Aan de Gemeenteraad
Raad
: 19 november 2009
Status
: Besluitvormend
Punt no.
: 12
Onderwerp : Klasseglas, glasvezelverbinding voor de basisscholen in Achtkarspelen
Korte toelichting Klasseglas en digitalisering van het basisonderwijs zijn als speerpunt van nieuw gemeentelijk beleid opgevoerd. Naast de fysieke aanleg van glasvezelverbindingen staat Achtkarspelen, in lijn met de ingeslagen weg, open voor extra intensiveringen in de digitalisering van het basisonderwijs. In GA3 wordt aldus een voorstel over het thema aan de raad aangekondigd waarbij gemeente, het onderwijsveld en eventueel andere partners deelnemen aan een maatschappelijke ‘investeringscoalitie’, eventueel deels te financieren uit het Ontwikkelings Fonds Achtkarspelen (OFA) en de reserve GOA/lokaal onderwijs hiervoor aan te spreken. Nieuwe ict-toepassingen stellen steeds hogere eisen in termen van bandbreedte, waarvoor alleen glasvezeltechnologie uitkomst biedt. De kosten die een individuele school op grond van de huidige markttarieven hiervoor moet opbrengen zijn doorgaans te hoog.
Nadere toelichting De overweging is dat een modern aanbod van onderwijsvoorzieningen en lesvormen een structurele bijdrage kan leveren aan de sociaal economische ontwikkeling van de regio en onderwijsachterstanden tegengaan. Met een razendsnelle en toekomstvaste ictinfrastructuur worden voorwaarden geschapen voor nieuwe innovatieve toepassingen èn expertiseontwikkeling in het onderwijs. In de uiterst dynamische ict-ontwikkeling dreigt het basisonderwijs inmiddels een achterstand op te lopen. Ook de onderwijsbeleidsnota ‘Zo werkt het’ benoemt het bevorderen van de onderwijskwaliteit als hoofddoelstelling voor de periode 2006-2010. In de regio Noordoost Fryslân is sprake van vicieuze cirkels die bestaan uit schakels van: sociaal economische achterstand, een laag opleidingsniveau, lagere inkomens, achterblijvende schoolprestaties, onderadvisering vervolgonderwijs, relatief hoge deelname VMBO, schooluitval, gering ambitieniveau, minder aanbod hoog opgeleide arbeid. Volgens recente onderzoeksrapportages moeten de belangrijkste oorzaken worden gezocht in de bestaande cultuur met gering ambitieniveau en te zwakke ‘prestatieoriëntatie’. Bovendien is een transitie naar een kenniseconomie met accenten op innovatie, samenwerking en kennistransfer voor de regio noodzakelijk in verband met toenemende mondiale concurrentie op het terrein van traditionele productieactiviteiten. ICT/Klasseglas als katalysator Kwalitatief goed basisonderwijs moet vooral uitdagen, aantrekkelijk zijn, eigentijds worden ingericht en uitgevoerd. Aldus kan het onderwijs vanuit haar taakopdracht een cultuur van hogere ambities, met waardering van het (hoger) onderwijs en hogere opbrengsten tot stand brengen.
Raad : 19 november 2009
Punt no.: 12
Blad: 2
Diverse onderzoeken, analyses en beschouwingen tonen al tientallen jaren aan de achterblijvende onderwijsopbrengsten in onze regio. Achtkarspelen maakt zich daarom al jaren sterk voor het verbeteren van de onderwijskwaliteit en zet daartoe extra middelen in. De verwachting is dat de ict-impuls als katalysator zal werken bij de nodige kwaliteitsontwikkeling van het lokale onderwijs. Het projectvoorstel; ‘meer dan alleen kabels trekken’ Achtkarspelen wil met de gezamenlijke basisschoolbesturen de versnelde aanleg van glasvezelverbindingen voor alle 22 basisscholen realiseren. Vanuit die gemeentelijke beleidsambitie is het gesprek aangegaan met de initiatiefnemers van het projectplan ‘Klasseglas’. Naast de voorwaardelijke infrastructurele opwaardering is nadrukkelijk gekeken naar hoe de meerwaarde van ict als leermiddel in de hedendaagse basisschool daadwerkelijk (beter) zou kunnen worden benut. Het investeringsvoorstel gaat dan ook verder dan alleen de fysieke aanleg, en houdt in: a. de versnelde aanleg van glasvezelverbindingen voor de 22 basisscholen in Achtkarspelen b. toepassing uniform analyse-instrument en ict-monitor op iedere basisschool. c. faciliteren van een expertisecollectief t.b.v. coördinatie, vraagbundeling en productontwikkeling in Achtkarspelen Het project heeft een doorlooptijd van drie jaar en loopt eind 2012 af. In 2009 kan de 0meting worden uitgevoerd en zullen voorbereidingen worden getroffen voor de nodige aanbesteding. Aansluitingen op het glasvezelnetwerk gaan in de praktijk veelal samen met een 3-jarig entree-abonnement. Die periode is als uitgangspunt genomen voor de projectduur. Jaarlijks wordt de voortgang m.b.v. de projectmonitor in kaart worden gebracht en volgt na afloop een eindrapportage. Waarom glasvezel? Vroeger werden koperkabels gebruikt in datanetwerken. Tegenwoordig worden deze in toenemende mate vervangen door glasvezel. De enorme hoeveelheden data die over het Internet stromen, kunnen eenvoudigweg niet meer door een (mede) op kopergebaseerde infrastructuur – zoals het ADSL-netwerk van KPN Telecom en de netwerken van de kabelbedrijven - verwerkt worden. Glasvezelkabels zijn echter ontwikkeld om grote hoeveelheden data razendsnel over grote afstanden te transporteren. In feite biedt glasvezel de enige toekomstvaste basis voor breedband internet. De bandbreedte van glasvezel is enorm – tot enkele Terabits per seconde (1 Terabit = 1000 Gigabit = 1.000.000 Megabit). De snelheid wordt bepaald door de apparatuur die wordt ingezet. Op dit gebied is door middel van vraagbundeling door de scholen grote besparing te realiseren. Draagvlak, tempo en maatwerk in Achtkarspelen Alle drie basisschoolbesturen in onze gemeente, Roobol, VGPO-Fryslan en Noventa scharen zich achter de plannen. Ook in het LEA-overleg is unaniem positief gereageerd op het voorstel. Om het ontwikkeltempo vast te kunnen houden en toch ook rekening te houden met de autonomie van de afzonderlijke schoolbesturen is gekozen voor een regeling waarmee zowel de voorlopers als de volgers naar dezelfde maatstaf kunnen worden gefaciliteerd. Zo wordt rekening gehouden met de schoolspecifieke omstandigheden, het verschil in startpositie en ambitie. De scholen en besturen kunnen in hun eigen tempo en met deskundige ondersteuning het eigen implementatietraject bepalen. In Achtkarspelen zal nog onderzocht worden in hoeverre ook de doorgaande lijnen met het voortgezet onderwijs en ook verbindingen met de voorschoolse voorzieningen totstand kunnen komen (VVE). Verknoping met integrale werkpakketten en cofinanciering (deelprojecten) Onderdelen uit het oorspronkelijke projectplan Klasseglas (2008) zijn inmiddels uitgewerkt in deelprojecten/werkpakketten waarvoor nieuwe partners en cofinanciers zijn toegetreden.
Raad : 19 november 2009
Punt no.: 12
Blad: 3
De onderzoeksvraag, hoe met gebruik van eigentijdse instrumenten als ict en multimedia het onderwijs tot hogere opbrengsten kan leiden, wordt bijvoorbeeld inmiddels opgepakt onder de titel ‘de lerende basisschool’. Kernpartners zijn daarin de NHL (Pabo), Universiteit Twente en Roobol, wiens subsidieaanvraag Raak Publiek inmiddels gehonoreerd is (i.c. aan rijksmiddelen € 250.000). Ook de provincie Fryslân is bereid de voornemens inhoudelijk en financieel te ondersteunen. I.h.k.v het provinciale Fryske Fiersicht “Tûke Jongerein” (budget € 500.000) kan een selectie van Friese scholen extra worden gefaciliteerd m.b.v. het betrekken van de schoolomgeving. Drie van de vier aanmeldingen betreft basisscholen in Achtkarspelen. In 2009 is bovendien een koppeling gelegd met verwante activiteiten onder het project Vital Rural Areas (VRA). De verbindingen naar genoemde nauw verweven (deel)projecten levert financiële voordelen, inhoudelijke versterking, verbreding en extra ontwikkelingsmogelijkheden op. Financiering Tijdens de ontwikkeling van het projectvoorstel “Klasseglas” is een vrij goed inzicht in de kosten ontstaan. Het meest concrete prijskaartje betreft de feitelijke aanleg van de glasvezelkabel met ‘entree-abonnement’ van drie jaar (ca. € 10.000 per school x 22 scholen). Een volgende kostendrager is de toepassing van een analyse- en monitorinstrument waarbij de schoolspecifieke beginsituatie en de voortgang in beeld zal worden gebracht. Afhankelijk van de uitkomst kan implementatie worden begeleid. Daarnaast is het neerzetten van een organisatie, van waaruit op een goede manier o.a. de coördinatie en toezicht op implementatie en expertiseontwikkeling kan plaatsvinden, van belang (geraamde kosten meetinstrument, implementatie en de coördinatie ca € 140.000). In totaal bedragen de verwachte projectkosten ca. € 360.000, daarvan kan vooreerst maximaal € 20.000 worden bekostigd uit VRA-subsidies. De resterende € 340.000 wordt bekostigd door het inzetten van eigen bestaande middelen. In onderstaand overzicht wordt aangegeven uit welke “potjes” het geld wordt ingebracht. Het is de bedoeling deze middelen samen te voegen in twee jaaroverstijgende projectbudgetten, zodat vrij eenvoudig het overzicht op de budgetontwikkelingen kan worden gemonitoord en de Europese subsidieaanvraag kan worden onderbouwd. Activiteit/oormerk
2009
2010
2011
2012
Totaal
Aanleg glasvezelkabel
0
80.000
70.000
70.000
220.000
Inventarisatie, analyse, implementatie en monitoring (effectmeting)
10.000
40.000
10.000
10.000
70.000
Organisatie, coördinatie, ontwikkeling expertisecollectief, etc. Onvoorzien, additioneel Totalen
10.000
20.000
20.000
20.000
70.000
p.m. 20.000
p.m. 140.000
p.m. 100.000
p.m. 100.000
p.m. 360.000
Bekostiging c.q. inzet middelen Eigen middelen 2009 a. projectbudget Klasseglas (E) - 40.000 b. reserve GOA/lokaal onderwijs - 25.947 c. LEA-middelen - 77.053 Eigen middelen 2010 LEA-middelen - 77.000 Eigen middelen 2009 reserve GOA/lokaal onderwijs 120.000 Externe middelen VRA-subsidie - 20.000
reserve OFA
N.B. 1. I.v.m. de verantwoording van de te ontvangen Europese subsidies is voor 2 projectbudgetten gekozen. 2. De schoolbesturen nemen de bemensing en scholing in belangrijke mate voor hun rekening.
Toelichting op in te zetten middelen • LEA-middelen Vanaf 2007 bestaat de provinciale regeling Boppeslach. De provincie trekt op dat moment ruim 10 miljoen uit voor een kwaliteitsverbetering in het Friese basisonderwijs. Gelet op de overlap met het onderwijsbeleid Achtkarspelen zijn de basisscholen in Achtkarspelen aangemoedigd zich aan te melden. Vier basisscholen uit Achtkarspelen konden deelnemen vanaf de start. Een achttal scholen uit Achtkarspelen moest worden teleurgesteld wegens overtekening van het provinciale project. De scholen werden op de zgn. ‘reservelijst’ geplaatst.
Raad : 19 november 2009
Punt no.: 12
Blad: 4
Gezien de belangrijke overeenkomsten met het gemeentelijk beleid werden - in goed overleg met de provinciale projectorganisatie en de schoolbesturen - de basisscholen aangehaakt, in belangrijke mate voor rekening van Achtkarspelen. Voor de zomer van 2009 besloot de provincie Fryslân alsnog extra middelen beschikbaar te stellen om het project te kunnen ‘intensiveren’. De scholen op de reservelijst worden bediend ingaande schooljaar 2009-2010. Een gevolg is dat enkele basisscholen uit onze gemeente van de ‘reservelijst’ inmiddels in aanmerking komen voor provinciale subsidie en dus niet gedurende deze jaren uit de gemeentelijke pot geld nodig hebben. Daardoor ontstaat een mogelijkheid voor herschikking van beleidsactiviteiten en re-allocatie van geraamde middelen in 2009 en 2010. Vandaar dat een bedrag van in totaal € 154.053 voor dit project ingezet kan worden. • Projectmiddelen Klasseglas Via GA3 is voor 2009 eenmalig een bedrag van € 40.000 beschikbaar gesteld voor het opzetten van het project Klasseglas. • Reserve GOA/lokaal onderwijs De stand van deze reserve is op 1 januari 2009 € 145.947 (7.980.39). In overleg met de schoolbesturen is gedurende het schooljaar 2007/2008 voorgesteld om hiervan het merendeel te besteden aan ‘digitale schoolborden’. Het idee werd ingehaald door de werkelijkheid (vele scholen zijn in die periode zelf al tot aanschaf overgegaan). Bovendien verscheen aan de horizon het toen nog prille ‘klasseglasvoorstel’; dat was reden temeer om de hand nog even op de knip te houden. Voorgesteld wordt deze reserve in zijn geheel in te zetten. • VRA middelen Klasseglas past als uitvoeringspilot in het Europees project Vital Rural Areas waarvan de NOFA-gemeenten samen leadpartner zijn. Dit project beoogt de regionale economie te stimuleren en van nieuwe impulsen te voorzien, en het niveau van voorzieningen op peil te houden met behulp van moderne (digitale) vormen van dienstverlening. De resultaten van Klasseglas dragen bij aan deze doelstellingen. Vandaar dat Vital Rural Areas € 40.000 van haar uitvoeringsbegroting heeft gereserveerd voor het project Klasseglas. Dit houdt in dat Achtkarspelen in aanmerking komt voor een subsidie van maximaal de helft van dit bedrag (€ 20.000). Om in aanmerking te kunnen komen voor deze Europese subsidie moet de gemeente i.c. minimaal een zelfde bedrag in geld inbrengen en/of in (verkapitaliseerde) uren. Door een groot deel van de reserve GOA/lokaal onderwijs in te brengen voor dit inventarisatie- en implementatie onderdeel van het project (€ 120.000) voldoet onze gemeente aan de subsidievoorwaarden. Resumé van argumenten; - het project draagt bij aan de sociaal economische ontwikkeling van de regio - het project realisteert een kwaliteitsimpuls naar modern/hedendaags basisonderwijs - de planontwikkeling is van onderop geïnitieerd en wordt op de werkvloer gedragen - er bestaat een breed draagvlak bij alle schoolbesturen en in het LEA-overleg - het projectplan is van professionele kwaliteit - stimulans voor waardevolle inhoudelijke en financiële samenwerking met div. partners (onderlinge versterking van deelprojecten) - de financiering van het project is rond zonder verzoek om inzet van extra middelen - het ‘momentum’, de ingrediënten zijn aanwezig en omstandigheden zijn gunstig voor een spoedige en succesvolle uitvoering
Raad : 19 november 2009
Punt no.: 12
Blad: 5
Voorstel 1) 2)
In te stemmen met het projectvoorstel ‘Klasseglas’ Akkoord te gaan met de financiële opzet van het project, waaronder de inzet reserve Goa/lokaal onderwijs ad €145.947 (begrotingswijziging).
Buitenpost, 5 november 2009 het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, secretaris,
burgemeester,
mr. E. van der Sluis
T.J. van der Zwan
Bijlagen Ter inzage Ambtenaar Portefeuillehouder
: : : :
Concept raadsbesluit Projectvoostel Klasseglas en verwante projecten S.J. Nauta W. van der Wal
Raadsbesluit De raad van de gemeente Achtkarspelen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders dd. 5 november 2009, punt nr.: 12;
besluit:
1) 2)
In te stemmen met het projectvoorstel ‘Klasseglas’. Akkoord te gaan met de financiële opzet van het project, waaronder de inzet reserve Goa/lokaal onderwijs ad €145.947 (begrotingswijziging).
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Achtkarspelen van 19 november 2009.
De griffier,
De voorzitter,
mr. R. van der Heide
T.J. van der Zwan
