Redactie: Michael Faure
Aansprakelij kheid voor het nucleaire risico
MAKLU Uitgevers NOMOS Verlag
METRO
Inhoud Woord vooraf Inhoud Overzicht van auteurs
5 9 16
Gerrit van Maanen De civielrechtelijke aansprakelijkheid voor kernongevallen naar Nederlands recht 19 § 1. Tsjernobyl en Tomsk 7
19
§ 2.
20
De oude WAKO
§ 3. Het gemeenschappelijk commentaar
22
§ 4.
Voorstellen tot verbetering
24
§ 5.
WAKO in 1991
24
§ 6.
Initiatiefvoorstel Zijlstra
26
§ 7.
Politieke koehandel
27
§ 8.
Territoriale werking
28
§ 9.
Bewijsproblemen met betrekking tot het causaal verband
29
§ 10. Limitering
32
§ 11. Conclusie
34
Bibliografie
35
Inhoud
Ludo Veuchelen De civielrechtelijke aansprakelijkheid voor kernongevallen naar Belgisch recht .
37
§ 1- Inleiding
37
§ 2. Körte historiek § 3. De wettelijke aansprakelijkheid van de exploitant van een kerninstallatie .
37 39
A.
D E INTERNATIONALE VERDRAGEN
1. 2. 3. 4.
Het Verdrag van Parijs van 29juli 1960 Het Verdrag van Brüssel van 31 januari 1963 Het Verdrag van Wenen van 21 mei 1963 Het Gemeenschappelijk Protocol van Wenen van 21 September 1988 5. Het Verdrag van Brüssel van 17 december 1971 6. Analyse en commentaar
B.
D E BELGISCHE WETGEVING
1. Wet betreffende de burgerlijke aansprakelijkheid van het Studiecentrum voor Kernenergie van 27 juli 1962, aangevuld bij KB van 2 augustus 1962 met betrekking tot buken Belgi'i geleden schade 2. Wet tot vaststelling van de aansprakelijkheid van de exploitant van een atoomschip van 9 augustus 1963, aangevuld bij KB van 17 September 1965 3. Wet betreffende de wettelijke aansprakelijkheid op het gebied van de kernenergie van 18 juli 1966 en Wet houdende goedkeuring van Internationale Akten van 1 augustus 1966 4. KB van 13 mei 1980 houdende bepaling van het maximumbedrag waarvoor een exploitant aansprakelijk is, voor de door een kernongeval veroonaakte schade 5. Wet van 3 juli 1985 houdende de goedkeuring van Internationale Akten 6. Wet van 22 juli 1985 betreffende de wettelijke aansprakelijkheid op het gebied van de kernenergie a. Algemeen b. Vergoedingsplafonds c. Plaats van het ongeval en van de schade d. Garanties vanwege de Staat e. Procedure f. Vervaltermijnen g. Sociale zekerheid h. Erkenning als nucleaire exploitant i. Het vervoer van radioactieve Stoffen 7. Analyse en commentaar § 4. 10
Knelpunten inzake het nucleaire aansprakelijkheidsrecht
40
40 40 40 41 41 42 44
44
44
45
46 46 46 46 47 47 47 48 49 49 49 52 53 55
A.
/. 2. 3. 4. B.
§ 5.
HET BEGRIP SCHADE IN NUCLEAIRE CONTEXT
55
Conventie van Parijs Civiele aansprakelijkheidsrecht Economisch nadeel Milieuschade en preventieve maatregelen
55 55 55 56
CAUSALITEIT
59
Slotbedenkingen
61
Bibliografie
63
Theo de Roos Strafrechtelijke Problemen in verband met kerncentrales
65
§ 1. Inleiding
65
§ 2.
Relevante strafbepalingen
65
A. B.
66 69
§ 3.
§ 4.
Grensoverschrijdende effecten - jurisdictieperikelen
70
A. B.
71
B.
§ 6.
§ 7.
REIKWIJDTE VAN HET TERRITORIALITErrSBEGINSEL UlTBREIDING VAN RECHTSMACHT MET BETREKKING TOT KERNENERGIEDELICTEN
Strafrechtspraak in nuclearibus A.
§ 5.
STRAFBEPALINGEN VAN DE KERNENERGIEWET KERNENERGIEDELICTEN urr HET WETBOEK VAN STRAFRECHT . . . .
73
76
GRAASVERBOD NA TSJERNOBYL - LEEMTEN IN HET CALAMITEITENSTRAFRECHT DE ZAAK-KHAN - DE STAATSVEILIGHEID EN KERNENERGIE
76 78
Strafrechtelijke aansprakelijkheid van de inrichting
80
A. B.
80 81
WETTELUKE BASIS - ART. 51 WETBOEK VAN STRAFRECHT D E CINDU-CASE
Gedoogsituaties
83
A.
84
DE URENCO-ZAAK
Slot
85
Bibliografie
87
Bart Spriet De strafrechtelijke aansprakelijkheid voor het transport van nucleair materiaal naar Belgisch recht § 1. Inleiding
89 89
11
Inhoud
§ 2 . D e strafwetgeving aangaande het wegvervoer van nucleair materiaal . . . . A.
90 91
De materiele vervoervoorschriften uit het algemeen reglement van 28 februari 1963 en het A.D.R.-Verdrag van 30 September 1957
97
A.
97
B.
§ 3.
H E T ALGEMEEN REGLEMENT VAN 28 FEBRUARI 1963
1. 2. 3. 4. 5. 6. B. 1. 2. 3. 4. 5. § 4.
Vervoervergunning 98 Verklaring van de aard van de stofdoor de verzender 99 Maandelijkse inlichting van het verrichte vervoer 99 Onmiddellijke inlichting in geval van gevaar 99 In- en doorvoer van radioactieve Stoffen 100 Ajwijkingen 100 HET A.D.R.-VERDRAG VAN 30 SEPTEMBER 1957 101 Algemene toepasselijkheidsverklaring in het.strajrechtelijkkader . . 101 Radioactieve (afval)stoffen behoren tot de A.D.R.-gevaarsklasse 7 . 103 Structuur van de A.D.R.-vervoervoorschrifien 104 A.D.R.-vervoerdocumenten 105 Nationale aanvulling van de internationale A.D.R.-normen 107
De strafrechtelijke handhaving van het algemeen reglement van 1963 en van het A.D.R.-Verdrag van 1957 A.
EEN UNIFORME STRAFRECHTSGROND: DE W E T VAN 29 MAART
B.
D E STRAFWET VAN 29 MAART 1958 BEHOORT TOT HET BDZONDER
1958 STRAFRECHT C.
107 107 109
D E BESTRAFFING VEREIST HET BESTAAN VAN EEN
TRANSPORTMISDRUF D.
§ 5.
90
BEVOEGDHEID VAN DE NATIONALE WETGEVER EN VAN DE NATIONALE UITVOERENDE MACHT OVERZICHT VAN WETGEVING EN ALGEMENE BEGINSELEN
D E BESTRAFFING BETREFT ENKEL EEN NATUURLUKE PERSOON . . . .
Kort besluit
Bibliografie
110 112
113 115
Michiel Heideweg, Marleen Hertoghs en Rene" Seerden Besluitvorming rond de lokalisatie van kerncentrales
119
§ 1.
Inleiding
119
§ 2.
Mer-richtlijn
120
§ 3.
Grensoverschrijdende milieu-effectbeoordeling
121
Nederland
122
A.
122
§ 4. 12
WERKINGSSFEER VAN DE MER-REGELING
B. C. D.
§ 5.
D E MER-PROCEDURE HET STRUCTUURSCHEMA EN DE MER D E KERNENERGIEVERGUNNING
127 130 131
Belgie
132
A. B.
132 136
BEVOEGDHEIDSVERDELING MER IN WALLONIE
/. Mer-plicht 2. Procedure C.
§ 6.
136 136
VERGUNNINGVERLENING VOOR KERNCENTRALES
137
Conclusie
139
Bibliografie
140
Michael Faure Naar een nieuw model van vergoeding van nucleaire schade
141
§ 1.
Inleiding
141
§ 2.
Economische beginselen van het ongevallenrecht
143
De aansprakelijkheid voor en de verzekering van kernongevallen
146
A. B.
146 149
§ 3.
§ 4.
D E AANSPRAKELDKHEID VOOR HET NUCLEAIRE RISICO D E VERZEKERING VAN HET NUCLEAIRE RISICO
Een kritische economische analyse van de bestaande aansprakelijkheidsen verzekeringsregimes voor nucleaire ongevallen A.
EXPLOITANT VAN EEN KERNCENTRALE B. C.
151
D E KOSTEN VAN EEN KERNONGEVAL D E STRUCTUUR VAN DE VERZEKERINGSMARKT VOOR HET
NUCLEAIRE RISICO: EEN KRITISCHE ANALYSE D.
150
EEN ECONOMISCHE ANALYSE VAN DE AANSPRAKELIJKHEID VAN DE 155
158
EEN BELANGENGROEPENANALYSE
161
§ 5.
Een risicospreidingsovereenkomst
165
§ 6.
De haalbaarheid van een nieuw model
167
§ 7.
Slotbedenkingen
170
Bibliografie
172
13
Inhoud
Paul Govaerts Economische aspecten van ernstige nucleaire ongevallen
177
§ 1.
Inleiding
177
Nucleaire veiligheid en ongevallen
177
A. B. C. D.
177 178 179
§ 2.
MOTIVATIE VOOR EEN ZEER HOGE VEILIGHEIDSSTANDAARD VERWEZENLDKING VAN DE VEILIGHEIDSSTANDAARD HET SPECTRUM VAN MOGELUKE ONGEVALLEN MOGELDKE IMPACT VAN NUCLEAIRE ONGEVALLEN OP DE OMGEVING
1. Blootstellingswegen 2. Factoren die de gevotgen beinvloeden 3. Interventies in het kader van het noodplan E.
§ 3.
HISTORISCH OVERZICHT VAN NUCLEAIRE ONGEVALLEN MET SIGNTFICANTE LOZINGEN
193
A. B.
193 193
OVERZICHT DE INSTALLATIE-GEBONDEN KOSTEN
C.
KOSTEN VERBÜNDEN MET DE OMGEVINGSBESMETTING
1. Kosten verbonden met omgevingsmetingen en noodplanning 2. Kosten verbonden met de bescherming van de bevolking a. Evacuatie en relocatie b. Maatregelen met betrekking tot landbouwprodukten c. Decontaminatie 3. Kosten verbonden aan de gezondheidseffecten 4. Raming van de kosten verbonden aan de omgevingsbesmetting in geval van kernsmelting metfalen van het reactorgebouw 5. Indirecte kosten
§ 5.
14
191
Economische gevolgen van nucleaire ongevallen
1. Kleine en middelgrote storingen 2. Ongevallen die leiden tot het smelten van de reactorkern
§ 4.
184
184 188 189
193 195 197
197 198 198 200 201 201 202 203
Integratie van de economische aspecten in het beleid
203
A. B.
203 204
ONTWERP VAN CENTRALES NOODPLANNING
Besluit
204
Bibliografie
206
Carl Malbrain Economische en positief-wetenschappelijke aspecten van de behandeling van radioactieve afvalstoffen
209
§ 1.
209
Inleiding
§ 2.
Aard en oorsprong van radioactieve Stoffen A. PRODUKTIEACTrVITEITEN VAN RADIOACTIEVE STOFFEN 1. Nucleair onderzoek en de produktie en het gebruik van radioisotopen 2. De behandeling van basisgrondstoffen die natuurlijke radioelementen bevatten 3. De electronucleaire energieproduktie B.
CATEGORIEEN VAN RADIOACTIEVE AFVALSTOFFEN
210 210 211 213
1. Lage en middel radioactieve afval 2. De alpha afval en hoog radioactieve afval 3. De bestraalde splijtstof ontladen uit kerncentrales C.
210 210
213 213 213
GEPRODUCEERDE HOEVEELHEDEN RADIOACTIEVE AFVALSTOFFEN . .
214
1. Afval afkomstig van onderzoek en het gebruik van radioisotopen . . 215 2. Afval afkomstig van de behandeling van radioactieve grondstoffen . 215 3. Afval afkomstig van electronucleaireprogramma's 217 § 3.
Behandeling en conditionering van radioactieve Stoffen 220 A. BEHANDELING VAN RADIOACTIEF AFVAL 220 B. HEROPWERKING EN HERGEBRUIK VAN BESTRAALDE SPLIJTSTOF . . . . 221 C.
CONDITIONERING EN BERGING VAN RADIOACTIEVE STOFFEN
221
§ 4.
Milieu-, veiligheid- en gezondheidsrisico's
222
§ 5.
Transporten van radioactieve Stoffen A. REGLEMENTERINGEN INZAKE TRANSPORT VAN RADIOACTIEF MATERIAAL B. DRJJVENDE KRACHTEN BD RADIOACTIEVE AFVALSTROMEN 7. Verschillen in produktie- en verwerkingscapaciteit 2. Verschillen in milieu- en veiligheidsnormen 3. Verschillen in kostprijs voor verwerking
224 224 224 225 225 226
Transportrisico's en gevolgen van het "nabijheidsbeginsel"
227
A. B.
227 227
§ 6.
§ 7.
TRANSPORTRISICO'S NABIJHEIDSBEGINSEL
Aanbevelingen en Conclusies
233
Bibliografie
235
15
