Aanwinsten oktober 2011 De bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland heeft in oktober 123 nieuwe titels toegevoegd aan de collectie. Klik op een van de onderstaande categorieën voor een overzicht van nieuwe titels in die categorie: MUSEA CENTRA VOOR DE KUNSTEN EN AMATEURKUNST CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ BELEID ONDERWIJS KUNST EN CULTUUR KUNST- EN CULTUUREDUCATIE CULTUREEL ERFGOED BEELDENDE KUNSTEN MUZIEK FILM/MEDIA THEATER DANS LITERATUUR OVERIG INSTELLINGENDOCUMENTATIE WEBSITES
1
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
MUSEA Social design in museums : the psychology of visitor studies : collected essays volume one / S. Bitgood. - Edinburgh : MuseumsEtc, 2011. - 475 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1907697-19-7 This book brings together a selection of the author's key essays, complete with contemporary updates, resulting in a practica reference handbook for professionals in those specialisms which contribute to effective museum communication: including design, learning, curatorship, visitor studies and marketing. It also includes practical, down-to-earth advice on topics such as: how best to check the readability of exhibition texts, and how to formulate questions and sample the audience to get useful results; as well as time-saving summaries of the key results from important visitor research studies. 069 BIT Lifelong learners and in-gallery interactives in art museums / M. Bocking. – [S.l] : [s.n.], 2010. - 59 p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Newcastle University, International Centre for Cultural and Heritage Studies, Master Art Museum and Gallery Education. This dissertation investigates how in-gallery interactives could be implemented in art museums to appeal to lifelong learners. Case studies at Tate Britain and York Art Gallery found that the most popular in-gallery interactives among lifelong learners were videos, hands-on activities or objects that could be manipulated. Visitor's perceptions, expectation and prior knowledge were surveyed to see how interest in in-gallery interactives could be increased. This research suggests that in-gallery interactives for lifelong learners should focus on a specific area and include a textual element to help overcome moments of hesitation. This research found that lifelong learners were more likely to use in-gallery interactives if they thought they were the target audience. 069 BOC Het beleidsplan voor musea : inspiratie en voorbeelden in 7 omslagen / A. Caals, J. van Leeuwen, A. De Waele (auteur van idee). - [S.l.] : FARO, 2011. - 83 p. : fig. Een draaiboek voor het opstellen van een beleidsplan voor een museum. Digitale versie: www.faronet.be/files/bijlagen/e-documenten/beleidsplanning_voor_musea.pdf 069 DEW Museum at play : games, interaction and learning / K. Beale (redacteur). - Edinburgh : MuseumsEtc, 2011. - 653 p. : ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-907697-13-5 This book provides an international overview of the development, use and evaluation of games within museum and cultural contexts. Among the many issues addressed through case studies, essays and opinion pieces are: How games can enhance interpretation, learning, outreach, marketing, branding and events; Using games with different audiences: children, adults, minorities, and people with disabilities; Assessment of different types of games in use: e.g. digital, physical, mobile, virtual, multi-player; The principles of successful game commissioning, budgeting, development and creation; The evaluation process and the impact of games; Future developments and trends. 069 MUS De zin en onzin van museumeducatie : onderzoek museumeducatie / kunstkijkuren op de Dapperschool in Amsterdam / S. Rösch, S. Alkemade. - [S.l.] : [s.n.], 2011. - Ongepag. : ill. - Met lit.opg. - Scriptie (?) Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Onderzoek naar het belang en de positieve werking van de 'Kunstkijkuren' in Amsterdam. Kunstkijkuren is een initiatief van de gemeente Amsterdam om kinderen met musea in aanraking te brengen. De centrale vraag van het onderzoek is in hoeverre 'Kunstkijkuren' duurzame, blijvende deelname aan het kunstaanbod in vrije tijd en na verlaten van de school stimuleert?
2
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Digitale versie: www.ahk.nl/fileadmin/afbeeldingen/lichting2011/BVO/werk/s.rosch-onderzoek.pdf 069 ROS Homo memoriens in het religieuze museum : een onderzoek naar museumeducatie, religie en identiteit / I. Tielemans, E. van Meerkerk (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 95 p. - Met lit.opg., Engelse en Nederlandse samenv. - Masterscriptie Radboud Universiteit Nijmegen, Algemene Cultuurwetenschappen, Specialisatie Kunst, Cultuur en Identiteit. Wat gebeurt er met de bezoeker van een religieus museum op het gebied van identiteit en gemeenschapsgevoel? Wat voor identiteit heeft het museum en in welke mate geeft deze identiteit af op de museumbezoeker? Welke rol hebben de objecten in het religieuze museum in dit proces? Dit zijn de vragen die in deze masterscriptie aan de orde worden gesteld. Hierbij werden drie religieuze musea en hun educatieve materiaal onderzocht: het Joods-Historisch Museum in Amsterdam, het Catharijneconvent in Utrecht en het Museum voor Religieuze Kunst in Uden. 069 TIE Life stages of the museum visitor : building engagement over a lifetime / S. Wilkening, J. Chung. Washington, D.C. : American Association of Museums, 2009. - 163 p. : fig., graf., tab. - ISBN 978-1933253-13-8 Why are seven-year-olds especially important to museums? What are museum advocates, and how do they differ from core visitors to museums? And what is going on with ultra-wired generation Y and museums? This title offers an array of new data about how and why museum visitors behave as they do at different stages of their lives, and how museums can respond to the changing needs and perceptions of their audiences. 069 WIL Whose cake is it anyway? : a collaborative investigation into engagement and participation in 12 museums and galleries in the UK / B. Lynch. - [S.l.] : Paul Hamlyn Foundation, 2011. - 26 p. : ill. Met lit.opg., samenv. en bijl. A study of engagement in museums and art galleries. Focusing on UK museums and galleries of varying sizes and governance, all of which are well known for their commitment to public engagement, it asked staff and community partners what was understood by engagement and participation in these organisations, how well it was working, and where these museums and galleries thought their public engagement work was heading. Digitale versie: www.phf.org.uk/page.asp?id=1417 301 LYN Inspiring education in galleries / Engage the national association for gallery education. - London : Engage, [2011]. - Ongepag. - Bevat drie brochures. This series of briefing notes describes how gallery education addresses social provision and educational opportunities for children and young people, in the context of current education and local authority policies. Briefing note 4 focuses on how gallery education can engage at risk and looked after children and young people in the visual arts, with case studies taken from the final phase of the enquire programme; Briefing note 5 describes how gallery education projects with schools and artists can engage young people, with case studies taken from the final phase of the enquire programme; Briefing note 6 explores how teachers can provide appropriate and tailored learning opportunities by working in partnership with artists and galleries. With case studies taken from the final phase of the Watch this Space programme. Digitale versie: www.engage.org/downloads/enquire_briefing_note4single.pdf 727 INS
3
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
CENTRA VOOR DE KUNSTEN & AMATEURKUNST Religie & actieve kunstbeoefening : theater / G. van Veldhuizen. - Utrecht : Kunstfactor, 2011. - 32 p. : fig., ill. - Met bijl. en lit.opg. (Religie & actieve kunstbeoefening; 3) Deze publicatie over theater en religie is het derde deel van een zesdelige landelijke inventarisatie van amateurkunstvormen met de oorsprong in de religie. De inventarisatie heeft als doel de actieve kunstbeoefening binnen het werkveld van amateurkunst en religie zichtbaar te maken. In elke publicatie komen vier thema's aan de orde: 1. Kunst vanuit religie of esthetiek; 2. Religie en kunstvorm; 3. Netwerk en infrastructuur; 4. Sociaal-maatschappelijke positie van de amateurkunstenaars. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/engine/download/blob/Kunstfactor/49667/2011/36/Religie_en_theater.pdf?class= 6972&field=49667&id=2315 200 VEL Zonder vrijwilligers geen amateurkunst : gids voor het boeien en binden van vrijwilligers / H. Heimans ... [et al.], E. Buis (coördinator) ; Kunstfactor. - Utrecht : Kunstfactor, 2011. - 50 p. : ill. In deze praktische gids staan vrijwilligers in de amateurkunst centraal. Aan de hand van 5B's binnenhalen, behouden, begeleiden, belonen, beëindigen - wordt het traject van werving tot afscheid nemen van vrijwilligers besproken. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/engine/download/blob/Kunstfactor/49667/2011/38/VrijwilligersgidsWEBdef.pdf?cl ass=6972&field=49667&id=2316 300 ZON Actieve kunsteducatie : een algemene methodiek / J. De Braekeleer. - Leuven : Wisper , 2003. - 195 p. : fig., tab. - Met lit.opg. Een werkmethode voor actieve buitenschoolse kunsteducatie ontwikkeld door Wisper. De instelling werkt met cursusaanbod zowel voor particulieren (volwassenen) als voor organisaties en verenigingen zoals jeugdwerk, sociaal-cultureel werk, cultuurcentra, musea, theaters, bibliotheken, onderwijsinstellingen en welzijnsinstellingen. Alle disciplines zijn vertegenwoordigd: theater, beeldende kunsten, dans, muziek en audiovisuele kunsten. 374 DEB 'Professionele medezeggenschap' met oog voor elkaars belangen : handboek voor ondernemingsraden en bestuurders in de sector kunstzinnige vorming / B. Visser, H. Bloemen (eindredacteur). - [S.l.] : OASE & Partners [etc.], 2010. - 150 p. : fig., ill. - Met lit.opg., reg. en bijl. In opdr. van A+O Fonds gemeenten en Sociaal Fonds Kunstzinnige Vorming. Handboek voor ondernemingsraden, personeelsvertegenwoordigingen en bestuurders, dat ingezet kan worden als naslagwerk bij cursussen en ter ondersteuning bij het overleg van de betrokkenen bij het medezeggenschapsproces binnen de eigen organisatie. Digitale versie: www.sfkv.nl/documenten/20101023_Handboek_KE_def_v1.2.pdf 374 VIS Effectmeting Van stiefkind tot oogappel : over de rol van amateurkunst in het participatiebeleid van Rotterdam / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC, 2011. - 7 p. Effectmeting naar aanleiding van de aanbevelingen uit het advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur over de rol van amateurkunst in het participatiebeleid van Rotterdam. Wat is er met de aanbevelingen in het advies gebeurd en wat heeft het advies in de samenleving teweeg gebracht. In het advies 'Van stiefkind tot oogappel' was de Raad van mening dat adequate ondersteuning van
4
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
amateurkunst een actievere groep vrijetijdskunstenaars zal genereren en een groter publieksbereik. Digitale versie: www.rrkc.nl/uploads/614.pdf 379 EFF Naar meer eenduidigheid in de lokale amateurkunstondersteuning / R. Mazure (verslaglegger). Kunstfactor, 2011. - 3 p. Verslag van de werkconferentie knooppunten amateurkunst gehouden in Utrecht op 31 mei 2011. Doel van de conferentie was zicht te krijgen op de verschillende vormen van lokale en regionale ondersteuningsvormen in het amateurveld. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/blobs/Kunstfactor/49210/2011/26/Verslag_werkconferentie_knooppunten_amate urkunst.pdf 379 MAZ Wervende spektakels / V. Ros. - 2011. (Kunst kraak; Vol. 3, nr. 16, okt. 8-12 p.) Amateurverenigingen Gelders Opera- en Operette Gezelschap (GOOG) en de Haarlemse Theatergroep Eglentier zoeken nieuwe wegen om hun toekomst financieel en artistiek veilig te stellen. Veel verenigingen hebben moeite jonge leden aan te trekken waardoor zij vergrijzen. Ledentallen lopen terug dus ook hun inkomsten. Twee voorbeelden hoe het anders kan. TIJDSCHRIFTEN
5
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ Cultuur en/in de stad : stadslucht maakt vrij / M. De Backer (redacteur), P. Stouthuysen (redacteur), S. Gatz ... [et al.]. - Brussel : VUB, 2011. - 415 p. : ill. - ISBN 978-90-5487-866-7 Cultuur beïnvloedt de individuele ontplooiing en emancipatie, beïnvloedt ook integratie en sociale cohesie. Cultuur is onontbeerlijk voor de identiteitsvorming van de eigen inwoners én voor het op de kaart zetten van een stad naar de buitenwereld toe. Tot slot is stedelijke cultuur een wezenlijke motor voor de economie en de tewerkstelling in de stad. 008 CUL Scenario's voor culturele metropoolvorming: eindnotitie : gemeenten Den Haag en Rotterdam / LAgroup Leisure & Arts Consulting. - Amsterdam : LAgroup, 2011. - 48 p. : fig., tab. - Met lit.opg., samenv. en bijl. De gemeenten Den Haag en Rotterdam hebben LAgroup Leisure & Arts Consulting gevraagd onderzoek te doen naar de mogelijkheden tot 'culturele metropoolvorming'. De scan van de culturele infrastructuur van Den Haag en Rotterdam geeft antwoord op de volgende vier vragen: 1. Waaruit bestaat de culturele infrastructuur van beide gemeenten?; 2. Waaruit bestaat de huidige samenwerking en afstemming tussen de cultuurinstellingen van Den Haag en Rotterdam?; 3. Wat is de huidige en mogelijke effectiviteit en efficiëntie van de culturele infrastructuur (voor zover deze zijn te verbeteren door samenwerking en afstemming tussen de cultuurinstellingen van Den Haag en Rotterdam)?; 4. Hoe onderscheidend en competitief is de huidige culturele infrastructuur (voor zover dit is te verbeteren door samenwerking en afstemming tussen instellingen in beide steden)?; Waar liggen de kansen tot samenwerking en afstemming tussen instellingen in beide steden? Met welke scenario's kunnen de kansen worden ingevuld en tot welk resultaat dit moet leiden. Digitale versie: www.lagroup.nl//download?id=125 061 SCE Het Kulturhus nader bekeken : het ontdekken van meerwaarde binnen de Kulturhusen / T.J. Veldhuizen, R. Ossewaarde (begeleider). - Enschede [etc.] : [s.n.], 2009. - 48 p. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Variya. - Scriptie Universiteit Twente, Faculteit Management en Bestuur, Opleiding Bestuurskunde. De hoofdvraag luidt: Wat is de meerwaarde van het Kulturhus en het Kulturhus-concept voor dorpen en stadswijken in Overijssel en kan deze worden herkend aan de hand van de Most Significant Change Methode (MSC)? Digitale versie: http://essay.utwente.nl/60677/1/BSc_T_Veldhuizen.pdf 061 VEL Conferentie 'Het profijt van cultuur in de wijk' : 15 september 2011 / J. Saris (interviewer) ; Stichting CoP Cultuurimpuls ; Nicis Institute. - Amsterdam : Stichting CoP Cultuurimpuls, 2011. - Ongepag. Een inzet op kunst en cultuur in aandachtswijken leidt tot vermogensvorming in de wijk en een hogere vastgoedwaarde van woningen. Dat blijkt uit onderzoek van ABF Cultuur naar het effect van cultuur in aandachtswijken. De onderzoeksresultaten werden op donderdag 15 september gepresenteerd tijdens de conferentie 'Het profijt van cultuur in de wijk'. Op deze kennisbijeenkomst spraken onder andere burgemeester Eberhard van der Laan, Directoraat-Generaal Cultuur en Media (Ministerie van OCW) Judith van Kranendonk, Jos van der Lans en Roel Steenbeek, voorzitter van de raad van bestuur van woningcorporatie Ymere. Naast aandacht voor de weerwaarde van kunst in wijken was er gedurende dag ook veel aandacht voor de manier waarop cultureel ondernemers de eigen kracht van burgers en van de lokale gemeenschap versterken en hoe zij bij kunnen dragen aan meer zelfproducerende buurten. De conferentie is ook op video vastgelegd. De conferentie werd georganiseerd door Stichting Cultuurimpuls, het ministerie van Binnenlandse Zaken en Nicis.
6
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Digitale versie: www.cultuurimpuls.nl/#itemid=162 301 CON Culturele interventies in krachtwijken / S. Trienekens, W. Dorresteijn, D.W. Postma. - Amsterdam : SWP, 2011. - 191 p. : tab., ill., graf. - Met bijl. en lit.opg. - Onderzoek in opdr. van het lectoraat Burgerschap en Culturele Dynamiek van de Hogeschool van Amsterdam. - ISBN 978-90-8850-261-3 Bewonersparticipatie, kunst en cultuur raken steeds prominenter met elkaar verbonden in Nederlandse stadswijken die ingrijpende herstructurering ondergaan. De wens heerst om fysieke, sociale en culturele interventies samen te brengen in krachtwijken. In dit onderzoek worden drie culturele interventies in Amsterdamse krachtwijken intensief gevolgd: Garage Notweg in de Wildemanbuurt (Osdorp), Cascoland in de Kolenkitbuurt (Bos en Lommer) en UCee Station in verschillende buurten in Nieuw-West verkend. Het onderzoek laat o.a. zien welke rol culturele interventies in stedelijke vernieuwing kunnen vervullen en wat de meerwaarde ervan is. De publicatie biedt stadsmakers een handreiking in het aanpakken van vraagstukken rond bewonersparticipatie en het opzetten van duurzame processen voor lokale stedelijke ontwikkeling. 301 TRI Tussenruimte [dvd] : 10 tijdelijke kunstspeelwerken in Presikhaaf, Arnhem! / C. Schouten (auteur van idee) ; Kunstbedrijf Arnhem. - Arnhem : Kunstbedrijf Arnhem, 2010. - I.s.m Sportbedrijf Arnhem en Cultuur-Ondernemen. Tussenruimte is een project dat uitgevoerd werd in samenwerking met de bewoners van de Arnhemse wijk Presikhaaf. Een groot deel van deze wijk werd gesloopt en weer opgebouwd. Genoeg speelruimte voor de kinderen in de wijk ontbrak echter. Tussen de plekken waar oud en nieuwbouw elkaar kruisten waren veel tussenruimtes waar mooie speelruimtes konden ontstaan. Tijdens dit project werden er tijdelijke en permanente spelaanleidingen voor kinderen gecreëerd in samenwerking met kunstenaars en bewoners. Dit konden formele maar ook informele speelplaatsen zijn. 301 SCH Spraakmakende veranderingen : eindevaluatie van SpraakMakend, de VVE-pilot in Oost-Groninger gemeenten / S. Beekhoven ... [et al.]. - Utrecht [etc.] : Sardes [etc.], 2011. - 107 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Projectbureau SpraakMakend. Evaluatie van het project Spraakmakend, de VVE(voor- en vroegschoolse educatie)-pilot in OostGroningen. SpraakMakend is een taalontwikkelingsprogramma voor 0-4 jarigen In 2008 werd in zeven gemeenten geïnvesteerd in de VVE. Er werd ingezet op het bereiken van vijf speerpunten, te weten: 100 procent doelgroepbereik, het realiseren van derde en vierde dagdelen voor doelgroeppeuters, het optimaliseren van een hoog professioneel niveau van de peuterspeelzalen en het realiseren van een ondersteuningsstructuur in en rond de peuterspeelzalen door middel van interne en consultatieve begeleiding. Sardes onderzocht de implementatie van deze speerpunten, Etoc onderzocht de effecten ervan. 373 SPR Miniconferentie cultuurproducerende wijken : verslag / Stichting CoP Cultuurimpuls. - [S.l.] : Stichting CoP Cultuurimpuls, 2011. - [5 p.] Tijdens de miniconferentie van de CoP Cultuurimpuls werd gediscussieerd over de vraag hoe je op het spoor komt van urgente vragen onder bewoners? Hoe maken kunstenaars als verkenners het potentieel onder de bewoners los? Hoe veranker je het losgemaakte potentieel vervolgens in de wijk? Hoe breng je bewoners in de rol van co-producent? Hoe kan je structuur aanbrengen zonder een institutie te worden?
7
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Digitale versie: www.cultuurimpuls.nl/content/files/Verslagen_expedities/verslag_miniconferentie_cultuurproduceren de_wijken.pdf 700 MIN Kunst en cultuur geven wijken kracht : onderzoek / A. Veilbrief. - 2011. (Kunst kraak; Vol. 3, nr. 16, okt. 3-7 p.) Gemeenten en woningcorporaties kunnen de leefbaarheid en het imago van achterstandswijken aanmerkelijk verbeteren door in kunst en cultuur te investeren. Dat blijkt uit 'De kracht van cultuur', een rapport over een onderzoek naar het effect van cultuur in krachtwijken. TIJDSCHRIFTEN
8
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
BELEID Handreiking effectevaluaties van subsidies : randvoorwaarden, uitvoering en benutting / M. Gorree (projectleider) ; Algemene Rekenkamer. - Den Haag : Algemene Rekenkamer, 2011. - 28 p. - Met lit.opg. Deze handreiking is geschreven om beleidsambtenaren te ondersteunen met tips die kunnen bijdragen aan de kwaliteit van een effectevaluatie en die het gebruik van dergelijke evaluaties kunnen bevorderen. Het document is tot stand gekomen op grond van een beoordeling van ruim vijftig subsidie-evaluaties die zijn verschenen in de periode 2005-2009. Digitale versie: www.rekenkamer.nl/Actueel/Onderzoeksrapporten/Bronnen/2011/10/Leren_van_subsidie_evaluaties/ Rapport_Leren_van_subsidie_evaluaties 336 HAN Aanbod en participatie op het gebied van cultuur : pleidooi voor een omslag in het beleid : toespraak van Thije Adams tijdens de jaarlijkse conferentie Fonds voor Cultuurparticipatie / Th. Adams. Utrecht : Fonds voor Cultuurparticipatie, 2010. - 11 p. Jarenlang werd cultuurbeleid bepaald door het aanbod. De hoge kunsten waren in zichzelf voldoende om te stimuleren. Die benadering volstaat allang niet meer, betoogt Thije Adams in zijn keynote. Hij bepleit een omslag in het beleid: niet aanbod, maar vraag ofwel participatie moet de aandrijfmotor worden. Thije Adams was directeur Algemeen Cultuurbeleid en directeur Internationale Betrekkingen van het ministerie van OCW. Digitale versie: www.cultuurparticipatie.nl/reports/toespraak_t_adams_jaarlijkse_conferentie_fcp_17_juni_2010.pdf 351 ADA Erfgoedbalans Flevoland / L. Bolle, A. van Holk. - Lelystad : Steunpunt Archeologie en (jonge) Monumenten Flevoland, 2011. - 125 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Het steunpunt Archeologie en (jonge) Monumenten Flevoland heeft in samenwerking met de Flevolandse gemeenten een erfgoedbalans gemaakt, waarin zowel archeologie, gebouwde monumenten als het landschap worden behandeld. Het doel van de erfgoedbalans is om het aanwezige erfgoed in kaart te brengen (zowel huidige monumenten als mogelijk toekomstige monumenten). Ook inventariseert en analyseert de balans de stand van zaken met betrekking tot het erfgoedbeleid van de Flevolandse gemeenten (o.a. door interviews met betrokken ambtenaren). Daarnaast zijn rapporten en onderzoeksresultaten over het Flevolandse erfgoed verzameld en zijn rijksbeleid, provinciaal beleid en gemeentelijk beleid samengevat en zijn er vergelijkingen gemaakt. Tot slot zijn aanbevelingen met betrekking tot het erfgoedbeleid in Flevoland gedaan. 351 BOL Effectmeting Halen, brengen en inspireren / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. Rotterdam : RRKC, 2011. - 4 p. Effectmeting naar aanleiding van de aanbevelingen van het advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur over de samenwerking op cultureel gebied van instellingen in de gemeente Rotterdam en in de provincie Zuid-Holland. Digitale versie: www.rrkc.nl/uploads/605.pdf 351 EFF Gekwantificeerde kwaliteit : over de controleerbaarheid van kunstbeleid : verslag studiemiddag / I. van Hamersveld ; Boekmanstichting. - Amsterdam : Boekman, 2011. - 9 p. : ill. Er bestaat een toenemende behoefte om op basis van onderzoeksresultaten te kunnen vaststellen of het beleid van de overheid effectief is. Deze tendens wordt ook wel aangeduid als evidence-based
9
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
policy. Maar meten we wel wat we zouden moeten meten? En: kan worden vastgesteld dat de doelstellingen die in de beleidsprogramma's van overheden worden geformuleerd ook worden gerealiseerd? Deze en andere vragen staan centraal in dit verslag van de studiemiddag 'Gekwantificeerde kwaliteit' die gehouden werd op 27 januari 2011 in Den Haag. De studiemiddag werd georganiseerd door Rijksuniversiteit Groningen, Boekmanstichting, ministerie van OCW en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Digitale versie: www.boekman.nl/documenten/Verslag_Gekwantificeerde_kwaliteit_27jan2011.pdf 351 HAM Een stevige basis voor iedere leerling : advies / G.T.M. ten Dam (voorzitter) ; Onderwijsraad. - Den Haag : Onderwijsraad, 2011. - 52 p. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-946121-017-3 In dit advies aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ondersteunt de Onderwijsraad in grote lijnen de kabinetsplannen voor het primair onderwijs, zoals die zijn neergelegd in het actieplan 'Basis voor presteren'. Het doel van het actieplan is het verhogen van de prestaties in het primair onderwijs door opbrengstgerichter te werken. Het actieplan bevat maatregelen die onder andere betrekking hebben op het stimuleren van excellentie, professionalisering, en toetsing. De wettelijke taak van het primair onderwijs is een breed fundament te leggen voor der verdere (school)loopbaan. Hiervoor is ambitieus onderwijs nodig dat verder reikt dan hoge taal- en rekenprestaties, en een professionele schoolcultuur. Vanuit deze visie heeft de raad vier aanbevelingen voor verbetering van het actieplan geformuleerd. Digitale versie: www.onderwijsraad.nl/upload/publicaties/625/documenten/een-stevige-basis-vooriedere-leerling.pdf 351 STE Rijksbegroting 2011 / OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - Hfdst. VIII. - 'sGravenhage : SDU, 1994- . - ISSN 0921-7371 (Tweede Kamer der Staten-Generaal 2011/2012; 22000) Begroting van de uitgaven en inkomsten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Website: www.rijksbegroting.nl [NA] 351 RIJ WHW = Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek : tekst & toelichting 2011 / P.J.J. Zoontjes (redacteur). - 's-Gravenhage : Reed Business, 2011. - 301 p. - Met bijl. - ISBN 978-903524-485-6 Tekst en toelichting bij de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. De tekstuitgave bevat: de integrale tekst van de wet; de (financiële) hoofdlijnen van de wet; de belangrijkste actuele ontwikkelingen.
[NA] 377 WET
10
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
ONDERWIJS 21st century skills : rethinking how students learn / J. Bellanca (redacteur), R. Brandt (redacteur). Bloomington, IN : Solution Tree, 2010. - XXXI, 375 p. : fig., ill., tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-935249-90-0 This book brings ideas and recommendations into one resource for educators working to help students achieve at higher levels. Each chapter contributes to a conceptual framework and offers strategies for reenvisioning learning and preparing students for a rapidly evolving global and technological world. It promotes innovation through critical thinking, problem solving, collaboration, and technology integration, while building on mastery of core content and background knowledge. 370 21S Truth, beauty and goodness reframed : educating for the virtues in the twenty-first century / H. Gardner. - New York : Basic Books, 2011. - 244 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-46502337-0 The author attacks the notion that cultural relativism and the 'chaos' of Web 2.0 negate the existence and/or usefulness of this trio of virtue. He treats these concepts in three separate chapters because they are not interchangeable. For each concept, Gardner supplies a simple core definition, tracks how humanity has previously denoted and related to the concept and then discusses how each must evolve to reflect the changes in the 21st century. He gives special consideration to combating postmodernist defeatism and addressing social media's growing role. Gardner also elucidates how the young and not-so-young can implement these new definitions, and how different age groups can engage in complementary manners as they strive toward the same goals. 370 GAR Niet voor de winst : het belang van alfa-onderwijs voor de democratie / M.C. Nussbaum, I. Sluiter (auteur van voorwoord). - Amsterdam : AMBO, 2011. - 214 p. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-90263-2404-8 Nussbaum pleit in haar boek voor het belang van de artes liberales (algemene culturele, kunstzinnige en filosofische vorming) in het onderwijs. Ze bekritiseert de eenzijdige gerichtheid van het onderwijs op economische waarden en efficiëntie. Hierdoor komt de opvoeding van scholieren tot mondige democratische burgers in gevaar. Om scholieren voor te bereiden op de democratie is volgens haar een degelijke filosofische, culturele en kunstzinnige training nodig. Volgens Nussbaum moet het onderwijs in de VS en Europa zich herbezinnen op het belang van het alfa onderwijs. De school moet volgens haar een socratische manier van denken bieden en scholieren helpen om te reflecteren op een goede samenleving. Dit is volgens Nussbaum de manier om scholieren tot mondige, democratische burgers op te leiden. 370 NUS
11
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
KUNST EN CULTUUR Effectmeting Driemaal is scheepsrecht / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC, 2010. - 8 p. Effectmeting naar aanleiding van de aanbevelingen van het advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur over het functioneren van de locale cultuur centra (lcc's). Het advies was een eerste kwalitatieve evaluatie van het functioneren van locale cultuur centra. Het bevatte voorstellen voor versterking op onderdelen en er werd een verbreding van het concept van de lcc's bepleit. Het advies was gericht aan de deelgemeentebesturen als eerst verantwoordelijke bestuurslaag en de gemeentelijke dienst Sport en Recreatie en de dienst Kunst en Cultuur. Digitale versie: www.rrkc.nl/uploads/611.pdf 061 EFF Rechtsvormen in de culturele sector : de meest geschikte rechtsvormen voor cultureel ondernemende organisaties / T. de Corte, S. van Thiel (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 137 p. : tab., fig. - Met bijl. en lit.opg. - Scriptie Erasmus Universiteit Rotterdam, Faculteit Sociale Wetenschappen, Bestuurskunde, Publiek Management. In de huidige tijd van bezuinigingen wordt van culturele organisaties verwacht dat zij meer aan cultureel ondernemerschap gaan doen. In deze scriptie wordt onderzocht welke rechtsvorm of combinatie van rechtsvormen hier het beste bij past. Digitale versie: http://oaithesis.eur.nl/ir/repub/asset/9896/de%20Corte.pdf 350 COR Culturele staalkaart Rotterdam 2011 / H. Bongers ... [et al.] ; RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC, 2011. - 104 p. : tab., ill. - Met bijl. en lit.opg. Sectoranalyses van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. Het is een momentopname van kunst en cultuur in Rotterdam in het voorjaar van 2011. De sectoranalyses hebben het karakter van een sterkte/zwakte analyse. Ze zijn tot stand gekomen in gesprekken met vertegenwoordigers uit de verschillende sectoren. De Rotterdamse Raad heeft de sectoren geanalyseerd en leemtes en kansen gesignaleerd. Elke sectoranalyse wordt afgesloten met een aantal aanbevelingen. Digitale versie: www.rrkc.nl/uploads/616.pdf 352 CUL Effectmeting Participatie en cultuur / RRKC, Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. - Rotterdam : RRKC, [2010]. - 4 p. Effectmeting naar aanleiding van de aanbevelingen van het advies van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur over de relatie tussen de beleidsvelden participatie en cultuur. Wat is er met de aanbevelingen in het advies gebeurd en wat heeft het advies in de samenleving teweeg gebracht. Digitale versie: www.rrkc.nl/uploads/606.pdf 700 EFF De kunst van het werken aan kunstwerken : creatieve werkprocessen bij transdisciplinaire projecten / C. van der Schoot, M. van Tienhoven (redacteur), N. Christophe (auteur van voorwoord). - Utrecht : HKU Lectoraat Theatrale Maakprocessen, 2011. - 135 p. - Met lit.opg. - Uitgeg. i.s.m. Coaching in de Cultuur. In dit boek beschrijft de auteur de werkprocessen rond transdisciplinaire projecten. Naast algemene informatie over onder andere leiderschap, conflicten en samenwerken, gaat zij in op de actuele stand van zaken rond het samenwerken vanuit verschillende disciplines. Door de voorbeelden en vragen is de publicatie daarnaast ook te gebruiken als werkboek voor makers en andere betrokkenen in de kunst. 700 SCH
12
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Kunst haalt vergeten kwaliteiten boven / A. Veilbrief. - 2011. (Kunst kraak; Vol. 3, nr. 16, okt. 20-22 p.) Artikel beschrijft wat kunstenaars kunnen betekenen in de ouderen- en dementenzorg. De stichting Kunst en Dementie heeft als doel 'het creëren van een goed moment'. Patiënten die tijdens hun leven artistiek waren kunnen onder begeleiding weer kunst maken. Een ander initiatief komt van een groep kunstenaars die Zona's Kiosk vormen. Zij spreken de patiënten aan door middel van gedichten, theater, eten, muziek en aanraking. TIJDSCHRIFTEN 'Pas bij pijn groeit de noodzaak tot verandering' / E. Wouters. - 2011. (Kunst kraak; Vol. 3, nr. 16, okt. 30-33 p.) Interview met Pieter Mols, cultureel ondernemer en oprichter van het Cultureel Constructiebureau Contrapunt. Hij gaat o.a. in op de, volgens hem, noodzakelijke veranderingen in de cultuursector die door de bezuinigingen op de kunstencentra gestimuleerd wordt. TIJDSCHRIFTEN Samenhang en samenwerking : thema / R. van der Meer (hoofdredacteur). - 2011. - Themanummer. (Kunstzone; Nr. 7/8, jul./aug. 1-43 p.) Het thema van deze Kunstzone is 'samenhang en samenwerking' op het gebied van kunst en cultuur. Inhoud: Samenhang... hoe gaat dat?, So you think you're an architect?, Terra Art Projects, De hokjesgeest voorbij, Vroegbloeiers, Educatief muziekfeest, EAS Conferentie Gdansk, Musiceren en componeren in een muziekproject. TIJDSCHRIFTEN
13
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
KUNST- EN CULTUUREDUCATIE Vraag en aanbod cultuureducatie voortgezet onderwijs, Land van Cuijk en Kop van Noord Limburg : onderzoeksrapport / Y. van Rijswick. - [S.l.] : Ypsilon Advies en Management, 2009. - 44 p. In opdracht van de stuurgroep marktplaats cultuureducatie 'Cultuur aan de Maas' is een onderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in de huidige vraag naar en aanbod van cultuureducatieve producten en diensten voor het voortgezet onderwijs in de regio. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek wordt een actieplan ontwikkeld om vraag en aanbod door de verschillende betrokken partijen (VO, aanbieders van cultuureducatie en de Marktplaats) op elkaar af te stemmen. 061 RIJ Het belang van de kunstenaar naschools : donderdag 23 juni 2011, Amsterdam / MOCCA, expertisenetwerk cultuureducatie. - Amsterdam : MOCCA, 2011. - 9 p. Op 23 juni 2011 organiseerde MOCCA een bijeenkomst voor kunstenaars die werkzaam zijn in de naschoolse opvang. De bijeenkomst vond plaats in Atelier Artevent. MOCCA organiseerde de bijeenkomst omdat kunstenaars die in de naschoolse opvang actief zijn weinig met andere kunstenaars in contact komen maar wel behoefte hebben aan onderlinge uitwisseling. Digitale versie: http://moccaprijs.nl/Website%20documenten/Nieuws/Verslag%20Kunstenaars%20in%20het%20nas choolse.pdf 371 BEL Verschijningsvormen Brede scholen 2011 / T. van Berg, P.P. Bakker (medewerker), E. Toes (medewerker), F. Studulski (medewerker) ; Landelijk Steunpunt Brede Scholen. - Den Haag : Landelijk Steunpunt Brede Scholen, 2011. - 30 p. : fig. - Met lit.opg. - In opdr. van het ministerie van OCW. Er is niet één soort brede school. Brede scholen komen in verschillende verschijningsvormen in ons land voor. Naast de 'klassieke brede school', de oudste verschijningsvorm van een brede school die vooral vanuit achterstandenbeleid werd opgericht, onderscheidt het Landelijk Steunpunt vier andere vormen van brede scholen: het 'netwerkmodel', het 'compacte model', een 'breed voorzieningen model' en het 'integrale model'. Digitale versie: www.bredeschool.nl/fileadmin/PDF/2011/2011-0930__verschijningsvormen_brede_scholen.pdf 371 BER Artists in creative education : unlocking children's creativity - a practical guide for artists / P. Collard (auteur van voorwoord) ; CCE, Creativity, Culture and Educatie, Cultuur-Ondernemen, KulturKontakt Austria, Drömmarnas Hus. - Newcastle upon Tyne [etc.] : CCE [etc.], 2011. - 63 p. : ill. - Met bijl. en lit.opg. Evidence shows that children gain real and tangible benefits from working with artists on creative an cultural projects. To stimulate and enhance the cooperation between schools, teachers and artists in Europe, the Artists in Creative Education (AiCE) programme was developed and launched in September 2010. The project saw 25 experienced artists selected from the following nine countries across Europe: England, Austria, the Netherlands, Sweden, Bulgaria, Romania, Serbia, Slovakia, and Turkey, working together. This guide is the conclusion of this important programme of work. It draws on and represents the experience the 25 artists brought to the AiCE programme enhanced through their experiences of working together in primary schools in disadvantaged areas in the United Kingdom, Sweden, Austria and the Netherlands during their exchange visits. The practical guide was launched at the conference 'Unlocking children's creativity - making artists the key' in Brussels on 6 October 2011.
14
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Digitale versie: www.artistsincreativeeducation.com/AiCE_pdf/AiCE_to_print_small.pdf 701 ART Bedrijfsmodellen voor kunsteducatie / B. Vinkenburg ... [et al.]. - Amsterdam : Berenschot, 2010. 25 p. : fig., tab. - Met bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW. Onderzoek naar bedrijfsmodellen bij 25 instellingen op het gebied van kunsteducatie (met name muziekscholen en centra voor de kunsten). Drie specifieke bedrijfselementen zijn geanalyseerd: marketing, financieringsvorm en interne organisatie. Aan de hand van deze elementen is vervolgens vastgesteld of de organisatie aanbodgericht, vraaggericht of procesgericht werkt. Digitale versie: www.berenschot.nl/publish/pages/253/bedrijfsmodellen_voor_kunsteducatie__berenschot_-_juli_2010.pdf 701 BED Creativiteit : de gevolgen van de bezuinigingen op onderwijs en cultuur / M. Boertjes, E. van Meerkerk (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 86 p. - Met lit.opg. - Masterscriptie Radboud Universiteit Nijmegen, Algemene Cultuurwetenschappen, Master Kunst, Cultuur en Identiteit. Wat zijn de gevolgen van de bezuinigingen op onderwijs en cultuur voor de cultuureducatie in het voortgezet onderwijs. Zo luidt de centrale vraag in deze scriptie. Om de hoofdvraag te kunnen beantwoorden zijn de volgende deelvragen opgesteld: 1. Wat is de inhoud van de visies op en het onderzoek naar cultuureducatie in het voortgezet onderwijs? 2. Hoe wordt er in het vak CKV vormgegeven aan cultuureducatie? 3. Wat is een cultuurprofielschool en hoe wordt er op de drie Nijmeegse cultuurprofielscholen vormgegeven aan cultuureducatie? 4. Hoe is het cultuurbeleid in Nederland geregeld? 5. Wat houden de bezuinigingen op cultuur en onderwijs in? 701 BOE Community of knowledge on arts and cultural education in Europe (ComACE) : compendium: Belgium (Flemish community) / F. De Backer ... [et al.], L. Stoové (redacteur). - [Brussel] : [Canon Cultuurcel ; CJSM], 2011. - 144 p. : graf., tab., fig. - Met lit.opg. This is an overview of how arts and cultural education policies are implemented in the formal and non-formal education in the Flemish Community (Belgium). It also includes best practices and research evaluations. This overview can also be consulted on a web-based portal: www.comace.org. The primary objective of the website is to present an overview of how various European countries shape and implement arts and cultural education. Countries included until now are: The Netherlands, Flemisch Community (Belguim), Austria and France. Website: www.comace.org 701 COM Cultuureducatie in Amsterdam : woensdag 13 april 2011, Amsterdam / MOCCA, expertisenetwerk cultuureducatie. - Amsterdam : MOCCA, 2011. - 5 p. : ill. Op 13 april 2011 organiseerde MOCCA voor de vijfde keer de jaarlijkse bijeenkomst 'Cultuureducatie in Amsterdam'. Op deze middag ontmoetten scholen, culturele instellingen en kunstenaars elkaar. Het thema was dit jaar: inspiratie voor educatie. Digitale versie: http://moccaprijs.nl/Website%20documenten/Nieuws/Cultuureducatieverslag.pdf 701 CUL Why we make art : and why it is taught / R. Hickman. - 2nd ed. - Bristol [etc.] : Intellect [etc.], 2010. - 195 p. : fig., ill., tab. - Met lit.opg., bijl. en reg. - ISBN 978-1-84150-378-3 Governments around the world spend millions on art and cultural institutions, evidence of a basic human need for what the author refers to as 'creating aesthetic significance'. Yet what function or purpose does art satisfy in today's society? In this text, Richard Hickman rejects the current vogue for social and cultural accounts of the nature of art-making in favor of a largely psychological approach
15
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
aimed at addressing contemporary developmental issues in art education. He asks himself questions like: Are artists born or made? What is the driving force behind producing art-works? Are schools facilitating or denying artistic development? What kind of art curriculum in schools could cater for the developing needs of young people? What is the value inlearning about art? 701 HIC KUNSTstück FREIHEIT : Leben und lernen in der Kulturellen Bildung / H. Bockhorst (redacteur). München : Kopaed, 2011. - 262 p. : fig., ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-3-86736-322-8 (Kulturelle Bildung; 22) Welche Qualitäten zeichnen die Kulturelle Bildung aus und welche Voraussetzungen braucht dieses Handlungsfeld, um die Erfahrung von Freiheit zu ermöglichen und das Bildungsziel 'Leben lernen' mit und in den Künsten zu unterstützen? 22 AutorInnen, mit Perspektiven und Zugängen aus Kunst- und Kulturwissenschaft, Kultur- und Sozialpädagogik, Jugend- und Bildungspolitik, Psychologie und Soziologie, setzen sich mit der Frage auseinander, wie das 'KUNSTstück' von Selbstbestimmung, Selbstwirksamkeit und Partizipation gelingen kann. 701 KUN Vakdocenten hebben de toekomst : donderdag 24 februari 2011, Amsterdam / MOCCA, expertisenetwerk cultuureducatie. - Amsterdam : MOCCA, 2011. - 9 p. : ill. Op 16 februari 2011 organiseerde MOCCA een bijeenkomst voor alle kunstvakdocenten in het primair onderwijs in Amsterdam. De bijeenkomst vond plaats in de Poesjkinzaal in de Hermitage. Er waren 31 vakdocenten. De reden dat MOCCA deze bijeenkomst organiseerde was de behoefte van de kunstvakdocenten aan uitwisseling. Digitale versie: http://moccaprijs.nl/Website%20documenten/Nieuws/Vakdocenten%20hebben%20de%20toekomst. pdf 701 VAK De school als consument van kunsteducatie : een onderzoek naar wat scholen willen van culturele instellingen / M. van de Ven, F. Chiaravalotti (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 73 p. : fig., tab. Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Master Kunstbeleid en -management. Met de veranderingen die het kabinet Rutte voornemens is, bloeit een markt op van scholen als potentieel publiek en de cultuurbudgetten van scholen als potentiële inkomstenbron. Met de school als potentieel publiek wordt het ook veel belangrijker om te weten wat de scholen verwachten en willen van de culturele instellingen en hun educatieve aanbod. De onderzoeksvraag van deze scriptie luidt dan ook: Welke factoren zijn voor scholen belangrijk bij de waardering van educatieve activiteiten van culturele instellingen? 701 VEN Veldtekening cultuureducatie : beschrijvende studie met evaluatieve SWOT-analyse / L. Vermeersch, A. Vandenbroucke. - Leuven : HIVA, 2011. - 300 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. - ISBN 978-90-8836-029-9 Onderzoek naar welke gesubsidieerde cultuur- en jeugdorganisaties aan cultuureducatie doen en hoe die organisaties dat doen. Vragen zijn: Welke actoren en maatregelen spelen momenteel een actieve rol bij het stimuleren van culturele competenties in de vrije tijd? Wat is het beleid en de visie van deze actoren en welke bijkomende functies zijn er daarvoor nodig? Welke aanpak kiezen de aanbieders op het vlak van cultuureducatie? Wat zijn de sterktes en zwaktes, kansen en bedreigingen die de positie van de cultuureducatieve sector (in het vrijetijdsveld) bepalen? Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/vtcultuureducatie/Veldtekening_cultuureducatie_finaal.PDF 701 VER
16
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Verslag symposium buitenschoolse kunsteducatie 2.0 : Veranderend leren; buitenschoolse kunsteducatie onder invloed van digitale media / A. Verboon, M. Hagemans, S. de Rooij. - Utrecht : Kunstfactor, 2011. - 16 p. : fig. Op 29 juni 2011 vond in Utrecht het symposium 'Buitenschoolse kunsteducatie 2.0' plaats voor professionals in de buitenschoolse kunsteducatie. Op dit symposium gaven vier sprekers hun visie op de impact van ICT op buitenschoolse kunsteducatie. Dat deden ze aan de hand van de volgende vragen: Hoe veranderen docenten en cursisten? Hoe veranderen leeromgevingen? Hoe veranderen curricula?. Inhoud: 1) ArijJan Verboon, welkom en introductie, 2) Hans van Driel, educatie van 1.0 naar 3.0, 3) Evert Hoogendoorn, leerstrategieën in games, game design en hun rol in kunsteducatie, 4) Meindert Bussink, muziekonderwijs 2.0, 5) Anne Nigten, Digital Art Lab. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/blobs/Kunstfactor/49210/2011/39/110926_PK_rapport_verslag_symposium_buit enschoolse_KE2-0_DEF.pdf 701 VER Terugkijken en vooruitblikken : eindrapportage over een evaluatieonderzoek naar cultuureducatie in de provincie Utrecht / P. van der Zant. - [Gouda] : Bureau ART, 2011. - 54 p. : graf., tab., fig. In 2006 voerde Bureau ART in opdracht van de provincie Utrecht een onderzoek uit naar cultuureducatie bij de scholen voor primair en voortgezet onderwijs in Utrecht en het cultuureducatiebeleid van de gemeenten in de provincie Utrecht. Vijf jaar later had de provincie Utrecht behoefte aan een nieuw onderzoek, om te bezien welke ontwikkelingen zich de afgelopen vijf jaar bij de scholen en de gemeenten hebben voltrokken. Ook zou het onderzoek input kunnen leveren voor de nieuwe Cultuurnota en helpen om scherpere keuzes te maken ten aanzien van de provinciale ondersteuning van cultuureducatie in de toekomst. Aan Bureau ART werd gevraagd het onderzoek opnieuw in aangepaste vorm uit te voeren. Het onderzoek vond plaats in de maanden mei en juni 2011. Het onderzoek bestond uit een digitale vragenlijst voor alle scholen voor primair en voortgezet onderwijs in de provincie (excl. de gemeente Utrecht) en telefonische interviews met beleidsmedewerkers van de diverse gemeenten. Digitale versie: www.bureau-art.nl/publicaties_download.php?id=142 701 ZAN An Ode to Joy... or the Sounds of Silence? An exploration of arts education policy in Australian primary schools / D. Russel-Bowie. - 2011. (Arts education policy review; Vol. 112, nr. 4, 163-173 p.) The arts are an integral and important component of everyday life. As such, they need to be a vital part of children's education. However, this has rarely been the case in Australian state primary schools over the past two hundred years. This article explores the history of the arts in Australian state primary schools since the colonization of Australia to the present day. Examined are how arts education has been subject to policy changes and inquiries that have not seemed to significantly benefit the arts in schools and that have at times seemed to marginalize the arts in primary schools. The article concludes with a challenge to arts educators and other stakeholders to develop and implement a long-term approach to policy and practice to ensure that the arts serve as an 'Ode to Joy' rather than dissolving into 'Sounds of Silence'. TIJDSCHRIFTEN Beyond craft and art: a pedagogical model for craft as self-expression / S.H. Pöllänen. - 2011. - fig. Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 7, nr. 2, 111-125 p.) Craft as a school subject faces new challenges as the array of learning objectives widens and the traditional distinctions between craft and art begins to blur. In an effort to redefine the subject of craft, teachers can strengthen the relevance and meaningfulness of craft education by contextualizing
17
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
craft with different kinds of pedagogical models. This article focuses on a pedagogical model that combines craft and art education. This kind of approach includes not only the production of crafted items, but also the demonstration of one's skills, knowledge, thoughts, experiences, perceptions and emotions - tasks traditionally reserved for artistic expression. At the core of the learning task is the personal and active processing of a mental image or association. Craft as a form of self-expression can be a way of learning sensitivity towards different cultural or ecological phenomena, reflecting on culture and society, and better understanding cultural differences. In this model, the relationship with tradition is future oriented and renewable. TIJDSCHRIFTEN Bildprozess: Rembrandt / M. Diek ... [et al.]. - 2011. (Kunst + Unterricht; Vol. 356, 4-43 p.) Historische Bilder erscheinen Erwachsenen auf den ersten Blick leichter zugänglichals manche zeitgenössische Kunst. Kindern und Jugendlichen fehlt allerdings oft der Bezug zu eigenen Erfahrungen und Interessen. Die komplexen Bildinhalte sind heute nicht mehr geläufig und legen eine ikonografisch orientierte Annäherung nahe. So erschöpft sich der Bildzugang leicht im Enträtseln des Bildinhaltes. Dies bewirkt jedoch weder vertieftes Bildverstehen noch relevante bildbezogene Erfahrungen. Dieses Heft schlägt dagegen eine produktionsästhetisch orientierte Annäherung über die historischen Werkprozesse vor. Dazu werden exemplarisch an einem Werkprozess Rembrandts und an produktionsästhetischen Vorstellungens einer Zeit Wege aufgezeigt, wie sich Lernende über eigene Erfahrungen und Fragestellungen mit komplexen Bildfindungsprozessen auseinandersetzen können. TIJDSCHRIFTEN Contemplating a constructivist stance for active learning within music education / S. Scott. - 2011. (Arts education policy review; Vol. 112, nr. 4, 191-98 p.) This article examines constructivist philosophies for learning with an emphasis on student-centered environments in education and the active involvement of students in learning as they relate new understanding to what they already know and refine previous skills in terms of newly acquired proficiencies. Active learning is explored from a constructivist perspective in which students adopt an analytic approach to questioning and problem solving. Through these processes, students extend their current understanding and emerge as independent musicians, actively engaged in their work as singers, players, composers, improvisers, and listeners. This approach is contrasted with student involvement in hands-on activities in which the focus is on the actions needed to fulfill a given task and limited awareness is devoted to the thinking required to complete the work. The author examines the implications of this approach for educational practice and call on American policymakers to reenvision music education with attention to engaged learning as perceived within constructivist ways of knowing. TIJDSCHRIFTEN The fundamentals of special education policy : implications for music teachers and music education teachers / A. Hammel, R. Hourigan. - 2011. (Arts education policy review; Vol. 112, nr. 4, 174-179 p.) To understand how American public schools provide services for students with special needs and its impact on music educators one needs to examine the six principles of IDEA (Individuals with Disabilities Education Act) as a framework for teaching children with disabilities. Topics include: zero reject, non-discriminatory evaluations, free appropriate public education, least restrictive environment, procedural due process, parental involvement, and response to intervention (RTI). Detailed explanations of policy are provided along with strategies for implication in the music classroom. TIJDSCHRIFTEN
18
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
It doesn't help to call a professor if your washing machine is leaking: The Norwegian Minister of Knowledge, December 2009 / M. Gardvik. - 2011. - fig. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 7, nr. 2, 127-136 p.) The purpose of this study is to create a holistic understanding of society's need for developing and safeguarding children's knowledge and skills regarding handicrafts. An investigation of a fourth grade class shows that over half of the students had not learned to tie their shoes. The Norwegian educational guidelines from 2006 divide each course into five basic skills to be developed. The five skills are reading, writing, arithmetic, verbal expression and use of digital tools. Arts and handicrafts is a practical-aesthetical discipline that makes use of several tools to help develop students' basic skills. As arts and handicrafts teachers at the college level, the author has seen an increasing trend towards the hand's fine motor skills being underdeveloped in favour of the computer keyboard. The study concludes that children have underdeveloped fine motor skills in handicraft techniques and are not getting enough training in this area; therefore, the hand's formative abilities appear to be forgotten. TIJDSCHRIFTEN The U-curve going Dutch: cultural differences in judgements of artwork from different age and expertise groups / F. Haanstra, M. van Hoorn, M-L. Damen. - 2011. - fig., graf., tab. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 7, nr. 2, 153-169 p.) The U-curve model of graphic development posits a decline in aesthetic production in middle childhood. This theoretical model has been criticized for having an underlying western and modernist bias, and a number of empirical studies have tried to confirm or disprove its assumptions. This study is a partial replication of previous research that was done to challenge U-curve findings, in order to show that the model reflects culture-specific aesthetic judgements, rather than universal trends. To demonstrate this, artists and art educators from different cultural backgrounds judged a crosscultural collection of drawings by children from different age groups (5, 8, 11 and 14 year olds), adult non-artists and artists. The results indicate that differences in the cultural background of the judges generated different developmental patterns in aesthetic production. TIJDSCHRIFTEN
19
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
CULTUREEL ERFGOED Welkom aan boord! : de boeiende ontdekkingsreis van stagiairs in de erfgoedsector / J. Van Leeuwen, A. Van de Cotte (eindredacteur). - Brussel : FARO, 2010. - 79 p. : ill, tab. - Met lit.opg. en bijl. Praktische handleiding die bedoeld is voor alle cultureel-erfgoedorganisaties die graag meer met stagiairs willen werken (musea, archieven, bibliotheken, erfgoedcellen). Een groot aantal praktische instrumenten voor het ondersteunen van ervaringsgericht leren komt hierbij aan bod. De brochure geeft antwoorden op de volgende concrete vragen: Wat is de meerwaarde van het werken met stagiairs? Wat is een goede opdracht voor een stagiair? Hoe vinden cultureel-erfgoedorganisaties en stagiairs elkaar? Waar moet je op letten bij het opstellen van een stageovereenkomst? Hoe ontvang je een stagiair in de organisatie? Hoe geef je feedback aan een stagiair? Hoe blijven stagiairs gemotiveerd? Wat is de verantwoordelijkheid van de stagementor bij de evaluatie van de student? Digitale versie: www.faronet.be/files/bijlagen/e-documenten/welkom_aan_boord.pdf 061 VAN Draaiboek MaS voor stagebieders uit de erfgoedsector / Erfgoed Nederland. - Amsterdam : Erfgoed Nederland, 2011. - Ongepag. : ill. Ter ondersteuning van erfgoedorganisaties die met de maatschappelijke stage aan de slag willen gaan heeft Erfgoed Nederland een stappenplan met praktische tips samengesteld. Alle leerpunten en tips zijn voortgekomen uit de praktijkervaring van 50 erfgoedinstellingen, die deelnamen aan het MaS-project 'Over de vloer : jong talent in het erfgoed'. Met behulp van dit draaiboek kunnen zowel kleine, middelgrote als grote instellingen in de erfgoedsector (musea, archieven, historische verenigingen, archeologie, monumenten en cultuurlandschap) een maatschappelijke stage ontwikkelen die past bij de eigen instelling. Digitale versie: www.erfgoednederland.nl/upload/zustersite/10599/media/draaiboek-mas-in-heterfgoed-juni2011-1.pdf 725 DRA To whom it may concern / F. Swennen. - Antwerp : UPA, 2011. - 88 p. : ill. - ISBN 978-90-5487-8964 This essay contains a short exploration from a legal and a managerial perspective, and focuses on art collections, art storage and artists' archives as representative examples of creative entrepreneurship in the field of movable cultural heritage. It concludes that after both public and private partners have reached the right mindset, tax and legal measures must be improved to serve as leverage for publicprivate partnerships (PPP)projects. 725 SWE Immaterieel erfgoed: verslag van de bijeenkomst in het Spoorwegmuseum / VIE, Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed. - 2011. (Volkscultuur magazine; Vol. 6, nr. 3, najaar 4-13 p.) In Nederland zijn veel organisaties die zich inzetten om een eigen traditie levend te houden. Hoe kan de UNESCO conventie hen daarbij helpen? Wat kunnen de organisaties zelf bijdragen? Op 19 maart 2011 organiseerde het Nederlands Centrum voor Volkscultuur in het Spoorwegmuseum in Utrecht een bijeenkomst, waarbij de praktijk van de UNESCO conventie de insteek was. Het programma bestond uit drie lezingen. Riet de Leeuw, van het ministerie van OCW, vertelde over de stand van zaken met betrekking tot de Nederlandse ratificatie van de UNESCO conventie. Albert van der Zeijden en Ineke Strouken, beiden verbonden aan het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed (VIE), vertelden over wat plaatselijke organisaties kunnen doen: wat wordt er van hen verwacht, hoe kun je het zelf invulling geven? In het middagprogramma werden enkele voorbeelden en projecten door de organisaties zelf gepresenteerd. Paul Bastiaansen vertelde over het Bloemencorso in Zundert. Pieter Bult en Rob Busquet vertelden over een samenwerkingsproject in Hindeloopen, om de
20
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
plaatselijke Hindelooper cultuur veilig te stellen voor de toekomst. Ook werd in groepjes nagedacht over een safeguardingsplan van de eigen traditie, één van de zaken waar UNESCO om vraagt. TIJDSCHRIFTEN 'Nu pas weet ik wat dat gebouw voorstelt' : erfgoedonderwijs in de praktijk op Corderius College / T. de Vries. - 2011. - In: tijdschrift Heemschut. Vol. 88, nr. 5, okt. p. 21 Het Corderius College in Amersfoort ging afgelopen voorjaar tijdens de projectweek cultureel erfgoed aan de slag met de canonkaart 'Alles over monumenten'. Voor deze projectweek werd een lespakket op maat ontwikkeld door Heemschut, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, het Corderius College, Joy Productions en Lud'Arte. Met de projectweek wilde het Corderius College haar 700 leerlingen uit de eerste en tweede klas op een positieve wijze in aanraking laten komen met cultureel erfgoed in Amersfoort en hen de waarde daarvan laten zien. Daarnaast was het doel van de projectweek een doorlopende leerlijn erfgoedonderwijs op het Corderius College te ontwikkelen. TIJDSCHRIFTEN Graphic novel of historisch stripverhaal? : historische strips en hun bruikbaarheid voor het onderwijs / G.J. Onrust. - 2011. - ill. (Kleio; Vol. 52, nr. 6, nov. 30-33 p.) Er zijn veel strips die zich op een of ander manier aan de geschiedenis spiegelen. In dit artikel gaat de auteur in op de bruikbaarheid van stripverhalen met een historische dimensie in het onderwijs. TIJDSCHRIFTEN Prisma: Analyses, visies, uitdagingen en kansen voor cultureel erfgoed in Vlaanderen (2009-2011) / R. Belemans ... [et al.] (redacteur). - 2011. - fig., graf., ill. - Met lit.opg. - Themanummer. (FARO; Vol. 4, nr. 3, jul/aug/sept. 4-102 p.) Dit nummer is geheel gewijd aan de belangrijkste onderzoeksresultaten, discussie- en visieteksten van 'PRISMA'. Na een beknopte schets van het veld wordt ingegaan op de kwantitatief gerichte onderzoekslijnen van PRISMA: de surveys rond erfgoedparticipatie en het cijferboek. Vervolgens wordt ingezoomd op enkele thema's die cruciaal zijn voor de toekomst van cultureel erfgoed. Daarna volgen nog enkele beschouwingen over de uitdagingen voor de cultureel-erfgoedsector in Vlaanderen in internationaal perspectief. TIJDSCHRIFTEN Volkscultuurbeleid in Europa / A. van der Zeijden. - 2011. (Volkscultuur magazine; Vol. 6, nr. 3, najaar 30-33 p.) Niet alleen de Nederlandse overheid houdt zich bezig met beleid rond volkscultuur. In heel Europa staat volkscultuur tegenwoordig op de cultuuragenda. Wat zijn de trends en verschillende invalshoeken? In opdracht van het Fonds voor Cultuurparticipatie deed Sari Asikainen er een onderzoek naar. In dit artikel wordt dit rapport 'Approaches to folk culture policies in Europe' besproken. TIJDSCHRIFTEN
21
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
BEELDENDE KUNSTEN Beeldende begrippen : begrippen in beeldende vormgeving / B. Boermans. - 5e ed. - Arnhem : Lambo, 2010. - 190 p. : ill. + dvd. - Met reg. 'Beeldende begrippen' is een methode over de werking en het gebruik van de beeldende middelen in architectuur, beeldende kunst, fotografie en film. In de bijbehorende dvd-rom worden de beeldende begrippen, stijlen, stromingen en beeldaspecten nader toegelicht. Bedoeld voor het voortgezet onderwijs. 730 BOE [DV] 730 BOE The creation of imaginary worlds : the role of art, magic & dreams in child development / C. Golomb. - London [etc.] : Jessica Kingsley, 2011. - 184 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-84905852-0 Divided into three parts, the book begins by examining the development of child art and how children express themselves through art. Part two looks at make-believe play and suggests ways that these methods of play can be utilized effectively in play therapy. Finally, the author explores children's perceptions of fantasy and fiction as expressed in dreams, story-telling and magic. The book highlights the significance of imaginary worlds in children's lives, their role in fostering creativity and abstract thinking, and how adults can gain valuable insights into children's cognitive and emotional well-being. 730 GOL Kijk op ruimte / H. Oudsen, B. Boermans. - 3e ed. - Arnhem : Lambo, 2010-2011. - 2 dl. : ill. + cdrom. - Oorspr. jaar van uitg.: 1993. - Bestaat uit 2 leerlingenboeken en een docentenhandleiding op cd-rom. - ISBN 978-90-77318-98-0 ; 978-94-6062-022-5 Methode ruimtelijk beeldend vormgeven (ook wel handvaardigheid of 3D-vormgeven) voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs: vmbo, havo en vwo. Het uitgangspunt van de methode is de beeldende kunst en de nadruk ligt op creativiteit. Kijk op ruimte bestaat uit twaalf hoofdstukken en twaalf opdrachten voor werkstukken. Elk hoofdstuk wordt op dezelfde manier gepresenteerd: introductiepagina; sfeerblad met beeldende begrippen; praktische opdracht (opdracht kunstbeschouwing); mindmap (schetsruimte); begrippen. 745 OUD [CR] 745 OUD Dutch design / A. Ullmann (hoofdredacteur), Chr. Nobial (hoofdredacteur), M. Goes (hoofdredacteur). - 2011. - ill. - Themanummer. (Dada; Nr. 73, 4-45 p.) Themanummer over design uit Nederland: Nederlandse ontwerpen en ontwerpers. TIJDSCHRIFTEN 'Ik zie, ik zie, wat jij ook kunt zien...!' / I. de Groot. - 2011. (Praxisbulletin; Vol. 29, nr. 2, okt. 22-26 p.) (Ik kan tekenen; 2) Tweede aflevering van een vierdelige serie over 'Ik kan tekenen'. In dit artikel staat het tekenen van de wereld om je heen centraal. Over diepte, verhoudingen en perspectief. Bedoeld voor groep 6-8. TIJDSCHRIFTEN
22
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
MUZIEK Liedjes bij geschiedeniscanon : deel 2 [cd] / M. van der Grint (producent). - Hilversum : Teleac/NOT, [2010]. - Boekje. Tien liedjes bij de canonvensters Hugo de Groot, de televisie, de Romeinse Limes, Buitenhuizen, de Grondwet, Karel V, Hebban olla vogala, Rembrandt, Aletta Jacobs en Europa. In het bijbehorende boekje staan de liedteksten en een aantal suggesties om de liedjes in te zetten bij geschiedenis- en muziekonderwijs in groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs. De liedjes lenen zich ook goed voor gebruik in vakoverstijgende projecten, een weeksluiting of kunstproject. De cd bevat ook van elk liedje een karaokeversie. [CR] 008 LIE Advances in social- psychology and music education research / P. Madura Ward-Steinman (redacteur). - Farnham [etc.] : Ashgate, 2011. - 286 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 9781-4094-2276-1 This Festschrift honors the career of Charles P. Schmidt on the occasion of his retirement from the Indiana University Jacobs School of Music. His main research focus has been the social-psychology of music education, including the subtopics of motivation in music learning, applied music teaching behaviors, and personality and cognitive styles in music teaching and learning. The chapters in this volume recognize the influence of Schmidt as a researcher, a research reviewer, and a research mentor, and contribute to the advancement of the social-psychological model and to research standards in music education. The collection of writings by a cast of music education researchers of international renown are presented in three sections: social-psychological advances in music education, social environments for music education, and advancing effective research in music education. 780 ADV Onderzoek naar muziek in het voortgezet onderwijs / M. Bremmer ... [et al.], F. Haanstra (auteur van inleiding). - Amsterdam : AHK, 2011. - 128 p. : fig., tab. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-802303-0-9 Het rapport bevat twee onderzoeken: een naar muziekeducatie in het Amsterdamse voortgezet onderwijs, het ander naar de kennis van muziekdocenten ten aanzien van improviseren. Het inventariserende onderzoek 'Muziekonderwijs in de Amsterdamse scholen voor voortgezet onderwijs' van Ariane Vervoorn en Ellen van Hoek beschrijft de belangrijkste kenmerken van het muziekonderwijs in het Amsterdamse voortgezet onderwijs van dit moment. Het onderzoekt de positie van het vak muziek in het curriculum van de verschillende typen voor voortgezet onderwijs in Amsterdam en gaat na wat de positie van de muziekdocent daarbij is. Het onderzoek 'De improvisatieles, praktijkkennis van docenten vergeleken met theoretische inzichten' is anders van aard en gaat gedetailleerd in op één aspect: de kennis die muziekdocenten in hun onderwijspraktijk hebben opgebouwd ten aanzien van improviseren in muzieklessen. De praktijkkennis van muziekdocenten wordt in kaart gebracht en vergeleken met theoretische inzichten rondom het leren improviseren. Het onderzoek is verricht door Melissa Bremmer (docent en onderzoeker aan de AHK) en Esther Schopman (docent en onderzoeker aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten). Het onderzoek is een samenwerking van het lectoraat Kunsteducatie van ArtEZ en het lectoraat Kunst- en cultuureducatie van de AHK. 780 OND Come together : een onderzoek naar de betekenis van jong publiek en jongerenorganisaties voor orkesten en concertzalen / S. van der Spek, P. Lelieveldt (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 77 p. : tab., graf. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit Utrecht, Kunstbeleid- en management. De centrale vraag van deze scriptie luidt: wat is de betekenis van jongerenorganisaties voor orkesten en concertzalen? Om deze vraag te beantwoorden is een bronnenonderzoek verricht, aangevuld met
23
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
drie case studies. Deze case studies schetsen de aanpak van drie jongerenorganisaties: Pulse Student Ambassadors van het London Symphony Orchestra, de Junge Freundeskreis van het Berliner Philharmoniker en Entrée van het Koninklijk Concertgebouworkest. Geconcludeerd kan worden dat jongerenorganisaties van maatschappelijke, culturele en economische betekenis zijn voor orkesten en concertzalen. Digitale versie: http://igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2011-0906200820/Cometogether_20110730.pdf 780 SPE Onderzoek popinfrastructuur Euregio / F. van Iersel, I. Dassen. - Breda : Signo & S Organisatieadviezen, 2011. - 61 p. Het onderzoek omvat de volgende vraagstukken: Hoe ziet de huidige fysieke infrastructuur eruit op het gebied van popvoorzieningen binnen de 6 centrumsteden (Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Hasselt, Luik en Aken)? Welke ontwikkelingen voor de toekomst spelen er op dit moment binnen deze steden op het niveau van het voorzieningenaanbod? Wat betekent dit voor de stad Maastricht? In welke lijn kan er ontwikkeling plaatsvinden? Wat is haalbaar? Welk toekomstscenario is realistisch? Hoe kan dit toekomstscenario in kaart gebracht worden? Digitale versie: www.spl.nl/global/downloads/OnderzoekSignosPopinfrastructuurEuregio.pdf 785 IER App-Musik - neues Musizieren? : Musikmachen mit Smartphone-Instrumenten auf iPhone, iPod touch und iPad / M. Krebs. - 2011. (Üben & Musizieren. Zeitschrift für Musikschule, Studium, Berufspraxis und Elternhaus; Vol. 28, nr. 5, Okt/Nov. 52-54 p.) Um einen Eindruck von den Möglichkeiten aktueller mobiler Geräte auf der musikalischen Ebene zu bekommen, werden exemplarisch einige Charakteristika der Nutzungsweise mobiler Endgeräte vorgestellt. Diese gliedern sich sinngemäß in drei unterschiedliche musikalische Anwendungsbereiche: Musikproduktion, Musikspiel und Musizieren. TIJDSCHRIFTEN The impact of neuroscience on music education advocacy and philosophy / A.D. Peterson. - 2011. (Arts education policy review; Vol. 112, nr. 4, 206-213 p.) This content analysis examines how philosophy and advocacy articles published between 2005 and 2010 were influenced by current neuroscience research. The contents of twelve journals were explored, resulting in the inclusion of forty-five articles in this analysis. Recently, there has been a growing interest in neuroscientific research on music. Articles were coded for latent content and emerging themes to determine if this interest has begun to be expressed in philosophy and advocacy writings. The educational implications and issues of using neuroscientific findings are addressed, and recommendations are offered for using future research for advocacy purposes. TIJDSCHRIFTEN Merit pay and the music teacher / K. Elpus. - 2011. (Arts education policy review; Vol. 112, nr. 4, 180-190 p.) In America current proponents of education reform are at present seeking to fundamentally change the system of teacher compensation by eliminating the traditional single salary schedule and instituting a merit pay system that directly links teacher pay to student achievement. To date, the scholarly literature in music education has been silent on the subject of teacher compensation reform. This article reviews the political arguments and empirical evidence on teacher merit pay while considering these reforms' potential harmful effects on music educators. After examining the potential
24
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
pitfalls of a merit pay system for music educators, the author proposes one possible framework for evaluating music teachers in a merit pay system. TIJDSCHRIFTEN Musiceren & componeren in muziekproject / E. de Bruijn. - 2011. (Kunstzone; Vol. 7/8, jul./aug. 22-24 p.) In het Utrechtse 'Vredenburg Leidsche Rijn' vond op 1 april van dit jaar de presentatie plaats van een uitzonderlijk educatief muziekproject. Zesendertig vierdeklassers Vmbo-tl, Havo, Vwo met het examenvak muziek van het Amadeus Lyceum uit Vleuten presenteerden de resultaten van twee weken compositieworkshops. Deze presentatie was het resultaat van een intensieve samenwerking tussen het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK), het Muziekcentrum van de Omroep (MCO), Vredenburg Utrecht en het Amadeus Lyceum uit Vleuten. TIJDSCHRIFTEN Een schoolorkest op de basisschool / A. Scholten, B. Hamerling. - 2011. (JSW; Vol. 96, nr. 2, okt. 38-41 p.) Twee docenten doen verslag van hun ervaringen met het opzetten van een schoolorkest op een basisschool in de periode 2008-2010. TIJDSCHRIFTEN Zingen moet, zingen doet je goed / C. Urbanus. - 2011. (Kunst kraak; Vol. 3, nr. 16, okt. 26-29 p.) Artikel beschrijft drie initiatieven om kinderen meer aan het zingen te krijgen. 'Zing'es' maakt onderdeel uit van 'Muziek telt!', een initiatief van Muziek Centrum Nederland, Fonds voor Cultuurparticipatie en Kunstfactor. 'Zing'es', gericht op het primair onderwijs, ondersteunt leerkrachten die weer en meer in de klas willen zingen met een website waarop leuke liedjes, bladmuziek en instructiefilmpjes te vinden zijn. Het tweede initiatief komt van 'Zangmakers', vier professionals die honderd Rotterdamse basisscholen gratis zing-introducties geven aan leerkrachten. Op www.canonliedjes.nl is het derde initiatief te vinden. Geïnspireerd door de geschiedeniscanon heeft Marjel Lustenhouwer liedjes gemaakt van elk venster. Website: www.muziektelt.nl/zing-es TIJDSCHRIFTEN
25
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
FILM/MEDIA Filmbildung! : Traditionen Modelle Perspektiven / R. Spielmann. - München : Kopaed, 2011. - 279 p. : fig., graf., tab - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-3-86736-249-8 Der Band zeigt einen neuen Weg auf, der den Bereich Film als ästhetisches Phänomen in die Fachdidaktiken bestehender Schulfächer integriert. Neben einer Einführung in die Geschichte der Filmpädagogik wird ein Basismodell der produktionsorientierten Filmdidaktik entworfen, welches die Fächer Deutsch, Kunst und Musik als geeignete Lernorte für die Filmbildung vorstellt und vor allem die aktiv-kreative Seite Heranwachsender berücksichtigt. Weitere Schulfächer werden nicht ausgeschlossen, sondern können an dieses Modell anknüpfen. Darauf aufbauend wird ein schulartenübergreifendes Curriculum entwickelt, das mit Schülerfilmproduktionen aus der Praxis abgeglichen und angepasst wird. Die im Buch behandelten Schülerfilmproduktionen sind auf Cineschool.de, dem Portal für Schülerfilme abrufbar. 791 SPI
26
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
THEATER De X factor van theatereducatie : educatieve activiteiten rondom theatervoorstellingen / C. Dieleman. - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 12 p. - Met lit.opg. In deze paper wordt een inventarisatie en analyse gemaakt van de educatieve projecten die door theatergezelschappen, meestal rondom hun voorstellingen, worden ontwikkeld. Het gaat met name om activiteiten die door de gezelschappen zelf als innovatief en succesvol worden beschouwd. Wat maakt deze projecten zo bijzonder en succesvol en hoe kunnen deze geslaagde maar meestal incidentele projecten een bijdrage leveren aan theateronderwijs als onderdeel van een doorlopende leerlijn cultuureducatie? Digitale versie: www.cultuurplein.nl/ci/publicatiesonderzoek/vakdisciplines/xfactor 792 DIE Theatre education vs theatereducatie / B. Groenewege, C. Dieleman (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2007. - 87 p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit van Amsterdam, Theaterwetenschap. In hoeverre verschillen de doelstellingen over theatereducatie en de plaats van theatereducatie binnen de Engelse theatergezelschappen van de doelstellingen en de plaats van theatereducatie binnen theatergezelschappen in Nederland en hoe vallen deze verschillen of overeenkomsten te verklaren? Om deze vraag te kunnen beantwoorden zal er ook worden ingegaan op het (cultuureducatie/kunsteducatie)beleid van de overheid op het gebied van theater in beide landen, het theaterbestel en de schoolsystemen in beide landen. Daarmee komen de volgende deelvragen tot stand: Hoe kunnen de schoolsystemen in het voortgezet onderwijs in Engeland en Nederland worden beschreven en welke rol spelen vakken op het gebied van cultuur, in het bijzonder theater, daarin? Hoe kunnen de theaterbestellen van Nederland en Engeland worden omschreven? Hoe werkt het subsidiesysteem in beide landen? Welke aandacht schenken de overheden van beide landen aan kunsteducatie? Welke conclusies kunnen er worden getrokken over de rol van theatereducatie uit het onderzoek 'Acting with intent, theatre companies and their education programmes' in Engeland? Welke conclusies kunnen er worden getrokken over de rol van theatereducatie uit het onderzoek in Nederland? 792 GRO Acteren, drama en beweging / A. Sandhaus. - Zeist : Theater-Atelier, 2011. - 132 p. : ill. Dit boek voor acteurs, dramadocenten, en toneelamateurs geeft materiaal om beweging in het acteren te brengen. Dit boek gaat over de beweging van de individuele acteur en de beweging van de scène als samenspel. De eerste ligt in het karakter van de rol, de tweede ligt in de tekst verborgen. De zeven hoofdkarakters van de Commedia dell'Arte vormen de basis voor het bewegen-vanuitkarakter. En maskerspel brengt de lezer bij de oerimpulsen van het theater, en geeft nieuwe ideeën over acteren-nu. Scènische beweging behandelt de auteur vanuit de absolute meester op dit gebied: Molière, acteur en toneelschrijver. 792 SAN Mime variaties : zestig jaar lesgeven in mime / A. Schermel (onderzoeker), F. Diepenmaat (samensteller), W. Zoet (redacteur). - Amsterdam : Vereniging Vakgroep Mimedocenten, 2011. - 72 p. : ill. + dvd (25 min.). - Met lit.opg. Reconstructie van de geschiedenis van zestig jaar lessen in de mime aan de hand van persoonlijke getuigenissen, documenten en foto's uit het archief van het Nederlands Mime Centrum (nu in bezit van de Vereniging Vakgroep Mimedocenten). In elk hoofdstuk staat een bepaalde periode centraal en wordt verteld over de opbouw van de infrastructuur, de ontwikkeling van de visie op de mime en de relatie met de algemeen gangbare pedagogische ontwikkelingen. Daarnaast wordt ingegaan op
27
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
relevante veranderingen in het overheidsbeleid en de consequenties daarvan voor de mimedocenten. Op de bijbehorende dvd is het werk van een aantal mimedocenten te zien. 792 SCH [DV] 792 SCH
28
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
DANS In dialoog met de choreograaf : webpublicatie Choreografiecoaching in beweging / L. Wildschut. Utrecht : Kunstfactor, 2010. - 5 p. Dit artikel gaat nader in op de rollen die ondersteuners in het choreografisch proces kunnen innemen, met als doel de betrokkenen bewust te maken van de verschillende effecten die dit oplevert. In het amateurveld worden docenten en ambitieuze dansers aangemoedigd zich als choreograaf te ontwikkelen. Zij krijgen veelal begeleiding van een 'choreografiecoach', soms op eigen initiatief, soms via een project of een danswerkplaats. In het professionele veld laten choreografen zich uitdagen door in dialoog te gaan met een dansdramaturg. Dit werpt vragen op over verschillen en overeenkomsten tussen een choreografiecoach en een dramaturg, evenals over de andere rollen die zij kunnen aannemen om het choreografisch proces het meest effectief te ondersteunen. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/blobs/Kunstfactor/49210/2011/3/In_dialoog_met_de_choreograaf.pdf 795 WIL
29
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
LITERATUUR Het hoe : over het schrijven van romans, verhalen en non-fictie / J. Brokken. - Amsterdam [etc.] : Augustus, 2011. - 224 p. - Met reg. - ISBN 978-90-457-0461-6 Het componeren van een boek staat centraal in 'Het hoe', waarbij het Brokken niet uitmaakt of het een roman, een novelle, een thriller of een non-fictieboek is. In alle literaire genres moet het verhaal pakkend verteld worden en het drama een dwingende intrige krijgen. De auteur haalt zijn voorbeelden uit de wereldliteratuur en soms ook uit zijn eigen lange ervaring als schrijver. Aan de hand van toneelstukken en films laat hij de finesses van de dramatische opbouw zien. 'Het hoe' nodigt schrijvers uit tot nadenken over vorm, stijl, taal. Bedoeld voor de enigzins gevorderde schrijver. 820 BRO Lesen in Deutschland 2008 / H. Kreibich (hoofdredacteur), T. Reuter (redacteur), Ch. Schäfer (redacteur). - [S.l.] : Stiftung Lesen, 2009. - 46 p. : fig., graf. - Met lit.opg. In Deutschland liest jeder Vierte niemals ein Buch. Das belegt dieses aktuelle Studie der Stiftung Lesen, gefördert vom Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF). Im Zeitraum von Mai bis Juli 2008 wurden 2552 Personen zu ihren Lesegewohnheiten befragt. Einen besonderen Fokus legte die Studie auf Menschen mit Migrationshintergrund - und kam zu einem bemerkenswerten Ergebnis: 36 Prozent von ihnen lesen ein- oder mehrmals in der Woche und 11 Prozent sogar täglich. 820 LES De poëziegids : inspiratiebronnen voor poëzielessen / D. Ebbers (redacteur), R. Pronk (auteur van voorwoord), P. van Beek (medewerker) ... [et al.] (medewerker). - Groningen : Stichting Poëziepaleis, 2010. - 46 p. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-79974-05-4 Jubileumbundel samengesteld ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Doe Maar Dicht Maar, dat met Stichting Kinderen en Poëzie het Poëziepaleis vormt (website www.poeziepaleis.nl). Deze gids bevat ideeën voor poëzie in het voortgezet onderwijs. In verschillende hoofdstukken komt aan de orde: de essenties van poëzie, poëzie is overal; de inhoud van poëzie; uitingsvormen van poëzie, het gebruiken van poëzie (lezen, schrijven en presenteren). Met lessuggesties. 820 POE Korte verhalen schrijven / T. Rozeman. - Antwerpen [etc.] : Augustus, 2011. - 144 p. - Met lit.opg. ISBN 978-90-4570-462-3 Een kort verhaal lijkt op een foto. Als schrijver laat je zien wat er binnen het kader gebeurt, terwijl je tegelijkertijd oproept wat daarbuiten te zien is. 'Korte verhalen' gaat over hoe je als verhalenschrijver de beperkte ruimte binnen het kader op een suggestieve manier gebruikt. Rozeman gebruikt de camera- en fotometafoor om schrijvers van het korte verhaal inzichten en technieken aan te reiken. De publicatie bestaat uit drie delen: 1. Technieken: over kadrering, licht, contrast en al die andere verteltechnieken; 2. Sjablonen: over voorgeprogrammeerde camerastanden voor het korte verhaal; 3. Voorbeeldverhalen: hoe technieken en sjablonen in de praktijk kunnen uitpakken. 820 ROZ Heldhaftig / J. Manrho (hoofdredacteur). - 2011. - Themanummer. (Boekieboekie; Vol. 20, nr. 83, herfst 1-45 p.) Dit themanummer 'Heldhaftig' sluit aan bij de Kinderboekenweek die dit jaar (2011) over superhelden gaat. Met o.a (strip)verhalen, een hoorspel, een spreekbeurtkaart, tekentips en gedichten. TIJDSCHRIFTEN
30
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Ironie in prentenboeken : literaire competentie / C. van der Pol. - 2011. - Met lit.opg. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 3, 4-7 p.) Veel prentenboeken en tekenfilms die speciaal voor kleuters zijn, bevatten ironische humor. Ironie herkennen en begrijpen is daarom een belangrijke vaardigheid. Wie de ironie van een verhaal niet doorheeft, mist een groot deel van de betekenis (en vaak ook van de humor). Hoe gaan kleuters om met ironie en hoe kan je hen helpen ironische humor in verhalen te ontdekken. TIJDSCHRIFTEN
31
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
OVERIG De openbare bibliotheek; een gesloten boek? : een onderzoek naar bibliotheekbezoek onder jongeren / B. van Houts. - [S.l.] : [s.n, 2010. - 86 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Universiteit van Tilburg, Faculteit der Economie en Bedrijfswetenschappen, Departement Marketing, Master in Marketing Management. Onderzoek naar welke variabelen het huidige bibliotheekgebruik van jongeren bepalen en welke attributen in de toekomst veranderd of toegevoegd moeten worden om het toekomstige bibliotheekgebruik van jongeren positief te beïnvloeden. 024 HOU Wegwijzer voor bibliotheken & documentatiecentra : informatie beheren en ter beschikking stellen / M. Storms (redacteur). - Herz. ed. - Brussel : Politeia, 2011- . - 3 dl. (losbl.) : fig., tab. + cd-rom. Met lit.opg. en bijl. - Uitg. i.s.m. VVBAD, Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatie. - ISBN 978-2-509-00135-1 Een praktijkgericht handboek met informatie voor efficiënt en effectief bibliotheek- en documentatiebeheer. Achtergrondartikelen zijn aangevuld met praktische voorbeelden. [CR] 020 WEG [NA] 020 WEG Staatsalmanak voor het Koninkrijk der Nederlanden 2012 / A.D. Turlings (eindredacteur). - Den Haag : SDU, 2011. - Versch.pag. - Met reg. - ISBN 978-90-12-57418-1 Overzicht van overheidsinstellingen. In verschillende hoofdstukken wordt zakelijke informatie gegeven over: Koninklijke Familie en Huis van Hare Majesteit de Koningin, regering en kabinetten, Staten Generaal, Raad van State, rechtswezen, Nederlandse Antillen, Aruba, ministeries, provincies (provinciaal bestuur), gemeenten, samenwerkingsorganen, waterschappen en publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. [NA] (058) STA De wereld waarnemen / M. Merleau-Ponty, J. Slatman (auteur van inleiding). - 4e dr. - [S.l.] : Boom, 2011. - 88 p. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-5352-879-2 Maurice Merleau-Porty (1908-1961) is een belangrijke vertegenwoordiger van de fenomenologie in Frankrijk. Kunst speelt een belangrijke rol in het werk van deze filosoof. Het gaat er hierbij om niet zozeer wat er afgebeeld wordt, maar de manier waarop dit gebeurd. Hij is van opvatting dat de bedoeling van schilderkunst niet ligt in het reflecteren of het nabootsen van het zichtbare, maar in het zichtbaar maken. 100 MER Fondsenboek 2012 / FIN, Vereniging van Fondsen in Nederland. - 16e ed. - Den Haag [etc.] : FIN [etc.], [2011]. - 569 p. - Met reg. - Cop. 2012. - ISBN 978-90-5730-767-6 Overzicht van fondsen in Nederland die een aanzienlijk deel van hun inkomsten gebruiken voor het onverplicht steun verlenen aan derden. Er zijn fondsen opgenomen op het gebied van: maatschappelijk werk, gezondheidszorg, internationale hulp, milieu, natuurbehoud en dierenbescherming, onderwijs en onderzoek, kunst en cultuur, sport en recreatie, charitas. Naast adresgegevens zijn van ieder fonds de doelstelling, de aanvraagprocedure en andere relevante gegevens opgenomen voor het indienen van een aanvraag. [NA] 336 FON Het beleidsplan voor archieven : inspiratie en voorbeelden in 7 omslagen / A. Caals, J. van Leeuwen, A. De Waele (auteur van idee). - [S.l.] : FARO, 2011. - 83 p. : fig. Een draaiboek voor het opstellen van een beleidsplan voor een culturele archiefinstelling.
32
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
Digitale versie: www.faronet.be/files/bijlagen/e-documenten/beleidsplanning_archieven.pdf 930 DEW 'Nationaal Archief joins Wikipedia' : effectmeting / M. Zeinstra ; Stichting Nederland Kennisland, Nationaal Archief. - [S.l.] : Beelden voor de Toekomst, 2011. - 15 p. : fig., graf., tab. In september 2010 hebben het Nationaal Archief en Spaarnestad Photo samen ruim 1.000 speciaal geselecteerde foto's beschikbaar gesteld aan Wikimedia. Dit project, genaamd Nationaal Archief joins Wikipedia, is gerealiseerd in het kader van Beelden voor de Toekomst. Er waren echter tot nu toe geen exacte meetgegevens over de impact van Creative Commons-gelicenseerd materiaal op Wikimedia Commons. Uit dit onderzoek blijkt dat gedigitaliseerd cultureel erfgoed dat beschikbaar gesteld wordt aan Wikipedia aantoonbaar veel vaker bekeken wordt. Ook heeft deze effectmeting inzicht gegeven in de uitdagingen van online beschikbaar stellen van gedigitaliseerd cultureel erfgoed. Zowel erfgoedinstellingen als de Wikimedia Foundation kunnen lessen trekken uit deze samenwerking tussen het Nationaal Archief en Wikipedia. Digitale versie: www.kennisland.nl/uploads/fckconnector/459b4823-d3f6-4bf2-8a36-2764f3ec65b8 930 ZEI Nieuwe ouderen / J. Fackeldey (hoofdredacteur), J. Slagter (hoofdredacteur), M. Arnoldus ... [et al.]. - 2011. – Themanummer. (MMNieuws; Vol. 4, 3-35 p.) Centraal in dit nummer staat de babyboomgeneratie. Ouderen zijn kapitaalkrachtig, veelal vitaal en ondernemend, selectief en kwaliteitsgericht en beschikken over veel vrije tijd. Wat moeten culturele en toeristische instellingen en organisaties doen om deze doelgroep nauwer aan zich te binden en met welk aanbod en welke service zijn zij tevreden te stellen? TIJDSCHRIFTEN
33
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
INSTELLINGENDOCUMENTATIE Bouwen aan stevige basis : werkplan Kunstconnectie 2011 / Kunstconnectie. - Utrecht : Kunstconnectie Contouren voor de toekomst van cultuureducatie : 12 april 2011 / M. de Jong. - Den Haag : Gemeente Den Haag Digitale versie: http://zbs.denhaag.nl/risdoc/2011/RIS180246.PDF Cultuur van iedereen : beleidskader kunst en cultuur 2013-2016 ; raadsvoorstel 22 september 2011 / Gemeente Den Haag. - Den Haag : Gemeente Den Haag Digitale versie: www.denhaag.nl/web/file?uuid=18538a93-06d5-4415-b61a8b4d9d22e13f&owner=238ea361-0624-426f-ba56-c398de7f9e68 Jaarverslag 2010 / DEN, Digitaal Erfgoed Nederland. - Den Haag : DEN Jaarverslag 2010 / SICA, Stichting Internationale Culturele Activiteiten. - Amsterdam : SICA Jaarverslag 2010 / Kunstconnectie. - Utrecht : Kunstconnectie Jaarverslag 2010 / NMI, Stichting Nederlands Muziek Instituut. - Den Haag : NMI Jaarverslag 2010 / Mondriaan Stichting. - Amsterdam : Mondriaan Stichting Jaarverslag 2010 / Stichting DOEN. – Amsterdam : Stichting DOEN Meningspeiling t.b.v. Cultuurvisie : meting Nijmeegs stadspanel 2011 / Gemeente Nijmegen. Afdeling Onderzoek en Statistiek. - Nijmegen : Gemeente Nijmegen Werkprogramma 2012 / Onderwijsraad. - Den Haag : Onderwijsraad
34
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011
WEBSITES www.kunstvanlezen.nl [website] / Stichting Lezen. – Amsterdam : Stichting Lezen, 2008-
.
In opdracht van het ministerie van OCW is in 2008 het project 'Kunst van Lezen' in het leven geroepen. Coördinatie is in handen van Stichting Lezen en SIOB (Sectorinstituut Openbare Bibliotheken). Doel van het project is kinderen vanaf jonge leeftijd in contact te brengen met lezen en literatuur. De bibliotheek vervult hierbij een hoofdrol. De vier programmalijnen zijn: 1 Invoer Boekstart in Nederland; 2) Faciliteren bibliotheek op de basisschool; 3) Kennismaking cultuurhistorische canon; 4) Landelijk dekkende voorziening van netwerken. Website: www.kunstvanlezen.nl
35
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND OKTOBER 2011