29 november in de bioscoop
3D
www.imaginefilm.nl
PICTUREHOUSE ENTERTAINMENT
c av e o f f o r g o t t e n www.facebook.com/werner-herzog-cave-of-forgotten-dreams
dreams
1
den en leeuwen een ogenblik tot leven. Zouden de tekeningen met het beweging suggererend fakkellicht voor de grotbewoners een ‘vorm van protocinema’ geweest kunnen zijn? Het 3D-effect helpt niet alleen de ruimtelijkheid van de grotten te verbeelden, maar toont ook hoe prehistorische kunstenaars welvingen van de rotswanden in hun tekeningen verwerkten. Tekeningen die in de speciale atmosfeer van de grotten, waarin mensen slechts enkele uren achtereen mogen verblijven, onwaarschijnlijk fris en helder zijn gebleven, met krachtig zwart en subtiele grijstinten.
Werner Herzog - regisseur Werner Herzog (1942) is filmmaker, schrijver en operaregisseur. Voor zijn films kreeg hij verscheidende prestigieuze prijzen waaronder de Grand Prix op het filmfestival van Cannes voor zijn film Jeder für sich und Gott gegen alle (1974), de prijs voor beste regie in Cannes voor Fitzcarraldo (1982). Zijn documentaire Encounters at the End of the World (2007) leverde hem een Oscar nominatie op.
Zoals altijd richt Herzog zich daarbij op de mens. Herzog filosofeert over kunst en kunstenaars uit de oude steentijd, over de oerwens te communiceren en de wereld te verbeelden, over evolutie en onze plaats daarin en uiteindelijk over wat het betekent mens te zijn.
“What a gift. An inside look at the astounding cave of Chauvet-Pont-d’Arc – and in 3-D too. It’s a blast.” THE NEW YORK TIMES
“To call CAVE OF FORGOTTEN DREAMS a great movie isn’t just an understatement, it’s a wildly inaccurate way to describe an experience that, in its immersive sensory pleasures and cinematic journey of discovery, more closely resembles an ecstatic trance.” THE WASHINGTON POST
“One of the best uses ever of 3D.” THE HOLLYWOOD REPORTER
Engels/Frans gesproken, Nederlands ondertiteld | 90 minuten | Verenigde Staten | 2010 | KLEUR | 3D | aspect ratio 1.85:1 | 5.1 dolby surround
Werner Herzog maakte tot nu toe meer dan vijftig films en is nog steeds productief. Overige films op zijn naam zijn o.a: Woyzeck (1979) Nosferatu: Phantom der Nacht (1979) Little Dieter Needs to Fly (1989), Grizzly Man (2005), Into the Abyss (2011), On Death Row (2012) Als eerste filmmaker krijgt Werner Herzog toestemming te filmen in de ‘Grotte Chauvet’ in Zuid-Frankrijk. Na meer dan twintigduizend jaar afgesloten te zijn geweest, worden daar in 1994 de oudst bekende schilderingen ont-
2
c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
dekt. Ondanks vele restricties en technische complicaties filmt hij met speciaal ontworpen 3D-camera’s een ondergrondse wereld met honderden, 32.000 jaar oude kunstwerken. Bij fakkellicht komen de tekeningen van paar-
c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
3
Wetenschappelijk team en experts in cave of forgotten dreams Dominique Baffier – Archeoloog en curator van de Chauvet grot, werkt bij het Franse ministerie voor cultuur en communicatie. In de Chauvet grot bestudeert zij de rode punten en handafdrukken van de prehistorische kunstenaars. Jean Clottes - Archeoloog. Clottes is de voormalig directeur van het Chauvet Cave Research Project. Hij is een expert sjamanisme. In Chauvet doet hij onderzoek naar de gravures en schilderijen in de Hillaire Hal en de Grote Hal in het achterste deel van de grot. Jean-Michel Geneste – Archeoloog en directeur van het Chauvet Cave Research Project, tevens directeur van het Lascaux Cave Research Program. Geneste is één van Frankrijk’s meest toonaangevende archeologen en hij is een expert op het gebied van grotschilderingen. Carole Fritz – Archeoloog, gespecialiseerd in kunst uit het Boven-Paleolithicum (20.000 jaar geleden). In de Chauvet grot bestudeert zijn het Paneel van de Paarden samen met haar echtgenoor Gilles Tosello.
De grot Chauvet De Grot Chauvet Pont d’Arc, kortweg Chauvet is een grot vlakbij Vallon-Pont-d’Arc in het departement Ardèche in Frankrijk. De grot is genoemd naar een van zijn ontdekkers:JeanMarie Chauvet. Samen met twee andere speleologen Éliette Brunel en Christian Hillaire,betrad hij als eerste mens na duizenden jaren op 18 december 1994 deze plek. De grot is meer dan 30.000 jaar oud en werd destijds bewoond door de cro-magnonmens, de prehistorische mens uit het Laat Paleolithicum ofwel de oude steentijd, een periode die 2,5 miljoen jaar geleden begon en 12,500 jaar geleden eindigde. Ongeveer driehonderd met rood of zwart geschilderde dierafbeeldingen van leeuwen, 4
c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
neushoorns, oerossen, paarden, beren en bizons en nog eens zoveel gravures zijn er tot nu toe ontdekt in de grot. Daarnaast zijn er veel abstracte tekens en afdrukken van handen te zien. De afbeeldingen zijn negen- tot tweeëndertigduizend jaar oud. De vondst is ook nog eens spectaculair omdat enkele afgebeelde dieren, zoals een panter en een uil, nog nooit in grotten uit de oudere steentijd gevonden werden. Andere tekeningen, zoals die van een neushoorn, werden eerder nog maar zelden aangetroffen. De Chauvet grot is sinds zijn ontdekking in 1994 niet toegankelijk voor publiek om beschadigingen aan de schilderijen en schimmel in de grot te voorkomen.
Gilles Tosello – Kunstenaar en archeoloog. Zijn interesse geldt vooral de diverse vormen van ‘art mobilier’ ofwel de ‘beweegbare’ prehistorische kunst. In de Chauvet grot onderzoekt hij het Paneel van de Paarden. Michel Phillipe – Paleontoloog. Voormalig directeur van het Natuur-Historisch Museum van Lyon. Philippe onderzoekt met zijn collega Phillipe Fosse de fauna van de Chauvet grot. Hij is een specialist in het onderzoek naar de prehistorische holenbeer. Julien Monney – Archeoloog en lid van het wetenschappelijke team van de Chauvet grot. Hij maakt onderdeel uit van verschillende onderzoeksprogramma’s naar de datering van de grotschilderingen.
c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
5
Cave of Forgotten Dreams – collegereeks De film Cave of Forgotten Dreams laat veel zien maar er is nog zoveel meer te vertellen. Voor de geïnteresseerde bioscoopbezoeker is in samenwerking met een aantal faculteiten, hogescholen en studieverenigingen een collegereeks georganiseerd. Een serie voorstellingen op verschillende locaties met wisselende sprekers die vanuit hun eigen expertise een toelichting geven op de film. Deze voorstellingen zijn voor iedereen toegankelijk voor de normale entreeprijs. AMSTERDAM Zondag 2 december | 14.00 uur Bioscoop Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4 Spreker | Jan Dietvorst Reserveringen | 020 - 684 00 90
AMSTERDAM Dinsdag 11 december | 19.30 uur Filmtheater Rialto, Ceintuurbaan 338 Spreker | Bianca Stigter Reserveringen | 020-6768700 www.rialtofilm.nl
Jan Dietvorst Jan Dietvorst is alumnus van de Gerrit Rietveld academie en socioloog. Hij is beeldend kunstenaar en filmmaker. Zijn werk is te zien op tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Zijn korte films werden ondermeer vertoond op het International Film Festival Rotterdam en het filmfestival van Vlaanderen in Gent. Met kunstenaar Roy Villevoye maakte hij diverse films, onder andere over de herinnering aan de eerste Wereldoorlog en over Papoea’s in voormalig Nederlands Nieuw Guinea. Naast Robert Bresson en behoort Werner Herzog tot zijn favoriete filmmakers. Voor meer informatie over zijn werk www.jandietvorst.com
Bianca Stigter Bianca Stigter schrijft essays over cultuur, die gebundeld zijn in Per ongeluk expres, De Ontsproten Picasso en Goud uit stro. De ontsproten Picasso werd genomineerd voor de AKO Literatuurprijs. Op het podium waren haar essays te zien in Lady Mondegreen Live en De per ongeluk expres, twee door Stigter samengestelde ontregelende avonden over kunst en toeval. Over Amsterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte ze de reisgids De bezette stad. Samen met Tine van Buul stelde ze twee bloemlezingen samen met gedichten voor kinderen. Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is werd bekroond met een Gouden Griffel. Stigter studeerde geschiedenis en is redacteur van NRC Handelsblad.
AMSTERDAM Zondag 9 december | 14.00 uur Bioscoop Het Ketelhuis, Westergasfabriek, Pazzanistraat 4 Spreker | Prof. Dr. Wil Roebroeks Reserveringen | 020 - 684 00 90 www.ketelhuis.nl Prof dr. Wil Roebroeks Prof. dr. Wil Roebroeks is hoogleraar Archeologie van de Oude Steentijd aan de Universiteit Leiden. Hij bestudeert de archeologische sporen van vroege mensachtigen, met een sterke focus op de archeologie van Neanderthalers. Hij won in 2007 de Spinozaprijs ‘…voor zijn originele observaties over vroege mensachtigen en de ontwikkeling van de menselijke samenleving’. In 1991 won hij al de KIJK/Wetenschapsweekprijs voor zijn boek Oermensen in Nederland. 6
c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
AMSTERDAM Dinsdag 4 december | aanvangstijd tussen 18.15 uur en 19.15 uur* Pathé Tuschinksi, Reguliersbreestraat 26-34 Spreker | Drs. Maarten Reesink Reserveringen | www.pathe.nl/tuschinski *Kijk hier ook voor de exacte aanvangstijd Drs. Maarten Reesink Maarten Reesink is werkzaam bij de vakgroep Media en Cultuur van de Universiteit van Amsterdam, waar hij doceert over televisie en populaire cultuur. Sinds enkele jaren geeft hij hier ook colleges over Animal Studies, een nieuwe academische discipline die zich bezighoudt met de rol en betekenis van dieren in de populaire en audiovisuele cultuur. Daarnaast is hij betrokken bij Future Planet Studies, een nieuwe BA-opleiding aan de UvA die draait om
actuele vraagstukken op het snijvlak van mens en natuur, en is hij als vrijwillige rondleider verbonden aan Artis. UTRECHT Donderdag 6 december | 19.00 uur Springhaver theater, Springweg 50 Spreker | Prof. dr. Jeroen Stumpel Reserveringen | tel. 030-2313789 www.springhaver.nl Prof. dr. Jeroen Stumpel Prof. dr. Jeroen Stumpel is hoogleraar icono logie en kunsttheorie aan het departement geschiedenis en kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Momenteel doet hij onderzoek naar kunst uit de Renaissance uit zowel het noorden als het zuiden van de Alpen. In 2006 heeft Stumpel de Wissenschaftpreis van de Aby Warburg Stiftung in ontvangst mogen nemen. Gedurende het academiejaar 2007-2008 was hij gastprofessor op Harvard. HILVERSUM Maandag 10 december | 19.00 uur Filmtheater Hilversum, Herenplein 5 Spreker | Prof. dr. ir. Hans van der Plicht Reserveringen | 035 623 5466 www.filmtheaterhilversum.nl Prof. dr. ir. Hans van der Plicht Hans van der Plicht studeerde Technische Natuurkunde aan de TU Delft, en promoveerde in 1980 in de kernfysica aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna was hij gedurende 6 jaar werkzaam in de Verenigde Staten. Hij specialiseerde zich in het ontwikkelen van apparatuur om tot hoge energie versnelde deeltjes te detecteren. In 1986 keerde hij terug naar de RuG, werkzaam bij het Centrum voor Isotopen Onderzoek, Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. Daar is hij verantwoordelijk voor het 14C daterings-laboratorium, en gespecialiseerd in de toepassingen van 14C in de archeologie en aardwetenschappen. Hij is tevens benoemd als bijzonder hoogleraar aan de Faculteit Archeologie van de Universiteit Leiden, en is sinds 2010 lid van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen). Hans van der Plicht is is in april 2004 in de grot Chauvet geweest vanwege 14C onderzoek .
DEN HAAG Woensdag 12 december | 19.00 uur Filmhuis Den Haag, Spui 191 Spreker | Lezing in samenwerking met Leidse Kunsthistorische Vereniging (LKV) Reserveringen | 070- 3656030 www.filmhuisdenhaag.nl LKV Sinds 8 september 1967 is de Leidse Kunsthistorische Vereniging de studievereniging voor alle studenten kunstgeschiedenis van de Universiteit van Leiden. De LKV brengt studiegenoten met elkaar in contact en zorgt voor verdieping van de studie door studenten uit de collegebanken te halen en kennis op te laten doen in de praktijk. Maandelijks worden er meerdere excursies georganiseerd naar kunstinstellingen in heel het land. Ook biedt de LKV leden de mogelijkheid om alle kunstschatten in het buitenland te ontdekken tijdens een van haar vele reizen. GRONINGEN Maandag 17 december | aanvangstijd tussen 18.15 uur en 19.15 uur* Pathé Groningen, Gedempte Zuiderdiep 78 Spreker | Prof. dr. ir. Hans van der Plicht Reserveringen | www.pathe.nl/groningen *Kijk hier ook voor de exacte aanvangstijd Pathé Groningen biedt een drankje aan na afloop om na te praten over de film en de lezing. Lees hiernaast de biografie van Prof. dr. ir. Hans van der Plicht arnhem Dinsdag 11 december | 19.15 uur Focus Filmtheater Arnhem, Korenmarkt 42 Spreker | nog niet bevestigd Reserveringen | 026 442 42 83 www.focusarnhem.nl
Voor een volledig overzicht van de voorstellingen in de collegereeks: www.facebook.com/Werner-HerzogCave-of-Forgotten-Dreams c av e o f f o r g o t t e n d r e a m s
7
De film Cave of Forgotten Dreams is vanaf 29 november te zien in het hele land. Meer informatie over aanvangstijden is te vinden op de websites van de bioscopen en filmtheaters. Amsterdam Bioscoop Het Ketelhuis www.ketelhuis.nl Filmtheater Rialto www.rialtofilm.nl Pathé Tuschinski www.pathé.nl Arnhem Focus Filmtheater Arnhem www.focusarnhem.nl Breda Chassé Theater www.chasse.nl Den Haag Filmhuis Den Haag www.filmhuisdenhaag.nl Theater Dakota www.theaterdakota.nl Eindhoven Plaza Futura www.plazafutura.nl Enschede Concordia www.concordia.nl Haarlem Filmschuur Haarlem www.filmschuur.nl Hilversum Filmtheater Hilversum www.filmtheaterhilversum.nl Nijmegen Lux www.lux-nijmegen.nl maastricht* Filmtheater Lumière www.lumiere.nl Rotterdam* LantarenVenster www.lantarenvenster.nl Utrecht Springhaver www.springhaver.nl *Cave of Forgotten Dreams is te zien vanaf 20 december
De film is vanaf april 2013 verkrijgbaar op DVD en Blu-Ray. Voor meer informatie: www.imaginefilm.nl
