genieters | Fietsen en genieten in Bourgondië
Bourgogne
à vélo Rustige kanaaloevers, heuvels vol wijngaarden en een lekkere streekkeuken. Dát is Bourgondië. Wat hoef je nog meer voor een geslaagde fietsvakantie? Een aangepaste fietsinfrastructuur misschien? Ook die werd het afgelopen decennium stap voor stap uitgebouwd. Niets kan ons nog tegenhouden om het groene Bourgondië op de fiets te ontdekken. › Samenstelling Gunter Hauspie
B
eaune is de wijnhoofdstad van Bourgondië en dat ontdekken we al na twee trappen. De wijngaarden knagen aan de compacte stadskern – en niet omgekeerd. Hier is nochtans plaats zat voor een wijnperceeltje meer of minder, denken we, maar dat blijkt niet zo. De ranken worden alleen aangeplant op de smalle strook tussen de vlakte en de beboste toppen van de heuvels, de côtes. Alleen daar vullen de delicate omstandigheden van bodem, klimaat en wijnras elkaar het beste aan en kunnen mooie wijnen ontbolsteren. Die strook is niet breder dan amper tweehonderd meter tot maximaal twee kilometer. De fietsroute volgt een kronkelend lint over de wijnflank. Was dit een supermarkt, dan belandden we elke honderd meter in een andere gang van de wijnafdeling. Côte de Beaune, Beaune-Village en Beaune Premier Cru zijn wijnen die in onze ogen allemaal op dezelfde heuvel ontstaan. Maar een metertje meer naar hier of ginds betekent een groot verschil in kwaliteit en prijs. Of dat beweert men toch. Want smaken, daar ben je nooit over uitgepraat. 50 | Grinta! Special
Bourgogne
Frankrijk
Voie des Vignes Pommard en Volnay ken ik als Bourgognewijnen, maar nu ontdek ik dat het in de eerste plaats charmante dorpen zijn. Alleen maar omdat ze ooit op die milde côte d’or ontstonden, is hun bekendheid verder geraakt dan de dorpsgrens. Met Meursault hebben we het hart van de witte bourgogne AOC’s bereikt. In het centrum houden we halt bij de Caves Ropiteau. In dit wijnhuis dalen we af naar de 15de-eeuwse kelder. Het is er een doolhof van flauwverlichte gangen, veel spinrag en een bedwelmende geur van la part des anges. Dat ‘engelendeel’ is het volume alcohol dat verdampt wanneer wijn op eiken vat rijpt. In deze kelder verdwijnt zo tien procent van de wijn in het niets. Nu ja, in het niets … we voelen ons er al licht in het hoofd worden zonder een glas aan de lippen gezet te hebben. Terug in het zonlicht nestelen we ons aan de overzijde van het dorpsplein op het terras van Le Chevreuil.
> Tussen Givry en Cluny ligt de eerste voie verte van Frankrijk, nu een van de populairste fietsroutes van Bourgondië. < Net zoals elders in het dorp werden in dit restaurant scènes opgenomen van La Grande Vadrouille, de komische oorlogsfilm uit 1966 met Bourvil en de Funès. We eten er voor het eerst, maar tijdens deze tocht niet voor de laatste keer, oeufs en meurette. Deze gepocheerde eieren in rodewijnsaus met uien, champignons en spekjes zijn hét streekgerecht van Bourgondië. Bestel er nog een groene salade bij en een glas witte wijn en je kunt weer voor enkele uren het zadel op.
< Een van de vele sluizen op het Canal du Centre.
< Uitzicht vanaf de côte Chalonnaise in de omgeving van Saint-Gengoux-le-National.
Zonnen op het dek In Santenay ruilen we de voie des vignes voor de trekweg van het Canal du Centre. Het is één van die vele Bourgondische kanalen die hier de verschillende stroomgebieden met elkaar verbinden. Vandaag lijkt het scheepvaartverkeer vooral teruggeplooid op pleziervaart. Bij sluis 22 wordt een boot versluisd. Dat blijkt werk voor vader. Moeder en dochter blijven in bikini verder zonnen op het dek. We zetten ons op een bankje om het tafereel gade te slaan. Na tien kilometer verlaten we het kanaal en klimmen we naar het kasteel van Couches. Met zijn ophaalbrug en stoere torens beheerst deze middeleeuwse burcht de vallei. We schipperen er opnieuw tussen de bossen op de crêtes en de wijngaarden op de côtes. Opnieuw langs het Canal du Centre doemen de torens van de romaanse basiliek van Paray-le-Monial op. De kerk werd er gebouwd op de plek waar in de 17de eeuw enkele visioenen van het Heilig Hart zouden gezien zijn, in die tijd voldoende reden om een onophoudelijke volksverhuizing van geloofsgenoten op gang te brengen. Voorbij het bedevaartsoord duikt het Canal du Centre tien kilometer het groen in. Tot ook wij een soort visioen zien. Of is dit werkelijkheid? In Digoin stroomt het water van het kanaal immers over een enorm aquaduct. Eronder een even enorme rivier: de Loire. Het is best spectaculair om langs een kanaal te fietsen, met onder je de honderden meters brede Loire.
< Langs het aquaduct van Digoin.
Langste fietstunnel
In 1997 opende tussen Givry en Cluny de eerste voie verte van Frankrijk. Een oude spoorwegbedding werd er omgebouwd tot een groene route voor fietsers en andere zachte recreanten. Het traject is nu een van de populairste fietsroutes van Bourgondië. Fietsen ís er ook heel aangenaam. Voorbij Buxy klimt het pad heel geleidelijk richting Cluny. Zo’n vals >
< De kruidentuin bij het kasteel van Cormatin.
genieters |
> Een boottocht op het Bourgondisch Kanaal is dan ook een oefening in onthaasten. < t orp Sercy is he
< Het kasteeld
< Uitrusten in stijl in Châteauneuf.
plat is welkom in het heuvelachtige landschap van de côte Chalonnaise. De mooiste vergezichten op de wijngaarden krijgen we net vóór we Saint-Gengoux-le-National bereiken. Het prachtige kasteeldorpje Sercy ligt niet langs het traject van de oude spoorweg, maar is wel de omweg van slechts enkele kilometer waard. Volgende halte is alweer een kasteel, in Cormatin. Zelfs al heb je geen tijd om het zeer bezienswaardige interieur te bezoeken, verpoos dan toch even in de kasteeltuin. Het is een Frans landschapspark met waterpartijen en een doolhof. De orangerie, met leuk terras voor een verfrissing, ligt naast een fleurige en geurige moes- en bloementuin. Binnen in het kasteel kun je de prachtig beschilderde plafonds in hun originele staat bewonderen, net als een unieke opengewerkte trappenpartij. Het huidige uitzicht van het kasteel van Cormatin dateert uit de 17de eeuw.
> De fietsroute volgt een kronkelend lint over de wijnflank. < Nu volgen de bezienswaardigheden elkaar snel op. Cluny is een stadje dat een verkenning van een halve dag verdient. Het ontstond rond de machtige abdij van Cluny. In de 11de eeuw was die een van de belangrijkste machtscentra van de Kerk. De abdijkerk was de grootste in zijn soort, tot Sint-Pieters in Rome gebouwd werd. Tijdens de Franse Revolutie is 52 | Grinta! Special
d. ommetje waar
een groot deel van het complex verwoest. En toch imponeert hetgeen wat er vandaag rest nog altijd. Vijf kilometer voorbij Cluny biedt het groene fietspad zijn meest spectaculaire passage. De tunnel van Bois-Clair is de langste fietstunnel van Europa. Over de afstand van 1,6 kilometer doen we een kleine tien minuten. Door het donker (de tunnel is een broedplaats voor vleermuizen) en bij een constante temperatuur van 12°C. Bij het uitrijden krijgen we een schok. Een plotse temperatuursverhoging van 20 graden is immers niet van de poes. Meteen aan onze linkerzijde doemt het fantastisch op zijn groene heuvel gelegen versterkte kasteel van Berzéle-Chatel op. Vanaf hier hoeven we enkel nog door steeds talrijker wordende wijngaarden af te dalen naar Mâcon.
Bourgondisch Kanaal
De volgende dag vertrekken we bij het Lac Kir, net buiten Dijon. We volgen er de oever van het Canal du Bourgogne. Dat werd in de 19de eeuw aangelegd in de vallei van de Ouche. Op weg naar onze middagstop in Barbirey-sur-Ouche passeren we wel twintig sluizen. Soms liggen ze nauwelijks honderden meter uit elkaar. Een boottocht op het Bourgondisch Kanaal is dan ook een oefening in onthaasten. Op de fiets gaat het een pak sneller. Al klimmen we met elke sluis ook telkens enkele meters hoger. Onderweg wachten charmante brug- en sluiswachtershuisjes, een middeleeuwse brug in Gissey-sur-Ouche waar achteloos een tractor met metershoge strobalen overheen dendert … Het is zondag en we delen het jaagpad met honderden andere fietsers. “Het afgelopen jaar is het fietstoerisme enorm toegenomen”, zegt Theresa in het haar restaurantje op het dorpsplein van Barbirey-sur-Ouche. “Vroeger zagen we hier niemand. Sinds het fietstraject klaar is, komen zowel toeristen als gezinnen uit Dijon tot hier gefietst. In één dag geraken ze wel heen en terug.” Wij fietsen nog wat verder, want we willen Châteauneuf bezoeken. Het zicht op de Bourgondische vlakte en zijn kanaal vanaf dit prentkaartdorp op de heuvel is fantastisch. Maar nog indrukwekkender is het kasteel met zijn vijf sierlijke torens. Het dateert uit de 15de eeuw. Niet toevallig kende het hertogdom Bourgondië toen zijn hoogtepunt en maakten ook de Lage landen er deel van uit. Het bewijs is een enorme collectie Vlaamse wandtapijten in de ruime kasteelvertrekken. Zonder remmen lanceren we ons de heuvel af en zetten fluks de terugrit naar Dijon in. >
< Meteen voorbij de tunnel van Bois-Clair duikt het kasteel van Berzé-le-Chatel op.
< Meursault, klein dorp, grootse wijnen.
< Passage over de Loire.
< Interieur van het kasteel van Cormatin. Grinta! Special | 53
genieters |
PRAKTISCH Eten in Bourgondië
Bourgondië is ook lekker tafelen. Zeker als de pk van je fietsmotor bepaald wordt door wat je ’s avonds en overdag zoal achter de kiezen slaat. Volgende adressen langs ons parcours vinden we een ommetje waard. Le Caveau des Arches Onder de gewelven van een vijftiendeeeuwse kelder krijg je hier het beste van de Bourgondische keuken voorgeschoteld. Een toprestaurant in het centrum van Beaune. Menu’s van 14,50 tot 48 euro. > Le Caveau des Arches, 10 Boulevard de Perpreuil, 21200 Beaune, tel. +33 3 80 22 10 37, www.caveau-des-arches.com. Le Chevreuil Op het marktplein van het beroemde wijndorp Meursault is dit restaurant al sinds generaties een culinaire referentie. Sommige bekende Bourgondische schotels zagen hier zelfs het levenslicht. Menu’s van 18 tot 58 euro. ’s Middags op het terras ook snelle formules voor wie geen tijd heeft om uitgebreid te tafelen. > Le Chevreuil, 1 Place de l’hôtel de ville, 21120 Meursault, tel. +33 3 80 21 23 25, www.lechevreuil.fr. La Jouvence Heerlijke stop voor een lunch op het terras onder de platanen in Saint-Gengoux-le-National. Alleen in het Franse binnenland eet je voor geen geld een lekkere dagschotel, bereid met dagverse producten. Vriendelijke bediening. Is de inspanning van de extra klim vanaf de voie verte waard. 54 | Grinta! Special
< Door de wijngaarden van de Côte de Beaune.
> La Jouvence, Avenue de la Promenade, 71460 Saint Gengoux-le-National, tel. +33 385 92 59 08 La Halte de l’Abbaye In de schaduw van de abdij van Cluny. Klein, familiaal eethuis. Lekkere dagschotels (klassiek Frans) en zelfgemaakte taarten als dessert. Snelle en vriendelijke bediening. Ideaal voor lunch. > La Halte de l’Abbaye, 3 Porte des Prés, 71250 Cluny, tel. +33 385 59 28 49 L’Eire du Temps In deze gerestaureerde woning op het doodstille dorpsplein van Barbirey heeft zich enkele jaren geleden de sympathieke Ierse Theresa gevestigd. Op de kaart staan typische Bourgondische gerechten broederlijk naast Ierse steaks en stoofpotjes. Heerlijk zitten onder de linde op het stoffige dorspleintje. > L’Eire du Temps, 1 Place de la Mairie, 21410 Barbirey-sur-Ouche, tel. +33 3 80 49 24 35.
Overnachten in Bourgondië
Hotel La Dracy Dit hotel ligt in Dracy-le-Fort, ten westen van Chalon-sur-Saône. De voie verte ligt op twee kilometer fietsen. Comfortabele kamers, garage voor fietsen en een groene tuin met zwembad. Het hotelpersoneel is zeer vriendelijk en behulpzaam. Het bijhorende restaurant La Garenne biedt een uitstekende prijs/ kwaliteit. Kamers vanaf 80 euro. > Hôtel Le Dracy***, 4 rue du Pressoir, 71640 Dracy-le-Fort, tel. +33 3 85 87 81 81, www.ledracy.com.
< Het mooie centrum van Buxy.
Chambres d’hôtes La Pierre Folle Twee jaar geleden bouwden de eigenaars een boerderijruïne om tot deze comfortabele gastenkamers. Zeer ruime kamers met veel hout in de afwerking. Je kunt er ’s avonds ook dineren. Hoewel bij een druk kruispunt gelegen toch rustig en vlot bereikbaar. Op 3 km van het centrum van Cluny. De voie verte passeert vlakbij. > La Pierre Folle, La Pierre Folle, 71250 Cluny, tel. +33 3 85 59 20 14, www. lapierrefolle.com.
Fietsen in Bourgondië
Vandaag telt Bourgondië honderden kilometer aan verkeersvrije fietspaden. Het netwerk is onderverdeeld in vijf bewegwijzerde deeltrajecten. Naast spoorwegbeddingen volgen de groene wegen vooral de vlakke oevers van de vele kanalen die Bourgondië doorkruisen. Na meer dan tien jaar raken ook de laatste hiaten in dat netwerk opgevuld. Tussen Dijon, Mâcon, Nevers en Auxerre kun je honderden kilometer bijna naadloos langs bewegwijzerde fietspaden fietsen. > Meer info via www.le-tour-de-bourgogne-a-velo.com. Hier worden ook fietsarrangementen voorgesteld.
Lezen over Bourgondië
In de onovertroffen reeks Itinéraires de Découvertes van Editions Ouest-France beschrijft de gids ‘La Bourgogne à vélo et par les Voies vertes’ uitgebreid de verschillende mogelijke trajecten. Veel toeristische informatie en prachtige foto’s. Moeilijk op de kop te tikken in België, maar in de toeristische centra ter plekke wel vlot te vinden. Kost 15,90 euro. ISBN 978-2-7373-4417-6.
