Nummer 7 Pagina 1 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl Geachte lezer, Via deze nieuwsbrief informeren wij u over de voortgang van ons project BAVIRO. We zijn er (bijna) klaar voor! We beginnen met te melden dat de bouw van de installatie BAVIRO voorspoedig verloopt . De werkzaamheden liggen zelfs iets voor op het schema! Het hoogspanningsgedeelte is geheel klaar en ook de buitenzijde van het gebouw heeft zijn definitieve vorm gekregen. Binnen worden op dit moment alle onderdelen van de installatie uitgebreid getest tijdens de zogenaamde 'koude start'. Hierbij wordt gekeken of alles volgens ontwerp is gebouwd en aangesloten. Op de bouw van het weegbruggebouw en het laatste deel van de asopslag na, is de ruwbouw gereed. Binnen en buiten wordt nog hard gewerkt aan de afwerking van de gebouwen. Begin december is met behulp van tijdelijke verwarming de vuurvaste bemetseling van de ovens uitgehard. Hierbij is ook voor het eerst enige stoom geproduceerd. De stoom was nodig om oververhitting van de wanden, die bestaan uit stalen buizen, te voorkomen. Na het uitharden zijn de beide boilers 'uitgekookt' om verontreinigingen zoals vet te verwijderen. Stoomblazen Begin januari 2011 zullen de ovens op bedrijfsdruk en temperatuur gebracht gaan worden m.b.v. de reguliere opstartbranders. Hierna zal er gestart worden met het ‘uitblazen’ van de ketels. Dit is noodzakelijk om de kwaliteit van de stoom op orde te brengen,
zodat deze later geen schade zal veroorzaken aan de overige installatieonderdelen, zoals regelkleppen en de schoepen van de turbine. Tijdens dit blazen zal een grote stoompluim zichtbaar zijn in de omgeving. Helaas produceert het uitblazen nogal wat lawaai, ondanks dat er een geluiddemper is geïnstalleerd. Om de overlast naar de omwonenden zoveel mogelijk te beperken zal er maximaal 2x per dag gedurende 15 minuten stoom afgeblazen worden en ook alleen op maandag t/m zaterdag tussen 08.00 uur en 18.00 uur. Het stoomblazen zal gaan beginnen op woensdag 5 januari en zal tot eind februari 2011 duren. Direct omwonenden zullen we via email op de hoogte houden van de voortgang.
Voorbeeld van stoomblazen op de installatie in Parijs
Aanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens die een zo groot mogelijk volume afval meenemen. De rijroute die wij onze leveranciers opleggen loopt via afrit 20 Borchwerf, via de Westelijke Havendijk naar de Potendreef. Het is niet de bedoeling dat de route via de Noordstraat of over de Jan Vermeerlaan gaat. SITA ReEnergy wijst haar transporteurs daarop. Mocht u echter toch afvaltransport bestemd voor SITA tegenkomen op de voor dit transport verboden stukken van deze wegen, informeert u ons dan. Wij zullen dan met de transporteur contact opnemen om herhaling te voorkomen. Er wordt begonnen met een aanvoer van 300 ton afval per dag door ongeveer 12 tot 14 vrachtwagens. Uiteindelijk zal dit groeien naar 1200 ton per dag met 50 tot 60 vrachtwagens. De weegbruggen op onze locatie zijn in principe tussen 07:00 en 17:00 opengesteld. Behalve de circa 6 vrachtwagens per uur die afval komen brengen, komen er nog 2 á 3 vrachtwagens per dag om hulpstoffen te brengen en restproducten af te voeren. Een en ander is overeenkomstig de verwachtingen en de berekeningen die we destijds gemaakt hebben. Eerste vuur Op woensdag 19 januari is het eerste vuur op afval in lijn 1 gepland. Vanaf dat moment zal lijn 1 in zijn geheel, dat betekent zowel oven als rookgasreiniging, in bedrijf zijn. Zodra deze e lijn stabiel draait zal ook de 2 lijn worden
Nummer 7 Pagina 2 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl opgestart en met afval worden gevoed. Naar verwachting is dat 1 à 2 weken na de start van e de 1 lijn. De turbine voor de opwekking van elektriciteit zal later in bedrijf worden genomen. Naar verwachting zal dat in de tweede helft van februari zijn. Vanaf dat moment zal BAVIRO dan ook echt elektriciteit aan het net gaan leveren. Heiwerk en bouwketen e e In de 1 en 2 week van januari zal er nog wat heiwerk en dat is dan tevens het laatste heiwerk, moeten worden verricht. Het betreft hier het maken van de fundatie voor de nieuwe weegbruggen. Deze weegbruggen worden geplaatst tussen de twee groene bouwketen die nu nog op het terrein staan. Het heiwerk bestaat uit het slaan van 30 palen en zal overdag worden uitgevoerd. De aanvang van deze werkzaamheden is gepland vanaf woensdag 5 januari en het heien zal plaatsvinden op 7 en 10 januari. De bestaande bouwketen zullen overigens begin februari worden afgebroken om ruimte te maken voor de nieuwe vrachtwagen-ingang. Omdat er tijdens de opstartfase en de aansluitende periode toch nog personeel van de aannemers aanwezig zal zijn, is besloten om aan de overkant, waar nu een parkeerplaats is, een nieuwe, tijdelijke huisvesting voor de aannemers te maken. Vergunningszaken Zoals bekend, heeft SITA een revisievergunningsaanvraag gedaan met het verzoek het afval dat nu nog in de oude ovens wordt
verwerkt, ook te gaan verbranden in de nieuwe installatie. Dit om vervolgens de oude installatie te kunnen sluiten en afbreken. De vergunning is door de Provincie verleend op 24 september 2010. Op 30 juni 2011 zal het laatste afval in de oude installatie worden verwerkt. Verder zijn een Waterwetvergunning, nodig voor het lozen van schoon regenwater op oppervlaktewater en een Natuurbeschermingswetvergunning verleend. SITA ReEnergy heeft ook een vergunning ontvangen van de Nederlandse Emissieautoriteit inzake de uitstoot van NOx (stikstofoxiden). Belangrijk is ook om mee te delen dat de nieuwe BAVIRO installatie is aangewezen als een zogenoemde ‘R1-installatie’. Een Energie uit Afvalcentrale zoals BAVIRO, krijgt deze classificatie als er ‘naar de laatste stand van de techniek’ voldoende energetisch rendement wordt behaald bij het verbranden van afvalstoffen. De eisen die hieraan in Nederland worden gesteld zijn erg hoog in vergelijking met de rest van Europa. BAVIRO is samen met nog een paar andere Energie uit Afvalcentrales in Nederland door de overheid aangewezen als R1-installatie. Een R1 classificatie betekent dat BAVIRO dus een maximale inspanning levert om zoveel mogelijk energie uit afval nuttig toe toepassen. Naast het leveren van elektriciteit aan het net en warmte aan het nabijgelegen kassencomplex van Damsigt, is SITA ook actief betrokken bij de warmtelevering aan de wijk Stadsoevers in Roosendaal. Via het zogeheten ‘Smart Climate Grid’ zal BAVIRO
dan ook warmte, afkomstig uit afval, aan woningen, instellingen en bedrijven gaan leveren. Nieuwjaarswens Personeel, bouwteam en managementteam van SITA ReEnergy maakt graag van de gelegenheid gebruik om iedereen een goed, voorspoedig en vooral gezond 2011 toe te wensen. Met vriendelijke groet, Jan van der Meer Directeur SITA ReEnergy Roosendaal B.V. Project directeur BAVIRO Uitgebreide informatie vindt u www.baviro.nl Contactgegevens Voor vragen opmerkingen en andere informatie kunt u contact opnemen met SITA ReEnergy. Per mail via
[email protected] of per telefoon via 0165-534492. Voor acute klachten is dit nummer dag en nacht bereikbaar.
Luchtfoto december 2010 www.aeroview.nl (genomen tijdens eerste opwarming lijn 2)
Nummer 7 Pagina 1 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl Geachte lezer, Via deze nieuwsbrief informeren wij u over de voortgang van ons project BAVIRO. We zijn er (bijna) klaar voor! We beginnen met te melden dat de bouw van de installatie BAVIRO voorspoedig verloopt . De werkzaamheden liggen zelfs iets voor op het schema! Het hoogspanningsgedeelte is geheel klaar en ook de buitenzijde van het gebouw heeft zijn definitieve vorm gekregen. Binnen worden op dit moment alle onderdelen van de installatie uitgebreid getest tijdens de zogenaamde 'koude start'. Hierbij wordt gekeken of alles volgens ontwerp is gebouwd en aangesloten. Op de bouw van het weegbruggebouw en het laatste deel van de asopslag na, is de ruwbouw gereed. Binnen en buiten wordt nog hard gewerkt aan de afwerking van de gebouwen. Begin december is met behulp van tijdelijke verwarming de vuurvaste bemetseling van de ovens uitgehard. Hierbij is ook voor het eerst enige stoom geproduceerd. De stoom was nodig om oververhitting van de wanden, die bestaan uit stalen buizen, te voorkomen. Na het uitharden zijn de beide boilers 'uitgekookt' om verontreinigingen zoals vet te verwijderen. Stoomblazen Begin januari 2011 zullen de ovens op bedrijfsdruk en temperatuur gebracht gaan worden m.b.v. de reguliere opstartbranders. Hierna zal er gestart worden met het ‘uitblazen’ van de ketels. Dit is noodzakelijk om de kwaliteit van de stoom op orde te brengen,
zodat deze later geen schade zal veroorzaken aan de overige installatieonderdelen, zoals regelkleppen en de schoepen van de turbine. Tijdens dit blazen zal een grote stoompluim zichtbaar zijn in de omgeving. Helaas produceert het uitblazen nogal wat lawaai, ondanks dat er een geluiddemper is geïnstalleerd. Om de overlast naar de omwonenden zoveel mogelijk te beperken zal er maximaal 2x per dag gedurende 15 minuten stoom afgeblazen worden en ook alleen op maandag t/m zaterdag tussen 08.00 uur en 18.00 uur. Het stoomblazen zal gaan beginnen op woensdag 5 januari en zal tot eind februari 2011 duren. Direct omwonenden zullen we via email op de hoogte houden van de voortgang.
Voorbeeld van stoomblazen op de installatie in Parijs
Aanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens die een zo groot mogelijk volume afval meenemen. De rijroute die wij onze leveranciers opleggen loopt via afrit 20 Borchwerf, via de Westelijke Havendijk naar de Potendreef. Het is niet de bedoeling dat de route via de Noordstraat of over de Jan Vermeerlaan gaat. SITA ReEnergy wijst haar transporteurs daarop. Mocht u echter toch afvaltransport bestemd voor SITA tegenkomen op de voor dit transport verboden stukken van deze wegen, informeert u ons dan. Wij zullen dan met de transporteur contact opnemen om herhaling te voorkomen. Er wordt begonnen met een aanvoer van 300 ton afval per dag door ongeveer 12 tot 14 vrachtwagens. Uiteindelijk zal dit groeien naar 1200 ton per dag met 50 tot 60 vrachtwagens. De weegbruggen op onze locatie zijn in principe tussen 07:00 en 17:00 opengesteld. Behalve de circa 6 vrachtwagens per uur die afval komen brengen, komen er nog 2 á 3 vrachtwagens per dag om hulpstoffen te brengen en restproducten af te voeren. Een en ander is overeenkomstig de verwachtingen en de berekeningen die we destijds gemaakt hebben. Eerste vuur Op woensdag 19 januari is het eerste vuur op afval in lijn 1 gepland. Vanaf dat moment zal lijn 1 in zijn geheel, dat betekent zowel oven als rookgasreiniging, in bedrijf zijn. Zodra deze e lijn stabiel draait zal ook de 2 lijn worden
Nummer 7 Pagina 2 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl opgestart en met afval worden gevoed. Naar verwachting is dat 1 à 2 weken na de start van e de 1 lijn. De turbine voor de opwekking van elektriciteit zal later in bedrijf worden genomen. Naar verwachting zal dat in de tweede helft van februari zijn. Vanaf dat moment zal BAVIRO dan ook echt elektriciteit aan het net gaan leveren. Heiwerk en bouwketen e e In de 1 en 2 week van januari zal er nog wat heiwerk en dat is dan tevens het laatste heiwerk, moeten worden verricht. Het betreft hier het maken van de fundatie voor de nieuwe weegbruggen. Deze weegbruggen worden geplaatst tussen de twee groene bouwketen die nu nog op het terrein staan. Het heiwerk bestaat uit het slaan van 30 palen en zal overdag worden uitgevoerd. De aanvang van deze werkzaamheden is gepland vanaf woensdag 5 januari en het heien zal plaatsvinden op 7 en 10 januari. De bestaande bouwketen zullen overigens begin februari worden afgebroken om ruimte te maken voor de nieuwe vrachtwagen-ingang. Omdat er tijdens de opstartfase en de aansluitende periode toch nog personeel van de aannemers aanwezig zal zijn, is besloten om aan de overkant, waar nu een parkeerplaats is, een nieuwe, tijdelijke huisvesting voor de aannemers te maken. Vergunningszaken Zoals bekend, heeft SITA een revisievergunningsaanvraag gedaan met het verzoek het afval dat nu nog in de oude ovens wordt
verwerkt, ook te gaan verbranden in de nieuwe installatie. Dit om vervolgens de oude installatie te kunnen sluiten en afbreken. De vergunning is door de Provincie verleend op 24 september 2010. Op 30 juni 2011 zal het laatste afval in de oude installatie worden verwerkt. Verder zijn een Waterwetvergunning, nodig voor het lozen van schoon regenwater op oppervlaktewater en een Natuurbeschermingswetvergunning verleend. SITA ReEnergy heeft ook een vergunning ontvangen van de Nederlandse Emissieautoriteit inzake de uitstoot van NOx (stikstofoxiden). Belangrijk is ook om mee te delen dat de nieuwe BAVIRO installatie is aangewezen als een zogenoemde ‘R1-installatie’. Een Energie uit Afvalcentrale zoals BAVIRO, krijgt deze classificatie als er ‘naar de laatste stand van de techniek’ voldoende energetisch rendement wordt behaald bij het verbranden van afvalstoffen. De eisen die hieraan in Nederland worden gesteld zijn erg hoog in vergelijking met de rest van Europa. BAVIRO is samen met nog een paar andere Energie uit Afvalcentrales in Nederland door de overheid aangewezen als R1-installatie. Een R1 classificatie betekent dat BAVIRO dus een maximale inspanning levert om zoveel mogelijk energie uit afval nuttig toe toepassen. Naast het leveren van elektriciteit aan het net en warmte aan het nabijgelegen kassencomplex van Damsigt, is SITA ook actief betrokken bij de warmtelevering aan de wijk Stadsoevers in Roosendaal. Via het zogeheten ‘Smart Climate Grid’ zal BAVIRO
dan ook warmte, afkomstig uit afval, aan woningen, instellingen en bedrijven gaan leveren. Nieuwjaarswens Personeel, bouwteam en managementteam van SITA ReEnergy maakt graag van de gelegenheid gebruik om iedereen een goed, voorspoedig en vooral gezond 2011 toe te wensen. Met vriendelijke groet, Jan van der Meer Directeur SITA ReEnergy Roosendaal B.V. Project directeur BAVIRO Uitgebreide informatie vindt u www.baviro.nl Contactgegevens Voor vragen opmerkingen en andere informatie kunt u contact opnemen met SITA ReEnergy. Per mail via
[email protected] of per telefoon via 0165-534492. Voor acute klachten is dit nummer dag en nacht bereikbaar.
Luchtfoto december 2010 www.aeroview.nl (genomen tijdens eerste opwarming lijn 2)
Nummer 7 Pagina 1 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl Geachte lezer, Via deze nieuwsbrief informeren wij u over de voortgang van ons project BAVIRO. We zijn er (bijna) klaar voor! We beginnen met te melden dat de bouw van de installatie BAVIRO voorspoedig verloopt . De werkzaamheden liggen zelfs iets voor op het schema! Het hoogspanningsgedeelte is geheel klaar en ook de buitenzijde van het gebouw heeft zijn definitieve vorm gekregen. Binnen worden op dit moment alle onderdelen van de installatie uitgebreid getest tijdens de zogenaamde 'koude start'. Hierbij wordt gekeken of alles volgens ontwerp is gebouwd en aangesloten. Op de bouw van het weegbruggebouw en het laatste deel van de asopslag na, is de ruwbouw gereed. Binnen en buiten wordt nog hard gewerkt aan de afwerking van de gebouwen. Begin december is met behulp van tijdelijke verwarming de vuurvaste bemetseling van de ovens uitgehard. Hierbij is ook voor het eerst enige stoom geproduceerd. De stoom was nodig om oververhitting van de wanden, die bestaan uit stalen buizen, te voorkomen. Na het uitharden zijn de beide boilers 'uitgekookt' om verontreinigingen zoals vet te verwijderen. Stoomblazen Begin januari 2011 zullen de ovens op bedrijfsdruk en temperatuur gebracht gaan worden m.b.v. de reguliere opstartbranders. Hierna zal er gestart worden met het ‘uitblazen’ van de ketels. Dit is noodzakelijk om de kwaliteit van de stoom op orde te brengen,
zodat deze later geen schade zal veroorzaken aan de overige installatieonderdelen, zoals regelkleppen en de schoepen van de turbine. Tijdens dit blazen zal een grote stoompluim zichtbaar zijn in de omgeving. Helaas produceert het uitblazen nogal wat lawaai, ondanks dat er een geluiddemper is geïnstalleerd. Om de overlast naar de omwonenden zoveel mogelijk te beperken zal er maximaal 2x per dag gedurende 15 minuten stoom afgeblazen worden en ook alleen op maandag t/m zaterdag tussen 08.00 uur en 18.00 uur. Het stoomblazen zal gaan beginnen op woensdag 5 januari en zal tot eind februari 2011 duren. Direct omwonenden zullen we via email op de hoogte houden van de voortgang.
Voorbeeld van stoomblazen op de installatie in Parijs
Aanvoer van afval en grondstoffen. Op 10 januari zal het eerste afval voor BAVIRO worden aangevoerd. Dit gaat met containervrachtwagens die een zo groot mogelijk volume afval meenemen. De rijroute die wij onze leveranciers opleggen loopt via afrit 20 Borchwerf, via de Westelijke Havendijk naar de Potendreef. Het is niet de bedoeling dat de route via de Noordstraat of over de Jan Vermeerlaan gaat. SITA ReEnergy wijst haar transporteurs daarop. Mocht u echter toch afvaltransport bestemd voor SITA tegenkomen op de voor dit transport verboden stukken van deze wegen, informeert u ons dan. Wij zullen dan met de transporteur contact opnemen om herhaling te voorkomen. Er wordt begonnen met een aanvoer van 300 ton afval per dag door ongeveer 12 tot 14 vrachtwagens. Uiteindelijk zal dit groeien naar 1200 ton per dag met 50 tot 60 vrachtwagens. De weegbruggen op onze locatie zijn in principe tussen 07:00 en 17:00 opengesteld. Behalve de circa 6 vrachtwagens per uur die afval komen brengen, komen er nog 2 á 3 vrachtwagens per dag om hulpstoffen te brengen en restproducten af te voeren. Een en ander is overeenkomstig de verwachtingen en de berekeningen die we destijds gemaakt hebben. Eerste vuur Op woensdag 19 januari is het eerste vuur op afval in lijn 1 gepland. Vanaf dat moment zal lijn 1 in zijn geheel, dat betekent zowel oven als rookgasreiniging, in bedrijf zijn. Zodra deze e lijn stabiel draait zal ook de 2 lijn worden
Nummer 7 Pagina 2 van 2
December 2010
BAVIRO Nieuwsbrief Nr. 7 SITA ReEnergy, Potendreef 2, 4703 RK Roosendaal. 0165-534492
[email protected] www.baviro.nl opgestart en met afval worden gevoed. Naar verwachting is dat 1 à 2 weken na de start van e de 1 lijn. De turbine voor de opwekking van elektriciteit zal later in bedrijf worden genomen. Naar verwachting zal dat in de tweede helft van februari zijn. Vanaf dat moment zal BAVIRO dan ook echt elektriciteit aan het net gaan leveren. Heiwerk en bouwketen e e In de 1 en 2 week van januari zal er nog wat heiwerk en dat is dan tevens het laatste heiwerk, moeten worden verricht. Het betreft hier het maken van de fundatie voor de nieuwe weegbruggen. Deze weegbruggen worden geplaatst tussen de twee groene bouwketen die nu nog op het terrein staan. Het heiwerk bestaat uit het slaan van 30 palen en zal overdag worden uitgevoerd. De aanvang van deze werkzaamheden is gepland vanaf woensdag 5 januari en het heien zal plaatsvinden op 7 en 10 januari. De bestaande bouwketen zullen overigens begin februari worden afgebroken om ruimte te maken voor de nieuwe vrachtwagen-ingang. Omdat er tijdens de opstartfase en de aansluitende periode toch nog personeel van de aannemers aanwezig zal zijn, is besloten om aan de overkant, waar nu een parkeerplaats is, een nieuwe, tijdelijke huisvesting voor de aannemers te maken. Vergunningszaken Zoals bekend, heeft SITA een revisievergunningsaanvraag gedaan met het verzoek het afval dat nu nog in de oude ovens wordt
verwerkt, ook te gaan verbranden in de nieuwe installatie. Dit om vervolgens de oude installatie te kunnen sluiten en afbreken. De vergunning is door de Provincie verleend op 24 september 2010. Op 30 juni 2011 zal het laatste afval in de oude installatie worden verwerkt. Verder zijn een Waterwetvergunning, nodig voor het lozen van schoon regenwater op oppervlaktewater en een Natuurbeschermingswetvergunning verleend. SITA ReEnergy heeft ook een vergunning ontvangen van de Nederlandse Emissieautoriteit inzake de uitstoot van NOx (stikstofoxiden). Belangrijk is ook om mee te delen dat de nieuwe BAVIRO installatie is aangewezen als een zogenoemde ‘R1-installatie’. Een Energie uit Afvalcentrale zoals BAVIRO, krijgt deze classificatie als er ‘naar de laatste stand van de techniek’ voldoende energetisch rendement wordt behaald bij het verbranden van afvalstoffen. De eisen die hieraan in Nederland worden gesteld zijn erg hoog in vergelijking met de rest van Europa. BAVIRO is samen met nog een paar andere Energie uit Afvalcentrales in Nederland door de overheid aangewezen als R1-installatie. Een R1 classificatie betekent dat BAVIRO dus een maximale inspanning levert om zoveel mogelijk energie uit afval nuttig toe toepassen. Naast het leveren van elektriciteit aan het net en warmte aan het nabijgelegen kassencomplex van Damsigt, is SITA ook actief betrokken bij de warmtelevering aan de wijk Stadsoevers in Roosendaal. Via het zogeheten ‘Smart Climate Grid’ zal BAVIRO
dan ook warmte, afkomstig uit afval, aan woningen, instellingen en bedrijven gaan leveren. Nieuwjaarswens Personeel, bouwteam en managementteam van SITA ReEnergy maakt graag van de gelegenheid gebruik om iedereen een goed, voorspoedig en vooral gezond 2011 toe te wensen. Met vriendelijke groet, Jan van der Meer Directeur SITA ReEnergy Roosendaal B.V. Project directeur BAVIRO Uitgebreide informatie vindt u www.baviro.nl Contactgegevens Voor vragen opmerkingen en andere informatie kunt u contact opnemen met SITA ReEnergy. Per mail via
[email protected] of per telefoon via 0165-534492. Voor acute klachten is dit nummer dag en nacht bereikbaar.
Luchtfoto december 2010 www.aeroview.nl (genomen tijdens eerste opwarming lijn 2)
