28-29 november 1-11 december
fogliani per favore
Antonino Fogliani dirigent Tae-Hyung Kim piano
Het Gelders Orkest daar horen we
Volop genieten met Het Gelders Orkest! Programma
Gioachino Rossini (1792-1868)
Sinfonia ‘Il viaggio a Reims’
Pianoconcert nr. 25 in in C, KV 503
Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791)
• • • Allegretto
Allegro maestoso Andante
Pauze
Franz Schubert (1797-1828)
Ouverture in D, D. 590 (‘Im Italienische Stile’)
Schubert/bew. L. Berio (1925-2003)
Rendering
• • • Scherzo
Allegro
Andante
George Wiegel directeur
In het voorjaar van 2012 maakte Antonino Fogliani grote indruk met zijn Lucia di Lammermoor van Donizetti met de Nationale Reisopera en Het Gelders Orkest. Wij zijn dan ook verguld met zijn terugkeer dit seizoen. Met de jonge, talentvolle pianist Tae-Hyung Kim betreedt hij vandaag het podium om voor u ook nog een van Mozarts laatste pianoconcerten te spelen. Dat is genieten op topniveau! Wij wensen u een prachtig concert toe.
“Voortreffelijke muzikale samenwerking”
Antonello manacorda chef-dirigent
Vandaag treft u mijn gepassioneerde collega en landgenoot Antonino Fogliani. Zijn grote doorbraak kwam in 2001 toen hij op het Rossini Opera Festival in Pesaro een indrukwekkende interpretatie van Rossini’s Il viaggio a Reims gaf. Vandaag dirigeert hij het orkest wederom op weg naar Reims. Vandaag luistert u ook naar een andere Italiaan: Berio. Hij nam Schuberts schetsen voor een symfonie in D als uitgangspunt voor zijn Rendering for orchestra. Een stuk met een bijzonder verhaal… Ik wens u veel luisterplezier.
Antonino Fogliani
dirigent
Antonino Fogliani studeerde directie aan de conservatoria van Bologna, Milaan en Siena. Op dat laatste instituut kreeg hij ook compositielessen van Franco Donatoni en Ennio Morricone. Zijn grote doorbraak kwam in 2001 toen hij op het Rossini Opera Festival in Pesaro een indrukwekkende interpretatie van Rossini’s Il viaggio a Reims gaf. Het opende de deuren van vele beroemde Italiaanse operatheaters als La Fenice in Venetië, het Teatro San Carlo in Napels en natuurlijk de Scala in Milaan.
Daarnaast kreeg Fogliani ook in het buitenland meer bekendheid en dirigeerde hij producties bij onder meer De Vlaamse Opera, de Opéra de Montréal en de Houston Grand Opera. Het repertoire van Antonino Fogliani is hoofdzakelijk Italiaans. Hij geldt als één van de grootste Rossini-vertolkers van onze tijd, waarbij hij ook de minder bekende opera’s van deze componist voor het voetlicht brengt. Daarnaast is Fogliani een veel gevraagd orkestdirigent. Als zodanig leidde hij, naast de grote Italiaanse orkesten, orkesten als de Sydney Symphony Orchestra, het Orchestre de Bretagne en de Württembergische Philharmonie in Reutlingen. In het voorjaar van 2012 maakte Antonino Fogliani grote indruk met zijn Lucia di Lammermoor van Donizetti met de Nationale Reisopera en Het Gelders Orkest. Dit seizoen is hij opnieuw in dezelfde combinatie te bewonderen met Rossini’s meesterwerk Il barbiere di Siviglia.
Tae-Hyung KIM
piano
Tae-Hyung Kim werd geboren in Zuid-Korea in 1985 en begon op zesjarige leeftijd met pianospelen. Na zijn studies bij Kang Choong-Mo aan de Korea National University of Arts, studeerde Tae-Hyung Kim vanaf 2008 bij Elisso Virssaladze aan de Hochschule für Musik und Theater van München. Bij Helmut Deutsch vervolmaakte hij er zich in liedbegeleiding.
Kim is niet alleen eerste laureaat van de Internationale Muziekwedstrijd van de stad Porto (2004) en van de Internationale Pianowedstrijd ‘Interlaken Classics’ in Bern (2008), maar won ook de Grand Prix Animato in Parijs (2008). In 2010 werd hij 5de laureaat op de Koningin Elisabethwedstrijd. In maart 2013 won hij de Eerste Prijs en de Publieks prijs op het Hastings International Piano Concerto Competition in GrootBrittannië. Hij gaf recitals in de Kumho Rising Stars en Hoam Rising Artists concertreeksen in Seoul, evenals in Parijs (Salle Cortot, Salle Gaveau), Florence en Leipzig (Gewandhaus). Hij trad op met grote orkesten zoals het KBS Symphony Orchestra, het Orchestre National de France, het Symfonisch Orkest van Tokio en het Nationaal Orkest van Porto. Tae-Hyung Kim studeert momenteel verder in Moskou.
Franz Schubert
1797 - 1828
’t Valt niet altijd mee voor jongvolwassenen om op eigen been te gaan staan. Dat moet Franz Schubert ook ervaren hebben zo’n twee eeuwen geleden. Hij verdiende de kost als hulponderwijzer op de school van zijn vader en het kostte hem moeite zijn vleugels uit te slaan. Ook als componist was hij aanvankelijk nog zoekende. Terwijl hij als liederenschrijver zijn eigen identiteit al vroeg vond, ging hij in zijn vroege symfonieën nog volop te rade bij zijn ‘muzikale ouders’. Bij zijn Vierde symfonie was Ludwig van Beethoven het grote voorbeeld, bij nummer vijf keek Wolfgang Amadeus Mozart over Franz’ schouder mee.
In de laatste maanden van 1817 en de eerste van 1818 spiegelde Schubert zich vooral aan Gioacchino Rossini. De vrolijk en lichte muziek van de Italiaan was destijds erg populair geworden in Wenen, en misschien was Franz wel aanwezig bij de Weense opvoering van Rossini’s opera’s L’inganno felice en Tancredi in het najaar van 1816. Geïnspireerd door de Italiaan begon Schubert aan zijn lichtvoetige en vrolijke Zesde symfonie en schreef hij in korte tijd twee ouvertures ‘im italienischen Stile’. Volgens een van de eerste Schubert-biografen zou het bij die laatste twee werken gaan om een weddenschap. Franz zou zijn vrienden hebben willen bewijzen dat hij heel snel muziek alla Rossini kon schrijven. Een van de twee ouvertures (we weten niet exact welke) klonk voor het eerst in een Weens restaurant, gespeeld door een amateurorkest. Een mijlpaal: het was de eerste openbare uitvoering van een werk van de componist. De recensent van de krant was enthousiast: ‘Elk van zijn kleine of grote composities wordt gekenmerkt door een diep gemoed, onomwonden kracht en sterk aansprekende lieflijkheid.’
Lofzang op Mozart In 1816 – vlak voor hij zijn Vijfde symfonie schreef – schreef Franz in zijn dagboek een kleine lofzang op zijn geniale voorganger Mozart. Onder indruk van de ‘tovertonen’ van diens muziek en de ‘weldadige’ werking ervan, verzuchtte Schubert dat de indrukken die de ‘onsterflijke’ Mozart naliet, ons ‘in de duisternissen van dit leven, een lichte, heldere en prachtige verte laten zien.’ Mozarts
tovertonen bloeiden onder meer op in een 27-tal pianoconcerten die hij aan het papier toevertrouwde. De meeste komen uit zijn
“Schubert was onder de indruk van Mozarts ‘tovertonen’” Weense jaren toen hij als kleine zelfstandige zijn hoofd boven het water probeerde te houden: vanaf 1782 (tot 1791) schreef hij er zeventien. Met die concerten sloeg hij vaak twee vliegen in één klap: behalve als componist profileerde hij zich erin als uitvoerend musicus. Van verschillende oorgetuigen weten we dat Wolfgang als speler veel indruk maakte, en zelf noemde hij zijn pianospel in vergelijking met het componeren ‘nur meine Nebensach, aber gott sey danck, eine sehr starcke nebensach’. De zes concerten die hij tussen februari 1785 en december 1786 schreef, bracht hij zelf ten gehore tijdens de door hem georganiseerde ‘Academien’, concerten waarop het Weense publiek kon intekenen. Aan het Pianoconcert in C-groot, KV 503 legde Mozart de laatste hand op 4 december 1786: een dag voordat hij het werk ten doop hield. Cadensen bij dit concert zijn niet bewaard gebleven: die schudde hij ongetwijfeld zo uit zijn mouw. Het C-groot concert behoort tot Mozarts langste en meest monumentale werken in dit genre. Opvallend in het majestueuze openingsdeel is
“De schetsen van deze onvoltooide symfonie vormden de basis voor Berio’s Rendering”
dat Wolfgang na het fanfare-achtige begin naar c-klein uitwijkt. Het ritmische motief dat hij hier gebruikt, zal in belangrijke mate dit deel verder bepalen. Het door de strijkers ingezette tweede thema staat ook in c-klein. Het nobele tweede deel is - met twee thema’s, een doorwerking en reprise - ook in een sonatevorm gegoten. Mozartkenners zullen bij het afsluitende rondo wellicht denken aan de gavotte uit de opera Idomeneo. In Beethovens en Schuberts jaren behoorde Rossini wijd en zijd tot een van de meest gewaardeerde componisten. Nadat hij in zijn geboorteland carrière maakte, verhuisde hij in 1824 naar Parijs om de leiding van het ThéâtreItalien op zich te nemen. Zijn eerste grote opera daar, Il viaggio a Reims, ossia l’Albergo del giglio d’oro (‘De reis naar Reims’, of ‘Hotel de Gouden Lelie’) schreef hij in 1825 voor de kroning van Karel X. Omdat het een gelegenheidswerk was – en er veertien solisten voor nodig waren! – haalde de componist de opera al na vier opvoeringen van de planken en besloot hij veel muzikaal materiaal ervan te hergebruiken in een nieuwe opera ( Le Comte Ory). De populair geworden ouverture kwam in de originele opera overigens helemaal niet voor. Dit werk, dat pas in 1938 werd gepubliceerd onder auspiciën van 20ste-eeuwse Italiaanse componist Giuseppe Piccioli, is waarschijnlijk niet van Rossini’s hand, maar staat wel vol met de noten die hij schreef voor de balletmuziek uit de opera Le siège de Corinthe.
Berio’s Rendering In de laatste weken van zijn leven zette Schubert zich aan een nieuwe symfonie. De schetsen die hij voor dit onvoltooide werk maakte, vormden in 1989-1990 het uitgangspunt voor Luciano Berio’s orkestwerk Rendering (‘Weergave’ of ‘Interpretatie’). Berio besloot de symfonie niet af te maken, op de manier waarop Schubert dat zelf mogelijk gedaan zou hebben, maar de moderne restauratie-criteria uit de schilderkunst te gebruiken: Hij koos voor een verlevendiging van de oude kleuren, zonder de schade, aangericht door de tand des tijds noch de open plekken te verbloemen. Voor zijn driedelige ‘symfonie’ gebruikte de Italiaan drie verschillende Schubertfragmenten, die hij op zijn eigen manier citeerde, interpreteerde en verder uitwerkte. In Rendering hoor je zowel duidelijk Schubertiaanse passages, in de klassieke orkestrale bezetting die de Weense componist ook gebruikte in zijn ‘Unvollendete’, maar treed soms ook vervreemding op. Berio: ‘Om de lege plekken tussen de schetsen op te vullen, componeerde ik een soort van verbindingsweefsel dat steeds verandert, en altijd pianissimo en ‘ver’ klinkt, gemengd is met reminiscenties van Schuberts latere werken (Pianosonate in Bes, het Klaviertrio in Bes etc.) en word gekruist met polyfone structuren gebouwd op fragmenten van de betreffende schets. Deze zachte vorm van muzikaal cement (…) wordt altijd door de celesta aangekondigd.’ In de laatste weken voor zijn dood volgde Schubert nog contrapuntlessen bij
een collega; een oefencanon die hij daarvoor schreef –en noteerde tussen de symfonische schetsen - verwerkte Berio in het Andante. ‘Het afsluitende Allegro maakt eveneens indruk – het is ongetwijfeld het meest polyfone orkestdeel dat Schubert ooit geschreven heeft. Deze laatste schetsen zijn van een grote homogeniteit – ook al zijn ze fragmentarisch – en laten zien hoe Schubert zich inspant om de verschillende contrapuntische mogelijkheden van hetzelfde thematische materiaal uit te proberen. De schetsen hebben afwisselend het karakter van een Scherzo of een Finale. Deze ambiguïteit, die de jonge Schubert misschien zou hebben opgelost of uitgewerkt op een nieuwe wijze, trok me bijzonder aan: de bedoeling van mijn ‘cement’ was onder meer om die ambiguïteit in de structuur expressief weer te geven.’ Berio schreef zijn hommage aan Schubert voor het Koninklijk Concertgebouworkest. Dirk Luijmes
Korting op cd! Beleef Het Gelders Orkest ook online. Want dan kunt u zich echt heerlijk inleven in ons orkest. We bieden u hier alle informatie, prachtig gepresenteerd met video’s en muziek. En in een paar klikken bestelt u uw concertkaarten. Om het voor u nóg leuker te maken: met kortingscode CD1314 ontvangt u 5 euro korting op een cd*. *actie geldt tot en met 31 december
Op de hoogte blijven? Kom langs bij de stand en laat uw e-mailadres achter. Wij sturen u dan informatie over concerten, de laatste muzikale nieuwtjes en acties. Ook kunt u hier vriend worden van Het Gelders Orkest.
En beleef nog meer!
De Vijfde van Mahler
Arnhem Nijmegen Enschede Zwolle Enschede
vrijdag 13-12 zondag 15-12 woensdag 18-12 donderdag 19-12 vrijdag 20-12
Ed Spanjaard
dirigent
Een samenwerking van het Nederlands Symfonieorkest en Het Gelders Orkest.
Het Gelders Orkest heeft een prachtig programma voor seizoen 2013 - 2014 voor u samengesteld. De komende tijd valt
Samenwerken verruimt de geest en vergroot de blik. Een waardevol beginsel dus voor ‘wie vooruit wil’. Met veel genoegen slaan het Nederlands
er nog veel meer moois te beleven bij
Symfonieorkest en Het Gelders Orkest de handen
Het Gelders Orkest. Benieuwd? Neem een
daarom al langer ineen. Dit seizoen buigen we ons
kijkje op www.hetgeldersorkest.nl en
samen over Mahlers Vijfde symfonie met haar bloedstollend mooie Adagietto voor strijkers en
laat u verleiden. We hopen u snel te mogen
harp. Ed Spanjaard – die al eerder met Het Gelders
begroeten in één van onze concertzalen!
Orkest en het Nederlands Symfonieorkest de monumentale Ring des Nibelungen bij de Reisopera bracht – dirigeert. Dompel u onder in deze grootse en stormachtige toevoeging aan onze lijst van wederzijds hoog gewaardeerde
Extra feestelijke concerten Jong talent
samenwerkingen.
Mahler
Symfonie nr. 5
Romantische ontdekkingen
Nijmegen Utrecht Doetinchem Arnhem
zaterdag 21-12 zondag 22-12 maandag 23-12 donderdag 26-12
Walsen met Strauss
Apeldoorn Nijmegen Arnhem Doetinchem Zutphen
zaterdag 04-01 zondag 05-01 dinsdag 07-01 donderdag 09-01 vrijdag 10-01
Antonello Manacorda dirigent Laura van der Heijden cello
Martin Sieghart dirigent Cristina Pasaroiu sopraan
Ze kwam, zag, en overwon in 2012 op de BBC
Liefhebbers weten meteen genoeg. Een Weens
Young Musician of the Year, de 16-jarige celliste
nieuwjaarsconcert met oud chef-dirigent van Het
Laura van der Heijden. Het is iedereen duidelijk:
Gelders Orkest Martin Sieghart betekent u hartje
Laura van der Heijden wacht een grote toekomst
winter onderdompelen in een warm bad. Vol
en een pijlsnelle carrière. Gerenommeerde
romantische lichtpunten en andere heerlijkheden.
orkesten als de Royal Philharmonic en de London
Met een grote artistieke vrijheid zet hij alle details
Mozart Players dingen inmiddels naar haar hand.
van deze muziek volop ‘in het licht’. Waardoor de
Het Gelders Orkest is trots u haar pure en
zon gaat schijnen in de concertzaal. Natuurlijk
bijzondere talent te presenteren tijdens de
vertelt de dirigent ook iets over de te spelen
kerstconcerten. Haar interpretatie van Dvoráks
werken, op zijn eigen charmante manier. Nog niet
veelgeroemde concert betekent gegarandeerd
eerder geweest? Dit wilt u niet missen!
een gedenkwaardige avond. Die al helemaal niet meer stuk kan met dat andere meesterwerk: Dvoráks beroemde Negende, ‘Uit de Nieuwe Wereld’.
Berlioz Dvorák Dvorák
Carnaval Romain Celloconcert Symfonie nr. 9 ‘Uit de Nieuwe Wereld’
Walsen en polka’s van de familie Strauss
Kaarten bestelt u via www.hetgeldersorkest.nl telefoon 026 - 789 01 30 |
[email protected] GeldersOrkest |
HetGeldersOrkest
