5 jaar Kyoto Auteur: Lieve Hoet
Wat of wie is KYOTO? Kyoto is een stad in Japan. In 1997 werd daar een belangrijke milieutop gehouden. De leiders van 181 landen tekenden toen Verdrag van Kyoto Kyoto'. Daarin staat dat het 'Verdrag de uitstoot van broeikasgassen fors naar beneden moet om de verdere opwarming
Dat het klimaat op aarde verandert, is
van de aarde te voorkomen.
niet nieuw. Zolang de aarde bestaat, zijn er veranderingen geweest. Soms ging het om kleine verschuivingen, soms om ingrijpende. Zo was de Saharawoestijn duizenden jaren geleden een vruchtbaar gebied waar giraffen en nijlpaarden rondliepen. Waarom maken de wereldleiders en wetenschappers zich nu zulke zorgen? Het IPCC is een groep van wetenschappers.
In
elk
land
moest
dit
verdrag
goedgekeurd worden en dat duurde nog een hele tijd. Op 16 februari 2005 is het Kyoto-verdrag uiteindelijk officieel in werking getreden.
Verandert ons klimaat?
Zij zeggen dat de aarde nu opwarmt en dat de mensen daarvoor verantwoordelijk zijn zijn. Die opwarming kan grote gevolgen hebben. Zo zou de zeespiegel verhogen, komen er meer droogte- en hitteperiodes, overvloedige neerslag, een tekort aan drinkbaar water, en worden planten- en diersoorten bedreigd ...
Heb je ze al gezien, de beelden van ijsmassa's die naar beneden donderen? Van hevige stormen en uitgedroogde landbouwgronden? Beelden om bij stil te staan.
De boosdoener De opwarming wordt veroorzaakt door broeikasgassen. Een belangrijk broeikasgas is koolstofdioxide (CO2). Dat is een stof
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.1
5 jaar Kyoto
die afkomstig is van de verbranding van
teveel warmte vastgehouden.
hout, kolen, aardgas, maar ook van de Daarom staat in het Kyoto-verdrag dat
uitademing van alle levende wezens.
tussen 2008 en 2012 de uitstoot van broeikasgassen gemiddeld met 5 % moet verminderen, vergeleken met het niveau van 1990. Zo hoopt men dat de opwarming van de aarde zou kunnen worden beperkt tot +2°C.
Hoe wordt de uitstoot verminderd? Een tweede broeikasgas is methaan, dat
België heeft zich als doel gesteld om de
uitgestoten wordt door vee en door
uitstoot van broeikasgassen met 7,5 % te
moerassen.
verminderen.
Ook
CFK's
veroorzaken
mee
de
opwarming van de aarde. Het zijn
Wat kan een land doen om dit doel te bereiken?
chemische stoffen die je vindt in diepvriezers, koelkasten en airconditioning-
In de eerste plaats ervoor zorgen dat zo
installaties.
veel mogelijk mensen en bedrijven hun energie uit hernieuwbare energiebronnen
Algemeen kun je zeggen dat verbranding, ontbossing,
landbouw
en
industrie
verantwoordelijk zijn voor de uitstoot van
broeikasgassen.
broeikasgassen
Toch
normaal
hebben
gezien
een
positieve invloed op de aarde! Ze zorgen ervoor dat de warmtestralen van de zon niet allemaal teruggekaatst worden in de ruimte. Daardoor is het hier warm genoeg voor ons om te leven. Maar ... als er teveel broeikasgassen zijn, wordt er
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.2
halen, en niet uit fossiele brandstoffen zoals aardolie, aardgas en steenkool.
5 jaar Kyoto
Overal worden windmolenparken gebouwd, op veel daken zie je zonnepanelen verschijnen
en
er
bestaan
ook
elektriciteitscentrales die als brandstof
biologisch
materiaal
gebruiken.
De
energie, die je zo verkrijgt, noem je 'groene energie'. De overheid moedigt het openbaar vervoer aan, verplicht bedrijven om
Hoe ver staan we nu?
minder koolstofdioxide uit te stoten en geeft subsidies aan mensen die hun huis
Heeft het Kyoto-verdrag de broeikasgassen
energiearm inrichten.
doen verminderen? Is er na vijf jaar reden om te vieren?
Landen helpen elkaar
Neen en ja ja.
Een land kan 'schone lucht kopen'. Als
De uitstoot van broeikasgassen is NIET
België geld geeft aan een land dat veel
GEDAALD maar wereldwijd gestegen met
minder broeikasgassen uitstoot, krijgt
30 % in 10 jaar!
het in ruil meer 'schone lucht'.
Sommige landen hebben wel meer gedaan dan ze beloofd hadden. Andere
België kan ook een ontwikkelingsland
landen stoten nu véél meer broeikasgassen
helpen. Wanneer we daar landbouwprojecten
uit
steunen of veel bomen aanplanten
Voorbeelden hiervan zijn Brazilië, Indië
verbetert dat het klimaat. En
België
en vooral China. Zij hadden het Kyoto-
komt dichter bij zijn doel van 7,5%
verdrag niet ondertekend omdat ze toen
minder uitstoot.
nog echte ontwikkelingslanden waren.
dan
vóór
het
Kyoto-verdrag.
Maar nu heeft hun economie een grote sprong vooruit gemaakt. Dat is natuurlijk positief voor die landen, maar het heeft gevolgen voor het milieu! En toch ... Er is WEL iets VERANDERD.
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.3
5 jaar Kyoto
Het
Kyoto-verdrag
heeft
veel
in
maatregelen
om
broeikasgassen
te
beweging gezet. Mensen staan meer stil
verminderen niet verplicht zijn. Je kan
bij de gevolgen van wat ze doen voor het
als land niet gestraft worden als je je
milieu.
doelstellingen niet haalt!" In de tekst staat niets over het stoppen
Een vervolg voor Kyoto Elk jaar komen de regeringsleiders weer samen op een milieutop. Dit jaar ging die door van 7 tot 18 december 2009 in Kopenhagen, de hoofdstad van Denemarken. Kopenhagen Deze bijeenkomst was erg belangrijk omdat het Kyoto-verdrag maar tot 2012 loopt. En zoals het er nu naar uitziet, zijn de maatregelen niet genoeg om de opwarming te beperken tot 2°C.
van de ontbossing. Er komt wel financiële steun voor de arme landen, want zij zullen de gevolgen van de opwarming het meest voelen. China, Indië en Brazilië zijn ook nu niet verplicht om iets te doen aan hun uitstoot van broeikasgassen. Als je alle maatregelen optelt, die al beloofd zijn, zou de aarde toch 3 °C opwarmen. Volgens de wetenschappers zouden de gevolgen dan niet meer te controleren zijn. Een overeenkomst sluiten tussen alle landen van de wereld is nog moeilijker dan overeenkomen met alle leerlingen in je klas! Gelukkig is de top in Kopenhagen geen eindpunt. Milieuorganisaties houden met betogingen en andere acties het probleem onder de aandacht. Wetenschappers
Jammer genoeg mislukte de top van
proberen met onderzoek cijfers te
Kopenhagen. De regeringsleiders hebben
leveren
alleen een algemene tekst met 'goede
maatregelen te nemen. Eind 2010 is er
voornemens' ondertekend.
een nieuwe klimaattop in Mexico.
"Het is beter dan niks," zei onze eerste
Hopelijk brengt die een concreet en
minister Yves Leterme, "maar het is
dwingend verdrag.
ontgoochelend. Het probleem is dat de
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.4
om
landen
te
dwingen
5 jaar Kyoto
De toekomst
de boeren hun oogsten niet meer kunnen plannen. Dat zou vooral in ontwikkelingslanden
Moeten we nu bang zijn voor de
tot armoede en sterfte leiden.
toekomst? Hoe zal de wereld eruitzien als jij 90 jaar bent?
In België zou het water diep het land in trekken.
Je
moet
hier
dan
geen
Als we helemaal niets doen aan de
Middellandse Zeeklimaat verwachten,
opwarming van de aarde, zullen heel veel
maar wel meer regen in de winter en vaak
mensen moeten vluchten omdat hun land
hete zomers, maar niet noodzakelijk
onderloopt door de stijgende zeespiegel.
meer uren zon.
Warm water zet uit. Dus als het zeewater minstens 3 °C warmer wordt, zou de zee
Het hoeft helemaal niet zo erg te
enkele meters stijgen.
veranderen. Alle gevolgen hangen af van hoeveel graden de aarde opwarmt en van welke maatregelen de landen nemen om die veranderingen op te vangen.
Jij kunt helpen! Jij kunt moeilijk een elektrische wagen kiezen, maar je kunt wel met de fiets of te voet naar school. Ook als het eens regent. Andere mensen zien hun land veranderen in een dorre woestijn, ook zij zullen moeten vluchten. IJskappen op bergtoppen zullen smelten. Dus zal er uiteindelijk geen zoet water meer zijn voor de mensen in het dal. Stormen, orkanen en overstromingen zouden meer voorkomen. De seizoenen zouden onregelmatig worden, waardoor
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.5
5 jaar Kyoto
De temperatuur thuis mag best 1 °C
biologisch materiaal: groente-, fruit- en
lager. Je trekt wel een trui aan.
tuinafval, mest of houtafval…dit kan als
Blijft je computer dag en nacht aan
brandstof gebruikt worden.
staan? Zelfs in 'slaapstand' verbruikt hij
broeikasgas: een gas dat verantwoordelijk
energie.
is voor de opwarming van de aarde
Spaarzaam zijn met water helpt ook,
economie economie: de activiteiten, die zorgen
want water zuiveren vraagt veel energie.
voor de welvaart van een land
Een brooddoos gebuiken, zuinig zijn op
fossiele brandstoffen: brandstoffen die
papier,
(300 miljoen jaar geleden) ontstaan zijn
boodschappen
doen
met
herbruikbare zakken, drank in grotere
uit resten van planten en dieren
verpakkingen kopen ... die maatregelen
hernieuwbare energiebronnen: energiebronnen
ken je wel. Maar houd je die vol?
die telkens opnieuw kunnen gebruikt worden.
Natuurlijk meehelpen.
kun Zo
je
ook
kun
je
actiever bij
een
milieugroep gaan en bomen helpen planten. Of misschien wil je steun verlenen aan een ontwikkelingsorganisatie die in droge streken opnieuw bossen aanplant?
Bijvoorbeeld
waterkracht,
zonne-energie, windenergie industrie: fabrieken IPCC: een internationale groep van IPCC wetenschappers, die samengeroepen wordt door de Verenigde Naties milieutop: een bijeenkomst van regeringsleiders over milieuproblemen, vooral over de
Je kunt al beginnen met je ouders,
opwarming van de aarde
leraars en vrienden warm te maken voor
milieuorganisaties milieuorganisaties: groepen, die acties
het probleem van de broeikasgassen.
voeren om ons milieu te beschermen
Daarvoor hoef je niet naar Kyoto of
subsidies subsidies: geld van de overheid om
Kopenhagen.
mensen, verenigingen of bedrijven te steunen
De opwarming van de aarde stoppen is niet alleen een zaak voor regeringsleiders.
Verklarende woordenlijst De schuingedrukte woorden uit de tekst worden hieronder verklaard.
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.6
5 jaar Kyoto
En nu jij! 1.
Computermodellen
voorspellen
tussen
2000
en
2100
een
temperatuursstijging van 1,1 °C tot zelfs 5,8 °C. Wat zou er in de wereld gebeuren als de temperatuur inderdaad verhoogt met 5,8 °C? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 2. Tussen 1900 en 2000 is de gemiddelde temperatuur met 0,74 °C gestegen en de zeespiegel steeg in die periode met 18,5 cm. Wat is het verband tussen die twee stijgingen? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 3. Nu wordt in de wereld ongeveer 50 miljard ton broeikasgassen uitgestoten! Dit zou in 2020 nog maar 44 miljard ton mogen zijn, in 2050 20 miljard ton. oem één belangrijk broeikasgas. Vanwaar komt dat gas? Noem __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.7
5 jaar Kyoto
4. Meer dan 2 miljard mensen leven in een gebied dat minder dan 3 m boven de zeespiegel ligt. Die mensen zullen tegen 2020 waarschijnlijk 'milieuvluchtelingen' worden. Waarom? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 5. Vlaanderen telt ongeveer 50 000 zonne-energie-installaties. Vind je dit genoeg? Zou jij op je huis zonnepanelen laten zetten? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ 6. Draag jij je steentje bij om de opwarming van de aarde tegen te houden? Zet een kruisje bij wat je al doet. o Ik ga met de fiets of te voet naar school. o Ik ga met het openbaar vervoer naar school. o Ik doe de deur dicht als ik naar buiten ga. o Ik zet de verwarming in mijn slaapkamer laag (minder dan 20 °C). o Ik neem een douche in plaats van een bad. o Ook op vakantie spring ik zuinig om met water. o Ik doe het licht uit als ik mijn kamer verlaat. o Ik schakel mijn computer uit als ik hem niet meer gebruik (zeker 's nachts). o Ik gebruik de achterkant van beschreven papier als kladblad. o Ik heb al bomen geplant. (Illustratieverantwoording: het copyright op de illustraties berust bij de volgende personen, firma's en instellingen: p. 1 iStockphoto (foto), p. 2 Wikipedia/Lotus R (foto), p. 3 stock.xchng (foto) en Tine Gruson (foto), p. 4 Reporters (foto), p. 7 iStockphoto (foto)).
© Plantyn, Mechelen - Actuakrantje - p.8
