.REG I O N DE BRUXELLES-CAPITALE
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
Arrete du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering
Arrete du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale entamant la procedure de classement comma monument de certaines parties de I'immeuble sis rue de Roumanie 40 a Saint-Gilles
Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering houdende instelling van de procedure tot bescherming als monument van bepaalde delen van het gebouw gelegen Roernenlestraat 40 te Sint-Gillis
Le Gouvernement Bruxelles-Capitale,
De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,
de
la
Region
de
Vu I'ordonnance du 4 mars 1993 relative a la conservation du patrimoine immobilier, notamment I'article 18 ; Sur la proposition du Ministre-President du Gouvernement de la Region de BruxellesCapitale .et duo Secretaire d'Etat charge des · Monuments et des Sites,
Arrete:
Op voorstel van de Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en van de Staatssecretaris belast met Monumenten en Landschappen,
Besluit:
Article 1ere Est entarnee la procedure de classement comme monument de la facade avant, la toiture et certaines parties de l'interieur (rez-de-chaussee et cage d'escalier) de I'immeuble sis rue de Roumanie 40 a Saint-Gilles, en raison de son interet artistique et esthetique precise dans I'annexe I du present arrete; connu au cadastre de Saint-Gilles, division 1, section B, feuille 3, parcelle n0312 B 16.
Artikel 1. Wordt ingesteld de procedure tot bescherming als monument van de voorgevel, de bedaking en gedeelten van het interieur (het gelijkvloers en de traphal) van het gebouw gelegen Roemeniestraat 40 te Sint-Gillis, vanwege zijn artistieke en esthetische waarde zoals nader bepaald in bijlage I van dit besluit; bekend ten kadaster te Slnt-Otllis, 1ste afdeling, sectie de B, 3 blad, perceel nr. 312 B 16.
Art. 2. La zone de protection relative au monument decrit dans I'article 1er comprend I'ensemble des parcelles et des voiries ainsi que les parties de parcelles et de voiries reprises dans Ie .perimetre delirnite sur Ie plan figurant a I'annexe II du present arrete.
Art. 2. De vrijwaringszone met betrekking tot het artikel 1 vermelde gebouw omvat het geheel van de percelen en de wegen, alsook gedeelten van de percelen en de wegen opgenomen in de omtrek zoals afgebakend op het plan in bijlage II van dtt besluit.
Art. 3. Le ministre qui a les monuments et
Art. 3. De minister bevoegd voor de monumenten en landschappen, is belast met de uitvoering van dit besluit.
sites dans ses attributions est charge de l'executlon du present arrete. Bruxelles,
o6 MAt 2004
Pour Ie Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale, Le Ministre-Presldent du Gouvernement de la Region de Bruxelles-Capitale charge des Pouvoirs locaux, de l'Amenagement du Territoire, des Monuments et des Sites, de la Renovation urbaine et de la Recherche ;,~··~ x;':~pt.t£~~ e,
/~:~~:~A;;~>. I~r;;.~ tl..~. ·.~,.I) . ~i~~\\ f #e' i::\ {~~ \)\': \ (~ (A\?~. I \'"-,,:i.;~:~?· ~ E.\...lE.R\t:. !§': , -,
Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake het behoud van het onroerende erfgoed, inzonderheid op het artikel 18 ;
c,~( > " Cr\f\.NC '\,,", ' f::~i'.~ J . .
~ ~~
-"'-·::.FE LA COVM\SS\~ ~I_ _ -
Brussel, Voor de Regering,
o 6 MAl 2004 Brusselse
Hoofdstedelllke
De Minister-Voorzitter 'van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering bevoegd Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvernieuwing en Wetenschap ··k Onderzoek, ~. ,. .~\jjfQST~DtZ~tc ~.t' _" ,:~'(,
/
J
f.<..";~~..
~!~· 1 .:
fl§ fg.
s:
t9t"~
U ~~v. ,\,
•. \.
~
~
Jacques SIMONET
Le Secretaire d'Etat a la Region de Bruxelles-Capitale charge de l'Amenaqernent du Territoire, des Monuments et des Sites et du Transport rernunere des personnes,
Copie certlflee conforme
Z5
~!1tU
Voor eensluidend afschrift
De Staatss cretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk Regering bevoegd met Ruimtelijke 0 ening, Monumenten en Landschappen en Bezoldigd Vervoer van Personen,
ANNEXE I A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE ENTAMANT LA PROCEDURE DE CLASSEMENT COMME MONUMENT DE CERTAINES PARTIES DE L'IMMEUBLE SIS RUE DE ROEMANIE 40 A SAINT-GILLES
Ref. cadastrale : Saint-Gilles, 1 ere division, section B, 3 erne feuille , parcelle n° 31~ B 16. Description sommaire : Le batiment sltue rue de Roumanie, a ete construit d'apres les plans de I'architecte Paul Vizzavona de 1905. La signature « VIZZAVONA ARCH ITECTE » figure sur la facade droite de la vitrine au rez-dechaussee, L'immeuble comprend 4 niveaux. Sa facade est erigee en brique blanche et decoree de bandes en briques jaunes. Le soubassement concu en pierre bleue, est ajoure d'une fenetre de cave tripartite. La transition vers la vitrine qui couvre la plus grande partie du rez-de-chaussee, est formes par une echancrure courbe du soubassement. En sa partie superieure, l'etalaqe rectangulaire presents un elegant arc en plein cintre, dont la boiserie encadre des vitres de teinte orange. A droite, la porte d'entree presents une imposte a subdivisions et elle est couron nee d'un arc surbaisse, . Le premier etaqe est compose de trois fenetres avec imposte a petit-bois. Ces ouvertures sont couronnees d'un arc surbaisse et leurs chassis en bois pourvues de vitrage orange et transparent. Le seuil de la fenetre centrale est plus bas. Les trois fenetres sont ornees de garde-corps en fer forge avec motifs floraux. Le deuxierne etage est perce d'une fenetre centrale en triplet. Elle est couronnee d'un arc surbaisse et presents des subdivisions au vitrage mauve. La partie centrale plus basse est munie d'un garde-corps avec motif floral. L'etaqe 'superieur est agence en triplet courbe et s'inscrit dans un arc de decharqe cintre, La fenetre centrale est egalement plus basse et ornee d'un garde-corps similaire. Le batirnent est couronne d'une corniche consoles.
a
a Les espaces interieurs de I'immeuble a appartements sont modestes et simples. Au rez-de-chaussee se
trouve un petit hall avec, a gauche, une porte lnterieure qui donne sur I'ancien magasin et avec une porte vers la cage d'escalier et les appartements sltues aux etaqes, Ces portes presentent des fenetres de petit-bois. Une grande porte lntermedialre separe les deux espaces originels du teintes orange magasin. La deuxierne piece donnait I'origine sur une petite cour qui est actuellement couverte et sert de trolsieme piece. La cage d'escalier, qui donne acces aux etaqes, a des dimensions reduites.L'escalier a une balustrade avec des balustres simples et un depart de rampe avec un ornement geometrique. Les appartements aux etaqes sent constitues de deux espaces de petites dimensions et ne comprennent pas d'elernents Art nouveau.
a
a
Interet presente par Ie bien selon les crlteres deflnls it I'article 2, 10 de I'ordonnance du 4 mars 1993 relative la conservation du patrimoine immobilier: lnterets historique, esthetlque et artistique
a
a
Le batiment est situe rue de Roumanie Saint-Gilles. Cette rue, denornmee rue de Turquie jusqu'en 1918, a ete arnenaqee selonle plan d'alignement, etabli par les Arretes Royaux du 09-12-1862 et du 10-04-1893. . II en resulte que les batirnents construits depuis 1865 forment un ensemble hornoqene dans la rue. II s'agit de proprietes lrnrnobilieres avec parfois une vitrine commerciale. Le batiment du nurnero 40 cadre parfaitement dans Ie developpernent de la rue. 1/ a ete erige en 1905 et est constitue d'appartements aux etaqes. Le rez-de-chaussee (anciennement un magasin) est occupe par un cabinet veterinaire. Le batirnent a ete realise d'apres les plans de 1905 de Paul Vizzavona (Paris 1881 - Sanary-sur-Mer 1956). Cet architecte francais a fait son apprentissage a l'Ecole des Arts Decoratifs a Paris aupres Charles Garnier, renornrne pour son Opera de Paris et aupres d'Emile Bertone. II s'etablit en Belgique avant 1904. En effet, partir de cette annee, it y travaille comme dessinateur dans i'atelier de Victor Horta. Vizzavona a quitte la Belgique, lorsque la premiere guerre mandiale a eclate,
a
Le batirnent, sis rue de Roumanie est plus que probablement la premiere construction que Vizzavona a realisee seul. II a consacre beaucoup d'attention la facade, Le batiment donne une impression massive et domine les habitations attenantes. .C'etait moins Ie cas lorsque Ie projet a ete concu en couronnant la construction d'une corniche en accolade. Le caractere massif est attenue par d'importantes baies vitrees. Elles conferent une elegance indeniable au batirnent, Ces baies donnent egalement I'impression que Ie batirnent a appartements est tres spacieux a l'interieur, C'est plutot Ie contraire: la maison n'a que 5,5 metres de large alors que sa profondeur ne compte qu'environ 6,5 metres.
a
La ferronnerie aux etaqes ternoiqne clairement de I'apprentissage de Vizzavona aupres de Victor Horta. Les garde-corps des fenetres sont d'une grande elegance grace aux motifs floraux qui y sont lnteqres, ~ . Toutefois I'influence de Paul Hankar est plus prononcee. Chez Hankar les baies vltrees sont esse . ~~C1N Dt~~:>·,. La fenetre du deuxieme etaqe de la maison, sise rue de Roumanie, ressemble fort aux fenetre .s. ~ '~~ . .'..~.., .~~~~~<~> ~r
~7 h (~I~j
.t;) ·
'
~'~.-'~('. . ~-\~...'#~: .r..~ "t:.. ;:) ~
.\..
<:,._, \
\:~~\'\'
rC:'
(;
~s ..\ .:..~ :\. \ ..
','
)'
~~~::> ~
\ · CHANCEl LERIE
"
'~~'~/~rI.
:til
~
,..~~'*'~
"'~\O~\.)fl'·
i/
. .§!
etage de I'Hotel Ciamberlani (1897 - classe Ie 12-01-1983) sise rue Defacqz n048 a Ixelles. On retrouve dans I'immeuble sis rue de Roumanie eqalement la verticalite et la masslvite de Hankar. Le batlment presents des ressemblances avec l'Atelier Bartholorne a l'Avenue de Tervueren (1898 - dernoli). Deux grands maitres de l'Art nouveau a Bruxelles ont donc influence Vizzavona. Dans une phase plus tardive et en tant qu'architecte, iI suivra un parcours plus independent, Ceci transparait dans I'immeuble a appartements de la rue du Lombard 30-32 a Bruxelles (1909) et dans I'immeuble a appartements avenue Moliere 177 et avenue Brugmann 176 a Forestllxelles (1908 - 1909) (classe 28-06-2001). Dans ces batiments, iI trouv l'equilibre entre l'Art nouveau et Ie Classicisme francais, Vu pour etre annexe
a l'arrete du
Le Mlnistre-President du Gouvernement de I Region de Bruxelles-Capitale charge des Pouvoirs locaux, de l'Arnenaqement du Territoire, des Mo m nts et Sites, de la Renovation Urbaine et de la Recherche Scientifique,
Jacques SIMONET Le Secretaire d'Etat a la Region de Bruxelles-Capitale charge de I'A enagement du Territoire, des Monuments et Sites et du Transpo emunere des ersonnes,
Copie certlflee conforme
!
~,:l ~·1l~ ;
Voor eenslu!dend afschrift
BIJLAGE I VAN HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING HOUDENDE INSTELLING VAN DE PROCEDURE TOT BESCHERMING ALS MONUMENT VAN BEPAALDE DELEN VAN HET GEBOUW GELEGEN ROEMENIESTRAAT 40 TE SINT-GILLES
Kadastrale gegevens : Sint-GiIIis, 1 ste afdeling, sectie B, 3 de blad, perceel nr. 312 B 16. Beknopte beschrijving : Het gebouw aan de Roemeniestraat ward opgericht volgens de plannen van architect Paul Vizzavona uit 1905. De signatuur 'VIZZAVONA ARCHITECTE' bevindt zich op de gevel, aan de rechterkant naast de vitrine op het gelijkvloers. De opbrengsteigendom bestaat uit 4 bouwlagen en de gevel is opgetrokken uit witte baksteen, versierd met banden in gele baksteen. De sokkel bestaat uit blauwe hardsteen en is voorzien van een kelderraam in drie delen. De overgang naar de vitrine, die het grootste gedeelte van het gelijkvloers in beslag neemt, wordt gevormd door een gebogen uitsnijding van de sokkeJ. De rechthoekige etalage bestaat bovenaan uit een elegante rondboog van waaruit houtwerk naar boven gaat met oranje gekleurd vensterglas. De getoogde toegangsdeur aan de rechterkant heeft een daglicht met houten onderverdeling. De eerste verdieping telt drie getoogde vensteropeningen met ramen met houten onderverdelingen en transparant en oranje gekleurd vensterglas. Het middelste raam is lager uitgesneden dan de andere. Voor de ramen staan vensterleuningen in smeedijzer met een floraal motief. De tweede verdieping heeft een groot getoogd ' centraal drielicht rnet verdereonderverdelingen en transparent en paars glas. Het middelste gedeelte van het raam is lager uitgesneden en heefteen ijzeren vensterleuning met floraal rnotiet, De hoogste verdieping heeft een centraal rondboogvormig drielicht en wordt omlijst door een ontJastingsboog. Oak hier is het middelste raam lager uitgesneden en begrensd door een gelijkaardige vensterleuning. Het gebouw wordt bekroond door een overhangende kroonlijst met consoles. De binnenruimtes van het appartementsgebouw zijn bescheiden en eenvoudig. Er bevindt zich op de gelijkvloerse verdieping een kleine hal met links een binnendeur naar de voormalige winkel en een deur naar de traphal en de appartementen op de verdiepingen. Deze deuren hebben houten onderverdelingen en bevatten transparant en oranje glas. De oorspronkelijk twee ruimtes van de winkel worden gescheiden door een grote tussendeur. De tweede ruimte gaf aanvankelijk uit op een kleine koer, deze is momenteel overdekt en als derde ruimte in gebruik. De traphal, die toegang geeft tot de verdiepingen heeft beperkte afmetingen. De trap zelf is voorzien van een trapbalustrade met eenvoudige stijlen en met een trappaal die aan de top een geometrisch ornament heeft. De appartementen op de etages bestaan telkens uit twee ruimtes van geringe afmetingen en bevatten geen art nouveau elementen.
Waarde van het goed volgens de maatstaven vastgesteld in artikel 2, 1°, van de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake het behoud van het onroerend erfgoed: historische, esthetische en artistieke waarde Het gebouw is gelegen in de Roerneniestraat in Sint-Gillis. Deze straat, die tot 1918 Turkijestraat genoemd werd, werd getrokken op het rooilijnplan van de Koninklijke Besluitenvan 09-12-1862 en 10-04-1893. Oit heeft als gevolg dat de gebouwen in de straat een homogeen geheel vormen met gebouwen die opgericht werden vanaf 1885. Het gaat hierbij om opbrengsteigendommen met soms een vitrine voor winkels. Het gebouw op het nummer 40 past duidelijk in het kader van de ontwikkeling van de straat. Het werd opgericht in 1905 en bestaat uit appartementen op de verdiepingen en een dierenartsenpraktijk (vroeger een winkel) op de begane grond. Het gebouw werd gerealiseerd volgens de plannen van Paul Vizzavona (Parijs 1881 - Sanary-sur-Mer 1956) uit 1905. Deze Franse architect die in de leer ging in de Ecole des Arts Decoratifs in Parijs bij Charles Garnier, beroemd van de Opera te Parijs en Emile Bertone, vestigt zich v66r 1904 in Belgie. Vanaf dat jaar werkte hij immers als tekenaar in het atelier van Victor Horta. Hij verliet Belgis in 1914 bij het uitbreken van de eerste wereldoorlog. Hoogstwaarschijnlijk is het gebouw aan de Roemenlestraat het eerste gebouw dat Vizzavona autonoom realiseerde. Hij besteedde veel aandacht aan de uitwerking van de gevel. Het gebouw maakt een massieve indruk en domineert de aanpalende woningen. Dit was bij het ontwerp minder het geval door de bekroning van de kroonlijst met een accolade. Het massieve karakter wordt doorbroken door de belangrijke raampartijen. Deze ramen geven aan het gebouw een ontegensprekelijke elegantie. Deze raampartijen geven oak de indruk dat het appartementsgebouw binnenin heel ruim is. Het tegendeel is echter het . " ~tTEDELLtKEA De breedte van het huis bedraagt slechts 5,5 meter terwijl de diepte slechts ongeveer 6,5 meter b /
. ~;<.
It'¥:V" t'~. flJ/ \
r
'
,~
~~\
..;.~I r-:\ .L\ ~ [ rl
~
§
f
~
tr4 ~
~\ ~".\ ~\
~) ~
,.If
~fgj KANSE~~~/
Dat Vizzavona in de leer ging bij Victor Horta is duidelijk te merken in het smeedwerk op de etages. De vensterleuningen hebben een grate elegantie dankzij het florale motief dat erin verwerkt is. Nochtans is de invloed van Paul Hankar meer uitgesproken. Bij Hankar zijn de raampartijen van groat belang en nemen een dominante plaats in. Het raam op de tweede verdieping van het huis in de Roerneniestraat lijkt sterk op de ramen am de eerste verdieping van het Hotel Ciamberlani (1897 - beschermd 12-01-1983) in de Defacqzstraat nr. 48 te Eisene. Oak de verticaliteit en massiviteit vinden we terug bij Hankar. Het gebouw vertoont gelijkenissen met het Atelier Bartholorne aan de Tervurenlaan te Sint-Pieters-Woluwe (1898 afgebroken). Vizzavona onderging dus de invloed van de twee grootmeesters van de art nouveau te Brussel. Het is slechts in een latere fase van zijn werk als arch' ect dat hij een meer onafhankelijke koers zal varen. Oit blijkt uit het appartementsgebouw aan d Lombardstraat 30-32 te Brussel (1909) en het appartementsgebouw gelegen aan de Molierela n 177 en Brugmannlaan 176 te VorstlElsene (1908-1909) (beschermd 28-06-2001). In deze gebouwen vindt hij een evenwicht tussen art nouveau en Frans Classicisme.
Gezien am te worden gevoegd bij het be
t an
MA
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvernieuwin en Wetenschappelijk Onderzoek,
Jacques SIMONET De Staatsecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, belast met Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen en Bezoldigd Vervoer van Personen
Copie certlflee conforme Voor eensluidend afschrift
ANNEXE II A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE ENTAMANT LA PROCEDURE DE CLASSEMENT COMME MONUMENT DE CERTAINES PARTIES DE L'IMMEUBLE SIS RUE DE R013MANIE 40 A SAINT-GILLES.
BIJLAGE II VAN HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING HOUDENDE INSTELLING VAN DE PROCEDURE TOT BESCHERMING ALS MONUMENT VAN SEPAALDE DELEN VAN HET GEBOUW GELEGEN ROEMENIESTRAAT 40 TE SINT-GILLIS
DELIMITATION DE LA ZONE DE PROTECTION
AFBAKENING VAN DE VRIJWARINGSZONE
PLACE LOUIS MORle
R
PLAATS
o
o.6 MAI 2004
Vu pour etre annexe a l'arrete du
Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van
Le Ministre-President du Gouvernem nt de la Region de Bruxelles-Capitale, ch rg' Pouvoirs locaux, de l'Amenagement des Monuments et des Sites, de I Urbaine et de la Recherche scientifiq ,
De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Plaatselijke besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Stadsvemieuwing en Wet nschappelijk Onderzoek,
Jacques SIMONET Le Secretaire d'Etat a la Region de Bruxelles- De Staatssecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk ,. @, charge de l'Amenagement du Territoire, Gewest, belast met Ruimtelijke ants at Sites et du Transport remunere Monumenten en Landschappen en s pe es, ---'::::::::---~fefJ~lf-.\l.C:mJPersonen, I
•
,
opie certifiee
