Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Voorstelnummer Opiniërend besproken d.d. Portefeuillehouder
10 november 2014 10 2014/69 22 september 2014 wethouder A.G.J. Bosch
Kenmerk Datum B&W-besluit
14.405168 *14.405168* 28 oktober 2014
Onderwerp Voorstel tot het overdragen van het beheer en de exploitatie van zwembad De Welters aan een (nieuw op te richten) lokale beheerstichting.
INLEIDING Bij de heroverweging in 2013 is voor het zwembad een scenario voorgesteld, waarbij beheer en exploitatie per 2016 worden overgenomen door een andere beheersorganisatie. Kapitaallasten en groot onderhoud blijven voor rekening van de gemeente. BEOOGD RESULTAAT Het behouden van de zwembadfunctie voor de gemeente Olst-Wijhe. Wel worden beheer en exploitatie overgedragen aan een andere beheerder, waarbij inzet van vrijwilligers wordt verwacht. Groot onderhoud van het zwembad blijft voor verantwoordelijkheid en rekening van de gemeente. KADER Nota heroverweging 2013 Begroting 2014 Meerjarenraming 2014-2017 ARGUMENTEN Aanleiding Het ongunstige financiële perspectief maakt het noodzakelijk om het beheer- en exploitatiemodel van zwembad De Welters te heroverwegen. Tijdens het heroverwegingsproces is dan ook gekeken naar andere mogelijkheden. Het beschreven scenario voor zwembad De Welters in de nota heroverweging 2013 stelt voor: - Beheer en exploitatie van het zwembad overdragen aan een beheersorganisatie; - Kapitaallasten en groot onderhoud blijven voor rekening van de gemeente. Na het vaststellen van de nota heroverweging 2013 door uw raad bij de begrotingsbespreking op 11 november 2013, is de werkgroep SPOC / zwembad opgericht. De werkgroep bestaat uit leden die zich betrokken weten en voelen bij zwembad De Welters en gebruikers van het SPOC park. De werkgroep heeft nagedacht en gediscussieerd over de mogelijkheden voor de toekomst van het zwembad. Context In het raadsvoorstel bij begroting 2014 stond vermeld: “Scenario zwemvoorziening Dit scenario is nadrukkelijk onderwerp van gesprek geweest tijdens tafel- en verdiepingssessies. Het vertrekpunt voor ons college is en blijft handhaving van de zwemvoorziening in Wijhe. Anderzijds blijft ook de taakstellende bezuiniging vertrekpunt voor de te ontwikkelen businesscase ten behoeve van een nieuw beheers- en exploitatiemodel voor het zwembad. Mochten de uitkomsten van deze businesscase leiden tot de conclusie dat aanvullende financiële inspanningen noodzakelijk zijn om te komen tot een haalbaar scenario dan zal dit in een afzonderlijk voorstel in de tweede helft van 2014 ter afweging aan uw raad worden voorgelegd.”
14.405168
1
Onderzoek Bij het scenario zwemvoorziening is geformuleerd: “Mocht duidelijk worden dat een sluitende exploitatie alleen met een grotere bijdrage door de gemeente mogelijk is of dat specifieke programmeringswensen van de gemeente een hogere exploitatiebijdrage noodzakelijk maken, dan zal een nadere afweging plaatsvinden door de gemeenteraad bij de vaststelling van de gemeentebegroting 2015 en het daarbij behorende financiële meerjarenperspectief.” Onderzoeksbureau Drijver en Partners is gevraagd om te onderzoeken of het zwembad budgettair neutraal geëxploiteerd kan worden en welke beheersvorm het beste bij zwembad De Welters en OlstWijhe past. In de onderzoeksrapportage beschrijft men verschillende beheeropties: 1. Een op te richten lokale beheerstichting, die de activiteiten zo veel mogelijk door vrijwilligers laat uitvoeren; 2. Een organisatie die reeds zwembaden beheert en exploiteert (een verzelfstandigd sportbedrijf of een landelijke marktpartij); 3. Een tussenvorm met zowel betaalde als vrijwillige personele inzet. Kansen en verbetermogelijkheden De optie, die het beste bij zwembad De Welters past is beheeroptie 1: een op te richten lokale beheerstichting, die de activiteiten zoveel mogelijk door vrijwilligers laat uitvoeren. Drijver en Partners beschrijft een aantal mogelijkheden voor het zwembad om het resultaat van de exploitatie te verbeteren. Professioneel als het moet, vrijwillig waar het kan Drijver en Partners heeft berekend dat een nieuwe beheersorganisatie, na het overnemen van kosten en inkomsten, jaarlijks minimaal € 39.000 nodig heeft om het zwembad naar behoren te kunnen exploiteren en beheren. In het scenario zwemvoorziening is daar niet van uitgegaan en in de begrotingen voor de komende jaren is geen rekening gehouden met een exploitatiesubsidie voor een nieuwe beheerorganisatie. Eerder is namelijk verondersteld, dat het beheer van het zwembad volledig in handen van vrijwilligers kon worden gelegd. De aard van zwembad De Welters (meerdere bassins en diepte) evenals het waarborgen van een basis voor de continuïteit en kwaliteit vragen echter om professionele, betaalde inzet. In hoofdzaak zal inzet door vrijwilligers moeten plaatsvinden, waarbij taken worden genoemd als: schoonmaak, groen en klein onderhoud, kassa/receptie, horeca, ondersteuning van het toezicht en incidentele activiteiten/evenementen. DRAAGVLAK Hoewel nooit sprake is geweest van een voorgenomen sluiting van het zwembad en het scenario zwemvoorziening het overdragen van beheer en exploitatie voorstelt, is vanuit de samenleving bezorgd gereageerd op de toekomstplannen voor het zwembad. Er zijn circa 11.000 handtekeningen verzameld voor behoud van het zwembad. De werkgroep SPOC / zwembad heeft zich vanaf de eerste bijeenkomst op serieuze wijze ingezet en heeft zich een beeld gevormd van een mogelijke toekomst voor zwembad De Welters, daarbij rekening houdend met het feit dat er minder financiële middelen beschikbaar zijn. De werkgroep ziet kansen, ook in de samenwerking onderling met de gebruikers van het SPOC. De uitkomsten van het onderzoek van Drijver en Partners zijn door de adviseurs tijdens een bijeenkomst met de werkgroep SPOC / zwembad afgestemd. De werkgroep staat achter de richting die Drijver en Partners adviseert. De medewerkers van het zwembad zijn op de hoogte gebracht van het proces en de uitkomsten van het onderzoek van Drijver en Partners. OPINIËRENDE BEHANDELING RAAD Naar aanleiding van de door u gestelde vragen en gemaakte opmerkingen tijdens de opiniërende behandeling op 22 september 2014 willen wij op de volgende onderwerpen nader ingaan: Uren vrijwilligersinzet In de rapportage van Drijver en Partners wordt uitgegaan van een vrijwilligersinzet van 1.000 uren. Het aantal uren vrijwilligersinzet is een beredeneerde inschatting, gebaseerd op gesprekken met de leden van de werkgroep, de potentie van samenwerking met andere gebruikers op het sportpark en de ervaringen van Drijver en Partners bij zwembaden elders. 14.405168
2
Weergave van de besparing per verbetermaatregel Drijver en Partners heeft naar aanleiding van uw vraag aanvullend op de rapportage een besparing per verbetermaatregelen aangegeven. Verbetermaatregelen kunnen met elkaar samenhangen. Het nadeel van een opsomming per verbetermaatregel is dat de maatregelen, soms ten onrechte, als losstaande onderdelen worden gezien en daaruit naar behoefte kan worden gekozen. Hoewel gebaseerd op ervaringen elders én de lokale situatie van zwembad De Welters gaat het hier om een beredeneerde inschatting. We zullen met de werkgroep en / of beheerstichting aan de slag moeten in de uitwerking om de besparingen ook daadwerkelijk te realiseren. Zwemonderwijs scholen De basisscholen in onze gemeente hebben in het verleden de mogelijkheid gekregen om tijdens de openstelling van openluchtzwembad De Welters eenmaal per week te gaan schoolzwemmen als onderdeel van het gymonderwijs. Een aantal basisscholen maakt daar gebruik van. Andere basisscholen bewust niet (meer). Een belangrijk argument om niet te gaan schoolzwemmen is een relatief hoog verlies van lestijd in verband met het vervoer van en naar het zwembad. In de rapportage van Drijver en Partners wordt aangegeven, dat een vergoeding voor het zwemonderwijs de exploitatie kan verbeteren. Gebruik van het zwembad voor schoolzwemmen is nu meegenomen in de jaarlijkse extra bijdrage van € 39.000. Daarmee komt het schoolzwemmen voor de basisscholen, die daar momenteel gebruik van maken, vooralsnog niet in gevaar. Het is mogelijk te onderzoeken of het schoolzwemmen voor meer basisscholen kan worden uitgebreid. Uitbreiding van het aantal uren schoolzwemmen betekent meer kosten voor de gemeente in vergoeding aan de toekomstige beheerstichting van het zwembad en eventueel busvervoer. In het geschetste financiële kader hebben we daar geen rekening mee gehouden. De schoolbesturen hebben aangegeven geen financiële middelen beschikbaar te hebben voor (extra) zwemonderwijs. We zijn overigens wel een verkenning begonnen met de middelbare school de Capellenborg om te kijken of de Capellenborg en het zwembad van betekenis kunnen zijn voor elkaar. FINANCIËLE CONSEQUENTIES In het heroverwegingsscenario is voorgesteld om beheer en exploitatie over te dragen aan een beheersorganisatie en de kapitaallasten en groot onderhoud voor rekening van de gemeente te laten blijven. Voor alle duidelijkheid is daarbij opgemerkt, dat het uitgangspunt is dat beheer van het zwembad volledig in handen van vrijwilligers wordt gelegd. In het financieel meerjarenperspectief zijn de consequenties van dit scenario als volgt vertaald: Overdracht beheer en exploitatie van het zwembad: met ingang van 2016 een besparing van € 200.000; De structurele bijdrage van de gemeente(als eigenaar) wordt beperkt tot jaarlijks een bedrag van € 75.000. Naar aanleiding van de input vanuit het gevoerde maatschappelijk debat is uiteindelijk besloten om het scenario in de vorm van een businesscase uit te werken. Als hieruit mocht blijken, dat een sluitende begroting alleen met een grotere bijdrage door de gemeente mogelijk is of dat specifieke programmeringswensen van de gemeente een hogere exploitatiebijdrage noodzakelijk maken, zou een nadere afweging plaatsvinden door de gemeenteraad bij de vaststelling van de gemeentebegroting 2015 en het daarbij behorende financiële meerjarenperspectief. Het onderzoek van Drijver en Partners laat zien, dat de aard van zwembad de Welters naast de mogelijke inzet van vrijwilligers, (deels) inzet vereist van professionele, betaalde medewerkers. Het uitgangspunt in het zwembadscenario - het beheer van het zwembad volledig in handen van vrijwilligers te leggen - blijkt niet houdbaar met als gevolg, dat een aanvulling op de genoemde structurele bijdrage nodig is van € 39.000 op jaarbasis. Dit betekent, dat maximaal een bezuiniging kan worden gerealiseerd van € 161.000.
14.405168
3
Zoals reeds aangegeven dient de afweging om een aanvullende bijdrage beschikbaar te stellen, plaats te vinden bij de vaststelling van de gemeentebegroting en het daarbij behorende financiële meerjarenperspectief. Complicerende factor vormt de invulling van de taakstelling van € 23.000, die voortkomt uit heroverwegingsfase 2 en met ingang van 2015 in het financieel meerjarenperspectief is opgenomen. Bij de vaststelling van het te besparen bedrag in het zwembadscenario is er vanuit gegaan, dat invulling van die taakstelling met ingang van 2015 ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Feitelijk is er in totaliteit dus sprake van een structurele opgave van € 223.000 in de verbetering van de exploitatie van het zwembad. Het onderzoek van Drijver en Partners laat echter zien, dat de beoogde maatregelen in fase 2, in de zin van verhoging van de inkomsten en besparing op de uitgaven, moeten worden ingezet om de bezuiniging van € 161.000 te realiseren. Onze inzet zal in eerste instantie zijn om bij de invulling van het nieuwe exploitatiemodel de mogelijkheden te onderzoeken om in de vorm van het genereren van extra inkomsten alsnog de taakstelling uit fase 2 te realiseren. Mocht dit niet lukken, dan is de uit te brengen kadernota 2016-2019 het afwegingsinstrument om een besluit te nemen over de invulling van de taakstelling fase 2. AANPAK/UITVOERING Na instemming met ons voorstel willen we vanaf november 2014 aan de slag met de verdere uitwerking en implementatie. In dit vervolgtraject worden de overdracht van het beheer en de exploitatie per 2016 en de door Drijver en Partners genoemde verbetermaatregelen in afstemming met de werkgroep of beoogde beheerstichting, onderzocht en uitgewerkt. In samenspraak met de werkgroep of de nieuwe beheerstichting worden alvast verbetermaatregelen in 2015 doorgevoerd. De nieuwe beheerorganisatie zal een bedrijfsplan moeten opstellen. De gemeente zal daarin faciliterend zijn. Dat kan betekenen, dat er vanuit onze organisatie deskundigheid beschikbaar wordt gesteld aan de nieuwe beheerorganisatie, dan wel dat de gemeente externe ondersteuning financieel mogelijk maakt. In beide situaties betekent het dat we inzicht moeten hebben in de gevraagde ondersteuning en de prijs daarvan. Ook voor het uitwerken van de verbetermaatregelen in 2015 zullen eenmalige kosten worden gemaakt. Op dit moment is de hoogte van het eenmalige bedrag voor begeleiding en ondersteuning niet exact in te schatten. Als daarover meer duidelijkheid bestaat zullen wij uw raad daarover informeren; de financiële e verantwoording zal dan plaatshebben bij de 1 bestuursrapportage 2015. Wij stellen u voor met deze lijn in te stemmen.
VOORSTEL Samenvattend stellen wij u het volgende voor: 1. beheer en exploitatie van zwembad De Welters over te dragen aan een beheerstichting; 2. bij de vaststelling van de begroting 2015 en het daarbij behorende meerjarenperspectief rekening te houden met een aanvullende bijdrage van € 39.000 structureel voor het zwembad ten behoeve van inzet van professionele, betaalde inzet; 3. opdracht te verstrekken om aan de slag te gaan met de mogelijkheden om alsnog te komen tot realisering van de taakstelling fase 2 heroverweging; 4. In te stemmen met het eenmalig inzetten van een bedrag voor ontvlechting en begeleiding van de beheerstichting. Burgemeester en wethouders van Olst-Wijhe de secretaris de voorzitter
A. (Arie) Oeseburg
A.G.J. (Ton) Strien
Informatie in te winnen bij: Lea van Dijk Doorkiesnummer: 0570-568161 14.405168
4
Nr.
2014/69
Onderwerp
Besluit tot het overdragen van het beheer en de exploitatie van zwembad De Welters aan een (nieuw op te richten) lokale beheerstichting.
De raad van de gemeente Olst-Wijhe;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 28 oktober 2014, nr. 2014/69; gelet op artikel 108, lid 1, van de Gemeentewet; besluit: 1. beheer en exploitatie van zwembad De Welters over te dragen aan een beheerstichting; 2. bij de vaststelling van de begroting 2015 en het daarbij behorende meerjarenperspectief rekening te houden met een aanvullende bijdrage van € 39.000 structureel voor het zwembad ten behoeve van inzet van professionele, betaalde inzet; 3. opdracht verstrekken om aan de slag te gaan met de mogelijkheden om alsnog te komen tot realisering van de taakstelling fase 2 heroverweging; 4. Instemmen met het eenmalig inzetten van een bedrag voor ontvlechting en begeleiding van de beheerstichting.
Aldus besloten in de openbare raadsvergadering d.d. 10 november 2014. De raad voornoemd, de griffier de burgemeester
B.A. (Bart) Duursema
14.405168
A.G.J. (Ton) Strien
5
