8 april 2010 Evoluon, Eindhoven Congres Domotica voor duurzaam, veilig en comfortabel wonen

V A K M A G A Z I N E


V O O R

D O M O T I C A

&

S L I M

W O N E N

V O O R

D O M O T I C A

&

S L I M

W O N E N

V O O R

D O M O T I C A

&

S L I M

W O N E N

NUMMER 1-2 / 2010 PRIJS: € 9,95


8 april 2010 Evoluon, Eindhoven Congres ‘Domotica voor duurzaam, veilig en comfortabel wonen’ WLAN basis voor domotica SpeakerCraft Inbouwluidsprekers Samsung SP-a600 DLP-projector Interviews Achtergronden Reportages SMART HOMES MAGAZINE - november 2009

SHM_1001_p001_R00_COVER.indd 1

1

01-03-2010 19:38:45

Fascinerend, hoe high tech en design samen

Met één druk op de knop regelt u de lichtinval

Elke vorm, ronding en maat is mogelijk.

een superieur resultaat op kunnen leveren.

en sfeer in uw interieur, desgewenst via de

Als specialist in motorisatie en domotica

Bang & Olufsen bewijst dat met zijn audio- en

afstandbediening van uw Bang & Olufsen.

leveren we custom made oplossingen die

tv-installaties, Goelst met zijn hoogwaardige

Behalve voor conventionele gordijnen,

opvallen door kwaliteit.

gordijnsystemen. Kijk maar naar de perfecte

omvat onze range ook systemen voor

Wanneer gunt u zichzelf Goelst?

afwerking. Luister hoe geruisloos ze hun werk

paneelgordijnen, vouwgordijnen en licht-

Goelst Nederland, Lorentzstraat 11, Ede,

doen. En geniet van het bedieningsgemak.

koepels. Heeft u bijzondere wensen?

telefoon 0318 64 81 00, www.goelst.nl

SHM_1001_p002_ADV_GOELST.indd 2

01-03-2010 19:40:23

ntity.nl

Dat moet Goelst zijn!

SMART HOMES MAGAZINE INHOUD NUMMER 1/2 - MAART 2010

SPECIAL CONGRES ‘DOMOTICA VOOR DUURZAAM, VEILIG EN COMFORTABEL WONEN’

17

AGENDA

7

CONGRES ‘DOMOTICA VOOR DUURZAAM, VEILIG EN COMFORTABEL WONEN’

8

DUOTECNO

12

Gebruikersgemak en gemoedsrust

19

MANSVELD

14

Duurzaamheid in de Lichtstad

GREENPEAK

20

Op weg naar een betere, energiezuinige afstandsbediening

22

WENTZO

26

WLAN als basis voor domotica

AMX

34

Audio en video vergroeit steeds meer met IT

30

VAN HEESWIJK

38

Laurens Timmers: ‘Belangrijk is dat er vraag ontstat bij de consument’

CIB

46

Timing als succescriterum van bouwinnovatie

PROWORK HOME SYSTEMS

32

50

Thuis in geautomatiseerd wonen

SCHNEIDER ELECTRIC

64

Realiseer vandaag al energiebesparing tot 30%

EN VERDER

40

AXIS IP CAMERA VERRIJKT MET INTELLIGENTE SOFTWARE

44

CES VERSLAG

52

FABRIEKSBEZOEK PROJECTIONDESIGN

58

SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p003_inhoud.indd 3

3

01-03-2010 19:41:31

IPervoice Integraal communicatiesysteem voor woongebouwen Ipervoice brengt woongebouwen tot leven met een slim geïntegreerd communicatiesysteem. Bijna alles is mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan deurvideo, toegangscontrole met elektronische sleutels, camerabewaking en paniek- en inbraakalarm. Of aan video en voicemail van bezoekers, intercomfunctie tussen de appartementen en berichtendienst vanuit de beheerder. IP, CAT.5-bekabeling, veel gesprekskanalen... Ipervoice is onbeperkt uitbreidbaar, leeft mee met de wensen van de bewoners en laat zich op afstand beheren. Op www.elbotechnology.nl vindt u meer informatie over een alleskunner met veel installatiegemak. Compleet in communicatie, comfort en beveiliging

[ EISSOUND. You only have to listen ] Prowork Home Systems

Audioconcept voor:

Prowork Home Systems

Multiroom audio

Mastbos 17a

iPod® integratie

5531 MX Bladel (NL)

Custom install RDS radio

T +31 (0) 497 369 555 F +31 (0) 497 369 026

Intercom

E [email protected]

Babyfoon

I www.prowork.nl

Wekker

Nederlandse verdeler

EISSOUND New serie i500

01019 - PHS - Advertentie EISSOUND 192x125.indd 1

SHM_1001_p004_ADV_PHS_ELBO.indd 4

26-01-2010 22:08:02

01-03-2010 19:42:20

v a k m a g a z i n e


v o o r

V O O R

d o m o t i c a

D O M O T I C A

&

s l i m

&

S L I M

SMART HOMES MAGAZINE REDACTIONEEL

w o n e n

W O N E N

NUMMER 1/2 - MAART 2010

Nummer 1-2 / 2010 Prijs: € 9,95


V O O R

D O M O T I C A

&

S L I M

W O N E N

8 april 2010 Evoluon, Eindhoven 09.30 tot 17.00 Congres ‘Domotica voor duurzaam, veilig en comfortabel wonen’ WLAN Basis voor domotica

10 JAAR LATER… Van januari tot juli 2000 werden met medewerking van Smart Homes tal-

SpeakerCraft Inbouwluidsprekers

loze bezoekers rond geleid door een woning volledig uitgerust met dom-

Samsung SP-A600 DLP-projector

otica, in het eerste wooncomplex in Nederland, waarin ouderen gingen

Interviews Achtergrond Reportages Smart HomeS magazine - november 2009

1

wonen. Het was het befaamde domoticaproject van Henri Smits van Woningbouwvereniging ‘Helpt Elkander’ aan de Zuster Celinehof in Nuenen.

Smart Homes Magazine powered by AV&Domotica tweede jaargang, nummer 1-2 Smart Homes Magazine is het vakmagazine voor Domotica & Slim Wonen. Uitgever Stichting Smart Homes i.s.m. Xingo Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Duizelseweg 4A 5521 AC Eersel telefoon +31(0)497-514 984 [email protected] www.smarthomesmagazine.nl Verschijningsfrequentie 5x per jaar Hoofdredacteur Theo Wubbolts Stadhuisplein 343 5038 TH Tilburg telefoon +31(0)6-2244 3587 [email protected] Redactie Lonneke Lepelaars, Yvonne van der Ven, Theo Wubbolts met bijdragen van Laurens van Aggelen, Marnix Bosman, Klaas-Jan van Roekel en Ralf Stultiëns

Smart Homes was nauw betrokken bij de totstandkoming van dit pionierswerk van Henri Smits. Het was van grote betekenis in Nederland, omdat hierna vele tientallen projecten met soortgelijke technologische oplossingen gebouwd werden. Al die projecten hebben ons allen veel geleerd: welke techniek is al voorhanden, wat kost deze en hoe moet het geïnstalleerd worden. Maar bovenal, wat vinden bewoners er eigenlijk zelf van? Nu, 10 jaar terugkijkend, zien we dat die grote technologiepush enkele enorme bewegingen op gang gebracht heeft. In de eerste plaats ontstond er een grote golf nieuwe bedrijven en bedrijvigheid in het domoticagebied: nieuwe leveranciers van betere elektronische sloten, veel betere videointercom, betere sensoren, beter op elkaar afgestemde applicaties, et cetera. Maar ook gingen we steeds meer naar een dienstenmaatschappij. Dit kwam natuurlijk ook door de enorm sterke tendens naar digitalisering. En daarmee deed ook ICT zijn intrede in de domoticawereld. Via het Internet en digitale netwerken konden geleidelijk aan op afstand de gewenste aanpassingen in de woning verricht worden. En daarmee kwam ook de bewoner steeds meer centraal te staan. De bewoner, die niet meer alles, aanbodgericht, hoefde te accepteren. De uitrol van glasvezel zal nog meer mogelijkheden aan nieuwe woontechnologie bieden. We zullen straks projecten te zien krijgen, waarin moderne woontechnologie pas helemaal tot zijn recht komt: alle moderne diensten zullen, precies op maat en op wens/noodzaak voor de individu-

Advertentie acquisitie Timo van Leent telefoon +31(0)497-514 984 [email protected] Jean-Pierre Joos telefoon +31(0)13-543 3713 [email protected]

ele bewoner, via het meest ultieme breedbandnetwerk buiten en binnen

Leveringsvoorwaarden Overeenkomstig regelen advertentiewezen

Zijn we er dan, hebben we dan bereikt wat we wilden bereiken? Nee,

Vormgeving Harry Gijsbers BNO, Hilversum

een nieuwe ‘in-home’ revolutie: energieneutraliteit, het gebruik van duur-

© Copyright 2010 Het auteursrecht op de redactionele inhoud van dit vakmagazine wordt voorbehouden. Vermenigvuldiging en/of openbaarmaking van het blad of gedeelten daarvan op welke wijze dan ook zonder schriftelijke toestemming van de directie is verboden. Alhoewel de inhoud van dit vakmagazine met uiterste zorgvuldigheid wordt samengesteld, is de directie niet aansprakelijk voor eventuele (zet)fouten en/of schade die daarvan direct of indirect het gevolg zou kunnen zijn.

screenrevolutie en de opkomst van gezelschaps- en service robots maken

de woning op elke gewenste plek aangeboden worden. De wereld is in de afgelopen tien jaar enorm veranderd: ‘zielige’ bejaarden zijn zilvergrijze genieters geworden. Starre elektrotechnische schakelingen zijn digitale, zeer flexibele, ‘always on’ en overal bereikbare breedbanddiensten geworden. Smart Homes is ervan overtuigd dat we nu pas aan het begin staan van zame energie, maar ook de totale versmelting van TV en PC, de touchhet gebruik van breedband pas echt aantrekkelijk Ad en Corien van Berlo


SHM_1001_p005_R02_COLOFON.indd 5

5

01-03-2010 19:43:51

Zorg & ICT stand 01 B098 IP technologie Personenalarmering Open source software Meldkamerfunctie Projectbegeleiding Advies

www.plucare.nl

Zoek de verschillen! U ziet twee - op het eerste oog - identieke woningen. Toch zit er een wereld van verschil tussen beide. Links ziet u een traditionele woning; rechts een woning volgens het concept Slim Bouwen®. Dit concept wint op elk terrein ten opzicht van de traditionele woning. Van bouwtijd, energiegebruik en flexibiliteit tot inrichtingsvrijheid en aanpassingsvermogen. Alles waarmee u volledig bent ingericht op een Spaarzame en Generatiebestendige toekomst. Slim Bouwen® is hét bouwconcept van de toekomst. ZBO Bouw geeft hier invulling aan met Generatiebestendig en Spaarzaam Wonen. Deze woningen zijn bijzonder energiezuinig, milieubewust en in de toekomst makkelijk aan te passen aan veranderende woonwensen. Zonder breekof hakwerk. Bovendien staat de woning in 10 weken op uw bouwkavel! En daarbij doet u geen enkele concessie qua ontwerp, kwaliteit en uiterlijk ten opzichte van een traditionele woning.

Spaarzaam en Generatiebestendig Wonen maakt het verschil dankzij: • • • • • • •

Een aanzienlijk bouwkostenreductie; Meer kwaliteit zoals thermisch comfort, hogere geluidsisolaties en energiebesparing; Ruimte om extra wensen qua ruimte, architectuur of comfort te realiseren; Biedt alle ruimte aan domotica en installaties d.m.v. een holle vloer in combinatie met uniek gootsysteem; Alle installaties zijn achteraf bereikbaar; Hoge restwaarde door de aanpasbaarheid en hoge kwaliteitstandaard; Zeer korte bouwtijd;

Spaarzaam en Generatiebestendig Wonen wint op elk terrein! Meer weten? Specifieke en technische informatie vindt u op spaarzaamwonen.nl en op generatiebestendigwonen.nl. U kunt ook direct contact opnemen met ZBO Bouw via tel. (0413) 341 888.

SPAARZAAMWONEN

SHM_1001_p006_ADV_Plucare_ZBO.indd 6

Ontwikkeling:

Ondersteuning:

01-03-2010 19:44:41

Smart Homes Magazine - Agenda Beurs 17 t/m 18 maart 2010

Beurs 11 t/m 16 april 2010

Partnerdag 16 september 2010

Bouw & ICT

Light + Building

Partnerdag Smart Homes

Het platform voor ICT toepassingen en diensten in de hele bouwkolom Organisatie: VNU Exhibitions Locatie: Jaarbeurs Utrecht Meer informatie: www.bouw-en-ict.nl

Organisatie: Messe Frankfurt Locatie: Frankfurt Meer informatie: www.light-building.com

Organisatie: Stichting Smart Homes Locatie: Mansveld, Eindhoven Voor wie: alle leden van de partner community van Smart Homes Meer informatie: www.smart-homes.nl, 0497-514984, [email protected]

Beurs 30 maart t/m 1 april 2010

Zorg & ICT Het platform voor ICT toepassingen en diensten in de zorgsector Organisatie: VNU Exhibitions Locatie: Jaarbeurs Utrecht Meer informatie: www.zorg-en-ict.nl Congres 8 april 2010

Domotica voor duurzaam, veilig en comfortabel wonen Organisatie: Stichting Smart Homes Locatie: Evoluon, Eindhoven Kosten: € 295,- (excl. BTW), partners van Smart Homes betalen € 175,Meer informatie: www.smart-homes.nl, 0497514984, [email protected]

Beurs 20 t/m 22 april 2010

Installatie Vakbeurs Organisatie : Evenementenhal Gorinchem Locatie: Gorinchem Meer informatie: www.evenementenhalgorinchem.nl Partnerdag 20 mei 2010

Partnerdag Smart Homes Organisatie: Stichting Smart Homes Locatie: Schneider Electric, Hengelo Voor wie: alle leden van de partner community van Smart Homes Meer informatie: www.smart-homes.nl, 0497514984, [email protected] Congres 24 juni 2010

Beurs 12 t/m 15 oktober

Beurs Energie Organisatie: VNU Exhibitions Locatie: Brabanthallen,‘s Hertogenbosch Meer informatie: www.energievakbeurs.nl Beurs 17 en 18 november 2010

De Beurs Domotica & Slim Wonen Organisatie: Stichting Smart Homes Locatie: Evoluon, Eindhoven Meer informatie: www.beursdomoticaenslimwonen.nl, 0497-514984 [email protected]

Domotica voor de Zorgomgeving Organisatie: Stichting Smart Homes Locatie: Evoluon, Eindhoven Kosten: € 295,- (excl. BTW), partners van Smart Homes betalen € 175,Meer informatie: www.smart-homes.nl, 0497-514984, [email protected]

Smart Homes Magazine - maart 2010

SHM_1001_tentoonstellingen.indd 7

7

01-03-2010 19:45:51

SMART HOMES MAGAZINE

CONGRES DOMOTICA VOOR DUURZAAM, V DONDERDAG 8 APRIL 2010, 09.30 – 17.00 UUR, EVOLUON TE EINDHOVEN PROGRAMMA Het programma bestaat uit twee gedeelten. In de ochtend zullen 3 key-note sprekers hun visie geven op o.a. regelgeving, samenwerking en financiering. In de middag starten we het verdiepingsprogramma met 5 parallelsessies. Elke thema bestaat uit 4 verschillende lezingen. DE THEMA’S ZIJN: Zaal 1: Duurzaam wonen met domotica Zaal 2: Domotica voor veiligheid & toegangscontrole Zaal 3: Breedband als katalysator voor domotica & entertainment Zaal 4: Domotica: samenwerking, integratie & plan van aanpak Zaal 5: Domotica & flexibele infrastructuur Experts, praktijkvoorbeelden en ervaringen worden gepresenteerd. Elk onderwerp wordt afgesloten met een interactieve discussie. Voor het meest actuele programma kijk op de website www.smart-homes.nl.

Momenteel leven we in een digitaal tijdperk. Daarin is het belangrijk om een balans te vinden in de geboden oplossingen om comfortabel, veilig en duurzaam te wonen. De afgelopen jaren hebben vele ontwikkelingen plaatsgevonden op het gebied van domotica. De producten worden slimmer, huizen en gebouwen worden slimmer en bewoners komen steeds meer centraal te staan. Belangrijk is om deze bewoners te ondersteunen om zuiniger met energie om te gaan, dan wel duurzame bronnen beter te benutten en zich ook nog veilig te voelen in hun leefomgeving! Maar er is nog veel te leren, hoe stemmen we deze technologie op elkaar af en integreren we deze op de juiste manier? Het congres “Domotica voor duurzaam,veilig en comfortabel wonen” belicht alle aspecten van technologie, gebruik, ervaringen en nieuwe mogelijkheden van domotica. Tijdens het congres zal blijken dat domotica veel meer behelst dan alleen zorg. Het congres beoogt juist om alle andere mogelijkheden en kansen aan het licht te brengen én te bespreken. Want met domotica kan veel meer gerealiseerd worden; zoals een comfortabel en gezond leven voor iedereen. Omdat we in de komende jaren staan voor de enorme opgave om woningen veel energiezuini8

SMART HOMES MAGAZINE - maart

SHM_1001_p008_011_Congres.indd 8

ger te maken, zal de heer Jan Terlouw, voorzitter van het Platform Energietransitie Gebouwde Omgeving, dit jaar de aftrap verrichten. Daarna zullen we vanuit een van de netwerkbedrijven horen hoe in de nabije toekomst slimme woningen het goedkoopst energie kunnen inkopen. Een overzicht van de betekenis van echte breedband op het “nieuwe TV kijken” en de betekenis hiervan voor de infrastructuur van een woning, komt ook nog in het ochtendprogramma aan bod. In de namiddag zijn er liefst vijf parallelworkshops, waarin steeds 4 sprekers dieper ingaan op deelaspecten van slimme technologie naar en in slimme woningen: duurzaam wonen, veiligheid en toegangscontrole, glasvezel, een flexibele basisinfrastructuur en hoe je een domoticaproject doelmatig en efficiënt aanpakt. Met maar liefst 24 presentaties is het congres interessant voor iedereen die zich bezig houdt met slimme technologie naar en in de woning. Kortom: Heeft u een project met domotica voor handen of bent u zich aan het oriënteren op dit specifieke vakgebied? Mis dit congres dan niet! Een uitstekende gelegenheid om kennis op te bouwen en te netwerken met specialisten en andere personen die domotica tot hun professie hebben.

VOOR WIE IS DIT CONGRES BESTEMD? Op deze dag worden in het Evoluon circa 250 deelnemers verwacht: Woningbouwcorporaties, overheden, projectontwikkelaars, architecten, adviesbureaus, aannemers, installateurs, systeem integrators, belangenverenigingen, toeleveranciers, ICT en zorginstellingen. AANMELDEN U kunt zich aanmelden via het inschrijfformulier op de website: www.smart-homes.nl. De kosten voor het congres bedragen € 295,- per persoon. Indien u meer collega’s aanmeldt, dan krijgen deze € 45,- korting! Partners van Smart Homes ontvangen een standaard korting en zij betalen € 175,Alle prijzen zijn per persoon en excl. BTW. CONTACT Stichting Smart Homes Duizelseweg 4A, Eersel 0497-514984 0497-518542 [email protected] www.smart-homes.nl

2010

01-03-2010 19:47:17

M, VEILIG EN COMFORTABEL WONEN PROGRAMMA 09.30 – 10.00 UUR ONTVANGST MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT 10.00 - 10.10 UUR OPENING PLENAIR PROGRAMMA De heer Ad van Berlo – Stichting Smart Homes Dagvoorzitter Ad van Berlo zal in zijn korte inleiding aangeven hoe belangrijk het wordt dat technische oplossingen diverse zaken in de slimme woning gaan combineren: minder energieverbruik, meer breedband naar de woning toe, en slim thuis leren, werken en ontspannen. 10.10 - 10.40 UUR VERANDERING IS NODIG: ENERGIETRANSITIE IN DE GEBOUWDE OMGEVING De heer Jan Terlouw Platform energietransitie Gebouwde Omgeving Energietransitie is onontkoombaar. In de gebouwde omgeving zullen we veel energie moeten gaan besparen met betere isolatie, zuiniger apparaten, minder energieverspillend gedrag en veel duurzame energieopwekking. Maar het kan, en we gaan het in gang zetten! 10.40 - 11.10 UUR SLIMME ENERGIEDISTRIBUTIE VOOR SLIM WONEN De heer Bram Reinders - Alliander Energie is onlosmakelijk verbonden met ons dagelijks leven. We kunnen niet meer zonder. Alliander zorgt ervoor dat iedereen die energie elke dag geleverd krijgt. Dat is maatschappelijk gezien een belangrijke taak.

11.10 – 11.30 UUR PAUZE 11.30 - 12.00 UUR MET TWEE SCHERMEN OP DE BANK De heer Merien ten Houten - Iphion Waarom TV zich ook in de toekomst anders ontwikkelt dan de PC of de mobiele telefoon. De technologie convergeert, maar interactiviteit zal belangrijk blijven voor het persoonlijke scherm. Het grote scherm in de huiskamer moet vooral vermaak blijven bieden zonder al te veel rompslomp. 12.00 - 12.30 UUR DUURZAAMHEID PUSH VOOR DOMOTICA? De heer Albert Koedam - Aedes, samen met een corporatiebestuurder De eerste generatie Domotica werd getrokken door corporaties. Bij de 2e generatie waren dat vooral de zorgorganisaties. Integrale Domotica (de 3e generatie) biedt corporaties door de koppeling aan duurzaamheid een nieuwe kans om het voortouw te nemen. Duurzaamheid is weer helemaal terug op de agenda. Koppeling met Zorg en Welzijn ligt voor de hand. 12.30 – 12.40 UUR AFSLUITING DAGVOORZITTER DE HEER AD VAN BERLO MET AANKONDIGING PARALLELSESSIES 12.40 - 13.30 UUR LUNCH MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT

Parallelsessie Duurzaam wonen met domotica 13.30 – 13.40 UUR - INLEIDING DOOR DE VOORZITTER De heer Erik Bek - E&B / Engineering & Bouwbegeleiding 13.40 - 14.10 UUR - GROEN RENOVEREN De heer Stijn van der Weegen - Van der Weegen Bouwmaatschappij Het ontwikkelen van een business concept waarbij in samenwerking met diverse bedrijven en organisaties in wijken / buurten planmatig vastgoed duurzaam verbeterd wordt. Hierdoor ontstaat er een significante meerwaarde voor de huiseigenaar/ -gebruiker. Om het product duurzaam renoveren voor de klant aantrekkelijk te maken, wordt er een totaal concept ontwikkeld inclusief een financieringsconstructie waarmee de klant ook direct financieel voordeel behaald. De maandelijkse lasten van de financiering dienen dus lager te zijn dan de besparing op energie kosten die wordt gerealiseerd door het uitvoeren van de duurzaamheidmaatregelen. Van der Weegen wil in dit proces de initiatiefnemer en regiespeler zijn zodat de klant 1 aanspreekpunt heeft. 14.10 - 14.40 UUR - WARMTEPOMPEN MAAR WELKE! De heer Pedro Matser - Stichting Warmtepompen/Horos Klimaattechniek BV Er zijn tientallen verschillende uitvoeringen en soorten warmtepompen voor de utiliteit en woningbouw, denk aan lucht/lucht of lucht/water of water/water. Welke uitvoering pas ik in welke situatie toe en wat zijn de voor- en nadelen en wat zijn de kosten? 14.40 – 15.00 UUR - PAUZE MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT – MOGELIJKHEID VOOR TRANSFER 15.00 – 15.30 UUR - SLIMMER DUURZAAM WONEN MET EEN SLIMME METER De heer Frank Loois Eneco Retail B.V. Naast duurzame energie zoals Windstroom en Ecogas ondersteunt Eneco haar klanten met extra diensten. Diensten waardoor klanten inzicht krijgen in hun verbruik en besparingsacties worden beloond. Veel van deze diensten zijn gebaseerd op de slimme meter die de komende jaren de analoge meters zal gaan vervangen. In dit half uurtje gaan we in op o.a. de volgende vragen: Wat doet een slimme meter nu echt, wanneer krijgt iedereen er twee en wat heeft de gemiddelde Nederlander hier nu aan? 15.30 – 16.00 UUR - WAARSCHUWENDE LAMPEN EN VERLEIDENDE ROBOTS: EFFECTIEVE BEÏNVLOEDING VAN ENERGIEBESPAREND GEDRAG DOOR PERSUASIVE TECHNOLOGY. De heer Jaap Ham Technische Universiteit Eindhoven In deze presentatie wordt een overzicht gegeven van een onderzoeksproject dat bestudeert hoe energiebesparend gedrag gestimuleerd kan worden door robots, avatars (mens-

achtige gezichten op een beeldscherm), lampen die van rood naar groen veranderen en andere persuasive technology. Dit project wordt uitgevoerd door de Technische Universiteit Eindhoven, Smart Homes en de Universiteit van Tilburg. Dit onderzoek maakt gebruik van een combinatie van technieken uit de kunstmatige intelligentie (agent-technologie) en inzichten uit de sociale psychologie. 16.00 – 16.15 UUR - AFSLUITENDE DISCUSSIE PARALLELSESSIE ONDERLEIDING VAN DE VOORZITTER

Parallelsessie Domotica voor Veilig Wonen 13.30 – 13.40 UUR - INLEIDING VOORZITTER De heer Bas Goosen - Stichting Smart Homes 13.40 - 14.10 UUR - DE KLANT IS DE TECHNIEK VOORBIJ! De heer Marc Huitink - Homesafety Het technisch kunnen is schier oneindig. Het vertrouwen in de techniek groot. Toch kiest de consument niet op techniek, maar op de gepresenteerde oplossing. En in bijna alle domotica oplossingen is dat de uiteindelijk ervaren dienstverlening. Wat is er voor me opgelost en hoe is het gedaan. 14.10 - 14.40 UUR - VEILIG WONEN MET DOMOTICA VERSUS VEILIG WONEN DOOR DOMOTICA De heer Fred Stolwijk - Interseco BV Domotica verschaft u comfort. Veiligheid ontstaat door de juiste beveiligingsmaatregelen te treffen. Het omgaan met beveiligingsinstallaties wordt vaak als lastig of hinderlijk ervaren en is dan een belemmering van leefgewoonten en het woongenot. Het is echter mogelijk om het gemak en het comfort dat domotica u biedt, tevens van toepassing te laten zijn op de beveiligingsmaatregelen in en om uw woning. 14.40 – 15.00 UUR - PAUZE MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT – MOGELIJKHEID VOOR TRANSFER 15.00 – 15.30 UUR - MEER COMFORT EN VEILIGHEID MET DOMOTICA De heer Gerard Donkers – Welvaarts Elektro Er zijn vandaag de dag vele autonome beveiligingssystemen verkrijgbaar op het gebied van bijvoorbeeld inbraakdetectie, brandmelding, toegangscontrole en camerasystemen. De werking van deze onderlinge systemen kunnen bij integratie met domotica beduidend verbeteren en daarmee dus ook de veiligheid en het comfort in uw leef- en woonomgeving. Aan de hand praktische voorbeelden zal Gerard Donkers u in deze lezing informeren over wat de mogelijkheden zijn. 15.30 – 16.00 UUR - STAPPENPLAN VOOR EEN SUCCESVOL TOEGANGSCONTROLESYSTEEM De heer Peter Heemstra – ACES (adviescentrum elektronisch sluiten) SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010


9

01-03-2010 19:47:18

Energie is niet gratis, maar leren hoe te besparen wel Schrijf u vandaag nog in bij de Energy University voor een GRATIS cursus over energiebesparing. Zelfs nu de economische crisis het bedrijfsleven in z’n greep houdt, blijft het energieverbuik naar verwachting flink stijgen. Dit betekent extra kosten voor zowel bedrijven, overheden als consumenten. Daarnaast stelt de digitale economie geheel nieuwe eisen en laten de opwarming van de aarde en andere milieuoverwegingen weinig ruimte toe voor fouten. Maar er is ook goed nieuws: onze Energy University kan uw bedrijf door deze moeilijke tijden loodsen. De Energy University is online toegankelijk en is een on-demand informatiebron voor iedereen die de energie-efficiency binnen zijn organisatie wil verbeteren. De cursussen zijn gebaseerd op de filosofie die ten grondslag ligt aan energie-efficiency en –besparing. De onderwerpen die aan bod komen zijn: energieverbruik, toepassingen, ROI-berekeningen en oplossingen voor wijzigingen die daadwerkelijk nut hebben. Volg zelf de cursussen of laat een ‘energie-expert’ in uw organisatie dit doen, zodat u beter bent uitgerust om de huidige of onverwachte nieuwe problemen het hoofd te bieden. Dat onze energiebehoefte de kritieke fase nadert, is geen nieuws; de druk op uw financiën en op het milieu is nog nooit zo hoog geweest. Het is tijd om zuiniger om te gaan met energie; tijd voor de Energy University.

Zet een stap in de goede richting voor een lager energieverbruik De Energy University richt zich op belangrijke eindmarkten die samen goed zijn voor 72 procent van het wereldwijde energieverbruik:

> Energie en infrastructuur > Industrie > Gebouwen > Datacenters en netwerken Met de onlinecursussen van de Energy University kunt u mensen binnen uw bedrijf opleiden tot experts op het gebied van energie-efficiency.

Schrijf u vandaag nog in voor een GRATIS cursus!

Ga naar www.SEreply.com en voer de actiecode 76370v

©2010 Schneider Electric Industries SAS, All Rights Reserved. Schneider Electric and APC are owned by Schneider Electric, or its affiliated companies in the United States and other countries. • 998-2269_NL

SHM_1001_p010_ADV_SCHNEIDER.indd 10

01-03-2010 19:49:04

Elektronische toegangscontrolesystemen bieden door de tal van nieuwe ontwikkelingen vele mogelijkheden op Domotica gebied, maar welk systeem biedt de gevraagde oplossing? D.m.v. een overzichtelijk stappenplan worden alle aspecten (advies, implementatie, draagkracht, innovaties enz.) voor veilig wonen doorlopen en laat Peter Heemstra door praktijkvoorbeelden valkuilen zien waar men tegenaan kan lopen. 16.00 – 16.15 UUR - AFSLUITENDE DISCUSSIE PARALLELSESSIE ONDERLEIDING VAN DE VOORZITTER

Parallelsessie Breedband als katalysator voor Domotica 13.30 – 13.40 UUR - INLEIDING VOORZITTER De heer Ad van Berlo – Stichting Smart Homes 13.40 - 14.10 UUR - DE NUENENSE GLASVEZELPROEFTUIN ALS SPRINGPLANK VOOR DOMOTICA INNOVATIE De heer Henri Smits - Woningbouwvereniging Helpt Elkander te Nuenen. Dankzij de totale verglazing van Nuenen beschikt elke woning over superbreedband. Domotica verandert steeds meer naar dienstenaanbod. De combinatie glasvezel-domotica zorgt voor enorme nieuwe innovatieimpulsen, vraaggestuurd en merkonafhankelijk. 14.10 - 14.40 UUR - STATUS EN BELEID VAN BREEDBAND EN DOMOTICA IN DE GEMEENTE EINDHOVEN De heer Ad Ketelaars Domotica is een containerbegrip met welhaast oneindige toepassingen in en rondom de woning. Kortom er bestaat geen twijfel over de potentiele voordelen die het kan bieden voor zowel de vraag als wel de aanbod kant. Helaas moeten we constateren dat de vraagkant onvoldoende ontwikkeld is en de aanbodkant versnipperd, verkokerd en productgeorienteerd is. Een betere afstemming tussen vraag en aanbod, integrale samenwerking in de relevante keten en invulling van slimme combinaties in gedeelde voorwaarden en voorzieningen is noodzakelijk. Een open (op glasvezel) gebaseerde infrastructuur is een natuurlijke basis voor domotica toepassingen t.b.v. Smart Living. 14.40 – 15.00 UUR - PAUZE MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT – MOGELIJKHEID VOOR TRANSFER 15.00 – 15.30 UUR - OVER DE SOCIO-ECONOMISCHE EFFECTEN VAN GLASVEZELNETWERKEN OP GEBRUIKERS De heer Bart Sadowski – Technische Universiteit Eindhoven Een aantal onderzoeken heeft aangetoond dat gebruikers nauwelijks interesse lijken te hebben voor nieuwe breedbanddiensten. Ons onderzoek heeft laten zien dat deze bewerkingen niet kloppen en dat gebruikers wel actief bij het introduceren van nieuwe breedbanddiensten op basis van glasvezelnetwerken willen zijn betrokken. 15.30 – 16.00 UUR - BREEDBAND, DE SLAGADER VAN DE DUURZAME SAMENLEVING De heer Jos van der Klauw – KPN De manier waarop we nu en straks communiceren en media gebruiken, zorgt voor de vraag naar extra bandbreedte. Met glasvezel zijn consumenten, organisaties en bedrijven klaar voor de toekomst, want hiermee zal een van de laatste beperkingen van internet worden opgeheven: bandbreedte. KPN is ervan

overtuigd dat glasvezel de superieure technologie zal zijn voor de toekomst. De infrastructuur in Nederland zal, ook op het gebied van domotica en informatisering in woningen veel informatie moeten transporteren. De spreker gaat in op de noodzaak van het verhogen van de bandbreedte om daarna in te gaan op de wijze waarop KPN daarin de komnede jaren gaat voorzien. 16.00 – 16.15 UUR - AFSLUITENDE DISCUSSIE PARALLELSESSIE ONDERLEIDING VAN DE VOORZITTER

Parallelsessie Domotica: Samenwerking, Integratie & Plan van Aanpak 13.30 – 13.45 UUR - INLEIDING VOORZITTER De heer Maarten van der Boon – Uneto-Vni Vakgroep DSI 13.45 - 14.15 UUR - DE MOEILIJKHEIDSGRAAD VAN BOUWEN ZIT IN DE ONDERLINGE COMMUNICATIE De heer Will Brands - Klokbouw Essentieel voor het slagen van de implementatie van domotica in een complex is het behouden van een goede dialoog, creëer een goede overleg structuur, met een sfeer waarin iedereen zijn of haar standpunten bespreekbaar kan maken. 14.15 - 14.45 UUR - IS DE TRADITIONELE BOUWKOLOM DOMOTICA PROOF De heer Laurens Timmers – Van Heeswijk Elektrotechniek Kun je binnen de traditionele bouwkolom succesvol domotica systemen toepassen? Volgens Van Heeswijk is dit prima mogelijk, mits… Projectontwikkelaars, aannemers, woningbouwcoöperaties en consumenten hebben een dringende behoefte aan domotica systemen. Zijn ze zich daar echter wel bewust van. 14.45 – 15.15 UUR - PAUZE MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT – MOGELIJKHEID VOOR TRANSFER 15.15 – 15.45 UUR - SAMEN BOUWEN AAN EEN GELUKKIG LEVEN De heer Foppe Rauwerda – Van Aarle De Laat Actuele ontwikkelingen op het gebied van wonen en domotica en het effect hiervan op de aanpak van een project staan centraal in deze lezing. Is de aanpak van een bouwproces een goede leidraad om in te spelen op krimp en ontgroening of moeten we gereedschappen uit de marketing of verandermanagement gaan inzetten? Ook wordt ingegaan op de rollen van de verschillende stakeholders bij een domotica project. 15.45 – 16.15 UUR - DE SUCCESFORMULE VOOR INTEGRALE DOMOTICA PROJECTEN! De heer Marco Keizers - Elektrokern Solutions en de heer Marco Thiele - AMX Ieder domotica project is inhoudelijk anders en behoeft andere specialismen voor een succesvol eindresultaat. Wij zijn van mening dat met een beproefd plan van aanpak deze verschillende projecten succesvol kunnen worden afgerond. Hierbij houden wij rekening met de verschillende deelgebieden die als resultaat één werkende totaal oplossing gaan vormen en in dienst staan van gebruikers en beheerders. Geen misverstanden gedurende de uitvoering en geen verrassingen bij de oplevering.

Parallelsessie Domotica & Flexibele Infrastructuur 13.30 – 13.40 UUR - INLEIDING VOORZITTER De heer Bart Munsters – Vesteda 13.40 - 14.10 UUR - DE DIENSTGESTUURDE MAATSCHAPPIJ - IMPACT OP DE INFRASTRUCTUUR De heer Frank van Leeuwen – Stichting ELUX Diensten krijgen in onze maatschappij een prominente rol. De opkomst daarvan strekt zich inmiddels ook uit tot de woning. In combinatie met de toenemende dienstendiversiteit zal dit de infrastructuur in en rondom de woning beïnvloeden. Maar hoe groot is die invloed en welke rol speelt standaardisatie daarbij? Kan tijdens het bouwproces al rekening worden gehouden met het dienstenaanbod? 14.10 - 14.40 UUR - EÉN CROSS-SECTORALE INFRASTRUCTUUR VOOR ALLE IN-HUIS DIENSTEN De heer Bart Nieuwenhuis – Exser, UT, Senter Novem IOP Nederland heeft de beste communicatie-infrastructuur ter wereld. De dienstenontwikkeling gaat nog langzaam en wordt nog steeds gescheiden ontwikkeld. Het internet vormt op dit moment al de gemeenschappelijke basis voor uitwisseling van vrijwel alle gegevens. deze ontwikkeling kan nog veel verder worden doorgezet door gebruik te maken van een centrale voorzieningen, in-huis sensoren en slimme basisdiensten. Die vormen de basis voor vele op maat gesneden diensten voor medische zorg, energie, of om te telewerken of te ontspannen. 14.40 – 15.00 UUR - PAUZE MET BEZOEK AAN DE INFORMATIEMARKT – MOGELIJKHEID VOOR TRANSFER 15.00 – 15.30 UUR - DRAADLOZE SENSOR NETWERKEN – DE NIEUWE INNOVATIEGOLF De heer Wim Hendriksen – Fontys Hogeschool ICT, Eindhoven Draadloze Sensor Netwerken breken de komende jaren door. Denk aan een sensornode van twee euro, die even groot is als een munt van twee euro. Wat kun je allemaal verzinnen als je een paar honderd van die dingen achter het behang plakt die samen mooie dingen kunnen doen. 15.30 – 16.00 UUR - INNOVATIEVE MEEDENKENDE AANNEMER MAAKT RUIMTE VOOR DOMOTICA De heer Peter van de Burgt en Willem van de Burgt - ZBO Bouw BV Domotica is in opkomst. De mogelijkheden zijn enorm. Bij de bouw van de woning moet de aannemer hier rekening mee houden. Dit begint met een flexibele infrastructuur. Peter van de Burgt is een innovatieve aannemer die meedenkt over de toekomst en het slim bouwen. Wat is de meerwaarde voor de aanemer en wat beteknt dit voor de verkoop van de woning? 16.00 – 16.15 UUR - AFSLUITENDE DISCUSSIE O.L.V. DE VOORZITTER

16.15 – 16.45 UUR - AFSLUITENDE DISCUSSIE PARALLELSESSIE ONDERLEIDING VAN DE VOORZITTER



11

01-03-2010 19:48:08

SMART HOMES MAGAZINE DUOTECNO THEO WUBBOLTS

DUOTECNO CREËERT:

GEBRUIKERSGEMAK EN GEMOEDSRUST MET ÉÉN DRUK OP DE KNOP EN BINNEN ÉÉN TEL SPRINGT DE RADIO AAN OP DE JUISTE ZENDER, GAAN DE GORDIJNEN DICHT, DIMT DE VERLICHTING EN SPRINGT DE OPENHAARD AAN. ZOMAAR EEN VAN DE VELE SFEERBEELDEN DIE WE TEGENKOMEN BIJ EEN REFERENTIEPROJECT VAN DUOTECNO NEDERLAND, LEVERANCIER VAN HET DUOTECNO DOMOTICASYSTEEM. DE VOORDELEN: STABIEL,GEMAKKELIJK TE PROGRAMMEREN, VELE INTERFACES, GEBRUIKERSGEMAK EN GEMOEDSRUST.

“A

ls jij ‘s nachts moet opstaan, wordt dit gesignaleerd door bewegingssensoren en gaat de verlichting voor tien procent aan, zodat medebewoners niet wakker worden. Maar stel, er is brand. Door de alarmmelding gaan de gordijnen open, wordt de verlichting honderd procent, gaan de rolluiken open en vind je een weg naar buiten. En in het geval van een inbraak, knippert de verlichting zowel binnen als buiten aan en uit, zodat buurtbewoners worden gealarmeerd. Bovendien kun je altijd inloggen op het systeem en toegang krijgen tot de woning, mocht er iets aan de hand zijn.” Veiligheid, comfort en luxe zijn volgens Ruud van Bakel van Duotecno dé voordelen van domotica. Maar ook energiebesparing: “Ga je op vakantie, dan kunnen met één eenvoudige handeling meteen de verwarming omlaag, gashaard uit en alle verlichting uit. Ook kun je met het domotica-systeem modulair opbouwen. Door de bekabeling in de basis van de woning goed aan te leggen, begin je met een goed basissysteem en kun je het systeem altijd nog beter aanpassen en uitbreiden.” Hiervoor is de expertise van 12


SHM_1001_p012_013_Duotecno.indd 12

Duotecno vereist. “Wij maken de interface voor het aansturen van elektrische componenten en het domotica-netwerk, zoals een multimedia-pc, Bose Lifestyle of alarminstallatie” SFEREN Deze voordelen vinden we verenigd terug bij een zeer verrassende woning in Noord-Brabant. In de keuken hangt een touchscreen met MyHome applicatie, een digitale plattegrond waarmee de bewoner alle leefruimtes afzonderlijk kan bekijken en zijn hele woning kan bedienen. In één oogopslag ziet hij meteen welke voorzieningen in andere leefruimtes zijn geactiveerd. Ook kan hij op het scherm televisie kijken, zijn e-mail lezen, internetten en temperaturen per verschillende ruimtes reguleren. Belt er iemand aan, dan verschijnt er een pop-up scherm. De bewoner ziet wie bij zijn voordeur staat en kan met één druk op de knop de deur openen. Is hij afwezig, dan kan hij later altijd terugzien wie er aan zijn voordeur heeft gestaan. De cameraopnames worden automatisch opgeslagen. Hierop legt Van Bakel het principe uit van ‘sferen’,

2010

01-03-2010 19:50:55

Duotecno Nederland is sinds een paar jaar trendsetter in systeemintegratie in de residentiële markt. De nieuwigheden in het gamma bieden echter ook heel wat mogelijkheden naar andere markten, zodat een nieuwe fase is aangebroken in de evolutie van Duotecno. Het bedrijf gelooft rotsvast in de samenwerking met installateurs en distributeurs. NIEUWE PRODUCTEN De Smartbox voor collectieve gebouwen, de nieuwe touch screens en drukknoppen in elegante glasafwerking, de TCP/IP module… 2009 is overduidelijk een jaar geweest waarin de R&D bij de Duotecno fabrikant in België op volle toeren draaide. Ook dit jaar komen er met o.a. de RS232 interface en de KNX-interface nog belangrijke nieuwigheden bij. Met de smartbox krijgt u de beproefde Duotecno technologie met 16 inputs, 6 dimmers en 6 relais in een makkelijk te installeren behuizing. Ideaal voor appartementen, hotelkamers, kantoren of andere publieke gebouwen. Stand-alone of in cascade, met of zonder touchscreen, en compatibel met de bestaande modules. Een budgetvriendelijke standaardoplossing zonder in te boeten op de kwaliteit. De eyecatcher bij de nieuwe producten is echter zonder meer het prachtige nieuwe TFT touchscreen. Een volledig nieuwe processor, met eindeloze mogelijkheden, die ook grafisch de lat zeer hoog legt.

een vooraf ingestelde combinatie van handelingen die door de bewoner zijn afgestemd op een type sfeer en na het intoetsen gelijktijdig plaatsvinden. “Bij het intoetsen van ‘bezoek’ gaat de muziek zachtjes aan en dimt de verlichting. En wil de bewoner een boek lezen, dan wordt de verlichting in de woonkamer net iets feller.” UNIVERSEEL Veiligheid staat hier voorop. Zo is de complete branden inbraakinstallatie geïntegreerd in het domotica systeem. Te bedienen met de Bose afstandsbediening, waarmee Duotecno een interface heeft gemaakt. Van Bakel: “Bose gebruikt RF-afstandsbediening. Hiermee kun je domotica-systemen aansturen, zonder ermee te richten. Wij hebben daar een universele afstandsbediening van gemaakt. Zo uniek, dat zelfs Bose America er versteld van stond. Het Duotecno domoticasysteem heeft als voordeel voor de installateur dat het erg gemakkelijk te programmeren is. Er is een tweedaagse cursus: één voor beginners, en één voor gevorderden. Daarmee kun je al het hele systeem programmeren, waarmee wij onze concurrentie ver achter ons laten”, aldus Van Bakel, die vooraf altijd in kaart brengt welke functies de klant belangrijk vindt. “Wij stemmen de programmering af op de leefsituatie en wensen van de klant. Daarna gaan we steeds een stapje verder, zodat we de complete woning gebruikersvriendelijk kunnen bedienen.” Duotecno Postbus 70 5384 ZH Heesch tel.: +31(0)412 475 681 Fax: +31(0)412 473 471 www.Duotecno.nl

HOME MANAGER SOFTWARE Indien de klant ook multimedia, camerabewaking en internet-features wil integreren in het domoticapakket, kan een beroep gedaan worden op de Home Manager software. Deze software visualiseert alle functies in de woning en wordt gratis en ook zonder licentiekosten meegeleverd met de TCP/IP Homeserver module. Deze Homeserver krijgt een IP adres binnen het netwerk van de woning, en zorgt voor de communicatie tussen de domotica en het computernetwerk. Dit betekent dat u bij Duotecno niet afhankelijk bent van het correct functioneren van een PC. De module zorgt er ook voor dat u uiterst makkelijk op afstand het systeem kan bedienen en/of bijsturen indien nodig. SAMENWERKEN LOONT Door bedrijven goed te laten zijn in hun core-business, kun je samen een heel sterke oplossing creëren, waarin de interfaces op de juiste manier met elkaar communiceren en ieder bedrijf op zijn eigen vakgebied laat innoveren. De return voor de installateur groeit ook recht evenredig met zijn betrokkenheid, wat duidelijk een win-win situatie oplevert op langere termijn. Duurzame samenwerkingen waar iedereen beter van wordt, met rechtstreeks contact tussen de leverancier en installateur. Het is de enige manier voor beide partijen om succesvol te zijn en te blijven in een snel evoluerende markt als domotica. Getuige hiervan is de zeer grote stabiliteit in het installateursbestand van Duotecno. Duotecno is momenteel nog zoekende naar meerdere installateurs binnen Nederland welke grote affiniteit hebben met Domotica en zich in de residentiële markt bevinden. INTERNATIONALISERING DANKZIJ CAN-BUS De terechte erkenning die het CAN-bus protocol overal ter wereld krijgt heeft zeker bijgedragen tot dit succes. Ontstaan in de automotive als applicatie voor airbags, is het op vandaag nog steeds met voorsprong het snelste protocol in de domoticawereld. Met transmissiesnelheden die de meeste concurrentie ver achter zich laat is het ook klaar voor de toekomst in audio, video en multimediastreaming. Met nieuwe producten die in ijltempo de markt opkomen en klanten die steeds veeleisender worden, is dit zeker geen overbodige luxe…


SHM_1001_p012_013_Duotecno.indd 13

13

01-03-2010 19:50:57

SMART HOMES MAGAZINE RALF M.M. STULTIËNS

DUURZAAMHEID IN DE LIC H

MET DE KLIMAATTOP IN DE DEENSE HOOFDSTAD KOPENHAGEN NOG VERS IN HET GEHEUGEN, ZIJN TERMEN ALS KLIMAATVERANDERING EN DUURZAAMHEID ACTUELER DAN OOIT. DE NATIONALE EN INTERNATIONALE (POLITIEKE) DISCUSSIES OVER EEN ENERGIEZUINIGER TOEKOMST VAN DE AARDBOL MOGEN DAN WEER EENS OPGELAAID ZIJN, MANSVELD PROJECTEN & SERVICES HOUDT ZICH – VOOR EN ACHTER DE SCHERMEN – AL JARENLANG BEZIG MET ONDERZOEK NAAR EN ADVIES OVER DUURZAAMHEID IN ALLE DENKBARE FACETTEN.

G

oeie Zaken sprak met Gerard te Boekhorst – mede-eigenaar van de Mansveld Groep B.V. – over de talloze aansprekende projecten ‘dicht bij huis’; in de regio Eindhoven zelf maar ook op landelijk niveau. “Wij zijn al langere tijd betrokken bij diverse projecten in binnen- en buitenland waar het gaat om duurzaamheid. Wij stellen onafhankelijke energierapporten op waarna bedrijven en instellingen kiezen de werkzaamheden door ons uit te laten voeren of door derden. Natuurlijk is 14


SHM_1001_p014_015_Mansveld.indd 14

Mansveld een commerciële partij in de markt maar juist door klanten ook de mogelijkheid te bieden met een andere partij in zee te gaan, tonen wij ons oprechte maatschappelijk betrokken gezicht bij het bieden van oplossingen op het gebied van duurzaamheid. We staan letterlijk aan de vooravond van een ongelooflijk bewustwordingsproces bij mensen en bedrijven en slechts door grensoverschrijdende samenwerking komt er ons inziens een groenere toekomst voor de wereld.”

2010

01-03-2010 19:53:13

C HTSTAD CONVENANT VAN EINDHOVEN Enkele jaren geleden, initieerde Mansveld diverse rondetafelgesprekken met diverse partijen uit en rondom de bouwsector. Insteek voor de gesprekken was het in gang brengen van een cultuuromslag in de bouw. Te Boekhorst: “Voorheen werkten de diverse betrokken partijen ons inziens nauwelijks samen ten aanzien van nieuwbouw of herontwikkeling van met name bedrijfspanden en kantoorgebouwen. Met als gevolg dat de duurzaamheidparagraaf – de unieke meerwaarde van de som der delen van alle betrokkenen – te vaak buiten beschouwing gelaten werd.” Op woensdag 10 december 2008 vond uiteindelijk de ondertekening van het Convenant van Eindhoven – voorbereid door Mansveld, TechToBizz en Dr. Ir. Frens Pries – plaats. “In het convenant, erkend en mede ondertekend door de gemeente Eindhoven, staan de vervolgstappen voor het Integraal Ontwerpen in de Bouwkolom centraal, een heldere en breed gedragen leidraad voor de bouwsector.” DUURZAAM EINDHOVEN Mansveld werkt tevens nauw samen met Duurzaam Eindhoven, het samenwerkingsverband dat voor de Lichtstad in 1999 uitvloeide in een platform dat – samen met inwoners, bedrijven en organisaties en de gemeente – streeft een duurzamere stad en regio. De duurzame bakker is tot de verbeelding sprekend voorbeeld van deze gezamenlijke aanpak. Het samenwerkingsverband tussen Duurzaam Eindhoven, ROC en Mansveld, heeft er inmiddels in geresulteerd dan tien bakkers in Eindhoven, met behulp van relatief eenvoudige en goedkope ingrepen, voortaan op een duurzamere wijze met hun energie omspringen. Aan de hand van een zogeheten maatwerkrapport met mogelijke besparingsmaatregelen, hebben leerlingen van het ROC, onder begeleiding van ervaren monteurs van Mansveld, inmiddels diverse werkzaamheden uitgevoerd. Momenteel werkt Mansveld – opnieuw in samenwerking met het ROC en de gemeente Eindhoven – aan niet minder dan 450(!) winkelpanden in de binnenstad van Eindhoven op het gebied van energiebesparing. Te Boekhorst: “Door dit soort unieke samenwerkingsverbanden wordt duurzaamheid letterlijk zichtbaar in het straatbeeld. Mansveld blijft dan ook continue op zoek

naar zichtbare initiatieven voor mensen en bedrijven in onze eigen regio. Zo hebben we onlangs de directe omgeving van het Ir. Ottenbad voorzien van oplaadpalen voor elektrische fietsen met een decentrale energieopwekking door middel van zonnepanelen. ENERGY HOUSE Nederland streeft ernaar om over ‘slechts’ tien jaar (in 2020, red.) 30% minder energieverbruik aan de dag te leggen. Daarnaast dient ook de CO2-uitstoot met niet minder dan 20% te zijn afgenomen. Kortom, een enorme uitdaging voor de overheid en het bedrijfsleven. Om haar duurzame steentje bij te kunnen dragen aan deze nabije toekomstdoelstelling, heeft Mansveld zich als partner aangesloten bij het landelijke Energyhouse-concept. Hiertoe werden in 2008 de eerste palen van Energy House De Mirre in de grond geslagen. Het partnerschap van Energyhouse B.V. met Woningstichting Aert Swaens en de gemeente Veldhoven, heeft reeds de nodige vruchten afgeworpen. Te Boekhorst: “Onze gezamenlijke doelstelling, is om een eengezinswoning zo uit te rusten dat het huis geheel decentraal haar eigen energiebehoefte kan opwekken, opslaan en omzetten. Hierdoor zou het helemaal los van het gas- en elektranet kunnen functioneren. Al met al levert de combinatie van het aanbrengen van zonnepanelen, accu’s, led-verlichting van Philips en een uitgekiend warmte- en koudecircuit op dit moment ruim 5.000 kWh (kilowattuur) op, een opbrengst die gelijk staat aan de energiebehoefte van een gemiddelde eengezinswoning in ons land.”

om duurzame en energiezuinige bedrijfshallen te bouwen. Een aanpak die niet alleen resulteert in voordelen voor de betrokken ondernemer zélf maar ook van meerwaarde kan blijken te zijn voor collega-ondernemers in de directe omgeving van het bedrijf. “Door (onder meer) zonnepanelen op daken te installeren en aan gevels te bevestigen, wordt een eigen energieopwekking gecreëerd. Daarnaast kunnen er ook speciale tracés op en rond het pand aangelegd worden waardoor een eventueel warmteoverschot bijvoorbeeld doorgeleid kan worden naar een collega-ondernemer.” PROEFTUIN STRIJP S Mansveld is al enige tijd betrokken bij de ontwikkeling van het voormalige Philips-terrein Strijp S. Mansveld voorziet in de grootscheepse herontwikkeling van het enorme terrein een meer dan aantrekkelijke proeftuin voor diverse van haar duurzaamheidprojecten en -initiatieven. Één van de meest tot de verbeelding sprekende mogelijkheden, is volgens Te Boekhorst een testomgeving voor de invoering van elektrische auto’s. Compleet met elektrische oplaadpunten. “Wat zou er nu mooier zijn om bestuurders/eigenaren van elektrische auto’s op termijn bijvoorbeeld het voordeel van gratis energie en parkeren aan te kunnen bieden?” Mansveld Projecten & Services Le Havre 1 5627 ST Eindhoven tel.: +31(0)40 259 1111 Fax: +31(0)40 259 1100 www.mansveld.nl [email protected]

DUTCH HALL Ook in het landelijke initiatief Roadmap Dutch Hall, heeft Mansveld al enige tijd een flinke innovatieve vinger in de pap. Het project voorziet erin SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p014_015_Mansveld.indd 15

15

01-03-2010 19:53:14

icon full page_aug 08_SVi draft2

29/8/08

15:03

Page 1

WS102

4:3, 16:9, 235:1 CINEMASCOPE MANUAL, ELECTRIC, CUSTOM, PORTABLE

OS-E1 A1-001

G1-10

We’ve seen the light. Have you? AVIELO OPTIX

AVIELO SPECTRA

0 8 4 5 6 0 3 1 3 7 5 | w w w. i c o n d i s t r i b u t i o n . n e t

SHM_1001_p016_ADV_Clofis.indd 16

01-03-2010 19:54:12

SMART HOMES MAGAZINE YVONNE VAN DER VEN & THEO WUBBOLTS

PARTNERDAG

DEN BOSCH, VRIJDAG 22 JANUARI 2010: 20E PARTNERDAG EEN SUCCES MET MEER DAN 70 GEÏNTERESSEERDE PARTNERS

Corien van Berlo en John van Vugt

DE ALWEER 20E BIJEENKOMST WAS DIT MAAL BIJ HAGER TE DEN BOSCH. MET EEN OPKOMST VAN RUIM ZEVENTIG PARTNERS WAS DEZE DAN OOK ZEER GESLAAGD. DIRECTRICE RIANNE VAN LIESHOUT TOONDE ZICH ‘BIJZONDER BLIJ’ MET DE OPKOMST.

Hager is een toonaangevende producent met een totaalpakket aan producten voor de elektrotechnische branche. Als doel wil Hager de komende jaren dé elektrotechnische systeemleverancier worden, met systemen die zich onderscheiden in kwaliteit, eenvoud in gebruik en attractief design. Dit zowel voor hun partners zoals de elektrotechnische installateur en de overige partijen in de bouwkolom, als ook voor de consument. John van Vugt, directeur Concepts&Networks,

Gastspreker Gerard Helmink

legde uit waar Hager voor staat: elektrotechnische oplossingen voor woningbouw, utiliteit en industrie. “Ons vakgebied omvat verdeelsystemen voor energie, schakelen verdeelinrichtingen voor woningen, utiliteit en bedrijven, modulaire componenten voor beveiligingen, schakelen, meten, regelen en besturen. Daarnaast elektro-installatiesystemen, die onderverdeeld kunnen worden in kabelmanagementsystemen, schakelmateriaal, contactdozen, gebouwenautomatisering en beveiliging. Hager maakt geavanceerde elektronica, die handig en betrouwbaar is” volgens Van Vugt. “Het automatiseringssysteem voor gebouwen – ‘Tebis’ genaamd – is het eerste gebruiksvriendelijk te programmeren gebouwenbeheersysteem en is te programmeren volgens de ‘Easy en ETS methode’ voor zowel eenvoudige als meer complexe oplossingen. Tevens bedenken wij toegankelijke oplossingen en als actief lid van KNX helpt Hager bij de ontwikkeling van een standaard protocol. Hager is erkend als specialist in radiografische technologie met laag energieverbruik en dual band communicatie.”

Aansluitend volgde een rondleiding door het bedrijf. Met de woorden “Opdrachtgevers zien door de bomen het bos niet meer” van de voormalig directeur van de Woningstichting Dinxperlo, bracht Gerard Helmink de partners een goed beeld tegen welke knelpunten hij aanliep tijdens zijn project(en) met domotica. Met dit beeld nog op het vizier opende Corien van Berlo, directrice van Smart Homes de discussiesessie ‘Het ideale plan van aanpak’. Duidelijk is dat er nog veel te leren is: “Als mensen hard samenwerken, wordt er opgeteld. Als de juiste mensen hard samenwerken, dan wordt er vermenigvuldigd...” Waar het op neer komt is dat er weer genoeg punten zijn verzameld om samen met de partners hier over na te denken. Waar dit toe leidt zullen we op de volgende partnerdag bespreken. 20 Mei gaan we een kijkje nemen bij Schneider Electric. (3x per jaar organiseert Smart Homes een partnerdag voor haar partners.) SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p017_Hager.indd 17

17

01-03-2010 19:55:34

BROADBAND EQUIPMENT B.V. “INNOVATIONS2BUSINESS”

ELBEX Slim Wonen en Werken

SENTERNOVEM

Op 17 en 18 november vindt de 5e editie van De Beurs Domotica & Slim Wonen plaats in het Evoluon te Eindhoven. Wilt u zich dit jaar ook met een stand profileren? Reserveer dan uw plek via de site: www.beursdomoticaenslimwonen.nl

BEURS

DOMOTICA & Slim Wonen

SHM_1001_p018_ADV_Partners.indd 18

01-03-2010 20:00:03

SMART HOMES MAGAZINE INGEZONDEN MEDEDELING

URMET HEEFT ZIJN SYSTEMEN UITGEBREID MET IPERVOICE

IPERVOICE: EEN GEÏNTEGREERD SYSTEEM VOOR DEURVIDEO, CAMERABEWAKING EN TOEGANGSBEHEER MET ELEKTRONISCHE SLEUTELS. OOK BEVEILIGING EN WONINGAUTOMATISERING VORMEN EEN GEHEEL MET IPERVOICE.

I

pervoice is een digitaal systeem dat volledig functioneert met CAT5-bekabeling Met de onbeperkte uitbreidingsmogelijkheden is Ipervoice het ideale systeem voor eenvoudige installatie in wooncomplexen met een groot aantal gebruikers. Bij zulke grote systemen kunnen de wensen sterk uiteenlopen en Ipervoice voorziet in elke behoefte. Het is een zeer veelzijdig systeem. Zo bevat Ipervoice geïntegreerde toegangscontrole, technologische systemen (CCTV, inbraakalarm, brandalarm) en vele andere functies. Dit alles via het deurvideo-intercomsysteem. DE INSTALLATIE IS EENVOUDIG OP AFSTAND TE BEHEREN Zo kun je op afstand namen van bewoners wijzigen, want een Ipervoice paneel heeft geen naambordjes meer, maar een digitaal display waarop de bezoeker op naam of huisnummer kan zoeken. Je kunt op afstand toegangsrechten verlenen, bepalen wie welke camerabeelden mag zien; de bewoner kan eenvoudig omschakelen naar meerdere beelden rondom het gebouw. En de installatie kan op afstand worden gecontroleerd op eventuele technische gebreken.

DE BEHEERDER KAN VIA ZIJN MOBIELE TELEFOON MET HET SYSTEEM COMMUNICEREN De bewoner heeft een ruime keus in monitoren. Van kleuren monitor tot VoIP-telefoon. Een 7” Touchscreen monitor behoort ook tot de mogelijkheden. Ipervoice sluit perfect aan op Domotica toepassingen; met Iperhome introduceert Urmet woningautomatisering die volledig integreert met de deurvideo mogelijkheden van Ipervoice. Een totaaloplossing dus waarvan de invulling per individueel appartement kan worden bepaald. Ipervoice heeft geen beperkingen op het gebied van het aantal gebruikers, entreepanelen en gesprekskanalen. Ook afstanden vormen geen probleem waarbij indien nodig ook glasvezel kan worden toegepast. NOG ENKELE KENMERKEN: Zelfdiagnose en rapportage functie Centraal management met berichtenservice naar de appartementen Video en voice mail vanuit entreepanelen naar woningen Intercomgesprekken tussen appartementen tot 16 videotoestellen per appartement

DE INSTALLATEURS KIEZEN VOOR IPERVOICE VANWEGE: Grote afstanden geen probleem Installatie gemak en tijdswinst Alles in één systeem ondergebracht: toegangsbeheer met elektronische sleutels en camerabewaking is geïntegreerd in de deurvideo VOORBEELDEN VAN PROJECTEN MET HET IPERVOICE SYSTEEM. Abdijtuinen te Veldhoven Neherpark in Leidschendam Nautisch centrum in de Haven van Scheveningen Nieuw-Clingendael Den Haag

Voor meer informatie Elbo Technology B.V. Science Park Eindhoven 5707 5692 EP Son tel.: +31(0)40 267 9876 Fax: +31 (0)40 267 9870 www.elbotechnology.nl


SHM_1001_p019_Elbo.indd 19

19

01-03-2010 20:01:08

SMART HOMES MAGAZINE LAURENS VAN AGGELEN

OP WEG NAAR EEN BETERE ENER G

TERWIJL ONZE HUIZEN TEGENWOORDIG STIJF STAAN MET DE MEEST GEAVANCEERDE APPARATUUR, MAKEN WE NOG ALTIJD GEBRUIK VAN AFSTANDSBEDIENINGEN DIE DAARBIJ VERGELEKEN UIT DE PREHISTORIE DATEREN. ZE BIEDEN WEINIG COMFORT EN GEBRUIKEN BOVENDIEN VEEL STROOM. MAAR HET TIJ ZAL KEREN. GREENPEAK HEEFT DE TECHNIEK IN HUIS WAARMEE AFSTANDSBEDIENINGEN AANMERKELIJK COMFORTABELER WORDEN.

N

a de televisie kwamen er in de woonkamer halverwege de jaren tachtig steeds meer apparaten die zich laten bedienen met een afstandsbediening. Dat aantal neemt nog steeds toe. Al die apparaten laten zich bedienen door middel van een afstandsbediening die met infrarood werkt. “Een verouderde technologie die zijn langste tijd wel heeft gehad. Infrarood is goedkoop om te implementeren in apparatuur maar ook ontzettend primitief. De techniek ondersteunt bovendien alleen eenrichtingsverkeer”, vertelt Cees Links, oprichter en CEO van GreenPeak.

software bedrijf Ubiwave, dat draadloze sensorennetwerken fabriceerde. “De fusie kwam op een goed moment omdat we ook een softwareslag moesten maken. Dat kwam hierdoor in een stroomversnelling aangezien de helft van de medewerkers van Ubiwave op dat moment al uit software-engineers bestond. Waar we ons voornamelijk mee bezig houden, is het maken van chips met bijbehorende software, die we leveren aan OEM’s. Met name grote bedrijven die elektronica aan consumenten leveren. We focussen ons daarbij op afstandsbedieningen”, aldus Links.

GreenPeak, een marktleider in draad- en batterijloze communicatietechnologie voor sensoren controletoepassingen, is ontstaan in juli 2007 door een fusie tussen de Nederlandse chipfabrikant Xanadu Wireless en het Belgische

BATTERIJCAPACITEIT De nadelen van infrarood afstandsbedieningen zijn niet alleen de beperkingen zoals storingsgevoeligheid, een beperkte reikwijdte en het feit dat je altijd met een afstandsbediening op

20


SHM_1001_p020_021_Greenpeak.indd 20

een apparaat moet richten, maar ook de beperkte batterijcapaciteit. Doordat er sprake is van eenzijdige communicatie weet je ook nooit of een commando daadwerkelijk is verstuurd en ontvangen. Links: “Dat lijdt tot irritante situaties waarbij je moet uitzoeken of de lamp die je aan wilde doen het niet doet omdat de batterijen van de afstandsbediening leeg zijn, of omdat de lamp kapot is.” Een ander goed voorbeeld van gebrekkige afstandsbedieningen waar we nu nog mee te maken hebben, is de thermostaat. Wie in de slaapkamer een thermostaat heeft, zal daar eerst naar toe moeten lopen om die te kunnen bedienen. Wie geen thermostaat in de slaapkamer heeft, zal in de woonkamer de temperatuur hoog genoeg moeten aanzwengelen om in de slaapkamer de gewenste temperatuur te bereiken. Links verwacht dat we in huis uiteindelijk van meerdere

2010

01-03-2010 20:02:28

R GIEZUINIGE AFSTANDSBEDIENING “WI-FI IS MET KANONNEN OP MUIZEN SCHIETEN.” Cees Links, oprichter en CEO van GreenPeak.

dashboards gebruik zullen maken en niet van slechts één, omdat dit het meeste comfort zou bieden. Wel zal er daarbij dan gebruik gemaakt worden van radiogolven en niet langer van infrarood. Ook de universele afstandsbediening zal infrarood dus niet kunnen redden omdat daarmee slechts het aantal afstandsbedieningen in huis worden gereduceerd, maar de genoemde beperkingen blijven voortbestaan. “Daar komt nog eens bij dat maar weinig consumenten in staat zijn om ze te programmeren of het in ieder geval te omslachtig vinden.” Zou dat al niet zo zijn dan is het buitengewoon irritant wanneer je met die universele ‘digitale butler’ in de hand moet constateren dat je al je apparaten even niet meer kunt bedienen omdat de batterijen leeg zijn. Het antwoord van GreenPeak daarop is de Emerald GP500C, een chip die het mogelijk maakt dat de batterijen van een afstandsbediening zo lang meegaan dat ze de levensduur van de afstandsbediening zelf overschrijden. ZIGBEE Een dergelijke afstandsbediening is mogelijk omdat de Emerald GP500C werkt met IEEE802.15.4, oftewel het ZigBee protocol, een open standaard voor draadloze verbindingen tussen apparaten op kortere afstand. “Bij zowel Panasonic, Philips, Samsung als Sony leefde de wens om te komen tot een standaard die een aanvulling zou worden op bestaande technologieën als Wi-Fi- en Bluetooth. Een standaard waarmee met behulp van radiogolven apparaten te bedienen zouden zijn. Daar is het Radio Frequency for Consumer Electronics consortium (RF4CE) uit voort gekomen die door de Zigbee Alliance is geadopteerd. De komende jaren zal deze standaard veel breder worden opgepakt. Dat betekent niet alleen dat de afstandsbedieningen aangepast moeten worden,

maar uiteraard ook de apparatuur zelf. De eerste consumentenelektronica die met deze standaard werkt is er al. Deze is bijvoorbeeld terug te vinden in de nieuwste Bravia-televisies van Sony. Bij het grote publiek is dit fenomeen nog weinig bekend, maar ik ben er van verzekerd dat gebruikers die op radio gebaseerde remote controls eenmaal hebben, zich dan pas realiseren hoe ze zich tot dusver met infrarood controls hebben moeten behelpen. ENERGIEZUINIG Dat we ons nog steeds massaal moeten behelpen met verouderde technologie is volgens Links te wijten aan de markt die wordt gedomineerd door monopolisten. “Ook van regeringswege blijft men achterwege door voorbij te gaan aan minder milieubelastende technologieën.” Links doelt daarmee op het gegeven dat GreenPeak zich van andere chipfabrikanten onderscheidt door zogenaamde ‘ultra low power chips’ te produceren. Die zijn terug te vinden in de afstandsbedieningen die even lang mee gaan als de afstandsbediening zelf, maar bijvoorbeeld ook in horloges, waar ze zo’n tien jaar helpen de tijd aan te geven voordat de tijd letter even stilstaat. Andere fabrikanten zouden volgens Links daarentegen gewone communicatiechips gebruiken. Behalve de vergelijking met infrarood kan de nieuwe standaard ook met verve de vergelijking met Wi-Fi doorstaan. Links: “Wi-Fi is met kanonnen op muizen schieten. Dit protocol is er voor gemaakt om in korte tijd veel data te transporteren. Het is dus zwaar overdesigned om te kunnen werken met kleine remote control applicaties en verbruikt daardoor onnodig veel stroom. ZigBee is daarentegen puur ontworpen voor de aansturen van apparaten en dus niet voor datatransmissie. ZigBee biedt de mogelijkheden apparaten te koppelen met behulp

van IP-technologie waardoor ook besturing op afstand mogelijk is.” MEER MOGELIJKHEDEN Het op afstand kunnen inschakelen van allerlei vormen en niveaus van beveiliging is daar een goed voorbeeld van. Bij een alarm waarbij bewegingssensoren detecteren dat er mogelijk iemand met minder goede bedoelingen een woonhuis betreedt, kan de eigenaar van de woning dan bijvoorbeeld worden ingeseind met een SMS-je op zijn mobiele telefoon. Met dergelijke toepassingsmogelijkheden, waarbij de nieuwe standaard wordt gebruikt, is men volgens Links in Amerika op dit moment al volop bezig. Dergelijke technologie biedt tal van mogelijkheden. Zoals ook het monitoren van hulpbehoevende mensen. Bij hen kan door middel van bewegingsdetectie worden gesignaleerd dat een versnelling van beweging duidt op het feit dat iemand is gevallen, en er onmiddellijk een signaal naar een meldcentrale gestuurd kan worden. “Het mag duidelijk zijn dat de huidige afstandsbedieningen danig aan vervanging toe zijn en dat het dankzij de nieuwe ZigBee RF4CE standaard mogelijk wordt om meer comfort te bereiken en een aanzienlijk lager energieverbruik.”


SHM_1001_p020_021_Greenpeak.indd 21

21

01-03-2010 20:02:30

SMART HOMES MAGAZINE ROB VAN MILL

Speed-dates met fabrikanten is een populaire activiteit op de bijeenkomsten.

Op de bijeenkomsten is vaak veel gelegenheid om, aan de hand van praktijkvoor-

In korte tijd krijgen de KNX Professionals veel informatie over een specifiek

beelden, intensief over technische details of specifieke ontwerpen te discussië-

product of systeem.

ren.

KNX PROFESSIONALS NU AL EEN ONMISBAAR NETWERK DE TOEPASSING VAN DE INTERNATIONALE DOMOTICASTANDAARD KNX NEEMT IN SNEL TEMPO TOE. WAAR OP DIVERSE VAKGEBIEDEN DE HOOGTE VAN DE OMZET VAN ELEKTROTECHNISCHE BEDRIJVEN AFNEEMT, ONDER DRUK VAN BIJVOORBEELD DE CRISIS, BLIJKT DE AFZET VAN KNX-SYSTEMEN JUIST TE STIJGEN. NIET VERWONDERLIJK DAT EEN GROEIEND AANTAL ONDERNEMERS INVESTEERT IN HÉT NETWERK VAN DOMOTICASPECIALISTEN, DE KNX PROFESSIONALS. IN 2009 IS HET AANTAL DEELNEMERS AAN DIT NETWERK VERDUBBELD NAAR MEER DAN 200 EN OOK IN 2010 VERWACHT MEN WEER EEN VERDUBBELING.

N

a de start van de KNX Professionals (voorheen de userclub), begin 2009, neemt de bekendheid van deze vernieuwde netwerkorganisatie snel toe. Een groeiend aantal installateurs, system integrators en adviseurs sluit zich hierbij aan, omdat zij beseffen dat kennis van deze technologie essentieel is voor het voortbestaan van hun onderneming. De mensen die lid worden, zijn over het algemeen echte professionals die als erkend specialist met de wereldwijde domoticastandaard KNX kunnen werken en deze standaard in woord en daad ondersteunen. De verwachting is dat de groei uit 2009 zich in 2010 onverminderd zal doorzetten. Dit komt omdat de markt voor slimme gebouwinstallaties nu echt groeit. Diverse marktontwikkelingen werken dit in de hand. Een belangrijke ontwikkeling is het streven om zuinige gebouwen te creëren. Een besturingssysteem voor installaties gebaseerd op KNX doet, als het om energiebesparing gaat, een stevige duit in het zakje. Twee Duitse hogescholen hebben kort geleden gedurende langere tijd onderzoek gedaan naar de rol van de KNX-besturing in gebouwen. Daaruit bleek dat een zonweringinstallatie op basis van KNX een energiebesparing van 40 procent oplevert. Een ruimteregeling op basis van KNX zorgt voor 50 procent minder ener22


SHM_1001_p022_023_KNX.indd 22

gieverbruik en een daglichtafhankelijke besturing en een besturing op aanwezigheid voor verlichting en ventilatie kan tot 60 procent op het energieverbruik schelen. Met dergelijke hoge percentages is het ook logisch dat de terugverdientijden in veel situaties bijzonder kort zijn. Alleen moeten de opdrachtgevers, de gebouweigenaren, de adviseurs, de architecten en de bewoners, op een goed en tijdig moment worden voorgelicht. WERKEN AAN ÉÉN AANSPREEKPUNT Binnen de netwerkorganisatie KNX Professionals is daarom kennisoverdracht, ook als het gaat om tips en adviezen hoe men klanten informeert, een belangrijk speerpunt. Veel opdrachtgevers, maar ook andere installateurs of adviseurs, willen graag samenwerken met vakmensen die hen extra informatie geven en die hen de zekerheid van een professionele en toekomstvaste domotica-installaties kunnen bieden. “Op dit moment staat de bediening en regeltechniek in een woning of gebouw in schril contrast met bijvoorbeeld een auto. De consument die een auto koopt, oriënteert zich en weet op een bepaald moment wat hij wil. Vervolgens gaat hij naar de autodealer die zijn dromen waar maakt. De lichten van de auto gaan aan als hij met een afstandbediening de portier ontgrendelt.

De verwarming en airco komen automatisch op de gewenste temperatuur, zowel links als rechts. Het alarm is geïntegreerd en op een touchpanel kan de berijder alle functies naar wens aanpassen. Het entertainment is precies zoals de automobilist deze wenst en wordt op de snelheid van de auto afgestemd. Dit zijn inmiddels normale zaken in een moderne auto”, zegt Theo Mickers, voorzitter van KNX Nederland. “In feite heeft de autokoper zoveel keuze als hij maar wenst. Vervolgens zorgen de fabrikant en de autodealer dat al deze zaken volledig zijn geïntegreerd en perfect functioneren. Zoals het hoort. En zijn er problemen dan ga je naar de dealer en hij zorgt dat elk type probleem wordt opgelost.” ‘AUTODEALER’ VOOR DE WONING “Hoe anders zijn deze zaken in een woning of kantoor. De klant heeft hier niet één dealer maar een groot aantal leveranciers en installateurs. Ieder doet zijn eigen stukje techniek. De arme consument moet het risico nemen en hopen dat alles met elkaar werkt zoals hij het zich had voorgesteld. Of zoals zijn aanbieder – de projectontwikkelaar, de aannemer, de adviseur, de installateur – het de klant had voorgesteld. Helaas wordt een woning of kantoor niet door één bedrijf gebouwd. En als er

2010

01-03-2010 20:03:48

Kennisoverdracht is de primaire doelstelling van de KNX Professionals. Drie keer

Op de symposia van KNX Professionals spreken zowel fabrikantonafhankelijke

per jaar is een volgepakt symposium met een speciaal technisch thema die KNX

deskundigen als ook specialisten van fabrikanten en leveranciers.

Professionals gratis kunnen bezoeken.

problemen ontstaan in de woning of het gebouw dan moet de klant een uitweg zoeken tussen allemaal bedrijven die naar elkaar gaan wijzen als het misgaat.” Volgens Mickers is het hoog tijd dat een woningbezitter of gebouweigenaar de kwaliteit krijgt die elke autodealer hem wél geeft. “De KNX Professional kan een bewoner of gebouweigenaar deze service wel bieden. In onze optiek vervult hij de rol van autodealer voor een woning of kantoorpand. Met zijn kennis en kunde is hij de intermediair tussen alle leveranciers van de componenten die een woning veilig, zuinig en comfortabel maken. Vervolgens zorgt hij ervoor dat al deze installaties en componenten ook met elkaar samenwerken. Die insteek staat centraal bij de kennisoverdracht waaraan we binnen de KNX Professionals werken. Dus een ieder die zich daarbij aansluit, kan zich de kennis en tools eigen maken om die intermediairfunctie tussen de eigenaar of bewoner en al de leveranciers van al die losse systemen te vervullen.” FOCUS OP DESKUNDIGHEID Met de oprichting van de KNX Professionals heeft KNX Nederland de toepassing van de enige, wereldwijd erkende domoticastandaard een hernieuwde impuls gegeven. De standaard is met kracht bij professionals onder de aandacht gebracht. Kennisoverdracht is het speerpunt binnen deze organisatie. Mickers is ervan overtuigd dat een vakman die zich op het gebied van regelen besturingstechniek wil onderscheiden, dat alleen kan doen door kennis in huis te halen. En zonder

kennis van KNX, de meest gebruikte standaard voor domotica en gebouwautomatisering, nemen zijn marktkansen sterk af. Ook opdrachtgevers zullen zich dat steeds nadrukkelijker realiseren. Op de beurs Domotica & Slim Wonen, die in november 2009 in Eindhoven werd gehouden, was het merendeel van de bezoekers duidelijk op zoek naar vakkennis. Zij willen allereerst verzekerd zijn van een toekomstvast systeem. KNX is momenteel voor domotica de enige standaard die dat kan garanderen. Maar daarnaast willen eindgebruikers voor dergelijke systemen in elk geval iemand inhuren die verstand van zaken heeft en zijn kennis up-to-date houdt. Doordat zij hun krachten bundelen, kunnen de KNX Professionals in ons land ervoor zorgen dat de wereldstandaard voor woningen gebouwautomatisering bij elke opdrachtgever in de installatie- en bouwwereld ‘tussen de oren’ zit. Zeker nu de groei van domotica zich doorzet, en er op steeds meer terreinen de hulp van slimme woningen gebouwautomatisering wordt gevraagd, zal de vaag naar deskundige installateurs en system integrators snel toenemen. Een KNX Professional kan zich als geen ander profileren als deskundige, omdat hij steeds beschikt over de nieuwste hulpmiddelen en de kennis om zich van minder deskundige collega’s te onderscheiden. Jaarlijks kan de KNX Professional drie bijeenkomsten bijwonen. Hieronder is een beknopt overzicht van de middelen en activiteiten die inmiddels zijn ontwikkeld en/of worden georganiseerd:

SYMPOSIUM OVER LEDS, SPAARLAMPEN EN KNX-REGELING De opkomst van nieuwe verlichtingsystemen, zoals leds en spaarlampen, vergt ook nieuwe kennis en technieken voor de toepassing van regelsystemen. In de eerste plaats is de toepassing van leds nog geen alledaagse bezigheid. Zo is er nog veel discussie over de kwaliteit van deze ‘verlichting van de toekomst’. Maar in de tweede plaats werkt het regelen van led-verlichting en spaarlampen anders dan van gloeilampen, tl of halogeen. De ervaringen die op dit moment met deze nieuwe verlichting zijn opgedaan, zijn zeer divers. Op het symposium van KNX Professionals, op 16 maart aanstaande, komen ervaringen en meningen over deze systemen ruimschoots aan bod. Kijk voor het hele programma en voor aanmelding op www.knx-professionals.nl.

DRIE NETWERK- EN KENNISBIJEENKOMSTEN IN 2010: • een eigen platform op internet: www.knx-professionals.nl; • online forum voor vakmensen voor vragen en informatie-uitwisseling; • een eigen magazine – KNX MAG – dat drie keer per jaar verschijnt; • maandelijks of vaker een e-mailnieuwsbrief voor leden; • diverse hulpmiddelen, zoals promotiematerialen en advertenties; • veel aandacht voor KNX Professionals en KNXprojecten in de media; • de KNX Professionals Award voor het beste project. OPLEIDING EN SOFTWARE Installateurs en system integrators die nog gaan beginnen met KNX-systemen, kunnen bij drie erkende opleidingsinstellingen de officiële KNXopleiding volgen. Deze drie zijn ROC Aventus in Apeldoorn, Kenteq in Woerden en Hager in ’sHertogenbosch. Zij leren daar de achterliggende technieken van het bussysteem KNX en ook het werken met de programmeringsoftware ETS3. Overigens zal in 2010 de opvolger van ETS3, de nieuwe software ETS4, op de markt verschijnen. Deze nieuwe versie maakt het werken met de software gebruikersvriendelijker, maar bezit ook nieuwe tools die het programmeerwerk eenvoudiger en in sommige gevallen laagdrempeliger maakt. Een preview van de software ETS4 staat gepland op de beurs Light & Building in Frankfurt. In de maanden daarna zullen we in Nederland de KNX Professionals extra informatie gaan bieden over deze nieuwe software en mogelijk volgen er ook aanbiedingen voor de leden van de netwerkorganisatie. De daadwerkelijke verkoop van de software zal, zoals nu gepland is, in het vierde kwartaal van 2010 van start gaan. Ga naar www. knx-professionals.nl en meld u aan als lid van de KNX Professionals. SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p022_023_KNX.indd 23

23

01-03-2010 20:03:55

NIEUW!

3KSplus

e-primo MCS

EPS

ICS

meer comfort en zekerheid EVVA-Nederland BV | Aquamarijnstr. 7 | 7554 NM Hengelo | Pb. 400 | 7550 AK Hengelo | T +31 7485 15-300 | [email protected] | www.evva.nl

Inserat_EVVA-NL_anuncioBelgica_190x135.indd 1

SHM_1001_p024_ADV_EVVA.indd 24

22.02.2010 16:24:18

01-03-2010 20:04:54


STICHTING OUDERENHUISVESTING ROTTERDAM WINNAAR SMART HOMES AWARD TIJDENS DE BEURS DOMOTICA & SLIM WONEN WON STICHTING OUDERENHUISVESTING ROTTERDAM(SOR) SAMEN MET INTEGRATED RESIDENTIAL SERVICES(IRS) DE SMART HOMES AWARD. VOLGENS DE JURY EEN WONINGCORPORATIE DIE ZIJN ROL GEPAKT HEEFT. “DE VISIE EN DE DURF VAN DEZE ORGANISATIE HEBBEN DE DOORSLAG GEGEVEN. EEN GOEDE SAMENWERKING MET VERSCHILLENDE PARTIJEN IS HIERBIJ VAN ESSENTIEEL BELANG OM ZO DE JUISTE DIENSTEN AAN TE KUNNEN BIEDEN’’ ALDUS DE JURY VAN DE AWARD. VOOR SMART HOMES MAGAZINE EEN REDE OM EENS TE KIJKEN WAT DEZE WONINGCORPORATIE ZO BIJZONDER MAAKT.

D

e SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam) is een woningcorporatie gespecialiseerd in comfortabel wonen voor 55plussers met een woningbezit van ongeveer 65 gebouwen in Rotterdam, Oud-Beijerland, Brielle, Westvoorne en Krimpen aan den IJssel. Deze gebouwen bieden plaats aan circa 7.500 woningen, verzorgingsplaatsen, winkels en service ruimten. Het SOR-beleid is erop gericht een kwalitatief hoogwaardig en gevarieerd aanbod van 55-pluswoningen in diverse prijsklassen te realiseren. Zelfstandigheid van de bewoners is daarbij het uitgangspunt. De mogelijkheid om gebruik te maken van aanvullende service en zorg helpt om die zelfstandigheid zo lang mogelijk vast te houden. In alle gebouwen biedt de SOR dan ook aanvullende diensten en zorg. Meestal werkt de SOR daarbij samen met zorginstellingen verschillend in omvang en achtergrond. In 2008 kondigde de SOR aan om tussen 2008 en 2011 ongeveer duizend te bouwen en te renoveren woningen te voorzien van woon- en zorgtechnologie om levensloopgeschikt wonen daadwerkelijk te realiseren. “De ontwikkelingen gaan snel, daar kun je maar beter bij zijn. Door domotica toe te passen, zijn we voorbereid op de toekomst”, Dick van der Meyden, Directeur Wonen bij Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam. Voor de realisatie heeft SOR gekozen voor het domoticasysteem van IRS. Van der Meijden vertelt “Een van de belangrijkste eigenschappen van de technologie van IRS is dat het systeem op ieder moment kan worden uitgebreid met extra diensten en oplossingen. Dit maakt de woningen levensloopgeschikt en draagt bij aan een structurele oplossing voor de toenemende vergrijzing en het dreigende tekort van zorgpersoneel,” VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN Essentieel onderdeel van levensloopgeschikt wonen is het plaatsen van zorgtechnologie in

de woningen, die 24-uurs personenalarmering met alarmdoormelding mogelijk maakt. De zorgtechnologie in de woningen van Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam bestaat uit trekschakelaars, personenalarmering en een beelden spraakverbinding met de “Zorglijn” van Erasmusbrug, een zorgcentrale die 24 uur per dag door verpleegkundigen wordt bemand. De Erasmusbrug levert dus de dienstverlening rondom het deskundig opvolgen van binnenkomende alarmmeldingen. Samen met Erasmusbrug heeft IRS eraan gewerkt om de systemen van beide organisaties op elkaar af te stemmen. Een centraal bedieningspaneel, de IRS bode wordt in alle woningen wordt geplaatst, hiermee kan alle technologie vanuit één punt in huis worden bediend. Het touchscreen staat in verbinding met de zorgcentrale Erasmusbrug. Bij alarmering krijgt de dienstdoende verpleegkundige direct een beeld/spraakverbinding met de bewoner alsook de gegevens van desbetreffende bewoner. Hierdoor kan de meldkamer direct inspelen op de situatie van de bewoner, ook als deze niet in staat zou zijn om terug te communiceren, en de nodige actie ondernemen. Daarnaast krijgen de wooncomplexen een luxe beltableau, een modern digitaal paneel dat bestaat uit een scherm en een draaischijf,. Hierop

kunnen bezoekers van het complex zowel op bewoners als huisnummers zoeken. Op het touchscreen in de woning is dan te zien wie er voor de deur staat, als er aangebeld wordt. Met een druk op het scherm kan de deur geopend worden. Het systeem neemt bij afwezigheid ook videoboodschappen op, zodat de bewoner bij thuiskomst kan zien wie er aan de deur heeft gestaan. Verder wordt door de SOR grote waarde gehecht aan de mogelijkheid tot videobellen. “Vaak raken ouderen in een sociaal isolement. Het komt regelmatig voor dat oudere bewoners van wooncomplexen zes weken lang geen bezoek krijgen van bijvoorbeeld kinderen. Met videobellen kunnen de bewoners toch persoonlijk, en belangrijker, visueel contact onderhouden met hun familie. Bovendien kunnen ze ook beeldbellen met de andere bewoners en zo hechter samen leven,” aldus Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam. Naast de zorgdiensten biedt de SOR haar bewoners de mogelijkheid om gemaksdiensten af te nemen via het touchscreen. Zo kunnen boodschappen worden besteld en bezorgd, afspraken ingepland met de pedicure, enzovoorts. Hiermee kunnen bewoners al hun zaken vanuit huis regelen.


SHM_1001_p025_SOR.indd 25

25

01-03-2010 20:06:05

SMART HOMES MAGAZINE WLAN KLAAS-JAN VAN ROEKEL

WLAN ALS BASIS VOOR DOMOTICA HET INTERNET PROTOCOL (IP) GELDT AL JAREN ALS BETROUWBARE STANDAARD VOOR DOMOTICA. EEN GROOTSCHALIGE TOEPASSING VAN DE DRAADLOZE VARIANT BLEEF ECHTER LANGE TIJD UIT. NU DE WLAN TECHNIEK VOLWASSEN IS, KOMT DAAR VERANDERING IN.

V

ooral de komst van de nieuwe WiFi standaard zorgt voor een doorbraak van draadloze domotica. De recent geïntroduceerde IEEE 802.11n standaard levert minimaal een verviervoudiging op van de bandbreedte die voorheen werd gehaald. En dat biedt oneindig veel mogelijkheden. Zo maakt een Wireless LAN niet alleen de draadloze bediening van allerlei apparatuur mogelijk, maar functioneert het ook als infrastructuur voor bijvoorbeeld Voice over IP oplossingen. Waar voor een aantal jaren terug het draadloze netwerk nog niet de constante stroom aan spraakverkeer aankon, dient het nu als stabiele basis voor deze toepassing. Reino Wentzel, die met zijn bedrijf Wentzo Wireless gespecialiseerd is in draadloze netwerken, schetst enthousiast de mogelijkheden: “Een Wireless LAN biedt oneindig veel flexibiliteit. Het is geschikt voor de meest uiteenlopende doeleinden en maakt zelfs tijdelijke beveiligingsoplossingen mogelijk”. Met deze opmerking doelt Wentzel op de eenvoud waarmee IP camera’s in een draadloos netwerk worden opgenomen. Doordat deze camera’s niet gebonden zijn aan een vaste kabelinfrastructuur zijn ze op iedere locatie binnen het Wireless LAN te installeren. STABILITEIT EN VEILIGHEID Volgens Wentzel schetst dit voorbeeld slechts één van de talloze voordelen van een Wireless LAN. Toch lijken in discussies over draadloze domotica vooral de minder positieve ervaringen 26


SHM_1001_p026_027_WLAN.indd 26

een hoofdrol te spelen. Zo zou de stabiliteit van een draadloos netwerk te wensen overlaten en ook over de beveiliging van een WLAN bestaan nog altijd onduidelijkheden. Volgens Wentzel is dat niet verwonderlijk: “In het verleden hebben een aantal WLAN aanbieders zich laten verleiden tot beloften die ze vervolgens niet waar konden maken. Dat heeft het vertrouwen in draadloze oplossingen behoorlijk schade gebracht”. Toch lijken deze gevoelens niet langer gebaseerd op de werkelijkheid.

Een aantal nauwkeurige metingen voorafgaand aan de installatie van Wireless LAN sluit een slechte dekking en eventuele storingen op het radiosignaal zo goed als zeker uit. Die ervaring heeft ook Egbert Rohenkohl, facility manager bij Passenger Terminal Amsterdam: “Wij hebben hier al jaren een draadloos netwerk voor een aantal uiteenlopende doeleinden. Voorafgaand aan de installatie hiervan voerde onze netwerkspecialist een zogenoemde Site Survey en Spectrum Analyse uit. Door deze vooronderzoeken pro-

2010

01-03-2010 20:08:01

fiteren we nu van een optimale dekking door onze gehele locatie. NETWERKSIGNAAL De volledige dekking waar Rohenkohl over spreekt, is juist voor domoticatoepassingen van essentieel belang. Het is eenvoudigweg uit den boze dat het signaal van bijvoorbeeld een IP telefoon in bepaalde delen van een woning wegvalt. Des te meer geldt dat voor alarmeringssystemen die hun signaal via het WLAN versturen. Een tijdelijk uitvallen van het netwerksignaal kan in bijvoorbeeld een zorginstelling tot rampzalige gevolgen leiden. “Daarom neemt een WLAN aanbieder nog een aantal uitvoerige maatregelen die garant staan voor een stabiel netwerk”, vertelt Wentzel. “Zo wordt een draadloos netwerk over het algemeen gescheiden in een aantal virtuele netwerken, zogeheten VLAN’s. Ieder virtueel netwerk dient een eigen doel. Het ene is bijvoorbeeld ingericht als gastennetwerk voor internettoegang terwijl een ander verantwoordelijk is voor de telefonie”. Ook krijgt ieder VLAN een bepaalde voorkeurspositie. Door deze techniek, ook wel Quality of Service genoemd, kan de netwerkspecialist het ene virtuele netwerk meer prioriteit toekennen dan het andere. Het behoeft geen uitleg dat het VLAN voor een toepassing als Voice over IP een hogere prioriteit krijgt dan het VLAN dat internettoegang aan gasten verschaft. MISVERSTAND Over de beveiliging van draadloze netwerken bestaat volgens Wentzel nog steeds een hardnekkig misverstand. “Omdat een Wireless LAN gebruikmaakt van radiogolven wordt er vaak gedacht dat het minder veilig is dan een ‘vast’ netwerk. De geluidsgolven blijven immers niet alleen binnen de muren van het pand, maar

stralen altijd in bepaalde mate naar buiten. Dat betekent echter niet dat buitenstaanders zomaar toegang krijgen tot het netwerk. Sterker nog, een goed geïnstalleerd WLAN is zelfs veiliger dan een bekabeld IP netwerk!”. Volgens de bevlogen ondernemer is er de afgelopen jaren een flinke inhaalslag gemaakt op het gebied van beveiliging. “Er zijn verschillende oplossingen op diverse niveaus. Op het niveau van databeveiliging werken we met uitgebreide encryptietechnieken. Hiermee wordt data versleuteld over het WLAN verstuurd. Op het hoogste, overkoepelende niveau zetten we zogeheten netwerksensoren in. Deze scannen alle bewegingen op het draadloze netwerk. Juist door deze sensoren is een Wireless LAN beter beveiligd dan een bekabeld netwerk, dat het zonder deze voorziening moet stellen. De sensoren sporen namelijk iedere poging van oneigenlijke toegang op en verhinderen deze onmiddellijk”. VEELZIJDIGE INFRASTRUCTUUR Volgens Egbert Rohenkohl laten deze uitgebreide beveiligingsvoorzieningen zien dat de WLAN techniek momenteel echt volwassen is. “Een stabiele dekking, voldoende doorvoersnelheid en een betrouwbare beveiliging: een Wireless LAN bewijst zich als een voortreffelijke infrastructuur. Daarnaast biedt het ontzettend veel flexibiliteit. Zo gebruiken wij het voor bijvoorbeeld gasteninternet, maar ook voor de positiebepaling van kostbare mobiele apparatuur”. De goedlachse facility manager legt uit dat hiervoor zogeheten WiFi tags op de apparatuur worden geplaatst. Deze tags maken verbinding met het WLAN en daardoor is op ieder moment de exacte positie te bepalen. Wanneer de apparatuur de locatie verlaat, klinkt er direct een alarm of ontvangt de ve-

rantwoordelijke een sms op zijn of haar telefoon. “Op een vergelijkbare manier worden WiFi tags ook in de zorg gebruikt”, vult Reino Wentzel aan. “Denk dan vooral aan noodoproepen en signaleringssystemen”. De WLAN expert wijst erop dat de installatie van zulke toepassingen in nauwe samenwerking met andere domoticaspecialisten plaatsvindt: “Het draadloze netwerk dient als stabiele basis dat naar de inzet van specifieke oplossingen wordt ingericht. Een gezamenlijke inbreng van kennis en ervaring resulteert zo in een Smart Home waarvoor het bedoeld is: een betere kwaliteit van wonen en leven!”.

WENTZO WIRELESS Wentzo Wireless is gespecialiseerd in de aanleg en het onderhoud van draadloze netwerken. Het was het eerste Nederlandse bedrijf dat zich in de jaren negentig volledig richtte op deze markt. Hierdoor heeft de organisatie een voorsprong in kennis en expertise opgebouwd die zich dagelijks doorvertaalt naar een uitstekende service, afgestemd op de specifieke situatie van de gebruiker. Vele bekende organisaties kozen voor de diensten van Wentzo. Zo rekent de expert het Hilton concern, de KLM en de gemeente Dokkum tot haar tevreden klanten. Momenteel realiseert Wentzo een draadloos netwerk in het Amsterdams Historisch Museum en lopen er diverse grote projecten in het onderwijs. Voor meer informatie: www.wentzo.com of tel.: +31(0)577 460 008 SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p026_027_WLAN.indd 27

27

01-03-2010 20:08:10

Méér dan installateur

Werken aan doordachte oplossingen

Vanuit onze disciplines Elektrotechniek, Procesbesturing, Telematica, Beveiliging en

Dankzij een vergaande integratie is er in de elektrotechniek steeds meer

onze discipline Domotica kunnen we steeds vaker binnen één projectteam opereren en

mogelijk. Systemen worden gekoppeld, bestaande technieken in ‘nieuwe’ vakgebieden

dat heeft een duidelijke meerwaarde. U hoeft uw verhaal maar één keer te vertellen.

toegepast. Met als resultaat meer comfort, veiligheid, efficiëntie en rendement. Maar

U kunt op één adres terecht. En u bent verzekerd van een totaaloplossing op maat.

zulke doordachte oplossingen ontstaan niet zomaar. Daar is een basis voor nodig.

Waar ons brede portfolio tekort schiet, schakelen we graag externe specialisten voor u

Expertise en ervaring. Innovatief denken. Kennisontwikkeling. En vooral: de grenzen

in. Ook wanneer het gaat om een aanverwant vakgebied als werktuigbouwkunde.

tussen disciplines overschrijden. Precies waar Leertouwer zich op richt

• Elektrotechniek • Procesbesturing • Telematica • Beveiliging Leertouwer b.v. Albert Plesmanstraat 38 Barneveld Telefoon: 0342 42 51 51 www.leertouwer.nl

Domotica System Integrator Geeft toegevoegde waarde aan uw plannen in advies, ontwerp, installatie en onderhoud & beheer. Hierin staan uw wensen voorop in functionaliteit, veiligheid, ontspanning en energiebeheer. Écht integraal ontwerpen begint met doordachte technologie, aangeleverd door partijen met kennis en vaardigheid.

Waarom een DSI lid? • Heeft kennis van en kunde in de modernste technieken; • Treed op als adviseur; • Stelt uw wens centraal in het ontwerp; • Zorgt voor optimale integratie van systemen.

Kijk voor meer informatie over de Vakgroep DSI of over Domotica op www.uneto-vni.nl

SHM_1001_p028_ADV_Leertouwer_Uneto.indd 28

01-03-2010 20:09:04

SMART HOMES MAGAZINE ZORG & ICT

SMART HOMES MET SPECIAAL “DOMOTICA PAVILJOEN” AANWEZIG OP ZORG & ICT

ZORG & ICT, 30 MAART – 1 APRIL 2010, JAARBEURS UTRECHT

VOOR DE 8E KEER WORDT DIT JAAR DE BEURS ZORG & ICT GEORGANISEERD IN DE JAARBEURS IN UTRECHT. ZORG & ICT IS HÉT PLATFORM VOOR ICT-TOEPASSINGEN EN -DIENSTEN IN DE ZORGSECTOR. DE VAKBEURS IS UITGEGROEID TOT HET JAARLIJKS IJKPUNT VOOR ICT EN INNOVATIE BINNEN DE ZORG. DE BEURS DUURT DRIE DAGEN, OPENINGSTIJDEN: DINSDAG 30 EN WOENSDAG 31 MAART VAN 10.00 - 17.00 UUR. DONDERDAG 1 APRIL VAN 10.00 - 16.00 UUR

Ook Smart Homes zal hier weer aanwezig zijn met een speciaal Domotica Paviljoen. Hiermee wil Smart Homes het onderwerp domotica tijdens deze beurs extra benadrukken. Het paviljoen fungeert als een aanspreekpunt voor alle bezoekers die meer willen weten van domotica. LEZINGEN Gedurende de drie beursdagen organiseert Smart Homes dagelijks een 5-tal lezingen op het domoticapaviljoen. De lezingen gaan in op de achtergronden van domotica en waar u al uw vragen aan experts kunt stellen. Er is plek voor 15 personen. De onderwerpen zijn elke dag

hetzelfde maar worden telkens anders ingevuld. De thema’s die aan bod komen: • Domotica de stand van zaken • Domotica voor specifieke doelgroep • Domotica voor zorgen welzijnsdiensten • Toegangscontrole & -verlening • Hoe pak ik een project met domotica aan?

jkheden die domotica u kan bieden! U vindt het Domotica Paviljoen op stand 01.A064 meer informatie kijk op www. zorg-en-ict.nl of www.smart-homes.nl

DOMOTICA ROUTE Naast lezingen kunt u vanaf het paviljoen een route volgen langs de exposanten die zich bezighouden met het onderwerp domotica. Dus staat uw vizier op domotica? Volg dan deze route om u te laten verrassen door de mogeliSMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p029_Zorg&ICT.indd 29

29

01-03-2010 20:10:07

SMART HOMES MAGAZINE TEST: SPEAKERCRAFT AIM7 THREE PLAFONDLUIDSPREKERS MARNIX BOSMAN

INBOUWLUIDSPREKERS MET DRAAI- EN INSTELMOGELIJKHEDEN IN DE VERENIGDE STATEN LIGT DE BAKERMAT VOOR INBOUWLUIDSPREKERS VOOR CONSUMENTEN. HET IS DUS OOK NIET ZO VREEMD DAT BEPAALDE MERKEN DAAR EEN GROOT MARKTAANDEEL BEZITTEN TERWIJL ZIJ HIER (NOG) NAUWELIJKS BEKEND ZIJN. SPEAKERCRAFT IS ÉÉN VAN DIE MERKEN.

S

peakerCraft is aan deze kant van de Atlantische Oceaan eigenlijk alleen bekend bij kenners binnen dit vakgebied. De kans is desondanks toch vrij groot dat u wel eens een product dat in de in de fabrieken van SpeakerCraft is gefabriceerd, in handen heeft gehad. SpeakerCraft bestaat namelijk al sinds 1994 en is al jaren actief als OEM leverancier voor verschillende merken als: B&O, JBL, Klipsch en Polk Audio. Het merk produceert inmiddels echter onder eigen label. De historie van het bedrijf gaat helemaal terug naar het midden van de jaren ’70 toen zij vooral als handelsmaatschappij werkzaam waren. Sinds 1994 is het merk SpeakerCraft in Amerika uitgegroeid tot één van de toonaangevende en meest winstgevende ondernemingen binnen deze sector. UITGEBALANCEERD AANBOD Het productportfolio van SpeakerCraft is heel breed en biedt voor elke toepassing en situatie wel een oplossing. De dikke catalogus is voor het grootste deel gevuld met inbouwluidsprekers en daar ligt ook het belangrijkste deel van hun expertise en afzetgebied. SpeakerCraft biedt daarnaast echter ook een serie gewone luidsprekers, een aantal installatieversterkers en bijpassende randapparatuur en accessoires. In de gewone luidsprekermodellen worden vergelijkbare componenten gebruikt waardoor ze goed zijn te combineren met inbouwluidsprekers, maar daarover later meer. Het pakket luidsprekers heeft een hele slimme en logische opbouw. De belangrijkste series zijn leverbaar in drie uitvoeringen. Deze uitvoeringen worden aangeduid met de toevoegingen: One, Three en Five. Deze toevoegingen hebben betrekking op de gebruikte luidsprekerunits. 30


SHM_1001_p030_031_SpeakerCraft.indd 30

Het One model maakt gebruik van een grafiet woofermembraan, de Three is voorzien van aluminium membranen terwijl de Five een Kevlar conus gebruikt. Een groot voordeel van deze structuur is dat het klankkarakter van elke uitvoering vergelijkbaar is. Dat betekent dat je bijvoorbeeld heel mooi een AIM7 Three plafondluidspreker kan combineren met een AIM Cinema Three in-wall luidspreker en een AIM Cinema Dipole Three surroundluidspreker. Al deze modellen gebruiken dezelfde of vergelijkbare componenten en creëren daardoor een aanvullend geluidsbeeld. Op deze manier kan je een heel uitgebalanceerd en homogeen klinkend systeem creëren. SpeakerCraft richt zich vooral op de Home-installation markt en dat zie je terug in het gebruik van de hoogwaardige materialen, grafiet, aluminium en Kevlar. AIM SERIES De letters uit deze serie hebben nu eens niet betrekking op een afkorting maar hebben echt de betekenis van het woord ‘aim’ (= richten). Een belangrijk kenmerk van deze modellen is dat de luidsprekerunits in het chassis gekanteld kunnen worden. Draaibare luidsprekerunits zijn niet uniek en wordt door meer fabrikanten gedaan. Meestal beperkt men zich echter tot een draaibare tweeter en SpeakerCraft gaat hierin verder. Niet alleen de tweeter maar ook de woofer is licht kantelbaar. De draaimogelijkheden zijn afhankelijk van de uitvoering van het luidsprekerchassis. Bij veel modellen draait de tweeter voor een belangrijk deel mee met de draaiing van de woofer. Bij een coaxiale plafondluidspreker blijft de tweeter dus altijd in het akoestische midden van de woofer. Bij wandmodellen kan het hele front (de baffle) worden gekanteld. De tweeter in de baffle of het

coaxiale midden kan vervolgens nog eens apart gedraaid worden zodat een optimaal afstraalgedrag wordt gecreëerd. Door deze draaimogelijkheid kan het afstraalgedrag helemaal naar de luisterpositie gericht worden. Dit is bevorderlijk voor een evenwichtig geluidsbeeld en een goede stereo- en/of surroundplaatsing. Door deze draaimogelijkheden kan je het afstraalgedrag bovendien helemaal op de inrichting van de ruimte aanpassen. Deze techniek heeft als extra voordeel dat het afstraalgedrag ook in een later stadium aangepast kan worden. Dus ook als de inrichting van de ruimte sterk veranderd en de belangrijkste luisterpositie anders wordt, is het niet automatisch noodzakelijk om de luidsprekers fysiek te verplaatsen. Men zal vaak kunnen volstaan met het veranderen van het richtgedrag van de luidsprekers in combinatie met eventueel een andere aansturing. WAVEPLANE TECHNOLOGIE Het afstraalgedrag van de luidspreker is belangrijk voor SpeakerCraft. Veel conventionele plafondluidsprekers gebruiken een coaxiale constructie. De positie van de tweeter en de vorm van het woofermembraan zorgen voor een frequentieafhankelijk afstraalgedrag (zie fig. 1). Bij het WavePlane principe van SpeakerCraft (fig.

2010

01-03-2010 20:11:15

2) wordt gebruikgemaakt van een waveguide voor de luidsprekerconus. Samen met de vorm van de tweeterbehuizing zorgt deze waveguide voor een brede en gelijkmatige afstraling. Het resultaat van deze benadering moet een veel homogener geluidsbeeld realiseren. AIM7 THREE De AIM7 Three is een populaire plafondluidspreker met een 7-inch aluminium woofer en een 1-inch aluminium dome tweeter. De woofer kan tot 17° in iedere richting worden gedraaid. De coaxiaal geplaatste tweeter kan vervolgens nog eens onder een hoek van 30° gekanteld worden. Het kunststof draadwerk voor de woofer is geen bescherming voor de woofer maar vormt een onderdeel van het WavePlane principe. De AIM7 is voorzien van een kunststof chassis en heeft vier klempunten die heel prettig functioneren bij de montage. In de rand van het chassis bevinden zich twee driestanden schakelaars waarmee respectievelijk het hoog en het laag met 3dB versterkt of verzwakt kan worden. Deze schakelaars hebben overigens wel invloed op de nominale impedantie van de luidspreker. Afhankelijk van de stand van de schakelaars is de nominale impedantie 8, 6 of 4 ohm. Logischerwijs heeft vooral de instelling voor de lage tonen invloed op de impedantie. Bij het creëren van een systeem is deze eigenschap uiteraard wel iets om rekening mee te houden. IN GEBRUIK Deze AIM7 Three luidspreker zit heel solide in elkaar en is eenvoudig te monteren. Ook de stevige luidsprekerklemmen maken de montage heel eenvoudig. Dit model is ontwikkeld voor plafondmontage maar zou vanwege de draaibare luidsprekerunits ook goed in een wand kunnen functioneren. In onze testopstelling merk je dat de draaimogelijkheid van de luidsprekerunits

echt functioneert en daardoor een hele interessante feature is. Je kunt het geluid echt daar plaatsen waar je het wil hebben en zo het geluidsbeeld creëren zoals je het wil hebben. Een goede basispositionering blijft natuurlijk van belang

maar met de AIM 7 kan je net even die extra richtvariatie maken die je soms nodig hebt. En dat maakt de AIM serie bijzonder interessant. Marnix Bosman – © MWB-soundproducts

Merk:

SpeakerCraft

Afmetingen

Type:

AIM7 Three

Doorsnede:

Luidsprekerbezetting:

250mm (9 13/16”)

Cut-out:

210mm (8 ¼”)

7-inch aluminium woofer

Diepte:

127mm (5”)

1-inch aluminium dome tweeter

Gewicht:

± 1,5 kg

Positionering: plafond

Opmerkingen: Zowel de tweeter als woofer is

Aanbevolen

draaibaar

versterker-

Prijs per stuk: € 285

vermogen:

5 tot 125 watt

Impedantie:

8/6/4 ohm (afhankelijk van

tel.: +31(0)6 5788 4006

instelling)

Fax: +31(0)297 265 874

Rendement:

91dB/1W/1m

www.sparksite.nl

Informatie:

Spark Custom Electronics Vinkeveen

www.speakercraft.com

Afstraalgedrag van een conventionele coaxiale plafondluidspreker.

Afstraalgedrag van een coaxiale luidspreker met WavePlane techniek.


SHM_1001_p030_031_SpeakerCraft.indd 31

31

01-03-2010 20:11:23

SMART HOMES MAGAZINE TEST SAMSUNG SP-A600B THEO WUBBOLTS

Fraaie dlp BiJ saMsunG MeT de sp-a600 BrenGT saMsunG een proJecTor uiT die Zeer scHerp GepriJsd is. als dialieFHeBBer van weleer Ben iK verTrouwd MeT de proJecTor – er sTaan er noG Twee in de KasT oM de GroTe collecTie dia’s noG Te Kunnen BeKiJKen – Maar oM een oF andere reden wil HeT Maar nieT luKKen een videoproJecTor aan Te scHaFFen. waaroM eiGenliJK nieT?

o

p de eerste plaats is dat natuurlijk de prijs. wil je een beetje mooi beeld, dan kom je al gauw in een prijsklasse terecht welke rond de tweeduizend euro zal liggen. natuurlijk, beamertjes zoals je die op kantoor tegenkomt voldoen dan niet aan die verwachtingen; ze zijn goed voor projectie van data als powerpoint-presentaties, maar niet om je dvd of je nieuwste Blu-ray in de volle kwaliteit te gaan bekijken. dan moet je naar een model die Full-Hd is. immers alles is tegenwoordig in deze beeldresolutie: je vlakke beeldscherm en je digitale foto- en/of videocamera. Maar om op die prijs terug te komen, ken ik geen product dat zoveel beeld geeft voor zo weinig geld. Ga maar na, een vlak beeldscherm met een dergelijke beelddiagonaal zou vele malen duurder zijn. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de projectormarkt met zo’n 20% per jaar groeit. de echte filmliefhebber weet dit product dus wel te waarderen, en terecht.

nog op met 16:9 foto’s van een trektocht door de Himalaya naar o.a. het everest Basecamp – en de sharp Bd-Hp21 Blu-ray-speler, waarmee de film ‘earth’ werd bekeken. als scherm fungeerde de projecta ‘cinema electrol’. de sp-a600 is een dlp-projector (single chip) met een beeldresolutie van 1920x1080, dus Full-Hd, en met beeldweergave in 24 frames per seconde, in 16:9-breedbeeld- of in gewoon beeldformaat. om met de foto’s te beginnen; dat was in een woord een feest. Had ik ze de familie al op het vlakke beeldscherm getoond, nu met de projectie van de sp-a600 werd de weergave nog eens gekwadrateerd en zichtbaar gemaakt tot in het kleinste detail. en met de film ‘earth’ kwam het bijna driedimensionale karakter nog verder tot uiting. positief opvallend was de stilte van de ventilator!

CONCLUSIE de samsung sp-a600 is met de helderheid van 1.000 ansi-lumen niet direct een projector voor in het volle licht van de huiskamer. om met je familie te ‘cocoonen’ is verduisteren geboden, maar dat geeft natuurlijk ook meteen een bioscoopgevoel. doordat de sp-a600 is uitgerust met een groothoek lens kun je van een korte afstand al groot projecteren. deze samsung is een goede kandidaat om op het wensenlijstje van de familie te komen, zeker nu de prijs door de hevige concurrentie in dit veld naar beneden is bijgesteld. duur is de sp-a600 niet en derhalve de overweging meer dan waard om er een aan te schaffen. nu zelfs met een Bluray-speler erbij cadeau!

SPECIFICATIES SP-A600B Display: DLP™ Single Chip DMD Helderheid: max. 1000 ANSI-Lumen Resolutie: 1920x1080 pixels Full HD Contrast: 3000:1 (statisch) Geluidsniveau (eco-modus): max. 24dB(A) Nettogewicht: 4,7 kg Kleur: zwart hoogglans Prijs: € 1.299 (incl. BTW)

SAMSUNG SP-A600 Bij de eerste aanblik valt de vormgeving direct in de smaak; de ontwerpers hebben kennelijk naar de Formule-1 gekeken (welke renstal is niet meteen duidelijk…). aan de achterzijde zijn de aansluitingen voor de randapparatuur ondergebracht: twee keer HdMi (HdMi/dvi en HdMi2), component, video-in (composite), 15-pins s-dub, s-video en rs-232c, alsmede de netentree. de toetsen voor de bedieningsfuncties bevinden zich aan de bovenzijde en aan de zijkanten zitten de in- en uitstroomkieuwen voor de koeling. de ingebruikneming is het bekende fluitje van een cent. Zelf heb ik direct de overzichtelijke afstandsbediening ter hand genomen voor de installatie, die overigens zeer eenvoudig is: via een menustructuur, ook in het nederlands, zijn de instellingen in korte tijd gedaan. als bron heb ik de panasonic dMc-TZ7 ‘lumix’ gebruikt – mijn foto’s van de laatste twee maanden stonden er 32

Smart HomeS magazine - maart

SHM_1001_p032_033_Samsung.indd 32

2010

01-03-2010 20:12:44

Test onder auspiciën van www.HDReady.nl / Davy van Loon

Samsung SP-A600B testresultaten Beeld Contrast Kleurweergave Scherpte

7,0 8,0 8,0

Video Processing Score HD Noise Reduction HD Video Resolution Loss Video Reconstruction Film Resolution Loss Film Resolution Loss Stadium

8 7,5 6 8 6

Gebruik Zoomfunctie Ventilatiegeluid Gebruikskosten

8 6 8

Bediening Apparaat Afstandsbediening Menu

8 7 8

Totale uitrusting Afwerking

8 9

Specificaties Projectie 1x 0,65” DLP Chip / 6 segmenten kleurenwiel Beeldresolutie HDTV 1920x1080

Videoprocessing - HQV Benchmark test

Contrastverhouding ANSI-Lumen Geluidsniveau Objectief Afmetingen (mm) Gewicht

Testopstelling

3000:1 full on/off 1000 30dB/24dB Eco Mode F=2,55-3,0 f=22,87-29,72 mm 343x162x347 (BxHxD) 4,7 kg

Projector Samsung SP-A600B Scherm Projecta Cinema RF EL HDTV Bekabeling Van den Hul VDH HDMI HQ High Definition Bron 1 Panasonic BDP-BD80 High Definition Bron 2 Humax IHDR-5050C/ Ziggo HDTV Prijs: € 1.299 Distributie: Samsung Informatie: www.samsung.nl

Aansluitingen Component ja, 1x Composiet / s-Video 1x / 1x Mini-Din (4-polig) VGA / DVI 1x / nee HDMI ja, 2x Audio nee 12 volt Trigger nee RS-232 / USB ja mini-jack / nee Full-HD / HD-Ready nee Motorische zoom/focus nee, handmatig 1,3 / ja handmatig Rugprojectie ja Keystone correctie ja, Vert.: +/-10° Lens-shift nee Formaat omschakeling nee Afstandsbediening / Verlicht ja / nee Signaal compatibiliteit Pal, Pal-M, Pal-N, Pal-60, SECAM, NTSC, HDTV 720p, 1080i, 1080p EDTV 480p, 576p

Plus-punten + Mooie vormgeving + Kleurweergave bijna perfect out of the box + Goede zwartweergave

Min-punten - Geen verlichting op de afstandsbediening

Scores Beeld: Gebruik: Bediening: Totale uitrusting: Afwerking:

7,3 7,3 7,7 8 9

Eindoordeel:

7,5

70% 10% 10% 5% 5%

Meetresultaten na kalibratie 1

2

3

6

5

4

Gamma 2,55 Verhouding score: Beeld + Videoprocessing 70% - Gebruik 10% - Bediening 10% - Uitrusting 5% - Afwerking 5% 1= CIE-chart / 2=Kleurenhistogram / 3= kleurtemperatuur / 4= luminance / 5= primaire kleuren / 6= kleurtempatuur in graden Kelvin


SHM_1001_p032_033_Samsung.indd 33

33

01-03-2010 20:12:48

SMART HOMES MAGAZINE EENVOUDIGE BEDIENING VAN APPARATUUR LAURENS VAN AGGELEN

AUDIO EN VIDEO VERGROEIT STEEDS MEER MET IT AMX WAAKT OVER BEDIENGEMAK BESTOND HOME-ENTERTAINMENT EEN HALVE EEUW GELEDEN NOG UIT EEN BUIZENRADIO EN EEN ZWART-WIT TELEVISIE, TEGENWOORDIG ZIJN ER AL HUIZEN WAAR DE KWALITEIT VAN BEELD- EN GELUIDSAPPARATUUR VELE MALEN BETER IS DAN IN HET THEATER. OM DAAR OPTIMAAL VAN TE KUNNEN GENIETEN, IS HET PRETTIG WANNEER DE BEDIENING DAARVAN ZO EENVOUDIG MOGELIJK BLIJFT. VEELEISENDE LIEFHEBBERS VAN AUDIOVISUEEL GENOT IN DE EIGEN THUISOMGEVING, WORDEN DAARVOOR AL BIJNA DERTIG JAAR BEDIEND DOOR AMX.

A

MX produceert hard- en software oplossingen waarmee de bediening van apparatuur zo veel mogelijk wordt vereenvoudigd. AMX werd opgericht in 1982 door Scott Miller. Net zoals bij veel Amerikanen indertijd al heen gewoon was, liet ook de garagedeur van Miller zich bedienen met behulp van een afstandsbediening. Het gelukzalige gevoel dat je zonder de auto te hoeven verlaten de deur van de garage kunt openen en sluiten, bracht Miller op een idee. Door dezelfde afstandsbediening te modificeren, kon deze ook gebruikt worden voor het op afstand bedienen van zijn diaprojector. Uit die idee werd de MX20 geboren, een afstandsbediening die zo’n 25 jaar in de productportfolio van AMX is gebleven. Na oprichting van zijn bedrijf besloot Miller dat hij met AMX zou focussen op eenvoudige en slimme bedieningsmogelijkheden. Enige tijd later volgde de acquisitie van andere bedrijven en werd het besturen van veelsoortige apparaten het speerpunt. Dit leidde in 1988 tot het op de markt komen van de eerste touchpanel, een voor die tijd zeer innovatief product. In die tijd ging dat nog allemaal in monochrome op basis van electroluminescence. De eerste kleuren-lcd kwam er rond 1992, waarna de kleuren touchpanels snel volgden. eVolUtie “Begin jaren negentig kreeg de evolutie van de touchpanel een duwtje in de rug met de komst van Ethernet. Het was de tijd waarin open standaarden waarin Ethernet, maar ook Wi-Fi hun intrede deden”, vertelt Leon ten Brundel, Regio Manager bij AMX. “Feit was dat veel fabrikanten zo hun eigen standaarden bleven gebruiken voor datatransmissie waardoor je bleef houden dat veel apparaten dus 34


SHM_1001_p034_035_AMX.indd 34

niet met elkaar konden communiceren. We hebben indertijd het besluit genomen om te komen tot een Plug&Play standaard, waarmee inmiddels zo’n 100 fabrikanten hun producten aanpassen naar onze specificaties. Dankzij ‘Dynamic Device Discovery’ komt het er op neer dat onze controllers die producten allemaal herkennen zodat de controller daarvoor de juiste driver zelfstandig kan downloaden. Wordt een apparaat binnen een netwerk van apparaten vervangen, dan hoeft het systeem daarna niet opnieuw opgestart te worden. Dit systeem laat zich het beste vergelijken met de USB-standaard die ook met dit Plug&Play principe werkt. Dit systeem biedt integrators het voordeel dat het zich gemakkelijk laat installeren.” PRoFiel Het bedienen zo eenvoudig mogelijk maken, is een missie waarmee AMX veertien verticale markten bestrijkt. Home Automation is daar slechts een klein facet bij. Zo zijn de oplossingen van het bedrijf terug te vinden in de gezondheidszorg, het onderwijs, de detailhandel, hotels, omroepen, defensie en zelfs in kerken. Ten Brundel: “Door de ontkerkelijking in Nederland en daarmee de beperkte financiële middelen die men hier heeft, is daar hier dus niets van te merken, maar des te meer in Amerika. Daar tast men graag in de buidel voor het aanschaffen van allerlei multimediaoplossingen en doen kerken vaak niet onder voor complete studio’s.” Home Automation staat vergeleken met Amerika in Nederland ook nog in de kinderschoenen. Dat heeft voor een deel ook te maken met het gegeven dat Amerikaanse huizen vaak groter zijn en men dus meer ruimte ter beschikking heeft

om bijvoorbeeld een aparte kamer special in te richten als thuistheater. “We zien wel dat er ook in Nederland steeds meer consumenten komen die daarvoor kiezen.” Een home automation systeem biedt vandaag de dag steeds meer doordat gebruik gemaakt van IP-technologie. Hierdoor kunnen steeds meer apparaten centraal en op afstand worden bediend. Zowel audio- als videoapparatuur, maar ook verlichting, verwarming, airconditioning, telefoon (ook Voice-over-IP) en intercom. De integratie van al die apparaten binnen één systeem biedt een scala aan mogelijkheden. “Wordt er bij je thuis aangebeld wanneer je afwezig bent, dan kun je zorgen dat de intercom doorschakelt naar je telefoon zodat je degene die voor de deur staat toch toe kunt spreken. Zoals het ook mogelijk is om dan zelfs op afstand de deur voor hem of haar te openen.” Handig is om meerdere functies onder te brengen in een zogenaamd profiel waarbij meerdere ‘events’ achter elkaar worden geactiveerd. Met één druk op de knop is het dan bijvoorbeeld mogelijk om niet alleen de televisie aan te zetten, maar ook automatisch de temperatuur te regelen, het licht in de

2010

01-03-2010 20:14:26

keuken uit te schakelen en de schemerlamp aan te doen. Aan het einde van de avond kan bovendien alles met één druk op de knop ook weer worden uitgeschakeld en kan de loopverlichting worden ingeschakeld zodat je niet in het donker richting slaapkamer hoeft. Ten Brundel: “Het is ook mogelijk het systeem je gedrag van een aantal dagen te laten volgen zodat het systeem overneemt welke handelingen je op een bepaald moment verricht. Een dergelijk profiel kan ook worden ‘afgedraaid’ wanneer je niet thuis bent. Om inbrekers te misleiden is het immers beter dat niet iedere avond precies op dezelfde tijd het licht aan en uit gaat. Dat is overigens ook al mogelijk doordat onze systemen gebruik kunnen maken van lichtsensoren.” Stabiliteit Voor het aansluiten van een geavanceerd Home Automation systeem is een getrainde installateur noodzakelijk. Door het maken van een plan voor de infrastructuur kan deze er voor zorgen dat alles werkt zoals de gebruiker wenst. “Er moeten daarvoor dus wel kabels worden gelegd. Een draadloos systeem is nog steeds te storingsgevoelig en garan-

deert niet dat het altijd werkt. Het kan al misgaan wanneer een buurman zich in hetzelfde draadloze spectrum begeeft maar ook het inschakelen van een magnetron geeft bij draadloze verbindingen al storingen die er voor zorgen dat bepaalde kanalen niet meer bereikbaar zijn. Alleen onze remotes en draadloze touchpanels werken met ZigBee en WiFi om te communiceren met de controller. De controller zelf communiceert via bedrade verbindingen met allerlei apparatuur. Wat ons betreft moet een systeem gewoon 24 uur per dag, zeven dagen per week, tien jaar lang kunnen draaien zonder dat er ooit opnieuw opgestart hoeft te worden. We hechten daar zeer aan. We maken immers ook systemen voor Verkeer en Waterstaat. Dan kun je je niet permitteren dat het wegennet vastloopt omdat een product niet goed werkt.” Zwakke schakels in andere systemen zijn vaak dat ze met pc’s werken, waarbij harde schijven, ventilatoren en het besturingssysteem dan de zwakke schakels vormen. “Windows is gemaakt voor algemene doeleinden en niet voor ‘mission critical systemen’. Ik zou mijn huis niet graag besturen met een standaard pc”, aldus Ten Brundel.

Toekomst AMX heeft de afgelopen jaren de nodige bedrijven overgenomen in Amerika, Canada en het Verenigd Koninkrijk. “We willen met hen toewerken naar producten die naadloos geïntegreerd kunnen worden in één omgeving. Belangrijke trend daarbij zijn audio en video via CAT verbindingen, multiroom audio, digital signage en IP TV.” Ten Brundel verwacht dat producten in de toekomst steeds vaker geïntegreerd worden binnen bestaande netwerken en dat de audio- en videomarkt nog meer richting de IT zal groeien. “De eerste tekenen daarvan zagen we tien jaar geleden al. Het is nu de uitdaging voor de traditionele AV dealer om dit verder gestalte te geven. Die uitdaging is groot omdat veel traditionele AV-aanbieders nog onvoldoende IT-kennis in huis hebben om die slag te kunnen maken. Maar de ontwikkelingen in die richting gaan zo snel dat we nu zover zijn dat men er niet langer omheen kan.” Voor meer informatie www.amx.com


SHM_1001_p034_035_AMX.indd 35

35

01-03-2010 20:14:39

SMART HOMES MAGAZINE

SMART HOMES MET “DOMOTICA PAVILJOEN” AANWEZIG OP BOUW & ICT BOUW & ICT 2010 IS DE BEURS OP HET GEBIED VAN ICT-TOEPASSINGEN DIE U HELPEN MET ONTWERPEN, BOUWEN EN BEHEREN. DE 6E EDITIE VINDT PLAATS OP 17 EN 18 MAART IN JAARBEURS UTRECHT

Domotica paviljoen, het woord zegt het al, alles draait hier om domotica! Ook in de bouw speelt technologie een steeds grotere rol. Op het Domotica Paviljoen vindt u meer over de ontwikkeling van slimme, begrijpelijke en toegankelijke (meestal technologische) oplossingen en diensten in de persoonlijke woon- en leefomgeving. Wat zijn bijvoorbeeld de mogelijkheden? En wat betekent dit voor de bouw?

BOEIENDE LEZINGEN Stichting smart homes organiseert dagelijks verschillende lezingen die ingaan op de achtergronden van domotica. U hoeft zich hiervoor niet te registreren en bent van harte welkom. Na de lezing staan de sprekers open voor een vragenvuur!

In de kern van het paviljoen vindt u Stichting Smart Homes. Hét kenniscentrum op het gebied van Domotica & Slim Wonen. De omliggende stands bestaan uit domotica-leveranciers die zich al in verschillende bouwprojecten bewezen hebben. Deze experts delen graag hun ervaringen en staan open voor al uw vragen!

OM 10.30 UUR Smart Homes presenteert “de stand van zaken”: Wat zijn de ervaringen met domotica? Wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van energiemanagement, veiligheid, comfort en entertainment.

DEELNEMERS DOMOTICA PAVILJOEN ASCOM (NEDERLAND) BV IRS SMART HOMES 36


SHM_1001_p036_Bouw&ICT.indd 36

DAGELIJKS WORDEN DE ONDERSTAANDE ITEMS GEPRESENTEERD

OM 11.30 UUR Hylke Meijer, Sales Manager, van IRS geeft aan dat de grenzen tussen residentiële, senioren en zorgcomplexen vervagen. Door de toenemende vergrijzing en de wens van mensen om langer

thuis te blijven wonen, wordt levensloopgeschikt wonen steeds belangrijker. Hylke Meijer toont aan de hand van een aantal voorbeeldprojecten hoe intelligente woon- en zorgtechnologie als die van IRS kunnen bijdragen aan een flexibeler woonoplossing, afgestemd op de eisen en wensen van nu en van de toekomst. OM 13.30 UUR Bart Sonnemans, Segment Manager Independent Living bij Ascom (Nederland) B.V. belicht dat er vaak meerdere opdrachtgevers betrokken zijn bij projecten waar wonen, zorg, comfort en diensten samenkomen. Maar wie investeert, onderhoudt en wordt eigenaar van deze systemen? Ascom geeft haar visie op de exploitatie-, aanschaf- en beheersaspecten van nieuwe technieken. De oplossing is een levensloopbestendige samenwerking U vindt het Domotica Paviljoen op D017 Meer weten? Kijk dan op: www.bouw-en-ict.nl

2010

01-03-2010 20:15:37

SHM_1001_p037_ADV_ASCOM.indd 37

01-03-2010 20:16:31

SMART HOMES MAGAZINE INTERVIEW LONNEKE LEPELAARS

LAURENS TIMMERS

“BELANGRIJK IS DAT ER VRAAG ONTSTAAT BIJ DE CONSUMENT. “ DE ONTWIKKELINGEN VAN WOONTECHNOLOGIE OF TE WEL DOMOTICA GAAN RAZENDSNEL. BIJ WIJZE VAN SPREKE IS ALLES AL BEDACHT EN KAN ER AL ONGELOFELIJK VEEL. HOE KAN HET DAN ZOU JE ZEGGEN DAT DE GROTE UITROL VAN DOMOTICA TOCH UITBLIJFT. TERWIJL HET VOOR NAGENOEG IEDERE BURGER IETS TOE ZOU KUNNEN VOEGEN IN ZIJN OF HAAR WOONOMGEVING VOOR MEER EFFICIËNTIE OF GEMAK. ER WORDT VERONDERSTELD DAT EEN GROTE ROL LIGT IN DE BOUWKOLOM, MAAR IS DAT WEL ZO? EN WELKE ZOU DAT DAN ZIJN? IS DE TOTALE BOUWKOLOM ANNO 2010 IN STAAT OM WEGWIJS TE WORDEN IN DOMOTICALAND OF MOETEN WE DE ACCENTEN ERGENS ANDERS LEGGEN?

V

oor Smart Homes Magazine een reden om verschillende partijen eens aan het woord te laten, wat is hun mening, wat ervaren ze in de praktijk? In dit nummer is het woord aan Laurens Timmers, technisch commercieel medewerker bij Van Heeswijk Elektrotechniek. Van Heeswijk Elektrotechniek is een middelgrote Brabantse onderneming op het gebied van elektrotechniek, data, telecommunicatie en beveiliging en is sinds 2005 onderdeel van Breijer Bouw en Installatie. Domotica is een woord dat te pas en te onpas wordt gebruikt. Er ontstaat veel spraakverwarring. Hoe ervaren jullie dit? “Er wordt inderdaad vaak het woord domotica gebruikt voor verschillende toepassingen, terwijl dat volgens ons niet eens domotica is. Toch gaan we dit niet tegenspreken, het is een onomkeerbaar proces wat zo is ontstaan. Domotica is geen product, het is een verzameling van technieken om functionaliteiten te verwezenlijken. Wij spreken liever niet over domotica of techniek maar over de functionaliteiten, die moeten een breed draagvlak krijgen. Belangrijk zijn de wensen van de klant een juiste invulling te geven, laten zien wat er mogelijk is. Dan hoef je domotica niet eens te noemen.” Een veel gehoord geluid is dat de architect een belangrijke rol zou laten liggen. Immers als hij in de bouwtekeningen, die betrekking hebben op infrastructuur al uit gaat van ruimte voor infrastructuur is al een hele slag gewonnen? 38


SHM_1001_p038_039_VanHeeswijk.indd 38

“Er moet niet specifiek naar één schuldige worden gezocht. Een aannemer, projectontwikkelaar of architect zet geen complexen/huizen neer waar een consument niet op zit te wachten. Je zou misschien denken dat er geen behoefte is bij de consument. Wij constateren dat er wel behoefte is maar ze zijn zicht niet bewust of weten het niet te benoemen. Belangrijk is dus dat er vraag ontstaat bij de consument. Daarnaast zal onder andere de installateur ook zijn taak moeten pakken en opdrachtgevers (woningcorporaties, projectontwikkelaars, aannemers, etc.) goed moeten informeren naar het belang van een afdoende infrastructuur. Dan zijn alle voorwaarden van woontechnologie aanwezig en kan een consument zelf bepalen op welk moment hij/zij over zal gaan op het gebruik van verschillende functionaliteiten in de woning. Bij grote woningbouwprojecten gaat er altijd veel aandacht uit naar wat voor een keuken of badkamer in het complex moet komen. Naar het niveau van een elektrotechnische installatie wordt nauwelijks gekeken. Terwijl je juist ook daar de koper mee kan triggeren. De systemintegrator zal de opdrachtgever moeten overtuigen van het nut van bepaalde functionaliteiten. Hoe kan de consument beter voorgelicht worden? “De focus moet liggen op het gemak, de consument moet beseffen wat hij/zij eraan heeft, dus ingaan op de functionaliteiten. Het moet meer gemeengoed worden. Let wel, wij als achterban moet hier ook klaar voor zijn. Bekend voorbeeld is het programma De Ultieme Woondroom. Kijkers

zagen daar interessante toepassingen en namen contact op met een installateur. Want ze wilde graag verder geïnformeerd worden. De installateur kon ze dan vaak niet verder helpen omdat de hen de kennis over deze functionaliteiten ontbrak Gevolg is dat de consument weinig vertrouwen krijgt en verwarring ontstaat. En er dus ook geen opvolging plaatsvindt. Voor fabrikanten is het dus ook belangrijk om een netwerk te creëren en daar ook installateurs erbij te betrekken Dan zijn er nog de vooroordelen als “Domotica is duur”en “Domotica is voor oude mensen die zorg nodig hebben”. Hoe kan dit beeld bijgesteld worden? “Door geen domotica te verkopen. Noem het geen domotica maar richt je op de functionaliteiten. Men moet het kunnen beleven. Kennelijk is beeld dat ontstaan, het heeft geen zin je energie te verspillen in het ontkennen hiervan maar we moeten juist beter voorlichten. Zo hoeft zorg niet alleen voor senioren te zijn. Maar ook een twintigjarige kan zorgbehoevend zijn. Zou het een idee zijn om algemene bezoekcentra op te zetten? Bijvoorbeeld per regio waar toeleveranciers de gelegenheid krijgen om zich in een totaalconcept te profileren. “Dat is toch lastig om een totaalconcept neer te zetten. Want wat moet je laten zien? Iedere klant is verschillend en heeft specifieke wensen. De ene klant is actief in de zorg, terwijl de ander klant iets zoekt voor in residentiële appartementen. Het is maatwerk wat je wil bieden en dat is niet in één totaalconcept weer te geven. En als je alles wat maar mogelijk is in een showroom wilt stoppen is dit een overkill voor de klant. Het is zaak om te kijken naar een soort van raamwerk concept waar je een stukje maatwerk in toe kunt passen. De vraag is ook, wie ervoor gaat zorgen dat continuïteit en de kwaliteit van zo’n bezoekerscentrum ook op peil blijft. Want als dat niet gebeurd, zal een negatieve indruk achterblijven en dat zal de uitrol van domotica niet ten goede komen. Wat is de rol van de systemintegrator in het geheel? Volgens Laurens kun je in principe twee groepen systemintegrators onderscheiden. De “niet

2010

01-03-2010 20:18:54

installerende systemintegrator”, komt vanuit de “comforthoek” (audio, video,ict) en dragen ook zorg voor de basis installatietechniek. En daarnaast de ”installerende systemintegrator” die vanuit de basis elektrotechniek beheerst en zich een extra discipline heeft eigen gemaakt, systeemintegratie. Bij hen ontbreekt vaak de kennis rondom audio en video. “Voor beide partijen is het noodzakelijk om samen te werken. Men moet buiten de vastgestelde kaders denken en eventueel andere partijen betrekken om projecten te realiseren waarvan de eindgebruiker helemaal blij wordt. Ook de relatie met de klant is belangrijk, de installateur moet een stukje dienstverlening kunnen bieden.” Het begint erop te lijken dat er in het kader van energiemanagement veel staat te gebeuren met betrekking tot woontechnologie. Hoe schat je de kansen hiervoor in voor de systemintegrators? “Dit is een grote kans voor de e-installateur, die hij echt zal moeten pakken. De vraag is of hij hier wel in staat toe zal zijn. Waarschijnlijk zal

de w-installateur dit veel eerder oppikken. De elektrotechniekbranche is vrij conservatief en laat kansen liggen. De e-installateur is vooral techneut en maar een heel klein beetje ondernemer. In de afgelopen jaren hebben we dat helaas moeten constateren. Zaken als pv-cellen, elektrische vloerverwarming, warmtepompen, airconditioning zijn allemaal kansen geweest voor de elektrotechniek die door hen zijn laten liggen en dankbaar opgepakt door de w-installateurs. Door woontechnologie kun je een bewoner niet dwingen minder energie te gebruiken maar je kunt hem wel veel meer betrekken bij het verbruik in zijn eigen woonomgeving. Als hij inzicht heeft waar hij onnodig te veel energie verbruikt zal hij zeer gemotiveerd zijn daar iets aan te doen. Dat zal hij immers ook in zijn portemonnee merken. Vanuit die invalshoek zie ik enorme kansen voor de e-installateur en die moeten we ook daadwerkelijk waarmaken.”

“HET IS ZAAK OM TE KIJKEN NAAR EEN SOORT VAN RAAMWERK CONCEPT WAAR JE EEN STUKJE MAATWERK IN TOE KUNT PASSEN.”

Wilt u reageren op dit artikel? Mail naar [email protected] SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p038_039_VanHeeswijk.indd 39

39

01-03-2010 20:18:56

SMART HOMES MAGAZINE EMINENT LAURENS VAN AGGELEN

DOMOTICA ZONDER HAKKEN EN BREKEN MET NIEUWE TECHNOLOGIEËN WORDT DE MODERNE MENS DIE OP ZOEK IS NAAR GEMAK, COMFORT EN VEILIGHEID OP ZIJN WENKEN BEDIEND. HET NADEEL IS ALLEEN DAT DE CONSUMENT DOOR DE BOMEN HET BOS BIJKANS NIET MEER ZIET. OGENSCHIJNLIJK KLEINE VERSCHILLEN ZORGEN ER SOMS VOOR DAT VERWACHTINGEN NIET UITKOMEN OF DAT PRODUCTEN NIET GEHEEL OP ELKAAR ZIJN AFGESTEMD. EMINENT BEDACHT EEN MOOI CONCEPT OM DAT SOORT PROBLEMEN TE SLECHTEN.

D

omotica oplossingen kunnen zo mooi zijn dat je bijna geneigd bent om je huis te verkopen en een nieuwe woning laat bouwen zodat bij het ontwerp al rekening gehouden kan worden met alle zegeningen van de moderne techniek. Meestal gaat het anders en komt er het nodige haken breekwerk aan te pas om alles te integreren en zoveel mogelijk zaken aan het oog te ontrekken. Met de komst van steeds meer draadloze producten hoeft dat gelukkig niet meer. Althans in mindere mate. Ook aan draadloze producten zit immers toch nog wel ergens een snoertje, meestal om het betreffende apparaat van stroom te voorzien. Voor de verbinding met andere apparaten is er meestal voorzien in de aansluiting op een draadloos netwerk. Het aantal huishoudens dat anno 2010 over een draadloos netwerk beschikt, neemt nog altijd stevig toe en is in huishoudens waar één of meerdere computers gebruikt worden tegenwoordig eerder regel dan uitzondering. Met veel nieuwe domotica-producten wordt daar dankbaar op ingehaakt. Op zich een goede ontwikkeling, ware

40


SHM_1001_p040_041_Eminent.indd 40

het niet dat die producten dan meestal los van elkaar bediend moeten worden. Werken met één systeem voor meerdere toepassingen is niet alleen prettiger maar ook goedkoper. Het mooie van het domotica-concept van Eminent is dan ook dat het gaat om een betaalbaar en modulair systeem. Dat biedt het voordeel dat je als gebruiker nu voor een bepaalde toepassing kiest, maar weet dat je het systeem ook verder uit kunt breiden op het moment dat je dit wenst. LEVENSBESTENDIG Niet voor niets noemt Marc Pannebakker, marketing directeur bij Eminent, het nieuwe e-Domotica concept een levensbestendig systeem. “Spreekt het systeem de gebruiker nu aan omdat hij een oplossing zoekt voor het bewaken van zijn huis, later zal hij misschien kiezen voor een uitbreiding waarbij het comfort centraal staat. In een andere fase in zijn leven zal hem de alarmknop misschien aanspreken die hij kan indrukken wanneer hij onwel wordt.” Met het aanschaffen van de basis van het systeem, kan er in de toekomst dus gekozen wor-

2010

01-03-2010 20:20:01

den voor uitbreidingen. Daarmee blijft niet alleen de bediening gemakkelijk en overzichtelijk maar kan dus met een relatief kleine investering meer functionaliteit worden toegevoegd. De pijlers van het concept zijn alarm, videobewaking, comfort en energiebesparing. Daarmee zou volgens Pannebakker goed worden ingespeeld op allerlei trends, zoals de toenemende individualisering en het zelf kunnen bepalen welke functionaliteit wel en niet gewenst is. Prijstechnisch gezien zou je als gebruiker met de meest uitgebreide configuratie bovendien ook veel goedkoper uit zijn dan bij aanschaf van producten van allerlei losse veelsoortige producten. “Voor minder dan 1.000 euro heb je een systeem dat veel gemak biedt en zich gemakkelijk laat bedienen met behulp van een touchscreen waarin alle functies geïntegreerd zijn.” MOGELIJKHEDEN Het systeem biedt een aantal aantrekkelijke mogelijkheden. Daaronder bewegingsdetectie, rookmelders, zogenaamde breekcontacten (wanneer bijvoorbeeld een raam of deur wordt geopend) en videobewaking. Daarnaast zijn er dimmers en aan- en uitschakel switches die qua functionaliteit het beste te vergelijken zijn met een geavanceerde tijdschakelklok. Het is namelijk mogelijk om meerdere scenario’s in te programmeren. Oftewel, om bijvoorbeeld op zondag een ander programma te laten voltooien dan op maandag en eventuele andere dagen. Alle onderdelen waarmee het systeem op te bouwen is, werken draadloos, zodat hakken en breken niet nodig is. Uiteraard moet de gebrui-

ker daarvoor wel over een draadloos netwerkje beschikken. Producten om zelf een draadloos thuisnetwerkje op te zetten, levert Eminent overigens ook. Deze netwerkproducten, alsmede de onderdelen van het e-Domotica concept laten zich eenvoudig installeren. Een gebruiker zou het in principe zelf kunnen doen, of desgewenst gebruik kunnen maken van een installateur die dit karwei snel zal kunnen klaren. Ook wanneer er voor nieuwe uitbreidingen wordt gekozen. TOEKOMST Producten die het gevoel van veiligheid in huis vergroten, zijn steeds meer in trek. Voor weinig geld is daarmee een hoop onnodig leed te voorkomen. Een brandmelder is daar een goed voorbeeld van. Binnenbranden kunnen immers enorme gevolgen hebben. Niet alleen in materiële zin, maar ook als het gaat om mensenlevens. Toch wordt nog vaak onderschat hoe snel een dergelijke brand zich ontwikkelt en hoe snel rookontwikkeling kan leiden tot verstikking. Ook met het Eminent-systeem kunnen branden, maar bijvoorbeeld ook inbrekers tijdig worden opgemerkt. Signaleert de bewegingsdetectie dat er iemand door een ruimte loopt, dat er brand is of dat er een deur of raam wordt geopend door iemand met ‘minder goede bedoelingen, dan gaat er een oorverdovend lawaai af. Uiteraard doen andere alarmsystemen dit ook, maar bij deze oplossing wordt de eigenaar daarvan ook op de hoogte gebracht wanneer hij niet thuis is. Er kan worden ingesteld dat hij per telefoon een melding daarvan krijgt, maar ook per SMS of e-mail. Krijgt de eigenaar dit bericht binnen, dan kan hij met behulp van

de aanwezige draadloze IP-beveiligingscamera een kijkje nemen in de betreffende ruimte en daarop gepaste actie ondernemen. Pannebakker: “In de nabije toekomst zullen we de mogelijkheid bieden om apparaten in huis op afstand aan- of uit te schakelen via internet of per mobiele telefoon. Behalve het comfort dat daarmee geboden wordt, biedt het daarmee ook mogelijkheid om energie te besparen. Binnenkort zal er al een camera zijn die ook geluid registreert. Daarmee kan de camera dan ook dienstdoen als babyfoon waarbij zowel beeld als geluid wordt geregistreerd en pa of ma op afstand kan zien wat er met de kleine meid aan de hand is.” CONCLUSIE Pannebakker liet ons weten dat er al vanuit verschillende kanten binnen retail belangstelling is om deze producten op te nemen in het assortiment. Daaronder zowel traditionele bruin- en witgoed zaken, maar bijvoorbeeld ook innovatieve bouwmarkten. De kracht van het concept is immers dat de consument daarmee een betaalbare oplossing in huis haalt. Door de modulaire opbouw betaalt de gebruiker alleen voor de functionaliteiten die hij op dat moment wenst, terwijl uitbreiding altijd mogelijk is. Zowel de installatie als het gebruik zijn bovendien bijzonder gebruiksvriendelijk. Daarmee is het een product dat gebruikers die zelf niet al te technisch zijn aangelegd, niet zal afschrikken. Voor meer informatie www.e-domotica.com SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p040_041_Eminent.indd 41

41

01-03-2010 20:20:03

SMART HOMES MAGAZINE LONNEKE LEPELAARS

RESPONSIVE ENVIRONMENTS FLUX, EMDIS EN DE TAP HET KLINKT IN EERSTE INSTANTIE ALS ABRACADABRA MAAR HET ZIJN WELLICHT PRODUCTEN DIE IN DE TOEKOMST OOK IN UW HUIS VOOR KOMEN. HET ZIJN UNIEKE DESIGNS ONTWORPEN DOOR STUDENTEN VAN DE OPLEIDING INDUSTRIAL DESIGN AAN DE TU IN EINDHOVEN, BINNEN HET PROJECT “RESPONSIVE ENVIRONMENTS”. HET IS EEN DOCTORAAL ONDERZOEKSPROJECT GECOMBINEERD MET BACHELOR PROJECTEN. SMART HOMES MAGAZINE IN GESPREK MET BEGELEIDERS EN STUDENTEN VAN INDUSTRIAL DESIGN.

“R

esponsive Environments” zijn als het ware intelligente fysieke omgevingen die reageren op mensen, objecten of andere omgevingsfactoren. De gebruiker zal een ervaring krijgen die interactief, uniek en dynamisch is. Belangrijke aspecten hierbij zijn interactie, waarneming en de esthetische ervaring. De interactie wordt bepaald door de relatie tussen de gebruiker en de omgeving. De waarneming komt voort uit een combinatie van veranderingen in beeld en geluid. En de stijl(het ontwerp of design) zal bepaalde emoties bij de gebruiker oproepen. De gebruikerservaring zal op een aantal niveaus beinvloed worden; ten eerste hoe men het systeem bedient, vervolgens het begrip wat de gebruiker krijgt uit de ervaring en tenslotte welke emoties opgeroepen worden door de omgeving. Benjamin Salem (Assistent Professor) is de coach en ondersteunt de studenten in het gehele traject om tot een ontwerp te komen. Benjamin: “Belangrijk bij deze ontwerpen is dat het daadwerkelijk een product wordt. Een uniek design, een interessant object wat men in huis of op kantoor wil hebben. Bij domotica is de techniek vaak niet zichtbaar aanwezig in een huis. Met een touchpanel kun je dan vaak van alles in je woning bedienen. Echter al die touchpanels zien er nagenoeg hetzelfde uit en bieden een tal van mogelijkheden. Maar is dat wel wat de consument wil? Hoe meer functies hoe beter? Vergelijk het met het gebruik een digitale camera. Op een digitale reflex camera zitten alle mogelijkheden die je maar kan bedenken, toch gebruik ik vaak mijn compacte camera omdat dat eenvoudiger in gebruik is. Een woonomgeving moet comfortabel en relaxed zijn, je moet je er thuis voelen. Techniek moet je onder42


SHM_1001_p042_043_Industrial.indd 42

TAP JASPER DEKKER Een bijzondere kraan die je kan bedienen zonder de kraan daadwerkelijk aan te raken. Bewegingen die men maakt worden herkend door de kraan en omgezet in acties. Door een beweging te maken aan de rechter zijde van de kraan, stroomt er koud water. Een beweging aan de linker zijde zorgt voor warm water. De twee lichtjes boven op de kraan kleuren afhankelijk van de temperatuur van het water rood en blauw. De lichtintensiteit geeft aan hoe warm of koud het water is. Naast de temperatuur kan met verschillende bewegingen ook de kracht van de straal geregeld worden en de vorm van de straal water, een rechte straal of meer een sproei effect. De kraan is gemaakt van het materiaal Corian. Corian is niet poreus, vlekbestendig, hygiënisch, gemakkelijk schoon te maken en duurzaam.

2010

01-03-2010 20:21:18

steunen in je dagelijkse bezigheden. Je huis moet geen ‘Disneyland’ worden met allerlei toeters en bellen. Een slimme woning moet zich gedragen als een ‘vriend’ en je verschillende mogelijkheden kunnen bieden.” Jorge El Lino (Designer & Lecturer), vult hem hierin aan: “Kijk goed naar wat de mensen willen. Wat maakt ze blij, welke behoeften willen ze vervuld zien en hoe kun je dat verwerken in een ontwerp. Het moet eenvoudig in gebruik zijn, geen ingewikkeld en gecompliceerd systeem. Het gebruik van een nieuw ontwerp moet ongedwongen en vanzelf gaan.” VAN IDEE NAAR ONTWERP De studenten krijgen de opdracht een ontwerp te

ontwikkelen. Het begint met het verzamelen van informatie en artikelen lezen. Daarna ontstaat een idee wat ze vertalen in modellen en concepten. Ard Jacobs (student): Na het onderzoek krijg je een idee wat je wil ontwikkelen, een creatieve ingeving. Dit ga je verder uitwerken en vormgeven in modellen. Zo ontstaan verschillende prototypes waar je weer ervaring op kan doen om het product weer verder te ontwikkelen. Eigenlijk moet je gewoon uitgaan van je algemene kennis. Zou ik het zelf gebruiken? Wat heb ik er aan?” Ook de eindgebruiker wordt meegenomen in de ontwikkeling van een nieuw design. Toch is dit wel lastig volgens Vic van Hensberg (student): “We ontwerpen een geheel nieuw concept en de eindgebruiker heeft er totaal geen kennis van.

EMDIS VIC VAN HENSBERG Met de Emdis kan de status van de omgeving weergegeven worden en tegelijkertijd kan de gebruiker de omgeving bedienen door middel van simpele en natuurlijke gebaren. De Emdis is ontworpen met de nadruk op esthetica, vorm en interactie. Door de vorm van het object te wijzigen kan de sfeer in de omgeving aangepast worden. Door over het object te strelen wordt de temperatuur en de kleur van de omgeving aangepast. Daarnaast heeft de snelheid van het draaien van de kern invloed op de achtergrondmuziek

Men weet niet gelijk wat men er mee kan doen en is dus moeilijk om daar een mening over te geven. Ze moeten het concept leren kennen en leren hoe er mee om te gaan. Ook al kennen ze het product niet, een eindgebruiker geeft je wel weer inzichten om weer met een andere kijk naar het ontwerp te kijken.” De ontwerpen worden binnenkort gedemonstreerd op de afdeling van Industrial Design Daarna zullen ze verder ontwikkeld worden tot serieuze prototypes. Met deze prototypes kan dan weer verder getest worden in nieuwe omgevingen.

FLUX ARD JACOBS De Flux is een bureaulamp die, met behulp van beweging en licht, medewerkers wil stimuleren een pauze te nemen tijdens het werk en zo de werkervaring plezieriger te maken.. Deze speciale bureaulamp geeft op een niet-indringende manier aan wanneer het voor de medewerker de juiste tijd is om pauze te nemen. De FLUX meet de arbeidsactiviteit door middel van het aantal toetsenbordaanrakingen en de bewegingen van de muis. Deze activiteit wordt vergleken met de gegevens die bekend zijn over het pauze patroon van de desbetreffende persoon en geeft dan aan of het nodig is om pauze te nemen. Gemiddeld komt dit neer op zes minuten pauze voor elk uur computergebruik. De FLUX vertelt de medewerker ook of hij/zij graag met een collega wil afspreken tijdens de voorgestelde pauze, dit om het sociale contact te stimuleren.


SHM_1001_p042_043_Industrial.indd 43

43

01-03-2010 20:21:20

SMART HOMES MAGAZINE CAMERA ALS ONDERDEEL VAN EEN DOMOTICA-OPLOSSING LAURENS VAN AGGELEN

IP-CAMERA VERRIJKT MET I HD-KWALITEIT WORDT DE NORM WAT HET ZO INTERESSANT MAAKT DAT ER IN PLAATS VAN ANALOGE STEEDS MEER DIGITALE CAMERA’S VERKOCHT WORDEN, IS DAT HIERDOOR HET AANBOD VAN INTELLIGENTE SOFTWARE VOOR DIE CAMERA’S TOENEEMT. DAARMEE NEMEN OOK DE TOEPASSINGSMOGELIJKHEDEN TOE, ZOWEL IN DE BEDRIJFSOMGEVING ALS BIJ PARTICULIEREN VOOR WIE DE CAMERA VEELAL EEN ONDERDEEL IS VAN EEN DOMOTICA-OPLOSSING.

“J

e hebt goede en betere camera’s, maar het is uiteindelijk de software waarmee het verschil wordt gemaakt”, zegt Edwin Beerentemfel, Sales Manager bij Axis Communications. Axis is leverancier van professionele netwerkvideo-oplossingen. Een innovatieve aanbieder als het gaat om de overgang van analoge naar digitale video-oplossingen. “Voor dergelijke software-applicaties werken we graag samen met partijen die op hun terrein een specialisme vertegenwoordigen. Om een dergelijke samenwerking verder handen en voeten te geven, hebben we het Axis Camera Application Platform ontwikkeld”, gaat Beerentemfel verder. Met dit open applicatieplatform kan elk bedrijf downloadbare applicaties ontwikkelen voor Axis’ netwerkcamera’s en video-encoders. Axis zegt daarmee het eerste bedrijf te zijn dat zijn netwerkvideoproducten volledig openstelt voor applicaties van derden. “Met ons open platform willen we ervaren applicatieontwikkelaars in staat stellen applicaties te ontwikkelen die extra waarde zouden kunnen bieden voor diverse doelgroepen.” CAMERAFUNCTIES Beerentemfel onderscheidt drie belangrijke functies bij camera’s waar toepassingen aan kunnen worden verbonden: detectie, tellen en herkenning. Detectie is het meest bekend. Daarmee kun je bijvoorbeeld vaststellen of er zich wel of niet iemand in een ruimte bevindt. Maar bij detectie kun je met behulp van software ook verder gaan en vaststellen dat iemand die een ruimte binnenkomt een tas bij zich heeft, maar deze bij het verlaten van de winkel niet meer met zich meedraagt. Voor het terugzoeken van een bepaalde actie die op video wordt vastgelegd, is het makkelijk wanneer je bijvoorbeeld alleen wenst te zien wanneer iemand een bepaalde richting oploopt en daarbij ook een blauwe jas draagt, omdat je weet dat dit iemand is die op dat moment minder goede bedoelingen had. Door deze gerichte zoekactie 44


SHM_1001_p044_045_Axis.indd 44

wordt onnodig tijdverlies voorkomen omdat bij het terugzoeken niet alle opgeslagen beelden uitgekeken hoeven te worden. Bij ‘tellen’ kan het gaan om een registratie van het aantal personen dat ergens binnenkomt. Een winkel bijvoorbeeld. “Heb je een folder verspreidt dan kun je zien of dit tot meer traffic in je winkel leidt, maar kun je ook zien of de winst hieraan gerelateerd kan worden. Ook is het mogelijk om vast te stellen in welke delen van de winkel er het meeste klanten rondlopen zodat je weet dat het zinvol is daar juist bepaalde aanbiedingen neer te leggen.”Tellen met behulp van een camera kan zelfs gebruikt worden om voortdurend te monitoren op een bepaald product nog wel voldoende op voorraad is op een bepaalde positie in de winkel. Wordt gedetecteerd dat de voorraad tot een bepaald aantal is geslonken, dan kan door middel van een automatisch gegenereerd bericht aan een medewerker worden verzonden dat de voorraad weer wordt aangevuld. Met behulp van ‘recognition’, oftewel herkenning, is het mogelijk met een camera bijvoorbeeld kentekens te herkennen. “Dat zou handig kunnen zijn voor een garage waar je bepaalde mensen automatisch toegang wilt kunnen geven. Zo kun je zonder tussenkomst van een medewerker zelf bepalen wie er wel en niet in mag komen rijden.” DE TECHNIEK Als het gaat om de techniek dan kan zit deze in de camera zelf, loopt alle intelligentie via de server of gaat het om een combinatie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van diverse standaarden. Het Open Network Video Interface Forum (ONVIF), opgericht door Axis Communications, Bosch Security Systems en Sony Corporation, is er daar één van. Door deze samenwerking werd in 2008 een wereldwijd open forum gerealiseerd voor de

ontwikkeling van een standaard netwerkinterface voor netwerkvideoproducten. De ONVIFstandaard definieert ‘plug & watch’-systemen en beheerst apparaatbeheer, real-time-weergave, Pan/Tilt/Zoom-besturing, streaming van metadata, configuratie en gebeurtenisverwerking. De standaard maakt gebruik van uiterst geavanceerde technologieën die zijn ontwikkeld door de IT-industrie. Ook Cisco heeft zich inmiddels bij deze standaard aangesloten. Cisco maakt ook deel uit van de Physical Security Interoperability Alliance (PSIA) waarvan bedrijven zoals Pelco, IBM, Texas Intruments en Honeywell deel van uitmaken. De PSIA richt zich op de Amerikaanse markt. De ONVIF heeft volgens Beerentemfel nu zo’n 60 procent van de markt in handen. OPEN STANDAARDEN Het belang van open standaarden is groot. Het stimuleert de verdere ontwikkelingen van softwareapplicaties waarmee meer toepassingsmogelijkheden voor gebruikers te realiseren zijn. De verschuiving van analoog naar digitaal zet zich inmiddels gestaag door. Bedroeg het aantal IP-camera’s in 2009 nog zo’n 35 procent van de markt, in 2011 zal dit volgens Beerentemfel zijn opgelopen tot 51 procent. “De drijfveer daarbij is een hogere beeldkwaliteit. Gebruikers raken meer en meer

2010

01-03-2010 20:22:23

T INTELLIGENTE SOFTWARE gewend aan de beeldkwaliteit van hun HDTV. Voor die kwaliteit heb je dan wel het H.264 protocol nodig. Dit protocol maakt het namelijk mogelijk om effectiever om te gaan met opslagcapaciteit en bandbreedte.” HD-kwaliteit is daarmee een belangrijke trend in cameraland geworden. Zoals ook intelligente video waarmee de mogelijkheid wordt gecreëerd meer functionaliteiten te bieden. Een derde trend die over de hele markt zichtbaar wordt, is dat camera’s zich steeds gemakkelijker laten installeren. Dat kan stand-alone, maar ook hosted. Bij hosted heb je als gebruiker zelf geen server nodig voor het opslaan van je beelden, maar is slechts voldoende bandbreedte van belang. “Wanneer je een omgeving hebt met meer camera’s is het aan te raden voor een stand-alone setting te kiezen”, aldus Beerentemfel. Bij aanschaf van een camera is het verstandig goed te letten op de kwaliteit van het beeld, de support die de leverancier verleent alsmede het portfolio en de consistentie van zijn producten. Ook is het goed te kiezen voor een camera die gebruik maakt van open standaarden zodat je als gebruiker verzekerd bent van een interessant aanbod van applicaties.

als babyfoon worden gebruikt, maar dan met het verschil met de aloude babyfoon dat alleen geluid van een bepaald niveau ‘de bellen doet rinkelen’. Op dat moment maakt bij pa en ma het gewone televisiebeeld plaats voor het beeld dat de kleine meid huilt of wordt er een SMS-bericht verstuurd naar de ouders. Voor diverse vormen van detectie kunnen profielen worden aangelegd. Zo ook bij een camera die waakt over een demente bejaarde. Om in de gaten te houden of die ’s nachts niet uit bed valt, kan een profiel worden vastgelegd waarbij er geen signaal naar de verpleegster wordt ver-

zonden op het moment dat de patiënt zich in bed omdraait, maar wel wanneer het gaat om bewegingen die er op zouden kunnen duiden dat er wel eens wat mis zou kunnen gaan. Zo’n zelfde profiel is mogelijk om verdachte bewegingen in bedrijfspanden te kunnen detecteren. Gelijksoortige voorbeelden van toepassingen laten zien dat we de komende tijd nog een hausse aan nieuwe mogelijkheden zullen zien waarbij IP-camera’s in de meest uiteenlopende omgevingen hun nut kunnen bewijzen. Voor meer informatie www.axis.com

COMPONENTEN Zoals HD kwaliteit binnen afzienbare tijd de standaard zal worden, zo is ook het fenomeen IP-camera dus aan een stevige opmars bezig. “Het voordeel van IP is dat de gebruiker daarvoor de bekabeling meestal al heeft liggen en dat hij in de totale kosten goedkoper uit is. Een ander groot voordeel is de schaalbaarheid en het gegeven dat je zoveel mogelijk toepassingen kunt installeren op één systeem zodat diverse functionaliteiten gecombineerd kunnen worden.” De belangrijkste onderdelen van een IP-camera zijn de lens, de sensor en de CPU. De componenten daarvan worden, zoals de Wet van Moore voorspelt, steeds goedkoper. Soms kan een verminderde kwaliteit lens worden gecompenseerd door een krachtige CPU. Een hogere snelheid komt immers de beeldkwaliteit ten goede. Het H.264 protocol zorgt er bovendien voor dat maximale compressie haalbaar is. INTELLIGENTE SOFTWARE De toepassingsmogelijkheden worden groter doordat traditionele functionaliteiten worden aangevuld door intelligente software. Zo zou een IP-camera die beeld en geluid registreert, SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p044_045_Axis.indd 45

45

01-03-2010 20:22:26

SMART HOMES MAGAZINE DOMOTICA ALS INNOVATIEDRIVER IN DE BOUWKOLOM ERIC JAN VAN PUTTEN

‘ZO VROEG MOGELIJK’ OF ‘TIJDIG’:

TIMING ALS SUCCESCRITERIUM VAN BOUWINNOVATIE

In het innovatieproject ‘Wijs bouwen voor senioren’ werken focusgroepen aan de ontwikkeling van een gezamenlijke invulling van bouwopgaven op woonzorggebied. Leveranciers van woontechnologie spelen daarin een belangrijke rol.

SLIMME GEBOUWEN KOMEN TOT STAND DOOR SLIM SAMENSPEL VAN SLIMME BOUWPARTNERS. DRIE KEER SLIM. DAT IS NIET VANZELFSPREKEND IN EEN SECTOR, WAARIN TRADITIONELE BOUWPROCESSEN DOMINEREN, CONSERVATIEVE INZICHTEN PREVALEREN EN BEHOUDENDE KRACHTEN NIET ZIJN TE ELIMINEREN.

V

ernieuwing van bouwproducten en bouwprocessen komt doorgaans niet van binnen uit tot stand, maar door krachten buiten af op gang. Om in een behoudende bouwsector tot vernieuwing te komen, is veel uithoudingsvermogen en doorzettingskracht vereist. Leveranciers van slimme oplossingen staan voor belangrijke dilemma’s, die zij delen met andere aanbieders van bouwgerelateerde producten. Hoveniers willen de tuinaanleg in het woningontwerp meenemen. Fabrikanten van 46


SHM_1001_p046_047_CIB.indd 46

zonwering pretenderen een bijdrage te kunnen leveren aan de energieprestatie van een woning, als hun product integraal in het ontwerp wordt betrokken. Leveranciers van tapijt hechten eraan dat hun product in de ontwerpfase aan bod komt. Interieurbouwers vinden het belangrijk dat hun bijdrage niet aan het eind komt, maar juist aan het begin van een bouwproject wordt meegenomen. Leveranciers van domotica zien met lede ogen aan hoeveel kansen verloren gaan als ze geen inbreng in de ontwerpfase kunnen leveren.

Voor veel leveranciers is het van levensbelang om in de ontwerpfase van nieuwe bouwwerken in beeld te zijn en aan bod te komen. Vaak wordt dan gezegd dat het belangrijk is om ‘zo vroeg mogelijk’ aan tafel te zitten. Vroegtijdige inschakeling heeft zeker voordelen, maar brengt ook risico’s met zich mee. Beter kan gesproken worden over ‘tijdige’ inschakeling van relevante partijen op het juiste moment. Steeds weer is de vraag wat ‘het juiste moment’ is.

2010

01-03-2010 20:23:26

GOUD IN HANDEN Wooncomfort. Duurzaamheid. Veiligheid. Dat zijn belangrijke waarden voor woonconsumenten. Leveranciers van woontechnologie leveren een grote bijdrage aan het realiseren daarvan in woningen. Zij doen dat niet alleen. Daarvoor is samenspel nodig met marktpartijen uit andere schakels in de bouwkolom. Woontechnologie is een goudklomp die moet worden omgesmolten in concrete pasklare producten. Architecten, ingenieurs, bouwers en installateurs zorgen traditioneel voor het ontwerp, de bouw en de installatie, maar realiseren daarmee niet vanzelfsprekend het gewenste wooncomfort. Woontechnologie zet de gehele bouwkolom in beweging en levert een belangrijke meerwaarde aan het eindproduct. Woontechnologie vormt een bijdrage aan de waardecreatie, waarvan alle bouwpartners kunnen profiteren. Als deze technologie goed aansluit bij de woonwensen, wordt daarmee de vraagsturing in het bouwproces gestimuleerd. Voor leveranciers is het dan wel belangrijk om op het goede moment in het bouwproces aan te haken. TELLER GAAT LOPEN Goed samenspel tussen bouwpartners is niet vanzelfsprekend. Het tegengestelde is eerder het geval. Opdrachtgevers en architecten treden in de ontwerpfase gezamenlijk op. Dan is er vaak nog weinig belangstelling voor betrokkenheid van marktpartijen, van wie in de uitvoeringsfase een bijdrage verwacht wordt. In de ontwerpfase wordt zo’n 80% van het bouwproduct én de kosten vastgelegd. Als je er dan niet bij bent, kom je later maar moeilijk in beeld. Als een bouwteam wordt gevormd, dient daarin plaats te zijn voor een technologiepartner. Dat vraagt bereidheid van alle partijen om voor elkaar open te staan en ieders inbreng te waarderen. In het voortraject vraagt dat een enorme inzet, zonder dat ‘de teller gaat lopen’. Tijd kost geld. Het is dan ook niet van belang om zo vroeg mogelijk aan te schuiven, maar vooral om dit ‘tijdig’ te doen. HET GOEDE JASJE AAN Niet alleen het goede moment, maar ook ‘het goede jasje’ is van belang. Alle beroepsgroepen in de bouwkolom gedragen zich op een bij hen passende manier. Er zijn verschillende culturen, die voor buitenstaanders niet altijd goed begrepen worden. Als een leverancier een volwaardige en volwassen gesprekspartner voor architecten wil zijn, zal deze zich in de leefwereld en het denkraam van architecten moeten verplaatsen. Een klein deel van de architecten besteedt voldoende aandacht aan het bouwproces. Een

Piet M. Oskam, directeur Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom (CIB): ‘De innovatieprikkel van domotica leveranciers geeft alle partijen in de bouwkolom een duwtje in de goede richting. Door goed samenspel kan een totaaloplossing voor bewoners tot stand komen.’

beperkt deel van de architecten staat open voor directe contacten met leveranciers. Om dan toch met architecten te kunnen sparren, is een diepgaande kennismaking met het denken en doen in de ontwerpfase een belangrijke voorwaarde. De schuttingen in de bouwkolom moeten worden geslecht. Concurrent engineering kan een belangrijke bijdrage leveren aan een integraal bouwproces. Dat vraagt van alle partijen de bereidheid om de horloges gelijk te zetten en zich als partners te gedragen. Niet een deeloplossing van de architecten of de leverancier is van

belang, het gaat om de totaaloplossing voor de klant of eindgebruiker. Leveranciers moeten niet alleen een goed product neerzetten, maar zich ook als volwaardige bouwpartners presenteren. Dat vraagt openheid en flexibiliteit, samen met leverbetrouwbaarheid en productkwaliteit. Piet M. Oskam, directeur Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom (CIB) in Zeist [email protected] / www.bouwkolom.org

‘WIJS BOUWEN VOOR SENIOREN’ LEGT BASIS VOOR WOONCOMFORT IN SENIORENBOUW De zilvergrijze generatie stelt steeds hogere eisen aan de woonkwaliteit. Door de toegenomen welvaart kunnen ouderen zich veel veroorloven. Zij zien zichzelf in de eerste plaats als bewoners en pas als het echt niet anders kan, als zorgvragers. Eigentijdse woonzorgconcepten vragen een doordachte invulling, die voldoet aan moderne wensen van de generatie, voor wie comfort vanzelfsprekend is. Het kan niet anders of in toekomstige woonzorggebouwen speelt woontechnologie een belangrijke rol. Het Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom (CIB) in Zeist brengt binnen het innovatieproject ‘Wijs bouwen voor senioren’ marktpartijen uit de gehele bouwkolom bij elkaar rond concrete bouwprojecten. In focusgroepen delen architecten, ingenieurs, bouwers, installateurs en leveranciers van domotica ieders kennis en ervaring en komen ze tot een gezamenlijk gedragen oplossing, waarmee de opdrachtgever aan de slag kan. IRS, Ascom, De Heer Medicom, El-Tec, HIG IT, ABT en andere vooraanstaande leveranciers hebben zich aan dit innovatienetwerk verbonden en zijn aanspreekbaar op de ontwikkelde samenwerkingscompetenties. Daardoor kunnen zij in goed samenspel met ontwerpende, bouwende en installerende marktpartijen komen tot een optimale invulling van iedere bouwopgave op woonzorggebied. Meer informatie over dit innovatieproject en de mogelijkheden voor leveranciers is te vinden op de website www.wijsbouwen.nl. Het Centrum voor Innovatie van de Bouwkolom (CIB) is een toonaangevend expertisecentrum en netwerk van innovatieve marktpartijen in de gehele bouwkolom. De expertise richt zich op de thema’s klantgerichtheid, samenwerking, innovatiekracht en energiezuinig bouwen. Meer informatie over het CIB is te vinden op de website www.bouwkolom.org. SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p046_047_CIB.indd 47

47

01-03-2010 20:23:31

SMART HOMES MAGAZINE ACHTERGROND THEO WUBBOLTS

GEEN PROJECTOR OF BEAMER ZONDER LAMP DE LAMP VAN EEN PROJECTOR OF BEAMER GAAT ZO TUSSEN DE 1500 EN 2000 UUR MEE. HOEWEL DAT VOOR EEN FILMLIEFHEBBER TOCH GAUW PLUSMINUS 750 DVD-TJES KIJKEN IS EN DE VERVANGING ‘OP DE KOOP TOE’ GENOMEN WORDT, KAN HET BIJ INZET VOOR BEDRIJFSMATIGE TOEPASSINGEN TOCH IN DE PAPIEREN GAAN LOPEN.

Het vervaardigen van een projectorlamp is een nogal gecompliceerd verhaal. Niet alleen de gasbuis ofwel ‘burner’ genaamd is belangrijk, maar zeker ook de reflector waarin een en ander is vervat. Grosso modo is er een tweetal typen: een van glas, te herkennen aan het spiegelende oppervlak en een van keramiek met een meer gelige buitenkant. Desgevraagd weet Ton van Schaick, General Manager van Just Lamps Benelux dat “er op een reflector met lamp tot wel 6 patenten kunnen rusten en dat een imitatielamp weliswaar goedkoper kan zijn maar nooit hetzelfde resultaat oplevert.” JUST LAMPS De firma Just Lamps, opgericht in het V.K. in 2002,

heeft de vervangingsmarkt van dit type lampen opgepakt. Kan normaliter de te vervangen lamp enkele weken levertijd hebben, bij Just Lamps is dat meestal ‘morgen’. Deze formule bleek zo succesvol dat in 2004 Just Lamps kantoren opende in ons land, bij onze oosterburen en in de V.S. en kan zich vanaf 2008 als marktleider bestempelen. Just Lamps voert alleen de originele lampen – er zijn slechts een paar fabrikanten, onder andere Philips en Osram, die deze projectorlampen produceren – maar heeft ook onder eigen label dezelfde typen. Met de naam ‘Diamond Lamps’ worden exact dezelfde specificaties beloofd als de originele, maar zijn door de verkorte distributie voordeliger in prijs.

Links een reflector van keramisch materiaal en rechts een van glas. De lichtbron vervat in een gasgevulde buis.

WERKING De werking van zo’n lamp is echter niet gebaseerd op een gloeidraad zoals in een inmiddels conventionele gloeilamp die je thuis of op kantoor in een fitting draait – en die gaat branden zodra je er stroom op zet – maar eerder te vergelijken met wat er in een lasapparaat gebeurt: twee metalen strips worden zo dicht tegenover elkaar gemonteerd dat er een vonkoverslag plaats vindt, maar dan van permanente aard. Aangezien de hitte die daardoor ontstaat, zo’n 7.000 graden, zo hoog is dat deze metalen strips zouden kunnen smelten dan wel slijten, worden ze in een buisje geplaatst met een speciale gasvulling en onder enorm hoge druk, tot 200 bar, gezet. Ter vergelijk, een autoband heeft ‘maar’ 2 bar… Voor meer informatie www.diamondlamps.net / www.genuinelamps.org / www. JustLamps.net 48


SHM_1001_p048_JustLamps.indd 48

2010

01-03-2010 20:24:39


ABITANA IS SPECIALIST IN BETAALBARE MULTIMEDIANETWERKEN VOOR THUIS ABITANA IS EEN BELGISCHE PRODUCENT DIE ZICH TOELEGT OP HET ONTWIKKELEN VAN INNOVATIEVE MULTIMEDIANETWERKEN VOOR WONINGEN EN THUISKANTOREN. MET ÉÉNZELFDE UNIVERSELE WANDSTEKKER VOOR COMMUNICATIE EN OVER ÉÉN TYPE KABEL WORDEN IN ELKE KAMER ZOWEL TELEVISIE, HIFI, TELEFOON, FAX, PC, DVD-SPELER ALS CAMERA’S AANGESLOTEN EN IN EEN CENTRALE KAST DOOR SLIMME ELEKTRONICA AANGESTUURD. DIT ZOGEHETE SMART MEDIA THUISNETWERK IS EEN PRODUCT OP MAAT VAN DE KLANT.

A

bitana is een verzamelnaam van een slim schakelpaneel en alle onderdelen die daarvoor nodig zijn. Wie denkt aan bouwen, breekt zich vaak het hoofd over waar hij de PC, de televisie en de telefoon wil zetten, hoeveel aansluitingen hij nodig heeft en waar precies. “Wij hebben een systeem ontwikkeld waardoor u via hetzelfde type wandstekker televisie, HiFi, telefoon, fax, als computer, printer, DVD en camera’s kan aansluiten”, verduidelijkt Marijn Nederlof, directeur van de Nederlandse distributiepartner Viertron B.V. “Meer nog: alle stekkers kunnen via de centrale kast met elkaar in verbinding gebracht worden, waardoor een heel netwerk ontstaat. Zo kunnen bijvoorbeeld alle aangesloten PC’s bestanden uitwisselen en op dezelfde snelle internetlijn surfen. Of kan een bewakingscamera of DVD-speler op eender welk beeldscherm in huis worden bekeken. De kabels zitten in de muur, in de wand, in een kabelgoot of in de vloer en leiden naar een centrale kast die tv,

telefoon en internet verdeelt. Toestellen worden met korte snoeren rechtstreeks op het huisnetwerk aangesloten.” De mogelijkheden van Smart Media zijn vrijwel onbeperkt. “In de centrale kast bepaal ik zelf welk toestel ik in welke kamer wil aansluiten. Wanneer ik toestellen wil verhuizen, maak ik gewoon in de kast de omschakeling”, aldus Nederlof. HOGE DEFINITIE TELEVISIE IS DE TREND VAN HET MOMENT Nieuw is dat Abitana haar Smart Media recent nog uitgebreid heeft met hoge definitie audio/ video Extenders, zowel voor VGA als HDMI (Hoge Definitie Medium Interface). “Hoge Definitie (HD) televisie is al enkele jaren aan een opmars bezig”, verduidelijkt Nederlof. “De voordelen van HD zijn alom bekend. Als je over een degelijke lcd-, plasmatelevisie of projector met HDMI-aansluiting beschikt, kan je van een kwalitatief hoogstaand digitaal beeld genieten. De decoders van de meeste Tv-operatoren zijn intussen ook uitge-

rust met een HDMI-aansluiting. We zijn sinds kort in staat om het HD signaal van de technische kast naar het beeldscherm te brengen. Daarvoor maken we gebruik van adapters, de zogenaamde Extenders. In tegenstelling tot de meeste andere producten, gebruiken onze Extenders slechts één enkele universele stekker, de RJ45 link en zijn ze bijzonder scherp geprijsd.” Vraag een brochure aan bij Viertron B.V. tel. +31(0)180 618 355 of kijk op www.abitana.nl of www.viertron.nl


SHM_1001_p049_Abitana.indd 49

49

01-03-2010 20:25:40

SMART HOMES MAGAZINE PROWORK HOME SYSTEMS INGEZONDEN MEDEDELING

PROWORK HOME SYSTEMS THUIS IN GEAUTOMATISEERD WONEN MOGELIJKHEDEN TE OVER BIJ PROWORK HOME SYSTEMS MITS HET PAST BIJ DE NOODZAKELIJKE WENSEN VAN DE KLANT. BEDIENINGSGEMAK VAN DOMOTICAPRODUCTEN EN EXCLUSIEF DESIGN STAAN BIJ DEZE DISTRIBUTEUR VOOROP. ARCHITECTEN, INSTALLATEURS EN EINDGEBRUIKERS VINDEN HIER WAT ZE ZOEKEN. DE ADVIEZEN VAN PROWORK HOME SYSTEMS, KLANTVRIENDELIJKHEID, HELDERE UITLEG, OPRECHTE AANDACHT, PROJECTBEGELEIDING, PROCESONDERSTEUNING ÉN EEN HOGE SERVICEGRAAD BIEDEN IEDERE KLANT HET GEWENSTE EINDRESULTAAT: ONZICHTBAAR MAATWERK MET OOG VOOR DETAIL.

K

lasse behoeft geen verdere uitleg. Wél als het aan Prowork Home Systems ligt. Gestart in 1997 en inmiddels uitgegroeid tot een toonaangevend domotica-specialist heeft het bedrijf zich bewezen door in tal van residentiële woningen domoticasystemen te integreren. Het bedrijfspand, tevens demowoning, toont direct een scala aan mogelijkheden hetgeen dit bedrijf voor de klant in huis heeft. ZIEN Enthousiast én gastvrij demonstreert eigenaar Michiel Jansen middels een presentatieronde de ongekende mogelijkheden van geautomatiseerd wonen. Reeds bij binnenkomst gaat de verlichting na de entree geleidelijk aan op het moment dat de deur naar de entree geopend wordt. Nergens een schakelaar of andere horizonvervuiling te ontdekken. De in het plafond op strategische plaatsen gemonteerde nagenoeg onzichtbare minuscule sensoren met een lens van amper een centimeter doorsnede registreren iedere beweging. Een vloeiende overgang van ruimte naar ruimte waarbij het licht na het verlaten van de ene ruimte rustig dimt om de bewoner als vanzelfsprekend te bedienen naar zijn volgende bestemming. Ruimtelijkheid gehuld in strak design, intense rust én een logische routing waar de eigenaar met passie zijn domotica-expertise laat zien. EÉN SYSTEEM MET DECENTRALE INTELLIGENTIE “Wij bevinden ons in het hoger segment en werken daarom met producten van Intensia”, aldus Michiel en legt uit dat Intensia als onderdeel 50


SHM_1001_p050_051_PHS.indd 50

van de Niko groep het enige merk is dat rekening gehouden heeft met bedieningsgemak en daarmee beslist de wens van gebruiksvriendelijkheid vervult. Daarmee onderscheidt dit bedrijf zich in de markt. “Iedereen kan met deze aanraakschermen werken omdat ze voorzien zijn van duidelijke symbolen en geen onnodige functietoetsen hebben”, legt Michiel uit. “De bedieningslayout is bij elke uitvoering hetzelfde en de panelen geven duidelijke instructies alsmede feedback”, vult hij aan. Legio mogelijkheden zijn hiermee te configureren. Op deze manier worden onder meer verlichting, klimaat, muziek, gordijnen, zonwering, beeld en bewaking moeiteloos aangestuurd. Als Nederlands distributeur is Prowork Home Systems uniek leverancier van dit hoog gesegmenteerd domoticamerk. “Door te werken met één merk realiseren we een totaalconcept binnen ons eigen gamma om alle noodzakelijke wensen voor de eindgebruiker, zoals verlichting, klimaatbeheersing, beregeningsinstallatie, multimedia, toegangscontrole, alarm en videobewaking te kunnen vervullen en daardoor alles eenvoudig voor de eindgebruiker aan te kunnen bieden. Bedieningsgemak, design én installatiegemak zijn daarbij de kernbegrippen”, aldus Michiel. “Daarnaast kan het systeem meegroeien met de wensen van de klant”, vult hij aan. “Wij werken met een decentraal systeem. Dit heeft als voordeel dat elk element van het netwerk een eigen intelligentie en functie bezit waardoor men eventueel toekomstig gewenste uitbreidingsmogelijkheden open houdt. Naast het voordeel van modulaire uitbreidingsmogelijkheden heeft het werken

met decentrale intelligentie daarnaast nóg een belangrijk voordeel: decentrale intelligentie is bedrijfszeker”, vult Michiel aan. HOREN EN LUISTEREN Via eenduidige bedieningspanelen dan wel een eenvoudig aanraakscherm bepaalt men zelf welke muziek men in het betreffende vertrek wil horen. Loungemuziek in de living gevolgd door een geheel ander genre in de keuken bijvoorbeeld. En wil men juist in ieder vertrek dezelfde sfeermuziek hebben dan is dat eenvoudigweg met de schermen te regelen. De sfeer bepaalt men zelf. Zo wordt wonen een gepersonaliseerde perfectie. “Naast het gebruik van een uitstekend product bieden wij de klant persoonlijke aandacht. Men heeft dan ook met mij te maken. Indien gewenst ondersteun ik het proces van het

2010

01-03-2010 20:26:47

begin tot het einde. Vooral het goed luisteren, inleven in de klant, meedenken en het geven van de juiste adviezen maken dat we voldoen aan de behoefte van het door de klant beoogde eindresultaat”, legt Michiel uit. Zijn technisch oog en gevoel voor perfectie bieden de klant een vervulling van diens geautomatiseerde woonwensen. Samenwerking is daarbij het sleutelwoord. “Met een architect, installateur en de uiteindelijke bewoner van het te realiseren of te renoveren woonhuis komen we middels een goede samenwerking tot een prachtig eindresultaat”, aldus Michiel. Deze ondersteuning gedurende het gehele proces wordt door alle partijen enorm gewaardeerd. Losstaand van het installatiegemak van Intensia krijgen installateurs de begeleiding die zij nodig achten. Dankzij de gepassioneerde bedrijfsvoering van Prowork Home Systems heeft de klant welhaast het gevoel op een prettige manier privé-les gekregen te hebben. “Om klanten te kunnen ontvangen en ze de mogelijkheid te geven dit gevoel te ervaren heb ik deze voorzieningen in mijn bedrijfswoning aangebracht”, vervolgt Michiel. Domotica moet je beleven, pas dan kan men woonwensen visualiseren en realiseren. VOELEN Ervaar warmte op maat. Naast een behaaglijk comfort staat Prowork Home Systems tevens voor duurzame technologie. Intensia beschikt over tal van energiebesparende functies. Met een domoticasysteem krijgt men een beter zicht op energiegebruik. Domotica kan bijvoorbeeld

de grootste energieverbruikers zo sturen dat ze enkel werken tijdens de voordelige daluren. LUST VOOR HET OOG De producten van Intensia zijn van een superieure kwaliteit en afwerking. Hoogwaardig gepolijst blank geanodiseerd aluminium maakt dat de afzonderlijke bedieningspanelen een lust voor het oog zijn. Uniek exclusief design in optima forma, stijlvol, tijdloos en derhalve passend in elk interieur. Van modern tot klassiek en van landelijk tot glossy wonen. Puur in haar eenvoud dát is de kracht van Intensia. IDEALE DOMOTICA PARTNER Kwaliteit heeft uiteraard zijn prijs. Prowork Home Systems staat voor een uitstekende prijskwaliteitverhouding. “De investering in domotica moet in overeenstemming zijn met het gewenste gebruik. Men heeft niets aan technieken en mogelijkheden die men niet nodig heeft”, aldus Michiel. Vandaar dat het kundig en eerlijk adviseren van partijen een belangrijk aspect bij de aanschaf van domotica is. Bovendien weet de klant waar hij in investeert doordat de demowoning exact presenteert wat de mogelijkheden zijn. “What you see is what you get”, verduidelijkt Michiel. Belangrijk voordeel is dat Prowork Home Systems direct levert vanuit de fabrikant waardoor een hoog serviceniveau gegarandeerd kan worden. “We staan door deze korte lijnen nog dichter bij de klant”, aldus Michiel. Daarnaast is Prowork Home Systems distributeur van EISSOUND stand-alone audio-oplossingen. Van eenvoudige radio-oplossingen voor badkam-

ers en keukens tot complete multiroom-oplossingen voor onder meer kantoren, saunacomplexen en woningen. Kortom diegene die houdt van kwaliteit, hoogwaardige afwerking, gebruikseenvoud, design en een adequate klantgerichte benadering is bij Prowork Home Systems aan het juiste adres! Architecten, installateurs en eindgebruikers zijn bij dit bedrijf van harte welkom. Prowork Home Systems is thuis in geautomatiseerd wonen en daardoor uw ideale domotica partner! Kom kijken en ervaar het zelf. Prowork Home Systems Mastbos 17a 5531 MX Bladel tel.: +31(0)497 369 555 www.prowork.nl


SHM_1001_p050_051_PHS.indd 51

51

01-03-2010 20:26:58

CES 2010

SMART HOMES MAGAZINE REPORTAGE THEO WUBBOLTS

CES 2010 ’S WERELDS GROOTSTE CONSUMER ELECTRONICS SHOW – HET IS MAAR HOE JE HET BEKIJKT; DE IFA IS DAT GEREKEND NAAR BEZOEKERSAANTALLEN, MAAR EEN BEURS WAAR OOK DE CONSUMENT WELKOM IS – OPENDE DIT JAAR DE DEUREN OP 6 JANUARI VOOR DE PROFESSIONAL UIT (VOORAL) BINNEN- EN BUITENLAND. OVER HET AANTAL BEZOEKERS OVERIGENS GEEN KLAGEN. IK KREEG DE INDRUK DAT HET ER MEER WAREN DAN VORIG JAAR.

Opvallend was toch wel het ingekrompen tentoonstellingsoppervlak. Was vorig jaar het terrein voor het Convention Center nog bezet door grote tenten en mobiele stands, nu was het op een verdwaald ‘zitje’ en een DLNA-huis na een parkeerterrein geworden. Zo ook was de South Hall aanmerkelijk kleiner en was de North Hall in plaats van het car-audio/ video-gebeuren nu het domein van de gamer. Ook in de VS wordt het allemaal wat minder… hoewel nogmaals gezegd de publieke belangstelling positief stemt.

gedaan. Alle grote merken, JVC, LG, Panasonic, Samsung, Sharp, Sony en Toshiba, deden van zich spreken op dit vlak, zij het in verschillende mate. Sommige zeggen er binnenkort mee te komen, zoals Sharp (nog in stadium van prototype), andere zeggen een processor te hebben die van 2D zowaar 3D kan maken, zoals JVC, Samsung en Toshiba en weer anderen zoals JVC, LG, Panasonic en Sony tonen ook werkelijk producten. Beide laatste zijn natuurlijk ook fanatiek bezig in dit domein met hun broadcasting producten waarbij Panasonic toch – en dat hoorde je van bijna iedereen – het mooiste plaatje liet zien. Mooi meegenomen bij dit alles is dat het nieu-

Panasonic Road Show Het best bewaarde geheim van de CES was misschien wel de grote truck met oplegger die achter het Flamingo Hotel opgesteld stond. Een Road Show, maar dan ook een heel fraaie. In de oplegger was een heuse bioscoop ingericht waar zo’n twintig plaatsen beschikbaar waren en waar je met een mooi brilletje op je neus de mooiste beelden voorgetoverd kreeg: een helikoptervlucht door de Grand Canyon, een aantal sportwedstrijdfragmenten, waaronder voetbal en fragmenten van de Olympische Spelen van Peking, het was allemaal even fraai. Zelf dook bij mij al snel het bezwaar op bij het kijken naar een trailer van de film ‘Avatar’, dat bij sommige mensen ook optreedt: een draaierig gevoel in het hoofd.

3D IS DE TOEKOMST Heel grote thema’s waren er eigenlijk ook niet. Immers, op de IFA was 3D-televisie al aangekondigd en hier en daar te zien, maar werd het hier in Sin City nog eens dikketjes over 52


SHM_1001_p052_057_CES.indd 52

2010

01-03-2010 20:29:36

CES 2010 we DVD-formaat – Blu-ray – 3D ook heeft omarmd en dat de moderne digitale verbinding HDMI deze hoge datastromen kan verwerken. Of de consument daarbij massaal aan de ‘bril’ zal gaan, valt nog te bezien, maar 2010 wordt ongetwijfeld de doorbraak.

LG Ook is LG thuis in 3D: lcd- en plasmaschermen (de 9500-series), maar ook projectoren zitten in het leveringsprogramma. Tot slot is LG actief in het domein van dataopslag met Network Attached Storage.

Sharp’s vierde kleur

LG Electronics toonde de nieuwe INFINIA-lijn voor het hoger marktsegment en zowaar AMOLED (Active-Matrix Organic Light-Emitting Diode) vlakke beeldschermen. Nu nog in 15 inch beelddiagonaal, maar volgend jaar volgen AMOLED-TV’s in 37 inch- en 42 inch-formaat. De eerste INFINIAtelevisies zullen vanaf maart 2010 in de Benelux verkrijgbaar zijn. Ondanks de slechts 6,9 mm dikte van de lcd-schermen met LED backlighting wordt een egale aanlichting verzorgd door 240 secties. De televisies voldoen aan drie essentiële eisen van de consument, die uit marktonderzoek naar voren zijn gekomen: een mooi design, geen kabels in het zicht en de mogelijkheid om multimediacontent te delen. DLNA (Digital Living Network Alliance) maakt het mogelijk om bijvoorbeeld HD mediabestanden van de computer naar de televisie te streamen. Daarnaast is het mogelijk vanaf de bank YouTube-filmpjes of foto’s van vrienden via Picasa te bekijken zonder de computer aan te hoeven zetten. Kabels van Blu-ray-spelers, gameconsoles en andere apparaten worden aangesloten op een ontvanger die draadloos via de 1080Ptechnologie met de televisie communiceert en optimale beeldkwaliteit garandeert. Op de persconferentie, traditioneel de eerste ’s morgens vroeg om acht uur op de dag vóór de officiële opening van de CES, zei Wayne Park, CEO North America, dat LG ondanks de recessie fors zal investeren in R&D en marketing en toonde Dr. Woo Paik (hoofd technologie) dat Skype en diverse broadband services als Netflix en Vudu op de ‘TruMotion 480Hz’ modellen te ontvangen zijn.

LCD-fabrikant Sharp – één der ‘groenste’ op het gebied van consumentenelektronica en uitvinder van het eerste uur van lcd-technologie – voegt aan de drie bestaande primaire kleuren rood, groen en blauw een extra kleur toe: geel. Hierdoor neemt het kleurbereik toe tot maar liefst meer dan één triljoen (tien macht twaalf ). In combinatie met de LEDback-lighting (achterverlichting), maakt deze Sharp gebruik van zogenaamde ‘one-pixel’-technologie: elk beeldpunt is opgebouwd uit – nu – een viertal ‘sub’-pixels. Deze sprong voorwaarts in natuurgetrouwe weergave van het kleurenpallet vertaalt zich vooral bij bijvoorbeeld de goudgele glans van koperinstrumenten. De reductie van het energieverbruik maakt Sharp extra ‘groen’: een 55-inch LCD-scherm heeft een verbruik van minder dan 150 watt, dat is een reductie van maar liefst 40%.

Samsung Samsung toonde op CES 2010 energiezuinige innovaties in de IT, die zuinig met energie omspringen. Variërend van Samsung’s eerste eBook en

‘s werelds dunste digitale OLED fotolijst tot ’s werelds eerste 1000 Lumen LED dataprojector en ’s werelds dunste large format display. Samsung presenteerde haar eerste eBook om onderweg teksten te lezen, aantekeningen te maken en documenten via Wi-Fi uit te wisselen. Uniek aan de Samsung eBooks E6 en E1010 is de handschriftherkenning. Met de geïntegreerde ‘eletromagnetic resonance’ stylus pen kunnen gebruikers aantekeningen maken bij leesselecties, registers en notities. Dankzij de ingebouwde mp3-speler kun je tijdens het lezen naar muziek luisteren of van een luisterboek genieten. Met Samsung’s unieke ‘Text-to-Speech’-engine is het zelfs mogelijk een boek te laten voorlezen. Het Samsung OLED digital photo frame 700Z is het dunste fotolijstje ter wereld dat foto’s perfect weergeeft. De Consumer Electronics Association heeft dit fotolijstje bekroond met een Innovation Award vanwege het innovatieve design en het multifunctionele gebruik. Het slank vormgegeven fotolijstje is niet alleen ideaal voor foto’s, maar biedt ook uitkomst als monitor op kleine werkplekken, thuis of op kantoor. Het AMOLED-display geeft beelden helder en gedetailleerd weer met een resolutie van 1024x600, zowel in een donkere als verlichte omgeving. Met een responstijd van 0,01 milliseconden kunnen ook video’s of televisie-uitzendingen op het fotolijstje worden getoond. Met een kijkhoek van 180 graden zijn de beelden vanuit vrijwel elk gezichtspunt goed te zien. Samsung lanceert met de SP-F10M de eerste LED dataprojector met 1000 ANSI-Lumen. Deze dataprojector werkt 30.000 uur, zonder dat je een LED-lamp hoeft te verwisselen. Dit maakt van de dataprojector een milieuvriendelijk apparaat, waar je niet naar hoeft om te kijken en lage gebruikskosten heeft. De LED-lichtbron behoudt zijn helderheid, ook na langere tijd. Bovendien heeft de projector een grotere kleurintensiteit en kleurbereik dan welke projector ook. De perceptie van het licht lijkt hierdoor tot 30% helderder.


SHM_1001_p052_057_CES.indd 53

53

01-03-2010 20:30:05

CES 2010 Panasonic Op de persconferentie liet Panasonic zien dat het bedrijf actief is op het gebied van videoconferencing. Mr. Fumio Otsubo, de hoogste baas, was ‘live’ vanuit Osaka op de CES aanwezig. Kraakhelder, levensecht! De heer Yoshihiko Yamada, president van Panasonic North America, loste de belofte in, dat in april dit jaar het bedrijf de end-to-end oplossing biedt in 3D. John Landau, producer van de film Avatar, betoogde als podiumgast dat de hele wereld in 3D is – écht? – en dat er enorme mogelijkheden liggen niet alleen voor de film maar ook in het onderwijs en in de gezondheidszorg. De nieuwe lijn Viera plasma’s lieten op de stand dan ook een fantastisch plaatje zien: 1080p voor beide ogen! Voor verder productnieuws verwijs ik graag in een later stadium naar het nieuws dat ik te zien krijg op het Panasonic seminar dat eind februari plaats vindt en waar het nieuws meer toegesneden is op het uitbrengen van apparaten voor Europa.

Sony Sony introduceert een nieuw assortiment Cybershot fotocamera’s. De kleurrijke, compacte modellen beschikken over geavanceerde technologie om foto’s in de beste kwaliteit vast te leggen. Bovendien zijn verschillende nieuwe modellen uitgerust met Intelligent Sweep Panorama en GPS. Sony introduceert tien nieuwe, compacte Handycam’s die opnemen op intern flash-geheugen en optionele geheugenkaart. Daarnaast introduceert Sony vijf nieuwe HDD-modellen met extra lange opnametijd en de HDR-AX2000E, de eerste high-end Handycam die ononderbroken opname mogelijk maakt dankzij dubbele slots voor geheugenkaarten. Wanneer de memorycard vol is, stapt de camcorder automa54


SHM_1001_p052_057_CES.indd 54

tisch over naar de tweede geheugenkaart. Sony introduceert SD/SDHC- en microSD/microSDHC-geheugenkaarten. Daarnaast is het mogelijk om in een groot aantal nieuwe producten van Sony, naast de eigen Sony Memory Stick, ook andere geheugenkaarten te gebruiken. Grappig vond ik de toepassing om met je mobieltje foto’s of andere bestanden, zonder tussenkomst van een kabel of door de uitwisseling van geheugenkaartjes, draadloos over te kunnen seinen. Dit heet ‘Transfer Jet’; zo krijgt de zesde van het oude leesplankje er een functie bij… hoewel dit oude en vertrouwde hulpmiddel tot lezen vervangen wordt door de E-reader.

JVC JVC demonstreerde zelfs nog een trede hoger met 4K2K 3D. Twee 4K2K DLA-RS4000 projectors (4.096x2.400 pixels, vier keer de HD-resolutie!)) stonden opgesteld in het JVC-theater. Druk bezocht en indrukwekkend.

B&W Veel nieuws was er te melden op de persconferentie van Bowers& Wilkins… ware het niet dat de engineers die een en ander uit wilden komen leggen door het barre winterse weer in Londen waren blijven steken en derhalve niet op tijd in Vegas waren aangekomen. Evert-Jan Huizing, Executive Vice President, nam de honneurs in sterk gecomprimeerde versie waar. B&W ziet terecht kansen in de Apple-klandizie getuige de nieuwe luidsprekers voor bij de MacBook’s en andere Apple’s computers. Ook ziet B&W een markt voor hoofdtelefoons, al was het alleen nog maar voor de huidige luisteraars naar B&W luidsprekers, want die willen zo betoogde de heer

Huizing, toch ook graag de B&W-sound voor bij hun mobiele muziekapparaten. Maar het primaire nieuws was toch de introductie van de nieuwe 800 Series Diamond. Oorspronkelijk is de 800 Serie ontworpen voor de huiskamer, maar vanwege zijn hoge kwaliteitsniveau gebruiken zelfs veeleisende opnamestudios als Abbey Road Studios in Londen en Skywalker Sound in Californië en Polyhymnia in Baarn dit luidsprekersysteem. In vergelijking met de vorige 800 Serie is de nieuwe lijn een stap vooruit wat betreft geluidskwaliteit. Zo is de befaamde diamanten tweeter nu toegevoegd aan elk van de zeven nieuwe modellen van de serie. Ook is de 800 Serie Diamond uitgebreid met de 805 Diamond, de voordeligste High-End luidspreker uit de serie en geschikt voor gebruik in de huiskamer. De 800 Serie is in 1979 ontworpen door Kenneth Grange. Sindsdien hebben vijf generaties van de 800 Serie de revue gepasseerd. Alle zeven modellen van de nieuwe serie speakers zijn verkrijgbaar in drie uitvoeringen: Rosenut, Cherrywood en Piano Black Gloss. De 800 Series Diamond wordt volledig (inclusief de behuizing) gemaakt in de speciaal ingerichte nieuwe Bowers & Wilkins-fabriek in Engeland. De 800 Diamond is het nieuwste model van de luidsprekers zoals ze in de Abbey Road Studios worden gebruikt. In deze speaker wordt gebruik gemaakt van alle ontwikkelingen die van toepassing zijn op de 800 Series Diamond. De nieuwe 800 Series Diamond voorziet ook twee centerluidsprekers voor home theater toepassingen, de HTM2 Diamond en de HTM4 Diamond. De 802 Diamond is de huiskamervriendelijke uitvoering van de 800 Diamond. Deze luidspreker biedt veel van de voordelen van het vlaggenschip luidsprekersysteem, inclusief de onderscheidende kop, maar beschikt over een gereduceerd kastvolume waardoor de 802 makkelijker opgesteld kan worden in een huiskameromgeving. De 803 Diamond is speciaal geschikt voor luisteraars met een meer traditionele smaak. Qua modelmaat is de 803 kleiner dan de 802 Diamond en bovendien maakt deze speaker gebruik van drie 7 inch basluidsprekers. De 804 Diamond is de kleinste vloerstaande luidspreker binnen deze lijn en is aan de onderzijde qua voetprint gelijk aan de 805 Diamond. Deze luidspreker is eveneens voorzien van de diamanten tweeter. Nieuw in de 800 Serie is de 805 Diamond. Net als de 804 Diamond maakt deze boekenplankluidspreker ook gebruik van de diamanten tweeter-technologie. Naar het persbericht dat ik ontving – nog tijdens de CES (sic) – zijn alle modellen in de 800 Series Diamond inmiddels in ons land te beluisteren.

2010

01-03-2010 20:30:27

CES 2010 NAIM Doug Graham, salesmanager bij Naim Audio, hield een nieuwe telg in de familie ten doop: de UnitiQute. Het is wellicht hèt ultieme apparaat waar je op zit te wachten… want, de UnitiQute is een audio-speler die digitaal streamt, een FM, een internet en digitale radio in zich heeft (naadloos te schakelen), muziek weergeeft van iPod (direct vanaf het digitale signaal), MP3speler en via USB en een DAC aan boord heeft met nog eens een 2x 30 watt versterker. Met betrekking tot het digitaal streamen kan de UnitiQute de muziek van een UPnP-server, PC, Mac of NAS, draadloos of over Ethernet ontvangen tot in hoge resolutie 24-bit/96kHz WAV of FLAC. Het enige wat ontbreekt is een CD-speler. Sluit een paar luidsprekers aan en spelen maar! Naar verwachting zal de UnitiQute € 1.850 in ons land gaan kosten en media april leverbaar zijn.

Sonneteer Al voor het vertrek naar de CES was mij ter ore gekomen dat Sonneteer in ons land een nieuwe distributeur had gevonden in Riverside Audio. Nieuw bij dit Engelse audiofiele merk is de ‘Morpheus’. Dit apparaat slaat je hele CD-collectie op in WAV of FLAC, of eventueel in MP3. Tijdens de demo werd mij een CD ontfutseld en even in de Morpheus geript om later weer te geven op PEN Audio luidsprekers. Verbluffend hoe eenvoudig de bediening is en hoe hoog de weergavekwaliteit. Sonneteer brengt mij ernstig aan het twijfelen…

Definitive Technology Niet dat er met prijzen en/of awards werd ge-

smeten – ik krijg in ieder geval de indruk dat de meeste toekenningen terecht zijn – maar ook DefTech verdiende in ieder geval een nominatie. Die is verdiend voor de Mythos XTR-50, een ultradunne – 1,5 inch – luidspreker voor bij het vlakke beeldscherm. Het geheim van de smid zit ‘m in de toegepaste technologie voor de drivers dat ‘XTDD’ wordt genoemd en waarbij alle ruimte is weggelaten waar het maar kon. Vier dome-drivers voor het midden en laag, met middenin een tweeter, zorgen voor een groot dynamische bereik. Het resultaat was inderdaad verbluffend. Binnenkort ook in ons land verkrijgbaar.

De compacte, alles-inéén Wi-Fi muziekspeler Squeezebox Radio combineert de ouderwetse radio met internet. Sluit de speler aan, verbind de speler met het netwerk en in een handomdraai is er toegang tot internetradio, persoonlijke muziekcollecties en betaalde muziekdiensten zoals Napster®, Pandora®, Rhapsody®, SIRIUS® en Last.fm™. Het kleurenscherm geeft albumhoezen, informatie over het nummer en het station. Dankzij automatische instelling van de helderheid en de ingebouwde wekker is de Squeezebox ideaal voor gebruik in de slaapkamer. De Logitech Squeezebox Touch is een Wi-Fi muziekspeler met toegang tot muziek over de hele

KEF In een hotelsuite van het Hilton resideer t traditiegetrouw KEF. Tijdens de demo van een jonge engineer uit Maidstone kreeg ik dezelfde ‘thrill’ als tijdens het betreden van de luisterruimte op High End München afgelopen jaar: hier staat iets bijzonders te spelen. Was het in München op apparatuur van Arcam, hier in het Hilton stond de luidspreker ‘Concept Blade’ te spelen op AudioResearch. Vermeldenswaard is het juiste niveau waarop werd gedraaid: decent, very decent! Hopelijk komen er gauw nieuwe modellen luidsprekers met de eigenschappen van Blade op de markt.

Logitech Winnaar der winnaars Logitech: maar liefst zeven awards. Hier enkele. Omdat ik zelf al lange tijd de VX Nanomuis tot grote tevredenheid bij mijn MacBook gebruik, een aanbeveling voor de Logitech Anywhere Mouse MX. Deze muis doet het op elk denkbaar oppervlak. Probeer maar, iets wat ook geldt voor de Harmony 900 afstandsbediening met een full-colour aanraakscherm en een intuïtieve lay-out. Het RF (radiofrequentie) systeem maakt het mogelijk apparatuur in een kast tot op een afstand van dertig meter te bedienen. Met de druk op één knop.

wereld en speelt de muziek af via een bestaande geluidsinstallatie. Voor de echte muziekliefhebbers ondersteunt de Squeezebox Touch sampling rates tot 24-bits op 96kHz. Logitech-dochter Ultimate Ears brengt met de 700 NoiseIsolating Earphones muziek zoals de muziek bedoeld is. In tegenstelling tot andere in-ear earphones is het ontwerp van de Ultimate Ears 700 earphones gebaseerd op een – met de hand gemaakt – dubbelzijdig armatuur micro-ontwerp met twee HiFi-kanalen per oor voor zeer accurate geluidsreproductie. Dit alles gaat gepaard met een zeer compacte vormgeving: elk oordopje is kleiner dan een muntstuk van tien dollarcent (‘dime’). De Ultimate Ears 700 earphones worden geleverd inclusief diverse zachte siliconen en Comply™ (schuim) oorkussens. Zo is er altijd een optimale pasvorm mogelijk. Deze comfortabele pasvorm maakt passieve geluidsisolatie mogelijk tot 26dB.

LaCie LaCinema Mini HD is een full HD WiFi-mediacenter in DVD-formaat. De LaCinema Mini HD brengt HDfilms-, foto’s- en muziekcollecties naar een breedbeeld-tv in een volledige 1080p-resolutie. Om films af te spelen, hoef je slechts de bijgeleverde HDMI-videokabel aan te sluiten en het draadloos netwerk te selecteren. De drive is onmiddellijk klaar om bestanden te openen, die opgeslagen SMART HOMES MAGAZINE - maart 2010

SHM_1001_p052_057_CES.indd 55

55

01-03-2010 20:30:53

CES 2010 zijn op de interne harde schijf, een verbonden USBdrive of NAS (Network-Attached Storage), een pc of Mac. Dankzij het uitgebreide aantal codecs dat het apparaat ondersteunt, kan de LaCinema Mini HD MKV-, AVC-, DivX- en meer bestandformaten probleemloos afspelen op elke tv. Het is zelfs mogelijk om albumcovers en artiesten weer te geven en om diashows te maken bij muziek. Voor meer informatie: www.lacie.com.

NETGEAR De NETGEAR Stora™ (MS2110) is een mediaserver waarmee op elk tijdstip, overal en op elk scherm mediabestanden benaderd kunnen worden. De NETGEAR Stora is tevens uitgerust met volledig toegang op afstand en is daarmee de allereerste mediaserver die zonder ingewikkelde routerinstellingen of installatie van certificaten via remote access werkt; gewoon via de webbrowser. De NETGEAR Stora wordt geleverd met 1TB opslag en een extra drive bay die kan worden gebruikt voor een extra disk, zodat data mirroring automatisch verzorgd is. Productspecificaties, instructievideo’s en verder informatie is te vinden op: http://www.netgear.com/stora. De Digital Entertainer Express is een krachtige en flexibele digitale mediaspeler voor de echte multimediafanaat. Hiermee kan de gebruiker ge-

nieten van persoonlijke digitale media collecties en internetcontent op de HDTV. Door gebruik te maken van een nieuwe technologie is het mogelijk om dankzij pre-buffering naadloos M2TS te streamen en af te spelen op Blu-ray kwaliteit tot 1080p. De Digital Entertainer Express ondersteunt daarnaast ook MP3’s, multichannel WAV’s, FLAC-bestanden en hoge kwaliteit foto’s met verschillende bestandsformaten. De content kan worden aangeboden vanaf een PC of Mac® of een Network Attached Storage (NAS) apparaat zoals de NETGEAR Stora en ReadyNAS®. De Digital Entertainer Express is ook uitgerust met internet 56


SHM_1001_p052_057_CES.indd 56

radio (meer dan 250 zenders), toegang tot Flickr™ en mogelijkheden tot het weergeven van RSS feeds en video’s van populaire websites.

Sennheiser Sennheiser brengt een complete nieuwe serie headsets: de Mobile Music modellen. Kenmerkend voor deze headsets is de exceptionele geluidsweergave van zowel muziek als spraak. Deze MM’s zijn namelijk speciaal ontwikkeld voor telefoontoestellen met een geintegreerde MP3 speler: voor bijna elke mobiele telefoon dus. Met één druk op de knop neem je tijdens het luisteren naar favoriete muziek een telefoongesprek aan en ga je automatisch terug naar de muziek als het gesprek is beëindigd. De MM serie bestaat uit 6 verschillende modellen: MM60 ear canal hoofdtelefoon met in kabel geïntegreerde speaker / MM80 speciaal voor iPhone ontworpen in ear monitoring headset / MM100 draadloze neckband headset / MM200 bluetooth ear canal headset met bluetooth dongel / MM400 draadloze mini headset / MM450 Travel: Draadloze mini headphone met Noise Guard. Prijzen variëren van € 62,50 voor de MM 60 tot € 375 voor de MM 450 Travel. Ook nieuw is de serie, welke in samenwerking met Adidas op de markt wordt gebracht onder de verzamelnaam ‘Sports’: De MX680, zweet en water bestendig met volumeregeling in het snoer, de OMX680 met een aan het buitenoor aanpasbare vorm en de PMX680 met een nekband. Bedoeld voor de audiofiele sportievelingen. Voor meer informatie www.sennheiser.nl

Ceatec Op de persmeeting van de Ceatec – inclusief ont-

bijt (sic) – kwam wel een heel leuk nieuwtje. Van niemand minder dan Yamaha. Deze muziekinstrumentenbouwer en audiofabrikant met een grote kennis op het gebied van DSP’s – digital sound processors – met een applicatie voor de iPhone: quatre-mains’en met je vriend of collega(-muzikant) via het web. Op de iPhone heb je één octaaf tot je beschikking en je vriend zit achter de piano. Op deze piano is een mechaniek aangebracht die de toetsen bedient die met de iPhone worden aangeraakt. De demo werkte prima. Nu kan er alleen een noot worden aangeslagen, aan de dynamiek moet nog worden gewerkt. Die Ceatec is overigens een IT- en elektronicabeurs die jaarlijks in Japan plaats vindt. Daar worden de ‘concepten’ meestal gepresenteerd. Dit jaar van 5 t/m 9 oktober in het beursgebouw Makuhari, Tokyo. Zie ook www.ceatec.com Maar natuurlijk kon ik het ook niet laten enkele kamers van het Venetian te bezoeken en in het Flamingo Hotel om hetzelfde te doen bij de T.H.E. Show. Wat me op deze laatste show opviel was dat er opvallend vaak een iPod als bron werd gebruikt – zelfs vaker dan vinyl. Hoogst opmerkelijk voor een show waar lange tijd digitaal uit den boze was…

Atlantic Technology Verbluffend, in één woord. Bij zo’n model weergever verwacht je gewoon niet zo’n geluid. Een relatief simpel uiterlijk, vloerstaander model dertien op een dozijn, maar een pláátje van een stereobeeld met een laagbereik dat je nog nooit gehoord hebt. De volle doopnaam van deze boreling uit het huis van Atlantic Technology heet AT-1 H-PAS. Ik opteer

2010

01-03-2010 20:31:30

CES 2010 voor de roepnaam ‘Bas’. Dat bekt makkelijker en geeft aan wat deze speaker doet: laag neerzetten. Met een vernuftige techniek – Hybrid Pressure Acceleration System geheten – en een mooie aansturing met Parasound zaten de toehoorders gekluisterd op hun stoel aandachtig te luisteren. Meteen voor HVT ter test aangevraagd dus.

DisplayPort

DLNA

PolkAudio

Reeds geruime tijd is dit Amerikaanse luidsprekermerk op de Nederlandse markt actief met inbouw-modellen – ten behoeve van custom install anders geformuleerd – maar zal ook de luidsprekers voor in de huiskamer middels een distributeur trachten te verkopen. ‘Gewone’ boxen, maar ook soundbars en home-theatermodellen zullen binnenkort verkrijgbaar zijn.

Control4 Het productportfolio van Control4 omvat het beheer en de controle op muziek, films, verlichting, verwarming en beveiliging. Op iedere plek in huis of daarbuiten, via bekabeling of draadloos. Control4 maakt het mogelijk om middels een emailbericht te weten te komen of de kinderen uit school thuiskomen, de garagedeur overdag open is blijven staan of dat er een lekkende waterkraan in de kelder zit. Voor de andere functionaliteiten geldt: je fantasie is de beperkende factor. Via zogenaamde ‘controllers’ wordt alles in en om het huis bestuurd. Control4 levert de benodigde schakelaars en aansluitpunten voor verlichting, verwarming en aanraakschermen voor de bediening en zijn inmiddels tientallen apparaten uit de wereld van de consumentenelektronica voorbereid op aansluiting op het Control4-platform. De demonstratie op de stand in de South Hall trok niet voor niets zoveel publiek. Een op deze manier ingerichte en geautomatiseerde woning kan een enorme besparing op de energierekening betekenen. Dat wil je toch ook? (www.control4.com)

van data – iets wat de filmindustrie natuurlijk eist – of geeft de mogelijkheid van DisplayPort Content Protection (DPCP) gebruik te maken. In verloopaansluitingen met ‘oudere’ connectoren is voorzien. HDMI en DisplayPort zullen naast elkaar de toekomst gaan bepalen.

Het zou een mooie vraag zijn voor een quiz: “Hoeveel aansluitmogelijkheden voor elektronica zijn er in de loop van de tijd ontwikkeld?” Bijna te veel om op te noemen. En nog is het einde niet in zicht want de IT-industrie kan niet goed overweg met HDMI want deze zit ‘vol’ en dient in eerste aanleg gezien te worden ter vervanging van de VGAen DVI-connector voor de overdracht van beeld tussen computer en scherm. Initiatief van deze nieuwe standaard is de VESA (Video Electronics Standards Association) waarin onder andere HP, Dell, Samsung en Philips zitting hebben. Overigens is HDMI ‘bedacht’ door Panasonic, Sony, Philips en Imaging Science. DisplayPort belooft signaaltransport van beeld in hogere resolutie (2560x1600, 30-bit kleur) en bandbreedte (10,8Gbps) naast het kunnen aansturen van meer dan één beeldscherm per aansluiting (maximaal 6 DisplayPorts in 1 PCI-slot) of doorvoer van acht HD-audiokanalen. DisplayPort ondersteunt HDCP ter afscherming

Goed nieuws van het DLNA-platform: over 2009 is er een enorme groei in het aantal gecertificeerde producten tot stand gekomen. Inmiddels zijn zesduizend apparaten van DLNA (Digital Living Network Alliance, een groep fabrikanten rond de Board of Directors van o.a. Intel, Microsoft, Nokia, Panasonic, Philips, Samsung en Sony) voorzien. Consumenten hebben overal hun digitale bestanden opgeslagen. Muziek op de computer en in de mp3-speler, foto’s op harde schijven, ga zo maar door. Met DLNA-gecertificeerde producten uit IT- en CEsector kun je bijvoorbeeld een foto maken met je mobieltje en naar je televisie of pc zenden, of een song op internet kopen en naar elke ruimte in je huis streamen. Je moet natuurlijk wel een thuisnetwerk aanleggen.


SHM_1001_p052_057_CES.indd 57

57

01-03-2010 20:31:42

SMART HOMES MAGAZINE REPORTAGE: PROJECTIONDESIGN®, FABRIKANT VAN PROJECTORS THEO WUBBOLTS

ER IS DESIGN ÉN DESIGN

BIJ HET WOORD DESIGN DENK IK ZELF ALS EERSTE AAN ‘DUUR’ OF VEEL GELD, MOOI GEMAAKT EN MEESTAL VOLGT DE FUNCTIE DE VORM, IN PLAATS VAN ANDERSOM. SOMMIGE FABRIKANTEN EN ONTWERPERS WETEN EEN EN ANDER TE COMBINEREN. DE PROJECTOR IS ZO’N APPARAAT. JE KUNT ‘M MAKEN IN DE VORM VAN EEN SCHOENENDOOS, HEEL FUNCTIONEEL, OF JUIST ALS EEN MOOI OBJECT. MAAR BIJ DESIGN MOET JE OOK EEN STAP VERDER NA DURVEN DENKEN; WAT STEEKT ER ÁCHTER DIE KAST OF BEHUIZING…

O

m daar achter te komen, reisde een kleine groep ‘custom installers’ – niet onaardig bedoeld, maar ‘mensen uit de wereld van de projectie’ is wel wat erg algemeen – met twee journalisten naar projectiondesign® in het Noorse Fredrikstad om samen met Bart van Vreedendaal locatiemanager bij de firma Clofis en Gerben van den Berg, sales manager bij projectiondesign® verantwoordelijk voor de Benelux, deze High-End projectorfabrikant te gaan bezoeken. 58


SHM_1001_p058_061_Projectiondesign.indd 58

projectiondesign® is onderdeel van een ‘groep’ rondom industrieel ontwerper Bård Eker, die in het verleden projectoren en andere apparaten vorm en inhoud gaf voor onder andere ASK, projectiondesign®, Christie Digital, Philips, Tandberg en Toshiba, om maar enkele merken uit het AVdomein te noemen. Vooral het woord inhoud in de vorige zin, moet je letterlijk nemen. In een projector zit zoveel aan te ontwerpen onderdelen die niet zomaar op de markt verkrijgbaar zijn, dat je dat bij een specialist neer moet leggen. En dat

is Eker gebleken te zijn. Uit zijn designbureau komt het kleinste onderdeel van de tekentafel, lees uit de CAD/CAM-computers. Je moet je ook voorstellen dat een projector er eigenlijk uit hoort te zien als een Leopard-tank, maar dat dit in de praktijk niet erg handig is. De loop van het geschut, is bij de projector het objectief, en die kan om praktische redenen niet al te ver buiten de behuizing steken. Die moet derhalve ‘ingevouwen’ worden binnen de contouren van het model. Of neem de problematiek

2010

01-03-2010 20:33:08

rondom de warmteafvoer, de elektronische circuits en zo voort. Nee, tijdens het bezoek ben ik er in ieder geval wel achter gekomen dat je niet zomaar een projector kunt bouwen, daar komt heel wat bij kijken. Portfolio projectiondesign®, opgericht in 2001 door een aantal mensen van het in de buurt gevestigde ASK, bedient diverse markten: die van de home cinema liefhebber met de hiervoor apart opgezette Avielo-lijn, de professional die werkzaam is in de medische of entertainment omgeving en die de hoogste kwaliteitseisen stelt en in de bioscoop- en theaterwereld. Alle modellen bedienen zich van de DLPTM-technologie. Met de DuArchTM-technologie, een gepatenteerde technologie, levert projectiondesign® meer helderheid en efficiëntie door gebruik te maken van twee lampen. Daarnaast worden de projectoren gekalibreerd af fabriek geleverd en pretenderen de beste te zijn in de prijsklasse

en voor de toepassing. En of voorgaande allemaal wel waar was, konden we met eigen ogen aanschouwen. Ruimte en bekabeling Volgens een stappenplan werd in het theater van de fabriek een en ander uit de doeken gedaan. “Is de projector helder genoeg?” en “Wat is de contrastratio?” zijn weliswaar valide vragen, maar er komt meer bij kijken, véél meer. Om te beginnen moet je de ruimte in ogenschouw nemen waar de projector zijn diensten moet vervullen. Zo zijn zaken als omgevingslicht, afmetingen van de kamer en de aankleding belangrijk. Valt er buitenlicht in de kamer, welke kleur hebben de wanden en zo meer. Dan is het zaak om de bekabeling van lichtnet, de mogelijkheden van het wegwerken van RS323, dan wel LAN of aansluitingen voor video als HDMI, DVI of andere in het plan op te nemen. Liefst scheiding van lichtnet en de andere bekabeling, dus twee leidingen aanleggen, en let op de lengte in verband met de

haalbare bandbreedte (Categorie I kabel werkt met 75MHz voor 1080i of 720p of Categorie II met 340MHz voor het hoogst haalbare over HDMI) en ondersteuning van HDCP. Helderheid Voor de aanduiding van de helderheid, de hoeveelheid licht dat uit de projector komt of op het doek valt, zijn twee normen: Lumens (ANSI Lumens) en Foot Lambert. Het meten hiervan wordt gedaan met Minolta CL200, Minolta CS100A of Photo Research PR-650. In het domein van home cinema gebruik je Foot Lambert als norm en is 12 tot 22 de marge, hoewel de SMPTE (Society of Motion Picture and Television Engineers) 16 aanhoudt. Bij postproductie en medische toepassing is het werken tot vier cijfers achter de komma noodzakelijk. Contrast Het in de specificaties opduikende begrip ‘contrast ratio’ geeft het verschil aan in de kleuren die Smart Homes Magazine - maart 2010


59

01-03-2010 20:33:20

SEE

VIDEO by DUOTECNO

HEAR

AUDIO by DUOTECNO

TOUCH

DOMOTICA by DUOTECNO

DUOTECNO introduceert een nieuw touchscreen die de lat grafisch zeer hoog legt. De bediening van tv, audio, dvd, verlichting en temperatuur worden nog eenvoudiger en aangenamer.

We do not just create a concept… … We create your new world DUOTECNO Nederland Tel +31 (0)412-47 56 81 [email protected]

SHM_1001_p060_ADV_DUOTECNO.indd 60

01-03-2010 20:36:13

tegelijkertijd op het scherm geprojecteerd worden en wordt gemeten in het verschil tussen de helderste en donkerste kleuren. Soms wordt beweerd dat een hoog contrastniveau ook een grote variatie in grijstinten oplevert, maar dat geeft nog een garantie voor ook meer detail. Contrast wordt gemeten bij volledig ‘aan’ en ‘uit’. Aspect Ratio en scherm Voor hometheater zijn er diverse aspect-ratio’s, anders gezegd beeldverhoudingen. Naast het bekende 4:3, het oude televisieformaat, zijn dat 16:9, het huidige breedbeeld, 2,35:1, 2,40:1, 2,66:1 (‘Sleeping Beauty’) en 2,76:1 (‘Ben Hur’). Het spreekt voor zich dat je op deze formaten de keuze van het scherm af moet stemmen. Waar kijk je het meeste naar of wil je gewoon alles kunnen projecteren. Het scherm goed ophangen is ook van belang. Als vuistregel is 90 cm met de onderkant boven de grond te hanteren en het formaat 1,2 tot 1,5 keer de breedte is de kijkafstand. De projector Resolutie en contrast zijn nauw met elkaar verweven. Neem je een witte lijn op een wit vel papier dan zie je niks, oftewel er is geen contrast en derhalve ook geen resolutie. Het ligt voor de hand dat de lens, of beter gezegd het objectief, van het grootste belang is in de projector. Het is zaak om de invloed van stof, rook en dergelijke te weren. Daarom hebben alle projectoren van projectiondesign® een

gesloten optisch blok waar geen stof bij kan komen. Die lens is ook bepalend voor de kijkafstand. Je kunt wel een zoombare lens toepassen, maar meestal zijn die niet beter dan vaste lenzen. Er wordt daarom dan ook van throw-ratio gesproken: de afstand van de lens tot het scherm gedeeld door de breedte van het geprojecteerde beeld. Long throw lenzen hebben een throw-ratio van 2,5 of groter, met dergelijke lenzen kan je de projector achter je zitpositie ophangen. Als je weet hoe groot het scherm is dat je gaat gebruiken en je weet wat de throw van je projector is, dan moet de throw van je projector als volgt berekend worden: het scherm is 2 meter breed, de throw is 1,6 tot 2,32 (het betreft hier een zoomlens), dan staat de projector ergens tussen de 3,2 en 4,64 meter. Tot zover is het simpel, maar als het om de systemen gaat, wordt het ingewikkeld. Hoe ontstaan die zwarte balken boven en onder en soms ook links en rechts? Daarvoor moeten we naar de filmindustrie. De meeste films worden opgenomen in het zogenaamde ‘anamorphic’ breedbeeldformaat in de verhouding 2,35:1 of 2,40:1. HomeCinema projectoren hebben een resolutie van 16:9, oftewel 1,77:1, waardoor er boven en onder in het beeld zwarte balken ontstaan. Het is daarom raadzaam een gemotoriseerd scherm aan te schaffen, om zowel deze boven en onder balken als die aan de zijkant weg te kunnen werken. Een ander punt van aandacht verdient de ventilatie.

Bij projectiondesign® zijn de ventilatoren in staat om tot 30 liter lucht per seconde te verplaatsen, een hoeveelheid die nodig is om de koeling goed te verzorgen en daarmee de levensduur van de lamp te garanderen. Bouw van een theater Als eerste dien je de kabels te controleren dan wel in orde te brengen. Vervolgens stel je het beeld goed. Plaats je een gebruikte projector dan moet je kalibreren, is het een nieuwe, dan na tenminste twee dagen. Kalibreren kan dan pas als de projector 20 minuten aan heeft gestaan. De hierop volgende stappen in het afstellen van de projector dient door een deskundige te geschieden: de setup van het zwartniveau (IRE genaamd), het gamma, het contrast, de helderheid, kalibreren van de kleuren en andere settings. Tijdens de demonstratie in het theater van projectiondesign® werd me duidelijk dat het werk is voor specialisten, met de juiste hoogwaardige meetapparatuur en verstand van zaken. De rondleiding in de fabriek bevestigde dat projectiondesign® ‘top-of-the-bill’ genoemd mag worden. High-End in projectie! Voor meer informatie www.projectiondesign.com / www.clofis.nl www.clofis.nl/nl/projectiondesign/Avielo/ avielo.htm



61

01-03-2010 20:34:26


SLIMMER MET ENERGIE OMGAAN MET E.NU NEDERLAND MOET OP GROTE SCHAAL ANDERS EN SLIMMER MET ENERGIE OMGAAN. MET HET OPRAKEN VAN FOSSIELE BRANDSTOFFEN EN HET STIJGEN VAN DE ENERGIEPRIJZEN GROEIT DE BEHOEFTE AAN BESPARING EN DUURZAME ENERGIE. VANUIT DE STICHTING INSTALNOVA IS E.NU (ENERGIEBESPARING NU) OPGERICHT, EEN LANDELIJKE KETEN VAN REGIONAAL SAMENWERKENDE BEDRIJVEN DIE ZICH RICHTEN OP ADVIES VOOR ENERGIEBESPARING EN HET UITVOEREN VAN MAATREGELEN(ISOLATIE, VERWARMING, VENTILATIE,VERLICHTING). AAN HET INITIATIEF WORDT DEELGENOMEN DOOR UNETO-VNI, TNO EN SYNTENS. DOOR EEN SAMENWERKING VAN BEDRIJVEN ZOALS INSTALLATEURS EN BOUWBEDRIJVEN, WORDEN KENNIS EN VAARDIGHEDEN GEBUNDELD VOOR ADVIES EN UITVOERING VAN MAATREGELEN.

M

aatschappelijke verantwoordelijkheid Uit de oprichting van regionale cooperaties onder de vlag van e.nu blijkt dat de bouwen installatiesector samen de handschoen oppakken rond energiebesparing. Momenteel zijn er in 18 regio’s vestigingen. Naar verwachting zal dit uitgroeien tot een aantal van veertig vestigingen. Het toekomstperspectief is een landelijk dekkend netwerk. Adrie van Duijne, directeur InstalNova: “Er zijn ontzettend veel geluiden in de markt op het gebied van energiebesparing. Iedereen praat vanuit zijn eigen straatje: led-verlichting, isolatie, HRE-ketels, dubbel glas, warmtepompen of zonnepanelen. Het is belangrijk dat de klant ziet dat een integrale aanpak het meeste oplevert. Een goede ketel zonder isolatie is zonde en met een goede isolatie heb je misschien wel een andere ketel nodig. De beste investering voor een lagere energierekening, dat is natuurlijk belangrijk. Maar vergeet dan vooral het verbeterde comfort en een waardevermeerdering van de woning niet.” TOTSTANDKOMING E.NU COÖPERATIE InstalNova benadert installateurs of zij interesse hebben om een e.nu coöperatie op te zetten. De inHET PRODUCT AANBOD VAN E.NU OMVAT - Label en maatwerkadvies - Uitvoering van alle voorgestelde energiebedrijven en maatregelen - Begeleiding bij de uitvoering - Monitoring energiegebruik - Ondersteuning bij financieringsmogelijkheden - Eventuele begeleiding bij subsidie-aanvragen

62


SHM_1001_p062_enu.indd 62

stallateur gaat zelf op zoek naar andere partijen die kunnen participeren binnen de coöperatie. Daarna ondersteunen een mentor en een Syntens-adviseur deze nieuwe onderneming vijf maanden om vorm te geven aan de structuur. Er wordt zo toegewerkt naar een regionaal cluster van bedrijven dat in staat is om het besparingsadvies te geven én om maatregelen uit te voeren. De e.nu-vestiging bepaalt vervolgens zelf zijn marktfocus: de particuliere woningeigenaar, woningbouwverenigingen en/ of de klein zakelijke markt (mkb). DE PRAKTIJK De e.nu- vestiging biedt de klant één totaalpakket met daarin de mogelijkheden voor energiebesparing. Een integraal plaatje waar alles op elkaar afgestemd is. e.nu bespreekt met de klant het energieadvies, draagt zorg voor de afgesproken realisatie en biedt hulp bij verschillende subsidieregelingen. Adrie van Duijne: “We richten ons in eerste instantie op energiebesparing. Maar natuurlijk komen er ook vragen aan de orde over wat er zich verder in de woning afspeelt. Het gaat dan ook om zaken als veiligheid en zorg. Hierbij speelt domotica een belangrijke rol.”

SAMENWERKING Volgens Adrie van Duijne is samenwerking het belangrijkste fundament voor de e.nu-vestigingen. “Dankzij de opzet van deze regionale samenwerkingsverbanden komt het installatiebedrijf op een hoger niveau binnen en praat mee over strategische oplossingen op het gebied van energiebesparing. Ook voor gemeenten is deze samenwerking een uitkomst. Zij kunnen hun plannen met betrekking tot duurzaamheid nu ook echt aanpakken en voeren zo hun papieren plannen uit. En het is ook nog eens goed voor de regionale werkgelegenheid.”

DE E.NU-VESTIGINGEN ZIJN: e.nu Groningen e.nu Friesland e.nu Salland e.nu Twente e.nu Achterhoek e.nu Veluwe e.nu Midland e.nu Maasland e.nu Zuidoost Brabant e.nu Noord Limburg e.nu Zeeland e.nu Rijnmond en Drechtsteden e.nu Rotterdam e.o. e.nu Groene hart e.nu Holland Rijnland e.nu Haaglanden e.nu Zaanstreek e.nu Kop van Noord Holland telefoon algemeen: +31(0)88 123 2100 E-mail: [email protected]

2010

01-03-2010 20:37:36

SMART HOMES MAGAZINE Slim, Veilig en Comfortabel wonen?

l� M�a�� st�nda�r�!

Met het Elux-installatieconcept! De technische installatie van een woning bepaalt in hoge mate het gewenste wooncomfort. Het Eluxinstallatieconcept is ontwikkeld om aan zeer verschillende wensen te kunnen voldoen, nu en in de toekomst. Tegen relatief lage meerkosten voorziet het Elux-installatieconcept standaard in een uitgebreid dubbel leidingnet voor zowel 230V als ICT-installatie. Daarmee krijgen de bewoners flexibele keuzemogelijkheden voor CAI, telefoon, internet, beveiliging, zorg op afstand, etc. Wandcontactdozen kunnen eenvoudig gewisseld worden. Ook extra functionaliteiten

zoals deurvideo, elektrische bediening van zonwering en rolluiken, afwezigheidsimulatie, alles aan/uit-knop en andere vormen van huisautomatisering kunnen worden toegepast. Met het Elux-installatieconcept beschikt elke woning over een flexibele infrastructuur, die deze geschikt maakt voor ieder type bewoner, in elke levensfase. Meer informatie? Stichting Elux T. 088 400 84 37 E. [email protected] I. www.elux.nl

SHARP: PROFESSIONELE LCDMONITOREN TIJDENS ISE 2010 De nieuwe modellen PN-E601, PNE521, PN-E471 en PN-E421 kenmerken zich door uitzonderlijke prestaties. De nieuwe monitoren met beeldschermafmetingen van 107 tot 152 centimeter en een Full HD-resolutie van 1920x1080 pixels, produceren uiterst gedetailleerde beelden in 16:9-formaat. Deze monitoren zijn ontworpen om 24 uur per dag, 7 dagen per week aan te staan. Omdat ze geen ventilator hebben zijn ze daarbij ook nog eens geruisloos. Voor wie op zoek is naar nog meer flexibiliteit, beschikken deze al rijk uitgeruste monitoren over de mogelijkheid de interfaces uit te breiden door middel van een optionele interfaceboard. Ondanks hun hoge prestaties hebben deze monitoren een zeer laag stroomverbruik. Bovendien zijn ze in vergelijking met hun voorgangers veel lichter, zodat ze gemakkelijker gemonteerd kunnen worden. Het smalle frame rondom het beeldscherm valt bijna weg in het beeld en leidt daardoor nauwelijks af tijdens het kijken. “Deze kenmerken maken onze monitoren uitermate geschikt voor alle soorten gebruik binnenshuis, van verkeersgeleidingscentra en andere controlekamers via communicatietoepassingen als video-conferencing tot en met digitale reclame- en informatieborden,” concludeert Ronald Huijbregts, Product Marketing Manager bij Sharp Electronics Benelux bv. Voor meer informatie www.sharp.nl

ELEKTRONISCH SLUITEN? ACES: VAN ONAFHANKELIJK ADVIES TOT ONDERHOUD Welk elektronisch sluitsysteem biedt voor u de beste oplossing? Het antwoord op deze vraag is zeker niet eenvoudig en is geheel afhankelijk van de eisen en wensen van een eindgebruiker. De ontwikkelingen en innovaties in de markt volgen elkaar snel op en de leveranciers van elektronische sluitsystemen hebben ieder een eigen filosofie ook aangaande Domotica concepten. Het Advies Centrum Elektronisch Sluiten begeleidt het gehele traject om tot de juiste keuze te komen. Het team van ACES bestaat uit specialisten met diepgaande kennis van de markt van elektronische sluitsystemen en hang- en sluitwerk en volgt de nieuwste ontwikkelingen op de voet. Juist door deze kennis en de in de praktijk opgedane expertise zijn de adviseurs van ACES in staat om een op maat toegesneden oplossing aan te dragen. Na een inventarisatie van de eisen en wensen geeft ACES een volledig onafhankelijk advies voor een elektronisch sluitsysteem dat de meest efficiënte oplossing biedt. Om de onafhankelijkheid te waarborgen levert ACES geen systemen en heeft daarom geen commerciële drijfveer voor een specifieke systeemkeuze. Naast het advies verzorgt ACES ook de projectering, inbedrijfstelling, programmering en opleiding. ACES kan tevens preventief onderhoud, een servicedesk en diverse contracten voor beschikbaarheid aanbieden. Vanaf advies tot en met het onderhoud kan door ACES worden uitgevoerd. Op deze wijze worden kennis en ervaring gebundeld tot één aanspreekpunt voor het gehele traject. Voor meer informatie: Advies Centrum Elektronisch Sluiten www.aces-nederland.nl [email protected]


SHM_1001_p063_nieuwsSHM1.indd 63

63

01-03-2010 20:40:47

SMART HOMES MAGAZINE THEO WUBBOLTS

REALISEER VANDAAG AL ENER G DE OPLOSSINGEN VAN SCHNE I SCHNEIDER ELECTRIC IS DE WERELDWIJDE SPECIALIST IN ENERGIEMANAGEMENT EN BIEDT GEÏNTEGREERDE OPLOSSINGEN OM ENERGIE VEILIGER, BETROUWBAARDER EFFICIËNTER, PRODUCTIEVER EN GROENER TE MAKEN. DIT ALLES MET DE TOEWIJDING OM MENSEN EN BEDRIJVEN HET BESTE UIT HUN ENERGIE TE LATEN HALEN DOOR MEER TE DOEN MET MINDER!

V

andaag de dag is energie meer dan alleen een kostenpost, voor veel bedrijven is het ook een risico. De steeds maar veranderende prijzen en uw afhankelijkheid ervan, kunnen een risico vormen voor de toekomst van uw bedrijf. Als uw bedrijf op dagelijkse basis geld zou verspillen, zou u dit dan niet even beter bekijken en al het mogelijke doen om dat te verhelpen?

METEN EN ANALYSEREN MET POWERLOGIC, ENERGIE-EFFICIENCY BINNEN HANDBEREIK Schneider Electric biedt het meest complete aanbod op het gebied van energiebeheer met PowerLogic. Of het nu gaat om eenvoudige kWhof stroommetingen, comptabele metingen of uitgebreide Power Quality-metingen volgens normen EN50160 en IEC 61000-4-30, klasse A. Door het meten van uw energieverbruik kun-

nen gegevens real-time worden geregistreerd, geanalyseerd en gerapporteerd. De meters kunnen worden voorzien van diverse communicatieinterfaces zoals Ethernet, Modbus RS485 I/O of pulsuitgangen. Daarnaast zijn er diverse mogelijkheden op het gebied van software; van eenvoudig tot complex, een voorbeeld hiervan is ION Enterprise Software.

Met het 7 stappenplan van Schneider Electric, kunt u stapsgewijs uw energiebesparing realiseren. Dit stappenplan is een doorlopend proces, waarbij stap 3 tot en met stap 6 zich keer op keer herhaalt. Het constant monitoren van het energieverbruik is essentieel. Hiermee kan men zien of het proces nog steeds energie bespaart of dat er andere factoren in het proces dit verstoren. Wanneer dit niet gedaan wordt kunnen gerealiseerde besparingen al snel weer met 10 tot 20% afnemen. Dit is te voorkomen door onder andere preventief onderhoud te plegen.

MET HET 7 STAPPENPLAN VAN SCHNEIDER ELECTRIC, KUNT U STAPSGEWIJS UW ENERGIEBESPARING REALISEREN: Stap 1 Bewustwording Iedereen kan zijn bijdrage leveren om de planeet te sparen, zoals apparatuur niet meer op stand-by laten staan. Stap 2 Inventariseren Om te kunnen beoordelen waar energiebesparingen te realiseren zijn. Stap 3 Meten Om een beeld te krijgen wat het daadwerkelijke energieverbruik is, worden metingen uitgevoerd om dit verbruik in kaart te brengen. Stap 4 Analyseren Om te bepalen waar de oplossingen gerealiseerd kunnen worden. Stap 5 Oplossingen Implementatie van de energiebesparende oplossing. Stap 6 Meten Meten of het beoogde besparing gerealiseerd is. Stap 7 Bewijzen In deze laatste stap bewijst Schneider Electric dat de investering zich snel zal terugverdienen, door een afname tot 30% aan energiekosten op uw energiefactuur.

64


SHM_1001_p064_065_Schneider.indd 64

2010

01-03-2010 20:42:00

R GIEBESPARING TOT 30% MET E IDER ELECTRIC TRENDS Door metingen te verrichten kan men trends ontdekken en kunnen de effecten van besparingsinitiatieven direct zichtbaar worden gemaakt. Van de andere kant kan het inzicht in uw energieverbruik aanleiding zijn om over te gaan tot het toepassen van energiebesparende maatregelen. Tevens kunt u uw metingen en registraties vergelijken en toetsen aan de branche- en proceskengetallen en/of ratio’s (benchmarking). TIJDIG INGRIJPEN De kwaliteit van energie is een zeer belangrijk onderdeel van energiemanagement, met het oog op veiligheid, duurzaamheid en continuïteit van de bedrijfsprocessen. Permanent inzicht in de belastingen, faseverdeling, vermogens, stromen, capaciteiten en het bewaken ervan geeft een goed beeld van de gezondheid van elektrische installaties. Dit heeft als voordeel voor u dat u tijdig kunt ingrijpen in het proces omdat bepaalde indicatoren aangeven dat er problemen dreigen of grenswaarden worden overschreden.

ONZE OPLOSSINGEN OP BASIS VAN KNX O.A. : AUTOMATISCHE DETECTIE Bestuur verlichting, verwarming, airconditioning, ventilatie en daglichtafhankelijke regeling met de aanwezigheidsmelder ARGUS en bespaar op uw energiekosten

Energie is niet gratis, maar leren hoe te besparen wel. Schrijf u vandaag nog in bij de Energy University op www.schneider-electric.nl voor een GRATIS cursus over energiebesparing.

SCHNEIDER ELECTRIC; MAKE THE MOST OF ENERGIEMONITORING Voorkom dure belastingpieken door doelgericht in- en uitschakelen van verbruikers met een flexibel gebouwmanagementsysteem

YOUR ENERGY

BESPAAR MET KNX

Met het aanbod van Merten biedt Schneider Electric oplossingen voor woningen gebouwautomatisering. Merten is sinds 2006 onderdeel van Schneider Electric. Technische innovatie én functionele vormgeving; die combinatie is typerend voor alle producten van Merten. Of het nu gaat om wandcontactdozen, lichtschakelaars of bewegingsmelders: Merten belooft intelligente oplossingen. Oplossingen die bovendien uitstekend toepasbaar zijn omdat ze aansluiten bij gevestigde wereldstandaarden als KNX.


SHM_1001_p064_065_Schneider.indd 65

65

01-03-2010 20:42:06

66

Smart Homes Magazine - maart

SHM_1001_SHM_1001_p066_ABOwerf.indd 66

2010

01-03-2010 20:43:07

C

M

Y

CM

MY

CY CMY

K

Onzichtbaar maatwerk

Al een halve eeuw loopt KEF voorop met luidsprekerontwerpen van hoog niveau. Een voorbeeld daarvan is de Ci3-80QT. Een gemotoriseerd systeem met gepatenteerde Uni-Q ® puntbron. In stilte discreet verborgen, verpletterend bij gebruik: het beste geluid voor al uw muziek en films. Ongeacht uw wensen op het gebied van home entertainment, KEF heeft altijd een luidspreker op maat. Kijk voor meer informatie op onze website, of raadpleeg uw KEF dealer.

www.kef.com

SHM_1001_p067_ADV_KEF.indd 67

01-03-2010 20:44:51

AQUOS LED van Sharp De nieuwe revolutionaire Sharp AQUOS LED TV’s zijn hét voorbeeld van Japanse Perfectie. Met de nieuwe LED-series van Sharp bent u verzekerd van een superieure beeldkwaliteit door een megacontrast van meer dan 2.000.000:1 in combinatie met de Full LED backlight-technologie. Bovendien bespaart u fors op uw energierekening dankzij de diverse milieu vriendelijke producteigenschappen. Uw TV-ervaring is compleet met de nieuwe LED-series van Sharp. Kijk voor meer informatie op www.sharp.nl

177000352 Adv LEDtv220x285.indd 168 SHM_1001_p068_ADV_SHARP.indd

26-02-2010 01-03-2010 13:13:47 20:45:53

8 april 2010 Evoluon, Eindhoven Congres Domotica voor duurzaam, veilig en comfortabel wonen

Recommend Documents