Postbus 5 2970 AA Bleskensgraaf T 14 0184 www.gemeentemolenwaard.nl
Aan de leden van de gemeenteraad
Zaaknummer Portefeuillehouder: Onderwerp:
-wethouder P. (Piet) Vat informatiebrief Serviceorganisatie Jeugd ZHZ
Datum: 22 september 2015 Bijlage: 1
Geachte leden van de raad, Hierbij zenden wij u ter kennisneming een Informatiebrief van de Serviceorganisatie Jeugd ZHZ, d.d. 3 september 2015, met een terugblik over de eerste maanden na de transitie. Wij verwachten u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van de gemeente Molenwaard, de secretaris de burgemeester N. van Ameijde-Poortman MBA
D.R. van der Borg
3-9-2015
Terugblik "Wat zeggen de eerste maanden na de transitie Jeugdhulp over Serviceorganisatie Jeugd ZHZ in het nieuwe Jeugdhulpstelsel?" Inleiding
Voorwoord
Met de invoering van de Jeugdwet in 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk geworden voor alle vormen van hulp, zorg en ondersteuning en preventie voor jeugdigen. Iedereen is zich ervan bewust dat het echte werk pas is begonnen op 1 januari 2015, op het moment dat de verantwoordelijkheid voor de jeugdhulp daadwerkelijk bij de gemeenten is belegd. Nu we de jeugdhulptaak hebben overgenomen (de transitie), wordt duidelijk hoe het stelsel werkelijk functioneert. We willen met deze evaluatie terugkijken op de eerste periode als Serviceorganisatie in de stelselwijziging. Hoe hebben we het gedaan? Waar zijn we trots op? Wat hebben we geleerd? Wat kan beter? Maar ook: wat voor cijfers kunnen we delen?
Gemeenten en aanbieders zitten in een gezamenlijk avontuur om de transitie en transformatie jeugdhulp tot een succes te maken. Dit avontuur betekent ook dat we bezig zijn op onbekend terrein en hier gezamenlijk onze weg in moeten vinden. We zien het jaar 2015 nadrukkelijk als een jaar van leren en ervaren dat uiteindelijk zal resulteren in een verbetering van het jeugdzorgstelsel.
In deze terugblik delen we vooral ervaringen. Ervaringen van onszelf als Serviceorganisatie, maar met name ook die van bestuurders, zorgaanbieders en de Stichting jeugdteams, met als doel om hiervan te leren en uiteindelijk de jeugdhulp te verbeteren. Deze terugblik is bedoeld voor cliënten(vertegenwoordigers), professionals, bestuurders en ambtenaren die te maken hebben met jeugdhulp in de regio Zuid-Holland.
De Serviceorganisatie Jeugd ZHZ is een jonge organisatie die per 1 januari 2015 is opgericht, om namens de gemeenten in de regio Zuid Holland Zuid de decentralisatie jeugdhulp in goede banen te leiden. Met elkaar lopen we in de praktijk tegen zaken aan die anders zijn dan verwacht en/of volstrekt nieuw zijn. Het vraagt continu om een oplossingsgerichte houding en het niet terugvallen op protocollen, simpelweg omdat die er niet zijn. Ik ben trots te zien dat die mentaliteit terug is te zien in het team. Daarbij wordt niet gelet op de grens van de eigen afdeling of het eigen vakgebied. Een goede oplossing in het belang van de cliënten staat voorop! We kunnen met tevredenheid constateren dat de op samenwerking gerichte houding binnen de regio tussen gemeenten en zorgaanbieders er mede toe heeft geleid dat de zorg aan burgers in het algemeen prima is voortgezet. Deze uitspraak moeten we echter meteen relativeren: 3 burgers die ernstige problemen hebben ervaren bij het verkrijgen of continueren van een PGB denken hier terecht anders over. Kortom er is nog een hoop te doen voordat we dit soort problemen hebben opgelost en we op weg zijn naar het bereiken van de transformatiedoelstellingen zoals we die in het BRTA (Beleidsrijk Regionaal Transitie Arrangement) hebben vastgesteld. Peter Kadee, directeur Serviceorganisatie
3-8-2015
Wethouders Piet Vat en Michiel van der Vlies over de transitie. Wethouder Piet Vat over de transitie Waar zie je als bestuurder als de beste verandering ten opzichte van het oude stelsel? Het is eigenlijk te vroeg om hier een goed oordeel over te kunnen geven. Wat ik wel zie en hoor is dat vooral lokaal gezien, gevoeld en ervaren wordt dat de lijnen nu met de gemeentelijke sociale teams korter, persoonlijker en sneller zijn. Waar moet wat jou betreft de komende tijd nog aandacht aan worden besteed? Het is van groot belang aandacht te blijven besteden aan de echte vraag. Waar gaat het nu ten diepste om en hoe kunnen we in gezamenlijkheid naar oplossingsrichtingen kijken. Daarbij uit blijven gaan de kracht van de samenleving, omdat daar een enorme kracht zit. Op lokaal niveau blijft het van belang om in te zetten op preventie en de sociale teams verder door te ontwikkelen. In de AV werken jullie met sociale teams. Hoe vind je dat gaan? Wat zijn de voordelen van dit integrale team in vergelijking met gemeenten/ regio’s waar alleen met jeugdteams wordt gewerkt? Ik merk wel verschillen in de manier van aanpak en de manier van gespreksvoering tussen jeugdprofessionals en de professionals vanuit AWBZ/Wmo. Het grote voordeel is dat je elkaar helpt, coacht en feedback geeft om er zorg voor te dragen dat alle professionals hun gesprekken op de zogenaamde 'gekantelde' manier doen. Dat gaat nog niet iedereen even gemakkelijk af, maar ik ben ervan overtuigd dat dit zeker in de volle breedte gaat lukken. De grote kracht van de sociale teams is dat alle casussen in de leeftijd van 0-100 daar worden besproken. Integraal, door alle leefgebieden heen. Ik vind het nog te vroeg om echt goed te kunnen beoordelen welke van de 2 gekozen opties de beste is. Uiteindelijk zullen we kiezen voor de meest effectieve en efficiente oplossing.
2
Sinds 1 januari ben je in gesprek met Stichting Jeugdteams en de Serviceorganisatie in de vorm van driehoeksoverleggen. Daarin staat de maandrapportage centraal. Hoe bevalt deze manier van overleg en sturing? Het voelt echt goed om maandelijks de driehoeksoverleggen te voeren. Overigens is het bij ons in Molenwaard een vierhoeksoverleg geworden, want ook de teamleider van de sociale teams zit hier aan tafel. Integraal, in gezamenlijkheid bepalen wat goed gaat en wat beter moet. De input van de maandrapportages is nog van zodanig niveau dat we hier als sturingsmiddel nog niets mee kunnen. De verwachtingen voor de komende maand zijn hoog gespannen. Wat wel goed is aan deze overleggen is dat je elkaar meer en meer leert kennen. De vierhoeksoverleggen gebruiken we nu meer om soms bepaalde ingewikkelde casussen met elkaar te bespreken en hoe de sociale teams, de Stichting Jeugdteams, de Serviceorganisatie en de gemeente nog beter kunnen presteren. Wat hebben we je nog niet gevraagd, maar wil je absoluut nog met ons delen? Ik hoop echt, en verwacht dit ook, dat we vanaf de zomermaanden als gemeente door de Serviceorganisatie worden voorzien van goede managementinformatie. Daarnaast ga ik ervan uit dat de Stichting jeugdteams er enerzijds alles aan zal blijven doen om de administratieve ballast bij de jeugdprofessionals weg te halen en hun coachende en stimulerende rol richting de professionals verder uit zullen breiden. Wat vind je de meest positieve verandering sinds de transitie op 1 januari 2015? De afgelopen jaren zijn gemeenten, zorgaanbieders en cliënten in de regio aan de slag gegaan om 1 januari klaar te zijn voor de transitie van de jeugdhulp. We hebben een gezamenlijke visie en ontwerp ontwikkeld en alle voorbereidingen getroffen om dit te implementeren. Ik vond het behoorlijk spannend om op 1 januari te ervaren of de voorbereidingen voldoende waren voor een zachte landing. Over het algemeen is mijn indruk dat dit zo is. Helaas ontstonden er allerlei regeltechnische knelpunten zoals met de PGB's. Positief vind ik dat door professionals samen met de Serviceorganisatie Jeugdhulp en in overleg met ouders en kinderen gezocht is naar oplossingen. Meestal lukte dit, mede omdat de transitie ruimte biedt voor maatwerkoplossingen door professionals.
27-8-2015 Wethouder Michiel van der Vlies over de transitie Waar ben jij, vanuit je bestuurlijke rol, het meest tevreden over als je terugkijkt op de afgelopen periode? Het meest tevreden ben ik over de grote inzet en betrokkenheid van gemeenten, zorgaanbieders, cliënten(vertegenwoordigers). En over de mentaliteit om met elkaar te denken in oplossingen in plaats van in problemen. De transitie zorgt voor veranderingen op allerlei gebied. Het gevolg daarvan is dat er zekerheden zijn weggevallen .Ondanks alle onzekerheden zie ik dat op alle niveaus keihard wordt gewerkt. Bestuurders, ambtenaren en professionals zetten de schouders eronder om te zorgen voor goede voorzieningen. Cliënten(vertegenwoordigers) brengen hun ervaringsdeskundigheid in. Ze denken scherp en constructief mee over bijvoorbeeld de toegang tot en inzet van jeugdhulp. Waar ligt voor jou de grootste bestuurlijke uitdaging voor de toekomst? En wanneer ben jij tevreden/ is de SO geslaagd in haar taken? De komende jaren is er een hele variëteit aan allerlei uitdagingen waar we voor staan. Ik noem er een aantal. 1.
2.
3.
4. 5. 6.
7.
Wat hebben we je niet gevraagd, maar wil je ons niet onthouden? In de jeugdhulp is regelmatig sprake van complexe problematiek. Dit kan niet worden opgelost met simpele oplossingen. Ook kan geen enkele organisatie dit alleen regelen. De taak van de gemeenten is om (complexe) oplossingen te (laten) regisseren. Aanbieders hebben de taak om te zorgen voor goede jeugdhulp. Samenwerking tussen zorgaanbieders, ouders en jongeren is cruciaal om het doel ‘betere jeugdhulp tegen lagere kosten’ te realiseren. Deze bestaat o.a. uit een gezamenlijk leerproces om te werken aan de noodzakelijk verbeteringen of vernieuwingen. We begrijpen namelijk pas wat nodig is als we het hebben ervaren. Een mooi citaat van Confusius is ''vertel het me en ik vergeet het, laat het me zien en ik onthoud het, laat het mij ervaren en ik begrijp het”. Dat is waar we met elkaar voor moeten gaan de komende tijd.
werken vanuit meerwaarde. Iedere keer moet we onszelf de vraag stellen wat nodig is om goede hulp te bieden aan kinderen en gezinnen. Alle ballast die hierbij in de weg zit moeten we lozen. focus op de langere termijn: De transformatie kost een aantal jaren. Echte resultaten bereiken we niet op de hele korte termijn. Daar is tijd voor nodig die we elkaar ook moeten gunnen. Systemen en procedures zitten ons soms nog behoorlijk in de weg. De droom om de leefwereld centraal te stellen en de systeemwereld hieraan ondergeschikt te maken hebben we helaas nog niet bereikt. niet doorslaan in te veel preventiedenken: Er is grote consensus om meer in te zetten op preventie. Tegelijk moeten we hierin niet doorslaan. matched care naast stepped care: tijdig de juiste hulp inzetten. Soms is hele zware hulp nodig die direct moeten worden ingezet. samenwerking in het netwerk versterken. We moeten doorgaan met het doorbreken van oerkrachten zoals het oude domeindenken. Verdere samenwerking in de keten is nodig.. verminderen onnodige bureaucratie: We moeten de komende jaren inzetten op zoveel mogelijk productiviteit of effectieve cliëntcontacturen door professionals.
.
3
3-8-2015
Stichting Jeugdteams Stichting Jeugdteams vertelt over haar ontwikkelingen na 1 januari 2015. De jeugdprofessionals van de Stichting Jeugdteams ZuidHolland werken inmiddels alweer 6 maanden volgens het motto ‘Samen doen wat nodig is’. De stichting, gecontracteerd door de Serviceorganisatie, is sinds 1 januari 2015 werkgever van alle jeugdprofessionals die werkzaam zijn in de jeugdteams of de sociale (wijk)teams in de regio en zorgt op de achtergrond dat de jeugdprofessionals hun werk zo goed mogelijk kunnen doen. Zowel in de opbouwperiode tot eind 2014 als in deze eerste maanden van finetunen en uitbouwen inventariseert en evalueert de stichting regelmatig de stand van zaken met de professionals zelf, via cliënten en in de contacten met zorgaanbieders en Serviceorganisatie/gemeenten. De stichting is een lerende organisatie. En er is al veel geleerd in deze eerste maanden! Er is vanuit de teams allereerst gewerkt aan lokale positionering en kennismaking. De jeugdprofessionals zelf, de verandermanagers en de werkgroep ‘primair proces’ signaleren waar meer duidelijkheid of uitbreiding nodig is. Hieruit voortvloeiend is er onder andere meer coaching, opleidingsbudget en scholing voor de teams beschikbaar gesteld. De stichting is inmiddels gestart met de voorbereiding op een ISO-certificering . Registratiedruk, toekenning PGB's en toegankelijke cliëntinformatie over thema’s als privacy en de werkwijze zijn onderwerpen die verder aandacht behoeven.
4
De jeugdprofessionals zelf zijn in ieder geval enthousiast over een aantal belangrijke punten. Ze ervaren de diverse samenstelling van de teams als zeer positief, evenals de kortere lijnen die hierdoor binnen de teams zijn ontstaan. Er is veel expertise bij de toegang en hulp kan snel worden ingezet. Ook het breed uitvragen van de hulpvraag en het met de cliënt of het gezin samenwerken aan een plan benoemen Er wordt extra gewerkt aan externe zichtbaarheid van de teams: cliënten vinden nu soms nog moeilijk de juiste weg naar het juiste team. Er is veel expertise bij de toegang en hulp kan snel worden ingezet. Ilona van Heijst, jeugdprofessional Dordrecht: “Ouders lijken de stap naar het Jeugdteam als laagdrempeliger te ervaren. De verschillende expertises in het team maken snel schakelen mogelijk”. Medewerkers van jeugdteams zien de professionals als winstpunt. Elza Hogendoorn, jeugdprofessional binnen het Sociaal Team Molenwaard: “Het duizelde me werkelijk van alle hulp die er al in het gezin aanwezig was! Indicaties voor verschillende kinderen, hulp voor moeder, een psycholoog voor die en een psycholoog voor de ander… En ouders die het hartgrondig oneens waren over wat nodig was. Drie gesprekken later stond er echter toch een plan waarin ieder zich kon vinden en waardoor de hulpverleners niet meer op eilandjes aan het werk waren.”
3-9-2015
In wordcloud Wat zijn de eerste woorden die bij de medewerkers van de Serviceorganisatie Jeugd boven komen als ze terugkijken op het eerste halfjaar.
Tips en tops van zorgaanbieders. Tops
Samenwerking met de Serviceorganisatie. We leren elkaar taal steeds beter spreken, er is onderlinge bereidheid elkaar te begrijpen en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken. De werkwijze van de Serviceorganisatie is helder en de contactpersonen zijn goed te bereiken. Een belangrijke winst van de transitie is het sector brede kostenbewustzijn. Besparingen hoeven niet ten koste te gaan van de kwaliteit van werken. De bereidheid om binnen gezinnen samen te werken is groot. Er is veel enthousiasme voor de doelstellingen van de transformatie. Dat de zeventien gemeenten in gezamenlijkheid zaken oppakken. Hierdoor hoeft niet alles op gemeenteniveau apart te worden uitgewerkt en vastgelegd.
Tips
Zorg voor ruimte bij medewerkers van aanbieders om dingen anders aan te pakken of in te richten. Het vinden van een evenwicht tussen het engageren van ouders (versterken eigen kracht) en het professioneel positioneren (uitspreken van grenzen). De afstemming in de keten dient nog nader te worden uitgewerkt. De Serviceorganisatie zou een duidelijke regisseur van het stelsel mogen zijn. De Serviceorganisatie heeft het overzicht en inzicht en zou op termijn in staat moeten zijn om de cliëntstromen en de geldstromen te optimaliseren. Het administratieve proces en de afwikkeling daarvan verdient nog aandacht. Wat ook aandacht verdient (maar deels ook tijd nodig heeft) is het ontwikkelen van kennis van de doelgroepen binnen de jeugdteams. Hoe zorgen we ervoor dat gezinnen eerder op de juiste plek terecht komen?
3-8-2015
6
