360° LEIDERSCHAP
DE VERANDERING IN GANG ZETTEN DURF JIJ HET AAN?
360° Leiderschap | Whitepaper
WHAT’S UP? HET GROTE PLAATJE Uber, Airbnb, Netflix. Een paar jaar geleden waren ze nog niet of nauwelijks bekend. Nu zetten deze bedrijven hele sectoren op hun kop. En niet alleen zij. In creatieve broed plaatsen stomen duizenden startups zich klaar om nieuwe sectoren te veroveren. Innovatief, creatief en vol slagkracht.
Zij zijn de voorhoede van een nieuwe wereld, waarin bedrijven en mensen zich anders organiseren. Kleine bedrijven werken samen om grote dingen neer te zetten. Flexibel, snel en in tijdelijke verbanden – niet gehinderd door opgelegde structuren en wringende procedures. Dat trekt ook bevlogen professionals van traditionele bedrijven aan. Op zoek naar ruimte voor creativiteit en vrijheid.
TRADITIONELE BEDRIJVEN IN TRANSITIE In deze wereld moeten traditionele bedrijven hun koers herijken. Veel bedrijven gaan een transitie in, bijvoor beeld omdat hun markt radicaal verandert. Kijk naar de energiemarkt of de telecommarkt. Die transitie betekent vaak grote aanpassingen in dienstverlening, organisatie inrichting en cultuur. Juist in zo’n periode van transitie trekken bevlogen professionals weg, naar kleinere bedrijven of naar zelfstandig ondernemerschap.
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
MEER RUIMTE KEERT HET TIJ Het leest als een potentieel doemscenario. Maar natuurlijk hebben traditionele bedrijven nog steeds het intrinsieke vermogen een krachtige nieuwe weg in te slaan. Onder scheidend en concurrerend te zijn. Professionals willen ook best blijven, mits ze de ruimte krijgen voor een meer vrije en ondernemende rol. Als een bedrijf dat biedt, kan het tij keren. Sterker nog: dan ligt de weg open om de kansen van een duurzaam aantrekkende economie volop te benutten. Bedrijven moeten dus in beweging komen. Daarvoor zijn drijvende krachten nodig. Leiders op alle niveaus, en niet alleen aan de top. Ligt hier jouw kans en ambitie?
EN JIJ? JOUW PERSOONLIJKE PLAATJE Hoe het met jou zit weten we natuurlijk niet. Wel weten we uit gesprekken hoe veel leidinggevenden nu in hun organisatie zitten. Herken je dit: Ook jouw organisatie wil misschien om. Op zoek naar het hoe verandert de in- en externe omgeving waarin je werkt continu. En jij moet daar met jouw team steeds weer op inspelen. Maar tegelijk zijn er de opgelegde kaders, de rapportages die je moet opleveren en de irrelevante formulieren die je moet invullen. Je ziet en weet dat het anders moet. Je wilt het ook. Maar het ontbreekt je aan speelruimte. Daardoor gaan verander ingen steeds meer knellen en frustreren. Je team wordt er in meegezogen, terwijl je goede mensen hebt. De realiteit is dat je jezelf verliest.
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
Je staat voor de vraag: blijf ik het zo doen?
NIEUW LEIDERSCHAP NODIG! Bedrijven moeten om. Als bedrijven succes willen boeken in deze snel ontwikkelende wereld, moet de intrinsiek aanwezige kracht ontsloten worden. Daarvoor is nieuw leiderschap nodig. Leiders die hun team en de organisatie in beweging zetten. Die zich niet laten weerhouden door de taaiheid van vandaag, maar juist laten leiden door de ambitie voor morgen. Zij creëren beweging in een omgeving die daar op het eerste gezicht nog niet klaar voor is. Wanneer een bedrijf zich openstelt voor nieuw leider schap kan het de 5 eigenschappen realiseren die nodig zijn om in de huidige tijd te excelleren:
1. SLAGKRACHT Snel en flexibel handelen. Kansen grijpen als ze zich voordoen. Direct bijstellen als het tegenzit. De vereiste reactiesnelheid van bedrijven is drastisch verkort. Korte beslislijnen en handelingsruimte diep in de organisatie zijn noodzakelijk.
2. DOELGERICHTHEID
4. CREATIVITEIT
Zonder focus kan slagkracht doorschieten in chaos: ieder kiest daadkrachtig zijn eigen weg. Daarom moet binnen het bedrijf iedereen aligned zijn op een gezamen lijk doel, en zich daarmee verbonden voelen. Bedrijven hebben daarvoor een duidelijke stip op de horizon nodig.
Nieuwe technologie en veranderingen in de samenleving bieden veel mogelijkheden. Om die mogelijkheden te zien en te pakken is veel creativiteit nodig. De fysieke en mentale omgeving van een bedrijf moet dit stimuleren.
3. SAMENWERKING De wereld is te complex om het alleen te doen. Zelfs de grootste bedrijven moeten de samenwerking zoeken. Onverwachte coalities durven aangaan. Dat vraagt om een open houding naar de omgeving.
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
5. GELOOFWAARDIGHEID Alles is en wordt zichtbaar in deze wereld van social media en kritische burgers. Alleen bedrijven die 100% geloofwaardig en transparant zijn, verkrijgen een maximale license to operate. Daarvoor moeten bedrijven authentiek zijn en zich kwetsbaar durven opstellen.
EN JIJ? BRENG JIJ NIEUWE ENERGIE IN JOUW BEDRIJF? Nieuw leiderschap… klinkt goed? Maar ervaar je daarvoor minder ruimte dan je ambitie groot is? Dan is het oppas sen geblazen voor twee valkuilen. Bij de eerste probeer je geforceerd de ruimte af te dwingen, en ga je voorbij aan de realiteit van vandaag. Bij de tweede valkuil zak je juist terug in ongewilde onverschilligheid. Je geeft het op en legt je neer bij de beperkende ruimte. Je verliest het zicht op je ambitie – dodelijk voor je bevlogenheid. Er is een andere weg. Jij gaat nieuwe energie in jouw bedrijf brengen en je eigen ambities waarmaken. Klinkt goed?
Waar doe jij het voor?
INSPIRATIE Twee bakkers komen er ’s ochtends achter dat het meel op is. Bakker 1 is zelfstandig. Hij schrikt en doet er alles aan om aan meel te komen. Bakker 2 is in loondienst. Hij denkt: relaxed, geen meel, dus we kunnen niets doen… hij pakt een kop koffie. Dat kan in deze tijd echt niet meer. Denkkracht van iedereen is nodig. Dat begint bij de why… Waarvoor doe je het?
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
NAAR 360º LEIDERSCHAP… Allereerst een disclaimer: verwacht geen wonderen. Morgen is jouw bedrijf nog steeds hetzelfde. Maar als je voorbij morgen wilt kijken dan kun je het verschil maken en verandering realiseren. Stap voor stap. Steeds lerend. Durf jij dat aan, dan ligt de leukste uitdaging voor jou misschien juist op de plek waar je nu bent. WORD DE DRIJVENDE KRACHT
CONTINUE INTERACTIE
Wil jij nieuwe energie brengen in jouw bedrijf en je verder ontwikkelen als leider? Kies dan voor 360° leiderschap. Een aanpak waarbij jij de drijvende kracht wordt voor verandering. Bij 360° leiderschap neem je jouw organisatie mee in het idee dat het anders kan en laat je dat zien door de manier waarop je jezelf manifesteert als leider.
Daarnaast kenmerkt 360° leiderschap zich door de continue interactie met alle stakeholders rondom je. Je staat altijd in verbinding: luisterend, observerend, discussiërend, inspirerend en beïnvloedend. Het is de voeding die je als 360° leider gebruikt om permanent in actie te zijn. Gedreven door ambitie.
KORTE EN LANGE TERMIJN
KUNNEN WE 360° LEIDERSCHAP CONCREET MAKEN?
Kenmerkend voor 360° leiderschap is dat je zowel oog hebt voor de mogelijkheden op korte termijn, als voor het perspectief op lange termijn. Je predikt dus niet de revolutie, maar neemt je omgeving respectvol mee. Omdat je weet dat al die beperkende kaders en procedures ook hun rol hebben (gehad). En dat je niet de enige bent die ruimte zoekt.
NIET MINDER, MAAR GOEDE LEIDERS Kunnen we zonder managers of leiders in de nieuwe wereld? Nee. Zelfs bij het Braziliaanse Semco – het vaak gebruikte voorbeeld voor zelfsturende medewerkers – wordt leiding gegeven. Maar wel door goede leiders. Want daar gaat het om: niet minder, maar meer goede leiders! Op alle niveaus.
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
Ga maar aan de slag – we hebben vier richtingen waar je aan kunt werken: 1. Daag jezelf uit 2. Pak de ruimte 3. Laat je team schitteren 4. Durf te doen
DAAG JEZELF UIT
RICHTING 1 DAAG JEZELF UIT 360° leiderschap begint bij jezelf. Weet jij wie je bent en wat je drijft? Als je het niet weet, moet je op zoek. Leer jezelf kennen. En ontdek je droom: wat maakt het voor jou waard om je nek uit te steken? Als je weet waar je 100% voor wilt gaan, pak je dingen met oneindig meer lef op. Denk je dat je jezelf wel kent? Vergeet het. Blijf continu naar jezelf kijken. Daag jezelf uit. Keer op keer – ook op je zwakke punten. Confronterend, maar alleen zo kom je dichter bij je droom.
Durf jij echt voor je droom te gaan?
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
‘ Authentiek zijn betekent soms ook zeggen: Ik weet het gewoon niet.’ - Hans Kampers, Managing Director Schouten & Nelissen Coaching
INSPIRATIE Een manager had er heel veel moeite mee dat er zoveel mensen ontslagen werden binnen zijn organisatie. Hij vroeg zich af of hij zelf nog wel wilde blijven. Hij bleek een zeer mensgericht manager te zijn, terwijl zijn MT genoten veel meer proces- of taakgericht waren. Hij besloot echter om anders tegen zijn rol aan te gaan kijken en besefte dat hij binnen de reorganisatie juist een hele belangrijke rol kon vervullen (vanuit zijn eigen waarden en drijfveren). Hij heeft vervol gens heel wat mensen de hand geschud en de deur gewezen, maar wel altijd vanuit verbinding en met zingeving.
PAK DE RUIMTE
RICHTING 2 PAK DE RUIMTE Wil je beweging maken? Dan heb je ruimte nodig. Durf te zeggen wat nodig is, ook als anderen allang afhaken. Jij staat als 360° leider voor je droom. Daarvoor breng je mensen in stelling. Ook je baas. Jij beïnvloedt, onderhandelt, bouwt relaties. Gebaande paden en bestaande conventies? Daar sta jij buiten. Je zoekt je eigen weg, gedreven door ambitie. Maar wel in balans, en ook door te volgen als dat nodig is. Sterker nog: je creëert ook zonder moeite ruimte voor anderen, zoals je baas en team. Omdat je weet dat je het nooit alleen kunt.
INSPIRATIE In Amerika is ooit een coast guard ontslagen omdat hij iemand had gered in het gebied van een concurrerende organisatie. Wat doet dat met het moraal van de coast guards?
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
Durf jij te zeggen waar het op staat? ‘ Vraag niet altijd toestemming. Doe gewoon. Gaat het fout? Leg dan verantwoording af.’ - Jeroen van der Wouw, Senior trainer/adviseur leiderschap, Schouten & Nelissen
LAAT JE TEAM SCHITTEREN
RICHTING 3 LAAT JE TEAM SCHITTEREN Jouw team is de multiplier van jouw slagkracht. Daarom koester jij als 360° leider je team. Zij hebben de hoofdrol, jij bent de regisseur. Je motiveert, inspireert, bent de wegbereider en prikkelt. Jij biedt een gedeeld doel – dat is wat je team leidt. Je kent je mensen en hun kwaliteiten. En benut ze. Zet een stap terug als dat nodig is. De spot light is voor hen. Maar je knuffelt niet dood. Er moet ook gepresteerd worden en een moeilijke boodschap ga je niet uit de weg. De zeepkist is voor jou.
Durf jij groter te zijn dan je ego?
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
‘ Leiderschap bestaat bij de gratie van volgerschap.’ - René ten Bos, Hoogleraar Filosofie van de Managementwetenschappen, Radboud Universiteit Nijmegen
INSPIRATIE Een nieuwe ceo wilde direct een badge waar hij alle afdelingen mee op kon. Om gemakkelijk met iedereen te kunnen praten. Naar een pers conferentie kwam hij met het openbaar vervoer. Practice what you preach in een tijd van kosten reducties. Voorbeeldgedrag is erg belangrijk.
DURF TE DOEN
RICHTING 4 DURF TE DOEN Deze tijd vraagt om lef. De durf om te doen. Als 360° leider ben je openminded. Jij ziet de kansen en zet ze om in concrete actie. Daadkrachtig. Daarbij neem je risico’s. Dat het dan mis kan gaan weet je. Hoort erbij. Je leert je les, verzilvert je fouten. Het is het ondernemerschap waarmee jij de boel in beweging krijgt. Niet bang om onderuit te gaan. Je hebt je why helder en dat drijft je. Geen tijd om te aarzelen – je moet het zelf doen.
Durf jij te mislukken?
‘ Een leider met lef is het geweten van de organisatie.’ - Jeroen van der Wouw, Senior trainer/adviseur leiderschap, Schouten & Nelissen
INSPIRATIE Een nieuw lid van de Raad van Bestuur bij een bank gaf een presentatie voor succesvolle ondernemers. Hij vroeg: “herkent u nog het gevoel van een brugpieper? Dat gevoel heb ik bij iedere nieuwe functie weer. Nu ook… een nieuwe omgeving, ik weet lang niet alles, er zijn mensen die er al veel langer zitten en waar ik tegenop kijk.” Deze man was zelfbewust en kwetsbaar tegelijk. Dat maakt hem toegankelijker.
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
JE EERSTE STAPPEN Vandaag ga je op pad naar 360° leiderschap. Met deze 7 tips creëer je alvast de dynamiek om je on track te houden:
TIP 1
TIP 5
Draag jouw ideeën en je droom uit. Zoek de coalitie met HR. Daag collega’s uit om samen op pad te gaan. Kijk of jouw manager jouw analyse herkent.
Benieuwd hoe zo’n start-up dat nou doet? Gewoon even bellen. De meeste mensen vinden het leuk om te vertel len. Zeker als ze succesvol zijn en zich erkend voelen.
TIP 2
TIP 6
Praat met je peers bij andere bedrijven. Waar lopen zij tegenaan? Hebben zij tips? Kunnen jullie samen stappen uitproberen bij verschillende organisaties?
Nodig een team studenten uit om een paar dagen in jouw bedrijf mee te lopen. Wat valt hen op? Wat zouden ze anders doen? Identificeer zo quick wins waarmee jij zichtbaar maakt dat het echt anders kan.
ZET 360° LEIDERSCHAP OP DE AGENDA
REFLECTEER MET JE PEERS
GA OP BEDRIJFSBEZOEK
ZET DE DEUR OPEN
TIP 3
ORGANISEER JE FEEDBACK Je komt ongetwijfeld voor moeilijke dilemma’s te staan en lastige vragen. Organiseer dat je systematisch feedback ontvangt en kunt sparren. Bijvoorbeeld met een coach.
TIP 7
BLIJF JE VERWONDEREN Neem niks voor vanzelfsprekend. Kijk om je heen en blijf je verwonderen. Verwondering is een inspirerende drijf veer om door te gaan.
TIP 4
DOE DE KIESPIJN-TOETS Welke procedure, ongeschreven wet of welk formulier kunnen we morgen missen als kiespijn? Stel deze vraag in je eigen team of je managementteam. Geheid dat ieder een iets weet te benoemen.
BOEKEN TER INSPIRATIE Leading the Revolution – Gary Hamel Ons feilbare denken – Daniel Kahneman LeaderShift – Emmanuel Gobillot Gedeeld leiderschap – Jelle Dijkstra, Paul-Peter Feld The Halo Effect: and the Eight Other Business Delusions That Deceive Managers - Phil Rosenzweig Drive! – Daniel Pink Dit kan niet waar zijn – Joris Luyendijk
360leiderschap.nl | Schouten & Nelissen
‘ Not all readers are leaders, but all leaders are readers.’ - Harry S. Truman
Deze boeken (en auteurs!) pakken je
DE VERANDERING IN GANG ZETTEN DURF JIJ HET AAN? We hebben een route geschetst naar verandering. De invoering van een eigentijdse leiderschapsbenadering in jouw bedrijf. Geloof je daar in? Ga er dan 100% voor. Vandaag.
KOM IN BEWEGING Het echt kunnen veranderen vraagt van jezelf een in trinsieke motivatie. Die intrinsieke motivatie start bij: Wat wil je nou echt? Wat vind je belangrijk? Het doel van die vragen is om voor jezelf een stip op de horizon te plaatsen. Daar knok je voor, daar zit je drive en die wil je bereiken. Dat kun je natuurlijk zelf doen, maar het helpt als je jezelf daarin laat ondersteunen. Een professionele trainer of coach, maar ook een collega of mentor op de werkvloer kan met je meedenken, prikkelen, reflecteren, je door elkaar schudden en fungeren als een stok achter de deur om jezelf iedere keer weer opnieuw uit te dagen.
ONTDEK ONZE LEERGANG LEIDERSCHAP SCHOUTEN & NELISSEN Overweeg je een training of opleiding? Ontdek dan onze nieuwe Leergang Leiderschap. Dankzij de logische, modulaire opbouw versnel je jouw ontwikkeling als leidinggevende steeds op het juiste moment in je carrière. Advies nodig? Onze opleidingsadviseurs zijn iedere werk dag van 8.00 tot 17.30 uur telefonisch bereikbaar. Zij helpen u met een training die echt bij u en uw opleidingsvraag past. Kijk op sn.nl/leergang-leiderschap of bel 0418 - 688 510 voor een gratis adviesgesprek.
A Schouten Global Company
Schouten & Nelissen is marktleider op het gebied van learning en development. Schouten & Nelissen is onderdeel van SNR Schouten Global B.V. Het familiebedrijf, opgericht door Jan Schouten in 1980, heeft 35 jaar ervaring in ontwikkeling van individuen, teams en organisaties. Met het internationale label Schouten Global is de organisatie wereldwijd actief in meer dan 50 landen en heeft zij naast het hoofd kantoor in Zaltbommel vestigingen in onder andere China, Rusland, Duitsland, België en Polen. Op het hoofdkantoor werken circa 350 professionals, daarnaast beschikt Schouten Global over een inter nationaal netwerk van meer dan 700 zeer ervaren trainers, coaches en consultants.