n
C o n t r o l e
6
10
12
Positieve benadering Maasdriel
invoering Reclamebelasting Alkmaar
Controle hondenbealsting Apeldoorn
e n
I n v e n t a r i s a t i e
m a a r t
2 0 1 1
4 Controle hotels Schiphol
Toeristenbelasting in de Haarlemmermeer
LEGITIEM Legitiem is een landelijk operend controle- en inventarisatiebureau. Wij zijn gespecialiseerd in het verzamelen en controleren van gegevens en het houden van toezicht op het gebied van lokale belastingen, vergunningen en
‘Een project bekeken’
basisregistraties. In ons werk maken wij gebruik van nieuwe technieken waardoor wij efficiënt, secuur en transparant kunnen
In elke nieuwsbrief wordt een project centraal gezet en komen de betrokkenen
werken. Onze ervaren medewer-
aan het woord. Deze keer berichten wij over
kers doen daar nog een schepje
de heffing van toeristenbelasting in de
bovenop en zorgen ervoor dat
gemeente Haarlemmermeer en de
onze dienstverlening zorgvuldig en van een uitstekende kwaliteit is.
Afspraak is Afspraak Afspraak is afspraak.’ We roepen het overal. Niet omdat we dat wel goed vinden klinken, maar omdat we daadwerkelijk op deze manier willen werken. Wij beloven iets en u kunt erop vertrouwen dat we het nakomen. Daar draait het immers om in ons vak. Vertrouwen, rechtsgelijkheid en nauwkeurigheid. Dat hebben wij vertaald in onze kernwaarden: “Passie, Betrouwbaar en Verbonden”. Liefde voor het vak, streven naar continuïteit in relaties en met elkaar in gesprek blijven ook als het moeilijk wordt, staat centraal binnen onze organisatie.
Colofon Tekst Daan Appels Foto’s Lia van Ierland fotografie Ontwerp Anton Knipping Opmaak/druk Océ Business Services
LEGITIEM BV Florijnweg 11c 6883 JN VELP Postbus 11 6880 AA Velp Telefoon: 026 38 40 566 Fax: 026 38 40 569
[email protected] www.legitiem.nl
uitvoering daarvan door Cocensus.
Voorwoord
Nieuwsbrief ‘nieuwe stijl’ Wat me steeds weer verrast zijn de deadlines van onze nieuwsbrief: eind maart en eind oktober. Voor mijn gevoel heb ik de overgebleven exemplaren net pas opgeborgen, als ik alweer een telefoontje krijg van de tekstschrijver met de vraag welke onderwerpen in de nieuwe uitgave aan bod komen. Ditmaal naderde de deadline helemaal ongenadig snel. Dat had te maken met de teksten en de foto’s, maar vooral met de nieuwe lay-out van de nieuwsbrief. Na zes jaar werd het in mijn ogen tijd die aan te passen. Legitiem heeft zich ontwikkeld tot een professionele organisatie, waarin veel aandacht is voor de mensen en de dienstverlening. Die ontwikkeling moet ook zichtbaar zijn in de nieuwsbrief. Uit een klein onderzoek onder de geadresseerden bleek dat nagenoeg iedereen de
digitale. Reden voor mij om de nieuwsbrief in een nieuw jasje te steken en het aantal pagina’s uit te breiden. Wat volgde was intensief overleg met de vormgever over de nieuwe opzet en indeling. Kleurstelling, lettertype, tekstopmaak, overloopeffecten, wel of geen inhoudsopgave, het kwam allemaal aan bod. En voor je het weet is de deadline daar en is het haasten om het allemaal op tijd gereed te krijgen. Maar het is (weer) gelukt. Voor u ligt het nieuwsmagazine van Legitiem ‘nieuwe stijl’. Fullcolour en dikker dan voorheen. Ditmaal met een bijdrage van gastcolumnist mr. Sjef Leenen van de GBRD Parkstad. Nieuw is de rubriek ‘De rechter spreekt’, die wordt ingevuld door mr. Edwin Borghols van Van den Bosch & Partners. Hij beschouwt recente jurisprudentie en de gevolgen daarvan. De overige artikelen handelen als vanouds over projecten bij onze klanten en hun beleving daarbij. Ik hoop dat u net zo wordt verrast als ik. Nee, niet door de deadline, dat is mijn zorg, maar door de frisse uitstraling en de inhoud van deze nieuwsbrief. Veel leesplezier…
Toine van Ierland
3 nieuwsbrief
geïnterviewden gaf bovendien aan een papieren versie te prefereren boven een
maart 2011
naam Legitiem kent en de nieuwsbrief ook daadwerkelijk leest. Een groot deel van de
maart 2011
Bijzondere
nieuwsbrief
4
toeristenbelastingregeling Ten behoeve van de heffing toeristenbelasting door Cocensus, controleert Legitiem
p Fred den Hartog
jaarlijks ruim een derde deel van het hotelbestand van de gemeente Haarlemmermeer. Omdat de hotels op het terrein van luchthaven Schiphol onder
‘Regelmatige
Haarlemmermeer vallen, betreft het in bijna alle gevallen grote bedrijven. Cocensus
controles komen
is het bedrijf dat de gemeentelijke belastingen heft en invordert voor onder meer de gemeente Haarlemmermeer. Aan het woord adjunct-directeur Fred den Hartog
betrouwbaarheid aangifte ten goede’
van Cocensus en afdelingsmanager Wouter Bal Heffingen en Bezwaar over de specifieke problemen op en rond Schiphol.
Heffing op verblijf in plaats van overnachting en afdracht op basis van ‘omzet logies’
H
aarlemmermeer is wat de toeristenbelasting betreft in
‘omzet logies’ van de hotels. Voorzover bekend doen alleen Amsterdam,
meerdere opzichten een bijzonder geval. Zo zijn er gasten die
Rotterdam en een paar kleinere gemeenten het ook op deze manier.
niet overnachten in een hotel, maar er wel één of meerdere dagdelen verblijven. Bijvoorbeeld voor een vergadering of in
De gemeente Haarlemmermeer telt 22, veelal grote hotels, waarvan
afwachting van een aansluitende vlucht. Het betreft in Haarlemmermeer
eens in de drie jaar de aangifte toeristenbelasting wordt gecontroleerd.
dan ook een heffing op het verblijf.
Als gevolg van de 6%-regeling is de controle ingewikkelder dan bij ‘normale’ toeristenbelastingcontroles. Dat houdt verband met de
Bijzonder is eveneens de manier van heffen. De toeristenbelasting is niet
aansluiting die moet worden gemaakt op accountantsrapporten en vaak
gebaseerd op een vergoeding per verblijf, maar bedraagt 6% van de
ingewikkelde reserveringssystemen.
Cocensus
Fred Zijlstra en Wouter Bal
Cocensus is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Haarlem, Haarlemmermeer, Hillegom en Beverwijk. Hierin zijn ondergebracht de uitvoeringswerkzaamheden in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (WOZ) en de heffing en invordering van diverse gemeentelijke belastingen. Cocensus begon in januari 2007 als samenwerkingsverband van de gemeenten Haarlem en Haarlemmermeer. De doelstelling om te groeien kreeg gestalte met de toetreding van Hillegom in 2009 en Beverwijk in 2010. Een verdere verbreding wordt niet uitgesloten. Bij Cocensus werken momenteel ongeveer 100 mensen (80 fte). Het werkgebied omvat ruim 360.000 inwoners, 160.000 woningen en 17.000 niet-woningen.
Diepere slag Wouter Bal: “Ieder jaar maakt Legitiem met zeven of acht hotels zo’n diepere slag. Dan wordt de hele administratie nauwgezet doorgeplozen. Direct het eerste jaar constateerde Legitiem bij enkele bedrijven onrechtmatigheden en vorig jaar weer. In één geval ging het om een behoorlijke extra opbrengst in de vorm van een hogere aanslag en een navordering. Omdat er bedragen waren afgetrokken van de ‘omzet logies’ die niet afgetrokken hadden mogen worden. De betreffende ondernemer heeft trouwens zonder morren betaald. Daaruit leid ik af dat de controleur in de communicatie met de belastingplichtige heel duidelijk is geweest over wat er niet klopte.” De eerlijkheid gebiedt Wouter Bal te zeggen dat de controles in de gemeente Haarlemmermeer, dat jaarlijks 7,2 miljoen euro aan toeristenbelastinggeld binnensleept, niet altíjd in het voordeel van de gemeente uitvallen. “Dat klopt. De controleurs zijn ook gestuit op een hotel dat teveel had betaald. Dat is all in the game. Het bedrag waar het om ging hebben we keurig teruggestort.” Adjunct-directeur Fred den Hartog van Cocensus is vooral blij dat de controles goed zijn geregeld. “Het is belangrijk om te controleren. De hotels weten nu dat we eens in de drie jaar bij ze op de stoep staan. In het verleden was dat niet zo en daarmee werk je onduidelijkheid in de hand. Ik durf te stellen dat regelmatige controles, zoals we het nu doen, de betrouwbaarheid van de aangiften ten goede komen. En uiteindelijk is iedereen daar bij gebaat.”
‘Administratie hotel doorlichten is een vak apart’ Cocensus is zeer tevreden over de manier waarop Legitiem haar werk doet. Dat heeft niet alleen te maken met de forse extra inkomsten die de afgelopen jaren door het Velpse bedrijf zijn gegenereerd (zie hoofdartikel). Ook de manier van werken, het inzetten van gekwalificeerde medewerkers en de kennis van de branche spelen een rol. Fred den Hartog: “De controle op de Gevraagde toeristenbelasting is zeer specialistisch en ongevraagde werk. Dus ga je zoeken naar een bedrijf dat dat goed kan. Dat Legitiem de afgeadviezen lopen jaren voor meerdere belastingen onze ‘huiscontroleur’ is geworden, zegt genoeg. Ze doen wat ze beloven en zijn erg kundig. Het doorlichten van de administratie van een hotel is echt een vak apart. Dat vak beheersen ze tot in de puntjes.” Ook Wouter Bal is vol lof. “Legitiem levert ons per hotel een compleet en helder rapport, ze communiceren goed en geven gevraagd en ongevraagd advies. Op voorspraak van hen hebben we bijvoorbeeld direct na het eerste controlejaar de verordening en het aangifteformulier aangepast. De opbouw van het aangiftebiljet sloot niet aan bij de werkwijze die in de hotelbranche binnen de financiële administratie gebruikelijk is. Dankzij de aanpassing van het formulier is het doen van aangifte eenvoudiger geworden voor de belastingplichtige.” Over de forse extra opbrengst bij enkele hotels is Wouter Bal ook heel duidelijk. “In het verleden hebben we gewerkt met andere bedrijven en in die tijd hebben de controles nooit wat opgeleverd. Terwijl Legitiem nu bij twee opeenvolgende controleronden fouten ontdekt. Dat zegt iets over de kwaliteit die wordt geleverd.”
5 nieuwsbrief
voor hotels rond Schiphol
maart 2011
Adjunct-directeur Fred den Hartog: “Hoe groter het werkgebied, hoe efficiënter we kunnen werken. Hoe goedkoper ook. Bij de oprichting in 2007 hebben we gezegd binnen vier jaar een besparing van 25% te willen realiseren. Dat is gelukt en daar zijn we trots op. Voor Hillegom en Beverwijk is dat een belangrijke overweging geweest tot Cocensus toe te treden.”
Arbeidsmigranten die niet kenbaar maken dat ze tijdelijk ergens woonachtig zijn. Het is een probleem waar steeds meer gemeenten tegenaan lopen. Als bedrijf dat zich bezighoudt met controle en inventarisatie is Legitiem in razend tempo gespecialiseerd
Maasdriel kiest
A
rbeidsmigranten die langer dan vier maanden in Maasdriel verblijven zijn verplicht zich in te schrijven in de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA). Dat levert de gemeente een hogere algemene uitkering op van het rijk. Verblijven ze minder dan vier maanden in de
gemeente en zijn de arbeidsmigranten niet ingeschreven in de GBA, dan vallen ze onder de toeristenbelasting en komt er via dat kanaal extra geld binnen. Zo zijn de
geraakt in deze materie. Onderstaand het
regels en die zijn er niet voor niets.
relaas van wethouder Cees Sips en
“Inderdaad”, zegt wethouder Cees Sips. “Maar de praktijk is dat lang niet al die mensen zich bij ons melden en ook de huiseigenaren laten niet altijd van zich horen.
coördinator financieel beheer Hans
Terwijl het gewoon om geld gaat. De toeristenbelasting bedraagt bij ons 1,25 euro per overnachting. In de wandelgangen hoorde je verhalen dat het misschien wel om
Hanegraaf van de gemeente Maasdriel over
3.000 mensen zou gaan die hier tijdelijk verblijven. Reken maar uit.”
het onderzoek naar de verblijfslocaties van
Maasdriel was benieuwd of de verhalen kloppen en waar die arbeidsmigranten dan
april 2011
verblijven. De gemeente besloot het uit te laten zoeken. Legitiem, dat een eerdere
arbeidsmigranten in hun gemeente.
opdracht in het kader van de toeristenbelasting tot volle tevredenheid uitvoerde,
Geen heksenjacht op ondernemers die onderdak bieden aan arbeidsmigranten
nieuwsbrief
6
‘Het gaat wel gewoon om geld’
voor positieve benadering ‘Controleurs hebben weinig tegenwerking ondervonden’
kreeg de opdracht. Drie maanden later was ‘Maasdriel’ veel wijzer. Legitiem rapporteerde dat ongeveer 700 migranten waren gelokaliseerd. En dat in de wintermaanden, terwijl er in het Maasdrielse veel seizoensarbeid wordt verricht.
Niet rijk gerekend Speciaal aangifteformulier
over welke aantallen we het hebben. Met de informatie die ons is
Net als wethouder Sips verwacht Hans Hanegraaf er in goed overleg met
aangereikt gaan we aan de slag. Daarbij kiezen we voor een positieve
de migranten en verblijfsbieders uit te komen. “We maken het ze
benadering. Het is niet de bedoeling een heksenjacht te ontketenen op
gemakkelijk. Bijvoorbeeld met het speciale aangifteformulier dat we
ondernemers die migranten onderdak bieden. We gaan met ze in gesprek
hebben ontwikkeld. De sfeer tijdens de gesprekken met vertegenwoor
in de verwachting dat we er samen op een goede manier uitkomen.”
digers van de bedrijven die bemiddelen en huisvesten is ook goed. Ik proef begrip voor onze stellingname dat buitenlanders ook belasting
Het onderzoek naar de verblijfadressen werd begeleid door Hans
moeten betalen als ze hier verblijven.”
Hanegraaf van de gemeente Maasdriel. Hij leverde de controleurs een lijst met ‘verdachte’ panden en adressen en verzorgde enkele keren de
Tijdens het onderzoek bleek ook dat verblijf wordt geboden op de gekste
noodzakelijke terugkoppeling naar andere gemeentelijke afdelingen als
plaatsen. Van luxe villa’s tot tourcaravans en van hotels tot boeren
burgerzaken en bouw- en woningtoezicht.
schuren. Belangrijker echter vindt Hans Hanegraaf dat er qua leefomstandigheden weinig misstanden zijn geconstateerd. “Bijna alle woonruimten
Twee oud-rechercheurs, tegenwoordig werkzaam voor Legitiem, gingen
die de controleurs van Legitiem zijn tegengekomen voldeden aan de
met de informatie op pad. Soms overdag, maar vaak ook’s avonds en ’s
minimale eisen wat betreft wooncomfort. Dat betekent dat huiseige
nachts werden adressen nagetrokken en werd gekeken waar auto’s met
naren in Maasdriel geen misbruik van de situatie maken. Een prettige
buitenlandse kentekenplaten stonden geparkeerd. Zonodig belden de
bijkomstigheid.”
controleurs aan om een vermoeden al dan niet bevestigd te krijgen. Ook voerden ze gesprekken met ondernemers, detacheringbureaus en arbeidsmigranten zelf om informatie te krijgen over de wijze van huisvesten en de locaties van de verblijfsadressen. Uiteindelijk bleek dat er in de gemeente Maasdriel een aantal grote spelers actief is. Bedrijven die bemiddelen in buitenlandse arbeids krachten en tevens de huisvesting verzorgen. Voor een deel in Maasdriel en voor een deel in buurgemeenten. Hans Hanegraaf: “Er is veel boven water gekomen en de controleurs hebben weinig echte tegenwerking ondervonden. Van ongeveer 400 arbeidsmigranten hebben we inmiddels keihard aan kunnen tonen dat ze in de gemeente verblijven. Daarover gaan we in overleg met de verblijfsbieders. De migranten moeten zich inschrijven in het GBA als ze verwachten hier langer dan vier maanden te verblijven, of de verblijfsbieder is verplicht toeristenbelasting te heffen en af te dragen.” t Wethouder Cees Sips voor een
zogenaamd ‘Polen’ hotel
Jeroen Hooijmans en Hans Hanegraaf u
Geen misstanden wat betreft huisvesting
7 nieuwsbrief
niet rijk gerekend. Veel meer overheerst de tevredenheid dat we nu weten
maart 2011
Van teleurstelling is bij Cees Sips geen sprake: “We hadden ons echt nog
maart 2011
‘Iedereen is welkom, maar houd je aan de regels’
nieuwsbrief
8
Jaarlijkse controle in Spijkenisse om systeem op orde te houden
Leegstand of toch bewoond? De systemen van gemeenten laten zien welke woningen
slagen. Dat is rechtvaardig ten opzichte van alle andere inwoners die ook gewoon belasting betalen en het levert geld op voor de
leegstaan. Maar of ze ook daadwerkelijk
gemeentekas.”
niet worden bewoond, kan alleen met een controle
Voordat de controleurs de werkpakketten krijgen, screenen medewerkers van de afdeling Belastingen het bestand leegstaande woningen. Huizen
worden vastgesteld. Voor de gemeente Spijkenisse
die op de nominatie staan te worden gesloopt worden eruit gehaald. evenals woningen die zijn verkocht, maar die door de nieuwe eigenaren
voert Legitiem jaarlijks zo’n onderzoek uit.
nog niet worden bewoond. Bijvoorbeeld omdat er nog werkzaamheden in verricht moeten worden.
Pim de Jong, hoofd van de afdeling Belastingen in de Zuid-Hollandse gemeente, over het hoe en waarom.
Verhuur Pim de Jong: “Wat je regelmatig ziet, is dat huizen die voor een langere periode te koop staan worden verhuurd. Die huurders, vaak buitenlandse
O
werknemers, schrijven zich vervolgens niet in. Daar treden we tegenop. p een bestand van ongeveer 30.000 woningen telt Spijkenisse
Iedereen is welkom in Spijkenisse, maar houd je wel aan de regels.”
een leegstand van tussen de 350 en 400 woningen. Iets meer dan 1%. Het zijn de adressen van die woningen die de
Deember 2010 heeft Legitiem de laatste controle uitgevoerd, met het oog
controleurs van Legitiem mee krijgen als ze op pad gaan.
op de beschikkingen die vanaf 31 januari zijn opgesteld. De snelheid
Gemiddeld komen uit zo’n onderzoek enkele tientallen woningen aan het
waarmee Legitiem informatie kan aanleveren, beschouwt Pim de Jong als
licht die inmiddels bewoond blijken te zijn.
een belangrijke pre. “Met die tablet pc’s waarmee de controleurs zijn uitgerust, praat je bijna
Pim de Jong: “Niet heel veel misschien, maar toch hechten we waarde
over real time. De informatie is ook heel inzichtelijk en is er wat, dan is één
aan de controle. Onder meer vanuit kwaliteitsoogpunt.
telefoontje naar de projectleider genoeg om het op te lossen. Die zit er heel
We houden er ons systeem mee op orde en de eigenaren van de
kort op en denkt mee. In die zin zie ik Legitiem als een echte dienstverlener.
huizen die bewoond zijn worden uiteraard aangeschreven en aange-
Je wordt niet aan je lot overgelaten, maar bij de hand genomen.”
column column
Gewetensvragen
E
nkele jaren geleden maakte ik een studiereis naar China en bij thuiskomst liet ik vol enthousiasme de foto’s zien. Op de plaatselijke versmarkt had ik een foto gemaakt van een mand vol met dikke, levende kikkers. Ik zal nooit de reacties vergeten. Mijn vrouw sprak van ‘nuttige dieren voor de natuur’. Bij mijn oudste dochter liepen letterlijk de rillingen over de rug: ‘gadsamme, wat een vieze, glibberige beesten’. Mijn andere dochter, een liefhebber van de verfijnde keuken, riep meteen: ‘Heerlijk, kikkerbilletjes met een dragonsaus’. Mijn jongste dochter vroeg alleen: ‘Pap, zijn dat allemaal betoverde prinsen?’
Pim de Jong
Mentaliteit Resteert toch de vraag of Spijkenisse niet erg ver gaat met het doen van onderzoek. Het hoofd Belastingen vindt van niet. “Controles horen er gewoon bij. De informatie die wordt vergaard voegt wat toe aan het systeem en levert geld op. Dan is het toch duidelijk? Misschien heeft het ook te maken met de mentaliteit van ‘willen verbeteren’ die hier heerst. Maar volgens mij zou iedere gemeente een systeem moeten willen hebben dat netjes op orde is.”
‘Legitiem is een echte dienstverlener’
Eén foto die vier totaal verschillende reacties oproept. Zo is het vaker. Stel dat u een foto maakt van uw belastingorganisatie en deze toont aan twee mensen met verschillende referentiekaders. Grote kans dat de perceptie van de werkelijkheid bij deze twee mensen totaal verschillend is. Denk ook aan de interpretatie van een voorval op een voetbalveld. De ene supporter ziet een keiharde overtreding, terwijl de ander het houdt op een ‘Schwalbe’. Tsja… Terug naar uw belastingorganisatie. Is er eigenlijk een andere perceptie mogelijk van de werkelijkheid dan die van het hoofd of een medewerker van de afdeling? Het antwoord is natuurlijk ‘ja’. Een burger, bestuurder of vertegenwoordiger van een woning corporatie, iedereen kijkt vanuit zijn eigen invalshoek naar zo’n foto. Maar stel nu eens dat u zelf de enige aandeelhouder zou zijn van de BV Afdeling Belastingen, zou u dan zelf ook anders naar uw eigen organisatie kijken? Als enige aandeelhouder kijkt u waarschijnlijk vooral naar winstmaximalisatie en continuïteit. Een hondenbelastingcontrole die 50.000 euro kost en 75.000 euro oplevert, laat u waarschijnlijk direct uitvoeren. En over een eenmalige investering in software van 100.000 euro voor een slimme koppeling tussen de BAG en WOZ met een jaarlijkse meeropbrengst OZB
Misschien is uw organisatie de uitzondering die de regel bevestigt, maar eerlijk gezegd zie ik dergelijke keuzes vanuit een eenzijdige focus regelmatig in de belastingpraktijk van alledag. Vergelijk het maar met de reacties van mijn vrouw en dochters op de foto van de kikkers. De één (vaak de controller) heeft alleen oog voor de kosten, de ander (meestal het afdelingshoofd) alleen voor realisatie versus begroting en/of de tijdige afhandeling van bezwaren en kwijtschelding, terwijl weer een ander (de bestuurder) vooral in de weer is met de belastingdruk van de burgers. Voor ieder beeld valt wel wat te zeggen en daarom heb ik u de gewetensvraag gesteld of u in de dagelijkse praktijk andere beslissingen zou nemen als u enige aandeelhouder was van de BV afdeling Belastingen. Zo ja, dan wordt interessant welke beslissingen u zou hebben genomen en waarom. Om het geweten te sussen is dan weer de vraag van belang: en waarom doe ik dat nu niet? Het heeft allemaal te maken met het feit dat bij de uitvoering van een publieke taak ook andere afwe gingen een rol spelen. Maar mogelijk dat u bij het overdenken geïnspireerd wordt door het beeld van mijn jongste dochter: u kust de kikker, die daardoor, afhankelijk van uw eigen geaardheid en voorkeur, verandert in een prachtige prins of prinses. Reageren?
[email protected] Naschrift. Dit is de eerste column van mr. Sjef Leenen, Algemeen Manager bij de Gemeenschappelijke Belasting- en RegistratieDienst (GBRD). De GBRD is een samen werkingsverband van zes gemeenten uit Parkstad Limburg, te weten Brunssum, Heerlen, Landgraaf, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal, dat optreedt als gezamenlijk belastingadministratiekantoor. Sjef Leenen volgt als columnist in dit blad Enno Soeren op, die bij de gemeente Maastricht tegenwoordig werkzaam is als Directeur ICT.
maart 2011
Sjef Leenen is Algemeen manager van de GBRD. 51 jaar, getrouwd en vader van drie mooie dochters. Sjef is een echte overheidsman die het centraal stellen van de burger hoog in het vaandel heeft staan. Steeds op zoek naar innovatieve oplossingen voor alledaagse (belasting – of registratie -) problemen.
Gek dan toch eigenlijk, dat we in gemeenteland steeds roepen dat we bedrijfsmatiger willen werken, maar in zaken zoals hierboven genoemd regelmatig (vaak gedwongen) andere beslissingen nemen. U krijgt een bezuiniging opgelegd en daarmee is de hondencontrole van de baan en voor de aanschaf van nieuwe software is al helemaal geen geld meer. En die medewerker met zijn 12 bezwaren? Ach, u laat hem maar zitten of plaatst hem over naar een andere afdeling. Als de begroting maar sluitend is…
9 nieuwsbrief
Foto Peter Nijskens
van 40.000 euro, piekert u niet eens. En een medewerker die maar 12 bezwaren afhandelt in de tijd waarin anderen er 20 doen, zal niet lang meer bij u in dienst zijn.
Alkmaar heft Legitiem bouwde het basisbestand op en zorgt voor jaarlijkse update
‘Voor de invoering was draagvlak nodig’
reclamebelasting
‘Legitiem heeft eigen webapplicatie waarin specifieke wensen worden verwerkt’
binnenstadondernemers als bij de ondernemers die zijn gehuisvest op de bedrijventerreinen. Onze indruk is dat dat draagvlak er is.”
Inventarisatie Nadat voor het bestuur duidelijk was, dat er voldoende draagvlak was onder de ondernemers, kreeg Legitiem na een offerteronde (‘Ze hadden een goed verhaal en ook kostentechnisch zag het er goed uit’) de opdracht voor het opbouwen van het basisbestand. Eind 2009 werden door controleurs van het Velpse bedrijf voor het eerst alle reclame- uitingen opgemeten en gefotografeerd. Met het resultaat kon de gemeente Alkmaar aan de slag. Marco Brouwer: “Wat we aangeleverd kregen, zag er goed uit. Een enkele foto was bij een verkeerd object geplaatst, maar op het totaal aangeleverd was voor ons heel goed te bewerken. Legitiem beschikt
belasting ingevoerd. Legitiem bouwde het basisbestand
over een eigen webapplicatie, waarin ze specifieke wensen van opdrachtgevers kunnen meenemen. Op basis van onze wensen is een
op en voert een jaarlijkse controle uit om het bestand
maatwerkapplicatie gemaakt. Met als resultaat een programma waarmee het heel makkelijk werken is.”
up to date te houden. – Bert Verhagen, hoofd van de Op basis van de door Legitiem verzamelde informatie stelde de afdeling
afdeling Belasting – en – Marco Brouwer, coördinator
Belasting conceptaanslagen op. Ondernemers werd gevraagd hierop te reageren, waarna in maart vorig jaar voorlopige aanslagen werden
heffing –, vertellen over hun ervaringen.
verstuurd. In het najaar van 2010 deed Legitiem een nieuwe inventari satie om de actuele situatie in kaart te brengen. Daarop, en rekening
D
houdend met de gemaakte opmerkingen, werden vorig maand de e definitieve aanslagen voor 2010 zijn net de deur uit.
definitieve aanslagen verstuurd.
De voorlopige afronding van een traject dat begin 2008 werd ingezet. Toen deed een groep Alkmaarse ondernemers een
Tegenstanders
verzoek aan de gemeente om mee te denken over de
Bert Verhagen: “Naarmate we verder zijn gekomen in het proces zijn ook
mogelijkheden voor de oprichting van een ondernemersfonds.
de tegenstanders zich meer gaan roeren. Dat heeft veel bezwaar- en
De ledentallen van de ondernemersverenigingen liepen terug en dat
beroepschriften opgeleverd. De vraag is nog steeds of het juridisch mag
betekende dat de kosten van bijvoorbeeld feestverlichting in de
wat we hier doen. Dat is overigens een vraag die speelt in veel
decembermaand of camerabewaking op een bedrijventerrein, op de
gemeenten en dus bij veel rechtbanken en gerechtshoven aan de orde
schouders zouden komen te liggen van een steeds kleinere groep
is. Vooralsnog gaan we ervan uit, dat een reclamebelasting zoals hier in
ondernemers.
Alkmaar, die is bedoeld om een ondernemersfonds te voeden, rechtmatig is.”
Desgevraagd zette de gemeente Alkmaar de mogelijkheden op een rij. Het fonds zou gefinancierd kunnen worden uit de algemene middelen of
Het politiek/juridische gekrakeel staat los van de dienstverlening van
uit een verhoging van de OZB. De derde mogelijkheid was het heffen
Legitiem. Daar zijn de direct betrokkenen het over eens. Bert Verhagen:
van reclamebelasting. ‘Alkmaar’ koos voor deze laatste optie. Met als
“Het goede verhaal op basis waarvan we destijds voor Legitiem hebben
argument dat de bedrijven die baat hebben bij activiteiten die worden
gekozen, hebben ze waargemaakt. Ze zijn hun afspraken nagekomen en
betaald uit het ondernemersfonds, ook de bedrijven zijn die betalen.
hebben zich flexibel getoond. Goed werk.”
Bert Verhagen: “Vóór de invoering van reclamebelasting aan de
Marco Brouwer: “Het is prima gelopen, dat is ook mijn ervaring. Onze
gemeenteraad is voorgelegd is er heel wat overleg geweest en zijn er
meest recente ervaring is van februari toen Legitiem nog een nacontrole
onderzoeken gedaan. De voorwaarden wilden we goed in beeld hebben
heeft gedaan bij een aantal panden waar wij vragen over hadden.
en we hebben steeds beseft dat voor de invoering voldoende draagvlak
Die controle liep ook goed. Mede dankzij de goede communicatie en de
nodig is. Daar hebben we aan proberen te werken, zowel bij de
bereikbaarheid van de projectleider.”
maart 2011
waren de fouten verwaarloosbaar. De manier waarop het werd
11 nieuwsbrief
Na een gedegen voorbereiding is in Alkmaar reclame-
Controles Legitiem ieder voor- en najaar
Geen hond is veilig in Apeldoorn Ieder voorjaar en ieder najaar gaan de controleurs van
“Een reden dat ze veel honden ‘scoren’ is ook dat ze controleren op tijden waarop de meeste mensen thuis zijn. Tussen de middag en
Legitiem in Apeldoorn op pad voor de hondenbelasting.
eind van de middag, begin van de avond. Die flexibele inzet is zeker ook een plus van Legitiem.”
Een efficiënte controle, vindt teamleider Belastingen De gemeente Apeldoorn telt ruwweg 60.000 adressen. Verdeeld
Hans Kemper van Apeldoorn. “Mede dankzij Legitiem
over twee shifts worden ieder jaar 20.000 adressen gecontroleerd,
maart 2011
zodat ieder huishouden in principe eens in de drie jaar aan de
nieuwsbrief
12
hebben we het hondenbezit goed in kaart.”
beurt is. Hans Kemper vindt dat een mooi tijdbestek.
S
Digitaal inds vier jaar houdt Legitiem met enige regelmaat controles
“Het zou prachtig zijn als controles niet nodig zouden zijn, maar zo
voor de hondenbelasting in Apeldoorn. De offerteaanvraag
werkt het nu eenmaal niet. Daarom zetten we Legitiem in. We zijn
kwam destijds samen met die van andere grote steden in
wel bezig om het aan- en afmelden van honden digitaal mogelijk
Gelderland: Arnhem, Nijmegen en Ede. De keuze voor Legitiem
te maken. Dat is handig voor de burgers en het werkt snel. Toch
was vooral gebaseerd op de prijs en het systeem waarmee wordt
zullen controles altijd nodig blijven. Het kan niet zo zijn dat iemand
gewerkt.
die netjes aangifte doet belasting betaalt, en iemand die dat niet doet daarmee weg komt.”
Hans Kemper: “Omdat de controleurs met handcomputers zijn uitgerust kunnen we ze precies volgen. En na de controle is het implementeren
Hans Kemper gaat er vanuit dat het contract met Legitiem wordt
van de verkregen informatie in ons systeem een fluitje van een cent in
verlengd en dat de controles de komende jaren ongestoord
vergelijking met hoe het eerder ging. De managementinformatie die uit
doorgang vinden. “Het werkt prima zo. We hebben het hondenbe-
het systeem is te halen is ook van waarde en draagt bij aan het vangen
zit goed in kaart en dat willen we graag zo houden. We hebben
van meer honden. Bovendien begeleidt Legitiem het proces heel
zelf nog wel één controleur in vaste dienst. Voor de verschillende
nauwgezet. Het valt me iedere keer weer op dat niet alleen de leiding-
belastingen verzorgt hij de nacontroles naar aanleiding van
gevenden betrokkenheid uitstralen, maar ook de controleurs. Ik denk dat
signalen die ons bereiken. Die combinatie is perfect.”
dat de resultaten ten goede komt en het is prettig werken.”
Implementeren in systeem nu veel gemakkelijker
Hans Kemper en Daniëlle van den Bosch u
‘Controles zullen altijd nodig blijven’
‘We hebben er weinig omkijken naar’ Als medewerkster Aanslagregeling is Daniëlle van den Bosch bij de gemeente Apeldoorn rechtstreeks betrokken bij de uitvoering van de hondenbelastingcontrole. Afgezien van de soepele manier waarop de controles verlopen is ze vooral te spreken over de resultaten. “Per controle van 10.000 adressen vangen de controleurs van Legitiem gemiddeld minstens 200 honden. Ook veel tweede honden. Ik vind dat behoorlijk veel. Dat aantal haalden we vroeger, toen we de controle over een langere periode uitsmeerden en nog in eigen beheer deden, bij lange na niet.” De werkwijze in Apeldoorn is als volgt: De afdeling applicatiebeheer selecteert een aantal postcodegebieden en levert dit aan. Uit dit bestand selecteert Legitiem 10.000 adressen en vervolgens gaan de controleurs, na een kick off-bijeenkomst, op pad. De informatie die wordt vergaard, wordt direct verwerkt. Daniëlle van den Bosch: “Alleen als er bijzonderheden zijn hebben we contact. De praktijk is dat we naar de hele controle weinig omkijken hebben.”
‘Controleurs zijn tactvolle, meest wat oudere mensen’
Gestroomlijnd proces Het opgeschoonde bestand dat Legitiem na de controle aanlevert wordt opgeslagen in het belastingsysteem van de gemeente Apeldoorn. Vervolgens rollen de aanslagen er automatisch uit. Een gestroomlijnd proces, dat staat als een huis. Temeer omdat er nauwelijks klachten binnenkomen. Daniëlle van den Bosch: “De controleurs zijn tactvolle, meest wat oudere mensen. Ze pakken het heel geroutineerd aan. Daardoor blijven wij buiten schot en kunnen we onze tijd aan andere dingen besteden. Helemaal nieuw is dat hondenbezitters sinds half januari zelf digitaal kunnen muteren. Met een druk op de knop kunnen ze aangeven of ze geen hond meer hebben, of juist wel, of een tweede hond. Dit komt automatisch in het belastingsysteem terecht. Tot dusver zijn onze ervaringen met deze nieuwe aangiftemogelijkheid heel positief.”
de spreekt de rechter rechter spreekt Van den Bosch & Partners beschouwt
In deze nieuwe rubriek geven de adviseurs van Van den Bosch & partners hun mening over opvallende jurisprudentie uit het vakgebied. Deze keer twee uitspraken over de reclamebelasting.
Hoornse reclamebelasting onverbindend D e Rechtbank Alkmaar deed op 25 november 2010 een opzienba-
besteding opbrengst
rende uitspraak inzake de Hoornse reclamebelasting (LJN BO8171)
Een ander, naar onze mening, fout oordeel is dat de rechtbank kijkt naar
door die verordening onverbindend te verklaren. De rechtbank stelde
de besteding van de opbrengst.
vast dat de inbreng van de gemeente op de besteding van de belastinginkomsten praktisch nihil is en wees daarbij naar het convenant, waarin
De reclamebelasting is een algemeen dekkingsmiddel en de besteding
was overeengekomen dat de gemeente schadeplichtig is bij het wijzigen
van de opbrengst is dus vrij. Als de belasting in de gehele gemeente
of afschaffen van de reclamebelasting. Dit staat volgens de rechtbank op
wordt geheven, dan is er geen enkele belemmering voor een gemeente
gespannen voet met de primaire functie van het instrument reclamebe-
om de opbrengst te besteden aan een zwembad, een bibliotheek, een
lasting als een algemene gemeentelijke belasting.
sportaccommodatie, lantaarnpalen, of een ondernemersfonds. Slechts als
nieuwsbrief
14
Situatie in andere gemeenten
centrum, dan is het nodig om de opbrengst van die belasting ook te
Hoe verhoudt de situatie in Hoorn zich nu tot de situatie in andere
besteden in het gebied, zoals de Hoge Raad in de Hellendoornse
Nederlandse gemeenten die reclamebelasting heffen?
hondenbelasting heeft beslist. De rechtbank heeft miskend dat de reclamebelasting in Hoorn in de
In Hoorn wordt de opbrengst van de reclamebelasting in een gemeente-
gehele gemeente wordt geheven, zodat er geen enkele aanleiding is om
lijke voorziening gestort, waarna vervolgens een stichting op factuurbasis
te toetsen waaraan de opbrengst wordt besteed.
voor haar werkzaamheden vergoedingen ontvangt uit deze voorziening. Er is dus in Hoorn geen sprake van het honoreren van een
Voldoende aanknopingspunten voor een hoger beroep dus. De
subsidieverzoek.
gemeente Hoorn is dan ook met onze hulp in hoger beroep gegaan
De rechtbank heeft in de uitspraak daaromtrent opgemerkt dat in Hoorn
tegen deze op vele fronten onjuiste uitspraak. Uit de uitspraak blijkt ook
“de rol van de gemeente op het gebied van de reclamebelasting feitelijk is
wel dat de gemeente Hoorn op een aantal gebieden niet de gevraagde
beperkt – anders dan bij subsidies als bedoeld in titel 4.2. van hoofdstuk 4
gegevens heeft verstrekt aan de rechtbank. Nu de volledige informatie
van de Algemene wet bestuursrecht – tot die van doorgeefluik”.
wel bij het gerechtshof voorligt, hebben wij er vertrouwen in dat het hof
In de meeste gemeenten worden de opbrengsten van de reclamebe-
de uitspraak zal terugdraaien.
lasting in de vorm van subsidie toegekend aan een Stichting Ondernemersfonds.
onjuist oordeel Onjuiste oordelen Verder bevat de uitspraak van Rechtbank Alkmaar ook een aantal onjuiste oordelen. Een aantal zullen we hier kort bespreken. Zo oordeelde de rechtbank dat de gemeente Hoorn zelf niet financieel beter wordt van de heffing, hetgeen als misbruik van bevoegdheid wordt gezien.
Uit wetgeving, of jurisprudentie blijkt nergens dat gemeenten verplicht zijn om zelf financieel beter te worden van een belastingheffing. Belastingheffing is een middel om de taken die de gemeente uitvoert te kunnen bekostigen. Het is geen doel op zich, geen doel om er beter van te worden, of om er geld aan over te houden. Indien een gemeente besluit om meer belastinggeld te heffen dan direct nodig is, dan is dat om een buffer op te bouwen om later taken en activiteiten mee te kunnen bekostigen. Daarnaast is de versterking van het centrum natuurlijk wel degelijk ook in het belang van de gemeente.
Foto; Jan van IJken
maart 2011
de reclamebelasting wordt geheven in een beperkt gebied, bijv. een
t Prints op rolgordijn zijn geen reclame? D
e Rechtbank Middelburg heeft op 20 januari 2011 uitspraak gedaan in een procedure tussen
de gemeente Goes en een schoenenwinkel (LJN: BP2949). Op de principiële punten werd de
de heffing betrokken. Dit vond de rechtbank te ver gaan, zij oordeelde dat de prints op de rolgordijnen die in de winkel bevestigd zijn geen relatie hebben met de bedrijfsvoering van belanghebbende. Ook bieden zij, volgens de rechtbank, visueel gezien geen associatie met het productaanbod in de winkel. Gevolg is dat het beroep gegrond is en de aanslag dient te worden verminderd.
De prints op de rolgordijnen betreffen o.a. het hoofd en profiel van diverse vrouwen op het strand. De gemeente had aangevoerd dat de prints de aandacht trekken van het winkelend publiek en een bepaald gevoel van lifestyle willen overbrengen. Belanghebbende betoogde dat de rolgordijnen uitsluitend dienen om het zicht op het magazijn te verhinderen en niet om de aandacht van het winkelend publiek te trekken. De prints zouden, volgens belanghebbende, niets met de onderneming te maken hebben.
Edwin Borghols
De schoenenwinkel maakt onderdeel uit van een keten van schoenenwinkels in Europa. Naspeurwerk op het internet en bij enkele vestigingen van de keten in andere Nederlandse gemeenten leert dat de betreffende prints zijn ingezet als onderdeel van de reclamecampagne van het bedrijf en ter versiering van winkels in het buitenland. Belanghebbende heeft deze print dus niet ´zomaar´ gekozen. Zij maken
prints hebben geen relatie met de bedrijfsvoering van belanghebbende
onderdeel uit van de reclamecampagne van het bedrijf en met de beeltenissen wordt een bepaald imago gecreëerd voor het bedrijf. We zien daarom voldoende kans op succes in hoger beroep. Mr. Edwin Borghols
15 nieuwsbrief
gemeente had echter ook 25 m² aan “rolgordijn” in
maart 2011
gemeente volledig in het gelijk gesteld. De
arbeidsmigranten arbeidsmigranten Arbeidsmigranten en toeristenbelasting Het aantal arbeidsmigranten uit Midden – en Oost-Europese landen neemt nog steeds toe. Met de komst van de arbeidsmigranten neemt ook het aantal inwoners van een gemeente toe. Wanneer deze arbeidsmigranten staan ingeschreven in de GBA, stijgt de algemene uitkering van het Rijk. In de praktijk blijkt dat een deel van deze arbeidsmigranten niet staat ingeschreven in de GBA en dat de verblijfplaats bij de gemeente niet bekend is. In dat geval wordt geen uitkering ontvangen van het Rijk terwijl deze “inwoners” wel gebruik maken van de voorzieningen binnen de gemeente. Het is mogelijk om ter zake van het verblijf van deze
maart 2011
arbeidsmigranten toeristenbelasting te heffen. Daarmee
nieuwsbrief
16
wordt bereikt dat deze “tijdelijke inwoners” een financiële bijdrage leveren aan de gemeentelijke voorzieningen.
20 april a.s. Themamiddag Van den Bosch & partners organiseert samen met Legitiem een themabijeenkomst rondom arbeidsmigranten, GBA en toeristenbelasting. De bijeenkomst vindt plaats op 20 april aanstaande in Vergadercentrum La Gare op het NS-station van Den Bosch. De bijeenkomst start om 13.30 uur en is bedoeld voor bestuurders, hoofden en beleidsmedewerkers financiën en/of belastingen.
Van den Bosch & partners organiseert samen met Legitiem een themabijeenkomst rondom arbeidsmigranten, GBA en toeristenbelasting. De bijeenkomst vindt plaats op 20 april aanstaande in Vergadercentrum La Gare op het NS-station van Den Bosch. De bijeenkomst start om 13.30 uur en is bedoeld voor bestuurders, hoofden en beleidsmedewerkers financiën en/ of belastingen. Inleidingen worden onder andere verzorgd door ervaren betrokkenen: de wethouder financiën uit een gemeente met veel land-, en tuinbouwbedrijven, een medewerker fiscaal juridische zaken uit een gemeente met een groot potentieel aan arbeidsmigranten en een beleidsmedewerker burgerzaken. De volgende onderwerpen komen aan bod:
CARTOON
– Bestuurlijke afweging om problematiek huisvesten arbeidsmigranten in kaart te brengen – Algemene uitkering uit gemeentefonds en inschrijving in GBA – Optimalisatie toeristenbelasting voor heffing van arbeidsmigranten – Communicatie met verblijfsbieders en detacheringbureaus – Aanpak in beeld brengen verblijfslocaties De bijdrage aan de kosten van de themamiddag bedragen € 75,- per persoon. Aanmelden voor de bijeenkomst kan via email:
[email protected] . Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot het secretariaat van Van den Bosch & partners: 0184-490149.
