4. voor

Nederlandse Vereniging voor Radio Amateurs

N.V.R.A.

r Ap

Ma ar t/

N.V .R

.A.

m

Ne de r

3 /4

Ha arl e

: Nr

luisterama teur s

4 00

insblad vo enig or r e V

2 il

nd e n ze

lan

d

COLOFON NEDERLANDSE VERENIGING VOOR RADIO-AMATEURS Voorzitter Secretaris Penningmeester Bestuursleden Hobby-kommissie

Redaktie en Layout

Arnold Vogelaar Martin Snoek Thijs van Straten Joop Vermeule Gert-Jan de Jong Ton Hesselman Henk van den Hof Martin Snoek Chris Zwart Pim Oosterbaan Han Vogel

-PE1AMH -PA4MRS -PA3EWQ -PA3GOO -PA3FZB -PE1BPQ -PE1BVJ -PA4MRS -PE1IDK -PD0LPU

Tel. 023-5374725 Tel. 023-5259644 Tel. 023-5275152 Tel. 023-5339392 Tel. 023-5376879 Tel. 023-5260953 Tel. 0255-536862 Tel. 023-5259644 Tel. 023-5258062 Tel. 023-5270250

De N.V.R.A. is gevestigd te Haarlem, Nederland. Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 40596151 Verenigingsgebouw : Kanariestraat 50, 2025 WC Haarlem Secretariaat : Aelbertsbergstraat 46, 2023 CP Haarlem Lidmaatschapsgeld bedraagt per jaar 27,00 euro Gezinleden betalen 50% van de jaarlijkse contributie. Gezinleden ontvangen geen verenigingsblad Postbanknummer NVRA 5118973 TNV Penningmeester Zaanenlaan 139 2023 SL Haarlem Voor meer informatie en/of opgave voor lidmaatschap kunt U schrijven naar: N.V.R.A. p/a Aelbertsbergstraat 46, 2023 CP Haarlem E-Mail: [email protected] Homepage http://www.nvra.net Ook kunt U elke woensdagavond terecht in het verenigingsgebouw aan de Kanariestraat 50 te Haarlem van 20.00 tot 23.00 uur Kopij voor het verenigingsblad kunt U inleveren bij de redaktie of opsturen naar: N.V.R.A. Kanariestraat 50 2025 WC Haarlem. Wanneer U de kopij op diskette aanlevert wordt U verzocht dit in ASCII formaat te doen. Inzendingen van kopij worden in goed vertrouwen overgenomen en komen ter verantwoording van de auteur(s) en/of inzender(s). Voor de juistheid van de ingezonden artikelen neemt de redaktie en het bestuur geen verantwoording. De redaktie houdt zich het recht voor artikelen in te korten en/of te weigeren. De in het NVRA-info opgenomen bouwbeschrijvingen en schema’s ten behoeve industrie en commeriele doeleinden is niet toegestaan zonder toestemming van de auteur. Toepassing geschiedt buiten de verantwoordelijkheid van de redaktie en het bestuur der N.V.R.A.

Overname van artikelen en schema’s is slechts toegestaan met schriftelijke toestemming van de redaktie. Er wordt uitdrukkelijk gewezen op de bepalingen van de Auteurswet.

2

NVRA

2004

Jaargang: 19

INHOUD

Pagina 3 4 8 12 14 15 17 28

AGENDA 14 apr. 16 apr. 21 apr. 24 apr. 28 apr. 5 mei. 12 mei. 19 mei. 21 mei. 22mei. 26 mei. 2 juni. 9 juni. 16 juni. 18 juni. 23 juni. 26 juni. 30 juni.

NVRA

Nummer: 3/4

Inhoud en agenda Van de voorzitter Jarig zijn ? Breedband videoverdeler Een dagje Rosmalen Uitslag vossenjacht Verslag lezing over de werking van de oscilloscoop door Jos Disselhorst PA3ACJ Cursus N en C afgerond

April, Mei en Juni 2004 Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Quant Koese PE1RJN 3e Vrijdag Verenigingsavond met de stand van zaken betreffende huisvesting en bijpraten over het \amateur televisie relais PI6ATH Aanvang 20.30 uur Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Fred Born PA1FCB 2e Vossenjacht van het seizoen 2004. Aanvang 20.30 uur. Start altijd bij ons gebouw tenzij vooraf anders is bepaald. Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Arnold Vogelaar PE1AMH Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Peter Wijdeman PD0HPA Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Marcel van Gemert PE2MAR Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Jacques Maas PL 2128 3e Vrijdag Lezing “onderwerp nog niet bekend” aanvang 20.30 uur 3e Vossenjacht van het seizoen 2004. Aanvang 20.30 uur. Start altijd bij ons gebouw tenzij vooraf anders is bepaald. Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Quant Koese PE1RJN Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Fred Born PA1FCB Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Arnold Vogelaar PE1AMH Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Peter Wijdeman PD0HPA 3e Vrijdag Lezing “onderwerp nog niet bekend” aanvang 20.30 uur Hobbyavond vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Marcel van Gemert PE2MAR 4e Vossenjacht van het seizoen 2004. Aanvang 20.30 uur. Start altijd bij ons gebouw tenzij vooraf anders is bepaald. Laatste Hobbyavond voor de zomervakantie vanaf 20.00 tot 23.00 uur. Uw gastheer is Jacques Maas PL 2128

3

VAN DE VOORZITTER Toen op 4 december 2003 een aangetekende brief van de VCPO op onze deurmat viel, gebeurde uiteindelijk datgene wat ook als eens in 2000 aan de orde was geweest. De Koningin Emmaschool op wiens schoolplein ons gebouw staat, is een school welke de laatste jaren sterk groeiende is. Deze school welke deel uitmaakt van de Verenging voor Christelijk Protestants Onderwijs is er een van het type welke op basis van haar stichtelijk karakter alleen kinderen accepteert met overeenkomstige denkbeelden. Een geliefde school waar veel ouders hun kinderen heen sturen om te vermijden dat ze worden geconfronteerd met de ideeën van anders denkenden. Het is dus in het geheel niet verwonderlijk dat deze schoolvorm groeit als kool en dus ruimte nodig heeft. De VCPO meent daarom het gebouw waarin wij in de maand mei aankomend, reeds 25 jaar ons domicilie hebben, te moeten claimen als nieuwe conclave. We gaan even met u terug in de geschiedenis. In mei 1979 werd het gebouw aan onze vereniging toegewezen aangezien wij de van de gemeente Haarlem gehuurde ruimte aan het St. Anthonius Patronaat aan de Zijlsingel moesten verlaten. Het gebouw op het schoolplein van de Koningin Emmaschool, destijds genoemd ‘noodlokaal’, was eigendom van de gemeente Haarlem. De school protesteerde heftig tegen deze beslissing. De gemeente Haarlem zette dit echter toch door en besloot dat als pleister op de wonde de VCPO de huurpenningen mocht opstrijken. De school ging hiermee akkoord en wij betaalden de huur van 1979 tot 1 juni 1987. Aangezien een verhuurder verantwoordelijk is voor het buiten onderhoud en er rond die tijd het een en ander moest gebeuren aan het ‘noodlokaal’ en de school de hoogte van de jaarlijkse huuropbrengst niet vond opwegen tegen de te maken kosten, werd destijds aan het toenmalige bestuur van onze vereniging voorgesteld dat wij zelf zouden zorg dragen voor het buiten onderhoud. Wat ook nog even vermeld moet worden is dat de gemeente Haarlem na lang aandringen van de VCPO het ‘noodlokaal’ in 1982 heeft overgedaan aan de Vereniging van Scholen met de Bijbel te Haarlem (voorloper van de VCPO). Na lang aandringen heeft het huidige bestuur eindelijk een kopie mogen ontvangen van de brief waarin deze overdracht van onroerend goed heeft plaats gevonden. De inhoud van deze brief gedateerd 28 mei 1982 luidt als volgt: ‘Naar aanleiding van Uw hierboven aangehaald schrijven inzake de overdracht van het noodlokaal, geplaatst op het terrein van de onder Uw bestuur staan de school aan het Roerdompplein 19, delen wij U mede, dat wij hierbij het onderhavige noodlokaal per 1 juni 1982 aan Uw vereniging overdragen in de staat waarin het zich thans bevindt tegen een bedrag van fl. 1,-. Als voorwaarde voor deze overdracht geldt, dat het gebruik ten behoeve van de Nederlandse Vereniging voor Zendamateurs dient te worden gecontinueerd. Wij verzoeken U voornoemd bedrag aan ons over te maken door storting op girorekening 13556 ten name van de gemeente Haarlem onder vermelding van datum en nummer van deze brief’ (einde citaat) Deze brief was ondertekend door de toenmalig burgemeester van Haarlem de heer J.Reehorst. Zover wij weten is het toenmalige bestuur van onze vereniging nooit geïnformeerd door wie dan ook inzake deze transactie. Het huidige bestuur heeft vele malen gepoogd om duidelijkheid in deze

4

NVRA

zaak te krijgen, nadat in maart 2000 de VCPO het oog op ons gebouw had laten vallen. Het was logisch dat er weinig over te vinden viel want het was allemaal middels een onderhands briefje geregeld. Blijkbaar mag dat met onroerend goed. Het was ook niet verwonderlijk dat de VCPO deze brief graag ‘onder de pet’ hield. Haar toenmalige voorzitter Helmig beweerde destijds in 2000 dat de VCPO jegens de NVRA geen herhuisvestigingsplicht zou hebben. Toen was ons niet duidelijk onder welke voorwaarde in 1982 het ‘noodlokaal’ was overgedaan aan de VCPO. In haar aangetekend schrijven van 28 november 2003 spreekt de VCPO van een ‘opzegging gebruiksovereenkomst van het gebouw Kanariestraat 50, 2025 WC Haarlem’ Wij en onze jurist zijn van mening dat er gedurende de gehele periode 1979 – 2004 sprake is van een huurovereenkomst. Er is voldoende jurisprudentie aanwezig om aan te tonen dat iemand die een andermans goed onderhoud ‘deze zaak huurt’. In plaats van huurbetaling in contanten vindt betaling plaats in ‘goederen en diensten’. Afijn dat neemt niet weg dat de VCPO, die ons gebouw destijds in eigendom heeft verkregen, uiteindelijk mag bepalen wat zij met dat eigendom gaat doen. Onze vereniging heeft zich reeds in 2000 bij de gemeente Haarlem aangemeld als zijnde ruimte zoekende. Ook wij wisten dat wij in dit gebouw niet het eeuwige leven zouden hebben. Het zal u echter niet verbazen dat de gemeente ons in de tussentijd weinig alternatieven heeft aangeboden. Ook in de periode 2000 – 2003 werd het weer wat rustiger ten aanzien van de aanspraken door de VCPO. Welnu deze ‘rust’ is nu verbroken en de VCPO heeft daarbij een termijn gesteld van 15 mei 2004. Het bestuur heeft gemeend er goed aan te doen om de gelederen zeer zeker in de decembermaand niet te moeten verontrusten. Er stond immers nog een Kerstkien voor de deur en we wilden ook de Nieuwjaarsreceptie niet vergallen. Veel zaken moesten intussen worden uitgezocht en vele brieven werden er geschreven. Op de Algemene Jaarvergadering van 20 februari 2004 werd het punt ‘huisvesting’ door ons aan de orde gesteld. Op 4 maart jl. hebben wij een gesprek gevoerd met de wethouder Grondel van de gemeente Haarlem. Hij heeft de afdeling Vastgoed van de gemeente, verantwoordelijk onder meer voor de toewijzing van ruimten aan maatschappelijke instanties, in zijn portefeuille. Het gesprek met de wethouder, waar ook een ambtenaar van de afdeling Vastgoed bij aanwezig was, verliep in een uiterst prettige sfeer. Wij hebben de wethouder onze standpunten voorgelegd. Helaas ligt geschikte ruimte binnen de gemeente Haarlem niet voor het opscheppen. Wij hebben echter duidelijk gemaakt dat wij onmogelijk met onze vereniging op straat kunnen gaan zitten. Wij hebben tevens duidelijk gemaakt dat wij begrijpen dat de school om ruimte verlegen zit, maar dat wij bezwaar zullen maken tegen de door hen ingezette procedure bij de Kantonrechter, indien wij niet uiterlijk 15 april een geschikt alternatief krijgen aangeboden. Een aantal ‘huiswerkopdrachten’ van de wethouder hebben wij inmiddels uitgevoerd. Tot op heden heeft het bestuur van de NVRA alles in het werk gesteld om voor alle partijen tot een geschikte oplossing te komen. Tot 15 april a.s. wachten wij af. Daarna komen wij weer in actie en schuwen daarbij geen enkele (rechtmatige) maatregel(en). Wij houden u natuurlijk op de hoogte. De Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering werd gehouden op vrijdag 20 februari jl. Het huidi-

NVRA

5

ge bestuur stelde zich en bloc weer beschikbaar. Er waren geen tegen kandidaten zodat de samenstelling ongewijzigd blijft. Dat is eveneens van toepassing op alle commissies en hun leden. Het verslag van de secretaris en het financieel overzicht van de penningmeester werden goedgekeurd. Dat geldt ook voor de voorgestelde begroting. De vergadering heeft tevens besloten dat het toegestaan blijft om in het gebouw te roken. Wel worden de rokers verzocht om hun rookbehoeften te minderen en zo rekening te houden met de niet-rokers. Op 12 maart jl. heeft Jos Disselhorst PA3ACJ een lezing gehouden over het onderwerp ‘het werken met de oscilloscoop’. Deze lezing werd goed bezocht en velen hadden de moeite genomen om zelf hun oscilloscoop mee te nemen. Henk PE1BVJ heeft van deze avond een leuk verslag gemaakt en de moeite genomen om de gehele theorie rondom dit meetinstrument nog eens de revue te laten passeren. Het artikel valt ook te lezen op onze website www.nvra.net (zie het hoofdstuk de ‘Laatste nieuwtjes’). Op zaterdag 20 maart jl. ging er weer een NVRA delegatie naar het Autotron te Rosmalen alwaar de 29e jaarlijkse Radio Vlooienmarkt werd gehouden. De heenreis met twee auto’s verliep zeer voorspoedig en ondanks een lange rij voor de kassa kwamen wij toch op tijd binnen. Het aanbod was wederom groter dan het jaar ervoor. Wij hadden zo allemaal ons boodschappenbriefje bij ons en ik moet zeggen, nagenoeg alles hebben wij kunnen bemachtigen. Voor Ton Ruygrok PA0JEA bemachtigden wij een goed werkende analoge satellietontvanger. Deze werd geschonken door Jasper Stempels (van voormalig Elektron uit Alkmaar) en deze zei dat Ton het bedrag voor deze ontvanger maar in de kas moest doen. Voor Fred Born PA1FCB konden we aan voordelers en aan het geprogrammeerde PIC-je voor zijn DFD4 countertje komen. Zelf kocht ik een leuk kleuren cameraatje van LG. Thuis gekomen was ik er verbaast over wat voor een goed plaatje deze camera produceerde. Er zit zelfs een instellingsmenu in waarmee ook je call in beeld kan worden gezet. Gelukkig had ik het telefoonnummer van deze handelaar genoteerd. Maar liefst 11 mensen op de club hadden ook interesse voor deze zelfde camera zodat ik telefonisch 11 camera’s heb nabesteld. Binnenkort zullen ze worden uitgeleverd. Ook Daan Tervoort PL2130 heeft zich weer niet onbetuigd gelaten. Hij kocht weer alles was los en vast zat. Als pakezels verlieten wij dan ook het gebouw zo rond 15.30 uur. Het was weer een gezellige en wel bestede dag geweest. Op de terugweg werd nog even traditiegetrouw de uitspanning ‘de Lucht’ aangedaan, alwaar de bekende Bossche Bol werd genuttigd tezamen met enkele spiritualiën. Zo tegen 18.00 uur waren wij weer in Haarlem. Op zaterdag 27 maart jl. is weer de eerste vossenjacht van de competitie 2004 van start gegaan. Er verschenen vier equipes aan de start. De twee vossen kwamen tegelijkertijd om beurten in de lucht en de jagers mochten zelf beslissen op welke vos men het eerste ging jagen. Willem PA3BMA en Menno PD0ROA hadden zich verscholen op een weggetje in de buurt van het bedrijventerrein de Hoek nabij Hoofddorp. Cor PA3CHR en Jacques PL2128 hadden een stekkie gevonden in de buurt van het station Heemstede. Drie equipes slaagden erin beide vossen te vinden. Harry PB5DX en QRP Pim moesten helaas afhaken door materiaalpech. Het was weer als vanouds een gezellige avond. De jacht in deze maand april staat gepland voor zaterdag 24 april a.s.

6

NVRA

Op de derde vrijdag in april en dat is om precies te zijn vrijdag 16 april a.s. is er weer de maandelijkse verenigingsavond. Op deze avond is er deze keer géén lezing maar hopen wij u te kunnen bijpraten over de kwestie rondom ons verenigingsgebouw. Tevens zal er aandacht worden besteed aan de vorderingen rondom de herbouw van het amateur-televisie relais PI6ATH. De avond begint zoals gebruikelijk om 20.30 uur. Een drietal leden heeft tot op heden de contributie voor 2004 nog niet voldaan. Zij ontvangen een schrijven van de penningmeester om dit alsnog te doen. Alle andere leden danken wij hartelijk voor hun betaling. Op woensdag 24 maart jl. werd op Nederland 3 om 18.30 uur de Klokhuisuitzending uitgezonden over het onderwerp radiozendamateurs. De opnames vonden plaats in de maand juni van het vorig jaar in ons gebouw en ten huize van Harry Koster PB5DX. Van vele kanten mochten wij positieve reacties ontvangen en de NVRA heeft zodoende weer een steentje bijgedragen aan de bekendheid met onze leuke hobby. Het filmpje staat inmiddels opgeslagen op ons PC instrumentarium. Als u niet in de gelegenheid bent geweest om het te bekijken, dan kunt u dat tijdens de verenigingsavonden alsnog komen doen. Heel misschien komt er binnenkort ook nog een mogelijkheid om het via onze website te aanschouwen. Op dinsdag 30 maart vond de laatste cursusavond plaats voor het N- en C examen welke begin april door het Agentschap Telecom te Nieuwegein worden afgenomen. Namens de vereniging mocht ik cursusleider Michael Klerkx PA0MKX en bartender Fred Born PA1FCB een attentie aanbieden. Ook lieten enkele cursisten zich niet onbetuigd. Langs deze weg wil ik namens het bestuur en de cursisten Michael en Fred hartelijk bedanken voor hun vele avonden van belangeloze inzet. Enkele foto’s op deze avond gemaakt kunt u in dit nummer aantreffen. Gert-Jan de Jong PA3FZB heeft de NVRA een compleet binnenwerk geschonken voor een PC. Martin PA4MRS heeft voor de vereniging een nieuwe kast aangeschaft en de hele zaak hier keurig ingebouwd en geïnstalleerd binnen de bestaande netwerk configuratie in het verenigingsgebouw. Hierdoor is de oude 66 MHz PC, welke jaren lang dienst heeft gedaan, komen te vervallen. Als u het nog niet wist: je kunt tegenwoordig ook vanaf onze club zo het Internet op. Het artikel over de voortgang inzake het ATV relais PI6ATH is inmiddels ook te lezen op de website van de NVRA. Henk PE1BVJ heeft in de index de verwijzing ‘PI6ATH’ opgenomen. Zodoende kunnen ook geïnteresseerden buiten de vereniging en die ons blad dus niet onder ogen krijgen, lezen hoe het met het ‘relais in renovatie’ gesteld is. Een ander heugelijk nieuws wat wij u reeds brachten is, dat het zeker is dat PI6ATH op de hoogste verdieping zal worden gehuisvest van de KPN toren in de Waarderpolder. Meer kunt u hierover lezen in het artikel ‘PI6ATH op de KPN toren in de Waarderpolder’ wat staat afgedrukt in het vorige blad (februari nummer 2). De firma Eurosound, gevestigd op de Kruisweg in Haarlem, heeft onlangs twee nieuwe 19Inchkasten geschonken aan de NVRA. Eén van deze twee kasten is inmiddels benut om de 70 centimeter ontvanger (439.375 MHz) in onder te brengen. Jos Disselhorst PA3ACJ heeft de ontvanger onlangs gerenoveerd en de kast van de nodige aansluitingen voorzien. Aangezien deze ontvanger werkt op 24 Volt en de plus aan massa voert, heeft Jos hiervoor inwendig een degelijke isolatie gemaakt. Gert-Jan PA3FZB heeft hierna de zaak bekabeld en afgemonteerd. De tien

NVRA

7

Jarig in April zijn ......

4 april 6 april 8 April 9 April 11 April 14 April 23 April 28 April

Pe1PKY PA3CYW PE8JAR PA1FCB PE1CPK PL 2119 PE1RJN PD0KMH

L.Schoenmakers E.J. Vermeer J. Baas F.C. Born R de Wit W.H. van der Voort Q.M. Koese T. Stienstra

Hoofddorp Bloemendaal Haarlem IJmuiden Haarlem Haarlem Haarlem Haarlem

dubbelzijdige printjes voor de Barco satellietontvangers zijn inmiddels afgedrukt en geboord. Binnenkort zal worden gestart met solderen van de SMD componenten. Ook is het ontwerp van het prototype van de audio kanalen onlangs door Hans Prantl PE1ICE afgerond. Het ontwerp van de dubbelzijdige print heeft de afmeting van 10 bij 19 centimeter en is dermate complex, dat het afdrukken van deze print bij een professioneel bedrijf is uitbesteed. Op deze audio processor print bevinden zich elk 8 kanalen. Als de print klaar is zal eerst de helft ervan worden ‘bestückt’ en worden gecontroleerd of alles naar behoren werkt. Als dat het geval is worden er nog drie printen vervaardigd, aangezien er in de toekomst 32 kanalen moeten kunnen worden bewerkt. Helaas kon met de constructie van de antennebeugels nog steeds niet worden gestart omdat er nog steeds onduidelijkheid bestaat over een aantal essentiële maatvoeringen. Verder is gebleken dat de bestaande 3 centimeter zender niet aan de door ons gestelde eisen voldoet. Er zal derhalve moeten worden omgezien naar een ander concept. Enige sponsoring is hiervoor reeds toegezegd maar het laat zich aanzien dat er nog wat extra euro’s nodig zijn. Wilt u aan het PI6ATH project een financieel steentje bijdragen, dan kunt u uw donatie overmaken op de girorekening 5118973 van de NVRA onder de vermelding ‘donatie PI6ATH’. Bij voorbaat zeggen wij u hartelijk dank voor uw gift. Verder kunt u in dit nummer weer een leuke schakelingetje aantreffen. Het betreft een video breedband versterker waarmee een vijftal zenders of monitoren kunnen worden voorzien van hetzelfde bronsignaal. Bij voldoende belangstelling zal het printje worden opgenomen in de printservice. Tot zo ver weer het verenigingsnieuws van uw voorzitter. Arnold Vogelaar PE1AMH

8

NVRA

Verslag van de algemene ledenvergadering van 20 februari 2004 De voorzitter opent de vergadering om 20:30 uur en heet een ieder welkom. Mededelingen: Er hebben zich een aantal leden afgemeld voor de vergadering, dit zijn: Michael Klerkx, Cor de Vries, Dhr. Bart, Jaap Blok, Peter Wijdeman, Gert Jan de Jong, Marcel de wit en Leo Luijsterburg. Arnold meldt dat Cor de Vries in het ziekenhuis ligt. Voor diegene die op bezoek wil heeft Arnold het adres. De vossenjachtvergadering is gehouden op 18 februari. Er zijn wat reglementen gewijzigd, maar ook dit jaar houden we in ieder geval weer maandelijks een vossenjacht. Arnold vertelt iets over de bouw van het ATV relais. De antenne’s zijn door Jos Disselhorst gemaakt en werken goed. De besturing van het relais moet nog gemaakt worden. Het relais komt te staan op de PTT toren van Haarlem. We wachten nog even met het maken van de beugels voor de antenne’s omdat we van Hans Remeeus nog wat maten moet krijgen. Tijdens een bestuursvergadering is het rookbeleid ter sprake gekomen. Sinds 1 januari is de wet verscherpt. Het voorstel is om het roken in het gebouw te verbieden en dat men enkel mag roken in de hal of buiten. Het bestuur wil dit ter stemming brengen. Van de 18 aanwezige leden stemmen er 16 tegen het voorstel en 2 leden zijn voor zodat het voorstel wordt afgewezen. De voorzitter vraagt wel om het roken te beperken. Notulen Algemene ledenvergadering van november 2003. Er zijn geen op of aanmerkingen dus deze worden goedgekeurd. Halfjaarverslag. De secretaris leest het halfjaarverslag voor. Aan de hand van dit verslag vraagt Pim Oosterbaan wie er dit jaar dan gestopt zijn met het helpen van de club. Martin Snoek meldt dat het niet alleen zo is dat mensen stoppen, maar ook b.v. minder gaan doen. Als voorbeeld noemt Martin het schoonmaken van het toilet, maar ook de hoeveelheid kopij die wordt aangeleverd is zeer laag. Aan de hand van het punt omtrent de kopij stelt Arnold dat we er dan misschien moeten aan denken om het blad geen 10 keer per jaar uit te brengen, maar bijvoorbeeld maar 5 keer. In en uitgaande post. De in en uitgaande post wordt aangehaald en hier is verder geen commentaar op. Presentatie financieel jaarverslag. Thijs deelt het verslag uit en verklaart de cijfers nader aan de leden. Rob de Wit vraagt wat de ING Privé rekening is. Thijs verteld dat dit enkel de naamgeving van de bank voor zo’n rekening is, dus geen echte privé rekening. Rob vraagt ook of er dit jaar adverteerders zijn afgevallen. Thijs meldt dat dit inderdaad twee adverteerders afgevallen zijn. Thijs meldt wel dat de omzet van de bar dit jaar enorm gestegen is en daarom vindt hij dat de barcommissie een applaus verdient wat zij dan ook direct krijgen. Dechargering van de penningmeester. Martin leest de brief voor die de kascontrole commissie heeft gemaakt. Daarin wordt de penningmeester gedechargeerd. Benoeming hobby, bar en kascontrolecommissie. Er zijn geen aan of afmeldingen voor de diverse commissies geweest, dus blijven de commissies zoals ze zijn. Bestuursverkiezing. Er zijn geen tegenkandidaten en het bestuur heeft zich verkiesbaar gesteld. Omdat er geen tegenkandidaten zijn hoeft er niet gestemd te worden en blijft het huidige bestuur aan. Presentatie van de begroting. Thijs legt de begroting uit aan de leden. Hier zijn geen vragen over en deze wordt dan ook vastgesteld. Huisvesting. Er zijn wat wijzigingen in de huisvesting en deze legt Arnold uit. Rondvraag. Er zijn geen vragen voor de rondvraag en dus sluit de voorzitter de vergadering om 22:45 uur.

NVRA

9

(Advertentie)

Swaalf natuursteen Dat wij ook: Vloer-en wandtegels, aanrechtbladen. Wastafelbladen, naambordjes, eerste steentjes. Gevelbekledingen, haardplaten, venstertabletten. Deur- en raam dorpels, snijplankjes, trapportalen. Openhaardbekledingen, soldeerplankjes. Behuizingen voor luidsprekers, sokkels. Bijzettafeltjes en ga zo maar door...........Leveren, Was nog niet overal bekend. Nu dus wel !!!! Niets is bij ons standaard, alles wordt op maat gemaakt. Als U met ideeën komt, kunnen wij ze realiseren. We hebben zeer veel keus en elk materiaal is leverbaar. Zendamateurs krijgen een voorkeursbehandeling, NVRA-leden daar boven op zelfs nog korting. U kunt ons vinden aan de Korte Verspronckweg 1, 2023 BS te HAARLEM. Telefonisch op nummer: Per fax op nummer:

023-5270080 06-53236173 023-5273279

Op internet:

http://www.swaalf.com

Wij zijn geopend maandag t/m vrijdag van 7.30 - 17.00 uur, Zaterdags van 10.00 - 13.00 uur.

Aad Swaalf PD0RLF

10

NVRA

(Advertentie)

(Advertentie)

Radiomarktaanbieding te Uitgeest; u hoeft niet naar elders: Kenwood TS2000 allmode,HF,6m,2m,70cm Kenwood TS-2000X All-band,almode HF,6m,2m,70cm + 23cm Yaesu FT-857 mobiele zendontv., 100 watt,160m-70cm Icom IC706MK2G HF zendontvanger,100 watt+50,144+430MHz Icom IC-703 zendontv.160m-6m SSB,FM,AM,CW+DSP+ant.tun,10 watt Yaesu FT1000MPMK5FIELD HF zendontvanger,100 watt,DSP Yaesu FT847 HF,50,144,430 zendontvanger,DSP filter Kenwood TM-G707E 2/70 duobander,FM, 50/35W,9K6 Bd Kenwood TM-V7E 2/70 duobander,FM, 50/35W,9K6 Bd Kenwood TH-D7E duobandportofoon,packet controller, APRS V G2.0 Icom IC-R75 allmode ontvanger,0.03-60 Mhz

(zie test RAM dec.03)

??,??,??,??,??,??,??,435,585,549,899,-

Prices in euro’s include 19% salestax(BTW)

RYS Electronics Europe BV Molenwerf 21A 1911 DB Uitgeest The Netherlands Tel: 0251 311934 Fax: 0251 314032

NVRA

Email: [email protected]

http://www.rys.nl

Onze openingstijden zijn: dinsdag t/m vrijdag 10 - 17 uur zaterdag 10 - 16 uur.

11

Breedband videoverdeler Voor het voeden van meerdere high-resolution monitoren of het voeden van meerdere ATVzenders vanuit één signaalbron hebben we een versterker nodig die naast een redelijke vermogenversterking tevens een grote bandbreedte heeft. Er kan echter niet onbeperkt versterkt worden zonder verlies aan bandbreedte. Andersom laat het streven naar een grote bandbreedte een niet al te hoge versterking toe. Met deze schakeling kunnen maar liefst vijf 75 Ohm belastingen tegelijkertijd aansturen bij een bandbreedte van minstens 30 MHz. Deze schakeling bestaat uit een verschiltrap, welke gevolgd wordt door een buffertrap in klasse A. Via een netwerk van condensatoren en weerstanden wordt de versterker tegengekoppeld, zodat een grote bandbreedte (50MHz) én een vlakke doorlaatkromme worden verkregen. De condensator C7 (470µF) houdt de versterker in toom. Bij grote belasting, bijvoorbeeld wanneer alle vijf de uitgangen worden aangesloten, wordt de tegen koppeling enig zins beïnvloed. De bandbreedte daalt dan tot 30MHz terwijl de variatie in de doorlaatkromme dan zo’n 2 dB bedraagt. De totale versterking bedraagt dan altijd nog zo’n 8 á 10 dB. De schakeling trekt ongeveer 250mA. Bij voldoende belangstelling zal het printje in de printservice worden opgenomen. Laat uw belangstelling even weten aan één van de hobbycommissieleden. Onderdelen lijst Weerstanden (alle weerstanden ¼ W)

Elco’s radiaal 25V

R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7, R9 R8 R10 R11 R12 ,R13, R14, R15, R16

C1 22µF C5 100µF C7 470µF

instelpotmeter 100 Ohm, 10mm liggend 2,2 k Ohm 6,8 k Ohm 1k Ohm 33 Ohm 680 Ohm 330 Ohm 100 Ohm 120 Ohm 4,7 Ohm

82 Ohm

Condensatoren ceramisch steek 5.08mm C2,C6,C8 C4 C9

12

Transistoren T1,T2, T3,T4 BF494 T5 2N3866 (TO-39) T6 BC140 (TO-39)

Diversen 1 LED 3mm rood 9 printpennen 1mm 2 koelvin rond voor TO-39

1n 15p 470n

NVRA

Breedband videoverdeler vervolg

Schema

Componenten opstelling

Print layout

NVRA

13

Een dagje Rosmalen. De landelijke radio vlooienmarkt. Een van de uitjes als radiozendamateur is een bezoek aan de landelijke radio vlooienmarkt in het Autotron te Rosmalen. Ook dit jaar is op 20 maart een afvaardiging van de NVRA naar Rosmalen afgereisd. Voor mij betekende dat achterlijk vroeg opstaan om op tijd mijn eerste passagier Arnold op te pikken. Daarna passagier nr 2 Daan ophalen en we kunnen naar Martin, onze chauffeur voor de reis naar Rosmalen, op weg. Met vier man wordt reis naar Rosmalen aangevangen. Zonder enige filevorming arriveren te Rosmalen bij het Autotron. We zijn nog maar net in het Autotron of we zijn Daan al uit het oog verloren. De jeugd is tegenwoordig niet te houden als zij al dat moois kunnen aanschouwen. We zullen hem vast wel ergens in de hal tegenkomen. De jacht op mooie spullen kan beginnen, maar het is drukker als voorgaande jaren. Dat wordt dus dringen bij de vele stands. Alhoewel…. er zijn veel stands bij die spullen hebben staan die wij zo de vuilnisbak in zouden kieperen. Die stands slaan we dus over. Ook zijn er stands die naar onze mening niet thuis horen op een radio vlooienmarkt maar op een computerbeurs. Deze stands hadden werkelijk niets staan wat met het radioamateurisme te maken heeft of het moet die enkele CD met HAMsoftware zijn. Onderwijl treffen we Joop en Sjaak. Met vijf man struinen we verder. We zien hier en daar prachtige artikelen staan. Wat te denken van de frequentieteller tot 12GHz van de Hongaar Gabor voor 280 Euro. Die hadden we verleden jaar ook al op de vlooienmarkt gezien en toen twijfelden we allen sterk of een aanschaf voor de vereniging verantwoord zou zijn. Het is een uitermate fraai vormgegeven teller die zijn geld dik waard is. Tot de aanschaf is het ook nu niet gekomen. Ook zien veel ATV spul. Wat te denken van een lineair voor 10GHz die van 1mW maar liefst 20 Watt maakt. Zo’n ding wordt ook gebruikt in de ATV repeater PI6ATV in IJsselstein. De prijs: 325 Euro. Of wat te denken van een compleet ATV station voor 10GHz met een output van15 Watt voor 750 Euro. Van al dat slenteren krijg je dorst en honger. Het is tijd voor een broodje en een drankje. Na de lunch wordt de zoektocht naar mooie spullen voortgezet. Hier en daar worden wat spullen aangeschaft. Zelf maak ik dankbaar gebruik van een aanbieding met SMD weerstanden. Voor 7 Euro kan ik mijn verzameling aanvullen met +/- 1500 stuks. Hetgeen waar ik gehoopt had om deze op de vlooienmarkt te vinden, een QRP antennetuner met kruismeter, staat er wel maar is flink aan de prijs dus die laat ik staan. Arnold schaft een flink aantal printboren en een kleuren CCD camera aan voor 60 Euro en wat spullen op verzoek van derden. Joop heeft weer eens iets aparts aangeschaft. Een ultrasonore reiniging kit. Een soort eierkoker waar je de te reinigen spullen in legt, met water en een beetje zeep vult, en aanzet. De ultrasonore trillingen schijnen dan hun werk te doen. We zijn benieuwd of het gaat werken. Voor we het weten is het 15.00 uur en moeten we op zoek naar Daan die zich ergens

14

NVRA

verstopt moet hebben. Als we hem treffen blijkt hij de tijd nuttig besteed te hebben. Hij heeft zoveel spullen aangeschaft dat hij hulp nodig heeft om alles mee te kunnen nemen. Om 15.30 verlaten we het Autotron. En waar we even bang voor waren blijft uit. Zonder oponthoud kunnen we de parkeerplaats verlaten. Een wonder gezien de drukte op de vlooienmarkt. Op de terugreis stoppen we even om een Bosche-bol met koffie te nuttigen. Het is honden weer buiten. Storm en regen en een zandstorm teisteren onze terugreis. Omgevallen boompjes en een omgewaaide caravan zijn de stille getuigen van de grillen der natuur. Ondanks dit arriveren we allen heelhuids thuis. Bij thuiskomst blijkt dat de kleuren CCD camera die Arnold heeft aangeschaft over onverwachte eigenschappen te beschikken. Er zit waarachtig een menu in waar mee OSD (On Screen Display) mee gemaakt kan worden. Handig dus om je Call mee in beeld te projecteren. Op woensdag 24 maart demonstreerde Arnold de camera op onze hobby avond. Er was veel belangstelling voor en Arnold zal trachten er nog 10 te bemachtigen. Henk PE1BVJ (en crew).

Uitslag eerste Vossenjacht van 2004 Dit zijn de geplande deelnemers van de vossenjacht 2004. Aan de eerste vossenjacht hebben deelgenomen: 1, 2, 3 en 4. 1 2 3 4 5 6 7 8

Stan & Marcel Arnold & Henk Martin & Joop Harry & Pim Arno & Alex Quant & Fred Gert-Jan & Sytze Raymond & Frieda

NVRA

PA4 SDV & Marcel PE1 AMH & PE1 BVJ PA4 MRS & PA3 GOO PB5 DX & QRP PL 2124 & QRP PE1 RJN & PA1 FCB PE1 FVA & PL 2103 PA3 EOJ & XYL

21:09 en 21:43 21:43 en 22:24 21:27 en 22:04 22:08 en 22:41 (gestopt, doppler defect.) niet deelgenomen niet deelgenomen niet deelgenomen niet deelgenomen

15

(Advertentie)

METRISO-1000, automatische megger,meet isolatie weerstand,tot meer dan 200megohm,met een spanning van 1000 volt(isolatie),ook mogelijkheid tot meten spanning(1000volt max,ACDC),ook te gebruiken voor het testen van h.s.p. condensatoren(lek),werkt op zes zaklantaarn batterijen(monocel),en met draagtas,zijn in zeer goede staat,getest..............€79,40

TEKTRONIX 1481R, PAL waveform monitor voor het controleren van (kleur) video signalen.........€195,-

(Advertentie)

A V I T E C H N u o o k i n

S P G P J

O H R A V

Kromhoutstraat 36-38 IJmuiden Telefoon 0255511612 www.baco-army-goods.nl Geopend: maandag 13.30 t/m 18.00 uur Dinsdag t/m Vrijdag 9.30 t/m 12.30 en 13.30 t/m 18.00 uur Zaterdag van 9.30 t/m 17.00 uur

N Y I L I P S U N D I G N A S O N I C C

S E R V I C E n i e u w e g e i n

VOOR REPARATIE VAN UW TELEVISIE, VIDEORECORDER OF AUDIO-APPARATUUR OPENINGSTIJDEN MA. T/M VRIJ. 09.00 - 17.30 UUR ZATERDAG GESLOTEN I. ENSCHEDEWEG 40 2031 CS HAARLEM TEL: (023)5512900

WIJ KOMEN OOK AAN HUIS

16

NVRA

12 maart 2004 Lezing gegeven door Jos Disselhorst PA3ACJ over de werking van een oscilloscoop. Waarschijnlijk heeft u een oscilloscoop op de plank staan. Maar weet u wel wat u er allemaal mee kunt meten? Nee.... dan was deze lezing uitermate geschikt voor u. U mocht uw eigen oscilloscoop meebrengen om er mee te leren meten. En velen hadden dit gedaan. Jos heeft meetopstelling opgezet om het een en ander uit te leggen. Jos begint zijn lezing met een beknopte beschrijving van het principe van de oscilloscoop. (zie hieronder) Het is een boeiend betoog met veel datails die middels de meegebrachte oscilloscopen voor een ieder aanschouwelijk gemaakt werden. Ademloos wordt er door de vele toehoorders geluisterd. Vele kreten en bedieningsknoppen passeren de reveu waarvan veel toehoorders de functie ervan nog niet wisten. Als dank voor de lezing kreeg Jos een lekkere attentie van het bestuur.

De werking van een osscillosscoop. De kathodestraalbuis (Cathode Ray Tube - CRT), zoals weergegeven in figuur 1, is het scherm van de oscilloscoop. Ze heeft als functie een lichtdot te visualiseren op een afstand tot het centrum van het scherm evenredig met de spanningen Ux (horizontale afstand) en Uy (verticale afstand). Hiertoe genereert men in de CRT een elektronenbundel die normaal het scherm in het centrum treft. Deze elektronenbundel ondergaat een afbuiging onder invloed van elektrostatische velden opgewekt tussen evenwijdige afbuigplaten waaraan de ingangsspanningen worden aangelegd (een horizontale afwijking onder invloed van Ux, een verticale onder invloed van Uy). Waar de elektronenstraal het met fosfor bedekte scherm treft ontstaat een lichtspot.

Figuur 1

17

NVRA

Figuur 2 De cilindervormige kathode welke door een gloeidraad indirect verhit wordt, genereert de elektronenbundel. De verhitting veroorzaakt thermische emissie van elektronen zodat er zich rond de kathode een wolk van elektronen vormt. De kathode wordt op negatieve potentiaal gebracht ten opzichte van de anode (zie verder). Een cilindrische bus die de kathode omringt (de Wehnelt) heeft een regelbare negatieve potentiaal ten opzichte van de kathode. In de Wehnelt is aan de voorkant een opening gemaakt waardoor elektronen, aangetrokken door de positieve potentiaal van de anode, kunnen ontsnappen. Naarmate de Wehnelt negatiever wordt, verkleint de elektronenwolk rond de kathode en zullen minder elektronen ontsnappen naar de anode toe. Door de potentiaal van de Wehnelt in te stellen kunnen we dus het debiet aan ontsnappende elektronen regelen. De elektronenbundel die de Wehnelt verlaat is divergent en wordt daarom door een elektromagnetische lens gestuurd. Deze lens bestaat uit drie cilinders waarvan er twee (El1 en El3) op een positieve en één (El2) op een negatieve spanning staan (ten opzichte van de potentiaal van de kathode). De lenswerking ontstaat door de negatieve potentiaal van E12 naarmate een elektron verder van de as van de cilinder afwijkt ondervindt het een sterkere afstotingskracht naar het centrum toe. De cilinders El1 en El3 dienen als anode en staan op 5 à 10 kV ten opzichte van de kathode. Ze versnellen de elektronen die uit de Wehnelt ontsnappen. De negatieve spanning op El2 bepaalt het convergentiepunt van de lens. Instelling van deze spanning laat toe de focussering van de elektronenbundel bij te regelen. Aan de uitgang van de elektromagnetische lens krijgen we dus een hoog energetische, convergerende elektronenbundel, regelbaar in debiet en focussering. Deze bundel dienen we nu te laten afbuigen evenredig met de twee spanningen Ux (horizontale afbuiging) en Uy (verticale afbuiging). Het afbuigsysteem bestaat uit twee paar evenwijdige platen, respectievelijk verticaal en horizontaal opgesteld. De afbuiging van de elektronenbundel ontstaat door het aanleggen van een elektrische spanning over deze platen: de horizontaal opgestelde platen (spanning Uy) zorgen voor een verticale afwijking van de elektronenbundel, de verticaal opgestelde platen voor een horizontale afwijking. Daar de afwijkingen niet recht evenredig zijn met de aangelegde spanningen, worden er aan de kathodestraalbuis twee speciale versterkers toegevoegd, die deze niet-lineariteit compenseren. Zo ontstaat uiteindelijk een afwijking van de elektronenbundel die evenredig is met de aan de ingang van deze versterkers aangelegde spanningen. Het scherm zelf tenslotte is bedekt met een luminescerende stof die oplicht onder

NVRA

18

invloed van het elektronenbombardement. De focussering wordt dusdanig afgeregeld dat de elektronenbundel het smalst is waar hij het scherm treft. De hoeveelheid uitgestraald licht is afhankelijk van het debiet aan elektronen dat het scherm treft, en van de energie-inhoud (de snelheid) van de elektronen. Bij een te groot elektronendebiet krijgt men echter een wazige dot op het scherm: door de random snelheidsverdeling van de elektronen bij het verlaten van de Wehnelt werkt de elektromagnetische lens niet perfect zodat we in plaats van een convergentiepunt een convergentiebol krijgen, die groter is naarmate het elektronendebiet hoger is. Om een scherp en helder beeld te bekomen moeten er dus weinig elektronen zijn met een grote energieïnhoud. Daarvoor dienen de naversnellingsanodes in de hals van de CRT. Deze worden ofwel verbonden met de meest positieve anode van de elektromagnetische lens, ofwel op eennog hogere potentiaal gebracht (tot 20 kV).

De analoge osscillosscoop XY-werking De XY-instelling dient om Uy(t) te visualiseren in functie van Ux(t). We leggen Uy(t) aan de verticale-versterker en Ux(t) aan de horizontale-versterker. Hiertoe zetten we schakelaar S5 in de XY-stand (zie steeds figuur 3). Beide ingangsspanningen worden eerst versterkt in voorversterkers Deze versterkers zijn in stappen instelbaar door de gebruiker en geijkt in Volts/Div: bij een instelling van 1mV/cm en een ingangssignaal dat over 3,2 mV varieert krijgen we op het scherm een overeenkomstige verplaatsing van 32 mm. De instelbare versterkingen variëren meestal van enkele mV/Div tot enkele V/Div. Het is ook mogelijk om met een speciale regelknop een continue regeling van de ingangsversterking te verkrijgen, doch in dat geval gaat de calibratie verloren en is de evenredigheidsconstante tussen schermverplaatsing en ingangsspanningsverandering niet langer gekend. Normaal staat deze knop in de nulstand. Voor elk ingangssignaal kunnen we kiezen tussen een AC of een DC gekoppelde ingang (schakelaar S2). Bij een AC gekoppelde ingang wordt een condensator in serie geschakeld met het ingangssignaal. De condensator filtert de gelijkspanningscomponent (en de lage frequenties) uit het signaal waardoor uitsluitend de wisselspanningscomponent overblijft. Een typische toepassing van de XY-werking is het visualiseren van Lissajous-figuren om het fase- en frequentieverband tussen twee signalen te bestuderen.

YT-werking Dit is de normale instelling van de oscilloscoop (S5 in figuur 3 in de stand YT). Ze dient om een periodiek variërende spanning Uy te visualiseren in functie van de tijd. Hiertoe leggen we aan de horizontale-versterker een zaagtandspanning aan zodat de lichtspot langzaam van links naar rechts beweegt en dan snel terug (tijdens de teruggaande beweging wordt de intensiteit van de spot op nul gebracht). Aan de verticale platen leggen we het te meten signaal Uy(t) aan zodat de lichtspot naast de lineaire beweging van links naar rechts ook een verticale verplaatsing krijgt evenredig met Uy(t). Door de helling van de zaagtand te regelen

19

NVRA

Figuur 3 kunnen we de snelheid waarmee de spot van links naar rechts beweegt regelen (hoe scherper deze helling, hoe sneller de spot beweegt). Deze helling is in stappen instelbaar met behulp van een meerstanden schakelaar geijkt in tijd/Div (variërend van enkele µs/cm tot enkele sec/cm). Een probleem treedt op indien de zaagtandfunctie niet gesynchroniseerd is met Uy. We krijgen dan telkens een tekening van Uy met een verschillende faseverschuiving. Daar Uy vele tientallen malen per seconde wordt hertekend resulteert dit in een onbruikbaar beeld. Om de zaagtand te synchroniseren met het ingangssignaal wordt een zogenaamde triggerschakeling toegevoegd. Deze krijgt als ingang het te meten (periodieke) signaal Uy(t) (figuur 3, schakelaar S3 in stand A). Op het ogenblik dat Uy(t) een bepaalde instelbare waarde bereikt en dat dUy/dt een bepaald instelbaar teken heeft, geeft deze schakeling een puls af. De zaagtandgenerator wacht op deze puls, start de zaagtand en wacht na het beëindigen van de zaagtand op een nieuwe puls. Door het regelen van de triggerspanning en het instellen van de triggerhelling kunnen we steeds hetzelfde gedeelte van het periodieke signaal Uy(t) op het scherm brengen. Deze manier van triggeren is niet geheel foutvrij. Signalen die bij het ingestelde triggerniveau en triggerhelling twee maal per periode de zaagtand triggeren zijn denkbaar. In de praktijk echter blijkt het voldoende te zijn om helling en niveau in te stellen om in de meeste gevallen een proper beeld te bekomen. In de andere gevallen kan men een extern signaal (bijvoorbeeld een blokgolf) genereren met eenzelfde periode als het te meten signaal (of heeft men een dergelijk signaal ter beschikking). In dat geval moet men triggeren op dat extern signaal: de schakelaar S3 wordt op stand Ext gezet en de zaagtand vertrekt indien het externe signaal de ingestelde spanning en helling bereikt. Een typisch voorbeeld van deze laatste situa-

NVRA

20

tie is het meten van de uitgang van een versterker waar men aan de ingang een blokgolf aanlegt. Men kan dan het beste triggeren op de blokgolf. Merk op dat een slechte keuze van het triggerniveau er voor kan zorgen dat er nooit getriggerd wordt en dat er geen beeld op het scherm komt (zie ook de uitleg van de AUTO functie later).

De “HOLD-OFF” instelling. Voor een stabiele triggering is het belangrijk dat de tijdbasisslag steeds op hetzelfde punt van de te bekijken golfvorm begint. Dit triggerpunt wordt bepaald door niveau en helling (+ of -). Neem nu de golfvorm uit figuur 4 als ingangssignaal.

Figuur 4 Iedere positieve flank van het ingangssignaal is een mogelijk triggerpunt. Pulsen 2 en 3 uit figuur 4a genereren geen triggerpuls daar de tijdbasisslag reeds begonnen is. Het is pas nadat puls 3 voorbij is dat de tijdbasisschakeling kan hertriggerd worden. Het zal dus puls 4 zijn die de tweede tijdbasisslag start. Dit is echter op het verkeerde punt van de golfvorm. Het ‘foutieve’ resulterende beeld is een overlapping van “Weergave 1” en “Weergave 2”. Met de “Holdoff”-knop wordt de terugslagtijd verlengt om alzo de triggering op puls 4 onderdrukken zoals aangegeven in figuur 4b. Eens de positieve flank van puls 4 voorbij mag de triggerschakeling terug gevoelig gemaakt worden voor triggerpulsen. Het is dan precies puls 5 die opnieuw de tijdbasis zal starten.

De twee- of meerkanaalssosscillosscoop. In vele gevallen is het nodig om meerdere signalen tegelijk op het scherm te brengen. We wensen dus meerdere signalen Uy(t) uit te zetten tegenover eenzelfde tijdas. Een eerste mogelijk-

21

NVRA

heid bestaat erin twee elektronenbundels in eenzelfde CRT te genereren. Dit gebeurt door in het elektronenkanon twee bundels elektronen te genereren en gebruik te maken van een speciale elektromagnetische lens. Elke elektronenbundel krijgt zijn eigen stel verticale platen, doch beide bundels delen eenzelfde stel horizontale platen. Een dergelijke oscilloscoop noemt men een ‘Dual Beam’ oscilloscoop. Deze methode is om technische redenen beperkt tot twee kanalen. De afwerking van het elektronenkanon dient zeer zorgvuldig te gebeuren, zodat er geen overspraak tussen beide kanalen kan optreden.

Figuur 5 Een tweede manier om meerdere signalen op het scherm te brengen bestaat erin een gewone oscilloscoop te gebruiken doch achtereenvolgens het ene en het andere signaal te visualiseren. Hiertoe brengen we aan de ingang van de verticale-versterker een elektronische schakelaar aan die snel heen en weer schakelt tussen kanaal A en kanaal B (zie figuur 3). Men spreekt dan van een ‘Dual Trace’ oscilloscoop. Er zijn twee manieren van uitvoering: Een eerste manier, de ‘Dualtrace Chopped Mode’, bestaat erin de schakelaar heel snel heen en weer te schakelen (schakelaar S1 in figuur 3 in stand ‘chopped’). We krijgen dan op het scherm een beeld zoals in figuur 5b. Dergelijke beelden worden heel snel over elkaar getekend, en daar er geen enkel verband bestaat tussen de schakelfrequentie en de frequentie van het te visualiseren signaal ontstaat een continu beeld. Het nadeel van deze methode is dat er een beeldbuis voor nodig is met een grote bandbreedte voor de verticale verplaatsing. De spot moet heel snel kunnen wisselen tussen beide signalen, veel sneller dan de signalen zelf kunnen veranderen.

NVRA

22

Deze methode levert dus problemen op bij signalen met hoge frequentie. Het alternatief is om eerst een keer het ene signaal te tekenen, en vervolgens, terwijl de spot terugkeert van rechts naar links, over te schakelen op het tweede signaal en dit te tekenen (schakelaar S1 in figuur 3 in stand ‘Alternate’). Vervolgens schakelen we weer terug naar het eerste signaal enz. Dit is de ‘Dualtrace Alternate mode’. Ze heeft als voordeel dat ze minder eist van de bandbreedte van de oscilloscoop. Het grote nadeel is dat ze slecht werkt voor traag variërende signalen. Indien het bijvoorbeeld 0.5 sec duurt om een signaal volledig te tekenen, dan zullen we effectief op het scherm eerst het ene signaal en vervolgens het tweede zien. Daar 0.5 sec veel langer is dan de nagloeitijd van fosfor in de oscilloscoop zullen we nooit beide signalen gelijktijdig zien, zodat we ook geen vergelijkingen tussen beide signalen kunnen maken, iets waar het in principe net om te doen is. ‘Dualtrace’ oscilloscopen hebben meestal de mogelijkheid om te schakelen tussen ‘Alternate’ en ‘Chopped’ mode. Voor laag frequente signalen gebruiken we de ‘chopped’ mode, voor hoog frequente de ‘alternate’ mode. Sommige oscilloscopen kiezen zelf welke mode ze gebruiken, afhankelijk van de stand van de tijdbasis. Is de tijdbasis klein (1 µsec/div) dan is de ‘chopped’ mode ingeschakeld. Is de tijdbasis groot (0.1 sec/div) dan is de ‘alternate’ mode actief. Deze methode, het schakelen tussen verschillende ingangssignalen, is uiteraard niet beperkt tot twee kanalen. Drie, vier of meerkanaalsoscilloscopen zijn met deze methode mogelijk. Naarmate het aantal signalen toeneemt worden er uiteraard steeds hogere eisen gesteld aan de bandbreedte van de beeldbuis om nog een aanvaardbaar beeld te bekomen. Figuur 3 geeft een volledig beeld van een tweekanaals-’dualtrace’-oscilloscoop. Naast de reeds besproken mogelijkheden kan de schakelaar ook vast in de ene of de andere stand gezet worden, zodat slechts een van beide signalen geselecteerd wordt. De mogelijk modes zijn dus: A, B, ‘Alternate’ of ‘Chopped’. De triggerschakeling ontvangt als ingang kanaal A, kanaal B, een Externe bron of het ‘Net’ (Eng.: MAINS), een 50 Hz sinus, afgeleid van het lichtnet. Deze laatste keuze laat toe om het signaal voortdurend op het scherm te brengen zonder rekening te houden met de periodiciteit ervan. Dit kan nuttig zijn bij metingen op niet-periodieke signalen (zoals ruis) waarbij triggeren moeilijk is. Het gekozen ingangssignaal wordt vervolgens behandeld alvorens het naar de eigenlijke triggerschakeling gaat. De verschillende keuzen voor het behandelingsnetwerk zijn: DC: Het signaal wordt hier (zonder behandeling) gewoon naar de triggerschakeling gevoerd. AC: Hierbij wordt een capaciteit in serie geschakeld met het ingangssignaal welke alle lage frequenties wegfiltert. Het triggersignaal wordt dus ontdaan van de DC-componente en van zeerlagefrequenties. Auto: Hierbij wordt het ingangssignaal geëxpandeerd, zodat we steeds een triggerpuls zullen krijgen. Het signaal aangeboden aan de triggerschakeling zal steeds een groter bereik hebben dan kan ingesteld worden met de triggerniveau-knop. Deze mode is dan ook de meest gebruikte.

23

NVRA

TV: Dit is een speciale schakeling die gebruikt wordt bij het meten op televisiesignalen. De triggering gebeurt op de synchronisatiepuls van het videosignaal. Ook laag- of hoogfrequente sperfilters zijn mogelijk als voorbehandeling van het triggeringangssignaal.

De analoge geheugenosscillosscoop De klassieke analoge oscilloscoop kan heel wat problemen niet aan. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door de beperkte schrijfsnelheid en nalichttijd van de kathodestraalbuis. Zo kent de klassieke analoge oscilloscoop problemen bij: visualisatie van eenmalige verschijnselen (bijvoorbeeld oplading van een capaciteit) visualisatie van traag verlopende verschijnselen (LF-signalen) visualisatie van zeer snelle verschijnselen (HF-signalen) Hiervoor dienen de speciale oscilloscopen beschreven in deze en volgende paragrafen Een analoge geheugenoscilloscoop kan in tegenstelling tot de klassieke analoge oscilloscoop met beperkte nalichttijd, een verschijnsel veel langer vasthouden (tot enkele uren nadat het voor het eerst op het fosfor geschreven is). Geheugenoscilloscopen gebruiken het fenomeen van emissie van secundaire elektronen. Bij het elektronenbombardement van primaire elektronen, heeft er een energieoverdracht plaats die secundaire elektronen aan het oppervlak van het doel doet vrijkomen. Het aantal elektronen dat vrijkomt hangt ondermeer af van de spanning van het doel.

Figuur 6 Figuur 6 toont de elektronenstraalbuis van de geheugenoscilloscoop. Het scherm bestaat nu uit drie lagen. De diëlektrische laag die de fosfordeeltjes bevat, een achtergrondplaat die dienst doet als de collector van elektronen en een glazen voorplaat. Er zijn hulpkanonnen toe-

NVRA

24

gevoegd. Deze hulpkanonnen genereren de hulpelektronen. De hulpelektronen bevatten weinig energie. Ze worden continu uitgezonden en bestrijken het hele scherm. Hierdoor is het scherm zwak lichtgevend. Bij het verschijnen van een signaal worden er elektronen met veel energiekracht losgelaten op het fosfor in een punt P. Er ontstaan secundaire elektronen die opgevangen worden in de collector. Punt P wordt dus positief, de overige punten blijven ongewijzigd. Het positieve punt P gaat aldus hulpelektronen aantrekken met een grotere kracht en zal nog meer oplichten. Punt P blijft elektronen aantrekken en zal nog licht geven op het scherm als er geen elektronen meer van het schrijfkanon worden aangevoerd. Nadat een signaal op het scherm geschreven is, zorgen de hulpelektronen er dus voor dat de informatie bewaard blijft. In normale werking staat de collector op een spanning van 200V. Het beeld kan gewist worden door de spanning van de collector te reduceren. Als de collectorspanning laag is, is er slechts een kleine stroom van elektronen naar de collector en wordt de positieve lading in P geneutraliseerd door de elektronen afkomstig van de hulpkanonnen.

De ‘Samplingosscillosscoop’’ Wanneer de frequentie van het te visualiseren signaal stijgt, gaat de snelheid van het schrijven van de elektronenstraal stijgen. Een hogere schrijfsnelheid betekent dat de intensiteit van het beeld vermindert. Een eerste mogelijkheid om de bandbreedte van de oscilloscoop (de maximale frequentie van de signalen, waarbij nog een duidelijk beeld bekomen wordt) te verhogen is de elektronenstraal te versnellen. Een hogere elektronensnelheid wordt bekomen door de spanning van de naversnellingsanodes te verhogen. Een tweede mogelijkheid is het gebruik van een ‘samplingoscilloscoop’. In een ‘samplingoscilloscoop’ wordt het ingangssignaal gereconstrueerd uitgaande van monsters (Eng.: samples) genomen tijdens verschillende periodes van het periodieke signaal.

Figuur 7

25

NVRA

Figuur 7 toont hoe de golfvorm gereconstrueerd wordt. Op het ogenblik dat een bemonsterings- puls voorkomt, wordt de spanning van het signaal gemeten. De elektronenbundel wordt verticaal gepositioneerd overeenkomstig deze spanning. Een volgend monster wordt genomen tijdens de volgende periode van het signaal in een iets latere positie. De elektronenstraal wordt horizontaal bewogen over een zeer korte afstand en wordt verticaal gepositioneerd volgens de nieuwe waarde van de ingangsspanning. De oscilloscoop tekent het signaal dus punt per punt. De bemonsteringsfrequentie kan tot één honderdste van de signaalfrequentie bedragen. Figuur 7 toont een vereenvoudigd blokdiagramma van de bemonsteringsschakeling. Bij elke triggerpuls start de ‘blocking’ oscillator een lineair stijgende spanning (ramp). De spanningsvergelijker vergelijkt deze spanning met de uitgang van de trapvormige-spanningsgenerator. Wanneer de twee spanningen gelijk zijn in amplitude verhoogt de generator zijn spanning met één stap. Op het zelfde ogenblik wordt een bemonsteringspuls gegenereerd waardoor een monster van het signaal aangelegd wordt aan de verticale-afbuigeenheid. De horizontale verplaatsing van de elektronenstraal wordt bepaald door de spanning van de trapgenerator.

Digitale geheugenosscillosscoop De analoge geheugenoscilloscoop heeft volgende nadelen: Het beeld kan maar een beperkte tijd bewaard blijven. Zolang het beeld bewaard moet blijven, moet de voeding van het instrument aan blijven. De lijn van het beeld is meestal niet zo fijn als bij een normale oscilloscoop. De snelheid is lager dan bij een normale oscilloscoop. Dit beperkt de mogelijke frequentie van de signalen. De kathodestraalbuis van een analoge geheugenoscilloscoop is duurder dan die van een normale oscilloscoop. Enkel één beeld kan bewaard worden. Een superieure methode om een beeld te bewaren is het gebruik van een digitale geheugenoscilloscoop. Bij deze techniek, wordt het signaal gedigitaliseerd, en bewaard in het digitaal geheugen. Een voordeel van de digitale geheugenoscilloscoop is de mogelijkheid tot verdere analyse van het gedigitaliseerd signaal bij uitlezing naar een computer.

Figuur 8

NVRA

26

Figuur 8 geeft een schematische weergave van de digitale geheugenoscilloscoop. In een digitale oscilloscoop kunnen we twee grote delen onderscheiden. Een eerste deel zorgt voor het capteren en de conditionering van het signaal. Dit gedeelte komt grotendeels overeen met een normale oscilloscoop. In plaats van het bekomen signaal naar het scherm te sturen, wordt het met behulp van een analoog/digitaal omzetter gedigitaliseerd en opgeslagen in het RAMgeheugen. Het RAM-geheugen is in feite een grote lijst van meetresultaten van de aangelegde en voorversterkte ingangsspanning. De tijdinformatie - wanneer welke meting werd verricht wordt bijgehouden door de plaats van het getal in het RAM-geheugen. De eerste RAM-locatie komt overeen met de eerste meting na de triggerpuls. De laatste geheugenplaats komt overeen met de laatste meting. De schakeling die de te meten spanning digitaliseert en het bekomen getal in het geheugen opslaat wacht in het begin op de eerste triggerpuls. Het aantal metingen per seconde wordt bepaald door de ingestelde tijdbasis. De digitale geheugenscoop biedt de mogelijkheid om te triggeren op een eenmalige puls zodat een eenmaal ingelezen signaal niet overschreven wordt. De triggerschakeling dient dan na elke triggerpuls opnieuw manueel gereset te worden. Het tweede deel van de oscilloscoop heeft geen instelmogelijkheden en doet niets anders dan het in het geheugen opgeslagen beeld naar het scherm te sturen. Dit gebeurt vele tientallen keren per seconde. De waarde opgeslagen in de eerste geheugenlocatie komt links op het scherm, de waarde in de laatste geheugenlocatie rechts. Bronnen: Jos Disselhorst & Johan Baeten

27

NVRA

Cursus N en C afgerond door PA0MKX en PA1FCB

NVRA

28

NVRA Printen Service : Prijzen van printen zijn exclusief verzending, en worden pas aangemaakt na volledige betaling. ( worden geleverd met de complete documentatie alleen aan NVRA leden of aan leden van gelieerde verenigingen.) Als gevolg van de vele bestellingen kan het zijn dat U langer moet wachten op de complete pakketten. Houd rekening met een levertijd van ongeveer 3 weken. Verder kunnen alle printen worden afgehaald in het verenigings gebouw aan de Kanariestraat 50 te Haarlem. Blad nr: 93-07 01-03 98-08 00-09 00-10 01-04 89-03 00-07 99-10 99-08 97-07 97-05 97-03 97-01 97-02 96-07 96-01 98-09 89-08 00-06 89-06 91-03 01-05 91-03 93-08 93-06 98-10 93-1/4

89-05 01-02 91-05 00-09

Print Code A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7 A8 A9 A10 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 B8 B10 C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7 C8 C9 C10 D1 D2 D3 D4 D5 D6 D7 D9

NVRA

Omschrijving Doppler peiler Prog. Callgever / diodematrix (vernieuwd) Vossenjacht ontvanger voor 144-146 MHz Video sync detector Windroosindicator met LED's (vernieuwd) Bouwpakket freq.teller tot 3 GHz volgens DFD4 Capaciteitsmeter 1pF. tot 10 uF PLL gestuurde 4 kanaals subcarriergenerator voor FM ATV Bouwpakket frequentieteller FC99 met MF aftrek Veldsterktemeter met de AD8307 Breedband signaalinjector Programmeerbare universele synthesizer ZL Convertor BAS modulator voor 2.3 GHz ATV zender ATV zender voor 2.3 GHz 30 MHz counter met MF aftrek ATV zender voor 23 cm 10 GHz ATV zender met Gunplexer IC testclip Actieve veldsterktemeter compl. met onderdelen Weerstandmeter 2 meter X-tal zender, compl. met alle onderdelen Universele baseband modulator voor ATV Voeding 0.7 tot 30 Volt / 0.07 tot 10 Amp. 7 MHz. SSB QRP transceiver ontwerp PA0NVD Weersatellietontvanger HRX-137 23 cm ATV Eindtrap onder constructie Symmetrische Actieve HF antenne onder constructie onder constructie Inductie meter Functiegenerator XR-2206 (vernieuwd) onder constructie Spectrum analyser onder constructie 23 cm ontvangstversterker voor ATV

Aantal : 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1

Euro 26.10 4.80 7.15 1.85 4.90 p.o.a 5.70 p.o.a p.o.a 1.85 0.93 10.20 4.90 8.85 8.85 5.10 10.20 10.20 6.80 10.20 4.55 21.55 p.o.a 7.95 p.o.a p.o.a 1.85

2

6.35

1 1

6.80 3.40

5

13.60

1

6.80

29

Misschien

Helpt dit !