestemmingsplan door de raad vastgesteld. De hoge boekwaarde van € 13.150.000 komt voort uit de verwervingskosten, het bouwrijp maken, plankosten en toegeschreven rente. Grondverkopen zijn voor dit deelproject nog niet gerealiseerd. Wel is het de verwachting van het college dat de grondverkopen de reeds gemaakte kosten goedmaken.


De Rugt In 2014 heeft voor de exploitatie van De Rugt met name bijstelling van de verwachte uitgifte en verwachte opbrengsten plaatsgevonden. Reeds in eerdere jaren was een verliesvoorziening op deze exploitatie opgenomen. In 2014 is deze met € 248.000 verhoogd naar € 1.305.000. De toevoeging is te verklaren doordat het grondprijzenbeleid is bijgesteld en de exploitatieperiode is verlengd naar 2019.

Ontwikkelingen niet in exploitatie genomen gronden De totale boekwaarde van de niet in exploitatie genomen gronden komt ultimo 2014 uit op € 4.497.000 (2013: € 16.230.000). De grootste mutatie wordt verklaard doordat afbouw haven 1 t/m 6 in 2014 door het vaststellen van het bestemmingsplan is overgegaan naar de in exploitatie genomen gronden. Ultimo 2013 was de boekwaarde van dit plan € 11.662.000. Middels de nota grondexploitaties heeft de raad de intentie tot ontwikkeling van de plannen in de niet in exploitatie genomen gronden bekrachtigd. De gemiddelde boekwaarde per m2 van de gronden is € 25,28. Op basis van deze waardering hebben wij geen aanleidingen tot nadere afwaardering geconstateerd in 2014.

Fonds Bovenwijkse Voorzieningen; acties nodig om huidige werkwijze voort te kunnen zetten Gemeente Waalwijk werkt met een reserve Fonds Bovenwijkse Voorzieningen en in de exploitatieopzetten wordt de (toekomstige) bijdrage aan de reserve meegerekend. Op basis van het BBV is het niet toegestaan om gedurende de looptijd van een project een bijdrage aan de reserve Fonds Bovenwijkse Voorzieningen toe te schrijven. Volgens het BBV is het wel toegestaan deze bijdrage toe te rekenen aan een voorziening Fonds Bovenwijkse Voorzieningen. Om hieraan te kunnen voldoen heeft de gemeente een nota bovenwijkse voorzieningen en een structuurvisie nodig. Wij hebben begrepen dat deze in 2015 vastgesteld zal worden.

Pagina 10 van 33

Consequentie voor 2014 is dat de projectresultaten te laag zijn weergegeven doordat de toekomstige bijdrage aan de reserve al is meegerekend. Ook zou dan een verliesvoorziening te hoog zijn. Wij hebben de impact bepaald voor het project De Rugt en geconcludeerd dat de impact hierop beperkt is. Echter adviseren wij u wel om vanaf 2015 deze verwerkingswijze niet meer toe te passen en te gaan werken met een voorziening Fonds Bovenwijkse Voorzieningen.

Erfpachtgronden zijn juist gewaardeerd en gepresenteerd In 2013 heeft de commissie BBV een notitie met betrekking tot de verwerking van erfpachtgronden uitgebracht. De commissie heeft in deze notitie stellige uitspraken opgenomen ten aanzien van de verwerking van erfpacht. Uw gemeente beschikt over gronden die in erfpacht zijn gegeven. Wij hebben vastgesteld dat de waardering en presentatie van deze gronden zijn verwerkt in overeenstemming met het door de commissie BBV gestelde in de notitie ‘Erfpacht’.


Pagina 11 van 33

Belangrijkste schattingen

Bevindingen 2014

Toelichting

Gehanteerde rekenrente

De gemeente rekent met een rekenrente van 3,5% voor 2015 en 3,25% voor de jaren na 2015 (2013: 4%). Dit percentage sluit aan met de gehanteerde omslagrente in de jaarrekening. Het renteresultaat op basis van de omslagrente over 2014 in de jaarrekening bedraagt € 600.000 en is daarmee gezien de totale omvang van de gemeente beperkt. Wij hebben het college geadviseerd het renteresultaat meerjarig in kaart te brengen en indien nodig de omslagrente te herzien.

Kostenstijging

Voor de kostenstijging hanteert de gemeente een percentage van 1% vanaf 2013. Tevens vindt jaarlijks actualisatie van de exploitaties plaats, waarmee ook rekening wordt gehouden met aanbestedingsresultaten.

Opbrengstenstijging

De gemeente rekent met een opbrengstenstijging van 0% (in lijn met voorgaand jaar) en 1% vanaf 2019. Het gemeentelijke uitgiftebeleid is voorzichtigheidshalve niet geïndexeerd. Gezien de ontwikkelingen in de lopende exploitaties en de bijgestelde opbrengstenramingen adviseren wij u te oordelen hoe realistisch opbrengstenstijgingen in de grondexploitaties vanaf 2019 zijn. Dit ook in samenhang met het daadwerkelijke verloop van de uitgifte.

Gehanteerde programmering

Voor de toelichting op de programmering zie bovenstaande paragraaf.

Waardering NIEGG

Voor de toelichting op de waardering NIEGG zie bovenstaande paragraaf.

Controleverschil

Voorzichtig

Evenwichtig

Optimistisch

Controleverschil

Aanvaardbare bandbreedte – gebaseerd op materialiteitsoverwegingen Wij kunnen instemmen met de in de jaarrekening toegepaste waarderingsgrondslagen en de door het college gemaakte afwegingen en schattingen.


Pagina 12 van 33

1.4.

Overige kernpunten uit onze controle

Tijdens onze controle van de jaarrekening van gemeente Waalwijk hebben wij naast de grondexploitaties zoals opgenomen in paragraaf 1.3 de volgende kernpunten in de controle geconstateerd. Dit zijn onderdelen van de controle die een belangrijke invloed hebben op de jaarrekening. Onderstaand hebben wij de belangrijkste kernpunten toegelicht.

RKC-stadion aangemerkt als maatschappelijk vastgoed De raad heeft het RKC-stadion aangemerkt als maatschappelijk vastgoed. Kenmerken van maatschappelijk vastgoed zijn volgens de notitie vastgoed van de commissie BBV dat het vastgoed niet wordt gehouden om bewust winst en/of waardestijgingen te realiseren. Onder het BBV is het niet noodzakelijk vastgoed met een maatschappelijke functie af te waarderen naar marktwaarde en/of directe opbrengstwaarde als de bestuurlijke intentie bestaat om het vastgoed duurzaam te exploiteren. Gezien de huidige intentie van de raad met het RKC-stadion kunnen wij instemmen met de huidige waardering tegen WOZ-waarde. Daarbij is het van belang het risico te onderkennen dat wanneer de maatschappelijke functie wijzigt, er niet meer wordt gekozen voor een duurzame exploitatie of vanwege mogelijke andere ontwikkelingen met betrekking tot het stadion, een mogelijke afwaardering wel aan de orde is. Uit een recente taxatie (voorjaar 2015) blijkt een actuele waarde van het stadion van € 2.835.000. Wij adviseren u deze waarde ook toe te lichten in de jaarrekening. Daarbij heeft de gemeente in de paragraaf weerstandsvermogen het risico met betrekking tot de waardering van het stadion uiteengezet. Daarnaast heeft de gemeente een lening van € 2.100.000 uitstaan bij RKC. De financiële resultaten van RKC kunnen mogelijk in de toekomst ook leiden tot een aanpassing in de waardering van de lening.

Beheersing kasgelden oppakken in 2015 Wij hebben geconstateerd dat er ultimo 2014 geen kastellingen hebben plaatsgevonden voor de kassen bij de publieksbalie en de belastingen. Wij adviseren hierbij periodiek de kassen te laten tellen door onafhankelijke medewerkers en deze ook te documenteren, daar het werken met contante geldstromen verhoogde risico’s met zich meebrengt. De kasverschillen met de eerste kastellingen waren dat er meer gelden in kas waren dan opgenomen in de administratie. Derhalve is het belangrijk om ook de registratiefunctie onder de loep te nemen. Wij hebben geconstateerd dat de kassen op externe locaties wel consequent geteld zijn. Gemeente Waalwijk, 28 mei 2015, DvB/e0355747/AK/ab PwC

1.5.

Rapportage over de afgestemde speerpunten

In het controleplan zijn wij speerpunten overeengekomen. In deze paragraaf rapporteren wij over de opvolging.

Hoe stelt de gemeente bij uitbesteding vast dat social-returnvoorwaarden uitgevoerd worden? Het Sociaal Economisch Team heeft in 2014 een beleid rondom social return opgesteld. Vooruitlopend op dit beleid is bij enkele projecten reeds social return toegepast. Het bewaken van de social-returnvoorwaarden ligt bij de concerninkoper. Deze gebruikt een toetsingsplaat om vast te stellen of de partij aan de voorwaarden heeft voldaan. Ook wordt aanvullende informatie van de inkopende partij opgevraagd. Ter borging van het social-returnbeleid adviseren wij u om het beleid gemeentebreed vast te stellen.

Stelt de gemeente vast dat SLEM de gemaakte afspraken bij de huur/exploitatie nakomt? Ultimo 2014 heeft SLEM een betalingsachterstand met betrekking tot de huur richting de gemeente. In het verleden is er discussie geweest over de hoogte van de energienota’s die de gemeente factureert aan SLEM. De reguliere huurpenningen worden echter wel voldaan door SLEM. In april 2015 zijn er plannen tot nadere samenwerking tussen het Nederlands Leder en Schoenenmuseum en SLEM. Bij het verstrekken van eventuele nieuwe kredieten zal de gemeente rekening houden met eventuele betalingsachterstanden van SLEM.

Op welke wijze houdt de gemeente grip op de exploitatie van sportaccommodaties? Voor het beheer van de inkomsten en uitgaven van sportaccommodaties maakt gemeente Waalwijk gebruik van het programma Recreatex. Recreatex bevat een reserveringsmodule voor alle sportaccommodaties. Deze reserveringsmodule wordt door de beheerders van de sportaccommodaties gevuld. Op basis van de reserveringsmodule vindt de facturatie plaats (koppeling met de financiële administratie). Er vinden binnen gemeente Waalwijk geen verdere controles plaats om te beoordelen of deze facturatie op basis van de reserveringen volledig is. Hierbij wordt aangegeven dat wanneer reserveringen niet zouden worden ingevoerd in Recreatex, dubbelplanningen zouden kunnen ontstaan.

Pagina 13 van 33

Met betrekking tot de horeca is er een kassasysteem BORK (horeca aanwezig bij drie sporthallen en de zwembaden). Middels deze kassa’s worden de horecaverkopen en de toegang tot de zwembaden aangeslagen en op basis daarvan wordt de omzet bepaald. Contant geld wordt bewaard in een kluis die wordt geteld door medewerkers van gemeente Waalwijk. De inkopen vinden door de beheerders van de sportaccommodaties zelf plaats. De facturen komen binnen bij de gemeente en worden via het reguliere inkoopproces verwerkt. Autorisatie loopt via de beheerders omdat zij beschikken over de pakbonnen. Middels de administratie in Recreatex en betrokkenheid van de gemeente in het proces, wordt op hoofdlijnen grip gehouden op de exploitatie van de sporthallen. Wel adviseren wij de gemeente om procedures in te richten ter volledigheid van de facturatie van reserveringen.

1.6.

Wijzigingen in wet- en regelgeving zijn verwerkt in uw jaarrekening 2014

In 2014 is diverse wet- en regelgeving gewijzigd wat een impact heeft op uw jaarrekening 2014. Wij hebben vastgesteld dat deze wijzigingen juist en volledig zijn verwerkt in de definitieve jaarrekening 2014.

Wijzigingen in het BBV zijn goed verwerkt Deze wijzigingen hebben invloed op de benaming van balansposten in uw jaarrekening, de diepgang van de vereiste toelichtingen van uw verbonden partijen en de rubricering van de balansposten materiële en financiële vaste activa, vlottende activa, voorzieningen, vaste schulden en vlottende passiva. De stelselwijziging met betrekking tot de rioolheffing had u reeds in uw jaarrekening 2013 verwerkt, buiten de overheveling van de reserves rioolheffing en afvalstoffenheffing naar de voorziening. Deze wijzigingen zijn als stelselwijziging verwerkt. Verder is dit jaar voor het eerst een toelichting op schatkistbankieren opgenomen in de jaarrekening en is inzicht gegeven in de incidentele baten en lasten per programma en de structurele reservemutaties per programma.

Notitie riolering leidt tot aanpassingen in vermogen en voorzieningen In november 2014 is er een nieuwe notitie riolering van de commissie BBV verschenen. Essentie van de notitie is dat de wetgever beter wil borgen dat de via de rioolheffing ontvangen gelden beschikbaar blijven voor het doel waarvoor ze geheven zijn. Zo komen de gelden van een onvoldoende voorziening groot onderhoud rioleringen en de opgehaalde gelden die per balansdatum niet zijn besteed door later investeren en uitvoeren voortaan in een voorziening. Alleen efficiency- en aanbestedingsvoordelen kunnen toegevoegd worden aan een bestemmingsreserve riolering waarover de raad vrij mag beschikken. Bestaande reserves moeten per 31 december 2014 voor zover ze niet zijn ontstaan uit bovengenoemde verschillen omgezet worden naar een voorziening. De commissie BBV adviseert drie voorzieningen:  Voorziening groot onderhoud (artikel 44 lid 1c).  Spaarbedragen voor toekomstige vervangingsinvesteringen (artikel 44 lid 1d).  Voorziening voor niet bestede van derden verkregen middelen (artikel 44 lid 2). Op grond van de nieuwe notitie heeft gemeente Waalwijk de egalisatiereserve voor riolering en afvalstoffenheffing overgeboekt naar een voorziening voor niet bestede van derden verkregen middelen voor € 2.229.000. Gemeente Waalwijk heeft de overboeking verwerkt conform de uitgangspunten van de notitie van de commissie BBV. Dit houdt in via een stelselwijziging met een rechtstreekse vermogensmutatie voor de mutaties in 2014. De nieuwe notitie riolering schrijft ook voor dat investeringen in de riolering afzonderlijk in de balans dienen te worden opgenomen als ‘investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven’. Dit onderdeel heeft gemeente Waalwijk reeds in 2013 opgenomen in de jaarrekening.

Aandacht voor verbonden partijen neemt toe In november 2014 is ook een nieuwe notitie verbonden partijen van de commissie BBV verschenen. In deze notitie zijn een aantal aspecten van verbonden partijen nader uitgewerkt, zoals de definities van een verbonden partij (een financieel en bestuurlijk belang), de verwerkingswijze in de jaarrekening, rechtmatigheidsaspecten en governance. Hieruit blijkt de toegenomen aandacht voor verbonden partijen. In de paragraaf verbonden partijen heeft gemeente Waalwijk de vereisten uit de notitie verwerkt.


Pagina 14 van 33

1.7.

Het jaarverslag en paragrafen voldoen aan de gestelde eisen

Het jaarverslag voldoet aan de gestelde eisen

Opzet van het jaarverslag is transparant

Als uw accountant dienen we op grond van de wettelijke verplichtingen ingevolge het Burgerlijk Wetboek - voor zover wij hiertoe in staat zijn - vast te stellen of het jaarverslag zoals opgenomen op pagina 1 tot en met 200 van het jaarverslag en jaarrekening 2014 is opgesteld in overeenstemming met het BBV. Verder dienen wij te rapporteren - voor zover wij dat kunnen beoordelen - of het jaarverslag verenigbaar is met de jaarrekening. Op basis van de uitgevoerde werkzaamheden hebben wij geen tekortkomingen of inconsistenties te melden op dit gebied.

Tevens hebben wij de mate van transparantie van het jaarverslag getoetst. Hierbij hebben wij onder meer gekeken naar de leesbaarheid van uw jaarrekening. Worden belangrijke doelstellingen die de raad heeft beoogd ook gerealiseerd? Geeft de jaarrekening voldoende inzicht in het behaalde resultaat voor en na bestemming? Dat zijn vragen die bij u als raadslid leven. Daarbij komt dat het BBV in 2013 is aangescherpt ten aanzien van de toelichting op de paragraaf verbonden partijen en de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. Deze toelichtingen zijn van kracht vanaf het verslaggevingsjaar 2014. Wij hebben beoordeeld of de toelichtingen in uw jaarrekening voldoen aan de gestelde eisen volgens het BBV. In de tabel op de volgende pagina gaan wij nader in op een aantal constateringen en aanbevelingen in uw jaarverslag en de daarbij behorende paragrafen.


Pagina 15 van 33

Constatering

Aanbeveling

Doelstellingen en realisatie per programma worden transparant toegelicht.

Doelstellingen worden consequent toegelicht volgens de drie-W-systematiek.

Duidelijk inzicht aanwezig in resultaatanalyse voor en na bestemming.

In de analyse geeft het college inzicht in de afwijkingen met de begroting na resultaatbestemming. Wij zijn van mening dat de analyse voldoende inzicht geeft in de afwijkingen ten opzichte van de begroting.

De paragraaf verbonden partijen voldoet aan het BBV.

De paragraaf verbonden partijen voldoet aan de gestelde eisen uit het BBV.

Volgens artikel 15 van het BBV bevat de paragraaf betreffende de verbonden partijen ten minste:  de visie op verbonden partijen in relatie tot de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in de begroting;  de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen;  de lijst van verbonden partijen. In de lijst van verbonden partijen wordt ten minste de volgende informatie opgenomen:  de naam en de vestigingsplaats;  het openbaar belang dat op deze wijze behartigd wordt;  het belang dat de provincie onderscheidenlijk de gemeente in de verbonden partij heeft aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar;  de verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar;  de verwachte omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar. De paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing geeft voldoende inzicht.

Voor de toelichting verwijzen wij naar paragraaf 1.6.

Volgens artikel 11 lid 2 bevat de paragraaf betreffende het weerstandsvermogen en risicobeheersing ten minste:  een inventarisatie van de weerstandscapaciteit;  een inventarisatie van de risico’s;  het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico’s.


Pagina 16 van 33

1.8.

De financiële positie van gemeente Waalwijk vraagt aandacht

Langs de lijnen van financiële stabiliteit, wendbaarheid, weerbaarheid en wettelijke kaders hebben wij de financiële positie eind 2014 van gemeente Waalwijk op hoofdlijnen geanalyseerd. Om een beeld te krijgen van de ontwikkelingen van de financiële positie hebben wij deze uiteengezet in onderstaande kengetallen. Domeinen

2014

2013

Solvabiliteit

30%

32%

Liquiditeit (current ratio)

3,00

2,86

Vaste activa economisch nut + BIE in verhouding tot langlopende schulden

1,24

1,25

Resultaat na bestemming in relatie tot de totale lasten

2,15%

2,53%

Stabiliteit

Materieel begrotingsevenwicht (structurele baten/structurele lasten)

n.v.t.

Wendbaarheid Vrije reserves x € 1 miljoen Brutoschuld als aandeel van de exploitatie Afschrijvingslasten in % van de totale lasten voor bestemming Personeelslasten in % van de totale lasten voor bestemming

7,1

8,0

67%

72%

3,90%

5,55%

17%

15%

De wendbaarheid van gemeente Waalwijk wordt verklaard door de afname van de reserves vanuit de BBV-wijziging. De brutoschuld bestaat uit de totale schulden in verhouding tot de totale lasten en beperkt de mogelijkheden van de gemeente om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. De afschrijvingslasten zijn lager in 2014 doordat in 2013 incidentele afschrijvingen op riolering (conform de BBV-wijzigingen) hebben plaatsgevonden. De omvang van de vrije reserves, in combinatie met de beschikbare liquide middelen, de aangetrokken langlopende financiering en de omvang van de gelden die de gemeente ‘vast’ heeft zitten in de financiële vaste activa en de voorraden maken de gemeente verminderd wendbaar en vragen om actieve liquiditeitenplanning. Deze observaties komen overeen met de over 2014 uitgevoerde stresstest.

Risico’s in paragraaf weerstandsvermogen inzichtelijk gemaakt

Weerbaarheid A.

Weerstandscapaciteit

28.800

38.100

B.

Beleidsrisico’s en bedrijfsrisico’s

18.200

13.857

Verhouding risico’s tot de capaciteit (A/B)

1,58

2,75

Wettelijke kaders Referentiewaarde EMU-saldo (tekort) x € 1 miljoen

(4.122)

Werkelijk (tekort)

(8.198)


De financiële positie op basis van de opgenomen domeinen vraagt de aandacht van gemeente Waalwijk. De solvabiliteit is afgenomen door de verwerking van de BBV-wijziging zoals toegelicht in paragraaf 1.4. De afgenomen liquiditeit is het gevolg van de afname van de banksaldi en de netto vlottende schulden. De afwijking in het resultaat na bestemming wordt in 2014 met name verklaard door de afwaardering van de boekwaarde van het oud-gemeentehuis Sprang Capelle.

In de paragraaf weerstandsvermogen zijn de mogelijke risico’s die op de gemeente afkomen inzichtelijk gemaakt. Tevens zijn hierin in de toelichting de kans van optreden en de genomen beheersmaatregelen meegenomen. De verhouding risico’s tot de capaciteit is afgenomen in 2014 door bijstelling van de risico’s (met name uit de decentralisaties) en de bijstelling van de stille reserves. Van de panden in de stille reserves zijn de boekwaarden afgezet tegen de WOZ-waarden. In de weerstandscapaciteit wordt er tevens vanuit gegaan dat de OZB met 100% verhoogd kan worden. Wij vragen u te overwegen of dat een realistisch uitgangspunt is, wanneer dit op basis van de geconstateerde risico’s noodzakelijk zou zijn. Ook als de onbenutte belastingcapaciteit uit de weerstandscapaciteit zou worden gelaten, is de capaciteit voldoende om de geconstateerde risico’s in 2014 af te dekken.

Pagina 17 van 33

2.

Update over onze eerdere communicatie

Tijdens de eerdere fases van onze controle hebben wij u geïnformeerd over diverse bevindingen en andere waarnemingen. Voorbeelden hiervan zijn de controleaanpak en de rapportage interim-bevindingen controle. Dit deel bevat geactualiseerde conclusies over die bevindingen of andere waarnemingen voor zover deze relevant worden geacht.


Pagina 18 van 33

2.1.

Controlerisico’s zijn niet gewijzigd ten opzichte van het controleplan

In dit deel geven wij een samenvatting van de belangrijkste geconstateerde controlerisico’s, zoals ook aan u gecommuniceerd in ons controleplan 2014. In het algemeen is onze risicoanalyse ongewijzigd gebleven ten opzichte van de risico’s zoals samengevat in onze controleaanpak, zoals blijkt uit onderstaande tabel: Geconstateerde controlerisico’s Tijdige inrichting interne beheersing decentralisaties Doorbreken van beheersmaatregelen door het management

Overwegingen voor verhoogd risico Financiële risico’s als op 1 januari 2015 de voorbereidingen niet gereed zijn Geen specifiek hoger risico maar wel een inherent

Interne beheersing gemeente Waalwijk 

Uitgevoerde werkzaamheden 



Vertaling beleid van uitvoeringsnota’s/verordeningen Opzet interne beheersing

Voor de uitgevoerde werkzaamheden verwijzen wij naar paragraaf 3.1

 

Aanwezige AO/IC Gedragscodes



Journaalposten beoordeeld door het gebruik van data-analyse Detailcontrole op niet-standaardboekingen en schattingsposten Naleving van integriteitsprotocollen besproken

 

Verscherpte regelgeving internal audit functie (IAF)

Niet voldoen aan minimale vereisten IAF

  

Deskundigheid Objectiviteit Systematische en gedisciplineerde benadering (waaronder kwaliteitstoetsing)



Kwaliteitsplan en uitgevoerde werkzaamheden IAF beoordeeld; op basis hiervan kunnen wij vaststellen dat de gemeente heeft voldaan aan de minimale vereisten om als IAF aangemerkt te worden

Naleving nieuwe/gewijzigde wet- en regelgeving WNT, aanbestedingswet en WM&O

Hoger risico op rechtmatigheidsfouten



Implementatie beheersmaatregelen ter preventie Toets op naleving

 

Opzet beheersing besproken WNT-gegevens in detail gecontroleerd aan de hand van het controleprotocol

Europese aanbestedingsrichtlijn en aanbestedingswet

Rechtmatigheidsfouten als gevolg van niet naleven van de EAR of aanbestedingswet



Maatregelen in de procedures door afdeling inkoop ter naleving van EAR en aanbestedingswet



Opzet, bestaan en werking beoordeeld Volledigheidstoets EAR en eigen deelwaarnemingen uitgevoerd; hieruit zijn geen bevindingen geconstateerd

Onjuiste waardering van gronden en onjuiste toepassing van parameters

 

Risicobeheersing op projecten Voldoende ‘checks and balances’ in het primaire proces



Beheersing bouwgrondexploitatie en vastgoed






Voor de uitgevoerde werkzaamheden verwijzen wij naar paragraaf 1.3

Pagina 19 van 33

Geconstateerde controlerisico’s Beheersing verbonden partijen

Overwegingen voor verhoogd risico Financiële tegenvallers bij verbonden partijen

Interne beheersing gemeente Waalwijk 

Sterke beheersing verbonden partijen (naleving afspraken, P&Ccyclus, monitoring afspraken en financiële positie)

Uitgevoerde werkzaamheden 

  SiSa en inkomende subsidies

Oplevering en kwaliteitsborging blijven een aandachtspunt

 

Centrale coördinatie en interne kwaliteitstoetsing Aandacht voor specifieke regelingen

  


Tussentijdse monitoring van verbonden partijen is georganiseerd vanuit de periodieke overleggen De beoordeling van de waardering laat geen bijzonderheden zien Vastgesteld dat BBV-wijzigingen juist zijn toegepast Beheersing proces inkomende subsidies beoordeeld Totstandkomingsproces SiSabijlage beoordeeld en uitkomsten in detail gecontroleerd Vastgesteld dat uitgaven betreffende participatie juist en rechtmatig zijn verantwoord middels uitvoeren deelwaarnemingen

Pagina 20 van 33

2.2.

Samenwerking met interne accountantsfunctie

Goede samenwerking met de interne accountantsfunctie

Effect van wijzigingen in ISA 610 (herzien)

Tijdens de controle 2014 hebben wij verschillende keren vergaderd met de interne accountantsfunctie. De interne accountantsfunctie bij gemeente Waalwijk is belegd bij de afdeling interne controle.

International Standard on Auditing (ISA) 610/NV COS 610 is van toepassing op de samenwerking van de externe accountant met de interne accountantsfunctie. ISA 610/NV COS 610 is in 2014 herzien om externe accountants in staat te stellen beter gebruik te maken van het werk van een interne accountantsfunctie. Ook is in ISA 610/NV COS 610 een wijziging aangebracht om aanwijzingen te geven voor het gebruik van interne accountants voor directe ondersteuning (‘direct assistance’). Deze wijziging werd in 2014 van kracht. Voorts heeft de algemene vergadering van de NBA in juni 2014 het besluit genomen om de Verordening Accountantsorganisaties aan te passen. Door dit besluit zal het vanaf boekjaar 2015 niet langer mogelijk zijn om gebruik te maken van directe ondersteuning. Wij zijn verplicht ons te houden aan de Nadere Voorschriften Controle- en Overige Standaarden (NV COS) die overeenkomen met de ISA’s.

Wij hebben onder andere gesproken over het interne controleplan 2014, onze controleaanpak 2014, de interne auditrapportages, meldingen van fraude en onze rapportage interim-bevindingen controle 2014. Dit heeft niet geleid tot aanpassingen in ons controleplan. Bovendien hebben wij - zoals aangegeven in onze controleaanpak - ook gesteund op bepaalde werkzaamheden die zijn verricht door de interne accountantsfunctie. In dit verband hebben wij (i) de objectiviteit en (ii) de competentie van de interne accountantsfunctie beoordeeld en zijn wij tevens nagegaan of (iii) deze afdeling in 2014 steeds een systematische en gedisciplineerde benadering, met inbegrip van kwaliteitscontroles, heeft toegepast. Wij zijn van mening dat de afdeling wel aan alle drie criteria voldoet. Wij konden dus gebruikmaken van de werkzaamheden van deze afdeling, en wel om de volgende redenen:  De onafhankelijke positie in de organisatie.  De gestructureerde benadering van de werkzaamheden inclusief beoordeling door het afdelingshoofd.  De competentie van de medewerkers van de afdeling interne controle.


Het is nog wel mogelijk om gebruik te maken van het werk van interne accountants binnen het kwaliteitssysteem van de interne auditfunctie. Vooruitlopend op het NBA-besluit heeft PwC besloten om al voor de wettelijke accountantscontroles over 2014 geen directe ondersteuning meer toe te staan. Wij hebben het effect van ISA 610/NV COS 610 (herzien) op onze samenwerking met uw interne accountantsfunctie beoordeeld en de volgende extra werkzaamheden uitgevoerd:  zelfstandig het bestaan van de procedures vastgesteld;  kwaliteitsbeoordelingssysteem inclusief de review van de concerncontroller besproken;  het overdoen van minimaal 5% van de werkzaamheden zoals uitgevoerd door het bedrijfsbureau;  doornemen en bespreken van de aanpak en de geconstateerde bevindingen.

Pagina 21 van 33

2.3.

Huidige niveau van interne beheersing is van voldoende niveau

Er zijn voldoende maatregelen getroffen voor een betrouwbare en rechtmatige gegevensverwerking. De interne beheersing, de administratieve organisatie en de IT-systemen vormen de basis voor een betrouwbare en rechtmatige gegevensverwerking. Naar aanleiding van onze interim-controle concluderen wij dat de gemeente voldoende beheersmaatregelen heeft getroffen om de betrouwbare gegevensverwerking mogelijk te maken. In onderstaande tabel geven wij opvolging aan de in de interim-rapportage opgenomen bevindingen.

#

Geconstateerde tekortkomingen

Status Final 2014

Status Interim 2014

Uitgevoerde gegevensgerichte controleaanpak

1

Aanvullende werkzaamheden WMO noodzakelijk

De afdeling WMO heeft de aanvullende werkzaamheden uitgevoerd. Deze werkzaamheden hebben niet geheel de controledoelstellingen af kunnen dekken. Derhalve hebben wij zelfstandig een deelwaarneming uitgevoerd. Hieruit zijn geen bevindingen gekomen ten aanzien van de afstemming tussen zorgindicatie en zorgfacturen. Wel adviseren wij de werkzaamheden beter binnen de afdeling WMO te borgen door aansluiting bij de betaling en dit te laten toetsen door de afdeling interne controle.

2

Aansluiting subsidiebeschikkingen met financiële administratie ontbreekt

De afdeling interne controle heeft de aansluiting opgesteld. Uit de aansluiting zijn enkele verschillen naar voren gekomen. Deze hebben echter geen materiële impact. Wel adviseren wij deze aansluiting structureel in het proces te borgen.

3

Foutieve verhoging jeugdsubsidies achteraf rechtgezet

De foutieve verhoging is achteraf goedgekeurd, tevens is vastgesteld dat dit niet met andere subsidies is gebeurd.

5

Borgen van volledigheid parkeergelden

Het is niet mogelijk om een ISAE 3402-verklaring van de accountant van P1 te ontvangen. Wel heeft de gemeente aanvullende werkzaamheden uitgevoerd op de ontvangen controleverklaring van de accountant van P1.

6

Vaststellen van levering of dienst bij inkopen gemandateerd aan de budgethouder

De interne controle heeft de werkzaamheden niet meegenomen, maar vanuit de accountantscontrole hebben we aanvullende werkzaamheden uitgevoerd en hierbij geen bijzonderheden geconstateerd.


Pagina 22 van 33

2.4.

IT-omgeving laat verbeterpotentieel zien

Vanuit wet- en regelgeving is het vereist dat wij een reflectie geven op de betrouwbaarheid en continuïteit van uw geautomatiseerde gegevensverwerking. Als onderdeel van de jaarrekeningcontrole 2014 van gemeente Waalwijk hebben wij de opzet en het bestaan van de algemene IT-beheersmaatregelen (IT General Controls) beoordeeld rondom het financiële systeem (Civision Middelen). De resultaten van onze werkzaamheden hebben we hieronder samengevat. De detailbevindingen zijn reeds in een eerder stadium met u gedeeld.

Bevindingen ten aanzien van de IT General Controls De IT-beheerprocessen wijzigingsbeheer en autorisatiebeheer volgen een gestructureerd proces. Zo hebben we vastgesteld dat voor deze processen formele procedures aanwezig zijn en processtappen in het helpdesksysteem TopDesk worden geregistreerd. Op basis van onze werkzaamheden hebben wij onderstaande verbeterpunten vastgesteld: Wijzigingsbeheer: Op basis van een deelwaarneming van één wijziging in de periode 1 januari 2014 tot en met 31 december 2014 hebben wij vastgesteld dat de testresultaten van deze wijziging niet gedocumenteerd zijn. Het risico is aanwezig dat onvoldoende geteste wijzigingen in productie worden genomen. Wij adviseren gemeente Waalwijk om een volgbare audittrail te documenteren waaruit blijkt dat alle wijzigingen op een betrouwbare wijze zijn getest alvorens implementatie in de productieomgeving plaatsvindt. Autorisatiebeheer Civision Middelen en netwerk:  Een formele procedure voor het toekennen/wijzigen/verwijderen van rechten binnen applicaties (waaronder Civision Middelen) ontbreekt.  De organisatie voert geen periodieke controle uit op de juistheid van de autorisaties binnen het netwerk en Civision Middelen. Beheerders voeren op ad hoc basis controles uit, maar de resultaten en opvolging van deze controles worden niet gedocumenteerd.  Binnen Civision Middelen beschikken zes financiële medewerkers over beheerrechten terwijl zij geen beheertaken uitvoeren.  De wachtwoordrestricties van het netwerk voldoen niet op alle aspecten aan de best practice. Gemeente Waalwijk, 28 mei 2015, DvB/e0355747/AK/ab PwC

 

Voor Civision Middelen gelden beperkte wachtwoordrestricties. De enige restrictie die de applicatie eist is dat het wachtwoord uit minimaal zes karakters moet bestaan. Binnen Civision Middelen is logging geactiveerd op mutaties van de gebruikersrechten en crediteurenstamgegevens. Deze logging wordt echter niet periodiek beoordeeld en uitsluitend bij incidenten geraadpleegd.

Het risico van bovenstaande bevindingen is dat ongeautoriseerde toegang tot/ transacties in Civision Middelen kan plaatsvinden. Ten tijde van de controle lopen er verbeteracties om de logische toegangsbeveiliging binnen het netwerk en Civision Middelen aan te scherpen, onder andere door het reduceren van het aantal gebruikersaccounts met beheerrechten binnen de financiële applicatie Civision Middelen. Wij adviseren gemeente Waalwijk om een formele autorisatieprocedure op te stellen en om periodiek vast te stellen of de autorisaties op netwerk- en applicatieniveau in lijn zijn met de functies van de medewerkers. Het verdient aanbeveling de resultaten van deze controle te documenteren.

Cyberrisico’s bestaan door gebruik van verouderde Windows-versies De manier waarop organisaties en de maatschappij kijken naar cybersecurity verandert snel aangezien organisaties er continu mee geconfronteerd worden. De inzet van nieuwe technologieën zoals Social Media, Mobile Devices en Cloud Computing kan bijdragen aan efficiëntere en effectievere processen, maar stelt ook hogere eisen aan de informatiebeveiliging. Cybersecurity is niet uitsluitend een IT-uitdaging, maar een organisatiebrede aangelegenheid. Ontwikkelingen binnen gemeente Waalwijk als het toenemend gebruik van mobile devices, implementaties van nieuwe systemen en toenemende samenwerking met andere gemeenten in de regio vragen om een organisatiebrede aanpak van cybersecurity. Op basis van onze werkzaamheden stellen wij vast dat de gemeente gebruikmaakt van verouderde Windows-versies (2003) op zeven machines. Deze versies worden per 14 juli 2015 door de leverancier (Microsoft) niet meer beschermd met beveiligingsupdates en kennen een veelvoud aan kwetsbaarheden, waardoor ze een beveiligingsrisico vormen. Wij adviseren gemeente Waalwijk, zoals u voornemens bent, de verouderde Windows-versies zo snel mogelijk uit te faseren en het patchmanagementproces te formaliseren.

Pagina 23 van 33

Europese Privacy Verordening Vanuit Europa wordt gewerkt aan de uitrol van aangescherpte dataprivacyregelgeving, die van toepassing zal worden voor alle EU-lidstaten. Het belangrijkste verschil met de huidige Europese Privacyrichtlijn is dat het een verordening betreft, die direct in werking treedt voor alle lidstaten. Daarnaast geeft het de toezichthoudende instanties (als het College Bescherming Persoonsgegevens) de mogelijkheid tot het uitdelen van hoge boetes en de verplichting tot het melden van datalekken. Een belangrijke nieuwe eis in de verordening is de verplichting om een Functionaris voor de Gegevensbescherming (Privacy Officer) aan te stellen op het moment dat een organisatie meer dan 5000 verwerkingen doet per jaar. Op dit moment is deze rol niet in deze hoedanigheid belegd binnen gemeente Waalwijk. De organisatie beschikt wel over een privacyreglement en gedragsregels rondom het gebruik van ICT middelen. Ondanks onzekerheid over de invoering van de Europese Privacy Verordening adviseren wij om vroegtijdig de impact hiervan voor uw organisaties vast te stellen, onder andere door:  per proces/applicatie inzichtelijk te maken welke verwerkingen van privacygevoelige data plaatsvinden, alsmede in hoeverre de huidige beheersmaatregelen privacyrisico’s voldoende mitigeren;  inzichtelijk te maken hoeveel verwerkingen van privacygevoelige data gemeente Waalwijk op jaarbasis doet (meer dan 5000?);  afhankelijk van de uitkomst van voorgaande bullet een Functionaris voor de Gegevensbescherming (Privacy Officer) aan te stellen;  te borgen dat met alle leveranciers en partners afspraken zijn gemaakt rondom informatiebeveiliging, privacy en specifiek over de melding van datalekken. Gemeente Waalwijk heeft per 1 april 2015 een Cyber Information Security Officer aangetrokken die start met het opstellen van een informatiebeveiligingsbeleid. Wij adviseren u hierbij nadrukkelijk aandacht te besteden aan privacy, nieuwe regelgeving en de risico’s die ontstaan door de nieuwe ontwikkelingen in de ICT-infrastructuur en de inzet van nieuwe technologieën (waaronder Mobile Devices). Het beleid dient vervolgens definitief vastgesteld en geïmplementeerd te worden in de organisatie.

2.5.

Wij zijn onafhankelijk

We hebben onze naleving van de externe standaarden, de wereldwijde onafhankelijkheidsstandaarden van PwC en de onafhankelijkheidsregels van gemeente Waalwijk voor onze totale dienstverlening in 2014 bewaakt en bevestigen dat we aan deze onafhankelijkheidsverplichtingen hebben voldaan.

2.6.

Geen aanwijzingen van fraude geconstateerd

Fraude, fouten en niet-naleving van wet- en regelgeving De verantwoordelijkheid voor de jaarrekening berust bij het college Uit dien hoofde is het college verantwoordelijk voor het beschermen van het vermogen van de gemeente, het voeren van een afdoende financiële administratie en het in stand houden van een geschikt systeem van interne beheersing (waaronder procedures voor het waarborgen van de betrouwbaarheid en continuïteit van geautomatiseerde systemen en het voorkomen en opsporen van fraude, overige onregelmatigheden en fouten en niet-naleving van wet- of regelgeving). Wij hebben onze controle zodanig ingericht dat wij een redelijke mate van zekerheid verkrijgen dat de jaarrekening in haar geheel geen afwijkingen van materieel belang bevat die het gevolg zijn van fraude of fouten. Onze controle bestond niet uit een uitvoerige controle van transacties zoals noodzakelijk zou zijn om fouten of fraude die niet hebben geleid tot materiële afwijkingen in de jaarrekening te kunnen opsporen. Het dient te worden onderkend dat het controleproces inherente beperkingen kent. Als gevolg van de aard van fraude, met name wanneer daarbij sprake is van verhulling door samenzwering en vervalsing van documenten, is het mogelijk dat bij een controle die is opgezet en uitgevoerd in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden materiële fraude niet wordt ontdekt. Hoewel doeltreffende interne beheersingsmaatregelen het risico dat fouten en fraude zich voordoen of onontdekt blijven, doen afnemen, wordt dit risico hiermee niet weggenomen. Wij kunnen daarom niet garanderen dat eventuele fouten of gevallen van fraude ontdekt worden. Gegeven de inherente beperkingen van het controleproces en het interne beheersingssysteem kan en mag er niet op vertrouwd worden dat ons onderzoek alle fouten of gevallen van fraude aan het licht zal brengen. Tijdens onze controle van de jaarrekening 2014 hebben wij geen aanwijzingen voor fraude gevonden.


Pagina 24 van 33

3.

2015 en verder

In dit deel gaan wij in op een aantal ontwikkelingen op het gebied van regelgeving en financiële verslaggeving die in 2015 en latere jaren gevolgen zullen hebben voor gemeente Waalwijk.


Pagina 25 van 33

3.1.

Informatievoorziening decentralisaties niet voldoende om op te kunnen sturen

Hoewel de decentralisaties zijn ingevoerd vanaf boekjaar 2015 en daarom (nauwelijks) invloed hebben op uw jaarcijfers 2014, hebben wij tijdens onze controle op hoofdlijnen gekeken naar de status van de implementatie van de decentralisaties. De attentiepunten kunnen als volgt samengevat worden.

De raad wordt daarbij periodiek van de voortgang op de hoogte gehouden met tussentijdse financiële informatie op detailniveau. De laatste memo dateert van 31 maart 2015, waarin de werkgroep de laatste stand van zaken toelicht. De mate van detail in de financiële cijfers zal toenemen. Hierbij adviseren wij u ook de vinger aan de pols te houden, zodat u tijdig kunt inspelen op mee- en tegenvallers.

Inrichten van de processen in volle gang

Aansluiten (niet-)financiële informatie op behoefte budgethouders

Budgetten detailleren en operationaliseren naar afdeling, team, wijkteam

Kennisoverdracht c.q. – vergroting medewerkers

Inrichten budgeten mandaatregelingen afdeling, team, wijkteam

Werkprocessen inrichten

Ontsluiten budgetten t.b.v. monitoring (management systemen)

Figuur 2: Aandachtspunten voor de realisaties

Risico’s decentralisaties in eerste kwartaal 2015 nog niet concreet gemaakt De gemeente is zich bewust van deze risico’s en heeft per transitieonderdeel een risicokaart opgesteld en de uitkomsten hiervan opgenomen in de risicoparagraaf van de begroting 2015. Hierin wordt beschreven dat 2015 een overgangsjaar betreft en naarmate meer informatie en ervaring beschikbaar is het risico verder uitgewerkt zal worden. Wij adviseren u deze risico’s zoveel mogelijk financieel te vertalen en de raad te wijzen op de aanwezige maximale risico’s.


De gemeente is bezig met het onderzoeken van de optimale inrichting van de administratieve organisatie en beheersing hierbij. Naar verwachting wordt het onderzoek in juni afgerond en vindt de implementatie plaats. Wij adviseren u hierbij ook de informatiestroom met de samenwerkende partijen mee te nemen. Onze belangrijkste aandachtspunten zijn:  Informatie-uitwisseling met zorgaanbieders en uitvoerende partijen.  Informatievoorziening rondom de realisatie ten opzichte van de begroting, zodat de gemeente sturing kan uitvoeren.  Mogelijke beheersmaatregelen in de processen, zodat de gemeente kan vaststellen dat de zorg geleverd is en dat deze rechtmatig heeft plaatsgevonden. Het is van belang dat de gemeente snel inzicht krijgt in bovenstaande elementen om ook de getrouwheid en rechtmatigheid van de geleverde zorg in 2015 te kunnen waarborgen. Wij hebben met de afdeling interne controle afgesproken de vinger aan de pols te houden en gezamenlijk voor de zomer de risico’s inclusief beheersmaatregelen in kaart te brengen.

Rechtmatigheid van de gedeclareerde zorg is een aandachtspunt Voor het leveren van zorg hebt u in 2014 contracten gesloten met bestaande en nieuwe leveranciers. Tegelijkertijd waren nog niet alle cliënten die zorg ontvingen in 2014 in beeld en is afgesproken dat zorg aan bestaande cliënten vooralsnog wordt gecontinueerd. In de loop van 2015 zult u declaraties van de zorgaanbieders ontvangen en moet u vaststellen dat de gedeclareerde kosten rechtmatig zijn. Wij adviseren u op korte termijn afspraken te maken over de wijze van verantwoorden door de zorgaanbieders en waar nodig de verwachte werkzaamheden van de accountant daarbij vast te leggen in een controleprotocol.

Pagina 26 van 33

Rechtmatigheid van de PGB-budgetten is een aandachtspunt Met ingang van 2015 wordt de financiële uitbetaling, registratie en afwikkeling van de PGB-budgetten voor gemeenten uitgevoerd door de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Voor de gemeente is het van belang grip te hebben op een juiste en rechtmatige verantwoording van de gemeentelijke bestedingen. Op dit moment wordt door de SVB gekeken naar een mogelijke verantwoordingssystematiek richting gemeenten. Deze ontwikkeling is ook voor uw gemeente van belang. Daarnaast is het van belang dat de gemeente zelfstandig deze uitgavenstroom monitort.

IT-toepassingen zijn een blijvend aandachtspunt Gemeente Waalwijk heeft in 2014 met VNG en KING onder andere gewerkt aan best practices op het gebied van de IT-inrichting. We hebben vernomen dat de coöperatie zich aansluit bij de ICT-infrastructuur die door de gemeente is ontwikkeld. Om te komen tot een uniforme werkwijze in de wijkteams en jeugden gezinsteams zijn deze op 1 mei 2014 overgestapt op één registratiesysteem: RIS. De systemen waren voor 1 januari 2015 gereed. Voor 2015 is het van belang om duidelijke afspraken te maken over procedures en controles die waarborgen dat de registratie van gegevens betrouwbaar en continu is.

3.2.

Extra lasten vakantiegeld in 2015

In het principeakkoord cao gemeenten 2013-2014 wordt het Individuele Keuzebudget (IKB) geïntroduceerd. Uiterlijk 1 januari 2016 moet dit ingevoerd worden. Het vakantiegeld is onderdeel van het IKB en moet gereserveerd en ingezet worden in het jaar dat het opgebouwd wordt. De afspraken over het uitbetalen van het vakantiegeld over de periode juni tot en met december 2015 zijn nog niet bekend. De mogelijke varianten zijn:  Volledige uitkering 2015.  Volledige uitkering 2016.  Uitkering gespreid over 2015 en 2016.

3.3.

Vennootschapsbelasting komt eraan

De Europese Commissie heeft geoordeeld dat overheidsbedrijven die economische activiteiten ontplooien op dezelfde wijze als private partijen aan vennootschapsbelasting moeten worden onderworpen. Tussen hen moet sprake zijn van een fiscaal ‘Level Playing Field’. Het wetsvoorstel dat hiervoor moet zorgen, is op 18 december 2014 door de Tweede Kamer aangenomen en de voorbereidingen voor de behandeling in de Eerste Kamer zijn in volle gang. De wet zal dan per 1 januari 2016 van toepassing worden.

Welke impact kan het wetsvoorstel hebben? De wet raakt gemeente Waalwijk maar ook de gemeenschappelijke regelingen waarin gemeente Waalwijk deelneemt of bestuurlijk mee gelieerd is. In de wet zijn een aantal belangrijke vrijstellingen opgenomen, zoals de interne, de overheidstaak- en de samenwerkingsverbandvrijstelling. Maar ook als deze vrijstellingen van toepassing zijn, zullen de administratie- en complianceverplichtingen fors toenemen. Dit heeft onder andere te maken met de wijze waarop deze vrijstellingen nu zijn vormgegeven. Verder is er een amendement aangenomen waarmee een aanvullende vrijstelling wordt opgenomen. Als gevolg van dit amendement kunnen activiteiten die op basis van een dienstverleningsovereenkomst worden verricht aan een ander overheidslichaam worden vrijgesteld. Voorwaarde voor de vrijstelling is dat de betreffende activiteiten bij de afnemer van deze dienst onder de overheidstaakvrijstelling zouden vallen, als de activiteiten door het afnemende overheidslichaam zelf zouden worden verricht.

Wat kunt u nu doen? Wij adviseren u op korte termijn deel te nemen aan trainingen en cursussen ter voorbereiding op de komende VPB-plicht en nog concreter het opstellen van de openingsbalans. Dit om te zorgen dat de gemeente tijdig is ingespeeld op de invoering van de VPB-plicht per 1 januari 2016.

De commissie BBV is van mening dat het moment van uitbetalen niet leidend is voor het moment dat de last moet worden genomen. De verplichting tot het uitbetalen van het opgebouwde vakantierecht over de periode juni-december 2015 vindt haar oorsprong in 2015. In de jaarrekening 2015 zal daarom deze extra last van deze zeven maanden verantwoord moeten worden. Dit betreft een feitelijke verplichting die als kortlopende schuld verantwoord moet worden, tenzij al uitbetaald in 2015. Wij adviseren u om indien dit nog niet gebeurd is met deze extra last rekening te houden in de (bijgestelde) begroting 2015. Gemeente Waalwijk, 28 mei 2015, DvB/e0355747/AK/ab PwC

Pagina 27 van 33

3.4.

Werkkostenregeling is verplicht vanaf 1 januari 2015

Met ingang van 2015 dient de werkkostenregeling (WKR) door iedere werkgever te zijn ingevoerd. De WKR ziet op alle vergoedingen en verstrekkingen aan het personeel: van kerstpakketten en mobiele telefoons tot maaltijden en feesten. Bij deze regeling kunt u maximaal 1,5% van uw totale fiscale loon besteden aan onbelaste vergoedingen en verstrekkingen. Over het bedrag boven deze vrije ruimte betaalt u als werkgever een belastingheffing van 80%. Maar niet alles gaat ten laste van de vrije ruimte. Een aantal vergoedingen en verstrekkingen zijn uitgezonderd en kunnen als gerichte vrijstelling naast deze vrije ruimte belastingvrij worden verstrekt. De regels zijn dus complex. Wij adviseren u om bij de interne controle voldoende aandacht te schenken aan deze regeling en de effecten van de maximale norm jaarlijks te toetsen.


3.5.

Wet Normering Topinkomens is in beweging

Vanaf 1 januari 2014 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) van kracht. Gemeente Waalwijk heeft op grond van deze wetgeving de bezoldiging van topfunctionarissen toegelicht in de jaarrekening 2014. De regelgeving is complex en volop in beweging. Vanaf 1 januari 2015 geldt dat de norm voor de totale bezoldiging is teruggebracht van 130% van het ministerssalaris (€ 230.474) naar 100% van het ministerssalaris (€ 178.000), waarbij voor bestaande contracten een overgangsrecht van toepassing is. Ook zal de wetgeving voor externe (top)functionarissen waarschijnlijk veranderen. We adviseren u de ontwikkelingen in dit dossier te volgen.

Pagina 28 van 33

A.

Bijlagen


Pagina 29 van 33

A.1.

Single information Single audit (SiSa)

Wij hebben in onze controle specifieke werkzaamheden verricht om een oordeel te kunnen geven over de getrouwheid en rechtmatigheid van de financiële verantwoordingsinformatie in de bijlage inzake SiSa bij de jaarrekening 2014 van gemeente Waalwijk. Onze werkzaamheden varieerden van het beoordelen van de interne beheersing tot het uitvoeren van detailcontroles. In de bijlage bij de jaarrekening zijn twee typen indicatoren opgenomen:  Indicatoren (bedragen en andere kwantitatieve gegevens, veelal prestatieindicatoren) die van invloed zijn op de financiële vaststelling.  Indicatoren zonder invloed op de financiële vaststelling.

De rapporteringstolerantie heeft geen consequenties voor de omvang en aard van de controle van specifieke uitkeringen. Het gaat alleen om het rapporteren van de waargenomen fouten en onzekerheden voortkomende uit de accountantscontrole. Op basis van de Nota verwachtingen accountantscontrole, uitgegeven door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, rapporteren wij door middel van de op de volgende pagina opgenomen voorgeschreven tabel de geconstateerde fouten of onzekerheden per regeling.

Voor de eerste indicator geldt dat er een relatie is tussen de jaarrekening en de bijlage. Wij hebben op deze indicatoren een reguliere rechtmatigheidscontrole uitgevoerd en indien specifiek gevraagd, is de deugdelijke totstandkoming van de indicator beoordeeld. De tweede indicator heeft normaliter geen directe relatie met de gemeentelijke jaarrekening. Deze indicatoren zijn noodzakelijk voor het departementale jaarverslag. Bij deze indicatoren hebben wij alleen de deugdelijke totstandkoming van de indicator beoordeeld en dus niet de rechtmatigheid vastgesteld. Voor de bevindingen uit onze controle gelden op grond van het Bado zwaardere rapporteringstoleranties dan voor andere onderdelen van de reguliere jaarrekening. In dit rapport van bevindingen hebben wij per specifieke uitkering fouten en onzekerheden, boven een vastgestelde financiële grens, opgenomen voor zover deze niet door de gemeente zijn gecorrigeerd. De financiële grens is afhankelijk gesteld van de omvangsbasis van de regeling. De omvangsbasis wordt gebaseerd op de gevraagde indicator. Bij een gevraagde indicator van ‘bestedingen gedurende het jaar’ wordt de omvangsbasis bijvoorbeeld gevormd door de bestedingen in de regeling. De financiële grens is per specifieke uitkering:  € 12.500 indien de omvangsbasis kleiner dan of gelijk is aan € 125.000;  10% indien de omvangsbasis groter dan € 125.000 en kleiner dan of gelijk is aan € 1.000.000;  € 125.000 indien de omvangsbasis groter is dan € 1.000.000.


Pagina 30 van 33

SiSa ter verantwoording aan het rijk

Nummer

Naam specifieke uitkering of overige

Totale fout of onzekerheid per specifieke uitkering

Totale omvang van de fout of de onzekerheid (in €)

Toelichting fout/onzekerheid

OCW D9

Onderwijsachterstandenbeleid 2011-2015 (OAB)

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

I&M E27B

Brede doeluitkering verkeer en vervoer SiSa tussen medeoverheden

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G1

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) gemeente 2014

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G1A

Wet sociale werkvoorziening (Wsw) totaal 2013

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G2

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Wwb gemeente 2014

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G2A

Gebundelde uitkering op grond van artikel 69 Wwb totaal 2013

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G3

Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen) gemeente 2014

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G3A

Besluit bijstandsverlening zelfstandigen 2004 (exclusief levensonderhoud beginnende zelfstandigen) totaal 2013

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G5

Wet participatiebudget (Wpb) gemeente 2014

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

SZW G5A

Wet participatiebudget (Wpb) totaal 2013

n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.


Pagina 31 van 33

A.2. Toelichting op de belangrijkste wijzigingen als gevolg van de inwerkingtreding van de ViO Rotatie-eisen bij langdurige betrokkenheid uitgebreid Het beleid van PwC ten gevolge van de ViO heeft als principe, dat de ‘senior leden van het assuranceteam’ na een periode van zeven jaar betrokken te zijn geweest bij dezelfde assurancecliënt, moeten roteren. Dit vanwege de mogelijke bedreiging van de onafhankelijkheid als gevolg van vertrouwdheid en eigenbelang, die zou kunnen ontstaan als gevolg van het feit dat genoemde personen de onderneming, de directie, de leden van het toezichthoudend orgaan bij de onderneming, alsook de overige sleutelfunctionarissen van de onderneming ‘te goed’ kennen. Tot op heden gold de eis voor rotatie slechts voor de ‘key’ audit partner(s) bij OOB’s, als hij of zij zeven jaar (US SEC vijf jaar) deze rol bekleedde. Om te voorkomen dat er situaties ontstaan, waarbij meerdere ervaren teamleden tegelijkertijd moeten roteren, waardoor de kwaliteit van de wettelijke controle of van overige assuranceopdrachten in het gedrang zou kunnen komen, kent de ViO een beperkte overgangsregeling.

Onafhankelijkheidseisen gelijkgeschakeld voor alle assuranceopdrachten De ViO is van toepassing op alle assuranceopdrachten. Een uitzondering bestaat als er sprake is van een assuranceopdracht ten behoeve van een ‘nader bepaalde kring van gebruikers’, onder voorwaarde dat deze beperkte kring van gebruikers hier vooraf mee instemt. In die gevallen blijft de eis van onafhankelijkheid beperkt tot de leden van het assuranceteam en strekt deze zich niet uit tot alle partners van de Nederlandse onderdelen van het netwerk waartoe het accountantskantoor behoort.

Verbod op sponsoring van assurancecliënten De ViO kent een verbod voor accountantsorganisaties om zich te associëren (zichtbaar sponsoren in het kader van marketing of reclame) met assurancecliënten. Sponsoring waarbij geen sprake is van associatie blijft toegestaan.

Beperkingen met betrekking tot geschenken en gastvrijheid De ViO heeft als uitgangspunt dat verstrekte en ontvangen ‘geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid niet passen in een relatie tussen accountant en gecontroleerde’. Verschillende relatiemanagementactiviteiten die accountantsorganisaties tot op heden gebruikelijk zijn te organiseren (of elementen daarvan), en waarvoor van tijd tot tijd functionarissen van assurancecliënten worden uitgenodigd, vallen ook onder het begrip persoonlijke uitingen van gastvrijheid. De ViO vereist dat geschenken en Gemeente Waalwijk, 28 mei 2015, DvB/e0355747/AK/ab PwC

persoonlijke uitingen van gastvrijheid met een waarde van meer dan € 100 (per persoon per gebeurtenis), gemeld worden aan het toezichthoudende orgaan van de assurancecliënt. Zakelijke bijeenkomsten zijn en blijven toegestaan.

Voor OOB’s gelden specifieke aanvullende bepalingen Ten aanzien van OOB’s (beursgenoteerde ondernemingen, banken, (her)verzekeraars en overige ondernemingen die schuldpapier hebben uitstaan op een Europese gereglementeerde markt) gelden aanvullende bepalingen.

Reikwijdte van de OOB-bepalingen ten aanzien van mogelijke dienstverlening Voor OOB’s kent de ViO een nieuwe definitie (gelieerde entiteit), die de reikwijdte bepaalt van de sinds 1 januari 2013 geldende scheiding van controle en advies voor OOB’s. Het verbod om andere diensten dan de in de wet gedefinieerde controlediensten aan OOB’s te verlenen, geldt vanaf 1 januari 2014 voor dochters en andere ‘controlled entities’ (‘downstream’ van de OOB) en voor entiteiten die ‘control’ kunnen uitoefenen over de OOB (‘upstream’ van de OOB). Zustermaatschappijen van de OOB vallen niet meer onder de reikwijdte van het verbod.

Extraterritoriale werking scheiding controle en advies geformaliseerd Niet-Nederlandse onderdelen van het netwerk, waartoe het accountantskantoor behoort mogen geen diensten verlenen aan de Nederlandse OOB zelf en de met de OOB in Nederland gevestigde gelieerde entiteiten. Zij mogen wel diensten verlenen aan niet in Nederland gevestigde gelieerde entiteiten van de Nederlandse OOB.

Rotatie van key assurance partners en ‘cooling-off’ Voor OOB’s geldt dat de key assurance partner(s) altijd na zeven jaar moet(en) roteren; daarnaast geldt dat hij/zij gedurende een periode van twee jaar geen enkele bemoeienis mag hebben met enige assuranceopdracht voor de betreffende OOB.

Pagina 32 van 33

A.3. Andere wijzigingen in de Nederlandse wet- en regelgeving ten aanzien van controles Ontwikkelingen in de Europese Unie – belangrijkste wijzigingen In december 2013 bereikten de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van Ministers politieke overeenstemming ten aanzien van de conceptregelgeving om de accountantsmarkt in de EU te hervormen. Over de voorstellen is gestemd in het Europees Parlement in april 2014 en op 16 juni 2014 zijn de voorstellen gepubliceerd. De bepalingen zijn van toepassing vanaf het eerste boekjaar dat begint op of na 17 juni 2016, met uitzondering van de verplichte firmaroulatie, waarop een overgangsregeling van toepassing is. De regelgeving bestaat uit twee wetgevende instrumenten. De Richtlijn (‘Directive’), die in nationale wetgeving moet worden omgezet, is van toepassing op alle entiteiten, waarvoor een wettelijke controleverplichting geldt. De Verordening (‘Regulation’), die bindend is voor alle EU-lidstaten, introduceert additionele vereisten voor Public Interest Entities (‘PIE’s’) (in Nederland: Organisaties van Openbaar Belang; OOB’s) in de EU. De Europese Commissie heeft (niet-bindende) ‘Explanatory Memos’ gepubliceerd in de vorm van Q&A’s (die regelmatig worden geüpdatet) en die naar verwachting in hoge mate de interpretatie van de regels door de EU-lidstaten zullen beïnvloeden. Hoewel de Verordening niet hoeft te worden omgezet in nationale wetgeving, zullen lidstaten de implementatie van de door hen eventueel gekozen opties, wettelijk moeten regelen.


Wijzigingen in 2014 zijn:  Verplichte kantoorroulatie van wettelijke statutaire accountants en accountantsorganisaties na een periode van 10 jaar. Lidstaten mogen de accountant of accountantsorganisatie toestaan om dezelfde PIE te controleren voor een periode van maximaal 20 jaar, als er een publieke aanbesteding is geweest en tot maximaal 24 jaar als er sprake is van een zogenoemde ‘joint audit’. De overgangsregeling is afhankelijk van de lengte van het bestaande controlemandaat. Lidstaten hebben de optie om een kortere roulatieperiode dan 10 jaar in te voeren en om geen gebruik te maken van de mogelijkheden tot een langere periode dan 10 jaar.  Substantiële beperkingen in de mogelijkheid om non-audit services aan controlecliënten te verlenen.  Een jaarlijks maximum (‘cap’) ten aanzien van non-audit services van 70% van het gemiddelde van de honoraria betaald gedurende de laatste drie opeenvolgende boekjaren voor de wettelijke controle(s).  Een verbod om diensten op het gebied van interne controle en IT-systemen te leveren in het boekjaar voorafgaand aan de periode die onderhevig is aan wettelijke controle.

Pagina 33 van 33

Accountantsverslag Op naar de decentralisaties

Recommend Documents