BIBLIOTHEEK CULTUURNETWERK NEDERLAND
Aanwinsten juni 2011 De bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland heeft in juni 157 nieuwe titels toegevoegd aan de collectie. Klik op een van de onderstaande categorieën voor een overzicht van nieuwe titels in die categorie: MUSEA CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ BELEID ONDERWIJS KUNST EN CULTUUR KUNST- EN CULTUUREDUCATIE CULTUREEL ERFGOED BEELDENDE KUNSTEN MUZIEK FILM/MEDIA THEATER DANS LITERATUUR OVERIG INSTELLINGENDOCUMENTATIE
1
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
MUSEA Blikopener book : Stedelijk Museum Amsterdam / M. Baarspul (redacteur), A. Goldstein ... [et al.]. Amsterdam : Stedelijk Museum, 2010. - 144 p. Blikopeners (Eye-openers) are a group of 15 young people from Amsterdam between the ages of 15 and 20 who have been working at the Stedelijk Museum (Museum of modern art in Amsterdam) since september 2008. They come from varying cultural and educational backgrounds and from different parts of the city. The 'Blikopeners' give tours, advice, and their critical opinion on various things relating to the museum. They also organize activities for their peers. This publication compiled by the 'Blikopeners' themselves gives short biographies, interviews, columns and visuals. Digitale versie: www.stedelijkmuseum.nl/oc2/page.asp?PageID=2031 069 BLI Blikopeners [dvd] . - Amsterdam : Stedelijk Museum, 2010. - 34 min. Sinds september 2008 zijn de 'Blikopeners' werkzaam in het Stedelijk Museum Amsterdam. De Blikopenergroep bestaat uit vijftien Amsterdamse jongeren tussen de 15 en 20 jaar. Zij zijn afkomstig van verschillende opleidingen en uit verschillende delen van Amsterdam en hebben diverse achtergronden. Zij geven rondleidingen, advies en hun kritische mening over verschillende onderdelen van het museum. Dvd bestaat uit 5 reportages waar het werk van de 'Blikopeners'. Te zien zijn: Afscheid SMCS, Museumn8, Bouwkeet; Holy Shit!, That's the Spirit; en Avandgarde [DV] 069 BLI Blikopeners [dvd] : 1 jaar. - Amsterdam : Stedelijk Museum, 2010. - 6.15 min. Kort filmpje over 'Blikopeners'. Sinds september 2008 zijn de 'Blikopeners' werkzaam in het Stedelijk Museum Amsterdam. De Blikopenergroep bestaat uit vijftien Amsterdamse jongeren tussen de 15 en 20 jaar. Zij zijn afkomstig van verschillende opleidingen en uit verschillende delen van Amsterdam en hebben diverse achtergronden. Zij geven rondleidingen, advies en hun kritische mening over verschillende onderdelen van het museum. [DV] 069 BLI Connecting young people and cultural institutions : International Blikopeners / Eye-Openers Symposium / J. Kleijne (verslaglegger), L. Watkinson (vertaler). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 12 p. What role can the museum play in the lives of young people? How can cultural institutions make connections with young people in a positive and meaningful way? These were the questions discussed at the International Blikopeners Symposium held in Amsterdam between 14-15 October 2010. A rapport. Digitale versie: www.stedelijk.nl/upload/Report%20symposium%20Blikopeners%20Eye-openers.pdf 069 CON Jongerenbeleid, autofocus of hocuspocus?: samenwerken aan jongerenbereik en -aanbod binnen het museum = Policy of youth, autofocus or hocuspocus?: working together on youth range and youth supply at the museum / R. Noël, K. de Boer (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 91 p. : fig., ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Fontys Hogescholen, Master Kunsteducatie. - In opdr. van het Noordbrabants Museum in 's-Hertogenbosch. In het onderzoek staat de volgende hoofdvraag centraal: Welke aanbevelingen inzake jongerenmarketingstrategieën kunnen worden gedaan aan het Noordbrabants Museum, om met behulp daarvan via het onderwijs meer jongeren in de leeftijd 12 tot en met 18 jaar naar het museum te halen? Deelvragen bij deze hoofdvraag zijn: 1.Op welke manier kan de doelgroep jongeren in de leeftijd 12 tot en met 18 jaar nader worden omschreven? 2. Welke doelstellingen zijn van toepassing om daarmee jongerenmarketingstrategieën te kunnen formuleren en hoe zijn ze te categoriseren? 3. Welke aanpak hanteren musea om jongeren via scholen naar het museum te trekken en welke
2
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
aanbevelingen die kunnen leiden tot marketingstrategieën zijn daarin te ontdekken? 4. Op welke manier kunnen deze aanbevelingen worden verwerkt in een 'tool' voor degenen die het aanbod verzorgen in het museum zodat daaruit strategieën kunnen voortkomen? 5. Welke aanbevelingen voor het Noordbrabants Museum kunnen gedaan worden naar aanleiding van dit onderzoek? 658 NOE Creative collaborations : a gallery educator's perspective / S. Mossop. - 2011. (Engage; Vol. 27, Spring, 106-116 p.) An email interview with the editor and Sarah Mossop, Head of Learning and Partnerships at Modern Art Oxford, about what artists have to offer people in projects mediated through galleries, museums and other arts organisations, and what the gallery educator's role is. TIJDSCHRIFTEN Museum Boijmans Van Beuningen: 'Het is niet wat het lijkt, daar zijn we dol op' / A. Lubbers. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 8-11 p.) Museum Boijmans Van Beuningen is één van de drie musea die op 'voorbeeldstellende wijze' een breed publiek weet te bereiken, volgens de nominaties van de jury van de Museumprijs 2010 van de BankGiroloterij. Het publiek stemde voor Boijmans. Wèlk voorbeeld stelt Boijmans cultuur-educatief Nederland dan? Een portret. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN
3
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ 'En MaSse!' : de maatschappelijke stage in de erfgoedsector : symposium 7 februari 2011. - [S.l.] : Erfgoed Nederland/Provincie Utrecht/Landschap Erfgoed Utrecht, 2011. - 7 p. : tab., ill. - Met bijl. Landschap Erfgoed Utrecht, Erfgoed Nederland en de Cultuurscout van de provincie Utrecht organiseerden op 7 februari 2011 het symposium 'En MaSse!' in Utrecht. Deze middag was bedoeld om erfgoedinstellingen te informeren over de maatschappelijke stage (MaS) en hen handvatten te bieden om zelf met de MaS aan de slag te gaan. Ongeveer dertig vertegenwoordigers van erfgoedinstellingen en andere geïnteresseerden namen aan het symposium deel. Digitale versie: www.erfgoednederland.nl/upload/zustersite/10599/media/verslag-symposium07022011def.pdf 301 ENM De kunst van burgerschap : een literatuuronderzoek naar de wijze waarop kunsteducatie kan bijdragen aan burgerschap / K. Goëken, W.A.J. Meijer (begeleider), P. van der Ploeg (begeleider). [S.l.] : [s.n.], 2010. - 97 p. - Met lit.opg. en samenv. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Master Pedagogische Wetenschappen. Deze scriptie richt zich door middel van literatuuronderzoek op de vraag hoe kunsteducatie in het primair en secundair onderwijs kan bijdragen aan burgerschap van Nederland. Het onderzoekt het concept burgerschap en de invloed van verschillende (politieke en culturele) visies en maatschappelijke ontwikkelingen op de interpretatie van burgerschap. Tevens worden twee visies op burgerschapsvorming in Nederland met elkaar vergeleken. Vervolgens wordt er gekeken naar de bijdrage die kunsteducatie kan hebben voor burgerschap. 301 GOE My stage! Podium : lespakket voor een culturele maatschappelijke stage/ckv vmbo-havo / A. Kok, M. Lampe (eindredacteur), H. van der Hoeven (eindredacteur) ; Kunstgebouw, Stichting Kunst en Cultuur Zuid-Holland. - Rijswijk : Kunstgebouw, 2011. - 2 dl. [37, 37 p.] : ill., tab. - In opdr. van provincie Zuid-Holland. - Docentenhandleiding en opdrachten leerlingen samen in blauwe map. Leerlingen maken tijdens My Stage! Podium kennis met de culturele infrastructuur in de regio ZuidHolland. Ze werken samen met lokale en regionale organisaties aan productie, werving en uitvoering. Aan de hand van checklists, werkbezoeken en presentaties van gastdocenten krijgen de leerlingen inzicht in de organisatie van een evenement. De leerlingen ontdekken hun eigen talenten op het gebied van organiseren, netwerken en publiciteit. En ze geven andere jongeren de kans hun talenten op het podium te presenteren. Leerlingen organiseren tijdens hun maatschappelijke stage (MaS) zelf een podium-evenement voor jongeren uit hun regio. De invulling hiervan kan van alles zijn: een muzikale contest, een mode-show, poetry slam, stand-up comedy of een talentenjacht. Digitale versie: www.kunstgebouw.nl/service/formulieren/images_formulieren/My_Stage_Podium_leerlingen_vmbohavo.pdf 301 KOK Community arts door de ogen van de maker / M. Nielen, M. Bouwman (redacteur). - Utrecht : Vrede van Utrecht, 2011. - 46 p. : ill. Verslag van het community arts project 'Klinkers voor Terweijde' vanuit het perspectief van de kunstenaar Marij Nielen zelf. Hierin vertelt zij over haar ontmoetingen met deelnemers, het werken zelf, de invloed van de omgeving en de tegenslagen die zij ondervond bij het project. 301 NIE Opening up spaces : bringing new people into museums, libraries and archives by supporting selforganised learning / MLA, Museums Libraries Archives. - Birmingham : MLA, 2010. - 24 p. : ill. - ISBN
4
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
978-1-905867-41-7 This publication showcases innovative self-organised learning groups which are using open spaces in museums, libraries and archives across the country. The 'Open Space' movement offers a new way for museums, libraries and archives to reach out to their communities and support the many groups of adults who wish to organise their own learning. It was introduced in the Government's White Paper on informal adult learning, 'The Learning Revolution', which called for organisations to open their spaces to adults who want to run their own learning groups; whether they wish to learn Ancient Greek, explore their family history or knit Egyptian socks. The White Paper describes a new joined up vision for informal adult learning, suitable for the 21st century, which brings together partners across government, local authorities and the community sector to enable more people to enjoy learning throughout life. Digitale versie: www.mla.gov.uk/news_and_views/press_releases/2010/~/media/Files/pdf/2010/news/Opening_Up_ Spaces 301 OPE Creatieve industrie in topvorm : advies topteam creatieve industrie / Advies topteam creatieve industrie. - Den Haag : Ministerie van OCW, 2011. - XIX, 47 p. : fig. - Met lit.opg. en bijl. Advies van het 'Topteam Creatieve Industrie' waarin zij een toekomstgerichte agenda voor de topsector creatieve industrie hebben opgesteld. De minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben de creatieve industrie gevaagd om samen met de overheid een concrete actieagenda op te stellen voor de komende jaren. Gevraagd is een sectoragenda op hoofdlijnen, met concrete acties op de kortere termijn, waarmee de Nederlandse creatieve industrie in 2020 tot de wereldtop kan behoren. Het Topteam bestaande uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid spraken met afgevaardigden uit de sector en andere vertegenwoordigers van bedrijven, kennisinstellingen en overheid. Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/rapporten/2011/06/17/creatieve-industrie-in-topvorm/rapport-topsector-creatieveindustrie.pdf 330 CRE De waarde van cultuur in cijfers / G. Marlet, J. Poort. - Utrecht : Atlas voor Gemeenten, 2011. - 69 p. : fig., graf. - Met lit.opg. - Uitg. i.s.m. SEO Economisch Onderzoek Amsterdam. Economisch onderzoek naar het belang van kunst en cultuur voor een stad of land. Bij het berekenen van de maatschappelijke waarden van kunst en cultuur bedienen economen zich weliswaar van economische methoden, maar zij hebben daarbij de ambitie om alle maatschappelijke waarden mee te tellen, ook de immateriële waarden die op het eerste gezicht moeilijk te kwantificeren zijn. Dit onderzoek naar de maatschappelijke waarden van kunst en cultuur laat zien hoe met economische methoden de 'zachte' waarden van kunst en cultuur te berekenen zijn. Doel van het onderzoek was voor de culturele sectoren alle maatschappelijke waarden te berekenen en in geld uit te drukken. Dit onderzoek kan een nuttige bijdrage leveren aan het debat over de plek van kunst en cultuur in onze maatschappij. Digitale versie: www.atlasvoorgemeenten.nl/images/pdf/De_waarde_van_cultuur_in_cijfers%20.pdf 330 MAR I read where I am : exploring new information cultures / M. Gerritzen (redacteur), G. Lovink (redacteur), M. Kampman (redacteur). - Breda [etc.] : Graphic Design Museum [etc.], 2011. - 264 p. - ISBN 978-90-78088-55-4 Compilation of reflections on future forms of reading. In this book 82 invited authors, artists, critics, and designers present a wide range of observations, inspirations, and critical notes about how we
5
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
daily consume and produce our information. 331 IRE Eropuit! : Nederlanders in hun vrije tijd buitenshuis / D. Verbeek, J. de Haan. - Den Haag : SCP, 2011. - 110 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-377-0547-8 (SCP-Publicatie; 2011-16) Dit rapport geeft inzicht in die 'uithuizige vrijetijdsbesteding' van Nederlanders. Het betreft uiteenlopende vrijetijdsactiviteiten zoals museumbezoek, winkelen, een terrasje pakken, sporten, saunabezoek, een dagje naar de dierentuin en openluchtrecreatie. Dit rapport onderzoekt de verschillen tussen groepen Nederlanders in de frequentie waarmee zij eropuit gaan. Het laat zien hoe vrijetijdsrepertoires per levensfase verschillen. Ook geeft het inzicht in de grootte en samenstelling van de gezelschappen waarmee Nederlanders de vrije tijd buitenshuis doorbrengen. Ten slotte brengt het de vrijetijdsmobiliteit in kaart: de afstanden die mensen afleggen ten behoeve van de vrije tijd en de vervoermiddelen die zij gebruiken. Digitale versie: www.scp.nl/dsresource?objectid=28171&type=org 331 VER 'Dit is een optie voor het leven' : community art / R. Mazure. - 2011. (Kaap kunst; Vol. 3, nr. 14, jun. 8-12 p.) Voorafgaand aan het vijfde International Community Arts Festival in Theater Zuidplein in Rotterdam (van 20 maart tot 3 april 2011) vond een pre-festival plaats. Tijdens een artist-in-residency programma voerden internationale community artists uit onder meer Groot Brittannië en Brazilië projecten uit met Rotterdammers en Hagenezen. De mentaliteitsverschillen bleken groot. Een impressie. Tot slot worden kort de do's & don'ts in community art-projecten besproken. TIJDSCHRIFTEN
6
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
BELEID Achieving great art for everyone : a strategic framework for the arts / Arts Council England. - London : Arts Council England, 2010. - 47 p. - ISBN 978-0-7287-1493-9 This document sets out a 10-year vision with five goals at its heart. It argues for excellence, founded on diversity and innovation, and a new collaborative spirit to develop the arts over the long term. The goals are: Talent and artistic excellence are thriving and celebrated; More people value and enjoy the arts; The arts sector is sustainable, resilient and innovative; The arts leadership and workforce are diverse and highly skilled; Every child and young person has the opportunity to experience the richness of the arts. Digitale versie: www.artscouncil.org.uk/media/uploads/achieving_great_art_for_everyone.pdf 351 ACH Cultuur in beeld ; Cultuur in cijfers / H. Zijlstra (auteur van voorwoord) ; OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. - Den Haag : Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2011. - 2 dl. (142, 23 p.) : fig., ill., tab. - Met bijl. 'Cultuur in beeld', het vervolg op de publicatie 'Kunst in cijfers' uit 2010, biedt inzicht in de stand van zaken in de culturele sector. De publicatie gaat in op het economische en sociaal-maatschappelijke belang van kunst en cultuur, de inrichting van het Nederlandse cultuurstelsel en de prestaties van de instellingen behorend tot de culturele basisinfrastructuur (BIS). 'Cultuur in cijfers' is de statistische bijsluiter bij 'Cultuur in beeld': tabellen met financiële en prestatiegegevens van 141 cultuurproducerende instellingen in de culturele basisinfrastructuur (BIS) over de jaren 2005, 2007 en 2009. Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/brochures/2011/05/17/cultuur-in-beeld/ocw-brochure-cultuur-in-beeld-2011-exclstatistische-bijstluiter.pdf 351 CUL [NA] 351 CUL Inventarisatie van initiatieven geschiedenis en staatsinrichting: onderzoek in het kader van de motie van der Ham/Peters / K. Douma ... [et al.]. - Den Haag : APE, 2011. - 44 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW. - Bijlage bij de nota 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid', d.d. 10-6-2011. Aanleiding van dit rapport is het spoeddebat over het niet langer subsidiëren van een gebouw voor het Nationaal Historisch Museum, op 4 november 2010. Tijdens dit debat is de motie Van der Ham/Peters ingediend (Tweede Kamer 2010/2011, 31.495, nr. 26). Kort samengevat verzocht de motie de regering de bestaande initiatieven en ideeën rond geschiedenis en staatsinrichting in samenhang te verkennen. Hier moesten ook bestaande instellingen bij betrokken worden. De centrale vraagstelling van dit rapport luidt: Hoe luidt het overzicht van de bestaande initiatieven en ideeën rond de geschiedenis en staatsinrichting bij bestaande instellingen? De vraagstelling valt uiteen in de volgende deelvragen:1. Wat is het totaalbeeld van de betreffende initiatieven in het veld die zich richten op het toegankelijk maken van geschiedenis en staatsinrichting voor publiek? Aandachtsgebieden zijn de sectoren: erfgoed, onderwijs, publieke omroep en media, boekhandel en uitgeverij. 2. Wat is het publieksbereik en de doelgroep van de verschillende initiatieven, en welke subsidies zijn eraan verbonden? 3. Hoe hebben de initiatieven zich ontwikkeld in historisch perspectief, in welke zin zijn de initiatieven veranderd in de loop van het laatste decennium en welke trends zijn daarbij zichtbaar? 4. Hoe zijn deze initiatieven te beoordelen qua diversiteit, geografische spreiding, publieksbereik en doelgroep? 5. In hoeverre overlappen de initiatieven elkaar? 6. Bestaan er nog 'witte vlekken' in het aanbod en wat is het potentieel voor synergie voordelen tussen de verschillende initiatieven?
7
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/rapporten/2011/04/01/inventarisatie-van-initiatieven-geschiedenis-enstaatsinrichting/301913d.pdf 351 INV Er zit muziek in de subsidies : landschapsanalyses van de professionele actoren in de muzieksector die (voor een deel van) hun activiteiten afhankelijk zijn van subsidies in het kader van het kunstendecreet / S. Marx. - Brussel : Muziekcentrum Vlaanderen, 2009. - 144 p. : graf., ill., tab. Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-90-809720-18 In dit rapport wordt de gesubsidieerde muziek in Vlaanderen in kaart gebracht. De gesubsidieerde muziek wordt afgebakend als alle professionele muziekorganisaties die in 2007 structurele of projectsubsidies ontvingen in het kader van het kunstendecreet. Doel van dit rapport is om gegevens te verzamelen en om deze in een context te plaatsen en te interpreteren. Digitale versie: http://files.muziekcentrum.be/__files/0003643.pdf 351 MAR Kunst verandert! : inhoudelijke vernieuwing deeltijds kunstonderwijs : conceptnota / P. Smet. Brussel : Ministerie van Onderwijs en Vorming, 2011. - 73 p. : fig. - Met lit.opg., samenv. en begrippenlijst. Conceptnota over een nieuwe structuur voor het deeltijds kunstonderwijs (DKO) met de nadruk op de opleidingen voor de 'actieve cultuurparticipant'. http://www.ond.vlaanderen.be/dko/Rapporten/Conceptnota_DKO.pdf 351 SME Tendances et défis des politiques culturelles : Cas nationaux en perspective: France - Angleterre États-Unis - Allemagne - Espagne - Belgique - Suisse - Suède - Quebec - Pays de Galles et Écosse les organisations internationales / D. Saint-Pierre (redacteur), C. Audet (redacteur). - Quebec : Les Presses de l'Université Laval, 2011. - 398 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. - ISBN 978-2-7637-90152 Cet ouvrage présente un ensemble de réflexions sur le rôle et les capacités d'action des États nationaux, mais aussi sur ceux des territoires, tant locaux, régionaux que transnationaux, face à des problématiques qui dépassent de nos jours leur cadre traditionnel d'intervention. Qu'il suffise d'évoquer au passage des sujets tels que la diversité culturelle, la propriété intellectuelle, l'interculturalisme, l'action des régions et des villes, l'imbrication croissante de problématiques sociales, économiques, environnementales et culturelles, la remise en question du « primat » artistique et de la démocratisation culturelle, l'émergence de nouveaux modes de gouvernance de la culture et l'entrecroisement des niveaux gouvernementaux d'intervention et des systèmes d'acteurs. 351 TEN Uitgebreid onderwijs : advies / Onderwijsraad. - Den Haag : Onderwijsraad, 2010. - 80 p. : fig. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-946121-008-1 (Adviezen Onderwijsraad; 20100286/979) De raad beschrijft in dit advies de verschillende vormen die uitgebreid onderwijs als extra aanbod of extra gebruik kan aannemen. De raad wil onder meer extra aanbod van onderwijs en het extra gebruik hiervan stimuleren. Dit sluit aan bij de ambitie van Nederland om in de top vijf van kenniseconomieën te komen, en bij het daarmee samenhangende belang van bredere talentontwikkeling. Aandacht voor bredere talentontwikkeling vindt onder andere plaats via het stimuleren van cultuureducatie. Digitale versie: www.onderwijsraad.nl/upload/publicaties/596/documenten/uitgebreid-onderwijs.pdf 351 UIT
8
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid / H. Zijlstra. - Den Haag : Ministerie van OCW, 2011. - 42 p. : tab. In deze hoofdlijnenbrief geeft staatssecretaris Halbe Zijlstra zijn visie op het cultuurbeleid. Deze brief schetst de agenda voor het cultuurbeleid van de komende jaren en de inrichting van de nationale culturele basisinfrastructuur in de periode 2013-2016. Bij deze brief horen: Subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2013-2016, Schema ministeriële regeling culturele basisinfrastructuur 2013-2016 en 'Inventarisatie van initiatieven geschiedenis en staatsinrichting, april 2011'. Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2011/06/10/meerdan-kwaliteit-een-nieuwe-visie-op-cultuurbeleid.html 351 ZIJ Nieuwe visie cultuurbeleid : brief 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid' Halbe Zijlstra 10 juni 2011 / H. Zijlstra. - Den Haag : Ministerie van OCW, 2011. - 1 p. Begeleidende brief bij 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid', 10 juni 2011 Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2011/06/10/meer-dan-kwaliteit-een-nieuwe-visie-op-cultuurbeleid/briefnieuwe-visie-cultuurbeleid.pdf 351 ZIJ Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van nr. WJZ/299782 (8314), houdende wijziging van de Regeling op het specifiek cultuurbeleid in verband met het vaststellen van de criteria voor vierjaarlijkse subsidiëring in de periode 2013-2016 (Subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2013-2016) : concept / H. Zijlstra. - Den Haag : Ministerie van OCW, 2011. - 26 p. - Met lit.opg. - Met bijlage schema ministeriële regeling Culturele Basisinfrastructuur 2013-2016. (OCW-regelingen) Concept van de Subsidieregeling culturele basisinfrastructuur 2013-2016. Dit document is een bijlage bij: Kamerbrief 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op cultuurbeleid'. Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/regelingen/2011/06/10/concept-subsidieregeling-culturele-basisinfrastructuur-20132016/bijl-b-concept-subsidieregeling-culturele-basisinfrastructuur.pdf 351 ZIJ Vragen over de brief 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op het cultuurbeleid' : 22 juni 2011 / H. Zijlstra. - Den Haag : OCW, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2011. - 50 p. Antwoorden op de 173 vragen die de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan staatssecretaris Halbe Zijlstra heeft voorgelegd naar aanleiding van de brief 'Meer dan kwaliteit: een nieuwe visie op het cultuurbeleid' van 10 juni 2011. Digitale versie: www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2011/06/23/antwoord-op-vragen-over-de-brief-meer-dan-kwaliteit-eennieuwe-visie-op-het-cultuurbeleid/antwoord-op-vragen-over-de-brief-meer-dan-kwaliteit-een-nieuwevisie-op-het-cultuurbeleid.pdf 351 ZIJ Verslag werkconferentie Integraal Gemeentelijk Cultuurbeleid / IVA, Beleidsonderzoek en Advies. Tilburg : BKKC, 2011. - 11 p. : ill. – I.s.m. Kunstbalie en Erfgoed Brabant. Het brabants kenniscentrum kunst en cultuur (bkkc) heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de culturele infrastructuur van de 63 middelgrote en kleine gemeenten in Brabant. Het onderzoek 'Integraal Gemeentelijk Cultuurbeleid' liep van november 2010 tot maart 2011 en is uitgevoerd door onderzoeksbureau IVA. Doel van het onderzoek was om te inventariseren welke speerpunten de gemeenten in hun beleid hanteren en wat de voornemens en toekomstplannen op cultuurgebied zijn. Daarnaast wilde het bkkc in beeld krijgen in hoeverre gemeenten integraal werken. Is er
9
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
samenwerking binnen het werkveld, tussen verschillende disciplines? Is er samenwerking met andere sectoren, zoals ruimtelijk ordening en economische ontwikkeling? Werken gemeenten samen met andere gemeenten? De onderzoeksresultaten zijn op 24 maart 2011 tijdens de werkconferentie Integraal Gemeentelijk Cultuurbeleid gepresenteerd. Tijdens deze werkconferentie lieten de verschillende partijen zien dat er veel kansen liggen op het gebied van integraal werken. Digitale versie: www.bkkc.nl/getmedia/a2fc7a91-db7c-4e54-8eae-9c8b21810667/Verslagwerkconferentie-Integraal-Gemeentelijk-Cultuurbeleid,-24-maart-2011.pdf.aspx 352 VER Cultuur in de provinciale coalitieakkoorden / V. Meewis. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2011. - 18 p. : tab. In alle provincies zijn coalitieakkoorden gesloten. In deze publicatie wordt per provincie een korte schets gegeven van kerntaken en profiel zoals deze in de provinciale coalitieakkoorden zijn verwoord. Daarnaast is de cultuurparagraaf integraal overgenomen. Ook is gekeken naar andere ontwikkelingen op het terrein van de cultuurparticipatie, zoals samenwerking tussen provinciale instellingen en samenwerkingsverbanden tussen provincies. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Cultuur_provinciale_coalitieakkoorden _1.pdf 353 MEE
10
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
ONDERWIJS Aan het werk met combinatiefuncties in het vo / Combinatiefuncties Onderwijs SBO, Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt. - [S.l.] : [s.n.], 2011. - [4 p.] : ill. Brochure over combinatiesfuncties in het voortgezet onderwijs. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar werkzaam is voor twee of meer sectoren: in dit geval onderwijs, sport en/of cultuur. Een combinatiefunctionaris is bijvoorbeeld een vakleerkracht bewegingsonderwijs en tegelijkertijd trainer bij een sportvereniging. In deze brochure wordt kort ingegaan wat de functie behelst, de voordelen, de financiering, het stappenplan om met combinatiefuncties aan de slag te gaan, en veelgestelde vragen over dit onderwerp. Digitale versie: www.bredeschool.nl/fileadmin/PDF/2011/2011-4-8__Folder_combifuncties_1_.pdf 371 AAN Leermiddelenmonitor 10/11 : gebruik, ontwikkelen, kwaliteit en beleid / C. Blockhuis ... [et al.] ; SLO, Stichting Leerplanontwikkeling. - Enschede : SLO, 2011. - 26 p. : fig., graf., ill., tab. Jaarlijkse monitor naar het gebruik van leermiddelen. Dit jaar is ingezoomd op het gebruiken, ontwikkelen en delen van leermiddelen, de kwaliteit van leermiddelen en leermiddelenbeleid. Behalve docenten zijn dit jaar ook leidinggevenden bevraagd. Tevens zijn dit keer gegevens beschikbaar voor so en vso. Digitale versie: www.slo.nl/downloads/2011/_3beermiddelenmonitor-10-11.pdf/download 371 BLO Beknopte didactiek en instructie / J. Mylle. - Antwerpen [etc.] : Garant, 2011. - 316 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-90-441-2331-9 Na een inleidend hoofdstuk met terminologie en een overzicht aan onderwijskundige modellen, wordt in de hoofdstukken erna telkens één component van het model van Van Gelder uitgediept. Ten slotte wordt het geheel afgesloten met het hoofdstuk over praktische voorbereiding en uitvoering. 371 MYL A school is a lousy place to learn anything / H. Becker. - 1972. - Met lit.opg. - In: tijdschrift The American behavioral scientist. Vol. 16, nr. 1, 85-105 p. Institutions create myths to explain to their participants and the public generally what they do, how they do it, why society needs it done, and how successful they are. Every institution fails in some measure to do the job it promises. The author argues that schools do the same. He doesn't suggest that students learn nothing in schools, only that they typically learn what the school does not intend to teach and do much less well with what the school focuses on. TIJDSCHIFTEN
11
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
KUNST EN CULTUUR Born creative : 'Creative learning in the early years is not just child's play...' / C. Tims (redacteur), M. Rosen (auteur van voorwoord). - London : Demos, 2010. - 125 p. - Met lit.opg. - ISBN 978-1906693-54-1 This collection of essays explores: Can training really make early years professional more creative? Does the curriculum foster creativity? How amenable should public spaces be to young people? It brings together the experiences of creative practices in early years education, to show the importance of cultures, environments and networks in the enrichment of the early years learning and interrogates the role of leaders, policy and parents in creating them. Digitale versie: www.demos.co.uk/files/Born_Creative_-_web_-_final.pdf?1289392179 159 BOR Creativiteit HOE?ZO! : inzicht, inspiratie en toepassingen voor het optimaal benutten van uw eigen creativiteit en die van uw organisatie / I. Byttebier. - Tielt : Lannoo, 2002. - 280 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en begrippenlijst. Inzicht, inspiratie en toepassingen voor het optimaal benutten van creativiteit zowel voor iemand persoonlijk als voor een organisatie. 159 BYT Creatieve vaardigheden / D. van der Kooij, M. van Ophuizen. - Helmond : OMJS, 2009. - 60 p. : fig., ill., tab. Hoe kun je jezelf en de kinderen in de klas verder helpen bij de ontdekking van creatieve vaardigheden? In het voorjaar van 2009 schreven David van der Kooij en Mignon van Ophuizen een zevental elektronische nieuwsbrieven - e-zines - over dit onderwerp. De e-zines bieden een rondgang langs de belangrijkste creatieve vaardigheden. Bij iedere vaardigheid staan een aantal activiteiten beschreven waarmee de vaardigheden geoefend kunnen worden in de klas. Er zijn tips om de activiteiten te koppelen aan andere vakgebieden. Alle e-zines zijn nu gebundeld in deze reader zodat je als leerkracht alle creatieve mogelijkheden die de e-zines bieden bij elkaar hebt. 159 KOO Youth on the move : analytical report : Flash Eurobarometer / The Gallup Organization. - 2011. - 60 p. : tab., fig., graf. - In opdr. van Directorate-General Education and Culture. - Met bijl. (Eurobarometer; 319a) The primary objective of this Flash Eurobarometer was to study young EU citizens' participation in society. In detail, the survey examined young people's participation in: 1) sports clubs, youth organisations, cultural organisations and non-governmental organisations; 2) political elections, 3) voluntary activities, 4) activities and projects fostering cooperation between young people from various countries.The survey obtained interviews with nationally representative samples of young people (aged between 15 and 30) living in the 27 EU Member States. In total 27.029 interviews were conducted from 31 January to 4 February 2011. Digitale versie: http://ec.europa.eu/public_opinion/flash/fl_319a_en.pdf 300 YOU Hoe verkopen we cultuur? (in tijden van besparingen) : verslagboek Vlaams-Nederlandse expertmeeting Verkadefabriek te 's-Hertogenbosch 14 december 2010 / Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland. - [Brussel] : Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland, 2011. - 32 p. : ill. Op dinsdag 14 december organiseerde Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen Nederland (CVN) een expertmeeting met als doel een bron van constructieve inspiratie te bieden voor organisaties die, als gevolg van bezuinigingsbeleid van zowel de Vlaamse als Nederlandse regeringen, geconfronteerd
12
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
zullen worden met het wegvallen van een belangrijk deel van hun subsidie. Digitale versie: www.cvn.be/frontend/files/userfiles/files/Verslagboek%20expertmeeting%20cultuurcommunicatie.pdf 336 HOE Pak aan : 100 en 1 ideeën voor alternatieve financiering van kunst en cultuur / A. Klamer, C. Langeveld, P. Teule. - Hilversum : Cultuur en Economie, 2011. - 153 p. : ill., fig. - Met reg. - ISBN 978-90-808489-0-0 Als nooit tevoren wordt er bezuinigd op de kunsten. Deze publicatie bevat vele ideeën, voorstellen, inzichten, en tips die kunstenaars en culturele organisaties, maar ook (lokale) bestuurders en kunstliefhebbers, moeten inspireren om meer kansen te grijpen. Er wordt antwoord gegeven op de vraag hoe meer mensen zich juist nu bewust kunnen worden van de waarden van kunst - de culturele, sociale, maar zeker ook economische waarden - en hoe deze ook daadwerkelijk 'waar gemaakt' kunnen worden. Hoe maken kunstenaars hun kunst waar? Hoe zorgen ze ervoor dat anderen hun kunst waarderen? Hoe verbinden ze anderen op zo'n manier aan hun kunst dat zij er hun kostbare tijd, hun aandacht en ook hun geld voor over hebben? 336 KLA Kunst, recht en geld : over juridische aspecten inzake de financiëring van de kunsten / N. Ahmadi ... [et al.], I.C. van der Vlies (auteur van inleiding) ; Universiteit van Amsterdam. Centrum Kunst, Recht en Beleid. - Amsterdam : Universiteit van Amsterdam, 2011. - 138 p. - Met lit.opg. en bijl. Sinds enige jaren wordt aan de juridische faculteit van de Universiteit van Amsterdam een vak aangeboden over de juridische aspecten van de financiering van kunstinstellingen en kunstenaars. Door studenten is onderzoek gedaan naar de regels, de waarborgen, de beperking en de werking ervan. Het accent lag op financiering door de overheid via subsidies en fiscale regels. Een deel van het verrichte onderzoek is in deze uitgave beschreven. Prof. Dr. Jan Bank vertelt in zijn bijdrage over de bronnen van de financiering van de kunsten door de eeuwen heen. Monica Bremer, advocaat te Amsterdam, draagt de verantwoordelijkheid voor de privaatrechtelijke aspecten van het vak en Inge van der Vlies, hoogleraar Kunst en Recht, voor de publiekrechtelijke aspecten. Digitale versie: www.jur.uva.nl/template/downloadAsset.cfm?objectid=A3B43CAA-CF59-46CD912E87CD9F27C678 336 KUN Kassa of kaalslag? : de maatschappelijke gevolgen van bezuinigen op kunst en cultuur : deel 1: podiumkunsten / R. Ponds, G. Marlet, J. Poort. - Utrecht : Atlas voor Gemeenten, 2011. - 51 p. : graf., tab. - Met lit.opg. - Uitg. i.o.v. Kunsten '92. In dit rapport zijn de maatschappelijke gevolgen van de voorgenomen bezuinigingen op de podiumkunsten berekend, en in geld uitgedrukt. Hoe de voorgenomen bezuinigingen op de podiumkunsten maatschappelijk uitpakken is grotendeels afhankelijk van de wijze waarop de instellingen in de podiumkunsten op die bezuinigingen (kunnen) anticiperen. Digitale versie: www.atlasvoorgemeenten.nl/images/pdf/Kassa_of_%20Kaalslag.pdf 336 PON Leading roles : 50 questions every arts board should ask / M.M. Kaiser. - Waltham : Brandeis University Press, 2010. - XVIII, 130 p. : fig., graf. - ISBN 978-1-58465-906-8 This book offers members of boards and staffs the information they need to create the healthy atmosphere necessary to thriving arts organizations. It covers several aspects of board participation in the life of the organization, including mission and governance; fundraising and marketing responsibilities; the relationship of the board to the artistic director, executive director, and staff; and its responsibilities for planning and budgeting. 650 KAI
13
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Brabant urban stad? / J. Donker. - [S.l.] : [s.n.], 2009. - 29 p. - In opdr. van de provincie Noord Brabant. Dit onderzoek in opdracht van de Provincie Noord-Brabant wordt gepresenteerd tegen de achtergrond van 'Brabant Stad', het samengaan van de vijf steden die zich gezamenlijk kandidaatstellen als Culturele Hoofdstad 2018: 's-Hertogenbosch, Tilburg, Breda, Eindhoven en Helmond. Het bevat een algemene karakteristiek van de urban arts en de urban artist, geïllustreerd met enkele voorbeelden uit Brabant, en een pleidooi voor de totstandkoming van een Urban House, een 'thuisbasis' voor de 'kunsten(aars) van de straat'. Naast deze algemene beschouwingen wordt in het rapport een overzicht gegeven van de mogelijkheden die de kunst- en cultuurgerelateerde MBO- en HBOopleidingen in Brabant bieden voor jonge urban artists. Digitale versie: www.kunstbalie.nl/BinaryHandler.ashx?name=Kunstbalie\Brabant%20Urban%20Stad%20deel%201. pdf 700 DON Brabant urban stad? : deel 2 / J. Donker. - [S.l.] : [s.n.], 2009. - 41 p. - Met lit.opg. - In opdr. van de provincie Noord-Brabant. Janny Donker van Stichting Los heeft een onderzoek uitgevoerd naar de situatie van de urban arts in de 'B 5': 's-Hertogenbosch, Breda, Tilburg, Eindhoven en Helmond. Dit tweede deel van 'Brabant Urban Stad?' bevat een verslag van de conferentie op 31 januari 2009. Op deze conferentie werden de aanbevelingen van het eerste deel besproken door een breed scala aan betrokkenen. Naast het genoemde verslag van de conferentie bevat 'Brabant Urban Stad? deel 2' een overzicht van de belangrijkste activiteiten ten bate van de urban arts in de B 5, gerangschikt naar categorieën (welzijnsinstellingen, muziekscholen/centra voor de kunsten, (pop)podia, theaters, (hiphop)scholen, virtuele platforms, overige initiatieven). De resultaten van de conferentie werden meegenomen in een reeks aanbevelingen voor beleid ter stimulering van de urban arts in Brabant, gedetailleerder en meer uitgebreid dan in deel 1. Deze aanbevelingen zijn in eerste instantie gericht aan de Provincie. De uitwerking en uitvoering is de taak van Kunstbalie. Digitale versie: www.kunstbalie.nl/BinaryHandler.ashx?name=Kunstbalie\Brabant%20Urban%20Stad%20deel%202. pdf 700 DON Hoe versla ik de Playstation? : tips om jongeren te interesseren voor cultuur / W. Groenen, B. Delmee, J. Lieftink, E. Linnemann (eindredacteur). - Amsterdam : CJP, 2011. - 58 p. : ill. - Uitg. i.s.m. YoungWorks. - ISBN 978-90-808310-0-1 Tips voor culturele instellingen, waarbij in vier stappen wordt behandeld hoe een jonge doelgroep aangetrokken kan worden. De eerste stap beschrijft de leeftijdsfases en culturele voorkeuren van jongeren. Stap 2 beschrijft hoe het aanbod beter op een specifieke jongerengroep kan worden afgestemd door bijv. interactie, aankleding of toegangsprijs. Betrokkenheid van jongeren bij de organisatie is in stap 3 beschreven. Een heldere, strakke communicatie is de laatste stap. De inhoud is gebaseerd op nieuw onderzoek door CJP en YoungWorks, en op al eerder opgedane kennis naar de voorkeuren en ervaringen van jongeren op het gebied van cultuur. Digitale versie: www.cjp.nl/content/files/redactioneel/PublicatieCJP.pdf 700 GRO Regeling cultuurparticipatie provincies en gemeenten 2009-2012 : Enquête 2010: uitkomsten / A. van der Horst, A.J. Maarschalkerweerd. - Amsterdam : DSP-groep, 2011. - 49 p. : tab. - Met bijl. - In opdr. van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Internet-enquête gehouden in 2010 onder gemeenten en provincies met als doel de ervaringen van gemeenten en provincies met de programma's cultuurparticipatie inzichtelijk te maken voor alle
14
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
deelnemers aan de regeling. Met de opbrengst en de analyse daarvan kunnen gemeenten en provincies leren van elkaars ervaringen. De eerste editie van de enquête (Digitale enquête regeling cultuurparticipatie provincies en gemeenten 2009-2012) vond plaats in 2009 en lag de nadruk op de ontwerp- en de opstartfase. De tweede editie (2010) gaat vooral in op de uitvoering van het programma en op de monitoring en evaluatie van die uitvoering. 700 HOR Meedoen is leuk : verslag van een onderzoek naar de effecten van de projecten meezingdag 'Alice in Wonderland' en 'Erfgoedspoor' op cultuurparticipatie door kinderen en jongeren / F.J. de Jong, J.P. de Wit. - Den Haag : Tympaan Instituut, 2011. - 38 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. Door middel van het Programma Cultuurparticipatie 2009-2012 streeft de provincie Zuid-Holland ernaar iedere inwoner actief in aanraking te laten komen met cultuur. Vanuit dat streven subsidieert de provincie een groot aantal provinciale en regionale projecten op het gebied van amateurkunst, cultuureducatie en volkscultuur. Die projecten zijn in het bijzonder gericht op kinderen en jongeren, omdat daar de basis moet worden gelegd voor cultuurdeelname op latere leeftijd. Om na te gaan in hoeverre deze projecten inderdaad bijdragen aan meer cultuurparticipatie bij jongeren heeft het Tympaan Instituut in 2010 twee provinciale projecten onderzocht. Dit waren de projecten meezingdag 'Alice in Wonderland' van Stichting Educatieve Orkest Projecten (SEOP) en 'Erfgoedspoor' van Erfgoedhuis Zuid-Holland. Bij beide projecten hebben deelnemers een halfjaar na de uitvoering meegedaan aan een onderzoek. De vragen van het onderzoek gingen over cultuurdeelname vóór het project, ervaringen met het project en cultuurdeelname na het project. Aan het onderzoek naar 'Alice in Wonderland' hebben 38 jongeren deelgenomen, aan het onderzoek naar 'Erfgoedspoor' 349 scholieren. Digitale versie: www.tympaan.nl/sites/default/files/0375%20meedoen%20is%20leuk%20h11.pdf 700 JON Time and money: using federal data to measure the value of performing arts activities / B. Nichols ; NEA, National Endowment for the Arts. - Washington, DC : NEA, 2011. - 32 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. This research note examines large datasets from multiple federal sources to report on three broad topics related: 1. The total number, staff, and budget size of performing arts organizations; 2. U.S. consumer spending on performing arts admissions and other cultural events; and 3. Americans' daily time spent doing arts and cultural activities, including performing arts attendance. Measures of arts and cultural value that extend beyond mining federal databases are also reviewed. Digitale versie: www.nea.gov/research/Notes/102.pdf 700 NIC Cultuurdeelname: altijd en voor iedereen waardevol? : onderzoek naar de invloed van culturele competenties op het realiseren van waarden via cultuurparticipatie / A. Sasbrink, Q.L. van den Hoogen (begeleider), C. Dieleman (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 231 p. : fig., graf. tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Master Kunsten, Cultuur en Media. Deze scriptie gaat over de invloed van culturele competenties op het realiseren van waarden via cultuurparticipatie. De vraag staat centraal of deelname aan culturele activiteiten vergelijkbare opbrengsten kan hebben voor deelnemers die in verschillende mate over culturele competenties beschikken; dus voor deelnemers die verschillende kennis, vaardigheden en houding ten opzichte van deze activiteit hebben. In het cultuurbeleid worden vaak algemene doelstellingen aan participatie gesteld, waarbij de verwachting is dat deze doelstellingen voor alle deelnemers op een vergelijkbare manier gerealiseerd worden. Kennis over de invloed van culturele competenties op de opbrengsten van cultuurparticipatie is relevant omdat het bij kan dragen aan inzicht in de haalbaarheid van deze beleidsdoelstellingen.
15
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Digitale versie: http://scripties.let.eldoc.ub.rug.nl/FILES/root/Master/DoorstroomMasters/KCM/2011/J.Sasbrink/Ma1464965-J.Sasbrink.pdf 700 SAS Understanding the drivers, impact and value of engagement in culture and sport : an over-arching summary of the research / M. Newman ... [et al.] ; EPPI, Evidence for Policy and Practice Information and Co-ordination Centre. Art and Design Review GroupMatrix Knowledge Group. - London : DCMS [etc.], 2010. - 41 p. : graf., tab., fig. - Met lit.opg. As part of the Culture and Sport Evidence (CASE) programme, the Department for Culture, Media and Sport (DCMS) commissioned the EPPI-Centre (Institute of Education, University of London) and the Matrix Knowledge Group to undertake a research project on 'Understanding the drivers, impact and value of engagement in culture and sport'. The CASE programme is a three-year joint programme of research led by DCMS in collaboration with the Arts Council England (ACE), English Heritage (EH), the Museums, Libraries and Archives Council (MLA) and Sport England (SE). The overall aim of the programme was to strengthen understanding of how best to deliver culture and sporting opportunities of the highest quality to the widest audience, generating the best outcomes for society. Digitale versie: www.culture.gov.uk/images/research/CASE-supersummaryFINAL-19-July2010.pdf 700 UND Understanding the impact of engagement in culture and sport : a systematic review of the learning impacts for young peolpe / M. Newman ... [et al.] ; EPPI, Evidence for Policy and Practice Information and Co-ordination Centre. Art and Design Review Group. - London : DCMS, 2010. - 163 p. : tab., fig. - Met bijl. en lit.opg. The Culture and Sport Evidence (CASE) programme was set up by the Department for Culture, Media and Sport (DCMS) in 2008, in collaboration with the sector-leading non-departmental public bodies (NDPBs): Arts Council England (ACE), English Heritage (EH), Museums, Libraries and Archives Council (MLA) and Sport England (SE). The programme aims to generate strategic evidence that will be used to inform the deployment of public funds to maximise engagement in sport and culture, and the value citizens in England receive from that engagement. This report is split into two engagement types: reviews focusing on the learning impacts of participation, which is limited to the arts and sports sectors, and reviews focusing on the learning impacts of attendance, which covered libraries and museums, galleries and heritage. Digitale versie: www.culture.gov.uk/images/research/CASE-systematic-review-July10.pdf 700 UND We are more : act for culture in Europe / Culture Action Europe ; European Cultural Foundation. [S.l.] : [s.n.], 2010. - 8 p. Position Paper on the EU Culture Programme 2014-2020. The Culture programme: a tool for arts and culture to experiment with new models, increase sustainability and solidarity, open up shared European spaces, and enhance arts and culture's contribution to European development. The Culture Programme is the only instrument of the European Union exclusively dedicated to support arts and culture. Digitale versie: www.wearemore.eu/wp-content/uploads/2010/12/we-are-more_Culture-programmeposition-paper_EN.pdf 700 WEA Handbook of the arts in qualitative research : perspectives, methodologies, examples and issues / J.G. Knowles (redacteur), A.L. Cole (redacteur), E. Eisner, ... [et al.]. - Thousand Oaks, CA : Sage, 2008. - XIX, 700 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-4129-0531-2 This handbook represents an orientation to qualitative social science research that draws inspiration,
16
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
concepts, processes, and representational forms from the arts. It brings together scholars in qualitative methods to provide a comprehensive overview of the past, present, and future of artsbased research. It also provides a collection of theoretical arguments and examples that delineate the role of the arts in qualitative social science research. Key features: 1. The Handbook presents an analysis of classic and emerging methodologies and approaches that employs the arts in the qualitative research process; 2. Offering diverse perspectives, contributors to this volume represent a wide range of disciplines including the humanities, media and communication, anthropology, sociology, psychology, women's studies, education, social work, nursing, and health and medicine; 3. Scholars use multiple ways to advance knowledge including literary forms, performance, visual art, various types of media, narrative, folk art, and more; 4. This volume discusses the issues and challenges faced when employing art in research including ethical issues, academic merit issues, and even funding issues. [NA] 700 HAN Amateurs, vaandeldragers van cultuur / H. Heimans. - 2011. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 23, nr. 87, zomer, 78-82 p.) Acht miljoen mensen in Nederland doen in hun vrije tijd actief aan kunst. Zijn deze mensen in te zetten tegen dreigende bezuinigingen? Speelt deze massa een rol in het politieke debat over het belang van kunst? Of trekken ze zich niets aan van de politieke wind die er waait? TIJDSCHRIFTEN Cultuuradvies op maat / M. van de Voort. - 2011. (BC; Vol. 60, nr. 3, jun. 75-78 p.) Via het Prins Bernhard Cultuurfonds, de provincie Noord-Brabant en de SESAM Academie kunnen Brabantse verenigingen nu deelnemen aan de Waardebonnenactie 'Advies op maat' en daarmee gratis advies inwinnen. In dit artikel aandacht voor twee deelnemers aan de actie 2011, het World Skate Center/Stichting Loos in Den Bosch en Koninklijke Stadsharmonie Phileutonia uit Helmond. TIJDSCHRIFTEN Draagvlak voor kunst : themanummer / T. Gubbels (redacteur) ... [et al.]. - 2011. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 23, nr. 87, zomer 2-96 p.) Themanummer gewijd aan draagvlak voor kunst. Centraal staan daarbij de inbedding van de kunsten in de samenleving en de allianties met andere sectoren als de zorg, het toerisme, de krijgsmacht en het bedrijfsleven. Inhoud: C. Smithuijsen, Prepare for landing. Kunst op zoek naar geborgenheid; A. van den Breemer, Cultuurlobby: één voor allen, allen voor één. De kunstwereld moet bondgenoten vinden om het draagvlak voor cultuur te verbreden; S. Jongenelen, Van mecenas tot minnaar. De Vrienden van culturele organisaties spelen op allerlei niveaus een onmisbare rol; I. Loos en G. Koren, Crowdfunding als kans voor de creatieve industrie. Dankzij internet kan de kunstsector er een nieuwe geldschieter aanboren: het grote publiek; M. Verver, Vaar mee op de vloedgolf van sociale netwerken. Kan de cultuursector profiteren van het enorme succes van de sociale media?; T. Theys, Het nut van het nutteloze. Wat reclame voor de kunst kan betekenen - en kunst voor de reclame; J. Vranken, Nut en noodzaak van samenwerking tussen kunst en toerisme. Een sterk cultuurbeleid versterkt de positie van Nederland als toeristische bestemming; C. de With, 'Veel banken hebben koudwatervrees'. Welke toegevoegde waarde kunnen banken hebben voor de culturele sector?; A. Witte, Goed voorbeeld doet goed volgen. Bedrijfscollecties en het maatschappelijke draagvlak voor de kunst; E. de Valk en E. Vermeer, Breng kunst en bedrijf samen. Laat de kunstwereld en het bedrijfsleven zich inhoudelijk met elkaar verbinden; H. Heimans, Amateurs, vaandeldragers van cultuur. Is het leger van acht miljoen amateurkunstenaars in te zetten tegen bezuinigingen?; K. Vuyk,
17
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Duurzame cultuur vraagt om dienstbare kunst. Wat zijn de mogelijkheden voor de kunst om zich maatschappelijk dienstbaar te maken; R. van Heuven, Onder professoren: 'De kunst heeft haar huiswerk niet gedaan'. Interview met Rinus van Schendelen, hoogleraar politicologie en lobby-expert. TIJDSCHRIFTEN VSBfonds, Rabobank en cultuurfondsen bieden (enigszins) soelaas / A. Veilbrief. - 2011. (Kaap kunst; Vol. 3, nr. 14, jun. 22-29 p.) Veel gemeenten schrappen fors in de subsidiëring van amateurkunst en ook provincies houden de hand op de knip. In dit artikel wordt aandacht geschonken aan alternatieve financieringsbronnen namelijk drie belangrijke geldverstrekkers: VSBfonds, de Rabobank en de fondsen op naam van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Alleen al het VSBfonds steunde in 2010 de amateurkunst met in totaal 1,5 miljoen euro. TIJDSCHRIFTEN
18
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
KUNST- EN CULTUUREDUCATIE De muzen van Kunst in Zicht / A. Joseph, L. Thielemans. - Turnhout [etc.] : Kunst in Zicht [etc.], 2006. - 51 p. : fig. - Met lit.opg. - Uitg. i.s.m. De Warande in Turnhout en Provinciaal Vormingscentrum Malle in Oostmalle. Beleidsdocument van Kunst in Zicht. Centraal in document staat de omschrijving van de bevordering van creativiteit. Bij het creatief leerproces zijn vier steeds wederkerende elementen: zintuiglijk waarnemen, creatief denken, actief experimenteren en vormgeven. Digitale versie: www.kunstinzicht.be/pdf/mkiz.pdf 374 JOS Wie speelt de eerste viool? : gedifferentieerde inschrijvingsgelden en participatie aan het deeltijds kunstonderwijs / L. Vermeersch ... [et al.]. - Leuven : HIVA, 2011. - 262 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. - In opdr. van de Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming. - ISBN 978-90-55504794 Studie over de financiering en kosten verbonden aan deelname aan deeltijds kunstonderwijs. Het onderzoek toont aan dat het inschrijvingsgeld voor een kunstopleiding in het deeltijds kunstonderwijs erg laag is, maar dat er in de loop van de opleiding toch heel wat kosten voor materialen moeten worden betaald. Dit maakt dat kinderen zeker niet altijd op basis van talent of interesse een bepaalde kunstopleiding kiezen of kunnen kiezen, maar wel op basis van hun beurs. Uit dit onderzoek blijkt dat het werken aan gelijke onderwijskansen één van de grootste uitdagingen wordt waar de 168 academies voor muziek, woordkunst, dans en beeldende kunst voor staan. Gelijke instroom bevorderen door financiële en socio-culturele drempels te slechten, staat al jaren hoog op de agenda in het leerplichtonderwijs. 374 WIE Artist to artist : 23 major illustrators talk to children about their art / E. Carle (auteur van voorwoord). - New York : Philomel, 2007. - 105 p. : ill. - ISBN 978-0-399-24600-5 In this anthology featuring twenty-three American artists in children's literature talk informally to children about their art and how they began their work into illustration. Fold-out pages featuring photographs of their early work, their studios and materials, as well as sketches and finished art illustrate their work. 655 ART Ouderbetrokkenheid bij cultuureducatie : een traject over het wat, waarom en hoe van cultuureducatie voor ouders van basisschoolleerlingen uit Rotterdamse krachtwijken verzorgd door de SKVR / E. Bijl, van der, M. Janssens (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 161 p. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie Fontys Hogeschool voor de Kunsten, Master Kunst en Educatie. Verschillend onderzoek laat zien dat ouders invloed hebben op de cultuurparticipatie van hun kind nu en later. De Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR) geeft in haar cultuurplan 2009-2012 aan dat zij met betrekking tot cultuurparticipatie ouders wil bereiken via hun kind en school. Daarnaast zijn zowel ouderbetrokkenheid als cultuurparticipatie speerpunten van de landelijke overheid. Deze drie zaken hebben geleid tot de probleemstelling van dit onderzoek met als doel een toename van de bewustwording van het belang van cultuureducatie bij de ouders van basisschoolkinderen. En hierdoor een toename van de cultuurdeelname van basisschoolkinderen door toedoen van hun ouders. 701 BIJ Creating and sustaining arts-based school reform : the A+ schools program / G.W. Noblit ... [et al.]. New York [etc.] : Routledge, 2009. - VIII, 197 p. : fig. - Met lit.opg., bijl. en reg. - ISBN 978-0-80586149-5 This book explores in detail how the incorporation of the arts into the identity of a school can be key
19
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
to its resilience. Based on the A+ School Program, an arts-based school reform effort, this study is a comprehensive, longitudinal analysis of arts in education initiatives that discusses the political, fiscal, and curricular implications inherent in taking the arts seriously. Offering a model for implementation as well as evaluation that can be widely adapted in other schools and school districts, this book will inspire arts educators to move from advocating more arts to advocating the arts as a way to reform schools. It shows how curriculum integration can be used to revitalize and energize schools and serve as a springboard to wider reform initiatives. 701 CRE Education and the arts / B. Dickson. - Edinburgh : Dunedin Academic Press, 2010. - 96 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1903765807 This book takes a broad look at the policy and theoretical contexts of education and the arts, particularly in the context of Scotland's innovative Curriculum for Excellence. How do the arts and education interact? What is arts education and what it is for? Tensions exist between process and product: is arts education intended to produce artists; is it a means of producing audiences; or another way to motivate learners? What does 'creativity' mean and how do current definitions impact on curricular practice in arts subjects and in subjects not traditionally linked with the arts? 701 DIC Overcoming the theory gap : a different approach to art education / R. Donders, A.P. Hogenkamp (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 58 p. - Met lit.opg. - Masterscriptie Vrije Universiteit Amsterdam, Faculty of Arts, Master Comparative Arts and Media Studies. The main question of this thesis is: How to convert the theory of Nicolas Bourriaud as formulated in the 'Radicant concerning Altermodernity' to an art education concept for secondary schools in the Netherlands? After this introduction the first chapter will elaborate the linkage between the influences of globalization for art, within the context in which contemporary art exists in this world. Chapter two will explain the concept of altermodernity as it is elaborated in the book 'The Radicant' of Nicolas Bourriaud. The third chapter distinguishes eight concept areas of altermodernity and these characteristics will be converted into an specified art education concept in the fourth chapter. This thesis tries to reach or show another way how to integrate current art developments into the art curriculum. 701 DON Transformnig education through the arts challenge : final project report / D.J. Killeen. - Columbus, Ohio : The National Arts Education Consortium. - 79 p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. This project offers an integrated method of arts instruction that is successfully adaptable to schools across US - rich or poor, urban, suburban or rural. The program not only ensures that students across the national learn more about the arts, but also teaches teachers to create effective new curricula that meet the pressing demands of existing regional and local instructional mandates. Digitale versie: www.utc.edu/Outreach/SCEA/Final_Report_TETAC2.pdf 701 KIL Networks: the evolving aspects of culture in the 21st century / B. Cvjeticanin (redacteur). - Zagreb : Culturelink Network, 2011. - III, 281 p. - ISBN 978-953-6096-57-2 (Culturelink publications; 15) Researchers from all continents investigate the role and relevance that cultural networks have in cultural development and communication, and new perspectives of cultural networking in the 21st century. Special consideration is given to the position of cultural networks within cultural policy structures and to the effective usage of innovative information and communication technologies. 701 NET
20
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Zo doe je dat : invoeringsprogramma methodes kunsteducatie / V. Bergman ... [et al.]. - Tilburg : Kunstbalie, 2009. - 135 p. : ill. - Losbl. De publicatie bevat een invoeringsprogramma dat door Centra voor de Kunsten kan worden gebruikt om begeleiding en scholing van schoolteams te structureren. Het gaat om activiteiten die gericht zijn op het ondersteunen van scholen die een methode op het gebied van kunsteducatie (kunstzinnige oriëntatie) willen invoeren. Het invoeringsprogramma is bedoeld als een leidraad en bevat de volgende onderdelen: Intake; Oriëntatie; Implementatie; Verdieping. Daarnaast zijn er handreikingen ontwikkeld voor het opstellen van een plan van aanpak, observatie van lessen en evaluatie. 701 ZOD Art education in action on the street / S.K. Chung, Chr. Ortiz. - 2011. (Art education; Vol. 64, nr. 3, May 46-52 p.) The authors share collaborative learning experiences by classroom art students and community members in 'Via Colori', a street painting event designed to benefit the community and raise cultural awareness and appreciation. TIJDSCHRIFTEN The artist as educator : six models of practice / S. Hiett, D. Riding. - 2011. (Engage; Vol. 27, Spring, 71-83 p.) This article considers a range of models of the artist in education in an attempt to explore the inherent characteristics of each, towards a better understanding of the role artists play in gallery and classroom settings. TIJDSCHRIFTEN Cultuur in de Spiegel / B. van Heusden. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 31-32 p.) Reactie van Barend van Heusden op bijdragen van Diederik Schönau ('Het einde van cultuureducatie' Kunstzone 2/3-2011) en Evert Bisschop Boele ('Kanttekeningen bij Cultuur in de Spiegel' Kunstzone 6-2011). Barend van Heusden is de projectleider van Cultuur in de Spiegel. TIJDSCHRIFTEN Cultuur in de spiegel / T. Groenewegen. - 2011. (Van twaalf tot achttien; Vol. 6, jun. 46-47 p.) Artikel over het onderzoek over cultuuronderwijs volgens Cultuur in de Spiegel (CIS) onder leiding van Barend van Heusden, hoogleraar Cultuur en Cognitie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hierin werken de Rijksuniversiteit en de SLO samen met scholen aan een vertaling van het theoretisch kader voor cultuuronderwijs naar de praktijk. TIJDSCHRIFTEN Kanttekeningen bij Cultuur in de spiegel / E. Bisschop Boele. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 30-31 p.) Het project Cultuur in de Spiegel ontwikkelt op basis van inzichten uit de wetenschap een doorlopende leerlijn cultuureducatie. De Rijksuniversiteit Groningen (RuG) en het Nationaal Expertisecentrum Leerplanontwikkeling SLO voeren, samen met een aantal scholen, het project uit op verzoek van organisaties uit het werkveld. Het theoretisch kader van Cultuur in de Spiegel is gepubliceerd in een door hoofdonderzoeker Barend van Heusden geschreven boekje 'Cultuur in de Spiegel' (SLO 2010). Bisschop Boele plaatst een aantal kritische kanttekeningen bij Cultuur in de Spiegel. TIJDSCHRIFTEN
21
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Cultuureducatie als onderdeel van thematisch werken: OBS de IJsselhof / Y. van Osch. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 26-29p.) Portret van OBS de IJsselhof, een brede school waar voor een groot deel thematisch gewerkt wordt. Het begon zes jaar geleden met een extra focus op wetenschap. Nu zijn daar techniek, burgerschap en cultuur bij gekomen. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN Cultuursjoppen met het vmbo / A. Twaalfhoven. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 17-19 p.) In Leiden wordt extra aandacht gegeven aan culturele activiteiten voor het vmbo onder meer met het CKV-festival Cultuursjop. Hoe spitsen zij hun aanbod toe op deze gevarieerde leerlingenpopulatie? Ook is de Museumgroep Leiden, een koepel van zeven musea, samen met het Regionaal Archief bezig met cultuureducatie voor het vmbo. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN Design education online: learning delivery and evaluation / J.Y. Park. - 2011. - fig., tab. (The international journal of art & design education; Vol. 30, nr. 2, 176-187 p.) Online learning has been recognised as an effective pedagogical method and tool, and is broadly integrated into various types of teaching and learning strategies in higher education. In practice, the use of Virtual Learning Environment (VLE) in higher education has become an integral strategy for quality education. The field of design education however has not been researched extensively in regard to online learning, delivery and evaluation. This paper discusses design education from an online learning perspective. It proposes an integrated framework with three key components for online learning via VLE including an interactive delivery structure, communication channels, and learning evaluation. Additionally, the paper describes and evaluates how VLE sites for two design units were built based on an integrated framework and student learning experiences. The results indicate that online design education should be integrated with various educational values and functional features in a systematic manner, and requires designing learning evaluation protocols as part of learning activities and communicative forms within online-based learning sites. TIJDSCHRIFTEN Designing for designing: Information and Communication Technologies (ICTs) and professional education / T. Wang. - 2011. - fig., tab. (The international journal of art & design education; Vol. 30, nr. 2, 188-199 p.) Information and Communication Technologies (ICTs) appear to be well fitted to the education of design professionals, such as architectural and engineering students, mainly because of the unique culture of these professional schools, where the emphasis is on creativity, collaboration, social relevance and rapid communication of ideas. Attention is focused on the reflection-inaction theory of Donald Schön as well as the educational paradigm of constructivism as it is articulated by Dewey and Vygotsky. It is also argued that the full implementation of ICTs for professional education would also be extremely beneficial to the development of professional collegiality beyond the borders of geography and culture. All of this is followed by a consideration of important criticisms brought to bear upon both the use of ICTs in the classroom and the commonly held assumption that constructivism is the optimal educational paradigm. TIJDSCHRIFTEN
22
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Heeft ICT meerwaarde bij de traditionele kunstvakken? / A. Geldermans. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 12-16 p.) ICT wordt in het primair en voortgezet onderwijs nog maar mondjesmaat ingezet bij de actieve beoefening van de kunstvakken. Komt dat omdat ICT weinig meerwaarde heeft voor vakken als tekenen, handvaardigheid, dans en drama of hebben docenten last van koudwatervrees? Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN Intercultural identities: addressing the global dimension through art education / J. Bianchi. - 2011. ill. - Met lit.opg. (The international journal of art & design education; Vol. 30, nr. 2, 279-292 p.) Recent educational policy and practice have established an extended role for all subjects in addressing children and young peoples' academic and interpersonal development, with strategies facilitating key skills and wider learning across areas of Citizenship and Personal, Social and Health education providing an integrated approach to education and welfare. The significance of global development education within a holistic curriculum acknowledges the increased awareness of the interconnected nature of our relationship with each other and with the planet we share as world citizens. The arts have a strong track-record in addressing such key issues - challenging hierarchical paradigms which reinforce prejudice and stereotyping, the arts encourage reflexive processes and critical engagement with diversity and pluralist perspectives. This article investigates curricular approaches to the global dimension within education in relation to theoretical perspectives and policies, presenting an intercultural art case study as a model of practice in engaging diverse participants in reflection on their own and others' experiences across a range of socio-cultural contexts. Current political shifts reaffirming the centrality of the discrete disciplines over crosscurricular practice could potentially undermine a more holistic approach to education. The article argues that policy and practice, implemented in response to changing political and philosophical ideology, must nevertheless maintain a commitment to fostering interdisciplinary values of cultural awareness. Such practice must form part of an inclusive internationalist educational vision, impacting on social cohesion. TIJDSCHRIFTEN Kunstvakken: de inhoud en de didactiek moeten beter / M. Severijnen. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 4-7 p.) Interview met Marie-Thérèse van de Kamp en Martien Hovestad over hun visie op de toekomst van de kunstvakken naar aanleiding van het advies dat eind 2011 verschijnt van de Verkenningscommissie Kunstvakken over de vernieuwing van de kunstvakken in de tweede fase van de havo en het vwo. Wat zien zij als belangrijke thema's, hoe zien de vernieuwde kunstvakken eruit in het curriculum, wat vinden zijn van het verdwijnen van het Centraal Praktijk Examen en de wat zijn de gevolgen van de vernieuwing voor de lerarenopleidingen? Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN 'Kwaliteit kunstvakonderwijs moet beter' : Federatie Cultuur wil productieketen zoveel mogelijk in stand houden. - 2011. (BK-Informatie; Vol. 33, nr. 4, 3 jun. 10-11 p.) Het aantal kunstopleidingen en studierichtingen moet kleiner worden en de kwaliteit van het kunstvakonderwijs moet beter worden. Ook moeten talentvolle kunstenaars ondersteuning krijgen. Dat zijn enkele van de aanbevelingen in het advies 'Als het minder moet, dan zo sterk mogelijk' van de Federatie Cultuur (FC) in het licht van de bezuinigingen, aangeboden aan onder andere
23
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
staatssecretaris Halbe Zijlstra, de Tweede Kamer en gemeenten. TIJDSCHRIFTEN Leren improviseren / M. Bremmer. - 2010. - Met lit.opg. (Cultuur + Educatie; Vol. 10, nr. 28, 14-31 p.) Nederlandse scholen hebben wettelijk de taak om aandacht te besteden aan improvisatie of compositie. Maar hoe geven docenten daar in de praktijk vorm aan? In deze bijdrage beschrijft Melissa Bremmer wat improvisatie precies is en op welke wijze improviseren in groepen geleerd en gedoceerd kan worden. TIJDSCHRIFTEN Leven in een digitale kunstwereld : interview met Brent Wilson / F. Haanstra. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun.40-41 p.) Brent Wilson is als emeritus hoogleraar art education verbonden aan Pennsylvania State University en publiceert en presenteert regelmatig. Daarnaast is hij ook nog actief met zijn eigen beeldende werk op o.a. internet. Naast onderzoeksartikelen over o.a. het beoordelen van leereffecten van praktijklessen en kunstbeschouwing, de scholing van docenten, de culturele invloeden op tekenontwikkeling en de relatie tussen het spontane tekeningen en de tekenlessen op school schreef hij ook twee boeken voor de praktijk: 'Teaching children to draw' en 'Teaching drawing from art'. Wilson is van mening dat een belangrijke taak van de kunsteducatie op school is om verbindingen te leggen tussen de kunstwereld waarin leerlingen nu al leven en andere minder vertrouwde 'art worlds', waarvan ze deel kunnen gaan uitmaken. TIJDSCHRIFTEN School art / H. Ward. - 2011. (Engage; Vol. 27, Spring, 84-92 p.) The author explains the radical approach to teaching at a school in London, where both staff and students operate as practising artists, as well as collaborating with artists from outside the institution. TIJDSCHRIFTEN Seven ways to talk about art: one conversation and seven questions for talking about art in early childhood settings / D. Bell. - 2011. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 7, nr. 1, 41-54 p.) This article establishes a rationale for learning about art in early childhood settings through rich conversational engagements with artworks that can inform lifelong dispositions and skills. It presents one exemplary conversational learning sequence provoked by a child's own interests in a real early childhood setting. It suggests seven different questions as 'windows' on artworks that can encourage different kinds of rich talking, feeling and thinking about the art objects that attract childrens' attention. TIJDSCHRIFTEN A study of an after-school art programme and critical thinking / N. Lampert. - 2011. - fig., ill., tab. Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 7, nr. 1, 55-67 p.) In this article, the author discusses community arts programme that was designed to enhance the critical thinking skills of ten urban elementary children by engaging them in enquiry-based art lessons. She conducted a single group, mixed methods study on a US campus through an undergraduate service-learning, honors course. Eight undergraduate honors students enrolled in the class. The interdisciplinary group of college students consisted of three art education students; a student from the sculpture department, one from social work, and three students from humanities and sciences. All of the undergraduate students had worked with children before and all had an
24
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
interest in serving the community. To assess the children's critical thinking gains from the programme, she used qualitative observations and a quantitative critical thinking pre-test/post-test. The results of a t-test showed a statistically significant increase in the children's average critical thinking scores from the pre-tests to the post-tests (p=.020). TIJDSCHRIFTEN Transformative partnerships: designing school-based visual arts outreach programmes / A. Eckhoff. 2011. (The international journal of art & design education; Vol. 30, nr. 2, 256-265 p.) Partnerships between informal learning environments and schools have been cited as an innovative, effective way for museums, galleries and schools to work together to enrich classroom curricula, support student success, and facilitate the utilisation of available community museum and cultural resources. This article reports on findings from a multi-year, exploratory arts outreach programme for 31 elementary and secondary visual art educators from a rural school district in the American South. The outreach programme was conceived in partnership with faculty from the neighbouring university's art department, school of education and university art gallery. Utilising a partnership framework, the travelling exhibit was developed through a collaborative research relationship with the participating visual art educators. Findings from this programme indicate that travelling exhibits can be an effective mode of programme delivery for informal learning environments while also supporting the content needs for classroom arts educators if the programme stresses transformative partnerships across all invested parties. TIJDSCHRIFTEN Wohnen: Raum erfahren/Raum gestalten. - 2011. - Themanummer. (Kunst + Unterricht; Vol. 111, nr. 352/353, 4-58 p.) Dieses Heft möchte dazu anregen, Räume erfahrbar zu machen, Räume auszuloten, ein Bewusstsein für das zu erzeugen, was Raum überhaupt ausmacht. Es geht um Überlegungen, die vor einer konkreten Gestaltung von Räumen stehen. Denn nur in Ausnahmefällen haben Kinder und Jugendliche die Möglichkeit, Räume autonom (mit-)zu gestalten. Doch auch hierfür liefert das Heft Ideen. Im Mittelpunkt stehen Unterrichtsbeispiele für handlungsorientierte Reflexionen zum Thema Raum. Dazu möchte auch der Material-Teil mit Beispielen aus der Bildenden Kunst beitragen. TIJDSCHRIFTEN
25
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
CULTUREEL ERFGOED Retour Brussel : erfgoed en Europa / M. Cremer (redacteur) ... [et al.]. - Amsterdam : Erfgoed Nederland, 2011. - 157 p. : fig., ill. - Met lit.opg. - Uitg. i.s.m. SICA en Dutch Monuments Europe. ISBN 978-90-78956-00-6 Deze publicatie geeft informatie over de Europese Unie, toegespitst op de erfgoedsector. Wat is bijvoorbeeld de betekenis van erfgoed in Europa? Hoe werkt de Europese Unie? Waar liggen de kansen, en hoe krijg je collega's en Europese ambtenaren achter je project? 341 RET Erfgoed-in-zicht : 10 handvaten voor een duurzaam lokaal erfgoedbeleid / K. D'hamers, G. Vercauteren. - Brussel : FARO, 2011. - 17 p. : tab - I.s.m. LOCUS. Hoe kun je de gemeenschap nu echt betrekken bij het erfgoed in je gemeente? Deze vraag staat centraal in deze publicatie. Hierin wordt een traject beschreven die gemeenten begeleidt bij de ontwikkeling van een lokaal erfgoedbeleid. De resultaten van dit traject is gebundeld in dit rapport. Het bevat concrete tips, aandachtspunten en verwijzingen die lokale cultuurprofessionals kunnen helpen bij het opstarten en uitbouwen van erfgoedbeleid. Digitale versie: www.faronet.be/files/bijlagen/e-documenten/erfgoed_in_zicht.pdf 351 DHA Verslag expertmeeting Kwaliteitscriteria voor erfgoededucatie : 18 april 2011 / C. Franssen (verslaglegger). - Amsterdam : Erfgoed Nederland, 2011. - [12 p.] Verslag van een expertmeeting, georganiseerd door Erfgoed Nederland, over kwaliteitscriteria voor erfgoededucatie. Deelnemers waren 22 experts uit wetenschap, beleid en (provinciale) praktijk. Tijdens de expertmeeting waren er presentaties van Arja van Veldhuizen (Teamleider Educatie en Musea bij Landschap Erfgoed Utrecht), Jan Jaap Knol (directeur Fonds voor Cultuurparticipatie) en Carla van Boxtel (Hoogleraar Historische Cultuur en Educatie, Erasmus Universiteit Rotterdam). Aan de hand van stellingen uit de presentaties vond een discussie plaats onder leiding van Paul Baeten. De uitkomsten van de meeting zijn de basis voor het verdere traject over kwaliteitscriteria dat Erfgoed Nederland in 2011-2012 uitvoert. Digitale versie: www.erfgoednederland.nl/upload/zustersite/15067/media/verslag-expertmeetingkwaliteitscriteria-voor-erfgoededucatie-18-april-2011.pdf 725 FRA
26
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
BEELDENDE KUNSTEN Papercraft 2 : design and art with paper / S. Commentz, R. Klanten (redacteur), B. Meyer (redacteur). - Berlin : Gestalten, 2011. - 255 p. : ill. + dvd. - ISBN 978-3-89955-251-5 Survey of current developments in contemporary design with paper. In addition to more outstanding 3D graphic design, illustration, complex spatial installations, objets d'art, and motion design, the book and DVD present work from range of creative disciplines including scenography, fashion design, and advertising. See also: Papercraft volume 1. 676 COM [DV] 676 COM Papercraft : design and art with paper / S. Commentz, R. Klanten (redacteur), S. Ehmann (redacteur), B. Meyer (redacteur). - 4e dr. - Berlin : Gestalten, 2011. - 255 p. : ill. + dvd. - 1e dr.: 2009. - ISBN 978-3-89955-251-5 This book gathers the most extraordinary creations from small objects and figuresto large-scale art installations and urban interventions as well as three-dimensional graphic sculptures from a vast spectrum of artistic disciplines ranging from character design, urban art, fine art, graphic design, illustration, fashion, animation and film. This book also includes a DVD with printable templates for creating your own paper characters and toys as well as a curated selection of the best stop-motion animations. See also: Papercraft volume 2. 676 COM [DV] 676 COM
27
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
MUZIEK Lebendiges Lernen durch Musik, Bewegung, Sprache / I. Bankl, M. Mayr, E. Witoszynskyj. - Wien : G & G Verlag, 2009. - 125 p. : fig., ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-3-7074-1111-9 Die vorgestellten Grundlagen, Spielimpulse, Modelle und Projekte geben aktuelle Einblicke in den Rhythmisch-musikalischen Fachbereich und zeigen vielfältige Einsatzmöglichkeiten aus der Rhythmischen Praxis der Autorinnen in Kindergarten, Vorschule, Musikschule, Volksschule und Grundschule, Freizeiteinrichtungen, Aus- und Weiterbildung von PädagogInnen und Eltern. 780 BAN The teaching of instrumental music / R.J. Colwell, M.P. Hewitt. - 4th ed. - Boston : Prentice Hall, 2011. - XV, 456 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. - 1e dr.: 1969. - ISBN 978-0-205-66017-9 This book introduces music education majors to basic instrumental pedagogy for the instruments and ensembles most commonly found in the elementary and secondary curricula. This text focuses on the core competencies required for teacher certification in instrumental music. The first section of the book focuses on essential issues for a successful instrumental program: objectives, assessment and evaluation, motivation, administrative tasks, and recruiting and scheduling (including block scheduling). The second section devotes a chapter to each wind instrument plus percussion and strings, and includes troubleshooting checklists for each instrument. The third section focuses on rehearsal techniques from the first day through high school. 780 COL Jedes Kind braucht Musik : ein Praxis- und Ideenbuch zur ganzheitlichen Förderung in Kindergarten und Familie / D. Kreusch-Jacob. - 3e dr. - München : Kösel, 2010. - 236 p. : fig., ill. - 1e dr.: 2006. ISBN 978-3-466-30728-9 Hören und Singen, Bewegung und Rhythmus, den eigenen Körper spüren und ein Instrument spielen: Musikalische Erziehung ist immer ganzheitliche Förderung. Kinder entwickeln dabei Fähigkeiten, die weit über den musikalischen Rahmen hinausgehen, zum Beispiel sprachliche, mathematische und räumliche Kompetenzen. Musik fördert zudem die Kreativität, steigert das Wohlbefinden und hat ausgleichende Wirkung. 780 KRE Musical improvisation : art, education and society / G. Solis (redacteur), B. Nettl (redacteur). Urbana [etc.] : University of Illinois Press, 2009. - XV, 357 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 9780-252-07654-1 A musical practice used for centuries the world over, improvisation too often has been dismissed as either technically undissectible or inexplicably mysterious. Approaching musical improvisation from the fields of ethnomusicology, education, performance, historical musicology, and music theory, the contributors to this volume delve into diverse topics such as the creative minds of Mozart and Beethoven, the place of improvised musics in Western and non-Western societies, and the development of jazz as a musical and cultural phenomenon. 780 MUS Exchange die Kunst, Musik zu vermitteln : Qualitäten in der Musikvermittlung und Konzertpädagogik / C. Wimmer. - Salzburg : Stiftung Mozarteum, 2010. - 152 p. : fig., graf., ill. - Met lit.opg. en Engelse samenv. - ISBN 978-3-901955-05-1 Musikvermittlung ist ein fester Bestandteil des europäischen und internationalen Konzertlebens. Ziel der Studie ist einerseits, einen Überblick über die Qualitätsbegriffe und -kriterien der Akteure in Orchestern und an Konzerthäusern zu erhalten, der Vergleiche im internationalen Maßstab einbezieht. Zum anderen bietet sie einen Fragebogen zur Selbstevaluierung, der Musikvermittlern und Konzertpädagogen in der Reflexion ihrer Arbeit unterstützt. Die Studie möchte dazu beitragen, die
28
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Qualität von Projekten der Musikvermittlung zu verbessern und die Diskussion darüber zu vertiefen. Im Rahmen der ca. 150 Seiten umfassenden Studie wurden 40 leitfadengestützte Interviews mit Anbietern und Entwicklern konzertpädagogischer Angebote in Europa und den USA geführt. Digitale versie: www.kunstdervermittlung.at/downloads/exchange_gesamt.pdf 780 WIM De toekomst van de Europese klassieke muziek : Erasmusprijs 2010 = The future of European classical music / B. Minco, J. Wijk, van der, W. Krul. - Amsterdam : Praemium Erasmianum Foundation, 2010. - 59 p. - Met lit.opg. - in het Nederlands en Engels. - ISBN 978-90-77973-10-3 De Erasmusprijs 2010 had als thema 'de toekomst van de Europese klassieke muziek'. De prijs werd toegekend aan Jose Antonio Abreu vanwege zijn inspanningen om een grote groep jonge mensen te betrekken in het maken van muziek. Hiermee wordt hun inspiratie en een nieuwe sociale omgeving geboden. El Sistema is het nationale netwerk van orkesten van kinderen en jonge musici in Venezuela. Deze organisatie, oorspronkelijk 'sociale actie voor muziek' genoemd, is een belangrijke factor geworden in het opleiden van professionele musici en heeft wereldwijd bijgedragen aan het creëren van een nieuw publiek voor klassieke muziek. De Erasmusprijs wordt jaarlijks toegekend aan een persoon die binnen het kader van de culturele tradities van Europa een buitengewoon belangrijke bijdrage heeft geleverd op cultureel, sociaal of sociaal-wetenschappelijk gebied. Naast aandacht voor de Erasmusprijs, zijn ook drie artikelen opgenomen die gaan over het thema 'de toekomst van de Europese klassieke muziek': 'Music as a means against poverty', door B. Minco; 'Music counts!', door Janneke van der Wijk; 'Music: teaching the teachers', door Wendolien Krul. 785 MIN Een ander licht op muziekeducatie : Stimed-methode voor muziek-media / F. Tellings. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun. p. 27) Stimed staat voor Stichting Innovatie Muziekeducatie en is opgericht door Frank Tellings en Rob Maas. Doel van deze stichting is om door middel van een online platform interactieve lessen met een innovatieve kijk op onderwijs voor het PO en VO aan te bieden, waarbij een onderzoekende, zelfstandige en creatieve ontwikkeling van de leerling centraal staat. Het Stimed-onderwijsmodel voor muziek-media heeft zijn weg naar het reguliere basisonderwijs gevonden, en is inmiddels volledig in het Leonardo-curriculum (onderwijs voor hoogbegaafde kinderen) geïntegreerd. Dit artikel beschrijft wat de Stimed-methode inhoudt. TIJDSCHRIFTEN Effective partnerships working in music education: principles and practice / R. Hallam. - 2011. - fig. Met lit.opg. (International journal of music education; Vol. 29, nr. 2, May 155-171 p.) Successful partnerships between policy makers and deliverers, providers and recipients can be both strategic and operational. Partnerships can operate in several different ways at the same time. Joint programmes achieve more than each organization or individual can achieve separately. The impact on children and young people can be profound if the quality of musical experiences provided is high; and there is benefit to young people, their families, musicians and teachers, the whole school and the community. The article draws on evidence for effective partnership working in music education and concludes that young people can access a more meaningful and worthwhile music education programme if the strengths of different partners are effectively harnessed and deployed. Practical suggestions are offered. TIJDSCHRIFTEN Meegevoerd door muziek: de klankwereld van zeer jonge kinderen / M. Op ten Berg. - 2010. - Met lit.opg. (Cultuur + Educatie; Vol. 10, nr. 28, 78-98 p.)
29
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
De muzikale vorming van het zeer jonge kind (nul tot vier jaar) krijgt in onderzoek nog weinig aandacht. In dit artikel beschrijft Marianne Op ten Berg de tijdens haar jarenlange lespraktijk opgedane inzichten. Muziek laat een zeer diepe en veelzijdige indruk achter bij jonge kinderen. De muziek brengt ontspanning teweeg en blijkt een gunstige invloed te hebben op allerlei ontwikkelingsdimensies. Bovendien verdiept het de relatie tussen kind en volwassene. TIJDSCHRIFTEN Music teachers' action research / T. Cain. - 2010. - Met lit.opg. (Cultuur + Educatie; Vol. 10, nr. 28, 54-75 p.) Een speciale vorm van onderzoek is 'action research' of actieonderzoek. Hierin onderzoekt een onderzoeker-docent zijn eigen handelen. In deze Engelstalige bijdrage verkent Tim Cain de drie mogelijke paradigma's voor onderwijsonderzoek. Hij kiest zelf voor het participerende paradigma. Vervolgens beschrijft hij acht praktijkvoorbeelden van 'action research' die op dit paradigma zijn gebaseerd. TIJDSCHRIFTEN Musician 3.0 : nieuwe studie aan het Utrechts Conservatorium / A. de la Fuente. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun. p. 26) In september 2011 start de Hogeschool voor de Kunsten (HKU) aan het Utrechts Conservatorium een nieuwe studie: Musician 3.0 Creating Performing Communicating. De naam is gekozen als weerspiegeling van de moderne visie op het begrip muziek maken, namelijk als een combinatie van het creëren, uitvoeren en communiceren van muziek. TIJDSCHRIFTEN Muziek en experiment / R. Ploeg. - 2011. (Kunstzone; Vol. 10, nr. 5, mei p. 29) De auteur pleit in dit artikel dat opvoeders in muziek zich tot het tiende jaar vooral richten op vrijheid en plezier beleven. TIJDSCHRIFTEN Muziekpedagogisch onderzoek in het muziekonderwijs / A. de Vugt. - 2010. - Met lit.opg. (Cultuur + Educatie; Vol. 10, nr. 28, 34-52 p.) Onderzoek krijgt een steeds belangrijkere rol binnen het kunstvakonderwijs. Hoewel er verschillende typen zijn, beperkt Adri de Vugt zich in deze bijdrage tot muziekpedagogisch onderzoek en wel onderzoek naar het opleiden van en leren door musici en muziekdocenten. Hij beschrijft opleiden en leren vanuit institutioneel perspectief met aandacht voor curricula en Europese ontwikkelingen. Vervolgens komen individueel leren en opleiden aan bod met als focuspunten de een-op-een situatie en het studeren. Ten slotte staat de persoonlijke en dynamische kant van leren centraal. TIJDSCHRIFTEN Popular music in American teacher education: a glimpse into a secondary method course / S.G. Davis, D.V. Blair. - 2011. - fig. - Met lit.opg. (International journal of music education; Vol. 29, nr. 2, May 124-140 p.) Popular music is pervasive in our culture and in the lives of students. Its inclusion in music education curricula requires authentic approaches through collaborative informal learning processes. It has been the experience of the authors that college students may be notation dependent and while they may recognize and utilize informal processes outside the classroom, they have not pedagogically considered its use in their future classrooms. This article revolves around the experiences of American University students in one secondary general music methods classroom and their engagement of informal learning processes in order to foster a vision and formulate a pedagogical plan for the incorporation of popular music in the classroom. From the instructors' perspective a three-fold
30
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
process occurred that enabled meaningful engagement in this experience, that of: (1) disequilibrium; (2) breaking down existing barriers; and (3) student transformation. Corporately we discovered the inclusion of popular music unleashed a thriving discourse concerning connection and relevancy to students' lives. TIJDSCHRIFTEN Twitterspreekuur over Bach / C. Grasmeijer. - 2011. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 28-29 p.) De invloed van Hyves, LinkedIn, Facebook, Twitter en andere sociale media zijn enorm. En dat biedt kansen in het kunstonderwijs. Voor leerlingen kan het gebruik van communicatie via sociale media een aanvulling zijn op hun leerstijl. De auteur beschrijft in dit artikel een Twitter-experiment dat zij uitgevoerd heeft met 4- en 5-havo leerlingen muziek. TIJDSCHRIFTEN
31
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
FILM/MEDIA Van licht tot zicht : een interdisciplinaire benadering van visuele communicatie / K. van Overveld. Bussum : Coutinho, 2011. - 288 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-90-469-0236-3 Dit boek geeft een overzicht van wat de filosofie, natuurkunde, biologie, cognitieve psychologie, beeldtechnologie, informatica en kunstgeschiedenis ons leren over waarneming. De auteur gebruikt een 8-lagenmodel om op een interdisciplinaire en systematische manier beelden en het zien van beelden te benaderen. Na twee inleidende hoofdstukken volgt een hoofdstuk met algemene theorie over beeld. Vervolgens komen alle acht lagen van het model in een afzonderlijk hoofdstuk aan bod. Per laag stelt de auteur een vraag: Wat is licht? Hoe registreren we een beeld? Hoe zien we oppervlak? En vorm? Hoe is het mogelijk dat we diepte kunnen zien? Hoe weten we welk object we waarnemen? En hoe zien we relaties tussen objecten? Wat is betekenis? 379 OVE Inventarisatie en casestudies van instrumenten en tools inzake e-cultuurcreaties / K. De Bisschop, W. Elias (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2009. - 2 dl. (1-74, 75-161 p.) : ill. - Met lit.opg. en bijl. Masterscriptie Vrije Universiteit Brussel, Faculteit voor Psychologie en Educatiewetenschappen, richting Culturele agogische Wetenschappen. Met de komst van nieuwe media en technologieën worden de manieren waarop samenwerking vorm kan gegeven worden uitgebreid. In dit onderzoek komt aan de orde hoe organisaties en kunstenaars in het domein van de nieuwe mediakunsten concreet samenwerken, welke tools ze daarbij gebruiken en wat die samenwerking precies voor hen betekent. Daarnaast werd er bekeken welke participatieve methoden en factoren het best in staat waren de creativiteit in een samenwerkingsverband te bevorderen. 621 DEB Inzicht en verbeelding : de rol van visuele representatie in de wetenschap = Picturing insight on visual representation in science / P. de Vreede, D. Draaisma (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 34 p. : fig. - Met lit.opg. - Met samenv. in het Engels en Nederlands. - Masterscriptie Rijksuniversiteit Groningen, Sectie Theorie en Geschiedenis, vakgroep Psychologie. Beeldmateriaal speelt een onmisbare rol in de wetenschap. Wie informatie op wil doen over een bepaald onderwerp, zal al snel op verklarende illustraties, foto's of diagrammen stuiten. Deze beelden geven de werkelijkheid niet op een directe manier weer, maar zijn reconstructies vanuit een bepaald theoretisch perspectief. De uiteindelijke afbeelding is het gevolg van een reeks besluiten, waarin zowel praktische als ideologische factoren van invloed zijn. Deze scriptie zal aan de hand van het beeldmateriaal uit Peter Gray's handboek 'Psychology' inzicht proberen te verschaffen in dit proces. Beelden zijn krachtige middelen om iets te verduidelijken of op te luisteren, maar kunnen evengoed verblinden of de interpretatie sturen. 655 VRE Making new media : creative production and digital literacies / A. Burn. - New York [etc.] : Peter Lang, 2009. - VIII, 170 p. : fig. - Met lit.opg. en reg. This book offers a series of case studies from the author's work with students and teachers to illustrate the rising use of new technologies in classroom environments. He discusses the role of computer animation, digital video and film and computer games in literacy, and how these technologies can be applied to poetry, literature and the performance arts. It offers a variety of strategies for using new media to increase core competencies and encourage creativity. 659 BUR Media literacy in schools : practice, production and progression / A. Burn, J. Durran. - London : Paul Chapman, 2007. - XVI, 187 p. : fig. + dvd. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-4129-2216-6
32
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
This book is for secondary English, Media, and ICT teachers who want to develop practical media work and media literacy across the curriculum. A range of case studies are presented which show how digital media work, from video editing to computer game authoring, can be developed in schools, drawing on children's own cultural knowledge. It also shows the benefits of such projects in terms of learning outcomes and increased self-esteem for a range of learners. The book comes with a DVD of children's work from the various case study projects, exhibiting the high standard of moving image work, animations and computer games that can be produced with the help of this text. 659 BUR [DV] 659 BUR Je verhaal kwijt : digital storytelling, onderdeel van het curriculum van de docentenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving / M. van Dijk, R. van Exel (begeleider), D. Schönau (begeleider). [S.l.] : [s.n.], 2010. - 118 p. : fig., ill. + dvd. - Met lit.opg., samenv. en bijl. - Masterscriptie ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Zwolle, Master Kunsteducatie. De hoofdvraag luidt: Welke bijdrage kan DST (Digital Storytelling) leveren aan de verrijking van de curricula van de docentenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving? Om de probleemstelling te kunnen beantwoorden zijn een aantal deelvragen opgenomen. De deelvragen bij dit onderzoek zijn de volgende:1. Wat is DST?; 2. Is DST opgenomen in de docentenopleidingen BKV in Nederland en Gent, België?; 3. Wat zijn de overeenkomsten tussen DST en beeldende en interdisciplinaire kunst?; 4. Op welke wijze wordt DST binnen andere pedagogische opleidingen toegepast?; 5. Wat is het belang van DST binnen het kunstonderwijs en in het bijzonder de docentenopleiding BKV?; 6. Op welke wijze kan DST worden geïntegreerd in de curricula van de docentenopleiding BKV? Op de bijbehorende dvd staan de afbeeldingen bij hoofdstuk 3 en 4. 659 DIJ Mediawijsheid in het primair onderwijs : rapportage / C. Oldemaat, A. ten Brummelhuis (begeleider), J.M. Wetterling (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2011?. - 77 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Masterscriptie Kenniscentrum Pedagogiek Zwolle, Masteropleiding Pedagogiek, profiel Mediapedagogiek. Scriptie waarin de volgende onderzoeksvragen gesteld worden: 1. Wat is mediawijsheid?; 2. Welke competenties worden van (aankomende) leerkrachten verwacht als het gaat om mediawijsheid?; 3. Hoe kan worden vastgesteld hoe mediawijs bovenbouwleerlingen in het primair onderwijs zijn?; 4. Wat zijn de effecten van medialessen op leerlingen? 659 OLD Al doende leren : werken aan mediawijsheid en taalvaardigheid bij NT2-leerlingen in het VMBO : projectbeschrijving / M. Tanis, E. Kuiper (medewerker) ... [et al.] (medewerker). - Utrecht : Sardes, 2010. - 48 p. - Met bijl. - In opdr. van Mediawijsheid Expertisecentrum. In deze procesbeschrijving van het project 'Al doende leren' is te lezen hoe docenten NT2-leerlingen in het VMBO kunnen begeleiden bij het zoeken op internet. Het doel is de leerlingen te leren om te gaan met internet en tegelijkertijd de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Het project 'Al doende leren' werd uitgevoerd op het Nova College in Amsterdam. Centraal in het project stond het werken aan prestaties rond het thema 'geld'. Het doel van dit project is leerlingen te leren om kritisch om te gaan met internet in gangbare situaties. De prestaties bevatten daarom problemen die leerlingen in hun dagelijks leven tegen kunnen komen zoals het kiezen van een telefoonabonnement en het vinden van goedkope uitgaanstips (zie bijlage 2). Leerlingen maken tijdens het project gebruik van Google omdat dit buiten de school de meest gebruikte zoekmachine is. Digitale versie: www.sardes.nl/uploads/Sardes/publicaties_bestanden/Procesbeschrijving_Aldoendeleren.pdf 659 TAN
33
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Next Gen. : transforming the UK into the world's leading talent hub for the video games and visual effects industries / I. Livingstone, A. Hope. - London : NESTA, 2011. - 86 p. : graf., ill., tab. - Met lit.opg. This landmark report sets out how the UK can be transformed into the world's leading talent hub for video games and visual effects. Digitale versie: www.nesta.org.uk/home1/assets/features/next_gen 790 LIV Drempels en voorwaarden : cultuur-en filmeducatie in het primair onderwijs / E.W. de Jong, A.M. Mengerink (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 63 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. Masterscriptie Universiteit Utrecht, Master Kunstbeleid en -management. Scriptie met als onderzoeksvraag: Hoe verhouden drempels die in bestaande literatuur worden beschreven over cultuureducatie, zich tot randvoorwaarden die leerkrachten uit het primair onderwijs aan filmeducatie stellen? Deelvragen die hierbij gesteld kunnen worden zijn: Hoe ziet het huidige onderzoeksgebied van cultuureducatie eruit? Welke randvoorwaarden worden er in de bestaande literatuur genoemd waaraan cultuureducatie moet voldoen? Welke randvoorwaarden stellen leerkrachten uit het primair onderwijs aan filmeducatie? 791 JON Van scherm naar schoolbord : een onderzoek naar de kwaliteit van filmeducatieve initiatieven voor het Vlaamse kleuter- en leerplichtonderwijs / T. Maerschand, M. Malfroidt (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 56 p. - Met lit.opg. - Masterscriptie Katholieke Universiteit Leuven, Master Culturele Studies. Scriptie over de kwaliteit van filmeducatieve initiatieven voor het Vlaamse kleuter- en leerplichtonderwijs. Dit onderzoek beperkt zich tot met name de aanbieders van filmeducatie, en dus niet dat van zij die het vragen, de scholen. De hoofdvraag van de scriptie luidt: Is kwaliteitsverbetering op het vlak van het filmeducatief aanbod voor het Vlaamse kleuter- en leerplichtonderwijs wenselijk of noodzakelijk? En indien ja, hoe kan dit bereikt worden? Aan bod komen onder meer: het filmeducatie aanbod in Vlaanderen, de evaluatie ervan en het project 'INgeBEELD'. 791 MAE Mediawijsheid volop in ontwikkeling / A. van Hemel. - 2011. (Bulletin Cultuur & School; Vol. 14, nr. 67, apr. 20-22 p.) Het afgelopen jaar heeft mediawijsheid volop in de belangstelling gestaan: Eind november 2010 was de landelijke Week van de Mediawijsheid. Begin 2011 presenteerden EYE Film Instituut en Cinekid hun leerlijnen mediawijsheid. In Groningen wordt hard gewerkt aan de doorgaande leerlijn voor de eigen provincie voor kinderen vanaf groep 1 van de basisschool tot en met de 2e klas van het voortgezet onderwijs. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/producten_en_diensten/publicaties/pdf/Bulletin_CultuurSchool_67_2.pdf TIJDSCHRIFTEN Medienpädagogik im Theater / M. Reisner. - 2011. (Merz; Vol. 55, nr. 6, Jun. 69-73 p.) Die moderne Medienwelt hat auch im Theater ihren Platz. Medienkompetenzförderung findet in zahlreichen Bühneninszenierungen statt. Das Theater sollte dieses Potenzial aufgreifen und Medienpädagoginnen und -pädagogen in die tägliche Arbeit mit einbeziehen. TIJDSCHRIFTEN
34
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
THEATER Drama to inspire : a London Drama guide to excellent practice in drama for young people / J. Conventon (redacteur), C. O'Neill (auteur van voorwoord). - Oak on Trent [etc.] : Trentham, 2011. 195 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-85856-476-0 A selection of practice based accounts produced by fifteen workshop leaders and friends of the long established association for teachers of drama, London Drama. Each essay affirms the potential for dynamic learning that is at the heart of drama. They illustrate how teachers can use inspiring drama to provide valuable reflective learning experience while at the same time fulfilling the essential requirements of the curriculum. Topics: The skills required of a drama teacher today; Drama for 1419s; Multi-discipline projects; The potential of good relationships between schools and the commercial theatre. 792 DRA Staging musical for young performers : how to produce a show in 36 sessions or less / M.C. Novelly, A. Firth. - Colorado Springs : Meriwether, 2004. - 229 p. : fig., ill., tab. - Met lit.opg., begrippenlijst en bijl. - ISBN 978-1-56608-0996 This step-by-step guidebook starts at the very beginning: selecting a musical, planning a rehearsal schedule, teaching theatrical basics and introducing the chosen musical to the group. The text then guides both the novice and the experienced directors through the nuts and bolts of running a typical rehearsal and preparing for the many facets of the production: dialog scenes, song and dance numbers, costumes, makeup, scenery, props, lighting, sound and more. 792 NOV So you want to be a theatre director? / S. Unwin. - Repr. ed. - London : Nick Hern Books, 2010. - 248 p. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-1-85459-779-3 A hands-on guide to directing plays. The author takes a step-by-step approach, covering: choosing the play; casting; design; rehearsal (establishing facts, improvisation, language, character, blocking, using specialists); running the play; putting it on the stage; and opening night. 792 UNW Docent drama met camera : handboek voor dramadocenten / R. Weemhoff. - Amsterdam : Partout, 2010. - 257 p. Dit boek stelt zich ten doel dramadocenten die optimaal met de camera willen werken te professionaliseren. Zoals: de inzet van de camera als een didactisch hulpmiddel bij spellessen en projecten, toegespitst op verschillende leeftijdscategorieën in het onderwijs, de inzet van de camera bij een spelproductie met bijv. beginnende/gevorderde amateurs, de camera professioneel inzetten bij een dramaproductie, die is uit te zenden door de lokale televisie, inzet van de camera bij een specifieke doelgroep, de camera ondersteunend inzetten bij projecten met specifieke groepen, bijv. een groep als gevangenen. Tevens zijn enige hoofdstukken gewijd aan filmtechniek. 792 WEE Over de liefde (amore) voor het vak (profession) [dvd] : Waarom amateurs en professionals samenwerken in dans en theater / Kunstfactor ; Netwerk.CC (producent). - Utrecht : Kunstfactor, 2011. Waarom zoeken amateurs en professionals elkaar op in dans en theater? Welke knelpunten komen zij tegen en wat levert het beide partijen op? Wat zijn mooie praktijkvoorbeelden? Hoe worden samenwerkingsverbanden gesteund door de fondsen? De dvd bevat 10 korte filmpjes met interviews, gesprekken en voorbeelden van de samenwerking tussen professionals en amateurs in dans en theater. [DV] 792 OVE
35
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Van acteur tot zetstuk : lexicon van theatertermen / L. Vierendeels. - [S.l.] : [Open Doek], 2011. 419 p. : fig., ill., tab. - ISBN 978-90-8168-020-2 Verzameling van de meest gangbare termen uit wereld van de podiumkunsten (acteren, dramaturgie, dictie, scenografie, theatertechniek, grime, muziek, kostuums, circus- en danstechniek, figurentheater en theatergeschiedenis, enz.). [NA] 792 VIE 'Volgende keer ga ik nog langer spelen!' : drama helpt stille kinderen zich te ontwikkelen / E. de Koning. - 2011. (JSW; Vol. 95, nr. 10, jun. 32-35 p.) Sommige kinderen praten weinig en maken moeilijk contact met de leerkracht of hun klasgenoten. Deze kinderen kunnen baat hebben bij de inzet van drama in de klas om hun zelfvertrouwen en hun woordenschat te vergroten. TIJDSCHRIFTEN
36
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
DANS Passport to practice : an introduction to professional practice in community dance / D. Amans. Leicester : Foundation for Community Dance, 2010. - 62 p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. - ISBN 978-1-898409-07-6 This publication is intented as a guide to support community dance artists in the delivery of their work with people in specialist settings and aims to complement existing knowledge and act as a reference resource. 795 AMA Nooit te oud om te dansen 2009 / C. Hermans, M. van Miert. - Utrecht : Kunstfactor, 2010. - 9 p. Om zicht te krijgen op het dansaanbod voor senioren in Nederland heeft Kunstfactor in 2009 een landelijke enquête uitgevoerd onder zowel centra voor kunstzinnige vorming als ook onder individuele dansinitiatieven en dansdocenten. Daarnaast heeft Kunstfactor tot doel gesteld om het dansaanbod voor senioren een impuls te geven, ertoe leidend dat tien dansorganisaties eind 2009 participeren met extra dansaanbod. In het eerste gedeelte van dit verslag worden de resultaten van de enquête besproken. In het tweede gedeelte wordt een overzicht gegeven van het nieuwe dansaanbod dat in 2009 voor deze doelgroep gecreëerd is. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/blobs/Kunstfactor/49210/2010/49/Inventarisatie_van_het_aanbod_ouderen_en_ dans_uit_2009.pdf 795 HER Dance and disabled people : pathway to practice for dance leaders working with disabled people / I. Jones. - Leicester : Foundation for Community Dance, 2010. - 116 p. : fig., ill. - Met lit.opg. en bijl. ISBN 978-1-898409-10-6 This book addresses a range of contextual and practical elements associated with arts and disability including making dance sessions inclusive, nonverbal communication, evaluation processes and disability legislation. 795 JON Poetics of contemporary dance / L. Louppe, S. Gardner (vertaler). - Alton : Dance Books, 2010. XXIV, 285 p. - Met lit.opg. en reg. - Vert. uit het Frans: Poétique de la danse contemporaine (1997). ISBN 978-1-852731403 Drawing on the practical and theoretical heritage of modern dance and its pre-cursors and including discussion of works up to and including the 1980s, the author reviews the main 'tools' of contemporary dance creation and thought: the body, weight, space, time, flow, breath, style and composition. 795 LOU Dance and age inclusive practice : pathway to practice for dance leaders bringing different age groups together in their communities / R. Pethybridge. - Leicester : Foundation for Community Dance, 2010. - 63 p. : ill. - Met lit.opg. - ISBN 978-1-898409-09-0 In this book, Ruth Pethybridge combines creative guidance with the practical considerations associated with age inclusive practice. She includes a valuable section entitled 'Changing bodies and minds' which looks at the development of the body and mind at key stages of life. An excellent springboard from which to look at your own practice and assess your general awareness for making your sessions stimulating to people of all ages. 795 PET
37
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
Dance, health and wellbeing : pathway to practice for dance leaders working in health and care settings / M. Tufnell. - Leicester : Foundation for Community Dance, 2010. - 99 p. : ill. - Met lit.opg. ISBN 978-1-898409-08-3 Community dance has been at the forefront of recognising the wellbeing and health benefits of participating in dance and movement, and practitioners work across the health sector in five key ways: managing illness, care, health education, community development and teaching new ways to live. There have been key initiatives looking at the way that dance contributes positively to specific health agendas set by the National Health Service, prevention of falls in the elderly, tackling obesity, reducing the incidence of heart conditions and strokes, dealing with depression. 795 TUF Dans als experiment op school / P. Rooyackers. - 2011. (Kunstzone; Vol. 10, nr. 5, mei 24-25 p.) Over dansprojecten die op een willekeurige plek in de school gehouden worden, elders dan op het eigen podium in de aula van de school. Dit artikel gaat over de oorsprong van dit soort dansprojecten. TIJDSCHRIFTEN Feest voor iedereen met 'Dans in School' / R. Naber. - 2011. (Dans magazine; Vol. 38, nr. 10, jun. 44-45 p.) Twintig jaar verzorgt 'Dans in School' projecten waarbij kinderen in één dag een choreografie aanleren en aan het einde van dag een presentatie geven van wat zij geleerd hebben. Het begon met een aantal scholen per jaar, nu worden ca. 160 scholen per jaar bezocht. Een verslag. TIJDSCHRIFTEN
38
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
LITERATUUR In mijn koffer op zolder : levensverhalen van ouderen voor ouderen / J. Franssen. - Houten : Bohn Stafleu Van Loghum, 2008. - 392 p. - Met reg. - ISBN 978--90-313-5322-4 Talloze ouderen volgden cursussen om herinneringen uit hun leven te beschrijven. Wat betekende dat voor hen? De auteur interviewde 27 ex-deelnemers aan dergelijke cursussen. Van ieder staan drie tot zeven zelfgeschreven levensverhaalteksten afgedrukt: korte verhalen met een thema. Dit boek is heel geschikt als inspiratiebron voor ouderen om bezig te zijn met hun levensverhaal. De teksten roepen herinneringen op en kunnen deelnemers aan schrijfgroepen inspireren. 820 FRA Envisioning literature : literacy understanding and literature instruction / J.A. Langer. - 2nd ed. - New York [etc.] : Teacher College, 2011. - XI, 180 p. - Met lit.opg. en reg. - ISBN 978-0-8077-5129-9 This updated text argues that literature fosters ways of thinking that go far beyond understanding the conventions of genre and text. It involves literate thinking that takes students beyond improved performance on high-stakes tests and prepares them for their future in the 21st century. This revision builds on more than 15 years of research and development projects in elementary, middle, and high schools, in inner-city as well as suburban and rural communities. 820 LAN Verslagen Dag van het Literatuuronderwijs : 2010-2011. - [Rotterdam] : [Passionate Bulkboek], 2011. - 47 p. Op 2 december 2010 vond de 'Dag van het Literatuuronderwijs' plaats in de Doelen te Rotterdam. Het centrale thema van het symposium betrof de relatie tussen fictie en werkelijkheid. Tijdens deze dag konden docenten, media- en bibliothecarissen, letterkundigen en andere geïnteresseerden meedoen met verschillende workshops en kennismaken met auteurs en vakdidactici. Deze publicatie bevat de verslagen van deze dag. Digitale versie: www.dagvanhetliteratuuronderwijs.nl/www/filelib/file/DLO_verslagen-def2.pdf 820 VER Kunst van Lezen: basis geborgd maar toekomst onzeker / F. Berg, van den. - 2011. (Bibliotheekblad; Vol. 15, nr. 7, 3 jun. 18-23 p.) In 2008 riep het ministerie van OCW het leesbevorderingsprogramma 'Kunst van Lezen' in het leven, dat moet bijdragen aan een geletterde samenleving. Hoe is dat aangepakt en wat is er tot nu toe bereikt? En hoe gaat het straks verder? Digitale versie: www.kunstvanlezen.nl/files.php?file_id=775 TIJDSCHRIFTEN Literaire begrippen : een inductieve aanpak van het sonnet / S. Hartog. - 2011. (Levende Talen Magazine; Vol. 98, nr. 5, jun. 10-13 p.) 'Literaire begrippen' is een subdomein van literatuur. Maar waarom moeten literaire begrippen worden aangeleerd? En hoe leer je die aan? In dit artikel wordt een voorbeeld gegeven van een inductieve (=van het voorbeeld naar de regel) aanpak bij Engelstalige poëzie. TIJDSCHRIFTEN
39
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
OVERIG Particuliere fondsenwerving : hét handboek / R.H.A. Plasterk (auteur van voorwoord) ; Stichting Kunst & Zaken. Programmateam Cultuurmecenaat. - Rotterdam : Stichting Kunst & Zaken, 2009. 175 p. : ill., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW. - ISBN 978-9078389-05-7 Iedere culturele instelling in Nederland verdiept zich in particuliere fondsenwerving. In veel gevallen kunnen de eigen inkomsten aanzienlijk door particuliere fondsenwerving worden vergroot. Subsidiegevers kijken kritisch naar het eigen initiatief van culturele instellingen. De meeste Nederlandse musea bijvoorbeeld zijn ontstaan uit particulier initiatief, schenkingen van collecties, nalatenschappen en legaten. We noemen dat wel mecenaat. In dit handboek worden handvatten geboden om aan de slag te gaan met cultuurmecenaat. 336 PAR Het deelnemers- en participatieprofiel van participanten aan sociaal-cultureel volwassenenwerk / L. Vermeersch, A. Vandenbroucke ; HIVA, Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving. - Brussel : SoCiuS, 2010. - 192 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. Omdat er zo goed als geen objectieve gegevens voorhanden waren over de participanten aan het gesubsidieerde sociaal-cultureel volwassenenwerk, gaf SoCiuS (Steunpunt voor Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk vzw) de opdracht aan het HIVA (Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven) om onderzoek uit te voeren naar het deelnemers- en participatieprofiel van participanten aan sociaal-cultureel volwassenenwerk. Het doel van het onderzoek was: Wat zijn de kenmerken van deelnemers aan het gesubsidieerde sociaal-cultureel volwassenenwerk? Wat zijn de kenmerken van hun deelname aan het gesubsidieerde sociaal-cultureel volwassenenwerk? 364 VER Statistisch jaarboek 2011 / ; CBS, Centraal Bureau voor de Statistiek. - 's-Gravenhage : SDU : CBS, 2011 . - fig., tab. + cd-rom (vanaf 2003). - Eerder verschenen als Statistisch zakboek. - Met reg. ISSN 0924-2686 Actuele cijfers over vrijwel alle aspecten van de Nederlandse samenleving: bevolking, onderwijs, cultuur en vrijetijdsbesteding, gezondheid en maatschappelijk welzijn, etc. [CR] (0:31) STA [NA] (0:31) STA Schrijven voor het web & sociale media / A. Verhelst, V. Peters. - Culemborg : Van Duuren Media, 2011. - 253 p. : fig. - ISBN 978-90-5940-435-9 [VA] 820 VER
40
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011
INSTELLINGENDOCUMENTATIE Actieplan Locus 2010 / Locus, België. - Brussel : Locus Activiteitenverslag 2010 / MCN, Muziek Centrum Nederland. - Amsterdam : MCN Atelier competentieverwerving en -waardering stimuleren = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / J. de Braekeleer (voorzitter). - Brussel : Vlaamse Regering, 2010 Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/competentieverwerving_en_ -waardering_stimuleren.pdf Atelier cultuurmanagement en culturele economie = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / A. Schramme (voorzitter). - Brussel : Vlaamse Regering, 2010. Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/cultuurmanagement_en_cult urele_economie.pdf Atelier diversiteit en participatie = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / S. Sakali (voorzitter). - Brussel : Vlaamse Regering, 2010 Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/diversiteit_en_participatie.p df Atelier E-cultuur en digitalisering = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / D. Stevens (voorzitter). - Brussel : Vlaamse Regering, 2010. Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/ecultuur_en_digitalisering.pdf Atelier eco-cultuur = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / F. De Greef (voorzitter). Brussel : Vlaamse Regering, 2010. Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/ecocultuur.pdf Atelier internationaal cultuurbeleid = Cultuurforum 2020 : cultuurbeleid in perspectief / P. Dujardin (voorzitter). - Brussel : Vlaamse Regering, 2010. Digitale versie: www.cjsm.vlaanderen.be/cultuur/evenementen/cultuurforum/downloads/internationaal_cultuurbeleid. pdf Jaarbericht 2010 / KCG, Gelders kenniscentrum voor kunst en cultuur. - Arnhem : KCG Jaarverslag 2010 / Prins Bernhard Cultuurfonds. - Amsterdam : Prins Bernhard Cultuurfonds Jaarverslag 2010 / Muziekschool Amsterdam. - Amsterdam : Muziekschool Amsterdam Jaarverslag 2010 / Erfgoed Brabant. - 's-Hertogenbosch : Erfgoed Brabant
41
AANWINSTEN CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2011