40 JAAR AR-CO 40 VRAGEN OVER DE VERZEKERING

40 JAAR AR-CO 40 VRAGEN OVER DE VERZEKERING

Januari 2003

Uit dezelfde reeks : – Aansprakelijkheid en verzekering van de architecten en van de andere interveniënten bij de bouw (januari 1999) – Evolutie van de begrippen verplichting, fout, schade met betrekking tot de architecturale opdracht (januari 2000) – De persoonlijke aansprakelijkheid van de architect ; een anachronisme in de markteconomie ? (B. Louveaux, januari 2001) – De ervaring met de Franse wet van 4 januari 1978, genaamd de wet Spinetta (P. Maurin, januari 2002)

©

AR-CO

De tekst mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen zo zijn herkomst volledig wordt vernoemd.

40 JAAR AR-CO 40 VRAGEN OVER DE VERZEKERING

Januari 2003

Raad van Bestuur

Jacques ARON, Voorzitter Daniel CRAET, Vice-Voorzitter Jacques DE BREUCK, Afgevaardigde bestuurder Fredy MOUREAU, Afgevaardigde bestuurder Hugo DUBOIS, Lid van het Directiecomite Jo.F. DRAPS, Lid van het Directiecomite Jean-Marie FAUCONNIER, Lid van het Directiecomite Armand SEGERS, Lid van het Directiecomite Jacques BLONDIAU, Bestuurder Michel DE WERGIFOSSE, Bestuurder Bernard HEMELEERS, Bestuurder Patrick VERSCHUERE, Bestuurder

VOORWOORD

De verzekeringsmaatschappij AR-CO beleeft dit jaar haar veertigste verjaardag. Deze samenwerkende vennootschap van beroepsmensen in de bouwwereld heeft sedert haar oprichting in 1962 een waardevolle schat aan ervaring opgedaan op een zeer gespecialiseerd domein. Met het huidige boekje, het vijfde in de reeks, wensen we dit feit te herdenken en trachten daarin, op een voor iedereen bevattelijke wijze, de bijzonderste begrippen die in de bouwverzekeringen gangbaar zijn te verklaren. Dit kleine lexicon, dat uit veertig vragen bestaat, beantwoordt, zo menen wij, aan een rechtmatige bezorgdheid voor informatie en bescherming van de verbruiker; deze bezorgdheid laat zich de laatste jaren trouwens meer en meer voelen in alle sociale bedrijvigheden. De wet van 25 juni 1992 over de landverzekeringsovereenkomst leverde reeds een waardevolle bijdrage tot opheldering in deze materie. Wij verwijzen hier slechts naar de grondprincipes die van toepassing zijn in onze sector ; wij hebben ons echter ingespannen om een inventaris op te maken van de meest gangbare verzekeringsformules in het bouwwezen en willen de aandacht vestigen op eventuele moeilijkheden die daarbij voorkomen.

5

Wij houden eraan Mevrouw Stephanie Van Caeneghem, juridisch adviseur in verzekeringsrecht, onze bijzondere dank te betuigen voor haar bijdrage aan deze studie. Zij besteedde bijzondere aandacht aan de juistheid van de antwoorden op de veertig vragen die ons het meest gesteld worden. Er wordt een steeds grotere en meer gevarieerde kennis van de beroepsmensen gevergd. Om die reden kan een verzekeringsmaatschappij, en bovendien een samenwerkende maatschappij, zich niet beperken tot haar hoofddoel namelijk : haar verzekerden dekken tegen patrimoniumverlies dat kan voortvloeien uit hun bedrijvigheid of uit hun beroepsfouten. Het is haar plicht meer en meer naar een dienstenmaatschappij te evolueren en informatie en preventieraadgeving te verstrekken. Wij hopen op deze wijze verder te kunnen blijven genieten van het vertrouwen dat de beroepsmiddens en de bouwers ons steeds zijn blijven betuigen vanaf het begin van onze bedrijvigheid.

Jacques ARON Voorzitter

6

40 JAAR AR-CO 40 VRAGEN OVER DE VERZEKERING

1. Wat is een verzekeringsovereenkomst ? Het is een overeenkomst, waarbij een partij, de verzekeraar, zich er tegen betaling van een vaste of veranderlijke premie tegenover een andere partij, de verzekeringnemer, toe verbindt een in de overeenkomst bepaalde prestatie te leveren in het geval zich een onzekere gebeurtenis voordoet waarbij, naargelang van het geval, de verzekerde of de begunstigde belang heeft dat die zich niet voordoet.

2. Welke zijn de partijen welke voorkomen op de verzekeringsovereenkomst? De verzekeringnemer is de onderschrijver van de verzekeringsovereenkomst, degene die de overeenkomst met de verzekeraar sluit. De verzekerde is, bij een schadeverzekering, degene die door de verzekering is gedekt tegen vermogensschade en bij een persoonsverzekering, degene in wiens persoon het risico van het zich voordoen van het verzekerde voorval gelegen is.

7

De verzekerde kan de verzekeringnemer zelf zijn ofwel een andere persoon, namelijk in het geval van de verzekering voor rekening van anderen waarbij de verzekeringnemer de overeenkomst onderschrijft voor rekening van de verzekerde.1 De begunstigde, degene in wiens voordeel de verzekeringsprestaties bedongen zijn. De begunstigde, dikwijls de onderschrijver zelf, ofwel de verzekerde indien hij niet de onderschrijver is, kan ook een derde persoon zijn in geval van toekenning aan een begunstigde.

3. Wetgeving en reglementen van toepassing op de verzekeringsovereenkomst in de bouw ? Ongeacht het publiek recht op de verplichtingen, kan men volgende niet beperkende lijst opstellen : - Wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst (B.S. 20 augustus 1992) en het uitvoeringsbesluit van 24 december 1992 (B.S. 31 dec. 1992). - Wet van 9 juli 1975 met betrekking tot de controle op de verzekeringsondernemingen (B.S. 27 juli 1975) en het belangrijkste uitvoeringsbesluit van 22 februari 1991 (B.S. 11 april 1991). - Wet van 4 juli 1991 op de handelspraktijken en op de voorlichting en de bescherming van de verbruiker (B.S. 29 aug. 1991).

8

- Koninklijk Besluit van 18 april 1985 dat het reglement van beroepsplichten van 29 april 1983 bekrachtigt, reglement dat werd vastgesteld door de Nationale Raad van de Orde van Architecten waarbij de verzekering van de architecten verplicht wordt, alsook de aanbeveling van 26 maart 1993 van deze raad dat de inhoud van deze verzekering verduidelijkt (B.S. 8 mei 1985). - Koninklijk Besluit van 25 jan. 2001 betreffende de tijdelijke en mobiele werkplaatsen dat de verplichte verzekering oplegt aan de coördinator veiligheid en gezondheid (B.S. 7 feb. 2001).

4. Wanneer is de overeenkomst gesloten in geval van een verzekeringsvoorstel ? Het verzekeringsvoorstel bestaat uit een formulier dat uitgaat van de verzekeraar en in te vullen is door de verzekeringnemer met het doel de verzekeraar in te lichten over de aard van de verrichting en over de feiten en omstandigheden die voor hem gegevens zijn voor de beoordeling van het risico. Dergelijk verzekeringsvoorstel betekent geen aanbod. Het verbindt noch de kandidaat verzekeringnemer, noch de verzekeraar tot het sluiten van de overeenkomst. Bij het verzekeringsvoorstel legt de verzekeraar meestal een vragenlijst voor aan de kandidaat verzekering-

9

nemer met het doel de kenmerken van het te dekken risico te kunnen bepalen.2 Na ontvangst van het degelijk ingevuld document en aan de hand van de bekomen inlichtingen, brengt de verzekering een verzekeringspolis voort die als aanbod geldt en waarvoor nog enkel de instemming van de kandidaat verzekeringnemer nodig is. De overeenkomst komt tot stand op het ogenblik dat de door de verzekeringnemer ondertekende polis terug ontvangen wordt door de verzekeraar. Het in voege treden van de polis kan echter uitgesteld worden, in dit geval gaat de dekking slechts in volgens de voorwaarden van de overeenkomst. Zo is het dat bij de meeste overeenkomsten de dekking ingaat na betaling van de eerste premie. In dit geval is dus de overeenkomst gesloten, doch de verzekeraar is geen enkele prestatie verschuldigd indien de schade veroorzaakt wordt voor de betaling van die eerste premie.

5. Wanneer is een overeenkomst gesloten in geval van een voorafgetekende polis ? Een voorafgetekende polis is een verzekeringspolis die vooraf door de verzekeraar ondertekend is en bevat een aanbod tot het sluiten van een overeenkomst onder de voorwaarden die erin beschreven zijn, eventueel aangevuld met nadere bijzonderheden die de verzekeringnemer aanduidt op de daartoe voorziene plaatsen. Het gebruik van de voorafgetekende polis vereenvou-

10

digt en versnelt het sluiten van de overeenkomst. In dit geval komt de overeenkomst tot stand bij de ondertekening van het document door de verzekeringnemer en, tenzij anders is bedongen, gaat de waarborg in de dag volgend op de ontvangst door de verzekeraar van de polis. De verzekeringnemer en de verzekeraar hebben de mogelijkheid om zich te bedenken binnen een termijn van dertig dagen. Dit wil zeggen dat zij, behalve voor de overeenkomsten met een looptijd van minder dan dertig dagen, de overeenkomst gewoonweg kunnen opzeggen. De ontbinding van de overeenkomst gebeurt op het ogenblik van de kennisgeving door de verzekeringnemer en acht dagen na kennisgeving wanneer de verzekeraar de beslissing genomen heeft.

6. Wat is een verzekering tot schadevergoeding ? Dit is een verzekering waarbij de verzekeraar zich ertoe verbindt de prestatie te leveren die nodig is om de schade die de verzekerde geleden heeft of waarvoor hij aansprakelijk is, geheel of gedeeltelijk te vergoeden. Concreet betekent dit dat het bedrag van de vergoeding toegekend door de verzekeraar, beperkt wordt tot het werkelijk door de verzekerde geleden nadeel. Dit is het tegenovergestelde van de verzekering tot uitkering van een vast bedrag waarbij de prestatie van de verzekeraar niet afhankelijk is van de omvang van de schade.

11

7. Wat is een schadeverzekering ? Dit is een verzekering waarbij de verzekeringsprestatie afhankelijk is van een onzeker voorval dat schade veroorzaakt aan iemands vermogen. Dit is het tegenovergestelde van een persoonsverzekering waarbij de verzekeringsprestatie of de premie afhankelijk is van een onzeker voorval dat iemands leven, fysieke integriteit of gezinstoestand aantast. Belangrijk is te weten dat alle schadeverzekeringen van het type vergoeding zijn tegenover de persoonsverzekeringen die hetzij van het type vast bedrag, hetzij van het type vergoeding van schade zijn.

8. Wat is een aansprakelijkheidsverzekering ? De aansprakelijkheidsverzekering is een schadeverzekering van het type schadevergoeding. Zij heeft tot doel de verzekerde dekking te geven tegen alle vorderingen tot vergoeding wegens het voorvallen van de schade die in de overeenkomst is beschreven, en zijn vermogen binnen de grenzen van de dekking te vrijwaren tegen alle schulden uit een vaststaande aansprakelijkheid. De persoon die het slachtoffer is van de schade waarvoor de verzekerde aansprakelijk is, is de benadeelde persoon. Alhoewel de benadeelde persoon geen partij van de overeenkomst is, worden hem daardoor toch

12

rechten toegekend. Inderdaad de benadeelde persoon kan rechtstreeks verhaal uitoefenen op de verzekeraar van de verantwoordelijke voor de schade.3 9. Wat is een zaakverzekering ? De zakenverzekering is eveneens een schadeverzekering van het type schadevergoeding. In tegenstelling tot de aansprakelijkheidsverzekering, die een derde vergoedt voor schade veroorzaakt door de verzekerde, vergoedt de zaakverzekering de verzekerde voor de schade die een zaak treft waar hij rechtstreeks belang bij heeft. Talrijke overeenkomsten combineren de aansprakelijkheidsverzekering en de zaakverzekering.

10. Wat is een gecombineerde of globale verzekering ? Dit is een verzekering waarbij de verzekeraar zich in eenzelfde overeenkomst tot verschillende prestaties verbindt, hetzij omwille van de gegeven dekking, hetzij omwille van de verzekerde risico’s. Zo zijn de verzekering Alle Bouwplaatsrisico’s4, de Controleverzekering5 en de verzekering de Globale van de Bouwheer6, zogenoemde globale of nog gecombineerde verzekeringen. De grond van nietigheid betreffende één van de prestaties geldt niet voor de gehele overeenkomst.

13

Indien echter de verzekeraar de waarborg met betrekking tot een of meerdere prestaties van de gecombineerde polis opzegt, dan mag de verzekeringnemer de gehele verzekeringsovereenkomst opzeggen.

11. Wat is een verzekering voor rekening ? Bij een verzekering voor rekening sluit een persoon, de onderschrijver, persoonlijk een verzekeringsovereenkomst, om dekking te geven aan een andere persoon, de verzekerde, die in geval van schade de genieter is van de prestatie van de verzekering In dit geval zijn de excepties, voorzien in de verzekeringsovereenkomst, welke door de verzekeraar tegenwerpbaar zijn aan de verzekeringnemer, eveneens tegenwerpbaar aan de verzekerde.

12. Wat is een verplichte verzekering ? De meeste verzekeringen zijn facultatief. Toch is er meer en meer bemoeiing van de wetgever om het afsluiten van verplichte verzekeringen op te leggen. De inhoud van die verplichting wordt min of meer bepaald door de wet, die ook de modaliteiten voor de controle op de onderschrijving van de verzekering bepaalt, evenals de sancties voor het niet naleven van deze verplichting. Het opleggen van een verplichte verzekering heeft meestal tot doel de benadeelde persoon te beschermen.

14

Deze geniet aldus, bij een verplichte aansprakelijkheidsverzekering, van een bijzonder regime van niet tegenwerpbaarheid van de excepties. Dit regime houdt in dat, voor zover de verzekeringsovereenkomst nog van kracht is op het ogenblik van de schade, de verzekeraar geen enkele exceptie, nietigverklaring of verval, hetzij legaal hetzij contractueel, kan tegenwerpen aan het slachtoffer. En het heeft weinig belang of de oorsprong ervan te vinden is in een feit voor of na het schadegebeuren. In het bouwwezen zijn enkel de coördinator veiligheid en gezondheid en de architect onderworpen aan de verplichte verzekering.

13. Wat is de verplichte verzekering van de coördinator veiligheid en gezondheid ? De verplichte verzekering werd opgelegd bij koninklijk besluit van 25 januari 2001 hetwelk in art. 65 voorschrijft dat « De persoon die de functie van coördinator-ontwerp of coördinator-verwezenlijking als zelfstandige uitoefent, sluit in eigen naam een verzekering tegen burgerlijke aansprakelijkheid af, waarvan de dekking rekening houdt met de omvang en de risico’s van de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen waar hij zijn functie uitoefent ». Indien de functie van coördinator veiligheid en gezondheid uitgeoefend wordt door een professioneel die overigens nog andere aansprakelijkheden op zich neemt

15

(architect, ingenieur, enz.) zal hij er over waken dat hij volledig verzekerd is voor alle risico’s die hij loopt.

14. Wat is de verplichte verzekering van de architect ? De verplichte verzekering wordt opgelegd door het reglement van beroepsplichten van de Orde van Architecten7. Art. 15 bepaalt « De architect, hetzij hij alleen werkt of in vereniging of in vennootschap, verzekert zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid, met inbegrip van zijn tienjarige aansprakelijkheid. » De voorwaarden van de verzekeringsovereenkomst worden omschreven in de Aanbevelingen van de Orde van Architecten, deze zijn echter enkel verplichtend voor de personen die onder de bevoegdheid van de Orde vallen. De titel van architect en het monopolie op de uitoefening van het beroep, verleend door de wet van 20 februari 1939, worden enkel toegekend aan een natuurlijke persoon, en het is dan ook deze die verzekerd wordt. De Orde van Architecten laat de architect toe zijn beroep uit te oefenen in een associatie of in een vennootschap, dezen kunnen bijgevolg de verzekering onderschrijven. In dit geval zal de architect er over waken dat hij de dekking van zijn verzekering niet verliest bij niet betaling van de premie door de associatie of de vennootschap. 15. Wat met de architect stagiair ?

16

De architect, die op een lijst van stagiairs ingeschreven is, mag ten persoonlijke titel al de daden van het beroep te stellen, hij alleen draagt er de beroepsaansprakelijkheid van. Om die reden is hij dus ook gehouden tot de verplichte verzekering opgelegd door het Reglement van Beroepsplichten. De stagemeester dient zijn beroepsaansprakelijkheid te dekken, inbegrepen deze van de stagiair die voor hem werkt8. Indien de stagiair volledig voor rekening van de stagemeester werkt, wordt hem toch aangeraden een verzekering te onderschrijven, al was het om zijn aansprakelijkheid te dekken voor het doen van onderzoeken, het geven van informatie of raad op professioneel gebied, in het vooruitzicht van het al dan niet werven van een opdracht. 16. Hoe gebeurt de controle op het naleven van de verplichte verzekering van de architect ? De modaliteiten van de controle worden voorzien in de Aanbeveling van de Nationale Raad van de Orde van Architecten. (N.R. 26 maart 1993) De controle berust op de verplichting, opgelegd aan de architect, om op iedere verjaardag van de verzekeringsovereenkomst, aan zijn verzekeraar een Algemeen Attest aan te vragen, waardoor aangetoond wordt dat aan de verplichting voldaan werd. De architect moet in staat zijn om steeds op vraag van zijn Raad, dit attest voor te leggen. Binnen de drie weken volgend op de vraag van zijn

17

Raad moet eveneens een Bijzonder Attest kunnen voorgelegd worden dat aantoont dat zijn beroepsaansprakelijkheid verzekerd is op het ogenblik van het verzoek van zijn Raad, of een Specifiek Attest dat aantoont dat zijn beroepsaansprakelijkheid verzekerd is voor een wel bepaald bouwwerk, alsook elk ander document dat het voldoen aan de verplichte verzekering kan aantonen. De architect dient tevens zijn Raad onmiddellijk in te lichten van de schorsing of van de opzegging van zijn verzekeringsovereenkomst.

17. Wat is de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid ? De burgerlijke beroepsaansprakelijkheid, zoals zijn naam het zelf aangeeft, is de aansprakelijkheid die de professioneel draagt bij de uitoefening van zijn beroepsactiviteit. Zij is contractueel of extracontractueel naar gelang zij haar oorsprong vindt in een contractuele relatie of daarbuiten. In het geval van de architect, omvat de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid die gedekt wordt door een verzekering over het algemeen : • de contractuele aansprakelijkheid tot aan de oplevering van de werken, t.t.z. de aansprakelijkheid voor een beroepsfout waardoor de perfecte uitvoering van de overeenkomst verhinderd wordt ; • de tienjarige aansprakelijkheid t.o.v. de bouwheer. Het is een contractuele aansprakelijkheid die loopt gedurende tien jaar vanaf de oplevering krachtens

18

artikels 1792 en 2270 van het Burgerlijk Wetboek ; • de extracontractuele aansprakelijkheid (art. 1382 en 1386 van het Burgerlijk Wetboek), met uitsluiting van de aansprakelijkheid die voortvloeit uit het gebruik van een voertuig en de aansprakelijkheid voor het personeel van de architect.

18. Hoe kan de architect zijn burgerlijke beroepsaansprakelijkheid dekken ? Er bestaan twee types van overeenkomsten : • de zogenoemde polis « loopbaan » die de beroepsaansprakelijkheid dekt voor alle opdrachten welke de architect uitvoert gedurende gans de duur van zijn beroepsactiviteit. De verzekeringsnemer of de verzekerde betaalt in het begin van het jaar een minimumpremie, deze premie is een niet terugbetaalbaar voorschot op de totale jaarlijkse premie die bepaald wordt op basis van de jaarlijkse aangifte ; • de zogenoemde polis « enig gebouw ». De verzekerde betaalt een eenmalige premie die zijn beroepsaansprakelijkheid dekt voor deze welbepaalde opdracht. Deze laatste formule, die duurder is dan de voorgaande, is vooral bedoeld voor architecten die af en toe een gebouw ontwerpen. De polis « loopbaan » en de polis « enig gebouw » dekken het geheel van de beroepsaansprakelijkheden van de architect, behalve de uitsluitingen en in geval van

19

grove schuld, welke uitdrukkelijk en beperkend in de overeenkomst opgenomen zijn9. Andere polissen omvatten een gedeeltelijke dekking van de aansprakelijkheid van de architect. Dit is het geval voor de zogenoemde verzekering « alle bouwplaatsrisico’s »10, de « controle verzekering »11 en de « tienjarige »12 verzekering. Wanneer een van deze verzekeringen onderschreven wordt voor een bepaald gebouw, wordt meestal een vermindering van de premie toegekend door de verzekeraar van de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid voor de betrokken opdracht. Het risico van deze verzekeraar wordt immers verminderd in verhouding tot de tussenkomst van de andere verzekeraars. De architect mag niet vergeten, van elke polis van dit type, een kopie te vragen voor de aanvang van de werken.

19. Kan de verzekering van de architect onderschreven worden door een burgerlijke vennootschap ? Volgens het Reglement van Beroepsplichten mag de architect zijn beroep uitoefenen in het kader van een burgerlijke vennootschap. Deze vennootschap kan optreden als verzekeringnemer, maar de architect blijft verzekerd ten persoonlijke titel inzake de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid. Het is inderdaad zo dat, volgens de in voege zijnde rechtspraak : • alleen een natuurlijke persoon de titel van architect

20

mag dragen en het monopolie bezit om het beroep uit te uitoefenen ; • elke overeenkomst gesloten door een burgerlijke vennootschap met als doel de uitvoering van een opdracht van architect, slechts geldig is indien de architecten vennoten persoonlijk aansprakelijk kunnen gesteld worden. • het diploma dat toegang geeft tot dit monopolie strikt persoonlijk is.

20. Wat is de verzekering « alle bouwplaatsrisico’s » ? Dit is een gecombineerde polis die tegelijkertijd omvat : • een zaakverzekering die de op te richten werken dekt evenals sommige onderdelen ervan gedurende de periode « opbouw - montage - proeven » en die een einde neemt bij de voorlopige oplevering of bij een gebeurtenis die in de overeenkomst als gelijkwaardig beoordeeld wordt ; • een aansprakelijkheidsverzekering van de verzekerden die vernoemd worden in de polis [meestal de bouwheer, de architect, de ingenieur, de aannemer(s)] uit hoofde van schade veroorzaakt aan derden, schade die te wijten is aan de uitvoering van de verzekerde werken. Deze waarborg kan uitgebreid worden tot de herstelling van de schade aan derden in toepassing van art. 544 van het Burgerlijk Wetboek (aansprakelijkheid zonder fout).

21

Deze polis is vooral aangewezen voor werken die uitgevoerd worden naast bestaande gebouwen waarbij deze laatsten zware risico’s lopen. De architect dient vooral te letten op het feit of de zaakverzekering meestal de vergoeding uitsluit in geval van verlies of schade voortkomend uit vergissingen, uit een gebrek of vergetelheid bij het ontwerpen van de werken, de berekeningen of de plannen, alsook de eigen gebreken van de voorgeschreven materialen. Omwille van de talrijke uitsluitingen die deze polis meestal bevat, zal de architect die haar voorschrijft of aanbeveelt, dergelijke polis met de meeste aandacht bestuderen.

21. Wat is de « controle » verzekering ? Zoals ook het geval is bij de verzekering « alle bouwplaatsrisico’s » combineert deze polis een zaakverzekering met een aansprakelijkheidsverzekering, gedurende de duur van de werken, vanaf het ontstaan van de overeenkomst tot het einde van de periode van tien jaar die volgt op de oplevering van de werken. Deze polis is afhankelijk van het sluiten van een overeenkomst met een technisch controlebureau dat aanvaard is door de verzekeraar. Deze polis wordt meestal onderschreven door de bouwheer om zijn eigen aansprakelijkheid te dekken evenals deze van de verschillende deelnemers aan het bouwwerk.

22

De « controle » verzekering omvat : A. Tijdens de oprichting van het bouwwerk • de verzekering van het goed, t.t.z. de geldelijke vergoeding van de schade aan het verzekerde bouwwerk, als gevolg van een gehele of gedeeltelijke instorting, of als gevolg van ernstige stoornissen die de stabiliteit in gevaar kunnen brengen ; • de verzekering van de aansprakelijkheid van de verzekerden (meestal de architect, de studiebureau’s, de aannemers en het controlebureau) ; • de verzekering van de aansprakelijkheid van de bouwheer voor schade aan derden, op voorwaarde dat deze schade voortvloeit uit de verzekerde werken en dat zij gebeurt vóór de oplevering van het verzekerde bouwwerk. B. Na de oplevering van het bouwwerk • de verzekering van de tienjarige aansprakelijkheid van de bouwers t.o.v. de bouwheer, krachtens art. 1792 en 2270 van het Burgerlijk Wetboek ; • de extracontractuele burgerlijke aansprakelijkheid van de bouwers t.o.v. derden en de bouwheer, krachtens art. 1382 tot 1384 en 1386 van het Burgerlijk Wetboek ; • de verzekering van de aansprakelijkheid van de bouwheer voor schade berokkend aan derden, op voorwaarde dat deze schade voortkomt van de ver-

23

zekerde werken en gebeurt binnen de tien jaar volgend op de oplevering van het verzekerde werk ; • een aanvullende dekking voor de schade aan onderdelen van het bouwwerk welk niet onder de technische controle vallen, evenals de schade aan de eigendom van de bouwheer ; • een aanvullende dekking voor de immateriële schade die geleden wordt door de bouwheer en die bepaald is in de polis, op voorwaarde dat zij het rechtstreeks gevolg is van deze schade en dat zij gebeurt binnen de tien jaar volgend op de oplevering van het verzekerde werk. De naburige goederen zijn slechts verzekerd indien aan het controlebureau, voorafgaandelijk aan de uitvoering van de werken, een plaatsbeschrijving wordt overgemaakt, evenals een plaatsbeschrijving van nazicht na de werken, beide documenten tegensprekelijk opgemaakt door een bevoegd deskundige

22. Wat is een « tienjarige » verzekering ? Het is een verzekeringspolis die de aansprakelijkheid dekt van de deelnemers aan het bouwwerk gedurende de periode van 10 jaar volgend op de oplevering van de werken. De bouwheer is daarbij verzekerd tegen burenhinder, krachtens art. 544 van het Burgerlijk Wetboek. Het is een verzekering die meestal onderschreven

24

wordt voor werken waarvan de kostprijs minder hoog is dan in het voorgaande geval, en waarvoor de opgelegde technische controle beperkt is.

23. Wat is een verzekering « burgerlijke aansprakelijkheid uitbating » ? Het is de benaming waarmede in de bouwwereld doorgaans de verzekering van de extracontractuele aansprakelijkheid tegenover derden aangeduid wordt. Deze verzekeringsovereenkomst sluit dus alles uit wat het voorwerp uitmaakt van een bouwovereenkomst. Zij dekt risico’s die niets met deze opdracht te maken hebben. Deze verzekering wordt soms als enige onderschreven door de aannemer. In het geval van de ontwerpers is de « burgerlijke aansprakelijkheid uitbating » begrepen in de waarborgen van de polis die het geheel van de contractuele en extracontractuele aansprakelijkheden dekt.

24. Wat is een verzekering « burgerlijke aansprakelijkheid voor producten » ? Ook nog genoemd aansprakelijkheidsverzekering « na de werken » of « na de levering », deze verzekering dekt de aansprakelijkheid van de aannemer voor de schade die ontstaat na de beëindiging van de werken, met uitsluiting van schade aan zijn eigen werk.

25

De kosten voor het wegnemen en terugplaatsen van de gebrekkige onderdelen, de contractuele schade en de tienjarige aansprakelijkheid blijven uitgesloten. Deze verzekering zal ter sprake komen om vooral de schade te dekken die voortvloeit uit conceptie- of uitvoeringsfouten welke aan het licht komen na de werken.

25. Wat is de verzekering « globale van de bouwheer » ? Deze polis verzekert de bouwheer voor het volgende : A. De waarborg schade • Voor de materiële schade die het gevolg is van een gebrek in het bouwwerk waardoor het gebouw geheel of gedeeltelijk kan tenietgaan of het ongeschikt maakt voor zijn bestemming, zowel tijdens de uitvoering van de werken als tijdens de tienjarige periode zoals voorzien in art. 1792 van het B.W. • Deze waarborg is ondergeschikt aan het in gebreke blijven van de interveniënt die verantwoordelijk is voor de materiële schade. Wordt in gebreke verklaard, de interveniënt die failliet is of onvermogend of zonder verblijfplaats of zonder hoofdzetel en die niet meer verzekerd is. B. De waarborg aansprakelijkheid • Voor de schade geleden door derden, ontstaan op de

26

plaats en als gevolg van de uitvoering van de werken. Deze waarborg is ondergeschikt aan het in gebreke blijven van de interveniënt wiens extracontractuele aansprakelijkheid (art. 1382 tot 1386 van het B.W.) weerhouden wordt voor de kwestieuze schade. • Deze waarborg wordt uitgebreid tot de materiële schade wanneer een gefundeerd beroep gedaan wordt op artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek (burenhinder zonder fout) dit voor zover de schade voortkomt van de verzekerde werken en de naburige gebouwen werden aangegeven. C. Aanvullende dekkingen • De verzekeraar schiet de nodige fondsen voor om de werken te kunnen verder zetten of voor de inbezitneming van het gebouw, in geval de interveniënten, die verantwoordelijk zijn voor de schade maar niet in gebreke zouden zijn, hun verantwoordelijkheid betwisten. • Een technische en juridische bijstand voor de verzekerde in het kader van de dekking van zijn aansprakelijkheid en van het voorschieten van de fondsen hierboven beschreven.

26. Welke zijn de andere aanvullende technische verzekeringen ? Er bestaan nog andere zogenoemde « technische » verzekeringen die weliswaar niet specifiek zijn voor de

27

bouwsector, maar waarvan de onderschrijving een bepaald voordeel kunnen bieden : • de verzekering « Alle Risico’s Werfmachines en onderhoud » welke de machines op de werf dekt zoals kranen, graafmachines, betonmengers, lastenliften, enz...; • de verzekering « Computers » welke elektrische en electronische installaties dekt ; • de verzekering « Montage-Proeven » welke beperkt is tot de montageperiode en tot het testen van de goede werking ; • de verzekering « Uitbatingsverliezen » welke het verlies van inkomsten dekt als gevolg van onderbreking van de activiteit van de onderneming.

27. Welke is de duur van een bouwverzekeringsovereenkomst ? De verzekeringsovereenkomsten voor de B.A. Uitbating en de B.A. Producten zijn over het algemeen jaarlijks opzegbare overeenkomsten, die stilzwijgend hernieuwd worden. De verzekering Alle Bouwplaatsrisico’s wordt gesloten voor de duur van de werken. Zij kan bijgevolg minder lang of langer dan een jaar lopen. De dekking van deze verzekering kan eventueel verlengd worden na het einde van de werken. Dit is de periode van waarborg, onderhoud of proeven. 28

De tienjaarlijkse controleverzekering wordt gesloten bij de aanvang van de werf, maar de dekking heeft slechts uitwerking bij het einde van de werken, bij de betaling van de premie en loopt dan gedurende tien jaar.

28. Wat is de solidaire aansprakelijkheid of de aansprakelijkheid in solidum ? Het gebeurt dat personen solidair aansprakelijk gesteld worden voor de schade die zij hebben veroorzaakt. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer deze personen geassocieerd zijn. De aansprakelijkheid in solidum is echter kenmerkend voor de situatie waarbij meerdere personen gelijktijdig gehouden zijn tot de herstelling van de schade omdat vastgesteld en bewezen werd dat ieder van hen, door zijn schuld, de bewuste schade veroorzaakt heeft. Zo is de aansprakelijkheid in solidum niet in tegenspraak met het princiep volgens hetwelk ieder slechts aansprakelijk is voor zijn eigen fouten, maar zij vindt haar oorsprong in het feit dat een samenloop van fouten op onlosmakende wijze geleid heeft tot de schade. De verplichting in solidum verplicht dus elke dader van de fouten tot de globale herstelling van het nadeel geleden door het slachtoffer. Deze kan tegen alle aansprakelijke personen zowel gelijktijdig als afzonderlijk tegen ieder van hen optreden en hij kan zelfs het vonnis laten uitvoeren t.o.v. de persoon die het meest vermogend zou blijken te zijn.

29

In de overeenkomst van de architect, de ingenieur, enz. met de bouwheer, kan voorzien worden dat de ontwerper slechts gehouden wordt alleen de schade te vergoeden die door zijn fout is ontstaan en dit in verhouding van zijn aandeel in de totale herstelling van de schade.

29. Wie neemt de rechtsbijstand waar van de verzekerde ? Bij aansprakelijkheidsverzekeringen is de verzekeraar verplicht de verzekerde te dekken voor elke verzoek tot verantwoorde herstelling van een schade die voorzien is in de overeenkomst. Hij dient het dus op te nemen voor de verzekerde, t.t.z. hem te verdedigen tegen een klacht van een derde. In andere verzekeringen kunnen technische en juridische bijstand behoren tot de waarborgen van de overeenkomst. Dit is het geval bij de verzekering « Globale van de Bouwheer ». De wet laat de verzekeraar tevens toe om de leiding te nemen van het geschil, t.t.z. om, in de plaats van de verzekerde, de klacht van de benadeelde persoon aan te vechten. Aan dit recht zijn echter twee beperkingen verbonden : • het is beperkt tot de burgerlijke belangen ; indien de verzekerde strafrechtelijk vervolgd wordt, dient hij zich zelf te verdedigen wegens de belangen die op het spel staan ;

30

• het geldt slechts in de mate dat de belangen van de verzekeraar en de verzekerde samenlopen. Wanneer zich een dergelijk conflict voordoet is het bijgevolg niet aan de verzekeraar om de leiding ervan op te nemen. Dit is namelijk het geval wanneer de verzekeraar zich het recht voorbehoudt om verhaal uit te oefenen op de verzekerde na vergoeding van het slachtoffer.13 De kosten van de burgerlijke vorderingen worden door de verzekeraar te laste genomen evenals de erelonen en kosten van de advocaten en de deskundigen. Hij neemt ook de gerechtelijke interesten ten laste binnen de perken voorzien in de wet. Deze tussenkomst kan zelfs verder gaan dan de perken van de waarborg.

30. Kan een geschil geregeld worden buiten het gerecht ? Zelfs indien de rechtsbijstand van de verzekerde begrepen is in de verzekering van de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid, is het voordeliger om elk geschil in der minne te trachten te regelen. De magistraten zelf geven steeds als eerste opdracht aan de deskundigen om een verzoening te betrachten. De tijd om een schikking te treffen is veel korter, de verzekerde zal vlugger bevrijd zijn van de ongemakken van een geding en zijn vrijstelling zal er ook door verminderen. Er bestaan in de bouwwereld systemen voor arbitrage en verzoening. De keuze van de scheidsrechter door de

31

partijen bindt hen aan zijn beslissingen en ontzegt hen bijgevolg de mogelijkheid om later verhaal uit te oefenen via het gerecht. Men verkiest bijgevolg meestal de verzoeningsprocedures (verzoeningscomissie of -kamer) ; men wint aldus tijd zelfs indien het geding voor de rechtbank wordt voortgezet, de partijen verbinden er zich immers toe om achteraf de vaststellingen en beslissingen van de deskundige niet meer te betwisten want zij hebben al hun grieven en opmerkingen reeds vooraf en tegensprekelijk kunnen laten gelden.

31. Kent de verzekering beperkingen van de dekking ? Buiten de gebruikelijke uitsluitingen die meestal in de verzekeringsovereenkomst opgenomen worden, wordt de dekking beperkt door de wet van 25 juni 1992 die dit als volgt verduidelijkt : - Niettegenstaande enig andersluidend beding, kan de verzekeraar niet verplicht worden dekking te geven aan hem die het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt. - Tenzij anders bedongen, dekt de verzekeraar geen schade veroorzaakt door oorlog, door burgeroorlog of door gelijkaardige feiten. Wat betreft de grove schuld, voorziet de wet van 25 juni 1992 dat de verzekeraar de schade veroorzaakt door de schuld, zelfs de grove schuld, van de verzeke-

32

ringnemer, van de verzekerde of van de begunstigde, dekt. De verzekeraar kan zich echter van zijn verplichtingen vrijmaken voor de gevallen van grove schuld die op « uitdrukkelijke en beperkende wijze » in de overeenkomst zijn bepaald. De verzekerde zal dus in zijn overeenkomst gewoonlijk een volledige lijst vinden van de feiten die als grove schuld mogen beschouwd worden. De verzekeraar kan de verzekerde, voor een wel bepaalde tekortkoming, bestraffen door hem de dekking te ontzeggen. Dit geheel of gedeeltelijk verval van de verzekeringsprestatie kan slechts bedongen worden : - wegens niet-nakoming van een bepaalde in de overeenkomst opgelegde verplichting - en mits er een oorzakelijk verband bestaat tussen de tekortkoming en het schadegeval.

32. Welke zijn de verplichtingen van de verzekeringnemer bij het sluiten van de overeenkomst ? De verzekeringnemer is verplicht bij het sluiten van de overeenkomst alle hem bekende omstandigheden nauwkeurig mede te delen die hij rederlijkerwijs moet beschouwen als gegevens die van invloed kunnen zijn op de beoordeling van het risico door de verzekeraar. Hij moet de verzekeraar echter geen omstandigheden mededelen die deze laatste reeds kende of redelijkerwijs had moeten kennen.

33

Het niet voldoen aan de verplichting tot mededelen kan zwaar bestraft worden. Er is een verschil wanneer het gaat om het opzettelijk verzwijgen of het opzettelijk onjuist mededelen van gegevens. Zo wordt de verzekeraar soms gehouden tot de overeengekomen prestatie in haar geheel of tot een gedeelte ervan, de sanctie kan bestaan in het opzeggen van de verzekeringsovereenkomst of zelfs in de nietigheid ervan.

33. Welke zijn de verplichtingen van de verzekeringnemer gedurende de loop van de overeenkomst ? De verzekeringnemer heeft de verplichting in de loop van de overeenkomst de nieuwe omstandigheden of de wijzigingen van de omstandigheden aan te geven die van aard zijn om een aanmerkelijke en blijvende verzwaring van het risico dat het verzekerde voorval zich voordoet, te bewerkstelligen.14 Wanneer hij op foutieve wijze tekortschiet aan zijn verplichting, is het mogelijk dat de verzekeringnemer slechts een gedeeltelijke tussenkomst van de verzekeraar zal bekomen ofwel een terugbetaling van de premies indien deze het bewijs aanbrengt dat hij in geen enkel geval het verzwaarde risico zou verzekerd hebben. Wanneer hij op bedrieglijke wijze tekortschiet aan zijn verplichting, is er geen enkele prestatie verschuldigd en de verzekeraar kan de premies, vervallen op het ogenblik waarop hij kennis heeft gekregen van het bedrieglijk verzuim, behouden.

34

De overeenkomst kan ook maatregelen ter voorkoming van de schade voorzien, de niet naleving ervan kan bestraft worden ingevolge een uitdrukkelijke15 ontbindende clausule of met verval16. Bij gebreke aan een bijzondere clausule, kan de verzekerde zich nochtans niet onttrekken aan het voorkomen van schade, uit hoofde van het te goeder trouw uitvoeren van de overeenkomst. De kosten die voortvloeien uit de dringende en redelijke maatregelen die de verzekerde uit eigen beweging heeft genomen om bij nakend gevaar een schadegeval te voorkomen, genoemd de reddingskosten, worden door de verzekeraar ten laste genomen, zelfs boven de verzekerde som.

34. Welke zijn de verplichtingen van de verzekerde bij een schadegeval ? De verplichtingen zijn tweeërlei : hij moet alle maatregelen nemen om de gevolgen van het schadegeval te voorkomen en te beperken en hij moet het schadegeval aan de verzekeraar melden. Bij elke verzekering van het type vergoeding, dient de verzekerde alle redelijke maatregelen te nemen om de schade te voorkomen en te beperken. Hij moet er dus over waken dat de aangebrachte schade geen andere schade teweeg brengt. De verzekerde moet, zodra mogelijk en in elk geval binnen de termijn bepaald in de overeenkomst het schadegeval aan de verzekeraar melden. Hij moet hem alle

35

nuttige inlichtingen verstrekken en op vragen antwoorden die hem worden gesteld, teneinde de omstandigheden en de omvang van de schade te kunnen vaststellen. Het niet nakomen van deze twee verplichtingen brengt dezelfde sancties mede. De verzekeraar kan aanspraak maken op een vermindering van zijn prestatie tot beloop van het door hem geleden nadeel, en bij bedrieglijk opzet kan hij zijn dekking weigeren.

35. Welke zijn de specifieke verplichtingen van de verzekerde bij een aansprakelijkheidsverzekering ? De leiding van het geschil17 door de verzekeraar brengt sommige daaraan verbonden verplichtingen mede voor de verzekerde. Hij moet alle nodige bijstand aan de verzekeraar verlenen bij het nemen van de leiding van het geschil. - Hij moet alle gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken betreffende een schadegeval onmiddellijk na de kennisgeving, de betekening of de terhandstelling ervan overmaken aan de verzekeraar, bij verzuim waarvan van de verzekerde de verzekeraar moet vergoeden voor de schade die deze geleden heeft. - Wanneer de verzekerde bij verzuim niet verschijnt of zich niet onderwerpt aan een door de rechtbank bevolen onderzoeksmaatregel, moet hij de schade die de verzekeraar zou hebben geleden vergoeden.

36

- Hij moet zich onthouden van elke daad die de rechten van de verzekeraar kan schaden bij de leiding van het geschil. Hij moet zich onthouden van elke erkenning van aansprakelijkheid, van elke transactie, aanbieding of belofte van vergoeding, zonder het akkoord van de verzekeraar.

36. Waarop moet men letten bij een polis voor aansprakelijkheidsverzekering ? Vaak is het bedrag van de premie het enige of toch het belangrijkste criterium dat in acht genomen wordt door de verzekerde. Een premie die op het eerste gezicht lager is dan deze van de concurrentie kan daarentegen nadelige bepalingen bevatten voor de verzekerde, zowel wat betreft de dekking, de vrijstelling, de berekeningswijze van de premie, enz. Wij geven hierna enkele voorbeelden : • dekking : het is geen zeldzaamheid dat het bedrag van de dekkingen per schadegeval aan een vaste grens per jaar gebonden zijn ; in de bouw echter, kunnen bepaalde schadegevallen veralgemeend worden, bijvoorbeeld omwille van ongunstige klimatologische omstandigheden ; • vrijstelling : sommige polissen indexeren de vrijstelling ; een vrijstelling die laag schijnt kan op termijn zeer nadelig uitvallen, vooral omwille van de lange duur van de juridische procedures ;

37

• premies : bij veel polissen wordt de premie gesplitst in een minimum bedrag dat te storten is bij de aanvang van het jaar en een aanvullende premie opgemaakt in functie van de uitgevoerde opdrachten ; de polissen waarbij de minimum premie aangepast wordt in functie van de activiteiten van de verzekerde gedurende de vorige jaren kunnen zeer nadelig zijn voor de verzekerde wiens activiteit vermindert : hij zal op dat ongunstige ogenblik een hoge minimum premie betalen.

37. Wat is verhaal door indeplaatsstelling van de verzekeraar ? Bij de verzekeringen van het type schadevergoeding treedt de verzekeraar, die de schadevergoeding betaald heeft, ten belope van het bedrag van die vergoeding, in de rechten en rechtsvorderingen van de verzekerde of de begunstigde tegen de aansprakelijke derden, wat ook hun grond is, contractueel of extracontractueel. Bij aansprakelijkheidsverzekeringen is verhaal door indeplaatsstelling van de verzekeraar slechts mogelijk wanneer meerderen aansprakelijk zijn voor de schade en de verzekerde solidair of in solidum is gehouden ten overstaan van het slachtoffer.18 De verzekeraar kan inderdaad in de rechten treden van de verzekerde en mede verhaal uitoefenen op de medeaansprakelijken.

38

38. Wat is recht van verhaal of regresvordering ? Het is een regresvordering van de verzekeraar van de aansprakelijkheid op de verzekeringnemer, en indien daartoe grond bestaat, op de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, wanneer hij zijn prestaties heeft moeten leveren en hij deze volgens de wet op de verzekeringsovereenkomst had kunnen vermijden of verminderen, t.t.z. in geval van uitsluiting die niet tegenstelbaar is aan de benadeelde persoon.19 De verzekeraar kan dit recht van verhaal slechts uitoefenen indien het in de verzekeringsovereenkomst opgenomen is en indien hij aan de verzekeringnemer of, in voorkomend geval, de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, kennis geeft van zijn voornemen om verhaal in te stellen zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop zijn besluit gegrond is.

39. Welke zijn de regels voor de verjaring ? De verjaringstermijn voor rechtsvorderingen die voortvloeien uit een verzekeringsovereenkomst bedraagt in principe drie jaar. Worden hier bedoeld de vorderingen van de verzekeringnemer, de verzekerde of de begunstigde op de verzekeraar tot betaling van de vergoeding, maar evenzeer de vordering van de verzekeraar op de verzekeringnemer tot betaling van de premie. Het verhaal door indeplaatsstelling door de verzekeraar vloeit niet voort uit de verzekeringsovereenkomst20 en hij behoudt bijgevolg zijn specifieke verjaringstermijn.

39

De regresvordering21 van de verzekeraar op de verzekerde verjaart na verloop van drie jaar, te rekenen vanaf de dag van de betaling door de verzekeraar. De rechtstreekse vordering van het slachtoffer22 op de verzekeraar van de aansprakelijke verjaart in principe na vijf jaar, te rekenen vanaf het schadeverwekkend feit of, indien er een strafrechtelijk misdrijf is, vanaf de dag waarop dit is gepleegd.

40. Welke zijn de wijzen waarop de verzekeringsovereenkomst beëindigd wordt ? De verzekeringsovereenkomst kan op verschillende wijzen beëindigd worden. De verzekeringsovereenkomst wordt gesloten voor een bepaalde duur, bijgevolg is de meest voor de hand liggende reden voor de beëindiging ervan het einde van de termijn, er bestaan echter andere redenen die een vervroegde beëindiging teweegbrengen : de redenen tot nietigheid en verval en deze voor opzegging. De nietigheid sanctioneert een initiële fout en veroorzaakt de nietigverklaring van de verzekeringsovereenkomst met terugwerkende kracht. De redenen voor nietigheid, buiten deze van gemeen recht, worden op specifieke wijze voorzien in de wetgeving van het verzekeringsrecht. Het verval sanctioneert het verdwijnen van een essentieel element van de verzekeringsovereenkomst, zoals

40

het belang of het risico van de verzekering, en speelt slechts in de toekomst. De opzegging van de verzekeringsovereenkomst kan steeds in der minne gebeuren : de partijen komen dan overeen om voortijdig een einde te maken aan hun verbintenis. Zij kan ook eenzijdig gebeuren volgens de hypothesen die strikt door de wet zijn vastgelegd23, zoals bijvoorbeeld het opzeggingsrecht na een schadegeval of het bijzonder geval van faillissement van de verzekeringnemer. Bij deze laatste hypothese kan een zeer delicate situatie ontstaan voor een aansprakelijk natuurlijk persoon (bijvoorbeeld de architect) die daardoor het risico loopt niet meer gedekt te worden indien zijn verzekering onderschreven werd door een vennootschap die failliet is gegaan.24 Het is bijgevolg ten zeerste aan te raden om door de vennootschap een polis te doen onderschrijven waarvan de waarborg vastgelegd wordt tot na uitdoving van de beroepsaansprakelijkheden van de verzekerde.

41

Enige verduidelijkingen betreffende sommige begrippen die gebruikt werden maar nog niet duidelijk omschreven zijn.

Schadegeval Het geheel van nadelen dat geleden wordt door de benadeelde persoon, t.t.z. niet enkel de herstellingswerken maar ook de gevolgen van de materiele schade (genotsderving, huurverlies of uitbatingsverliezen, enz.).

Beroepsfout De fout die een vakman met normale omzichtigheid, redelijkheid en waakzaamheid, niet zou begaan.

Vrijstelling Bedrag van de afrekening van het schadegeval, in de overeenkomst bepaald, dat ten laste blijft van de verzekerde.

Opdracht Tussenkomst van een verzekerde waarbij zijn beroepsaansprakelijkheid betrokken wordt. Van zodra zij omschreven is wordt de opdracht in een geschreven overeenkomst omgezet. Alle beroepsmatige tussenkom-

43

sten van een zelfde persoon krachtens een zelfde overeenkomst vormen een en dezelfde opdracht.

Premie Elke vorm van vergoeding die door de verzekeraar gevraagd wordt als tegenprestatie voor zijn verbintenissen.

(1) Zie infra, n° 11. (2) Zie vraag betreffende de verplichte aangifte van de verzekeringnemer n° 32. (3) Zie vragen n° 12 en 38 voor wat betreft het bijzonder regime van de niet tegenwerpbaarheid van de excepties in de verplichte aansprakelijkheidsverzekering. (4) Zie infra, n° 20. (5) Zie infra, n° 21.

44

(6) Zie infra, n° 25. (7) Goedgekeurd bij K.B. van 18 april 1985, zie supra, n°3. (8) Aanbeveling van de Nationale Raad van de Orde van Architecten, 21 april 1989. (9) Zie infra, n° 31. (10) Zie infra, n° 20. (11) Zie infra, n° 21. (12) Zie infra, n° 22. (13) Zie infra, n° 38. (14) Deze verplichting tot aangifte is vervat in de voorwaarden uitgebracht inzake melding van het risico bij het sluiten van de overeenkomst (zie n° 32). Deze bestaat niet bij een overeenkomst voor een levensverzekering, een ziekteverzekering of een kredietverzekering. Zij wordt bijgevolg opgelegd bij een bouwverzekering. (15) Onder voorbehoud van toepassing van oneerlijke bedingen. (16) Onder voorbehoud van de voorwaarden onder n° 31. (17) Zie supra, n° 29. (18) Zie supra, n° 28. (19) Zie supra, n° 12. (20) Zie supra, n° 37. (21) Zie supra, n° 38. (22) Zie supra, n° 8. (23) Zie de gevallen die beschouwd worden in n° 32 en 33. (24) Er is nochtans een beschermend regime insgesteld bij wet. In geval van failliet blijft de verzekering behouden ten voordele van de schuldeisers, en de verzekeraar kan de overeenkomst slechts ontbinden ten vroegste drie maanden na de faillietverklaring.

45

OVER AR-CO

Historiek In 1962 bestond er in België nog geen verzekeringsmaatschappij die de burgerlijke beroepsaansprakelijkheid van de architect wilde dekken. De risico's waren slecht gekend, niettegenstaande dat de tussenkomst van de architect, om redenen van openbare orde, reeds verplicht was sedert 1939. Het beroep was nog niet georganiseerd zoals vandaag. Het is pas in 1963 dat de wet op de oprichting van de Orde werd goedgekeurd. In 1962 werd dus, op initiatief van een aantal architecten die actief waren in een twaalftal beroepsverenigingen, een samenwerkende vennootschap voor verzekeringen opgericht met als benaming AR-CO. Alhoewel er geen verplichting meer bestaat om vennoot te zijn van de samenwerkende vennootschap om verzekerd te zijn, is vandaag nog steeds de helft van de verzekerden vennoot gebleven. Zij kunnen daardoor deelnemen aan de jaarlijkse algemene vergadering en de raad van bestuur verkiezen, en zij betuigen op die manier hun interesse voor deze democratische vorm van beheer. AR-CO bedacht voor haar verzekerden een voordelige polis die de ganse beroepsloopbaan dekt. Dank zij de verworven ervaring breidt de maatschappij haar activiteiten op gebied van verzekeringen steeds verder

46

uit tot andere ontwerpers en specialisten in de bouwsector : de ingenieur, de projectmanager, de promotor (geen aannemer), de landmeter, de deskundige, en zeer recent nog de veiligheidscoordinator. AR-CO verzekert uiteraard ook de interieurarchitect en de landschapsarchitect. De maatschappij bracht onlangs nog een nieuwe verzekering uit die genoemd wordt « de Globale van de Bouwheer ». Deze beantwoordt volop aan de bezorgdheid van talrijke kandidaat bouwers voor de gevolgen van het in gebreke blijven van bepaalde interveniënten in de bouw, die ofwel onvermogend zijn ofwel slecht of onvoldoende verzekerd zijn.

Doelstelling AR-CO heeft goed begrepen dat haar verzekerden, om wille van hun zeer diverse en gespecialiseerde activiteiten, ook buiten de gewone verzekering, gepaste raadgeving en diensten verwachten. Het ligt niet in de bedoeling van AR-CO verzekeringen te verkopen tegen de laagste prijs ten koste van de informatie en de dienst na verkoop. Een ernstige beoefenaar van het beroep is er op gesteld dat hij goed bijgestaan wordt ingeval zich een schadegeval voordoet en dat hij zo weinig mogelijk gestoord wordt in het verder zetten van zijn activiteiten : onze beheerders, deskundigen en advocaten zijn alle specialisten ter zake. Hij wenst verder op de hoogte gehouden te worden van de evolutie van de wetgeving en de rechtspraak en ook dat zijn verzekeraar hem helpt om zoveel mogelijk een schadegeval te voor-

47

komen. Meer algemeen tracht AR-CO door middel van publicaties en deelname aan diverse manifestaties (colloquia, seminaries, enz.) de praktijk van het beroep te bevorderen in het belang van haar verzekerden.

Waarborgen AR-CO biedt alle vereiste waarborgen van kredietwaardigheid. De Controledienst van de Verzekeringen, de actuaris, de bedrijfsrevisor, de boekhouder en de verantwoordelijken van de maatschappij waken over de berekening van de provisies die nodig zijn voor de afwikkeling van de gekende en toekomstige schadegevallen. Veertig jaren ervaring maken het AR-CO inderdaad mogelijk om de evolutie van de beroepsverzekering op een juiste wijze te evalueren in een land waar de aansprakelijkheid van bepaalde ontwerpers en de afloop van schadegevallen van zeer lange duur zijn.