27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
27e digitale nieuwsbrief, april, mei, juni 2013. Van de Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) afdeling Den Helder e.o. Redactie S.Leentvaar en B. Elkerbout.
[email protected] KNNV: Natuurstudie, natuurbeleving en natuurbescherming. www5.knnv.nl/denhelder
1
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Afdelingsbestuur Voorzitter
Betty Elkerbout Wielingenstraat 6 1784 JE Den Helder
0223-630636
[email protected]
Penningmeester
Nico van Riessen 0223-636158 Stadhouder Willem V straat 4 1785 JA Den Helder
[email protected] [email protected]
Secretaris Redactie
Sylvia Leentvaar-Krom Middelzand 2715 1788 CM Julianadorp
Webmaster adres website Den Helder e.o. 2e secretaris Chris Snijders Kerkgracht 44 1782 GK Den Helder Ledenadministratie Notulist
Johan Scholten Vogelzand 2218 1788 GA Julianadorp werkgroepen Vlinderwerkgroep Plantenwerkgroep Vlindertuinwerkgroep Verkooppunt KNNV en IVN uitgaven: Bibliothecaris
0223-643327
[email protected] [email protected] [email protected] www5.knnv.nl/denhelder 0223-627770
[email protected]
0223-643077
[email protected] Klaas Kaag tel: 0223-630144 Gerrit Welgraven tel: 0223-632999 Sylvia Leentvaar tel: 0223-643327
Els Sanderse tel: 0223-612548 Noordzeestraat 52 1784 BS Den helder
[email protected] Natuurhistorisch archivaris Klaas Kaag 0223-630144 Kofstraat 14 1784 RP Den Helder
[email protected] De contributie van onze afdeling bedraagt voor 2013: € 30,00 per jaar voor gewone leden (incl. “Natura” en ons afdelingsblad Op de Kop of de digitale nieuwsbrief) Huisgenootleden betalen € 9,00 (zonder tijdschriften). U kunt lid worden door overmaking van het contributiebedrag op girorekening t.n.v. Penningmeester KNNV Den Helder e.o. te Den Helder. De Landelijke Jongeren is een landelijke werkgroep van de KNNV, bestemd voor jongeren tussen 18 en 30 jaar. Het lidmaatschap hiervan kost € 4,50 per jaar, inclusief vier NIKA`s (het blad van de LJ). Daarnaast behoor je lid te worden van de KNNV. Voor jongeren tussen de 18 en de 30 jaar kost het lidmaatschap van de KNNV € 20,00. Het jeugdlidmaatschap wordt automatisch omgezet in een “gewoon lidmaatschap” op de 1e januari van het jaar waarin betreffende persoon 31 jaar wordt. Als gewoon lid ontvangt u 4 x per jaar het landelijke blad “Natura” en vier keer per jaar ons afdelingsblad “Op de Kop”. Leden met een computer krijgen in plaats van de papieren Op de Kop de digitale “Nieuwsbrief”. Vanaf 2013 , 4 x per jaar.
2
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Wordt nu lid van KNNV afdeling, Den Helder e.o. Wist u dat u al voor de prijs van 1 kopje koffie per maand lid bent van de KNNV? Als u een paar keer een leuke bos bloemen weggeeft bent u ook het zelfde bedrag kwijt. Maar dat zijn zaken die verleppen of ze zijn zo opgesoupeerd. Bij een natuurorganisatie bent u bezig in de natuur, we leren en genieten ervan. Het leden aantal moet omhoog. Wie helpt ons mee? Je kan ook een lidmaatschap cadeau doen(net als die bos bloemen) alleen hebben mensen er dan langer wat aan. Meldt u aan bij
[email protected] Of doe mee met de Tuiniercursus op 18 mei en meld u daar aan als nieuw lid, dan krijgt u het boekje cadeau en kost de cursus u maar € 10,00 i.p.v. € 20,00.
Index: 1 Foto op de voorste pagina: (Oranje tipje op Dichters narcis tijdens Opendagen in Wildrijk) 2 Bestuurspagina 3 Wordt nu lid van de KNNV / Index 4 Activiteiten agenda van april, mei, juni. 6 Uilenballenpluis resultaten (Jan Boshamer) 8 Kijk via de website naar “Vleermuiskasten Workshop”. 8 Algemene Ledenvergadering van 23 febr. Jl. 9 Kijk via de website naar de eerste Paddenstoelennieuwsbrief. 9 Afscheid van Irma Sindorf als notuliste. 10 Vondsten langs de Helderse dijk o.a. een paardenoogboon. (G. C.Cadée) 12 Kijk via een website naar de Zadenlijst van Kwekerij de Zonnehoed. 13 Nieuwe werkgroep “De vlindertuin werkgroep”. 13 Vlinder lezing door Klaas Kaag. 14 Kwelders ofwel schorren. (Betty Elkerbout) 15 Kijk via een website naar de Plantenlijst van Kwekerij de Zonnehoed. 12 De tuinier cursus. 15 Plant en naam ” Paardenbloem” (Betty Elkerbout) 16 advertentie “Duinen en mensen Texel”.
3
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Activiteitenagenda van KNNV afdeling Den Helder April 2013
Zat. 6 april 1416 uur Zat.20 april 10.00 Tot 16.00 uur Zon. 21 april 10.00 Tot 16.00 uur Zat. 27 april 15.00
Uilenballenpluizen voor volwassenen olv. J. Boshamer Opendagen Wildrijk Belkmerweg 83 St. Maartenvlotbrug Opendagen Wildrijk
De Helderse Vallei
Onze kraam staat er weer
Eet een heerlijk stuk taart in de verbouwde schuur
Dijkexcursie olv R.Jak
Fort Harssens
€ 2,00 niet leden €1.,00 VWG leden KNNV leden gratis
Zat.11mei Stekkenmarkt 9-17 u ATV Texelstroom Do. Wandeling door 16 mei Elswout olv Margreet 10 tot Kouwenhoven 12.00 u.
met Kwekerij de Zonnehoed
Gratis toegankelijk
Restaurant Kraantje Lek Duinlustweg 22 , 2051 AB OVERVEEN .
Eigen vervoer. Of met openbaar vervoer. Trein van Den Helder naar Alkmaar, daar overstappen op trein naar Haarlem. Vandaar met bus 81 naar de
Onze kraam staat er ook
Entree € 2,00. Leden VWG € 1,00 KNNV leden gratis Met gratis wandeling door het bos
Mei
4
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Zat.18 mei 11.3015.00 uur
Aanmelden bij Els Sanderse tel: 612548 Tuiniercursus olv S.Leentvaar
Zat. 25 Texel trip olv mei 8.30- Gerhard Cadée 18.00 uur Andri Binsbergen Woe. 29 mei 19.0021.00 u
Linie(Gerard Roos) wandeling
Oranjerie Soembastraat 83 Den Helder Zie artikel verder in dit blad. Texel, Spangerkooi
Duinlustweg 22. Neem zelf uw lunch mee. € 20,00 voor koffie,thee en lunch wordt gezorgd
Overtocht + fiets zelf betalen € 5,00 Lunch, drinken meenemen. VWG leden € 1,00 Niet leden € 2,00 Zwemb.Heersdiep € 2,00 niet leden parkeerplaats € 1,00 VWG leden. KNNV leden gratis
Juni Zat.29 juni 11 uur tot 14.00 uur
Vlinder wandeling in Bergen Olv. Luc Knijnsberg. Boswachter bij SBB
1e Parkeerpl. rechts aan de Zeeweg. Aanmelden bij S.Leentvaar 0223-643327
Vlinderroute lopers en KNNV leden gratis. Zelf vervoer regelen. Niet leden € 2,00 entree.
5
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Uilenballen pluizen is niet alleen voor kinderen.Op 26 januari 2013 is er in het zaaltje van de Helderse Vallei door een kleine maar erg enthousiaste ploeg kinderen gewerkt aan het pluizen van een partij uilenballen van een kerkuil. Waarom uilenballen pluizen? Meestal wordt het pluizen van uilenballen voorgesteld als een leuke activiteit voor kinderen om ze iets bij te brengen over de ecologie van uilen; wat eten ze, en hoe kun je prooidieren herkennen? Nadat Mart Schrieken ons een kerkuil, een jonge oehoe (een écht uilskuiken!) en een volwassen oehoe had getoond, werd er aan de hand van een korte PowerPoint verteld wat woelmuizen (veldmuis), ware muizen (de bekende huismuis, die met de lange staart, maar ook de bosmuis en bruine rat) en spitsmuizen zijn. Spitsmuizen zijn helemaal geen muizen, maar eerder familie van de mol, ze eten insecten, wormen en slakken en kunnen helemaal niet knagen. Hierna volgde een korte uileg hoe je die verschillende prooidieren uit een braakbal kunt herkennen. Iedereen kreeg een braakbal uitgedeeld. Met een pincet, prikstokje, maar vooral met je eigen vingers werd deze bal nauwkeurig uit elkaar gehaald en de botjes, schedeltjes en onderkaakjes op een ‘bouwplaatje’ gelegd. Met een speciale determinatiekaart konden de schedeltjes op naam gebracht worden. Op deze zaterdagmiddag werden er 13 bosspitsmuizen, 5 huisspitsmuizen, 49 veldmuizen en 7 bosmuizen geplozen. De partij braakballen was afkomstig van een pa Superinteressant vooral de binoculair trok veel kleine maar ook grote mensen aan. 6
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. rtij die geraapt was bij een boerderij langs de Westfriesedijk bij Winkel. Waarom is het pluizen van braakballen niet alleen interessant en leuk voor kinderen? Kerkuilen komen de laatste jaren dankzij de inzet van o.a. de kerkuilenwerkgroep, weer volop voor in Noord Holland. Door van elk bekend paartje kerkuilen, verspreid over de hele provincie, de prooiresten te analyseren, kan op eenvoudige wijze een vrijwel dekkend beeld verkregen worden van de kleine zoogdieren die hier voorkomen. Landschap Noord- Holland coördineert het verzamelen van deze gegevens, die weer gebruikt worden om een Noord Hollandse verspreidingskaart te maken. Kijk voor meer informatie eens op de leuke website www.uilenballenpluizen.nl Je vindt daar niet alleen informatie over het project, maar ook over de prooidieren en hun predatoren. Eens per maand wordt er een vrij toegankelijke pluisavond gehouden in het kantoor van het Landschap in Heiloo. Pluisagenda met data is ook op deze site te vinden. Deze gezellige avonden beginnen altijd om 18.00 uur met een stevige gratis verstrekte maaltijdsoep (recepten óók op de website te vinden) en duren tot 21.00 uur, maar je bent vrij om eerder naar huis te gaan. Volwassen én kinderen dragen zo hun steentje bij aan het volledig inkleuren van de verspreidingskaarten van kleine zoogdieren die anders alleen incidenteel óf met veel inspanning te zien te krijgen zijn. Voor wie het pluizen te lang duurt wordt er vrijwel altijd een korte bosuilenwandeling in het Heilooërbos georganiseerd door bosuilenkenner Arend de Jong. Een echte aanrader! We hopen in de nabije toekomst met onze KNNV afdeling Den Helder nog eens een Vader en dochter samen aan het pluizen pluisactiviteit te houden waar niet alleen kinderen op af komen, maar ook volwassenen! Wanneer mogelijk worden er ook braakballen van rans- uilen onder de loep genomen; leuk om te zien wat de verschillen in prooikeuze tussen de twee soorten zijn! Jan Boshamer (Foto`s S.Leentvaar)
7
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. ___________________________________________________________ Over vleermuizen valt nog een heleboel te lezen. Hierbij een link naar een Workshop Vleermuiskasten. In de Kop van Noord-Holland werd deze workshop gehouden van 31 augustus tot 2 september. Lees dit super leuke verslag.Opgestuurd door Jan Boshamer. Het staat op onze website, via de Homepage van www5.knnv.nl/denhelder Klik op vleermuizennieuws.
Klein verslag van de Jaarvergadering op 23 februari
jl.
Met 25 leden op de jaarvergadering kunnen we spreken van een goede opkomst.
Els nam afscheid na 11 jaar trouwe dienst. HULDE!!!!!!(foto Gerhard C. Cadée) Ondanks het grote aantal afberichten (15 stuks), als die wel waren gekomen, hadden we bijna niet in de zaal gepast. Er werden vlot en plezierig allerlei zaken besproken. De verslagen van het bestuur, de penningmeester, de kascommissie en de werkgroepen . Els verliet dit jaar (na 11 jaar trouwe dienst in verschillende functies) het bestuur. Hiervoor werd zij geëerd. Een PowerPoint presentatie, een enorme bos bloemen, een vlinderpoppenkast, en de toezegging dat ze het nieuwste boek van Rolf Roos krijgt zodra het uit is gegeven( Duinen en mensen van
8
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. Texel). Ook Gerrit Welgraven werd in het zonnetje gezet, omdat hij zo`n geweldige docent is bij de plantenwerkgroep, hij kreeg een cadeaubon en een bos tulpen. Irma Sindorf kreeg een bloemetje omdat ze altijd notuleert en die dag eigenlijk iets anders te doen had, maar toch kwam. Als laatste werd Hans van den Bogert in de bloemen gezet voor z`n vele foto-inzendingen naar de website. De spanning liep op toen het bleek dat de secretaris toch echt zou aftreden. Sylvia kreeg geen bloemen maar een mooi geborduurd kussen van voorzitter Betty Elkerbout. Vlak daarna meldde Chris Snijders zich aan als 2e secretaris, en dat was voor Sylvia reden om dan nog even in het bestuur aan te blijven als 1e secretaris. Chris gaat mee lopen in het bestuur en hier en daar taken overnemen. Kortom het werk voor de secretaris wat lichter maken. Dit houdt dus in dat we de afdeling niet hoeven op te heffen, want het bestuur is nog steeds compleet. Na afloop van deze zeer geanimeerde vergadering waren er 3 presentaties, waaronder die van Gerrit Welgraven, die hij zelf van tekst voorzag. Ondertussen genoot men van een glaasje en een zoutje. Wij hopen dat u volgend jaar weer in zo groten getale naar de Algemene Leden Vergadering komt. De redactie. __________________________________________________________________________________
Via Klaas Kaag kwam bij de Redactie deze eerste Paddenstoelennieuwsbrief binnen. Dit is het eerste nummer van de Paddenstoelennieuwsbrief van de Nederlandse Mycologische Vereniging. De nieuwsbrief vormt een aanvulling op de websites en Coolia en richt zich vooral op actuele zaken die de mycologie aangaan. Hoewel de nieuwsbrief zich in eerste instantie richt op leden van de NMV, staat deze ook open voor niet-leden, zoals van paddenstoelenwerkgroepen van IVN en KNNV. De berichten zullen een laagdrempelig karakter hebben, maar ook wel met een wetenschappelijk tintje. Kijk op onze website www5.knnv.nl/denhelder Via de Homepage en klik op paddenstoelennieuwsbrief.
Irma Sindorf, gestopt als notuliste. Irma heeft het afgelopen jaar flitsend bij de bestuursvergaderingen genotuleerd. Op haar Laptop schreef ze tijdens de vergaderingen alles op en de notulen waren eigenlijk al meteen klaar als de vergadering sloot. Thuis keek ze het nog even na en dan via de email naar de bestuursleden. Maar Irma heeft een nieuwe baan en is al verhuisd. Ze blijft nog wel even lid van onze afdeling, maar ze stapt in de toekomst
9
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. wellicht over naar de afdeling van haar woonplaats. Wij wensen Irma veel geluk in haar nieuwe werk en woonsituatie. Bedankt voor het vele werk, en de nuttige opmerkingen zo nu en dan. De taak van notulist wordt overgenomen door Johan Scholten, waarvoor dank. Het bestuur.
Een paardenoogboon (Mucuna urens) op de Helderse zeedijk, gevonden op weg naar de ALV, 23 februari 2013. Een stevige NO wind op 23 februari bracht me snel bij de veerboot en ook de fietstocht buitenom langs de zeedijk van Den Helder viel met wind meest van achter prima te doen. Ik had wat extra tijd ingelast door de boot van twaalf uur te nemen en dat bleek goed van pas te komen. Er lag langs de hele dijk een strook met zeewier vooral nabij de vuurtoren. Het was slechts een dun laagje dat daardoor makkelijk te doorzoeken was. Direct al bij het Wierhoofd, vlak naast de veerhaven, vond ik een mangopit (1). Die zal wel Paardenoogboon, let op de zwart band, de navel (Hilium) ergens in zee overboord die bijna de hele boon omgeeft. gegooid zijn; ze zijn geen zeldzaamheid meer op onze stranden. Een paar stukjes hout van hier nam ik mee voor mijn kachel. Opvallend was het grote aantal hazelnoten (2) langs het hele traject. Ik ben dan altijd benieuwd: zouden die uit de handel komen, of van in Nederland of misschien zelfs Duitsland of België langs de rivieren groeiende hazelaars? Die in de winkel zijn meestal wat groter dan wat je in het wild vindt en wat ik hier opraapte lijkt me te wijzen op een natuurlijke aanvoer. De paranoot (3) die ik opraapte zal wel uit de handel komen.
10
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Opvallend waren de wortelstokken (4) die tussen het aanspoelsel lagen. Het blijkt niet zo eenvoudig informatie te verkrijgen waarmee deze op de soort gedetermineerd kunnen worden. De meeste plantenbeschrijvingen vertellen weinig of niets over de wortels en knollen. Internet – ons op de AV nog aangeprezen als dé bron waar wij tegenwoordig onze informatie vandaan kunnen halen – liet me in de steek (maar dat kan ook aan mij liggen natuurlijk). Ik denk dat wat ik hier vond en afbeeld, afkomstig is van de gele lis. In mijn eigen bibliotheek vond ik in een oude Iris germanica door R.Anheisser uit Strassburger druk van een bekend botanisch (1919) leerboek (Strasburger, 1919) een plaatje van een Iris germanica mét wortelstok die wel overeenkomst vertoont. In latere drukken verdween deze fraaie plaat. Een in onze tuin opgegraven stuk wortelstok van Iris foetidus maakte mijn vermoeden sterker, maar het bewijs werd pas geleverd door een wortelstok verzameld in een plasje in de duinen. Verder vond ik een stukje maïskolf (5), een kegeltje van een Cypressensoort (6) en een aantal eieren van de hondshaai (7). De klap op de vuurpijl was voor mij wel de vondst van mijn eerste paardenoogboon Mucuna urens (8), een echt tropisch drijfzaad! Echte tropische drijfzaden spoelen niet zo vaak aan in Nederland. Daaronder zijn paardenoogbonen relatief het meest gevonden, ze zijn ook groot genoeg om op te vallen. Brochard en Cadée (2005) vermelden dat er zestien gevonden zijn sinds Wim Vader de eerste opraapte op Schiermonnikoog in 1955 (Vader, 1980). Sinds ons boekje verscheen in 2005 zijn mij nog twee vondsten gemeld, waardoor dit dus het 19e bekend geworden exemplaar van onze kust is. (Er zijn vast meer gevonden). Zelf behoorde ik tot nog toe niet tot de gelukkige vinders van een Mucuna. Mijn dag kon niet meer stuk en deze vondst was de reden dat ik toch nog laat maar net op tijd in
11
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. de Helderse Vallei verscheen voor de aanvang van de ALV. Misschien kan deze vondst een reden voor Helderse KNNVers zijn meer aandacht te besteden aan het aanspoelsel langs de dijk. Den Helder is zeker geen slechte plek om naar tropische drijfzaden te zoeken. Ze werden er al eerder gevonden: nog een paardenoogboon (Mucuna) in de zestiger jaren van de vorige eeuw, een tropische amandel (Terminalia catappa) in 1988, een sternoot (Astrocaryum) in 2004 door Pieter Smit en een zeehart (Entada gigas) in 2008 door Margreet Kouwenhoven. Ons boekje over drijfzaden is aanwezig in de bibliotheek van afd. Den Helder. Houd me op de hoogte van uw vondsten, stuur een foto of het exemplaar zelf naar me op. Gerhard C.Cadée Literatuur Brochard, C.J.E. & G. C. Cadée, 2005. Tropische drijfzaden van de Nederlandse kust. Tabellenserie SWG 30: 1-66. Strasburger et al., 1919. Lehrbuch der Botanik fur Hochschulen. 14e druk G. Fischer, Jena. 669 p. Vader, W., 1980. Een tropisch drijfzaad van Schiermonnikoog. De Overzicht van wat ik opraapte, getallen verwijzen naar de tekst. 1 hokje Levende Natuur 82: is 5x5 mm. 55-57. ___________________________________________________________ De nieuwe zadenlijst van Kwekerij de Zonnehoed is er weer. Voor zaaien is het nu de tijd in het jaar. www.leentvaar.biz via het hoofdstukje interesses onderaan de pagina.
Nieuwe werkgroep : De Vlindertuin werkgroep Op de ALV heb ik het idee geopperd om een nieuwe werkgroep op te
12
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. richten. De vlindertuinwerkgroep. Wat doen we dan met die groep? 1 x per maand met z`n allen (in het weekend) aan het werk, in de periode dat De Helderse Vallei ook op de zaterdagen open is. De werkzaamheden zijn: Wieden, spitten, planten verzetten, zaaibedden maken en inzaaien, het pad onkruid vrij maken, de omheining van al te erge aangroei ontdoen( dus snoeien).Het schelpenpad moet ook worden opgehoogd en dat moet weer worden gevraagd aan Katelijne van Spronsen (van de Helderse Vallei).Zodra het weer het een beetje toelaat zal iedereen die tot nu toe heeft meegeholpen met de vlindertuin en ook de nieuwe werkgroepleden uitgenodigd worden om op een dag in een weekend aan het werk te gaan in de vlindertuin. Ik blijf contact- persoon(net als bij de plantenwerkgroep) en we spreken 1 maand van te voren af, wanneer we weer samen komen. Zelf gereedschap meenemen en werkkleding. Omdat dit een project is in samenwerking met de Helderse Vallei, is het niet nodig dat men lid is van de KNNV om met deze werkgroep mee te mogen doen. S.Leentvaar
Vlinderlezing op 8 maart, door Klaas Kaag. Met 20 mensen in de zaal kon deze lezing al een succes genoemd worden, voordat er ook maar één woord was gesproken. Klaas hield een inleiding over de pas verschenen dagvlinderatlas van NoordHolland, waarvan hij de hoofdredacteur is. Een prachtig boek met zeer overzichtelijke kaartjes over de verspreiding van verschillende vlindersoorten. Ook tabellen, die aangaven hoe goed (maar vaker nog hoe slecht)het met de vlinders in Noord Holland gaat. Het boek kost € 17,50 en is te bestellen via de
13
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. website van Landschap Noord-Holland en via de Vlinderstichting. Na de pauze vertelde Klaas veel over nachtvlinders, geurstrepen, antennes, vleugelloze vrouwtjes , en soorten met sprookjesachtige namen. Na de lezing gingen de meeste mensen met Klaas mee naar de Donkere duinen om daar te kijken welke nachtvlinders zich op de oude stroop bevonden. Er meldde zich tijdens deze avond een nieuw lid aan. S.Leentvaar
Kwelders of wel schorren Naar aanleiding van een stukje in het wetenschapsgedeelte van de krant NRC wilde ik graag het volgende kwijt. Vooral omdat het vermoedelijk ook van toepassing zou kunnen zijn op de schorren van het Balgzand, een natuurgebied dat ons na aan het hart ligt. In dit artikel ging het om een deel van de kwelders die voor de kust van de stad Venetië liggen. Op deze kwelders groeit ook lamsoor, klein slijkgras en een soort zeekraal. Een onderzoek dat al 15 jaar duurt heeft uitgewezen dat planten de omgeving min of meer naar hun hand zetten. Bij planten denken we altijd aan willoze dingen, geworteld in de grond, die mee moeten waaien met de wind en hooguit hun bloemen naar de zon kunnen draaien. Maar ze kunnen meer, zeker als ze zich met wortelstokken onder de grond verplaatsen, of een lange scheut bovengronds laten groeien die verderop weer wortel schiet. De kwelderplanten doen het iets anders. Ze vangen sediment op dat door de vloed wordt aangevoerd. En ze maken zelf organisch afval dat ze afzetten bij hun wortelstelsel. Op die manier wordt Kooihoekschor (S.Leentvaar) de ondergrond opgehoogd. En
14
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o. elke plantensoort houdt een tempo aan dat ideaal is voor de eigen overleving. Lamsoor houdt ervan om 20 cm boven de gemiddelde zeespiegel te staan, terwijl een bepaald soort zeekraal het liefst 30 tot 40 cm boven de zeespiegel staat. Dit soort planten zijn dus actieve tuiniers, maar nu is de vraag of deze planten snel genoeg kunnen werken om de hedendaagse zeespiegelstijging bij te houden. Tot voor kort was dit minder dan 1 mm per jaar, heden ten dage is het soms 2 tot 3 mm per jaar. Dit laatste werd maart 2012 vermeld in het tijdschrift Reviews of Geophysics. De oude snelheid konden de planten goed bijhouden, de huidige misschien niet. En dat zou ertoe leiden dat de kwelderplanten verdrinken. En dit heeft weer tot gevolg dat wereldwijd de kwelders zullen aftakelen.We zullen onze schorren of kwelders scherp in de gaten houden, maar voorkomen van aftakeling als dat mocht gebeuren lijkt me vrijwel onmogelijk. Betty Elkerbout De plantenlijst van Kwekerij de Zonnehoed is er weer. Kijk even of er iets van uw gading bij zit en mail of bel. Per pot is het € 1,00, alleen grote potten zijn iets duurder. www.leentvaar.biz via hoofdstuk interesses onderaan de bladzijde.
De inschrijving voor de nieuwe Tuiniercursus, Tuinieren voor “wilde” dieren is gestart. Schrijf u in, het kan nog! Op 18 mei wordt in de Oranjerie “de Groene Parel” door de KNNV- afdeling Den Helder e.o. een cursus gegeven die is bedoeld om meer natuur in uw tuin te halen. We beginnen met kleine tuinen en balkontuinen. Om 11.30 starten we in de Oranjerie, voor koffie en thee en
15
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
lunch wordt gezorgd. De prijs van de cursus is € 20,00 inclusief het boekje dat u hierboven ziet afgebeeld.Een persoon die zich nu aanmeldt als nieuw lid krijgt het boekje gratis en betaalt maar € 10,00 voor de cursus. Duur van de cursus is ongeveer 3 uur, inclusief pauzes. De bedoeling is dat mensen zich meer bewust worden van de mogelijkheden om zelf met simpele middelen een kleine natuurtuin te creëren. Het boekje is daarbij een onmisbare hulp. Heeft u vragen over uw tuin of balkonsituatie, kom daar dan mee; wie weet kunnen we u goede raad en tips geven. De cursus kan alleen doorgaan als er minimaal 8 deelnemers zijn. 20 deelnemers is het maximum. Adres van de Oranjerie is: Soembastraat 83 1782 SM Den Helder tel:0223-614206.Mail:
[email protected] U kunt mailen naar
[email protected] [email protected] [email protected] Bellen met 0223-643327 of 0621417699 Schrijven naar: S. Leentvaar Middelzand 2715 1788 CM Julianadorp Als het een succes blijkt te zijn herhalen we het in het najaar. Kom en maak van uw tuin een vlinder en vogel paradijs.Kijk ook op www5.knnv.nl/denhelder en www.leentvaar.biz
16
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
Plant en naam
Paardenbloem
Taraxacum vulgare
Waar ter wereld komt die naam vandaan? Zelfs de Latijnse benaming laat ons in het onzekere. Het kan afkomstig zijn van het Arabische 'tarakchakon'. Hiermee bedoelden kruidkundigen destijds een plant met gele bloemen. Dat maakt ons niet veel wijzer, want planten met gele bloemen zijn er legio. De enige reden waarom deze plant een 'paardenbloem' wordt genoemd is dat paarden het wel een lekkere versnapering vinden. En daarin staan ze niet alleen, want ook andere weidedieren lusten er graag een blaadje van. Zelfs wij mensen kunnen een sla-gerecht maken van de jonge blaadjes. En konijnen doe je er ook een plezier mee, zodat de plant op Texel en elders in het noorden van ons land 'konijnengroen' wordt genoemd. Verder heeft deze plant door het hele land vele diverse benamingen: van melkriet tot ganzentond en van pissebloem tot brievenbesteller. Dit laatste woord schijnt in West Friesland gebezigd te worden en slaat op de weggeblazen pluizen die overal gepost worden en weer zorgen voor nieuwe planten in het komende voorjaar. Het bizarre is echter dat onze paardenbloem in de ons omringende landen 'leeuwentand' wordt genoemd. In Duitsland Lowenzahn, in Spanje diente de leon en in het Engels dandelion (verbasterd Frans). Hoogstwaarschijnlijk heeft men de naam leeuwentand gegeven naar aanleiding van de scherpgetande bladeren.. Trouwens als het gaat om naaste familie van de paardenbloem gebruiken wij hier ook leeuwentand; denk maar eens aan de herfstleeuwentand en de kleine leeuwentand. Betty Elkerbout
17
27e digitale nieuwsbrief van KNNV afdeling Den Helder e.o.
(Advertentie )
Nieuw boek uit de serie Duinen en Mensen, nu bij ons te koop!!!!!
Na 10 april komt het in de handel, maar u kunt het NU al bij ons bestellen. Het boek kost € 37,50, maar onze afdeling krijgt 25% van ieder verkocht boek. Dat is dus per boek € 9,25 en dat is fijn voor de kas. Dus als u het boek bij ons koopt doet u goed werk voor uw vereniging. (het boek is weer fantastisch mooi geïllustreerd.) We hebben het boek ook in de kraam liggen. Bellen met S.Leentvaar 0223-643327 of mailen met
[email protected] Kijk ook op de websites;
www.natuurmedia.nl
www.duinenenmensen.nl www.coasttv.eu
18