Aanpak van een cursus Je gaat best op zoek naar een efficiënte manier van studeren. In het hoger onderwijs is het immers niet meer doeltreffend om alles op dezelfde manier aan te pakken. Je kan dus niet langer: •
van alles een samenvatting maken;
•
alles als even belangrijk ervaren;
•
zoveel mogelijk leerstof letterlijk uit het hoofd leren;
•
oppervlakkig studeren.
Met deze gewoonten krijg je de grote pakketten leerstof niet verwerkt binnen de beschikbare tijd. Probeer dus op zoek te gaan naar een goede manier om te studeren. Je studiemethode kan je indelen in vijf stappen waarin telkens doelgerichte vaardigheden en technieken gebruikt worden. •
Stap 1: informatie verzamelen en opnemen tijdens de les
•
Stap 2: leerstof verwerken
•
Stap 3: leerstof blokken
•
Stap 4: herhalen en controleren
•
Stap 5: leerstof weergeven op het examen
Aanpak van een cursus
Pagina 1 van 8
Stap 1: Informatie verzamelen en opnemen tijdens de les A.
Informatie verzamelen
Tijdens • • • • •
B.
de eerste les krijg je volgende informatie: Hoeveel lessen er zijn; Wanneer er testen zijn; Welke opdrachten en taken er gemaakt moeten worden; Welke informatie je op Dileahs vindt; Welke examenvorm er gebruikt wordt (bv. schriftelijk, mondeling,…)
Informatie opnemen tijdens de les
Actief een les volgen betekent: •
Actief luisteren en meedenken: o Waarover gaat de les? o Wat is de structuur en de opbouw van de les? o Begrijp je wat de lector zegt? o Wat zijn de hoofd- en bijzaken? o Welke klemtonen worden er gelegd? Deze zullen belangrijk zijn bij het latere structureren.
•
Notities nemen of aantekeningen maken. o Zo krijg je vaak een samenvatting (of een uitdieping) van wat in de cursus staat. Dit zal helpen bij het verwerken van de cursus. o Je houdt je aandacht bij de les. o In de les worden veel voorbeelden en toelichtingen gegeven die niet in de cursus staan.
Aanpak van een cursus
Pagina 2 van 8
Stap 2: Leerstof verwerken A.
Oriënteren
Het is belangrijk een globaal beeld te krijgen van hoe het cursusmateriaal (cursus, boek, notities, powerpoint,…) in elkaar zit. Ga op verkenning! Dit doe je door zo ongeveer “alles” te bekijken, behalve de eigenlijke tekst. Concreet denken we hier aan: • • • •
B.
Titel Woord Vooraf Inleiding Inhoudsopgave Tip: is er geen inhoudsopgave, of slechts een heel summiere, stel er dan zelf een op. Max 2 à 3 blz.
Springend lezen
Je krijgt in deze korte maar belangrijke fase een voorlopige en algemene indruk over de leerstof. Dit doe je als volgt: Je glijdt door de tekst heen op zoek naar zaken die opvallend zijn, zowel in inhoud als vormgeving. Deze snelle techniek lijkt dus wat op “springend lezen”: van de ene sleutelzin naar de andere, van het ene signaalwoord naar het andere. Wat het zeker niet is: het vlug of vluchtig doorlezen van de hele tekst! Je leest de tekst diagonaal en vormt een totaalbeeld.
Aanpak van een cursus
Pagina 3 van 8
Terwijl je springend leest, stel je de volgende vragen: • • • • •
Wat zegt je de titel? Welke plaats neemt het hoofdstuk in, wat komt ervoor en wat erna? Hoe is het hoofdstuk ingedeeld? Wat begrijp je onder de sub- en paragraaftitels? Wat is de kern van het hoofdstuk?
Enkele tips hierbij: • • • •
C.
Titels en ondertitels zeggen heel wat over de essentie. Heel vaak staan de sleutelzinnen aan het begin en aan het einde van een tekstgedeelte (= alinea’s, paragrafen, hoofdstukken). Let op signaalwoorden (echter, daarentegen, bovendien, kortom,…) Let op vormelijke elementen: cursieve of vetgedrukte tekst, kaders, tabellen, grafieken, schema’s,…
Intensief lezen
Nu pas is het zinvol om grondig te lezen. Lees alles traag en geconcentreerd. Zin per zin. Stel hierbij volgende vragen: • • •
Wat is de kern van de boodschap: wat is de essentie? Welk belangrijke aspecten worden van deze boodschap behandeld? Welke uitleg, voorbeelden of illustraties zijn hierbij noodzakelijk?
Streef ernaar alles te begrijpen wat je leest. Ga na wat slides, notities en oefeningen kunnen bijdragen. Onbekende termen zoek je meteen op. Wat thuis niet duidelijk is, vraag je de volgende les aan je lector of medestudenten.
Aanpak van een cursus
Pagina 4 van 8
D.
Hoofd- en bijzaken uit elkaar houden
Al lezend probeer je ook structuur te vinden en tracht je hoofd- en bijzaken uit elkaar te houden. Het geeft je ‘kapstokken’, een structuur waardoor je de essentie van de leerstof kan weergeven. Wat hierbij zeker helpt, is de techniek van het over- of onderstrepen. Tips: • •
• •
E.
Onderstreep nooit vooraleer je een bepaald tekstgedeelte helemaal doorgelezen hebt. Onderstreep niet alles. Overweeg wat je precies wil doen. Gaat het je alleen om de kern? De signaalwoorden? Werk je in functie van een samenvatting? Wees consequent bij het gebruik van tekens en kleuren. Maak aantekeningen in de kantlijn die je helpen de kerngedachte te formuleren of de samenhang tussen paragrafen te zien.
Herstructureren
Herstructureren dwingt tot actief studeren. Het gaat hier om elke techniek, er zijn er dus meerdere, die je helpt de samenhang tussen een aantal onderdelen in kaart te brengen. Natuurlijk is het zo dat sommige cursussen al heel mooi geordend zijn. Maar goed gestructureerd of niet, het gaat erom dat je een tekst bewerkt en echt naar jouw hand zet. Op termijn heb je er meer aan en steek je er meer uit op. Hoe meer een structuur de jouwe is, hoe makkelijker je met die tekst kan werken. Hierbij denken we concreet aan: • • • •
Onder- of overstrepen (zie hierboven); Schematiseren (hou een schema sober en ordelijk); Samenvatting maken (maak deze niet te uitgebreid, en pas dit niet toe voor alle opleidingsonderdelen); Tabellen maken.
Aanpak van een cursus
Pagina 5 van 8
Stap 3: Leerstof blokken Sommige aspecten van de leerstof laten zich niet gemakkelijk “betekenisgericht verwerken”. Hier een aantal memotechnische techniekjes: • • • •
• • • • • •
Acronymen of ezelbruggetjes: maak een woord of zin op basis van de beginletters van de zaken die je moet onthouden. Associaties Groeperen – logica aanbrengen Loci-methode: plaats in gedachten de zaken die je moet onthouden op plaatsen die je heel goed kent. Je kan hetzelfde doen met je kledij. Luidop studeren Luidop spreken met zware intonatie Personaliseren: breng dingen die je leert in verband met jezelf Spelen: wees creatief in het verzinnen van associaties en ezelsbruggetjes Visualiseren: duid de zaken die je niet mag vergeten aan in een specifieke kleur …
Er is oefening voor nodig om met de verschillende technieken vertrouwd te geraken. Niet elke techniek werkt bij elke student. Hoe iets ‘betekenisvol memoriseren’? • • •
Memoriseer eerst de structuur (‘kapstokken’) en daarna de details. Ga betekenisvol associëren: gebruik de context van het verhaal of de situatie om namen en feiten te studeren. Maak veel toepassingen, want door oefeningen te maken leer je de belangrijkste elementen vanzelf.
Aanpak van een cursus
Pagina 6 van 8
Stap 4: Herhalen en controleren De laatste 10% van je studietijd besteed je aan herhalen en controleren. Herhalen kan je doen door wat je gestudeerd hebt na te vertellen of op te schrijven (schematisch met kernwoorden!). Controleer wat je vergeten was en ga na wat de reden zou kunnen zijn. Had je niet alles begrepen of lag het aan wat anders? Bestudeer deze gedeeltes nog eens goed. Maak oefeningen of toepassingen die minder goed lukken opnieuw.
Stap 5: Leerstof weergeven op het examen Als je tijdens het academiejaar regelmatig werkt en de stappen goed doorloopt, dan is een examenperiode gewoon een verlengstuk van wat je gedaan hebt en niet zozeer een periode waarin alles moet gebeuren en alles beslist wordt. Zie zelfactiviteit 5 ‘examenvoorbereiding’.
Aanpak van een cursus
Pagina 7 van 8
Opdracht 1. 2. 3.
Studeer hoofdstuk X van het olod X in. Wat lukt (niet)? Om dat te bepalen, kan je het schema hieronder gebruiken. Wat kan je nog verbeteren aan je aanpak?
☺ Heb ik de les “Actief “ gevolgd?
Ging ik op “verkenning” door oa de inhoudsopgave te bestuderen? (10’) Haalde ik op een snelle manier de essentie uit de tekst? (max 2’/pag) Heb ik alles grondig gelezen?
Begrijp ik alles?
Kan ik hoofd- en bijzaken uit elkaar houden? Was ik consequent bij het onderstrepen (over-) en het gebruik van kleuren en tekens? Heb ik de tekst bewerkt en naar mijn hand gezet? Stak ik voldoende tijd in het “blokken” van de tekst? Nam ik tijd om het gememoriseerde regelmatig te herhalen en te controleren?
Aanpak van een cursus
Pagina 8 van 8
