*446132* Stafondersteuning Postbus 18 7550 AA Hengelo
De raad van de gemeente Hengelo Alhier
Onderwerp Lobby wetsvoorstellen nationale politie en herziening gerechtelijke kaart + Rijksknooppunt
Kenmerk 11G201607/ 446132
Datum
Geachte raadsleden, In deze brief vragen wij uw aandacht voor een actueel onderwerp, namelijk de lobby in het kader van de Wet nationale politie en de herziening van de gerechtelijke kaart. Wij besluiten deze brief met een appèl. Aanleiding In het regeerakkoord is vastgelegd dat er een nationale politie komt met tien regionale eenheden die overeenkomen met de grenzen van de nog te herziene gerechtelijke kaart. Dit wordt mogelijk gemaakt door twee nieuwe wetten: de Wet nationale politie en de Wet herziening gerechtelijke kaart. De eerste wet wordt momenteel in de Tweede Kamer behandeld; in de parlementaire behandeling van het tweede wetsvoorstel is voorzien vanaf 6 oktober a.s. De minister van Veiligheid en Justitie kiest met de wetsvoorstellen nationale politie en herziening gerechtelijke kaart voor schaalvergroting. De huidige 25 politieregio’s zullen opgaan in 10 regio’s, de 19 arrondissementen zullen op basis van de te herziene gerechtelijke kaart worden teruggebracht naar 10 arrondissementen. De provincies Gelderland en Overijssel zullen samen één regio Oost vormen. Het wetsvoorstel nationale politie beoogt ondermeer de slagvaardigheid van de politie te vergroten. De provincies Gelderland en Overijssel onderschrijven de doelstellingen van het wetsvoorstel, maar constateren onbalans. Deze provincies zullen in de plannen samen namelijk één regionale eenheid vormen met Nijmegen als hoofdzetel. Hiermee verdwijnen 5 politieregio’s en ontstaat een buitenproportioneel grote regio Oost-Nederland. De slagvaardigheid van de politie op lokaal niveau komt hiermee in het gedrang. Het formeel vastleggen van deze nieuwe regio Oost-Nederland wordt geregeld in de Wet herziening gerechtelijke kaart. Als gevolg van de voorgestelde herziening zal het zwaartepunt van de rechtspraak naar Arnhem verschuiven. Dit heeft (naast de gevolgen die in de position paper worden genoemd) een negatieve invloed op de werkgelegenheid rond Almelo en Zwolle en het voorzieningenniveau in met name Overijssel. Lobby Oost-Nederland Onder leiding van de Overijsselse Commissaris van de Koningin Bijleveld, is er een krachtige lobby op gang gekomen om de voorgestelde politieregio Oost te splitsen in twee regio’s (Gelderland en Overijssel). Daarmee blijft belangrijke werkgelegenheid behouden en blijft het voorzieningenniveau in Overijssel op peil. Mevrouw Bijleveld weet zich gesteund door de korpsbeheerders van de politieregio’s Twente en IJsselland (Den Oudsten en Meijer) en door alle 25 burgemeesters in Overijssel. Bij de lobby speelt ook burgemeester Hermans van de gemeente Almelo een belangrijke rol vanwege de positie van het gerechtelijk arrondissement en de rechtbank Almelo. De lobby Oost-Nederland richt zich in eerste instantie op het beïnvloeden van Kamerleden Bezoekadres Hazenweg 121, kr. 574
Behandeld door H. E.M. Wolsink
E-mail adres
Tel. 074-2459240
[email protected]
Fax 074-2459334
Bladnummer: 2
Kenmerk:
Datum:
446132 (woordvoerders) en daarnaast op de beïnvloeding van ambassadeurs: korpsbeheerders, burgemeesters, Oost Nederlandse Kamerleden, Rechtbankpresidenten, Hoofdofficieren van Justitie etc. Het wetsvoorstel nationale politie beoogt de slagvaardigheid van de politie te vergroten, de democratische inbedding te versterken, meer evenwicht aan te brengen in nationale, regionale en lokale belangen en de bestuurlijke drukte te verminderen. Met het wetsvoorstel herziening gerechtelijke kaart wil de Minister de rechtspraak slagvaardiger maken, de rechterlijke organisatie de mogelijkheid geven om deskundigheid op te bouwen op specialistische terreinen en door de spankracht van grote gerechten meer mogelijkheden voor maatwerk bieden. De boodschap die in de lobby wordt uitgedragen is dat de voorgestelde politieregio Oost-Nederland en het voorgestelde arrondissement Oost-Nederland veruit de grootste zal worden van Nederland en te groot is om aan de doelstellingen van de wetsvoorstellen te voldoen. Daarbij wordt gedoeld op de grootte qua oppervlakte, inwoners, aantal gemeenten en aantal veiligheidsregio’s. De nieuwe indeling werkt daardoor eerder kostenverhogend en improductief dan kostenverminderend en slagvaardig. Om iedereen die een rol heeft in de lobby eenduidig en krachtig naar buiten te kunnen laten treden, is er een zogenaamd position paper opgesteld (bijlage 1). Hierin zijn de argumenten tegen de voorgestelde politieregio helder uiteengezet. Het documenten treft u als bijlage bij deze brief aan. Een position paper over het voorgestelde arrondissement Oost-Nederland wordt op dit moment nog uitgewerkt (en zal u zo spoedig mogelijk worden nagezonden). Motie Provinciale Staten van Overijssel Provinciale Staten van Overijssel hebben in de vergadering van 21 september jl. een motie aangenomen inzake de wetsvoorstellen nationale politie en herziening gerechtelijke kaart. In deze motie spreken PS uit: de inhoud van het position paper te ondersteunen en de door het Rijk voorgestelde politieregio Oost gesplitst willen zien in twee politieregio’s Gelderland en Overijssel; deze splitsing ook zo willen laten opnemen in de nog te herziene gerechtelijke kaart; dit ter kennis te brengen van de leden van de Eerste en Tweede Kamer. De tekst van deze motie-Overijssel treft u als bijlage 2 bij deze raadsbrief aan. In het belang van een nog krachtiger lobby geven wij u in overweging om een soortgelijke motie in te dienen. Een brief van deze strekking hebben wij ook ontvangen van de gemeente Almelo. Rijksknooppunt In samenhang met bovenstaande lobby is er tevens een lobby op gang gekomen om in Twente een rijksknooppunt aan te wijzen. Dit vanuit de veronderstelling dat rijksinstellingen in de toekomst niet meer zullen worden gevestigd buiten de aangewezen rijksknooppunten, hetgeen zowel vanuit economische als vanuit werkgelegenheidsoogpunt onwenselijk moet worden beschouwd. Vooralsnog is in Overijssel Zwolle wel en niet een gemeente in Twente als rijksknooppunt aangewezen. Wethouder Ten Heuw heeft uw raad hierover in de commissie sociaal van woensdag 28 september jl. mededelingen gedaan. De raad van de gemeente Almelo heeft hierover reeds een motie aangenomen. De wethouder heeft uw raad in overweging gegeven ter zake een motie vast te stellen. De tekst van de motie-Almelo gaat daarom tevens hierbij (bijlage 3). Wij rekenen op uw steun in deze. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Hengelo, de secretaris, de burgemeester,
Bijlagen: 1. position paper wetsvoorstel Nationale politie 2. motie Provinciale Staten van Overijssel inzake westvoorstellen 3. motie gemeenteraad van Almelo inzake rijksknooppunten
Position Paper Gelderland en Overijssel
aan t.b.v. van datum betreft
: Leden Tweede Kamer : Inbreng verslag Tweede Kamer 22 september 2011 : CndK Overijssel en Gelderland, de korpsbeheerders van de politieregio’s Twente en IJsselland en de Overijsselse burgemeesters : 15 september 2011 : wetsvoorstel nationale politie
Gevraagde inzet van de Tweede Kamer Wij vragen u t.b.v. de schriftelijke inbreng op 22 september 2011 er bij de minister op aan te dringen om: 1. De politieregio Oost te splitsen in twee regio’s: Gelderland en Overijssel 2. Deze splitsing aan te brengen in de nog te herziene gerechtelijke kaart 1. Inleiding / Achtergrond In de procedurevergadering van de Kamercommissie Veiligheid & Justitie op 29 juni 2011 is besloten dat de fracties op 22 september 2011 de schriftelijke inbreng kunnen leveren op het wetsvoorstel nationale politie. 2. Aanleiding De minister kiest met het wetsvoorstel nationale politie voor schaalvergroting. De huidige 25 politieregio’s zullen opgaan in 10 regionale eenheden op basis van de nog te herziene gerechtelijke kaart. De provincies Gelderland en Overijssel zullen samen één regionale eenheid vormen. Hiermee verdwijnen 5 politieregio’s. Gelderland en Overijssel zijn voorstander van nationale politie en onderschrijven ook de doelstellingen van het wetsvoorstel maar constateren onbalans. Kijkend naar de kaart van Nederland ontstaat er een gedrochtregio Oost. De slagvaardigheid van de politie op lokaal niveau komt in het geding. 3. Argumentatie a) Inhoudelijk: ≠ Oost wordt met afstand de grootste regio van het land in oppervlakte (ruim 8.000 km2), aantal gemeenten (81), aantal veiligheidsregio’s (5). Het grondgebied van Oost grenst in het noorden aan Friesland, in het zuiden aan Limburg en in het westen aan de stadspoorten van Gorinchem. Het gebied telt 3,2 miljoen inwoners, circa 20% van de hele Nederlandse bevolking. Hierdoor wordt het in Oost Nederland onmogelijk te profiteren van de voordelen die het wetsvoorstel nastreeft. ≠ De voorgestelde indeling heeft geen enkele relatie met bestuurlijke relevante entiteiten en zal uit bestuurlijk oogpunt tot onwerkbare eenheden leiden. ≠ De huidige bestuurlijke drukte wordt niet verminderd (zoals beoogd) maar slechts verplaatst. De nieuwe indeling vereist o.a. bestuurlijk overleg tussen 81 (!) gemeenten in Oost Nederland. ≠ De lokale bestuurlijke inbedding, het lokale gezag en de burgerbetrokkenheid komen in gevaar. Voor de aanpak van problemen is het van belang dat het lokale bestuur in de regio moet kunnen zeggen waar en hoe de politie wordt ingezet. De betrokkenheid van het lokale bestuur bij de nieuwe regio komt vooral tot uitdrukking in het bieden van draagvlak voor het jaarlijkse beleidsplan. In zo’n grote regio hebben 81 burgemeesters ook onverenigbare belangen. De Raad van State plaatst hier ook een kanttekening bij. In Oost zijn de mogelijkheden van een burgemeester bij 81 gemeenten om de politie aan te sturen nog beperkter en de invloed van de gemeenteraad is bijna nihil. Er zou dan bijna gekozen kunnen worden voor een landelijke regio met alle 418 gemeenten. Burgemeesters gaan over de vraag naar politie-inzet, maar niet meer over het aanbod.
1
Position Paper Gelderland en Overijssel ≠
≠
≠
≠
≠
≠
≠
De bestuurlijke verhoudingen binnen deze regio en een effectieve aansturing van de politie bij het handhaven van de openbare orde en hulpverlening komen in het geding. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de problematiek rondom betaald voetbal. De regio Oost kent maar liefst 5 BVO’s (FC Twente, Heracles, Vitesse, NEC en De Graafschap) op het hoogste niveau. De voorzitter van de veiligheidsregio moet bij een ramp of crisis één ambtenaar van politie kunnen aanspreken die de zeggenschap heeft over alle politieagenten in de veiligheidsregio. Dat is alleen mogelijk als de politie is georganiseerd op de schaal van de veiligheidsregio’s. Regio Oost omvat straks vijf (!) veiligheidsregio’s. Wanneer de politie met districten gaat werken, die ook de grenzen van de veiligheidsregio doorkruisen, wordt het bestuurlijk afstemmen mateloos ingewikkeld. De in regio Oost met veel pijn en moeite en veel overheidsgeld gerealiseerde congruentie tussen politie en veiligheidsregio’s wordt verlaten. Het huidige wetsvoorstel kiest voor een vorm van territoriale congruentie van de organisatie van openbaar ministerie, rechtspraak en politie die op belangrijke onderdelen niet aansluit op een effectieve aanpak van georganiseerde misdaad. Organen in de strafrechtketen, zoals de jeugdzorg, raken hierdoor verweesd. De aansluiting loopt hierdoor gevaar. De toegang tot de rechtspraak voor rechtzoekenden in Overijssel en Gelderland wordt moeilijker en duurder dan elders in het land. De rechtzoekende zal verder moeten reizen en ook de advocaat met alle extra kosten voor de rechtzoekende van dien. Hiermee wordt de afstand tussen burger en rechterlijke macht vergroot. De Raad van State heeft ook moeite met de schaalgrootte van de regio Oost. De minister verwijst voor de keuze van de regio-indeling naar de motie Heerts (februari 2010). Een belangrijk aspect van die motie was echter het voorkomen van het functioneren van Arnhem als te klein rechtsgebied. De motie was gericht op het samenvallen van de grenzen van het OM, de politie en de rechtspraak. Dat kan ook met een regio Gelderland en een regio Overijssel worden geëffectueerd. Met het samenvoegen van de arrondissementen Arnhem en Zutphen is aan die voorwaarde voldaan. Het splitsen van de regio Oost in 2 regio’s zal ten opzichte van de voorgestelde grote regio Oost geen kostenverhoging met zich meebrengen. Onderzoek van het OM heeft dit uitgewezen. Daarbij zal een te grote regio leiden tot allerhande hulpstructuren die ook weer geld kosten. Instelling van één regio Oost zal vanwege de verschuiving van het zwaartepunt van de rechtspraak naar Arnhem ook grote gevolgen hebben voor de werkgelegenheid in Almelo en Zwolle. Dit gaat tevens gepaard met kapitaalvernietiging. Zo wordt in Zwolle op dit moment ter uitbreiding van de bestaande accommodatie nog een nieuwe rechtbank gebouwd.
Samengevat: Splitsen van regio Oost maakt het mogelijk dat de voordelen van de nieuwe nationale politie en de slagkracht veel beter uit de verf komen. Vraag en aanbod (het gezag over de politie en de verdeling van de middelen) kunnen meer op een natuurlijke wijze bij elkaar worden gebracht. Ook de Raad van State heeft moeite met een regio Oost. b) Procesmatig ≠ Wetsvoorstellen Politiewet en gerechtelijke kaart zijn zodanig met elkaar verweven dat deze gecombineerd moeten worden behandeld – toezegging EK minister 10 mei 2011 (http://www.eerstekamer.nl/toezegging/volgorde_voorleggen) ≠ Minister loopt met wetsvoorstel Politiewet vooruit op wetsvoorstel gerechtelijke kaart: niet chic naar de Tweede Kamer. 4. Mogelijke oplossingen a) Aantal regio’s uitbreiden (zie Bijlage 2): Splitsing van de beoogde regio Oost biedt een oplossing en leidt tot 11 regio’s. Hiertoe dient het wetsvoorstel geamendeerd te worden.
2
Position Paper Gelderland en Overijssel
b) Regio’s anders vormgeven (zie Bijlage 2): Door de grenzen van de voorgestelde regio-indeling te wijzigen en regio’s anders samen te voegen kan regio Oost gesplitst worden zonder het totale aantal regio’s uit te breiden. Dit dient formeel geregeld te worden bij de behandeling van het Wetsvoorstel gerechtelijke kaart.
3
Position Paper Gelderland en Overijssel
Bijlage 1: Kerngegevens Oost Nederland volgens nieuwe Politiewet1 Kerngegevens:
1
OBMC Consulting, februari 2011
4
Position Paper Gelderland en Overijssel
Bijlage 2: Kaart beoogde indeling volgens nieuwe Politiewet
5
Q*m«/JAfw*-V is"
MOTIE Onderwerp: Rijksknooppunt, concentratie van Rijkskantorenlocaties De Raad van de gemeente Almelo in vergadering bijeen op 20 September 2011. Constateert dat, - de afgelopen weken in de media aandacht is geschonken aan de mogelijke verplaatsing van Rijksinstellingen. - de Rijksoverheid voornemens is het aantal benodigde vierkantenmeters kantooroppervlakte vergaand te verminderen; - dat het aantal kantoorlocaties tengevolge van die vermindering zal worden teruggebracht; - dat in Almelo zowel de belastingdienst als de arrondissementsrechtbank is gevestigd; - dat de aanwezigheid van dergelijke voorzieningen voor Almelo en voor de Netwerkstad zowel qua uitstraling als om economische- en werkgelegenheidsmotieven van groot belang is. Is van mening dat: - de regering voornemens is om een aantal rijksknooppunten aan te wijzen; indien er geen gezamenlijke lobby komt vanuit Netwerkstad de kans groot is dat het rijksknooppunt voor Overijssel niet in de Netwerkstad komt; - indien het rijksknooppunt buiten de Netwerkstad komst dan loopt men het risico dat overheidsinstellingen zich daar op termijn concentreren. Denk hierbij aan rechtbank, UWY, belastingdienst etc. - voornoemde ontwikkelingen zowel vanuit werkgelegenheid als economisch oogpunt onwenselijk zijn; - juist in de Netwerkstad een rijksknooppunt moet komen. Verzoekt het college: -
om samen met de Netwerkstad partners alles in het werk te stellen om een rijksknooppunt voor de Netwerkstad te bewerkstelligen.
-
deze motie ter kennis te brengen van de andere Netwerkstad colleges met het verzoek deze te ondersteunen en om samen te pleiten bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor een rijksknooppunt in de Netwerkstad,
En gaat over tot de orde van de dag. CDA
PvdA
SP
D66
ALA/AOV
PVA
CU
Lijst Cete
LA
GroenLinks
LKA
ChristenUnie Zwolle
hrllHI CD A swoiufptit
SP
D66
Motie Politieregio Oost De raad van de gemeente Zwolle, in vergadering bijeen op 26 september 2011,
Overwegende dat: • De minister met het wetsvoorstel nationale politie kiest voor schaalvergroting. De huidige 25 politieregio's zullen opgaan in 10 regio's op basis van de nog te herziene gerechtelijke kaart. De provincies Gelderland en Overijssel zullen samen een politieregio Oost vormen. Hiermee verdwijnen 5 politieregio's. • De politieregio Oost met afstand de grootste regio van het land wordt in oppervlakte (ruim 8.000 km2), aantal gemeenten (81), aantal veiligheidsregio's (5). Het grondgebied van Oost grenst in het noorden aan Friesland, in het zuiden aan Limburg en in het westen aan de stadspoorten van Gorinchem. Het gebied telt 3,2 miljoen inwoners, circa 20% van de hele Nederlandse bevolking. • De hoofdzetel van politie naar Nijmegen zal verschuiven en die van de rechtbank en het Openbaar Ministerie naar Arnhem. Dit heeft zeker een enorme impact op de werkgelegenheid in Zwolle. • De commissarissen van de Koningin van Gelderland en Overijssel, de Overijsselse korpsbeheerders van IJsselland en Twente met steun van een groot aantal burgemeesters in dit gebied onbalans constateren.
Spreekt uit dat: • Kijkend naar de kaart van Nederland er een te grote politieregio Oost ontstaat. De slagvaardigheid van de politie op lokaal niveau komt daardoor in het geding, de toegang voor de burger tot de rechtspraak wordt op grote afstand gezet en daardoor aangetast. Daarnaast zullen de rechtzoekende en zijn advocaat verder moeten reizen met alle extra kosten van dien. • De lokale bestuurlijke inbedding, het lokale gezag en de burgerbetrokkenheid hiermee in gevaar komen. Voor de aanpak van problemen is het van belang dat het lokale bestuur in de regio moet kunnen zeggen waar en hoe de politie wordt ingezet. Door deze lokale verankering is meer uitvoering en minder beleid en minder bureaucratie mogelijk. • Het in Oost Nederland hierdoor onmogelijk wordt te profiteren van de voordelen die het wetsvoorstel nastreeft. • De door het Rijk voorgestelde politieregio Oost opgesplitst moet worden in een regio Gelderland en een regio Overijssel. Roept het college op: • Deze motie ter kennis te brengen aan de Minister en aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer En gaat over tot de orde van de dag. ChristenUnie John van Boven
PvdA Eefke Meijerink
CDA Martijn van der Veen
WD Aly van der Vegte
Swollwacht Freddy Eikelboom
GroenLinks Michiel van Harten
D66 Hans de Vries
SP Tjitske Siderius
tyW " - 43 ^ ^
< ^ U A ^ J 2 ( A O WKQAA
ChristenUnie PvoA
SP» IBS E
Motie Artikel 62 RvO Provinciale Staten van Overijssel 2011 Motie vreemd aan de orde van de dag Aan de voorzitter van Provinciale Staten Provinciale Staten van Overijssel in vergadering bijeen op 21 September 2011 Onderwerp: wetsvoorstellen nationale politie en herziening gerechtelijke kaart De Staten, gehoord de beraadslaging, Kennisnemend van het positionpaper van de commissarissen van de Koningin in Overijssel en Gelderland, de korpsbeheerders van de politieregio's Twente en IJsselland en de Overijsselse burgemeesters over het wetsvoorstel nationale politie, d.d. 15 September 2011. Overwegende dat: • De minister met het wetsvoorstel nationale politie kiest voor schaalvergroting. De huidige 25 politieregio's zullen opgaan in 10 regio's op basis van de nog te herziene gerechtelijke kaart. De provincies Gelderland en Overijssel zullen samen een politieregio Oost vormen. Hiermee verdwijnen 5 politieregio's. • De nieuwe politieregio Oost, met hoofdzetel Nijmegen, zal gaan bestaan uit 81 gemeenten. Arnhem zal de hoofdzetel van de rechtbank worden voor Oost-Nederland. • De politieregio Oost met afstand de grootste regio van het land wordt in oppervlakte (ruim 8.000 km 2 ), aantal gemeenten (81), aantal veiligheidsregio's (5). Het grondgebied van Oost grenst in het noorden aan Friesland, in het zuiden aan Limburg en in het westen aan de stadspoorten van Gorinchem. Het gebied telt 3,2 miljoen inwoners, circa 20% van de hele Nederlandse bevolking. • De hoofdzetel van politie naar Nijmegen zal verschuiven en die van de rechtbank naar Arnhem. Dit heeft zeker een enorme impact op de werkgelegenheid in Zwolle, Almelo en Zutphen, de huidige rechtbanklocaties. Burgers vanuit bijvoorbeeld Steenwijk, Hardenberg, Enschede, Zwolle etc. mogen zich straks allemaal richten op Arnhem en Nijmegen. Dit geldt ook voor de advocatenkantoren. • Gelderland en Overijssel voorstander zijn van nationale politie en ook de doelstellingen van het wetsvoorstel onderschrijven, met uitzondering van de vorming van de nieuwe politieregio's. • De commissarissen van de Koningin van Gelderland en Overijssel, de Overijsselse korpsbeheerders van IJsselland en Twente met steun van een groot aantal burgemeesters in dit gebied onbalans constateren. Spreken uit dat: • Kijkend naar de kaart van Nederland er een te grote politieregio Oost ontstaat. De slagvaardigheid van de politie op lokaal niveau komt daardoor in het geding, de toegang voor de burger tot de rechtspraak wordt op grote afstand gezet en daardoor aangetast. Daarnaast zullen de rechtzoekende en zijn advocaat verder moeten reizen met alle extra kosten van dien. • De lokale bestuurlijke inbedding, het lokale gezag en de burgerbetrokkenheid hiermee in gevaar komen. Voor de aanpak van problemen is het van belang dat het lokale bestuur in de regio moet kunnen zeggen waar en hoe de politie wordt ingezet. Door deze lokale verankering is meer uitvoering en minder beleid en minder bureaucratie mogelijk. • Het in Oost Nederland hierdoor onmogelijk wordt te profiteren van de voordelen die het wetsvoorstel nastreeft. Provinciale Staten van Overijssel de inhoud van het positionpaper ondersteunen en de door het Rijk voorgestelde politieregio Oost gesplitst willen zien in twee politieregio's Gelderland erj Overijssel en dat zij deze splitsing ook zo willen laten opnemen in de nog te herziene gerechtelijke kaart | n dit ter kennis te brengen aan de leden van de Eerste en Tweede Kamer. En gaan over tot de orde van de dag
m3
