AANSPRAKELIJKHEID VOOR PERSONEN FRITS DE VRIES 25 JUNI 2015
Grondslag voor aansprakelijkheid • Mix van motieven • • • • •
Profijt Gevaarzetting Zeggenschap/invloed Deep pocket/eenheid van onderneming Kanalisatie
Hulppersonen – art. 6:76 BW • Contractuele context - verbintenis – schuldenaar heeft contractuele verplichting tegenover schuldeiser – niet in NJ 05/89 – bij uitvoering verbintenis gebruikte personen – waarneming: nieuwe overeenkomst met waarnemer? Haviltexen NJ 98/544 & NJ 2010/43
Hulppersonen – art. 6:76 BW • Aansprakelijk als voor eigen gedragingen • Kring hulppersonen niet ruim: alleen degenen die bij de uitvoering van de verbintenis zijn gebruikt – HR 14 juni 2002, NJ 2002/495 (Geldnet/Kwantum) – PG – voorbeeld werkstaking
• Andere oplossing?
Hulppersoon voorgeschreven • Geen keuzevrijheid – geen toerekening – opdrachtgever bepaalt keuze oneraannemer
• Leverancier is geen hulppersoon – NJ 06/444 (Rijpma/Groot)
• Derogerende werking R&B – NJ 99/793
• NJ 00/13: ruim begrip “hulppersoon”
Toerekening van gedragingen • NJ 80/34 gedragingen gelden in het maatschappelijk verkeer als gedragingen van rechtspersoon (Babbel) – wethouder onderwijs over constructie school
• NJ 00/33 gedragingen bestuurder aan rechtspersoon, partij bij huurovk • NJ 10/371 & NJ 12/34 – onbevoegde toezeggingen alleen in bijzondere omstandigheden toe te rekenen
Toerekening van kennis • NJ 07/231 uitgangspunt is terughoudendheid • NJ 90/544 kennis verstekvonnis bedrijfsleider in MV geen kennis rechtspersoon (NJ 07/232) • NJ 05/576 toerekening kennis agent aan principaal • NJ 06/59 toerekening kennis als eigen schuld • Katan, WPNR 14/7039: relevant voor rechtsverhouding
Risico-aansprakelijkheden personen • Fout van handelende persoon – nalaten: NJ 05/391: niet optreden tegen rellen
• Reden voor toerekenen: dia 1 • NJ 98/704 onbevoegd handelen niet zonder meer
Art. 6:170 BW - ondergeschiktheid • Arbeidsovereenkomst (art. 7:610 BW) – vereniging (NJ 98/190) - vrijwilligers
• Opdrachtnemer (art. 7:401 BW) – beslaglegger tov bewaarder (NJ 98/852) – ZZP-er – indicatielijst Lubach en Rb Midden-Nederland (r.o. 4.48 e.v. van NJF 2013/379, Armando Museum), waaronder: – gezagsbevoegdheid - structurele inbedding – materiaal opdrachtgever - geen eigen werknemers en kantoor – spiegelbeeld NJ 14/414 (Davelaar) ongeval zzp-er
Functioneel verband • Zeggenschapseis en kansvergroting – ruime uitleg (Groot Kievitsdal, RvdW 2007/960 en Blomaard/Utrecht, NJ 2010/52) – alle omstandigheden van het geval – bedrijfsuitje: voldoende nauwe band met taak – teambuilding als eenheid naar buiten treden – niet anders: buiten werktijd – geen verband met bedrijfsuitoefening – niet met zaken en middelen van bedrijf – binnen de werksfeer in lunchruimte collegiaal stoeien
– vaak voldoende verband bij misdrijven (fraude/diefstal)
Uitzenden/detacheren/payrollen • NJ 84/607 Uitlener blijft aansprakelijk, tenzij geen enkele zeggenschap • NJ 96/642 Stelplicht/bewijslast ontbreken zeggenschap bij uitlener/inlener • Inlenen materiaal (kraan) + personeel: doorgaans geen toerekening
Art. 6:170 - overig • Overheid – NJ 05/391: tweehoofdig gezag • Curator onder toezicht rc, kantoor niet aansprakelijk • NJ 02/79 Onoplettendheid wn geen eigen schuld • NJ 15/194 subrogatieverbod niet tbv uitzendkracht • lid 2 en PGB-zorgverlener
Art. 6:171 • Eenheid van onderneming: – Sleuven graven voor leiding/kabelleggers vs. inspectievluchten uitvoeren voor Gasunie – Sociale verhuurder en verbouwingen – Promotionele activiteiten
– Disco en uitsmijter
• Bedrijf en beroep – Maatschap of NV
Art. 6:171 • Cliëntenremisier en Dexia JOR 14/240 • Aansprakelijkheidslimiet NJ 01/631
Casus • Logius, een Rijksdienst, beheert het DigiD-portaal. Logius ontwikkelt nieuwe software die beter bestand is tegen lekken. Zij heeft daarvoor het bedrijf SafeNet ingeschakeld. De programmeurs van SafeNet maken een serieuze programmeerfout, waardoor vertrouwelijke informatie naar buiten lekt. • Is de Staat aansprakelijk voor de schade van degenen die gebruik maken van een DigiD?
Nog een casus • De Wit heeft net bloed gegeven in het LUMC en loopt naar de uitgang. In een van de gangen struikelt hij over een zwabber die Rood van Asito daar heeft laten slingeren. De Wit komt lelijk ten val en lijdt schade. Het LUMC heeft haar schoonmaakwerkzaamheden uitbesteed aan Asito. • Is het LUMC aansprakelijk voor de schade van De Wit?
Casus • Van der Wiel vervoert in opdracht van hoofdvervoerder Stuur een lading melk van Leeuwarden naar Amsterdam. Onderweg pikt hij liftster Klep op die hij met een klein omweggetje thuis in Woudenberg afzet. Op weg naar de A1 veroorzaakt hij door een fout een ongeval, met schade voor Van der Stoel. • Is Stuur aansprakelijk voor de schade van Van der Stoel?
Art. 6:172 - vertegenwoordigers • HR 11 maart 2011, NJ 2012, 388 (Van Zundert/Kort) – zeer restrictieve uitleg: geen handelen zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid – overschrijding bevoegdheid – Van Schaick NTBR 2011/35: één zaak en vijf verkeerde arresten: onrechtmatig handelen zal eigenlijk altijd in strijd zijn met de hem als zodanig toekomende bevoegdheden – Verband met art. 3:61 lid 2 BW – ING/Bera (NJ 2010/115 – Zie ook Knabbel-problematiek: gedragingen van functionaris wordt vereenzelvigd met die van rechtspersoon
Casus • Advocaat Kelder onderhandelt namens Kamer B.V. over de overname door deze van het ICT-bedrijf Zolder B.V. De onderhandelingsdelegaties hebben over en weer geheimhoudingsbedingen gesloten. De onderhandelingen ketsen af. Kelder speelt vervolgens vertrouwelijke informatie van Zolder B.V. door aan concurrent Portaal B.V. • Is Kamer B.V. aansprakelijk voor de schade van Zolder B.V.?
