Aanvraagformulier conceptsubsidie | 1
Stadsvernieuwing
oproep 2015
Aanvraagformulier conceptsubsidie Stad Brugge Project Revitalisering Zeebrugge – Masterplan oude vismijnsite en omgeving X
Ontwerp voor een nieuw stadsvernieuwingsproject Bijsturing van een bestaand stadsvernieuwingsproject Alleen in uitzonderlijke omstandigheden en in samenspraak met het team stedenbeleid en de jury stadsvernieuwing (kwaliteitskamer).
Akkoord voor de indiening van de aanvraag voor conceptsubsidie bij de Vlaamse overheid in het kader van de oproep naar stadsvernieuwingsprojecten,
Datum 29 april 2015 Burgemeester, Renaat LANDUYT
Stadssecretaris, Johan COENS
Opgelet Op verschillende plaatsen in dit document is een maximum aantal woorden per onderdeel aangegeven. Let op deze limiet nergens te overschrijden.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 2
1 Inzet van de conceptstudie1 1.1 Diagnose/visie (max. 350 woorden) Omschrijf kort de situering in de stad/omgeving, historiek, kenmerken, problematiek, kansen, planning, voorgaande projecten, beleid,… Omschrijf ook kort het mogelijk projectgebied zelf (situering binnen het ruimere gebied, kenmerken, problematiek, kansen, plannings- en ontwerpwerk, voorgaande projecten, e.d.). Geef aan ten aanzien van welke problematieken/uitdagingen de stad de conceptstudie wil inzetten? Bestaan er al (master)plannen voor het projectgebied? Zeebrugge is de havensatelliet van Brugge, 15 kilometer verwijderd van het stadscentrum, ontstaan rondom de vissershaven en industriële haven. De grootschaligheid en dynamiek van de internationale haven en poort tot Vlaanderen, contrasteert met de gefragmenteerde deelgemeente welke zijn historische roeping als maritiem/toeristische bestemming deels kwijtraakte. Een exponent van de demografische, economische en toeristische veranderingen is de geïsoleerde Visserswijk, ingesloten tussen de militaire en industriële voorhaven, de 2 havensluizen en de Kustlaan. Deze wijk ontstond rond de oorspronkelijke vismijn langs de Albert-en tijdokken, die nog steeds -sinds het verplaatsen van de visveiling-activiteiten- op zoek is naar een positieve dynamiek, ondanks haar blijvende aantrekkingskracht voor dagjestoeristen (op zoek naar verse visproducten) en ondanks enkele private en publieke investeringen in en rondom de jachthaven. Wat verklaart de neerwaartse spiraal van deze unieke kustlocatie? •
Het versnipperde dorp (4 wijken) in de gigantische havenomgeving mist aantrekkingskracht door gebrek aan samenhang, efficiënte ontsluitingen (vb. trein niet aangesloten op kusttram; havenverkeer doorkruist Zeebrugge; onvoldoende fiets- en wandelpaden) en actieve positionering als verblijfs-en belevingsbestemming aan de kust.
•
Er is weinig aanbod van kwalitatieve en comfortabele woonproducten: zo woont maar een kleine minderheid van de 20.000 (rechtstreekse en onrechtstreekse) tewerkgestelden in de haven met hun gezin in Zeebrugge.
•
Er is een groot gebrek aan winkels, diensten en wervende activiteiten, alsook aan de kwalitatieve open(bare) ruimten: dit jaagt inwoners en 2 verblijvers weg (cfr. gestage toename van de leegstand).
•
Zeebrugge blijft onbekend en onbemind: de jaarlijks toestroom van dagjestoeristen stagneert op een schrijnend laag niveau voor een kustgemeente, ondanks het grote potentieel: het breedste strand van de kust, de authentieke sfeer in het dorpscentrum en de Visserswijk, het gastronomische en cultureel-historische aanbod, het groots havenspektakel en de enige jacht- en cruisehaven aan de oostkust.
De conceptstudie zou moeten starten bij de herontwikkeling van de oude vismijnsite en directe omgeving , welke echter maar zinvol en succesvol kan zijn door in een globale visie passend binnen het geheel van Zeebrugge, met specifieke aandacht voor kwalitatieve linken naar het hinterland en naastliggende gemeenten.
1
De conceptstudie is er om een mogelijk project te concipiëren.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 3
1.2 Verwachtingen (max. 350 woorden) Wat verwacht men van het mogelijke project? Waarom wenst de stad dit project te realiseren en in welke mate zou dit project tegemoet kunnen komen aan de in de diagnose geschetste problematieken/ uitdagingen? Wat kan de bijdrage van de conceptstudie hierbij zijn? Wat is de verwachte output? Het masterplan moet de langverwachte revitalisering voor Zeebrugge bewerkstelligen door het vooropstellen/detecteren van de diverse ambities en behoeften. Een uitdaging die cruciaal en noodzakelijk is voor deze badstad, met als finaliteit de kentering van de demografische, toeristische en economische achteruitgang. De studie waarvoor een conceptsubsidie noodzakelijk is beoogt de opmaak van een masterplan voor een aantrekkelijke kustgemeenschap en -bestemming, namelijk “Brugge aan Zee”. Meer dan een industriële en logistieke haven, moet “Brugge aan Zee” opnieuw een aantrekkelijke plek worden om te wonen en te vertoeven, om te leven en te beleven. De studie moet ervoor zorgen dat het potentieel van het projectgebied volledig en grondig geanalyseerd wordt, bestaande troeven versterkt worden en aangehaalde problematieken aangepakt worden met gerichte oplossingen. Het masterplan heeft bovendien als doelstelling om synergievoordelen te maximaliseren tussen geplande en gewenste projecten van private en publieke actoren. De conceptstudie zal planologische kwalitatieve hefbomen identificeren in een potentierijk maar behoevend havendorp, alsook een samenhangend stedelijk draagvlak definiëren tussen de (her)ontwikkeling van de oude vismijnsite (privaat), het nieuw geplande cruiseterminal-project (publiek), de verdere uitbreiding van de jachthaven (publiek-privaat), vernieuwende residentiële projecten (privaat), de verdere vernieuwingsinitiatieven aan het strand (publiek), de scheiding van lokaal verkeer en haventransport evenals de gewenste aansluitingen/verbindingen met fiets- en wandelnetwerken (publiek). Dit zullen de toekomstige trekkers zijn voor een aantrekkelijk “Brugge aan Zee“ met uitstraling op een interregionaal en internationaal niveau. Kortom: Zeebrugge dient te worden heropgebouwd als een waardige tegenhanger van historisch Brugge. De conceptstudie -vrucht van een publieke en private samenwerking- zal een socio-economisch aantrekkelijke en haalbare programmatie vooropstellen voor de creatie van een gediversifieerde stedelijke leef-, werk-, belevings-, verblijfs-en bestemmingsomgeving, welke beantwoordt aan de hedendaagse verwachtingen van een florissante hedendaagse kustgemeenschap. Uiteindelijk zal de studie moeten uitmonden in een intelligent geprogrammeerd, gedoseerd en gefaseerd reconversie-, vernieuwings- en verdichtingsproject voor het ganse projectgebied en vertaald in een kwalitatief stedenbouwkundig masterplan.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 4
1.3 Vernieuwend karakter (max. 350 woorden) Geef kernachtig aan wat het mogelijke project bijzonder kan maken, wat er vernieuwend aan is voor de stad op ruimtelijk, economisch, sociaal, ecologisch of andere vlakken, en op welke wijze het project een voorbeeldfunctie kan hebben voor andere steden. Welke kwaliteitsregisters denkt de stad met het project te willen opentrekken: integrale duurzaamheid (sociaal, ecologisch, economisch, …), coproductie (PPS, samenwerking met civiele maatschappij, communicatie, …), ruimtelijke planning en ontwerp, … ? Schets bovendien de mogelijke synergieën die tussen de verschillende registers moeten/kunnen ontstaan. 1.
Het vernieuwend karakter van de studie is de holistische aanpak: een globale reflectie over de leefbaarheid van een kust- en havendorp, waarbij allerlei planologische, stedenbouwkundige, programmatorische en economische aspecten aan bod komen. Het project gaat op zoek naar oplossingen die de socio-economische achteruitgang kenteren: de uitstroom van jeugd en gezinnen stoppen en Zeebrugge aantrekkelijker maken voor werknemers en toeristen.
2.
Het masterplan ambieert een samenhangend stedelijk draagvlak door maximale synergiën te creëren voor meerdere private en publieke project-initiatieven ifv de beoogde doelstellingen. De geïntegreerde aanpak beantwoordt op zich reeds aan de kwaliteitsregisters zoals integrale duurzaamheid, coproductie, ruimtelijke verdichting en optimalisatie door de reconversie van een verouderende infrastructuur (zoals de vismijnsite, de herinrichting van de Kustlaan,…) en gefragmenteerde omgeving (zoals de invulling van braakliggend stadsweefsel, de verbetering van linken tussen de vissers-, dorps- en strandwijk,…) tot een kwalitatief leefbaar en aantrekkelijk stedelijk geheel.
3.
Het uitgangspunt voor de reconversie is intelligente programmatie gebaseerd op huidige lacunes alsook de historische en hedendaagse havendorp-context: a.
creatie van hedendaagse woonproducten bestemd voor diverse doelgroepen, zoals betaalbare woningen, luxueuze appartementen, sociale woningen, mogelijks serviceresidenties, woon-zorgcentrum en hotel;
b. uitbouw van diensten en een ruim commercieel aanbod welke momenteel verdwijnt door gebrek aan socio-economisch draagvlak; c.
versterking en creatie van wervende toeristische en cultureel-historische activiteiten;
d. verdere uitbouw van de jachthaven; e.
bouw van de cruiseterminal.
4.
Het project moet een toeristisch hefboomproject zijn met interregionale en internationale aantrekkingskracht, met een gestroomlijnde communicatie rond “Brugge aan Zee”.
5.
De projecten op de oude vismijnsite en de cruiseterminal zullen opnieuw een economische dynamiek creëren in de visserswijk: jobs in de commerciële, toeristische en horeca-activiteiten.
6.
De projecten ambiëren duurzame, kwalitatieve architectuur zowel voor de nieuwe gebouwen als de openbare omgeving; de vissers- en dorpswijk moet een hippe begeerde leef- en de werkomgeving worden waar het aangenaam vertoeven en aantrekkelijk is voor bewoners, 2 verblijvers, bezoekers en toeristen. Een voorbeeld in Vlaanderen maar ook voor andere Europese steden die geconfronteerd worden met een wijzigend (verouderende) maritieme omgeving.
7.
Het project moet maximaal inzetten op vlotte bereikbaarheid en veilige verbondenheid via wandel- en fietsnetwerken, openbare vervoersmodi en aangepaste wegenisinfrastructuur.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 5
2 Onderzoeksvragen conceptsubsidie 2.1 Waarom een vraag naar conceptsubsidie? (max. 350 woorden) Waarom vraagt de stad een conceptsubsidie aan? Welke meerwaarde biedt een conceptsubsidie voor het mogelijke project? Waarom wil de stad de Vlaamse overheid (Team Stedenbeleid) in dit mogelijke project betrekken? Schets het impulskarakter van de conceptstudie. De conceptsubsidie en teamondersteuning is wenselijk en noodzakelijk omdat de doelstellingen van socio-economische kentering en revitalisering van het projectgebied grote uitdagingen zijn, dewelke minstens een gecoördineerde aanpak tussen de verschillende overheidsniveaus vereisen. Ook de afstemming van de publieke en private ambitieniveaus is noodzakelijk. Inhoudelijk wenst de studie zich te enten op de nieuwe inzichten en actuele beleidsvisies: Duurzaam stedenbeleid door in te zetten op: • • • • • • •
verdichting van woonkernen, inkorten van woon- en werkverplaatsingen (aantrekkelijke woonkern nabij de havenwerkgelegenheid en bedrijven); betaalbaar wonen en diversiteit aan woonproducten (ruimte voor betaalbaar en sociaal wonen in nieuwbouwprojecten visserswijk,…); duurzame reconversie van verouderde infrastructuur ipv aansnijden van nieuwe uitbreidingsgebieden (cfr. reconversie vismijnsite en invulling braakliggend stadsweefsel); diversiteit in complementaire programmatie en activiteiten ifv aantrekkelijke leefbaarheid; kwalitatieve openbare ruimten; aangepaste mobiliteit op verschillende schaal (scheiding haven– en lokaal verkeer, promotie van veilige fiets- en wandelwegen,…); interconnectiviteit tussen verschillende transportmodi (trein & kusttram, cruises & openbaar vervoer,…).
Versterking van toeristische aantrekkingskracht van de kust: • • • • • •
“Brugge aan Zee” als volwaardige alternatieve bestemming voor kusttoeristen; creatie van hefboomprojecten (landmark-architectuur voor vismijnsite en cruiseterminal); aanbod voor diverse doelgroepen (programmatie van reconversieproject oude vismijnsite,…); weerbestendige activiteiten (programmatie van reconversieproject oude vismijnsite,…); internationale profilering (verdere uitbouw cruise-toerisme, positionering door cultureel en gastronomisch aanbod,…); aanbod van bezoeker-vriendelijke infrastructuur (cfr. kwalitatief openbaar domein, horeca, diensten,…).
Versterking van de haven: • •
internationale profilering; kwalitatieve ontsluiting en scheiding havenverkeer en lokaal verkeer.
De conceptstudie moet een ambitieus plan zijn dat de start kan zijn van de reconversie van het projectgebied en de creatie van het aantrekkelijke en leefbare “Brugge aan Zee”. Het moet de potentiële hefbomen identificeren ifv de gezochte oplossingen voor bovenvermelde geschetste problemen, gekoppeld aan een realistische tijdshorizon. Het impulskarakter van deze conceptstudie bestaat uit de wisselwerking tussen planologische referentiekaders en het verbreden van het stedenbouwkundige instrumentarium door de creatieve en constructieve samenwerking tussen de betrokken private en publieke actoren.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 6
Het masterplan moet de link maken tussen Zeebrugge vandaag en de ambitie voor morgen en zal, vertrekkend van een uitgesproken visie, de nodige etappes vertalen om aan dat resultaat te komen. Dit ook door legislatuuroverschrijdende engagementen en een vast kader voor de private actoren.
2.2 Omschrijving van de nood aan conceptbegeleiding voor lopende projecten. (Enkel in te vullen voor projecten die al een projectsubsidie hebben gekregen) (max. 350 woorden) Waarvoor vraagt u deze conceptbegeleiding aan? Wat is de stand van het mogelijke project? Wat is het probleem waarvoor u begeleiding wenst? Niet van toepassing aangezien er in dit geval geen projectsubsidie verkregen werd.
3 Realiseerbaarheid van de conceptstudie 3.1 Projectorganisatie (max. 200 woorden) Beschrijf hoe de organisatie van de conceptstudie vorm gegeven zal worden en hoe de stad haar regierol ziet en concreet denkt waar te maken op het vlak van omkadering en ondersteuning. Schets de verschillende partners, inclusief projectontwikkelaars met eventueel eigen studiebureaus, die in het project zouden moeten betrokken worden en met welke inzet? Wat verwacht de stad op dit terrein van de conceptsubsidiëring? Het stadsbestuur wil finaal een “GRUP Vissershaven” realiseren dat kwalitatieve projecten planologisch mogelijk maakt die vervolgens katalysator kunnen zijn om Zeebrugge levendiger en aantrekkelijker te maken. Daartoe werd studiebureau Grontmij aangesteld. Er werd reeds een aanzet tot masterplan opgemaakt die een ambitie weergeeft voor de oude vismijnsite en haar onmiddellijke omgeving. Binnen deze aanzet wordt een grootschalig, gemengd programma voorgesteld voor de oude vismijnsite waarmee de projectontwikkelaar een brede waaier aan doelgroepen wil bereiken. De stad keurde een concreet plan van aanpak goed (o.m. permanente overlegstructuren met stuurgroep en diverse werkgroepen) en erkende daarnaast de nood aan een breed participatietraject met alle betrokken stakeholders door aanstelling van een gespecialiseerd bureau. Tevens werd een overeenkomst afgesloten met de projectontwikkelaar van de “oude Vismijn” om gezamenlijk een masterplan te realiseren, dat richtinggevend moet zijn voor het GRUP. Belangrijkste private partner is projectontwikkelaar Building Project Partner, eigenares van de vismijnsite en een aanzienlijke grondoppervlakte in de directe omgeving van de oude vismijn; zij namen eerder het studiebureau “Buro II” onder de arm voor voormelde aanzet tot masterplan. Andere partners zijn MDK (verantwoordelijk voor de beschermingsmaatregelen van de kust) en uiteraard MBZ, het Brugs havenbedrijf. Mogelijke andere bijkomende partners dienen nog gedetecteerd te worden.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 7
3.2 Verloop van de conceptstudie (max. 350 woorden) Welke middelen zal de stad, naast de middelen vanuit de conceptsubsidie, extra inzetten? Hoe ziet de stad het verloop van de conceptstudie? Wat verwacht je van het multidisciplinaire team dat via de conceptsubsidie zal worden ingezet? Geef een eerste fasering van het verloop van het mogelijke project waarbij je de conceptstudie een plaats geeft binnen de beoogde realisatietermijn. Zoals hierboven beschreven zijn er diverse publieke middelen die een gecombineerd multiplicatoreffect kunnen genereren: • • • • • • •
de engagementen van Building Project Partner voor de financiële tussenkomst in de opmaak van het masterplan; er zijn de kredieten die de stad heeft bestemd voor de opmaak van het GRUP en de bijhorende begeleiding; er zijn de engagementen van de Vlaamse Overheid in functie van de stormafweerbeschermingsmaatregelen; er zijn principiële engagementen van het havenbedrijf in de bouw van een cruiseterminal; de aanhoudende ambitie om de jachthaven uit te bouwen; de jachthavenexploitanten (RBSYC/BZYC) die investeren (voorzien van infrastructuur); het Maritieme themapark Seafront dat zoekt naar vernieuwing en mogelijkheden.
Doordat verschillende belangen nu niet evenwichtig kunnen gestroomlijnd worden verwacht de stad van het multidisciplinaire team dat zij het kan realiseren om alle stakeholders op één lijn te krijgen achter een ambitieuze helikoptervisie. Daarnaast is er op vandaag te weinig “know how” aanwezig bij de lokale publieke als private partners voor de reconversie van een uitgebluste havensite. Binnenin het expertiseniveau van het team kan er zeker beroep gedaan worden op de ervaringen uit bijvoorbeeld Antwerpen of andere Europese steden. Een heel concrete planning/timing kan op dit moment nog niet vooropgesteld worden. Het is de bedoeling dat dit voortvloeit uit het masterplan. De studie is hier de start maar tevens de blijvende motor achter het gehele stadshernieuwingsproject. De studie zal alle actoren begeleiden naar een breed gedragen toekomstvisie. Die visie zal op zijn beurt vertaald worden in allerlei planologische concepten die dan realiteit kunnen worden. Maar daarnaast zal de ontwikkelde visie ook steeds hetgeen zijn waartegen alles zal worden afgewogen, wat zal toelaten dat de realisatie van een aantal elementen niet afhankelijk moet zijn van de grotere planologische concepten zoals een RUP maar dat er ook tijdelijk of in afwachting daarvan er een “buzz” is rond het onderwerp. Daarnaast verwachten wij ook dat er inzichten binnen het team aanwezig zijn dat de stad verder kan brengen dan het realiseren van een RUP met bijhorende nieuwe gebouwen en functies. Inzichten die ervoor zullen zorgen dat er een unieke niet te negeren identiteit wordt gegeven, aangepast aan de uitdagingen van de toekomst.
Aanvraagformulier conceptsubsidie | 8
4 Contactgegevens voor het project Contactpersoon bij de stad Naam Steve Demulder
Telefoon 050 44 86 24
Functie Wnd. Hoofdcoördinator
GSM -
Adres Hoogstraat 37, Bruge
Fax E-mail
[email protected]
Politiek verantwoordelijke bij de stad Naam Renaat Landuyt
Telefoon 050 44 81 13
Functie Burgemeester
GSM -
Adres Burg 12, 8000 Brugge
Fax E-mail
[email protected]
5 Bijlagen Geef in onderstaande lijst aan welke bijlagen aan het dossier worden toegevoegd. Bijlage •
Aanzet masterplan Vismijnsite
Opmerking Bijlagen worden NIET meegestuurd naar de jury. Gelieve het aantal bijlagen te beperken. Voor grote beleidsdocumenten kunt u het best verwijzen naar de website van uw stad.
6 Praktische info Gelieve dit ingevulde formulier uiterlijk maandag 4 mei 2015 elektronisch te versturen naar Thierry Goossens, accountmanager stadsprojecten van het team Stedenbeleid op het adres:
[email protected] (tel. 02/553.01.74). Gelieve ook gelijktijdig een door de burgemeester en secretaris ondertekende versie met alle bijlagen op te sturen naar volgend adres: Agentschap voor Binnenlands Bestuur, Team Stedenbeleid Boudewijngebouw, kamer 2C70 Boudewijnlaan 30 1000 Brussel