STANDPLAATS Tekst & fotografie Erik van de Perre
Een
kasteel in
iedere bocht Aan het eind van de schepping verdeelde God de kastelen over de aarde, doch toen hij over de Dordogne vloog, scheurde de zak en de kastelen vlogen bij bosjes naar beneden. Wij begaven ons op weg, te voet, per fiets en met de kajak, en raapten ze één voor één weer op.
50
7 - 2007
OP07_Dordogne 50
25-09-2007 10:10:40
VAREN, FIETSEN EN WANDELEN IN DE DORDOGNE
7 - 2007 51
OP07_Dordogne 51
25-09-2007 10:10:47
In een hoekje bij de kerk slijt een oud vrouwtje paddestoelen, die ze 's ochtends in het bos heeft geplukt
STANDPLAATSEN 1. Les Eyzies-de-Tayac
Langs de benedenloop van de Vézère wemelt het van de grotten en spelonken, daaronder fraaie druipsteengrotten, troglodieten (grotwoningen) en natuurlijk ook de wereldbekende grotten van Lascaux met hun unieke rotstekeningen. Reden genoeg voor de UNESCO om de vallei van de Vézère tot wereldcultuurerfgoed uit te roepen. In het hart ervan ligt het plaatsje Les Eyzies-de-Tayac, waar we onze intrek namen in de 'Moulin de la Beune', een oude watermolen langs de rivier de Beune, die werd omgebouwd tot een knus hotelletje met een fantastisch restaurant, waarvan het terras uitkijkt op de rivier.
De Dordogne mag een platgetreden gebied lijken, er zijn genoeg manieren om de massa’s te ontlopen. Op Pad deed dat te voet, op de fiets en vanaf het water. Maar we beginnen onder de grond. 'Eigenlijk was Jean Maury in de buurt bezig met onderzoek van prehistorische grotwoningen. Maar toen de archeoloog eens goed naar de kalksteenwand keek, ontdekte hij een beekje, dat uit een scheur in de rots ontsnapte. Nieuwsgierig vroeg hij zich af, of er diep in het binnenste van de berg een onbekende druipsteengrot verstopt zou kunnen liggen?' Zo begint gids Elsbet haar verhaal over de Grotte du Grand Roc, terwijl we door een uitgehakte tunnel doordringen tot één van de mooiste druipsteengrotten in de Dordogne. Wanneer we ruim een half uur
later weer met de ogen tegen het felle daglicht knipperen, weten we alles over het ontstaan van deze grotten, over stalactieten en stalagmieten, over sinter en calciet.
TOCHT DOOR DE HEL Van de Grotte du Grand Roc lopen we door naar de Gorge d'Enfer (letterlijk: de kloof van de hel), waar een gemarkeerd pad begint, dat door het bos omhoog voert. Langs het pad sijpelt op verschillende plaatsen water uit de kalksteenrots. Verbergt die misschien nog meer geheimen? Hogerop maakt het bos plaats voor een uitgestrekte bloemen– weide, waarin notelaars hun schaduw werpen. Over twee hongerige wandelaars bijvoorbeeld, die zich met een fles Château Pineraie, stokbroden, droge worst, kaas en olijven in het gras vlijen.
2. Sarlat
De hoofdstad van de Périgord noir ligt circa 10 km ten noorden van de Dordogne tussen beboste heuvels. De fraaie okerkleurige renaissancegevels, die het uitzicht van het middeleeuwse Sarlat bepalen, stammen voornamelijk uit de jaren na de Honderdjarige Oorlog, waar de stad zwaar gehavend uitkwam. In het pand van een zeventiendeeeuws klooster ligt het 'Hôtel des Récollets'. Het ligt op een boogscheut van de stadsmuur langs een rustige steeg. De kamers zijn omgebouwde kloostercellen. Kloosteratmosfeer snuif je ook bij het ontbijt, dat onder de machtige gewelven wordt geserveerd.
52
7 - 2007
OP07_Dordogne 52
25-09-2007 10:11:00
Wanneer de markeringen ons opnieuw het bos in sturen, belanden we op een breed stenig pad met diepe voren, die karren in de loop der eeuwen in de rots hebben uitgesleten. Een warme wind waait ons tegemoet terwijl we door de velden teruglopen naar Les Eyzies. Op de velden wuift het koren, op de Vézère wuiven kanoërs. En daar rijpt een plan...
TE WATER In tegenstelling tot de prehistorische collega, die met een uitgeholde boomstam genoegen moest nemen, steken Biggi en ik bij Montignac liever met een plastieken kano van wal. Na een lome start neemt de Vézère geleidelijk vaart op en verrast daarbij met spectaculaire uitzichten. Op de vele kastelen bijvoorbeeld, die langs de oevers als padden-
Place de la Liberté (Salat)
7 - 2007 53
OP07_Dordogne 53
25-09-2007 10:11:09
De vallei van de Beyronne ligt er verlaten bij. We zien een ingevallen kerkje en een vervallen boerderij. Welkom aan het eind van de wereld
stoelen uit de grond schieten. Onze peddels zijn nog maar net nat, wanneer de spitse torens van het château de Losse opduiken. Een bocht verder kijkt het kasteel van Belcayre vanaf een hoge rots over de stroom uit. In St.-Léon-sur-Vézère slachten we in de schaduw van het château de Clérans de picknickton, waarin de kanoverhuurder zowaar ook een uitstekend flesje rode Bergerac heeft gestopt. Stroomafwaarts wordt de het wilder. Dichte bossen zomen de rivier, die zich ruisend een weg baant tussen takken die diep in het water hangen. Langs de oever staat een blauwe reiger roerloos te visen, een tweede scheert met gracieuze vleugelslagen rakelings langs ons heen. Boven de bomen torenen spectaculaire kalksteenkliffen uit, waarin riviererosie en vorst talloze galerijen en terrassen
Dordogne
achterlieten. Vele waren vanaf het stenen tijdperk tot in de Middeleeuwen bewoond. La Roque Saint-Christophe, de bekendste van deze zogenaamde troglodietenwoningen, was in de Middeleeuwen een heuse versterkte stad. Met een gezapig tempo meandert de rivier verder. Een otter zwemt traag voorbij, in een inham spelen blauwe libellen verstoppertje. Langs de oevers ontdekken we nog meer troglodieten: La Madeleine, de Laugerie-Basse, stuk voor stuk belang– rijke hoofdstukken in het lijvig boek van de prehistorie. Terwijl we onder de brug van Les Eyzies doorvaren, wenkt een kerel vanaf de oever. Alleszins zonder berenvel en zonder knots, maar gewoon in een zwembroek en sandalen: Francis, de kanoverhuurder, zou graag zijn boten terug hebben. Het dikke boek van de prehistorie gaat met een klap dicht.
KING EDWARD & DE BASTIDES De volgende dag stappen we over op de fiets. Tussen het vertrekpunt Les Eyzies en Cadouin rollen we kilometers lang tussen uitgestrekte maïsvelden en rijen notelaars door de Vézèrevallei, later door heuvels met ruisende bossen, velden vol strobalen en kleine gehuchten. Dergelijke pastorale tafereeltjes zullen ons begeleiden tot Monpazier, zodat we warempel bijna vergeten dat in deze streek ooit één van de bloederigste oorlogen uit de Europese geschiedenis woedde: de Honderdjarige Oorlog. Een opvallend relict van die periode zijn de bastides, versterkte stadjes, die werden aangelegd volgens een streng geometrisch, rechthoekig stratenpatroon rond een centraal marktplein. Via een massieve stadspoort rijden we Monpazier binnen, dat in 1284 door de Engelse koning Edward I gesticht werd en vandaag als hét schoolvoorbeeld van de bastides geldt. Door nauwe steegjes met ruwe kasseien, geflankeerd door dikke muren met geurige klimrozen bereiken we het door arcaden ingeraamde marktplein. Twee straten verder nemen we onze intrek bij Arjan en Marije Capelle in "Hotel Edward 1er". In een negentiende-eeuws kasteeltje met ranke torens, klimop op de muren en een heerlijk ouderwets-gezellige kamer met een groots uitzicht over de heuvels.
PÉRIGORD De vallei van de Beyronne ligt er verlaten bij. Vochtige weiden en verwilderde notelaars schuiven voorbij. Een ingevallen kerkje en een vervallen boerderij – welkom aan het einde van de wereld. In Saint-AvitSénieur vlijen we ons tegen een strobaal en verorberen de bovenste laag brood, worst en kaas. Dan golven we weer mee met de heuvels, meewarig nagestaard door koeien en ezels. Een bult verderop ligt Molières, nóg een vestingstadje. Molières is het kleinste van de 18 resterende bastides in de Périgord. Het dorpsplein met de enige poort ligt er verlaten bij. Van de burcht verderop staan enkel nog een paar muren 54
7 - 2007
OP07_Dordogne 54
25-09-2007 10:11:19
De feiten
Kruisgang van het klooster in Cadouin
Het gebied De tochten concentreren zich op de zogenaamde zwarte Périgord (in het zuidoosten van de Dordogne) en de oostelijke uitlopers van de paarse Périgord. Gemaakte tochten 2 kajaktochten, 2 fietstochten (1 dagtocht en 1 tweedaagse tocht), 1 wandeling. Zwaarte/moeilijkheidsgraad De kajaktochten zijn lang, maar technisch gemakkelijk (WW I). In de 2-daagse fietstocht zitten veel korte, soms venijnige klimmetjes, voor de dagfietstocht is een MTB essentieel. De beschreven wandeling voert over brede bos- en veldwegen. Zie de gedetailleerde beschrijvingen op oppad.nl Navigatie De 2-daagse fietstocht is zelf uitgezet, de MTB-route gemarkeerd. De wandeling is volledig gemarkeerd en bewegwijzerd. Overnachting Kleine hotelletjes. Beste tijd De periode van mei tot oktober is geschikt. Juli en augustus zijn heet en met name op het water heerst dan (te) veel drukte. Voor kanoërs zijn mei en juni ideaal, dan is de waterstand in de rivieren ook hoog genoeg. September en oktober zijn mooi om te fietsen en te wandelen, maar de rivieren voeren dan minder water. Er naar toe We reisden met de trein naar Brussel, vandaar met de TGV naar Bordeaux (5,5 uur) en verder met de regionale trein naar Les Eyzies (4,5 uur). Terugreis vanuit Sarlat naar Libourne en vandaar weer met de TGV. Verkeersbureau www.dordogneperigord-tourisme.fr
7 - 2007 55
OP07_Dordogne 55
25-09-2007 10:11:34
Toen in 1957 een geweldig stuk uit de wand brak, werden in één klap 10 huizen weggevaagd.
en een halve toren overeind. Bij Trémolat steken we de Dordogne over, die ons tot Limeuil begeleidt. De laatste heuvels, de laatste worsten, het laatste daglicht: tijd om terug te keren naar Les Eyzies. Morgen verkassen we met de trein – naar Sarlat.
KANOKLASSIEKER 'Zwemt mevrouw snel?' vraagt Gilles. 'Eh, gaat wel, hoezo...?' 'Nou ja, je weet maar nooit met die krokodillen!' vertelt de kanoverhuurder met een uitgestreken gezicht. Het is een zonnige zondag, einde juni. En dat betekent: veel volk op de Dordogne. De trip van Carsac naar Beynac is een
klassieker. En dat ligt natuurlijk aan de vele schitterende kastelen langs de rivier. Carsac is nog maar net achter ons verdwenen, wanneer in een bocht het château de Montfort opduikt, dat als een arendsnest op een steile rots zit. De aanblik is overweldigend. Té overweldigend voor twee Fransozen, die hun kano pardoes in een boom rammen. De boot gaat door, meegesleurd door de stroming, de Fransozen blijven even hangen in de takken en vallen dan als rijpe vruchten in de rivier. Biggi, in haar eentje in een ruime driepersoonskano onderweg, vist hen op. En gooit hen als ongenietbare vissen bijna terug in het sop, wanneer ze met hun al te wiebelige konten haar boot bijna tot zinken brengen.
ROOFVOGELS Met zweverige hoofden zetten we de boten weer in de rivier. Een paar onschuldige stroomversnellinkjes proberen ons met overdreven geraas te imponeren. Vissen springen om de haverklap uit het
water en worden zo een makkelijke prooi voor de visarenden, zwarte wouwen en valken, die boven onze hoofden cirkelen. Voor ons ligt het mooiste stuk van de rivier, met een kasteel in iedere bocht. We stoppen in La Roque-Gageac, ooit een belangrijke haven, toen de gabares (rivierschuiten) nog met hout voor de productie van wijnvaten, kaas uit de Auvergne, kastanjes uit Limousin of kolen uit Argentat stroomafwaarts of vanuit Bordeaux met zout, stokvis of specerijen beladen in de andere richting voeren. Tijd om weer een stukje te peddelen. De volgende bocht wordt beheerst door het stoere château de Castelnaud. Vandaar beloerden de Engelsen in de Honderdjarige Oorlog de Fransen. Die zaten wat verderop aan de overkant in de niet minder indrukwekkende vesting van Beynac. De zwanen en reigers, die overal langs de oevers nesten hebben, zal het allemaal worst wezen. Net als de eendenfamilie, die op het water dobbert.
Stalactieten in de Grotte du Grande Roc
@ 56
DOWNLOAD OP OPPAD.NL een pdf met routebeschrijvingen, bezienswaardigheden, overnachtingsadressen, boeken, kaarten en andere reisinformatie.
7 - 2007
OP07_Dordogne 56
25-09-2007 10:11:50
DE DAGTOCHTEN
1 2 3 4 5
6
WANDELEN IN DE GORGE D’ENFER 10 km, 3,5 uur, hoogteverschil 100 m. Start in Les Eyzies-de-Tayac. De eerste helft van de lus is identiek met het verloop van de GR 6. Na de helft van het parcours volg je de markering van de wandellussen. TIP: combineer de rondwandeling met een ommetje naar de Grotte du Grand Roc. VAREN OP DE VÉZERE 26 km, 6 uur Montignac - Eyzies-de-Tayac. Langs de kastelen van Losse, Belcayre en Clérans naar St.-Léon-sur-Vézère. Het tweede deel van de tocht is landschappelijk gezien mooier, langs de troglodietenvesting van La Roque-Saint-Christophe, Tursac en de Abri de La Madeleine. Voor de tocht is geen specifieke paddelervaring vereist maar een behoorlijke conditie is voor het hele traject wel aan te raden. HET LAND VAN DE BASTIDES (ETAPPE 1) 45 km, 4 uur, hoogteverschil 550m Les Eyzies-de-Tayac – Le Buisson-de-Cadouin – Cadouin – St.-Avit-Rivière – Monpazier HET LAND VAN DE BASTIDES (ETAPPE 2) 50 km. 4,5 uur, hoogteverschil 350m Monpazier – St.-Avit-Sénieur– Molières – Trémolat – Limeuil – Le Bugue – Les Eyzies-de-Tayac Beide etappes bestaan uit een afwisseling van aangename, vlakke stukken in de valleien en korte, venijnige klimmen. Zelf uitgestippelde route, verharde wegen. PEDDELEN OP DE DORDOGNE 25 km, 5 uur Vanaf Carsac peddel je langs het Château de Montfort naar de kanobasis in Vitrac. Vanaf La Roque-Gageac is er tegenverkeer (toeristenboten)! Vervolgens passeer je de fraai gelegen kastelen van Castelnaud en Beynac. De tocht eindigt direct onder de spoorwegbrug, ca. 1,5 km stroomafwaarts van Beynac. geen specifieke kano-ervaring vereist. Beginnelingen moeten er wel op letten, niet door de stroming in de bomen te worden gedreven. MOUNTAINBIKEN LANGS DE DORDOGNE 40 km, 4 uur, hoogteverschil 350 m Vanaf Sarlat eerst op de D46 lichtjes dalend naar Vitrac. Langs veldwegen en een steil, ruw bospad bereik je Domme (café's, restaurants, winkels). Er volgt een pittige afdaling naar Cénac. Verder naar Castelnaud, waar de Dordogne opnieuw overgestoken wordt. Kort voor Vitrac volgt warempel nog een onvervalste single trail door het bos.
7 - 2007 57
OP07_Dordogne 57
25-09-2007 10:12:05
Al snel hobbelen we over stille veldwegen, tussen uitgestrekte maïsvelden en de oever van de rivier.
VAN SARLAT NAAR VITRAC Gilles Oaurdi had het daags tevoren ook enthousiast over de MTB-routes in de Périgord noir. Eén ervan beschrijft een lus door de Dordogne-vallei. Dat lijkt ons wel iets. En zo rollen we de volgende ochtend vanuit Sarlat naar Vitrac. Bij de brug over de Dordogne pikken we de markeringen op: een gele driehoek, geflankeerd door twee dito cirkels. Al snel hobbelen we over stille veldwegen, tussen uitgestrekte maïsvelden en de oever van de rivier. Na een gemene klim langs een ruw bospad komt Domme in zicht, dat zoals alle bastides hoog boven
de vallei ligt. Wanneer we door de Porte des Tours (Torenpoort) het stadje binnenrijden, slaken we een zucht van verlichting. Gezucht werd hier in de 14e eeuw vast ook, maar niet van verlichting: de tempeliers, die in de torens werden ingekerkerd, zouden deze nooit meer levend verlaten. Een paar biertjes later suizen we via een tweede stadspoort, de Porte del Bos, de stad uit en over een steil baantje naar Cénac, vroeger het haventje van Domme. In de schaduw van de vertrouwde notelaars rijden we door de velden naar St. Julien en over een heerlijk bospad verder
DE VOS OPLOSSING: DANKZIJ DE AARD VAN ZIJN VACHT K AN DE VOS ZICH AANPASSEN AAN DE UITDAGINGEN VAN DE MEEST VERSCHILLENDE LEEFGEBIEDEN.
langs de Dordogne, die diep onder ons als een zilveren lint tussen de bomen schittert. Tijdens de afdaling naar het dal van de Céou kunnen we het laten rollen. Joehoeoe! En dan duikt voor ons weer die knots van een burcht op: Castelnaud. In de beroemdste burcht van de streek is een museum over middeleeuwse oorlogsvoering ondergebracht. Vanaf de weg herkennen we de uitgestalde slingerarmen op de muren: enge tuigen, waarmee burchtbelegeraars grote keien, maar ook uitwerpselen, bijenkorven, kadavers en zelfs... levende gevangenen over de kasteelmuren zwiepten.
De vos is op alle continenten thuis. Als bijna geen ander dier is de vos in staat om zich aan de meest verschillende leefomstandigheden op aarde aan te passen. Hij beschermt zich bijvoorbeeld tegen de koude met een dichte en lange wintervacht, die hij bij stijgende temperaturen in het voorjaar weer inruilt voor een kortere zomervacht. Wij mensen daarentegen hebben helaas geen vacht, die wij zo kunnen verwisselen. In plaats daarvan bezitten wij een andere slimme oplossing, waarmee wij niet alleen bij wisselende weersomstandigheden, maar ook bij onze steeds veranderende activiteiten perfect gekleed zijn: GORE-TEX® Performance Shell. Deze materiaalcombinatie is enerzijds zeer goed ademend en laat transpiratievocht ontsnappen. Anderzijds beschermt deze ons perfect tegen wind, regen en vocht. Zo zijn wij bij de meest uiteenlopende outdooractiviteiten optimaal uitgerust, dus ook – net als de vos – bij tochten door bos en hei. En dat zonder een ander jack aan te trekken.
gore-tex.com
58
7 - 2007
© 2007 W. L. Gore & Associates GmbH. GORE-TEX®, GUARANTEED TO KEEP YOU DRY™, GORE™ en beeldmerken zijn handelsmerken van W. L. Gore & Associates
058-OPA 07-2007.indd OP07_Dordogne 58
1
EXPERIENCE MORE ...
21-09-2007 08:41:50059-OPA 25-09-2007 10:12:11
d
lt
Tussen strobalen en nog meer maïsvelden biken we langs de noordoever van de Dordogne naar la Roque-Gageac. Een gevaarlijke plek om te wonen. Aan de voordeur dreigt de Dordogne voortdurend met overstromingen, aan de achterdeur de rotswand. Toen in 1957 een geweldig stuk uit de wand brak, werden in één klap tien huizen weggevaagd. Voor fietsers dreigen weer heel andere gevaren. Op de terugweg naar Sarlat bots ik in de schemering bijna op een everzwijnenfamilie, die vlak voor mijn wiel de baan oversteekt. De drie biggetjes verdwijnen woest snuivend in het bos, mama achterna.
DE GORE-TEX OPLOSSING: GORE-TEX PERFORMANCE SHELL BIEDT OPTIMAAL COMFORT BIJ ALLERLEI OUTDOOR-ACTIVITEITEN. ®
PRODUCTS
®
d
t
007
STYLE: TORRIDON
• 2-layer GORE-TEX® Machu fabric • Fully removable or roll away storm hood with volume adjuster and wired peak • Fleece inside adjustable with zippers (not included) • Weight: 860gr. • Zipped internal map pocket • Shockcord adjusters at hem, waist, collar and hood Price: 299,95
sprayway.com 08:41:50059-OPA 07-2007.indd OP07_Dordogne 59
1
7 - 2007 59
for an adventure called life 21-09-2007 08:42:06 25-09-2007 10:12:20
