5.5 Visie op de exploitatie

Businessplan 2011-2021

Sportaccommodaties Breda

5.5 Visie op de exploitatie Het Racketcentrum in Breda is een multifunctionele accommodatie, geschikt voor een grote diversiteit aan sporten. De hal biedt ruimte aan tennis, squash en diverse zaalsporten en is bovendien geschikt voor de organisatie van (meerdaagse) evenementen. Het racketcentrum beschikt over een aantrekkelijke horeca. Het racketcentrum heeft vooral een lokale functie. Als tennishal is de accommodatie uniek in Breda. Door de toename van all-weather banen in Nederland neemt de belangstelling hiervoor echter af. De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren nog zal voortzetten. De strategie voor de komende jaren laat zich als volgt omschrijven: “Van Racketcentrum en evenementenhal naar een goed geoutilleerd en multifunctioneel sportcomplex” Breda beschikt over een ruim aanbod aan zaalsportaccommodaties. Door de ligging en de grootte van de sporthal in het racketcentrum neemt deze hal echter binnen Breda een unieke positie in. De strategie voor het racketcentrum dient zich de komende jaren o.i. te richten op het verder optimaliseren van de sportfunctie van het racketcentrum. Optisport heeft hierin primair een faciliterende rol. Gezien de in het evaluatierapport gesignaleerde fysieke aandachtspunten, zal met verenigingen en groepen in overleg worden getreden om te komen met voorstellen hoe hier concreet vorm aan te geven. De bouwkundige aandachtspunten zoals in dit hoofdstuk benoemd zijn daarin in elk geval onderwerpen die worden meegenomen. Optisport zal daarnaast een actieve rol vervullen in de ondersteuning van verenigingen. Het mede organiseren en faciliteren van toernooien en evenementen, het beschikbaar stellen van de accommodatie ten behoeve van open dagen, introductiedagen en verenigingsevenementen zijn hiervan concrete voorbeelden. Op het gebied van zakelijke en feestelijke evenementen bevinden zich in Breda diverse voorzieningen die in meer en mindere mate concurreren met het Racketcentrum. Vanuit de strategie de sportfunctie in het racketcentrum verder te optimaliseren zal Optisport het racketcentrum minder actief profileren als locatie voor grote evenementen. Het aantal evenementen per jaar zal maximaal 10 bedragen. Ook de communicatie hierover zal bewuster de aandacht krijgen, bijvoorbeeld door onze gebruikers periodiek en tijdig op de hoogte te stellen van de evenementenkalender van het Racketcentrum. De tennisbanen buiten kennen een matige bezetting. Gezien de ontwikkelingen in het tennis willen wij samen met de gemeente bekijken of de banen ook in de toekomst op deze wijze behouden moeten blijven op deze locatie. Mocht dit niet het geval is zijn, dan zien wij interessante alternatieve mogelijkheden voor deze locatie. Het racketcentrum maakt in de organisatie van Breda onderdeel uit van de schaatsbaan. Voor onze visie op de organisatorische aspecten verwijzen wij daarom naar hetgeen hierover genoemd is in paragraaf 4.5.

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 34


Optisport Breda BV


13-11-2009

pagina 35



6 INTEGRALE VISIE & TERUGKOPPELING ONDERZOEK GEMEENTE 6.1 Integrale visie; van goed naar beter In de voorgaande hoofdstukken hebben wij voor zowel de zwembaden als de kunstijsbaan en het racketcentrum in Breda onze visie op de exploitatie voor de komende jaren gegeven. Voor Optisport Breda als totaal hebben wij één centrale doelstelling: ‘van de 7,0 en 6,9 voor respectievelijk geleverde kwaliteit en dienstverlening willen wij op korte termijn een 7,5 en op middellange termijn een 8,0 maken!’ In deze doelstelling wordt onder korte termijn een periode van 2 á 3 jaar verstaan. De middellange termijn betreft een periode van 5 jaar. Middels een, samen met de gemeente, uit te voeren klanttevredenheidsonderzoek zal worden onderzocht of deze doelstelling wordt gehaald. Om dit te kunnen realiseren hebben wij diverse acties geformuleerd. Kort samengevat komt het erop neer dat wij de komende jaren binnen Optisport Breda investeren in: verbetering van de kwaliteit van ons product door het aanbieden van een goede mix van activiteiten, inspelend op de trends in de (lokale) samenleving; verbetering van de veiligheid door middel van optimalisering en borging van een aantal processen; verbetering van de gastgerichtheid, onder meer door een goede communicatie met gebruikers, opleiding van medewerkers en meting van klanttevredenheid; versteviging van het management van de accommodaties. Bovenstaande acties zullen niet direct leiden tot een verhoging van het aantal bezoekers aan de zwembaden, het racketcentrum en de ijsbaan, omdat externe marktontwikkelingen hierop van invloed zijn. Wij streven ernaar om de bezoekersaantallen van de zwembaden minimaal op het huidige niveau te handhaven en de verwachte afname van het bezoek aan de ijsbaan en het racketcentrum zoveel als mogelijk te beperken.

De inspanningen en investeringen van Optisport Breda resulteren derhalve niet in hogere omzetten en winsten, maar verhogen wel de gastbeleving en daarmee het maatschappelijk rendement. De te

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 36



behalen doelstellingen zoals de gemeente die richting haar bewoners in haar sportbeleid voor ogen heeft worden hiermee beter geborgd. Voor Optisport is genoemde investering noodzakelijk om in de uitdagingen van markt en omgeving voor de komende 10 jaren, de continuïteit van de exploitatie op een goede manier te waarborgen. Derhalve gaat zij er voor het maatschappelijk rendement te verbeteren door een hogere klanttevredenheid te realiseren. Vanuit bovenbeschreven kader zijn wij dan ook blij met het onderzoek, verricht door de gemeente. De uitkomsten van dit onderzoek geven in ‘globale’ zin een interessant inzicht in zowel de positieve punten en krachten van Optisport Breda b.v., als in de aandachts- en verbeterpunten. En verbeteren is ons doel.. Derhalve nemen we dit onderzoek nu en richting toekomst graag mee als leidraad in ons streven naar continu verbeteren en specifiek het optimalisatieplan waar we mee gestart zijn.

6.2 Continue verbeteren, het onderzoek als leidraad In de voorgaande hoofdstukken hebben wij onze visie geschetst voor respectievelijk de zwembaden, de ijsbaan en het racketcentrum alsmede integraal. Op basis van interne en externe analyses hebben wij beschreven waar de exploitatie zich de komende contractperiode op dient te focussen. In dit hoofdstuk gaan wij nader in op de gesignaleerde verbeterpunten zoals die uit het onderzoek van de gemeente Breda naar voren zijn gekomen. Als algemene conclusie wordt in het onderzoek geconstateerd dat de wederzijdse samenwerking binnen de kaders van de diverse overeenkomsten naar wens en tevredenheid is verlopen. De gebruikers (verenigingen, scholen en particulieren) hebben een ruime voldoende gegeven voor de geleverde kwaliteit van de accommodaties in het algemeen. Ook de dienstverlenging scoort met een 6,9 een ruime voldoende. Mede gelet op de brede toegankelijkheid van de voorzieningen (focus op een verscheidenheid aan doelgroepen) en de beschikbare budgetten waarbinnen de exploitaties (moeten) worden gevoerd zijn wij trots op de positieve uitkomsten van het onderzoek. Wij staan als organisatie echter voor een continue verbetering en richting de toekomst focussen wij dan ook graag op verdere optimalisatie. Wij hebben de uit het onderzoek naar voren gekomen aandachtspunten dan ook ter harte genomen en zien deze als een goed aanknopingspunt om de exploitatie verder te verbeteren. De uit het onderzoek naar voren gekomen aandachtspunten hebben (gerubriceerd bezien) betrekking op: 1. De kwaliteit van de organisatie en geleverde diensten 2. Wensen van diverse gebruikersgroepen 3. De overeenkomsten met Optisport. Op basis van onze toekomstvisie voor de verschillende accommodaties geven wij onderstaand een nadere toelichting op de genoemde punten. Hierbij staat vermeld waar ons inziens verbeteringen mogelijk zijn en/of welke en waar verbeteringen inmiddels in gang zijn gezet. Ad 1) De kwaliteit van de organisatie en geleverde diensten Optisport streeft naar voortdurende verbetering van de kwaliteit van de accommodatie, de geleverde producten en haar dienstverlenging. Met het oog op de toekomst hebben wij gewerkt aan het verstevigen van het management en gekozen voor het krachtiger centraliseren van een aantal ondersteunende diensten. Deze samenbundeling van mankracht bevordert de (uitwisseling van) Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 37



kennis en expertise. Dit komt ten gunste aan de kwaliteit van de dienstverlening en een positieve gastbeleving. De kwaliteit wordt in het algemeen als ruim voldoende beoordeeld. Ten aanzien van de verschillende kwaliteitsaspecten worden in het onderzoek een aantal aandachtspunten benoemd waar wij onderstaand op ingaan. De kwaliteit en temperatuur van het water in de zwembaden. Uit het rapport komt naar voren dat een aantal gebruikersgroepen minder tevreden is over de kwaliteit en de temperatuur van het zwembadwater. Vooral verenigingen zijn minder tevreden. Scholen zijn daarentegen juist weer wel tevreden over de badwatertemperatuur. De temperatuur van het badwater: De Bredase zwembaden zijn toegankelijk voor een breed publiek. De verschillende gebruikersgroepen hebben ieder hun eigen wensen. Dit geldt zeker ook voor de temperatuur van het zwemwater. Zo zullen ouderen in het algemeen een hogere watertemperatuur wensen (ruim 30 graden Celcius). Zwemverenigingen daarentegen zijn juist gebaat bij een wat lagere temperatuur (vaak maximaal 28 graden Celcius). Sportieve activiteiten stellen andere eisen aan een zwembad dan recreatieve activiteiten. De zwembaden in Breda mogen zich verheugen in een grote belangstelling. Zoals ook blijkt uit onze roosters volgen de diverse activiteiten in het zwembad elkaar in hoog tempo op. De brede toegankelijkheid van de zwembaden is op zichzelf een positief punt natuurlijk, maar het stelt wel beperkingen aan de mogelijkheden om een zwembad ook volledig in te richten op de wensen van een specifieke doelgroep. Zo neemt, afhankelijk van de grootte van het bassin, het verwarmen van het badwater met 1 of 2 graden al snel een halve dag tijd in beslag. De volle bezettingsschema’s van de zwembaden in Breda laten dit niet toe, nog afgezien van de extra energiekosten die het periodiek afkoelen en opwarmen van het water met zich zou meebrengen. Om voor bovenstaande een oplossing te bieden worden in verschillende bassins verschillende temperaturen aangehouden. Hierbij wordt zo veel als mogelijk rekening gehouden met de wensen van groepen gebruikers en wordt gepoogd activiteiten welke een enigszins gelijke watertemperatuur vragen te clusteren. Het recreatiebassin in Sonsbeeck is daarbij bijvoorbeeld warmer dan het wedstrijdbassin. Juist omdat wij waarde hechten aan tevreden gebruikers worden er specifiek voor de te hanteren temperatuur van het zwembadwater voor verenigingen afspraken gemaakt met de Federatie Bredase zwem- en watersportverenigingen dit met name voor de wedstrijdbassins. Hier houden wij ons uiteraard ook aan! De waterkwaliteit: De waterkwaliteit in de zwembaden dient te voldoen aan wettelijke eisen, vastgelegd in de Wet Hygiëne en Veiligheid Bad- en Zweminrichtingen (WHVBZ). Conform deze wettelijke eisen wordt het badwater door ons te allen tijde 2 maal per dag bemonsterd en getest op kwaliteit. De testuitslagen worden bijgehouden in een logboek. Eenmaal per maand wordt de kwaliteit van het badwater bovendien getest door een extern laboratorium (Laboderva). Uit de logboeken, alsmede uit de waterrapporten van Laboderva komt naar voren dat de waterkwaliteit in de zwembaden in Breda voldoet aan gestelde eisen en prima in orde is. In de beoordeling van onze gasten speelt, naar wij aannemen (het rapport geeft dit niet weer), de visuele beleving van kwaliteit van het zwembadwater mee. Uiteraard begrijpen wij dat ook dat op orde moet zijn (geen zand op de bodem, vuil in het water, e.d.). Een bekend gegeven in baden met een beweegbare bodem is dat ook bij frequent reinigen van de bodem bij het bewegen van vuil dat onder Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 38



de bodem gekomen is in het bad terugkeert bij verlaging. Omdat wij ook het visuele aspect uiteraard begrijpen hebben wij inmiddels al enige tijd geleden besloten de frequentie van het bodemzuigen te verhogen naar 2 maal per week. Ook hebben wij de frequentie van de schoonmaak ónder de beweegbare bodem (speciaal door een team van duikers uitgevoerd) verhoogd. Wij menen dat dit afdoende zal gaan zijn om de beleving onder velen te keren. Schoonmaak en hygiëne Uit het onderzoek van de gemeente kwam naar voren dat de schoonmaak overall door gebruikers als voldoende wordt beoordeeld. De beheersbaarheid van de schoonmaak, vooral op momenten van grote drukte, blijft daarbij wel een punt van aandacht. De hygiëne van de sanitaire voorzieningen in de accommodaties en de schoonmaak in Wolfslaar op drukke dagen gelden als specifieke aandachtspunten. Optisport voert de schoonmaak uit volgens een vast, in overleg met specialisten opgesteld, schoonmaakrooster. Dit rooster (en daarmee samenhangende personele inzet) is afgestemd op de verwachte bedrijfsdrukte in de accommodaties. Het kan helaas nooit helemaal worden voorkomen dat zich tijdens grote drukte in de accommodatie momenten voordoen waarop de schoonmaak niet als optimaal wordt ervaren. Ons streven is desalniettemin dit tot een minimum te beperken. De uitkomsten van het onderzoek zijn voor ons mede aanleiding geweest om de schoonmaakroosters met name op dit punt nogmaals tegen het licht te houden en te kijken naar mogelijkheden voor verdere optimalisatie. Met ingang van volgend seizoen wordt dan ook gewerkt met nieuwe schoonmaakroosters alsmede een herzien schoonmaakplan. Wij zullen hierbij gebruik gaan maken van speciaal hiervoor opgestelde checklists welke ook voor externen controleerbaar zijn. Het zal zeker in de beleving van gasten meespelen als men ziet dat er frequent en ook werkelijk ronden worden gedaan. De frequenties van schoonmaak is volgens de nieuwe roosters op onderdelen aangepast (bijvoorbeeld ten aanzien van de sanitaire voorzieningen en zwerfvuil Wolflaar) en geïntensiveerd. Enerzijds is er dus sprake van een herverdeling van de schoonmaakwerkzaamheden met gebruik van andere werkmethoden, anderzijds is sprake van een intensievere inzet op de schoonmaak (meer inzet van mankracht-uren). Hiertoe hebben wij tevens een nieuw schoonmaakbedrijf aangesteld. Tot slot voorziet het schoonmaakplan in intensievere controles en visuele inspecties door het management van de accommodaties. Om een goede schoonmaak blijvend te borgen wordt het schoonmaakplan minimaal één keer per jaar geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De uitkomsten van het klanttevredenheidsonderzoek zullen hier uiteraard in worden betrokken. Sportieve veiligheid Optisport heeft de veiligheid in haar accommodaties hoog in het vaandel staan. Veiligheid heeft permanente aandacht en hoge prioriteit. In onze exploitatievisie zijn wij hier reeds uitgebreid op ingegaan. Al onze zwembaden in Breda beschikken over het keurmerk veilig & schoon, uitgegeven door de stichting zwembadkeur. Om dit keurmerk te behouden en de veiligheid in de accommodaties op een goede manier te borgen wordt gewerkt volgens een door Optisport speciaal ontwikkeld “Handboek veiligheid zwembaden”. Gelijk de zwembaden is momenteel een “handboek veiligheid sporthallen & ijsbanen” in ontwikkeling. Deze zal eind 2009 operationeel zijn. Vooruitlopend hierop is al het personeel in Breda inmiddels al meegenomen in de trainingscycli voor EHBO/BHV/AED. Daarnaast krijgt elke medewerker een Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 39



training “levensreddend handelen”. De middelen voor eerste hulp en BHV zijn afgestemd op de locatie en de activiteiten. Standaard beschikt elke accommodatie over meerdere EHBO trommels, één of twee AED’s en reddingsmiddelen zoals een brancard. Punt van aandacht zoals uit het onderzoek naar voren kwam, is de samenwerking op het gebied van de sportveiligheid met verenigingen van de schaatsbaan en het racketcentrum. Conform de wettelijke regelingen hieromtrent zijn verenigingen bij activiteiten die zij organiseren, primair zélf verantwoordelijk voor de veiligheid van deze activiteit. Optisport heeft te allen tijde een verantwoordelijkheid ten aanzien van het aanbieden van een veilige accommodatie, maar de verantwoordelijkheid voor bijvoorbeeld de organisatie van EHBO en BHV ligt op dat moment formeel te allen tijde bij de verenigingen zelf. Op momenten dat zowel door Optisport als door een vereniging activiteiten worden georganiseerd, kan in onderling overleg worden besloten dat de taken ten aanzien van BHV en EHBO door Optisport worden uitgevoerd. Op momenten dat alleen verenigingen gebruik maken van de accommodatie (de zogenaamde sleutelverhuur) is het echter onontkoombaar dat de vereniging zelf met deze taken wordt belast. Wij realiseren ons uiteraard dat dit voor verenigingen vaak lastig is te organiseren is. Daarom biedt Optisport de verenigingen aan hierin te faciliteren. Sinds dit jaar bieden wij de verenigingen de mogelijkheid om deel te nemen aan de door ons georganiseerde trainingen op het gebied van BHV en EHBO. Diefstalpreventie & sociale veiligheid In het algemeen vindt er weinig criminaliteit plaats in en rondom de accommodaties. Het gevoel van veiligheid van bezoekers van de sportaccommodaties wordt als positief beoordeeld, zo blijkt uit het onderzoek van de gemeente. Daar waar sprake is van diefstal is de meest voorkomende vorm ‘diefstal binnen de accommodatie’. Zoals ook in onze exploitatievisie weergegeven, heeft het aspect sociale veiligheid en diefstalpreventie altijd onze aandacht gehad en heeft het dit ook voor de komende exploitatieperiode. Om diefstal in de accommodaties te beperken en overlast zoveel mogelijk te voorkomen hebben wij in de Wolfslaar het afgelopen seizoen portofoons ingevoerd. Tot op heden hebben wij hier goede ervaringen mee en merken wij dat hier ook een preventieve werking vanuit gaat. Het camerasysteem, nu geplaatst in Sonsbeeck, zouden wij in het kader van diefstal en vandalismebestrijding graag uitgebreid zien voor de andere locaties. Hierover treden wij graag in overleg met de gemeente. Voor alle accommodaties geldt dat Optisport in 2010, samen met het Openbaar Ministerie, het protocol “vrolijk en veilig” in wil voeren. In dit protocol worden vaste afspraken gemaakt tussen Optisport, politie en Openbaar Ministerie omtrent hoe te handelen bij ongeregeldheden. Dit heeft als doel om adequaat op te kunnen treden in geval van overlast door bezoekers. Onze ervaring is dat van dit protocol een goede preventieve werking uitgaat. Naast de invoering van dit protocol zullen wij de verbetermogelijkheden benutten die er liggen in onze communicatie op dit gebied. Bezoekers dienen er bijvoorbeeld, duidelijker nog dan nu het geval is, op te worden geattendeerd dat het beter is om waardevolle spullen gewoon thuis te laten. Personele inzet Uit het onderzoek van de gemeente Breda komt naar voren dat de behulpzaamheid en klantvriendelijkheid van het personeel door veel bezoekers als zeer positief wordt beoordeeld. Ook over de sporttechnische en medische deskundigheid van het personeel wordt positief geoordeeld. Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 40



De afhandelingsnelheid en flexibiliteit worden minder goed beoordeeld en ook (de inzet van) het toezicht wordt als aandachtspunt benoemd. De inzet van personeel vind plaats volgens een nauwgezette personeelsplanning die is afgestemd op het activiteitenschema in de accommodaties en uiteraard de geldende regelgeving. Het toezichthoudend personeel heeft als primaire taak de veiligheid in de accommodatie op een goede manier te waarborgen. Conform de wettelijke eisen hieromtrent voeren zij hun werkzaamheden uit volgens het speciaal hiervoor opgestelde toezichtplan. De uitvoer van het toezichtplan wordt in audits vastgelegd, alsmede door ‘mystery guest visits’ getoetst. Middels een jaarlijkse evaluatie worden de plannen waar nodig of wenselijk aangepast. Wij verwachten van onze medewerkers een flexibele en gastgerichte instelling. Behalve de trainingen en cursussen op het gebied van BHV en EHBO, krijgen alle medewerkers in de Bredase accommodaties trainingen in gastgerichtheid en worden hier door het management ook op aangestuurd. Om in deze trainingen en in de dagelijkse praktijk te werken aan specifiek het verbeteren van de in het rapport genoemde aandachtspunten worden deze de komende periode nader onderzocht (het huidige rapport meldt helaas alleen generiek de beleving; niet wat de gebruiker nu precies mist of ervaart. Dit maakt het lastig direct een plan van aanpak op te stellen) en daarna in de training verwerkt. Optisport zal in een gerichte tevredenheidsenquete over deze aspecten met haar gebruikers in gesprek gaan. Een van de onderdelen die daarin wordt meegenomen is een gezamenlijke evaluatie van het toezichtplan. Informatievoorziening & Klachtenafhandeling De interne informatievoorziening en bewegwijzering van Optisport wordt in het onderzoek van de gemeente Breda als positief beoordeeld. Als punt van aandacht kwam naar voren, de informatievoorziening richting verenigingen en particulieren over openingstijden, activiteiten en tarieven. Ook de klachtenafhandeling richting verenigingen werd genoemd als aandachtpunt. Communicatie richting gebruikers: Optisport pakt het punt communicatie richting gebruikers op als verbeterpunt. In onze visie op de komende exploitatieperiode benoemen wij een verbetering van de marketing en promotie als een kans om meer bezoekers te trekken c.q. het huidige hoge bezoekersaantal op peil te houden. Na de fusie met ESN/Sportijn is de afgelopen periode daarom gestart met een professionaliseringsslag op dit gebied. De marketing en communicatie, voorheen vooral decentraal georganiseerd, is vanaf seizoen 2008-2009 centraal georganiseerd en opgepakt. Er is gewerkt aan het ontwerp van één voor gebruikers herkenbare huisstijl die inmiddels is doorgevoerd voor alle accommodaties in Breda. Deze komt tot uiting in flyers, advertenties, posters en folders alsmede op de website. Om de herkenbaarheid te vergroten is ook de bedrijfskleding in de zwembaden aan de nieuwe huisstijl aangepast. Vanaf 2010 zal de marketing en promotie in Breda worden georganiseerd op basis van een promotieplan, die zal worden opgesteld door de afdeling Marketing en Communicatie, in samenwerking met de locatiemanagers in Breda. Op deze manier denken wij de communicatie richting gebruikers op een professionelere, effectievere manier te kunnen uitvoeren. Communicatie en klachtenafhandeling met verenigingen Een ander specifiek aandachtspunt is de communicatie en klachtenafhandeling richting onze verenigingen. Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 41



Met alle verenigingen wordt twee maal per jaar overleg gevoerd. Daarnaast vind periodiek (2 a 3 maal per jaar) overleg plaats met de federatie Bredase zwem- en watersportverenigingen en met de Bredase IJsfederatie. Wij stellen voor dit zeker te handhaven en de klachtenafhandeling als vast agendapunt tijdens deze overleggen te laten terugkomen. Er bestaat overigens inmiddels een klachtenregeling en deze is bij onze gebruikers ook bekend. Specifiek genoemd aandachtspunt is de communicatie over de openingstijden van De Wolfslaar. Contractueel is een weersafhankelijke openstelling overeengekomen. Deze afspraken zijn destijds vooral vanuit kostenoverwegingen gemaakt. In de praktijk wordt op basis van de actuele weersvoorspelling een afweging gemaakt om het bad die dag tussen 11:00 uur en 16:00 uur al dan niet open te stellen voor publiek. Een methode welke landelijk gehanteerd wordt in vele buitenbaden. De communicatie omtrent het al dan niet open zijn ging, zo blijkt ook uit het rapport, richting onze gebruikers helaas niet altijd goed. Onze procedures ten aanzien van die communicatie (via internet) is daarom inmiddels aangescherpt. Daarbij hanteren wij een heldere en tijdige vermelding op de website alsmede op de vestiging zelf, op basis van ook voor gebruikers volgbare, meetbare en toetsbare bronnen. Gezien de hoge gevoeligheid verbonden aan een weersafhankelijke openstelling geven wij de gemeente evenwel in overweging om de weersafhankelijke openstelling in zijn geheel af te schaffen. Door de inzet van meer personeelsuren (waar nauwelijks inkomsten tegenover staan) zijn hiermee overigens wel extra kosten gemoeid. Deze bedragen circa € 21.000 per jaar. Ad 2) Wensen diverse gebruikersgroepen Openingstijden en beschikbaarheid Optisport Breda stelt jaarlijks de activiteitenschema’s vast voor de diverse accommodaties. Bij het opstellen van deze schema’s wordt rekening gehouden met: • De beschikbaarheid en aanwezige capaciteit • Wensen en afspraken met verenigingen • Wensen en afspraken met overige gebruikersgroepen • De randvoorwaarden zoals met de gemeente contractueel overeengekomen. Bij een voller schema en een hoge mate van gebruik, is het ook lastiger een afweging tot ieders tevredenheid te maken in bovengenoemde elementen. In elk geval wordt altijd overleg gevoerd met alle betrokken partijen. Uit het rapport van de gemeente Breda kwam naar voren dat de afstemming in beschikbaarheid tussen de verschillende gebruikersgroepen in een aantal gevallen een aandachtspunt is. In een aantal gevallen wenst de gemeente hierin nauwer te worden betrokken. Zoals in de visie voor de zwembaden reeds aangegeven, is er in Breda sprake van een relatieve krapte aan beschikbaar zwemwater c.q. aan beschikbare bassins. Om de openingstijden beter af te kunnen stemmen op de wensen van de diverse gebruikergroepen zal ons inziens vooral gezocht

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 42



moeten worden naar de mogelijkheden om de beschikbare zwemwatercapaciteit te verhogen óf het water wat beschikbaar is efficiënter in te zetten. Op dit punt hebben wij in de exploitatievisie reeds een aantal suggesties gedaan. Uitgaande van een gelijkblijvend animo bij zwemverenigingen denken wij aan: Herindeling van het schoolzwemmen Inzet van het ponton in De Wisselaar, gecombineerd met een uitbreiding van de beschikbare kleedvoorzieningen. Dergelijke maatregelen vereisen nader onderzoek welke momenteel wordt ingezet. Begin 2010 komen wij met voorstellen hieromtrent. Voor de schaatsbaan is het van belang om in het activiteitenrooster op een evenwichtige manier ruimte te bieden aan de verschillende functies van de baan. Wij stellen daarin voor het huidige rooster ongewijzigd te laten en de focus juist te richten op het beter geschikt maken van de baan voor de diverse (ook verenigings-)activiteiten die de baan biedt. Een herverdeling van de gebruiksuren (zoals in het rapport genoemd) is vooral een sociaal maatschappelijke afweging tussen de belangen en wensen van de recreatieve sporter en die van de verenigingsporter. Het hierbinnen maken van een keuze rond waar de nadruk mag cq moet liggen is ons inziens niet aan Optisport maar ligt bij de gemeente. Overigens is het daarbij wel verstandig mee te nemen dat een herverdeling van gebuik cq de afweging daartussen uiteraard consequenties kan hebben voor de financiële exploitatie. Tarieven Uit het rapport komt naar voren dat bijna 50% van de gebruikers de tarieven te duur vinden of enigszins te duur. Met name onder de particulieren is dit het geval en vooral de tarieven voor zwembad De Wolfslaar vinden veel gebruikers te hoog. De gemeente heeft de wens om, omwille van meer duidelijkheid naar gebruikers toe, in het nieuwe contract duidelijker afspraken op te nemen omtrent de tarieven. Over de zwem- en schaatstarieven voor particulieren (recreatief gebruik) zijn contractuele afspraken gemaakt met de gemeente. De tarieven voor een losse entree alsmede voor de abonnementen in De Wolfslaar zijn aan een maximum gebonden. In de praktijk komen voor het recreatief zwemmen ook andere tarieven voor (zoals bijvoorbeeld een 12-badenkaart), echter deze zijn afgeleiden van het contractueel overeengekomen basistarief. De overige tarieven zijn momenteel vrij aan Optisport. Zoals ook blijkt uit de concurrentie-analyse (zie hoofdstuk 3) zijn de huidige tarieven iets hoger dan die van de zwembaden in de directe omgeving, maar staan zij wel in verhouding tot de geboden faciliteiten. In vergelijking tot de tarieven in andere grote steden zijn de tarieven zelfs eerder aan de lage kant. Indien de gemeente de wens heeft om tarieven beter contractueel vast te leggen, dan gaan wij hier uiteraard graag het gesprek over aan. Wel verdient het aandacht te realiseren dat het beperking van de tarievenvrijheid voor een exploitant in het algemeen kostenverhogend werkt op de exploitatie en daarmee ook op de benodigde exploitatiebijdrage. Bouwkundige wensen Enkele de opmerkingen die als aandachtspunt rond de totaalexploitatie benoemd worden betreffen het pand, de inrichting almede de beschikbaarheid van faciliteiten. Hier ligt een gezamenlijk belang van zowel Optisport als de gemeente. Veelal betreft het aandachtspunten die investeringen vergen in en aan de accommodatie, waaromtrent van gemeente zijde keuzes dienen te worden gemaakt cq waar

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 43



budget voor beschikbaar zou moeten komen. Ook in onze visiebeschrijving komen wensen c.q. voorstellen naar voren ten aanzien van het doorvoeren van aanpassingen aan de accommodatie. Concreet gaat het om de volgende aandachtspunten:

In overleg met de gemeente is afgesproken in dit businessplan hier vooralsnog niet direct op in te gaan noch hier al verdere invulling aan te geven. Wij stellen voor in de komende exploitatieperiode de aanpassingswensen nader te onderzoeken en uit te werken in een concreet voorstel, waarin naast een indicatie van de kosten per investering ook wordt aangegeven op welke manier de investeringen bijdragen in een hoger financieel en/of sociaal maatschappelijk rendement. Ad 3) Overeenkomsten met Optisport Met zowel de gemeente als met Optisport zijn gesprekken gevoerd waarin gevraagd is naar de ervaringen met de huidige overeenkomst. In het algemeen wordt hieruit geconcludeerd dat beide partijen tevreden zijn over de uitvoering van de contracten in de afgelopen periode. Op basis van de gesprekken worden in het onderzoek van de gemeente een aantal onderwerpen genoemd die in de overeenkomsten voor de nieuwe contractsperiode anders dienen te worden vastgelegd en/of beter verankerd dienen te worden. Concreet betreft het ondermeer de volgende onderwerpen: Meer uniformiteit in de overeenkomsten ten aanzien van looptijd, opzegging en informatieplacht c.q. verantwoording Het formaliseren van een overlegstructuur tussen gemeente en exploitant Vastleggen van de eigendomsverhouding in inventaris Invoering van een systematiek van conditieafhankelijk onderhoud De verdeling tussen gebruiksuren verenigingen – particulieren in de ijsbaan (wens van de Bredase IJsfederatie Heroverweging van de verdeling van het zwembadgebruik (maatschappelijke doelen en economisch rendement) Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 44



Gemeentelijke betrokkenheid bij tariefstelling Heroverweging aantal openingsweken zwembaden (bijvoorbeeld ook tijdens vakanties) Het verschil in contractuele afspraken wordt veroorzaakt doordat de contracten op een verschillend moment zijn afgesloten en met (destijds) twee verschillende exploitatiepartners. Wij zijn er met de gemeente groot voorstander van het moment van contractverlenging te gebruiken om hier meer eenduidigheid in aan te brengen. Daarbij stellen wij voor om één mantelovereenkomst op te stellen voor alle accommodaties. Contractuele afspraken die betrekking hebben op een specifieke accommodatie kunnen als bijlage bij deze mantelovereenkomst worden gevoegd. Deze hebben vooral betrekking op sociaal maatschappelijke randvoorwaarden ten aanzien van bijvoorbeeld de tarieven en openstellingstijden. Wij merken op dat wij op dit punt vooralsnog geen nadere informatie van de gemeente hebben ontvangen. In dit businessplan gaan wij daarom uit van de huidige contractuele voorwaarden op dit punt. Speciaal aandachtspunt is de manier waarop het onderhoud wordt uitgevoerd. Een voorstel hiertoe hebben wij opgenomen als bijlage bij dit businessplan (zie bijlage 2). Concrete acties De in paragraaf 6.2. gegeven nadere toelichting laat zich vertalen in een aantal concrete acties voor de korte termijn. Onderstaand de acties voor Optisport. Schoonmaak & hygiëne Verhogen frequentie bodemzuigen en schoonmaak onder beweegbare bodem Optimalisatie schoonmaakroosters Opstellen extern controleerbare checklists ten behoeve van de schoonmaak Invoeren herzien schoonmaakplan Evaluatie schoonmaakplan Veiligheid Ïnvoeren handboek veiligheid sporthallen & ijsbanen (conform handboek zwembaden) Communicatie richting gasten omtrent de mogelijkheden van de zelf te nemen preventieve veiligheidsmaatregelen Invoeren protocol “vrolijk en veilig” in samenwerking met politie en Openbaar Ministerie Overleg gemeente met betrekking tot uitbreiding camerasystemen Personele inzet Opzetten en uitvoeren tevredenheidsenquête onder bezoekers omtrent de inzet van personeel Vertalen van de enquête-uitkomsten in trainingsprogramma’s voor personeel en de aansturing door management Informatievoorziening en klachtenafhandeling Marketing en communicatie centraliseren en ontwikkelen eenduidige huisstijl Aanscherpen procedures communicatie openingstijden Wolfslaar Opstellen en uitvoeren marketing & promotieplan Overleg met verenigingen, 2 maal per jaar Wensen diverse gebruikersgroepen Onderzoek indeling schoolzwemmen en flexibeler inzet ponton in de wisselaar Opstellen voorstel op basis van de uitkomsten van dit onderzoek Opstellen voorstellen met betrekking tot de bouwkundige wensen van diverse gebruikersgroepen. Overeenkomsten Optisport Afspraken maken met de gemeente over diverse onderwerpen (zie paragraaf 6.2.3.) en contractueel verankeren Opstellen van een mantelovereenkomst ten behoeve van een grotere eenduidigheid in contractuele afspraken

Optisport Breda BV

13-11-2009

Loopt November 2009 November 2009 Januari 2010 Jaarlijks Januari 2010 Januari 2010 2010 2010 2010 2010, vervolgens eens per 2 jaar Afgehandeld Afgehandeld 2010, vervolgens jaarlijks Loopt Loopt e 1 helft 2010 Na 2010

2009 2009

pagina 45



7 EXPLOITATIEVOORSTEL 7.1 Financieel perspectief In deze paragraaf presenteren wij de meerjarenbegrotingen voor de zwembaden, de schaatsbaan en het racketcentrum. De cijfers zijn een financiële vertaling van hetgeen aan trends ontwikkelingen, kansen en bedreigingen is gesignaleerd voor de verschillende accommodaties en de maatregelen die wij de komende exploitatieperiode willen nemen op basis van de door gepresenteerde visie. Financieel perspectief zwembaden Onderstaand presenteren wij de meerjarenbegrotingen voor respectievelijk De Wisselaar, Sonsbeeck en Wolfslaar. Voor De Wisselaar hebben wij het huidige bezoekersaantal als uitgangspunt genomen. Voor de Wolfslaar hebben wij een gemiddelde zomer met 75.000 bezoekers als vertrekpunt genomen. Onder invloed van weersomstandigheden kan dit uiteraard van jaar tot jaar veranderen. Tevens hebben wij de huidige gemeentelijke randvoorwaarden ten aanzien van tarieven en openstelling in acht genomen. De begrotingen zijn in Euro, exclusief BTW en prijspeil 2009.

resultaten OP BRENGSTEN w.o. zwembad overige subsidie KOSTEN w.o. personeel energie onderhoud overige RESULTAAT

2011 1.088.047 725.850 151.905 210.292 930.916 491.500 139.393 68.828 231.195 157.131

2012 1.109.808 740.367 154.943 214.498 957.918 503.788 147.758 70.893 235.478 151.890


2011 1.662.645 1.094.234 283.500 284.910 1.473.328 732.250 241.882 107.062 392.135 189.317

2012 1.693.238 1.113.459 289.170 290.609 1.507.505 750.556 249.138 109.203 398.607 185.733


2011 455.292 224.384 47.750 183.157 430.855 147.450 70.148 82.146 131.112 24.436

2012 464.148 228.772 48.555 186.820 440.579 151.136 72.252 83.789 133.402 23.568

Optisport Breda BV

De Wisselaar 2013 2014 1.132.004 1.154.644 755.175 770.278 158.042 161.203 218.787 223.163 981.318 1.005.313 516.382 529.292 152.068 156.506 73.020 75.211 239.848 244.305 150.686 149.331 Sonsbeeck 2013 2014 1.724.443 1.756.272 1.133.069 1.153.070 294.953 300.852 296.421 302.349 1.542.529 1.578.423 769.320 788.553 256.612 264.310 111.387 113.615 405.210 411.944 181.914 177.849 Wolfslaar 2013 2014 473.181 482.394 233.248 237.813 49.376 50.214 190.557 194.368 450.537 460.735 154.915 158.788 74.419 76.652 85.465 87.174 135.738 138.121 22.643 21.660

13-11-2009

2017 1.225.317 817.425 171.070 236.823 1.079.812 569.989 170.887 80.597 258.339 145.505

2020 1.300.317 867.458 181.541 251.318 1.159.373 613.816 186.733 85.530 273.294 140.943

2017 1.861.002 1.220.880 319.267 320.855 1.691.943 849.186 288.819 120.569 433.369 169.059

2020 1.974.910 1.295.607 338.809 340.494 1.814.344 914.480 315.600 127.949 456.314 160.567

2017 511.660 252.265 53.131 206.265 493.343 170.997 83.760 92.510 146.076 18.318

2020 542.978 267.705 56.383 218.890 528.628 184.145 91.527 98.172 154.784 14.350

pagina 46



In bovenstaande begrotingen hebben wij de subsidie gelijk gehouden aan de huidige situatie, rekening houdend met een jaarlijkse indexering. Ook voor de overige opbrengsten- en kostencategorieën houden wij rekening met een jaarlijkse stijging. Daarbij verwachten wij dat de personeels- en energiekosten in het algemeen sneller zullen stijgen dan de opbrengsten. Ten opzichte van voorgaande jaren hebben wij tevens hogere budgetten opgenomen voor marketing & promotie en schoonmaakkosten. De post onderhoud is in dit businessplan opgenomen als een stelpost, echter wel gebaseerd op de huidige situatie. Wij stellen voor dit nader met u te bespreken aan de hand van in bijlage gevoegd voorstel. Onderstaand overzicht geeft een totaaloverzicht van de resultaten van de Bredase zwembaden, waarin tevens de kosten van de overkoepelende organisatie (voorheen ESN bv) zijn verwerkt.


2011 3.205.983 2.044.469 483.155 678.359 2.950.375 1.371.200 451.422 258.037 869.716 255.609

2012 3.267.193 2.082.599 492.668 691.927 3.023.582 1.405.480 469.148 263.886 885.068 243.611

Zwemba den Breda 2013 2014 3.329.627 3.393.310 2.121.491 2.161.160 502.371 512.269 705.765 719.880 3.094.316 3.166.801 1.440.617 1.476.632 483.099 497.469 269.872 276.000 900.728 916.700 235.311 226.509

2017 3.597.980 2.290.569 543.468 763.943 3.394.916 1.590.172 543.466 293.676 967.603 203.064

2020 3.818.205 2.430.771 576.732 810.702 3.640.110 1.712.441 593.860 311.651 1.022.157 178.096

Ten opzichte van de vorige jaren verwachten wij een kleinere marge in de exploitatieresultaten als gevolg van een stijging van de beheerkosten en door toevoeging van additionele budgetten voor marketing, promotie en schoonmaak. Financieel perspectief Racketcentrum/Kunstijsbaan In deze paragraaf presenteren wij de meerjarenbegroting voor het Racketcentrum en de Kunstijsbaan Breda. In de meerjarenbegroting zijn wij uitgegaan van een gelijkblijvende bezetting van de multifunctionele sporthal en de squashbanen. Naar verwachting loopt de animo voor binnentennis de komende jaren terug. Ook het aantal evenementen neemt als gevolg van een toenemende concurrentie naar verwachting af. Bij de ijsbaan hebben wij vanwege de nieuwe ijsbanen in de omgeving rekening gehouden met een afname van jaarlijks 10.000 recreatieve bezoekers. Wij gaan derhalve uit van 135.000 recreatieve bezoekers per jaar voor de komende jaren. Verder houden wij rekening met gelijkblijvende bezoekersaantallen van verenigingen, scholen en instructie. Het totaal aantal bezoekers ramen wij derhalve op 180.000. Dit is een ambitieus streven. Als gevolg van bovengenoemde ontwikkelingen verwachten wij dat de komende jaren eveneens sprake is van een lagere omzet horeca. Evenals bij de zwembaden geldt dat de begroting in Euro is, exclusief BTW en prijspeil 2009.

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 47


resultaten OP BRENGSTEN w.o. ijsbaan binnensport overige subsidie KOSTEN w.o. personeel energie onderhoud overige RESULTAAT

2011 1.896.085 885.253 344.262 666.570 2.020.514 721.875 262.237 150.000 886.402 124.428-


Kunstijsbaan/Racketcentrum 2012 2013 2014 2017 1.917.723 1.939.711 1.972.480 2.087.061 892.931 900.562 918.573 974.797 345.291 346.458 347.763 363.315 679.501 692.691 706.144 748.949 2.065.796 2.112.152 2.159.609 2.308.856 739.922 758.420 777.380 837.154 270.104 278.207 286.553 313.125 153.000 156.060 159.181 168.924 902.770 919.465 936.494 989.653 148.072 172.441187.129221.795-

2020 2.214.806 1.034.462 385.553 794.791 2.469.012 901.523 342.160 179.264 1.046.066 254.206-

Financieel perspectief totaal: alle accommodaties Samenvattend geven wij in onderstaand overzicht het financieel perspectief voor alle accommodaties in Breda.

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 48


8


VERVOLG

Met dit businessplan hebben wij onze visie gegeven op de exploitatie voor de komende contractperiode. Doel van het businessplan is om overeenstemming te bereiken met de gemeente over de (voorwaarden) voor contractverlenging voor de komende 10 jaar. Na positieve besluitvorming door de gemeente zal Optisport de kaders als genoemd in dit businessplan vertalen in conceptovereenkomsten voor de nieuwe contractperiode.

Optisport Breda BV

13-11-2009

pagina 49

Bijlage 1

Aandachtspunten evaluatie gemeente Breda

Wisselaa r

Sonsbeeck

Wolfslaar

x

x

x

x

x

x

x x

x x x x

x x x x

x x x x

x x

x

x

x

x x

x x x

x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x

x x

x x

x x

IJsbaan 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kwaliteit product en dienstverlening temperatuur en kwaliteit zwemwater onvoldoende schoonmaak/h ygiëne toiletten toezichthoudend personeel laat te wensen over voorkomen blessures beschikbaarstelli ng EHBO en BHV door exploitant informatievoorziening kan beter informatievoorziening over tarieven en openingstijden verbeteren afhandeling klachten (m.n. verenigingen) laat te wensen over voorkomen diefstal

Tarieven 10 tarieven te hoog 11 horecaprijzen te hoog

12 13 14 15

Openingstijden/gebruiksroosters accommodatie onvoldoende beschikbaar voor particulieren openingstijden onvoldoende afgestemd op wensen gebruiker BIJF wil verdeling van gebruiksuren over diverse groepen herbezien verdeling capaciteitbinnenbaden tussen verenigingen en particulieren herbezien

16 17 18 19 20

Onderhoud onderhoud sporten spelmateriaal losse inventaris ei gendom exploitant bouwkundige knelpunten (corrosie, toplaag b aan, ijsmachine) en energielasten invoering systematiek conditieafhankelijk onderhoud (Planon) voor de 5 accommodaties tijdige communicatie over uitvoering onderhoudswerkzaamheden door gemeente

21 22 23 24

Bouwkundige w ensen teko rt aan kleedruimten/toil etten wensen gebruikers m.b.t. aanpassingen accommodatie (functionaliteit/capaciteit) opslagruimte en kleedwasaccommodatrie schieten tekort horecavoorziening onvoldoende

25 26 27 28 29

Overeenkomsten koppeling afzonderlijke contracten in raamovereenkomst (exploitant) afweging maken tussenmaatschappelijke doelen en econ omisch rendement gemeentelijke betrokkenheid bij tariefstel ling informatieplicht expl oitant afwijkend in de overeenkomsten overlegstructuur formaliseren in overeenkomst

Racketcentrum

In het kader van het door de gemeente Breda uitgevoerde onderzoek naar de exploitatie van de sportaccommodaties hebben de deelnemers aan het onderzoek (gebruikers, gemeente en exploitant) diverse opmerkingen gemaakt over uiteenlopende onderwerpen. Deze opmerkingen zijn onderstaand weergegeven en worden als belangrijke aandachtspunten beschouwd voor de exploitatie in de komende jaren.

x x x x x

x x x

x x

x

x x x x

x x

x x

x x

x

x

x

x

x x

x x

x x

x x x

x x

x x

x x

x x

www.optisport.nl

Bijlage 2

Voorstel opzet onderhoud

Inleiding In Breda heeft Optisport de verantwoordelijkheid voor het onderhoud van de volgende locaties:

Zwembad Sonsbeeck Zwembad Wisselaar Zwembad Wolfslaar De schaatsbaan Breda Het Racket Centrum Breda

In de huidige situatie wordt voor de diverse locaties op verschillende manieren het onderhoud gerealiseerd, voortkomend uit de verschillende contracten per locatie. De uitvoering van het onderhoud is gebaseerd op een planmatige aanpak, waarbij een Meerjaren Onderhoudsplan als leidraad wordt gebruikt. De samenwerking tussen gemeente en de exploitant is altijd constructief geweest. Voor de uitvoering van het onderhoud heeft Optisport de afgelopen jaren, op basis van de MOP en inspecties van de gemeente, het vereiste onderhoud grotendeels uitgevoerd. Hoewel alle partijen (gemeente en Optisport) tevreden kunnen zijn over het uitgevoerde onderhoud is het gezien de leeftijdsfase waarin de gebouwen nu komen wenselijk om het gehele onderhoudsproces nieuw tegen het licht te houden. Door de verschillende contracten en uitvoeringsvormen is het moeilijker om te bepalen welke locatie nu wel of niet in de gewenste onderhoudsconditie verkeert en/of een ieder hierin op de afgesproken wijze zijn verantwoordelijkheden neemt. Het is een wens van zowel Optisport als van de gemeente om de afspraken hierover eenduidiger te maken en te formaliseren in de nieuwe overeenkomst. Een uniforme werkwijze heeft de volgende voordelen: 1) 2) 3)

Eenduidige afspraken maken afstemming tussen gemeente en exploitant eenvoudiger Uniformiteit zorgt dat voor alle locaties op dezelfde wijze de kostenstructuur voor het onderhoud kan worden gehanteerd. De budgettaire kaders zijn beter vast te stellen Het vaststellen van het noodzakelijke OH (en dus de bijbehorende kosten) op basis van een uniforme methodiek maakt de locaties vergelijkbaar, ondanks de verschillen in bouw en installaties.

Samenvatting voornaamste wensen & eisen van gemeente Breda m.b.t. het onderhoud. (Bron: Rapport Evaluatie langlopende exploitatieovereenkomsten, Gemeente Breda, december 2008) Hieronder volgt een verkorte weergave van de voornaamste aandachtspunten uit het rapport van de gemeente Breda. In dezelfde volgorde zal op de volgende pagina’s het voorstel van Optisport nader worden uitgewerkt. 1. Conditioneel Onderhoud (pagina 4 – 7) Er is behoefte om de systematiek van conditie afhankelijk onderhoud in de nieuwe overeenkomsten te verankeren en deze elke 3 jaar middels een inspectie te toetsen en/of bij te stellen. 2. Uniformiteit ten behoeve van organisatie en financiering van het onderhoud (pagina 8 – 11) Zoveel als mogelijk dient er een uniforme wijze van vaststellen van de onderhoudsbehoefte, budgettering, realisatie en rapportage te worden opgesteld. Verder dient de organisatie van het onderhoud nader te worden geformaliseerd.

3. Verdeling huurder/verhuurder onderhoud (pagina 12) De huidige kruisjeslijst dient kritisch te worden herzien om onduidelijkheid over wie welke verantwoordelijkheid heeft te voorkomen. 4. Opleverpunten/technische onvolkomenheden vanuit de nieuwbouw (pagina 13) Er dient gezamenlijk te worden gekeken naar de (negatieve) effecten van onvolkomenheden vanuit de nieuwbouw en hoe deze de exploitatie beïnvloeden. Vervolgens zou er overeenstemming moeten worden bereikt over de wijze waarop dat kan worden opgelost. 5. Informatievoorziening & Communicatie – Overleg (pagina 13) Er dient een verbetering en formalisering plaats te vinden op het gebied van de wederzijdse informatieverstrekking m.b.t. structurele onderhoudsproblemen, het in te plannen onderhoud en verslaglegging over het uitgevoerde onderhoud. Er is wederzijds behoefte voor het opvoeren van een meer formele overlegfrequentie over de planning en realisatie van het onderhoud.

Ad 1. Conditioneel Onderhoud De gemeente Breda is vanaf 2003 overgestapt van een traditioneel onderhoudsysteem naar een systeem van conditieafhankelijk onderhoud. De gemeente heeft te kennen gegeven dat men deze systematiek graag in een nieuw af te sluiten exploitatieovereenkomst wil verankeren. Optisport stelt voor om middels een standaardmethodiek doelmatig onderhoud en beheer van de gebouwen en (gebouw)installaties te realiseren. Conditiemeting conform een standaardmethodiek is een persoonsonafhankelijke opname- en registratiemethodiek. Hierdoor zijn smaak- en interpretatieverschillen over wat wel of niet een gewenste onderhoudstoestand is en de daaruit vloeiende verplichtingen vrijwel uitgesloten. De standaardmethodiek die in Nederland hiervoor wordt toegepast is de NEN 2767. De definitie van de norm NEN 2767: Conditiemeting is een op gebrekenopname gebaseerde objectieve methodiek voor de bepaling van de conditie van bouw- en installatiedelen. Als de feitelijke onderhoudstoestand eenduidig wordt bepaald, leidt dat tot: een eenduidige registratie en rapportage van de onderhoudsbehoefte; een meer realistische meerjarenplanning in tijd en geld; kwalitatieve verbetering van de uit te voeren werkzaamheden. Conform de NEN 2767 wordt er onderscheid gemaakt in 6 verschillende condities, variërend van conditie 1: ‘nieuwbouw of zo goed als nieuw’, tot conditie 6: ‘ernstige gebreken en storingen, feitelijk moet worden overgegaan tot stopzetting van het gebruik van de voorziening’. Deze conditiescores worden door de gemeente Breda al toegepast op haar gebouwen. Wellicht belangrijk te vermelden is dat gaandeweg kan worden besloten de gewenste conditie aan te passen. Aanpassing van de gewenste conditie (omhoog of omlaag) vertaalt zich direct naar het uit te voeren onderhoud en dus meteen naar een verlaging of verhoging van het benodigde budget. Op deze wijze kan men dus relatief snel de budgettaire consequenties van voorgenomen beleidsaanpassingen kwantificeren. Geaggregeerde vs gedifferentieerde conditiescore De gewenste conditie kan men integraal vastleggen voor alles (gebouw en installaties), oftewel de zogenaamde 'geaggregeerde conditie score', maar men kan ook er voor kiezen om dit per specifiek gebouw- of installatiedeel vast te leggen.

Bijvoorbeeld: De ingang van het gebouw (de zichtkant voor gasten en gebruikers) dient een conditie 2 te hebben, terwijl de achterkant van het gebouw (bijvoorbeeld de toegang tot de technische ruimte of voor toeleveranciers) een conditie 3 kan hebben. De verschillende condities vragen een verschillende onderhoudsbehoefte en dus verschillen in tijd (planning) en geld. Het voorstel van Optisport is om een gedifferentieerde conditiescore op te stellen. Op deze wijze wordt voorkomen dat budget wordt besteed aan elementen die niet direct een toegevoegde waarde hebben voor de eigenaar, de exploitant en/of de gebruikers. Het gebruiken van risico-inschatting van geconstateerde gebreken Met de conditiemeting wordt vastgesteld welke gebreken het gebouw- of installatiedeel vertoont. Naast de kenmerken van de gebreken stelt Optisport voor om middels een risico-inschatting de organisatiespecifieke gebreken op te nemen. Hiermee worden de mogelijke effecten van het niet oplossen van een gebrek aangegeven. Dit kunnen zowel gebruiks- als kosteneffecten zijn. De risico-inschatting helpt bij het bepalen van de prioriteiten in de uitvoering van het onderhoud. Optisport zou daarbij, als exploitant, een andere risicoweging kunnen toekennen dan de gemeente, als eigenaar van de accommodaties. Hier ligt op onderdelen een natuurlijk spanningsveld. Het voorstel van Optisport zou dan ook zijn om de risicomatrix samen met gemeente vast te stellen. Deze risicoweging is niet van direct belang voor een inspecteur, maar vooral voor de afstemming tussen gemeente en Optisport om tot de juiste prioriteitstelling te komen in de uitvoering van het onderhoud. Het effect van de risico-inschatting wordt uitgedrukt in drie gradaties: (1) (2) (3)

Zeer gering effect Matig effect Ernstig effect

Veelgebruikte matrix risico’s/prioriteiten:

RISICO PRIO Veiligheid/Gezondheid Bedrijfsproces (Economische Schade) Technische gevolgschade Gebruikersoverlast Toename Klachten Onderhoud Beleving, Esthetica

LAAG 9

HOOG 8

7

6

5

(1) (1) (1) (1)

(2)

(2) (2)

4 (1)

3 (1) (2)

(2)

(3)

2 (2) (3)

1 (3)

(3) (3)

(3)

Bij deze matrix zijn een aantal aannames van toepassing. Ter illustratie het volgende voorbeeld: Met betrekking tot Veiligheid/Gezondheid wil men nooit lagere prioriteit toekennen dan 3. Stel een vastgesteld gebrek scoort een (2) op Technische gevolgschade maar een (1) op Veiligheid/Gezondheid dan zal de prioriteit op 3 uitkomen.

Het gebruiken van de conditiemeting voor een Meerjaren Onderhoudsplanning Optisport stelt voor om aan de hand van onderstaand schema met behulp van de beoogde conditiemetingen tot een realistische meerjaren onderhoudsplanning te komen. Gebaseerd op systematiek cf. NEN 2767-deel 1 & 2.

Inventarisatie

Extern Inspecteur

Opstellen gebreken - Belang - Intensiteit - Omvang

Toekennen Risico’s van vastgestelde gebreken

Gemeente& Optisport

Bepaling ConditieScore

Vaststellen Herstelmaatregelen

Bepalen Restlevensduur

Gemeente& Optisport Evt. met externe adviseur

Opstellen MOP m.b.v. - Technische levensduur - kostenkengetallen

Vaststellen huidige staat van onderhoud & opstellen gebreken staat Voor beide partijen is het wenselijk om in de nieuwe overeenkomst op basis van een nulmeting de afspraken vast te leggen. Indien gemeente en Optisport overeenkomen dat men op basis van de NEN2767 de conditiescore wenst op te stellen en te controleren gedurende de overeenkomst, zal door partijen een lijst worden opgesteld met gewenste conditiescores voor de bouw- en installatiedelen.

Ad 2. Financiering en organisatie van het onderhoud – realisatie van uniformiteit Onderstaand doen wij een voorstel om te komen tot meer eenduidigheid in de organisatie van het onderhoud. De wijze waarop het onderhoud wordt georganiseerd (of gerealiseerd) staat los van het gewenste conditionele onderhoud. Deze onderhoudssystematiek zal ons inziens wel bijdragen aan een verbetering in het aanbrengen van de prioriteitstelling in het onderhoud. Daarmee zal het iedere organisatievorm versterken. Een heldere en eenduidige verdeling in organisatie en financiering van het onderhoud dient gebaseerd te zijn op een heldere definiëring van te onderscheiden onderhoudsgebieden. In dit kader zijn de volgende begrippen van belang:

Dagelijks Onderhoud: Oplossen van niet geplande storingen en gebreken, kleine herstellingen. Hierin zijn opgenomen de uren van de technische dienst, externe service verleners i.v.m. storingen, gebruiksmaterialen (lampen, klein hang/sluitwerk etc.) Dit zijn niet geplande kosten en zijn op basis van een taakstellend budget in de exploitatie begroting voorzien.

Service Onderhoud: Uitvoeren van geplande onderhoudsactiviteiten met een periodieke frequentie met als doel de veiligheid en bedrijfszekerheid in stand te houden. Dit zijn geplande kosten en zijn op basis van onderhoudscontracten, inzet eigen technische dienst en overige kosten van materialen en derden voorzien in de exploitatie begroting.

Reviseren/Partieel herstel: Herstellen, reviseren of vervangen van bepaalde onderdelen van een installatie of gebouw opgenomen in een meerjaren onderhoudplan n.a.v. inspecties en onderhoudsrapporten. VB: Schilderen buitenkozijnen, vervangen zwembadpomp, vervangen schakelkast. Dit zijn uitgaven die zijn voorzien in het MOP. Normaliter behoren deze lasten tot de eigenaarslasten.

Vervangen: Vervangen van complete (installatietechnische en bouwkundige) delen op basis van verstrijken technische levensduur, opgenomen in een meerjaren onderhoudplan. VB: Vervangen filtersysteem, luchtbehandelingkasten, dak, kozijnen, CV installatie, gebouwbeheerssysteem etc. Dit zijn uitgaven die zijn voorzien in het MOP. Normaliter behoren de lasten tot de eigenaarslasten

Inspecties: Het uitvoeren van inspecties van installatie(delen) cf. wet- en regelgeving en/of om de staat van het onderhoud vast te stellen om het meerjaren onderhoudplan te actualiseren. Is opgenomen in het meerjaren onderhoudplan. Dit zijn uitgaven die zijn voorzien in het MOP. Normaliter behoren de lasten tot de eigenaarslasten.

Beheersmodel Optisport Op basis van bovenstaande definities stellen wij de volgende verdeling voor ten aanzien van de uitvoeringsverantwoordelijkheid en financiële verantwoordelijkheid.

Dagelijks Onderhoud

Financieel Verantwoordelijk Optisport

Uitvoering Verantwoordelijk Optisport

Service Onderhoud

Optisport

Optisport

Revisie/Herstel

Gemeente Breda

Optisport

Compleet vervangen

Gemeente Breda

Optisport

Inspecties

Gemeente Breda

Optisport

Voor de uitvoering van het onderhoud stellen wij voor onderstaand proces te volgen

Opstellen Jaarplan Gemeente & Optisport

Voorbereiding PvE Engineering

Offertes Aanvragen & Beoordelen

Optisport

Planning Uitvoering Werk

Optisport

Opdrachten verstrekken

Gemeente

Inspectie & Controle OH status

Optisport

Oplevering Afhandelen Facturen

Optisport

Optisport

Jaarverslag/OH Rapport

Toelichting bij beheersmodel Optisport Optisport is zowel financieel als uitvoerend verantwoordelijk voor het realiseren van het dagelijks- en serviceonderhoud (huurdersonderhoud). Daarnaast is Optisport verantwoordelijk voor de uitvoering van al het overige onderhoud (eigenarenonderhoud). De financiële verantwoordelijkheid, alsmede de controle en het toezicht op uitgevoerde werkzaamheden ligt bij de gemeente Breda. Organisatie van het huurderonderhoud: Ten behoeve van het realiseren van de onderhoudstaken van de huurder heeft Optisport inmiddels sinds februari 2009 een centrale technische dienst opgezet voor de locaties in Breda.

De voornaamste diensten die de Technische Dienst op dit moment verzorgt: 1) 2)

3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

Storingsdienst – consignatie (dagelijks onderhoud) Plannen & realiseren van service onderhoud Preventieve OH werkzaamheden door de TD zelf Preventieve OH werkzaamheden door derden (onderhoudscontracten e.d.) Begeleiden van derden bij het realiseren van Groot Onderhoud Overleg en afstemming met gemeente Breda betreffende Groot Onderhoud Technische ondersteuning bij evenementen Energiebeheer technische installaties Monitoring Gebouwbeheersysteem Legionella beheer NEN 3140-Installatieverantwoordelijkheid

Ad 2) De technische dienst is op dit moment bezig om voor elke locatie een overzicht op te stellen van het benodigde service onderhoud, d.w.z. de onderhoudsactiviteiten, frequentie etc. welke valt binnen de verantwoordelijkheid van de huurder. Deze informatie zal t.z.t. eveneens beschikbaar zijn voor de gemeente Breda om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de uitvoering van het onderhoud.

De technische dienst valt operationeel onder verantwoordelijkheid van de Operationeel Manager die eindverantwoordelijk is voor de regio Breda. Functioneel wordt de technische dienst aangestuurd door de maintenance manager van Optisport Exploitaties. Optisport heeft ten behoeve van de ondersteuning van alle locaties in Nederland een centrale technische staf met 3 vakspecialisten op het gebied van projectmatig onderhoud & bouwkunde, zwembadtechnieken, installaties en energiebeheer. Deze afdeling verzorgt tevens de realisatie van grootschalige renovaties (voor en namens gemeentes) en ondersteunt locaties en indien gewenst gemeentes bij nieuwbouw en/of verbouwingsplannen. Organisatie van het eigenarenonderhoud Onder de uitvoering van het eigenarenonderhoud vallen de volgende werkzaamheden: -Voorstel Jaarplanning onderhoud o.b.v. MOP & Conditie scores i.o.m. Gemeente. -Voorbereiding, engineering (wanneer nodig), Programma’s van Eisen (wanneer nodig) -Meervoudige offerte aanvragen (evt. in overleg in lijn met gemeentelijk inkoopbeleid) -Beoordeling/onderhandelingen van offertes -Verstrekken van schriftelijke opdrachten en afhandelingen facturen -Inplannen, begeleiden en opleveren werkzaamheden -Verslaglegging uitgevoerd onderhoud Bovenstaande werkzaamheden worden in ons voorstel uitgevoerd door Optisport. Voor de uitvoering van deze projectwerkzaamheden brengt Optisport een fee in rekening van 15% voor de uitgevoerde werkzaamheden. De fee zal nooit meer bedragen dan 15% van het Groot Onderhoud budget zoals dat is vastgesteld in de jaarplanning voor het lopende jaar. Deze fee wordt opgenomen in het MOP. Instellen onderhoudsfonds, in beheer bij Optisport De onderhoudsbudgetten, benodigd om het eigenarenonderhoud te kunnen uitvoeren, worden vastgesteld op basis van het MOP. De gemeente stelt vervolgens het overeengekomen “jaarbudget Groot Onderhoud” aan het begin van het jaar beschikbaar aan Optisport. Optisport brengt dit budget onder in een aparte post voorziening tbv het groot onderhoud. De kosten, benodigd om het onderhoud uit te voeren, worden aan deze voorziening onttrokken. Optisport verzorgt de betalingen aan de leveranciers en aannemers en is verantwoordelijk voor een correcte administratie. Het beschikbaar gestelde jaarbudget blijft echter van de gemeente. een eventueel surplus blijft beschikbaar voor toekomstig onderhoud.

Aan het einde van het boekjaar zal Optisport een overzicht indienen waarin is aangegeven wat er is onttrokken aan het onderhoudsfonds. Aan het einde van de contractperiode (of eerder indien gewenst) wordt de onderhoudsvoorziening verrekend met de gemeente. Bovengenoemde handelswijze voorkomt onnodige administratieve belasting voor beide partijen en vertragingen in de uitvoering. Kenmerken van het model: • Projectmanagement is overgedragen aan Optisport m.b.t. voorbereiding, aanvragen offertes, begeleiding en opleveringen. •

Optisport heeft vakinhoudelijke kennis en kunde in huis op het gebied van zwembadtechniek, luchtbehandeling etc. waardoor er geen beroep behoeft te worden gedaan op externe expertise.

•

Eventuele inkoopvoordelen die Optisport kan uitonderhandelen van materiaalleveringen en/of onderhoudswerkzaamheden van groot onderhoud komen ten goede van het onderhoudsfonds.

•

Gemeente blijft eigenaar van het onderhoudsfonds maar laat in de praktijk Optisport het beheer voeren, waarbij Optisport na elk jaar middels een verslag de onttrekkingen moet toelichten.

•

Optisport is verantwoordelijk voor het (tijdig) en efficiënt inplannen van werkzaamheden die zo min mogelijk de operationele activiteiten onderbreken. Hierdoor valt deze taak weg bij de gemeente.

•

Gemeente heeft een sturende en toetsende rol; De gemeente stuurt aan de hand van het gemeentelijk beleid aan op het gewenste conditioneel onderhoud wat zich vertaalt in een realistisch MOP en opstelling van het jaarplan voor onderhoud. De gemeente toetst aan de hand van visuele en non-destructieve inspecties of de uitvoering van het vastgestelde onderhoud heeft geleid tot de gewenste condities en laat Optisport 6 maanden na elk boekjaar via een verslag de onttrekkingen aan het onderhoudsfonds toelichten.

Ad 3 Verdeling huurder/verhuurder onderhoud – herzien van de kruisjeslijst Er is voor aan beperkt aantal locaties een soort kruisjeslijst waarin een opsomming wordt gegeven van bouw- en installatiedelen, verdeeld over huurder en verhuurder. Het voorstel van Optisport is om deze zo uniform mogelijk voor alle locaties op te stellen. In de praktijk is het echter wel zo dat een kruisjeslijst weliswaar veelomvattend kan zijn, maar nooit als limitatief kan worden beschouwd. Dit komt mede door: -

Wijzigingen aan het gebouw/installatiedelen in de loop van de gebruiksjaren Een exacte opname per locatie zou een zeer arbeidsintensief en dus kostbaar zijn en bijzonder lange lijsten produceren die in praktijk niet werkbaar zijn.

Om dit probleem zo pragmatisch mogelijk in te perken (en daarmee de administratieve belasting zo laag mogelijk te houden) stelt Optisport voor om elke 3 jaar, bij de inspectie en toetsing van de onderhoudsconditie, tevens de kruisjeslijst te actualiseren aan de hand van de praktijkervaringen. Op deze wijze kunnen die punten welke niet of onvolledig zijn aangegeven in de kruisjeslijst worden toegevoegd of aangepast. Evenzo kunnen items welke op de kruisjeslijst stonden maar in de praktijk niet (meer) aanwezig zijn worden verwijderd. Conform de definities van onderhoud (pagina 8) is er al een redelijke scheiding aangebracht m.b.t. welke partij financieel c.q. uitvoeringstechnisch verantwoordelijk is. Op basis daarvan heeft een Optisport een haar inziens toereikende demarcatielijst opgesteld. Ons voorstel is om deze in een vervolgstadium nader te bespreken en desgewenst aan te passen. Vaste – losse inventaris In principe is er duidelijkheid over de verdeling van onderhoud en vervanging voor vaste en losse inventaris. Vaste inventaris wordt vervangen op kosten van de gemeente. De vervangingsuitgaven zijn voorzien in het MOP. Het klein onderhoud is voor rekening van Optisport, de kosten hiervoor dienen te zijn opgenomen in de exploitatiebegroting. Alle losse inventaris wordt onderhouden en vervangen door Optisport. De kosten hiervan dienen te zijn voorzien in de exploitatiebegroting. Het voorstel van Optisport is om alle lijsten van vaste en losse inventaris te actualiseren voor aanvang van de nieuwe overeenkomst om onduidelijkheid daarover in een later stadium te voorkomen.

Ad 4 Opleverpunten/technische onvolkomenheden vanuit de nieuwbouw Er zijn met name bij zwembad Sonsbeeck (dak/luchtbehandeling) en de ijsbaan (staalwerk/beton) een aantal grote technische onvolkomenheden die beide partijen bekend zijn. Voor Optisport/ESG had en heeft in toenemende mate een aantal van deze onvolkomenheden een steeds groter negatief effect op de exploitatie. Dit door onder andere een stijging van de dagelijkse onderhoudskosten, uitval en klachten bij gebruikers. Daarnaast zijn er voor de gemeente als gebouweigenaar een aantal financiële risico’s, doordat vervanging- en onderhoudkosten eerder en/of hoger uitvallen dan voorzien bij de oplevering. Optisport stelt hierin het volgende voor: Voor het afsluiten van de nieuwe overeenkomst dienen alle gekende punten te worden geïnventariseerd c.q. geactualiseerd. Voor elk punt moet worden vastgesteld wat de gevolgen zijn (zowel financieel als operationeel) voor de gemeente en Optisport. Aansluitend hierop wordt bepaald wat de mogelijke oplossingen zijn en welke bijbehorende financiële consequenties dit heeft voor zowel de gemeente als Optisport. Tot slot zou er in overleg kunnen worden bepaald of de gebreken worden hersteld en indien dat niet mogelijk en/of wenselijk blijkt wat dan de exploitatie technische aanpassingen zouden moeten zijn voor Optisport (in financiële en operationele zin).

Ad 5 Informatievoorziening & formeel overleg Om aan de wederzijdse behoefte van een betere informatievoorziening te voldoen stelt Optisport het volgende voor: Door het voorgestelde beheersmodel Optisport, vervalt voor de gemeente de verplichting om Optisport tijdig te informeren over onderhoud wat moet worden uitgevoerd. In ons voorstel is dit een eigen verantwoordelijkheid van Optisport voor alle locaties. Gesteld dat m.i.v. de nieuwe overeenkomst er een nulmeting (conditiebepaling) heeft plaats gevonden en dat als startpunt geldt, ziet Optisport het volgende reguliere schema met daar aan gekoppeld het formele overleg. Onderwerp:

Wie

Vastlegging Wanneer

Vaststelling Jaarplan (aankomende boekjaar)

Gemeente/Optisport

Gemeente oktober

Voorbereiden & opstelling planning

Optisport

Optisport

januari

Overzicht uitvoering/gerealiseerd

Optisport

Optisport

elk kwartaal

Verslaglegging uitvoering GO afgelopen jaar

Optisport

Optisport

medio juni

Financieel overzicht met onttrekking OH fonds

Optisport

Optisport

medio juni

Rapportage overzicht huurderonderhoud

Optisport

Optisport

elk kwartaal

Inspectie & toetsing conditie scores OH

Gemeente

Gemeente elke 3 jaar

Uiteraard wil Optisport graag in overleg met gemeente om te komen tot een vorm van informatievoorziening die voor beide partijen een toegevoegde waarde heeft in het optimaliseren van het onderhoud. De huidige constructieve samenwerking en informele communicatievorm ervaren wij als bijzonder prettig. Binnen de boven voorgestelde kaders zouden wij deze graag in stand houden en verder versterken.

Bijlage 3 Wisselaar

Openstellingsroosters (huidig) Totaal in uren per week

Maandag 6:00

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

6:30 7:00 RECR RECR 7:30 RECR RECR 8:00 RECR RECR 8:30 RECR RECR 9:00 9:30 SCHOOL SCHOOL 10:00 SCHOOL SCHOOL 10:30 SCHOOL SCHOOL 11:00 SCHOOL SCHOOL 11:30 SCHOOL SCHOOL 12:00 SCHOOL SCHOOL 12:30 SCHOOL SCHOOL 13:00 SCHOOL SCHOOL 13:30 SCHOOL SCHOOL 14:00 SCHOOL SCHOOL 14:30 SCHOOL SCHOOL 15:00 SCHOOL SCHOOL 15:30 SCHOOL SCHOOL 16:00 ZWMLS ZWMLS 16:30 ZWMLS ZWMLS 17:00 ZWMLS ZWMLS 17:30 ZWMLS ZWMLS 18:00 ZWMLS VEREN 18:30 VEREN VEREN 19:00 VEREN VEREN 19:30 VEREN VEREN 20:00 VEREN VEREN 20:30 VEREN VEREN 21:00 VEREN VEREN 21:30 VEREN VEREN 22:00 VEREN VEREN 22:30 VEREN VEREN 23:00 VEREN 23:30

DOELG DOELG DOELG DOELG

RECR RECR RECR RECR RECR RECR

RECR RECR RECR RECR

RECR

Dinsdag

DOELG DOELG DOELG DOELG SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR


23,25 DOELG

Woensdag


VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

DOELG DOELG DOELG DOELG SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

RECR RECR RECR RECR ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

3,00 ZWMLS

16,25 VEREN

Donderdag

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN



RECR RECR RECR RECR

4 0,25 SCHOOL

Vrijdag


RECR RECR RECR RECR RECR ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS

RECR RECR RECR RECR ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

27,00 Zaterdag

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS

Zondag

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

Evt. wedstrijden

Evt. wedstrijden

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

Evt. wedstrijden

Sonsbeeck

Totaal in uren per week

Maandag

RECR

Dinsdag

45,00 DOELG

Woensdag

22,00 ZWMLS

20,00 VEREN

Donderdag

1 2,50 SCHOOL

Vrijdag

22,75 Zaterdag

Zondag

6:00 6:30 7:00 RECR RECR 7:30 RECR RECR 8:00 RECR RECR 8:30 RECR RECR 9:00 DOELG 9:30 DOELG DOELG 10:00 DOELG DOELG 10:30 DOELG 11:00 DOELG DOELG 11:30 DOELG DOELG 12:00 RECR RECR 12:30 RECR RECR 13:00 DOELG DOELG 13:30 DOELG DOELG 14:00 14:30 15:00 15:30 16:00 ZWMLS ZWMLS 16:30 ZWMLS ZWMLS 17:00 ZWMLS ZWMLS 17:30 ZWMLS ZWMLS 18:00 ZWMLS VEREN 18:30 VEREN VEREN 19:00 VEREN VEREN 19:30 VEREN VEREN 20:00 VEREN 20:30 21:00 21:30 22:00 22:30 23:00 23:30

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL RECR RECR RECR RECR SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS DOELG DOELG

DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG DOE LG

DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG


DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG VEREN VEREN VEREN VEREN

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS DOELG DOELG DOELG DOELG

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN DOELG DOELG DOELG DOELG

DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS DOELG DOELG DOELG DOELG ZWMLS ZWMLS ZWMLS DOELG DOELG DOELG DOELG

VEREN VEREN VEREN VEREN SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL


RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS ZWMLS RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

SCHOOL SCHOOL SCHOOL DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG DOELG VEREN VEREN VEREN VEREN

VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

Wolfslaar


Maandag

RECR SL ECH T WEER

Dinsdag

48,00

Woensdag

REC R GOED WEER (EXTRA)

Donderdag

81,00

Vrijdag

Zaterdag

Zondag

6:00 6:30 7:00 RECR RECR 7:30 RECR RECR 8:00 RECR RECR 8:30 RECR RECR 9:00 RECR RECR 9:30 RECR RECR 10:00 RECR RECR 10:30 RECR RECR 11:00 RECR RECR 11:30 RECR RECR 12:00 RECR RECR 12:30 RECR RECR 13:00 RECR RECR 13:30 RECR RECR 14:00 RECR RECR 14:30 RECR RECR 15:00 RECR RECR 15:30 RECR RECR 16:00 RECR RECR 16:30 RECR RECR 17:00 RECR RECR 17:30 RECR RECR 18:00 RECR RECR 18:30 RECR RECR 19:00 RECR RECR 19:30 RECR RECR 20:00 20:30 21:00 21:30 22:00 22:30 23:00 23:30

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR




RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

IJsbaan


Maandag

RECR

Dinsdag

59,50 DOELG

Woensdag

4,00 SCHL ES

29,25 VEREN

Donderdag

2 9,75 SCHOOL

Vrijdag

13,00 Zaterdag

Zondag

6:00 6:30 7:00 7:30 8:00 VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

8:30 9:00 9:30 10:00 RECR RECR 10:30 RECR RECR 11:00 RECR RECR 11:30 RECR RECR 12:00 RECR RECR 12:30 RECR RECR 13:00 RECR RECR 13:30 RECR RECR 14:00 RECR RECR 14:30 RECR RECR 15:00 RECR RECR 15:30 RECR RECR 16:00 RECR RECR 16:30 RECR RECR 17:00 RECR RECR 17:30 18:00 SCHLES SCHLES 18:30 SCHLES SCHLES 19:00 SCHLES SCHLES 19:30 SCHLES SCHLES 20:00 SCHLES SCHLES 20:30 SCHLES SCHLES 21:00 SCHLES SCHLES 21:30 SCHLES SCHLES 22:00 22:30 23:00 23:30

SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR


RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES

SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES SCHL ES

SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR


SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL


RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR



SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL SCHOOL






VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES SCHLES

VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN VEREN

RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR RECR

Racketcentrum Maandag SPORTHAL 1

Dinsdag HAL 2

SPORTHAL 1

Woensdag HAL 2

SPORTHAL 1

Donderdag HAL 2

SPORTHAL 1

Vrijdag HAL 2

SPORTHAL 1

Zaterdag HAL 2

SPORTHAL 1

Zondag HAL 2

SPORTHAL 1

8:00 8:30 9:00 9:30

tennis

10:00

11:00

onderwijs volleybal

tennis

10:30

onderwijs

bowls

onderwijs

gym

11:30 12:00 12:30

Hockey

13:00 13:30

onderwijs

14:00

bowls

14:30

Hockey

bowls

15:00

bowls

15:30 16:00 16:30 17:00

Hockey

Hockey

Hockey

Badminton

Badminton

Hockey

17:30 18:00 18:30 19:00

tennis

19:30 20:00

Badminton

tennis

Badminton

tennis

Hockey

20:30 21:00 21:30 22:00 22:30 23:00 23:30

tennis

bowls

HAL 2

5.5 Visie op de exploitatie

Recommend Documents