Zorgverzekeraars Nederland nr 39 / 25 september 2014
André Rouvoet: “Solidariteit is kernwaarde van ons stelsel” “Niet slechts één, maar álle zorgverzekeraars vinden dat solidariteit een kernwaarde van ons stelsel is en dat risicoselectie uit den boze is. De checks and balances op dat punt houden we scherp met elkaar in de gaten. Dat geldt zowel voor wet- en regelgeving als voor het feitelijke gedrag. In het ZN-bestuur spreken zorgverzekeraars elkaar daarop aan en ik voel als onafhankelijk voorzitter een bijzondere verantwoordelijkheid om dat te bewaken”, zegt ZN-voorzitter André Rouvoet. “De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ziet scherp toe op het thema risicoselectie, signaleert wel een aantal risico’s, maar heeft tot nu toe gelukkig steeds vastgesteld dat er geen grens overschreden is. Dat laatste is op zichzelf positief, maar juist het signaleren van risico’s zien zorgverzekeraars als een belangrijke waarschuwing aan de branche. En die hebben we dan ook al serieus opgepakt door indringend met elkaar het gesprek aan te gaan over onderwerpen als collectiviteiten en de aanvullende verzekeringen. Daarbij houden we natuurlijk ook de grenzen van de mededingingswetgeving goed in het oog. Ook bij onze signalen richting Tweede Kamer dringen we er steeds op aan oog te hebben voor een gelijk speelveld voor zorgverzekeraars, in het belang van alle verzekerden. Onlangs speelde dat nog bij de jaarlijkse aanpassing van het systeem van risicoverevening en bij de overheveling van de wijkverpleging naar de Zorgverzekeringswet. Zorgverzekeraars moeten ruimte hebben om met elkaar te concurreren, maar de concurrentie moet wel blijven plaatsvinden met een gelijk speelveld, binnen de publieke randvoorwaarden en in de geest van ons zorgstelsel. Jong en oud, ziek en gezond, rijk en arm: iedereen is in ons land verzekerd van toegang tot goede en betaalbare zorg. En dat moet zo blijven”, aldus Rouvoet.
Hans de Boer, VNO-NCW: Zorg aanhaken op groeikracht economie “Zorg is meer dan een percentage van het nationaal inkomen, een kostenpost. Er zit een hele economie aan vast en daar zie ik groeikansen”, zegt Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW. Hij verwacht een nieuwe ronde van nadenken over pricing en prijsfuncties in de zorg, die leidt tot meer keuzevrijheid en een duidelijk prijskaartje. Daarnaast ziet hij een rol voor zorgverzekeraars om een impuls te geven aan ondernemerschap in de zorg en de zorgsector aan te haken op de groeikracht van de Nederlandse economie. Hans de Boer is de gastspreker tijdens de jaarlijkse relatiebijeenkomst van ZN op de vierde dinsdag in september; hij gaat in op het batig saldo van de zorg. “Met onze gereguleerde zorgmarkt zitten we tussen de VS en het Engelse National Health System in. In de VS lopen de kosten uit de hand en is goede kwaliteit niet voor iedereen bereikbaar. In Engeland zijn de kosten onder controle, maar gaat innovatie te langzaam. Ik ben blij met onze tussenpositie. Decollectiviseren Probleem is wel dat bij ons de collectieve lasten hoog zijn: 70 miljard euro en 25% daarvan komt voor rekening van de werkgever. Die 25% dragen werkgevers af als ‘herendienst’. Wij houden dit bedrag in van het inkomen en daar zit een probleem. Want de zorg kost 5.000 euro per volwassene per jaar, maar daar hebben mensen vaak geen notie van. Zij voelen alleen de 1.200 euro premie die zij betalen aan de zorgverzekeraar. De 3.800 euro die daar bijkomt, is weggemoffeld in collectieve kosten. En dat is een gruwel voor een econoom. Prijs heeft een functie en dus moeten mensen zien en voelen wat de zorg kost. Zorg is een semicollectief goed en het is prima dat de ZN journaal 39
25 september 2014
overheid zich daarmee bemoeit om de solidariteit te behouden. Maar het lijkt mij goed als we het prijskaartje beter laten zien. Ik verwacht dat er een nieuwe ronde van nadenken komt over pricing en prijsfunctie in de zorg. Waarbij de geëmancipeerde burger – met behoud van solidariteit –meer individuele keuze krijgt in het zorgaanbod en weet welk prijskaartje daar aan hangt. Dus: decollectiviseren en meer individuele keuzevrijheid.” Ondernemerschap De zorg is een moderne sector die in dienst staat van geëmancipeerde burgers en kan bijdragen aan economische groei, zo stelt De Boer. En daarin ziet hij groeikansen. “Er zijn prachtige projecten en samenwerkingsverbanden die een boost geven aan de bedrijvigheid in Nederland. Neem Expo 2025, Brainport, Next Generation. Er moet enorm veel gebeuren om de transitie naar langer zelfstandig wonen van ouderen mogelijk te maken. We zien prachtige innovaties in de hightech en medische technologie. Hier ligt de groeikracht van onze economie en ook de zorg moet hierin haar kansen pakken. De minister wil een Zorgtop organiseren, VNO-NCW heeft een Doe-tank, zorgverzekeraars hebben een Innovatieafdeling. Laten we die krachten bundelen. Mijn pleidooi is dat zorgverzekeraars zich hier collectief in manifesteren. Ze hebben de beheerskosten nu aardig in de vingers, nu is het tijd voor de volgende stap. Bundel de innovatiebudgetten en sluit de zorgsector aan op de groeikracht van de economie. Geef een impuls aan ondernemerschap in de zorg.”
Verzekerden profiteren van goede risicoverevening Het risicovereveningssysteem in de Zorgverzekeringswet is bedoeld om de verschillen in de gezondheid tussen de verzekerdenportefeuilles van de zorgverzekeraars te compenseren. Dit risicovereveningssysteem is bij weinig verzekerden bekend, maar het is de ruggengraat van het zorgstelsel. Op die manier wordt ervoor gezorgd dat binnen de publieke randvoorwaarden van ons verzekeringsstelsel (acceptieplicht en verbod op risicoselectie en premiedifferentiatie) er een gelijk speelveld ontstaat voor alle zorgverzekeraars. Een goede risicoverevening geeft een belangrijke prikkel voor zorgverzekeraars om te investeren in de kwaliteit en doelmatigheid van de zorg. Verzekerden hebben dus op allerlei manieren profijt van een goede risicoverevening. Zorgverzekeraars Nederland (ZN) maakt zich zorgen over de risicoverevening. Zorgverzekeraars krijgen op dit moment te weinig compensatie voor chronische zieken waardoor er onvoldoende ruimte dreigt te ontstaan om extra te investeren in de kwaliteit van chronische zorg. Deze investeringen zijn hard nodig gelet op de toename van het aantal chronisch zieken en het feit dat de wijkverpleging volgend jaar in het basispakket zit. Daarnaast dreigen de nieuwe solvabiliteitseisen uit Europa zorgverzekeraars met relatief veel chronisch zieke verzekerden op te zadelen met extra onevenredige reserves. Onevenredige reserves door Solvency II In 2016 wil de Europese Unie Solvency II invoeren. Deze nieuwe regels bepalen hoeveel reserves een zorgverzekeraar wettelijk moet aanhouden. Solvency II leidt naar verwachting over de gehele linie tot een forse stijging van de solvabiliteitseis. De keuze van De Nederlandsche Bank om te kiezen voor een ‘brede premiedefinitie’ (premie= nominale premie én vereveningsbijdrage) geeft onherroepelijk ongelijke effecten in de solvabiliteitseisen voor zorgverzekeraars. Het hanteren van de brede definitie betekent namelijk dat zorgverzekeraars waarvan relatief veel verzekerden chronisch ziek zijn een hogere solvabiliteitseis krijgen dan zorgverzekeraars met relatief veel gezonde verzekerden. De hoogte van de solvabiliteitseis zal dan voor een zorgverzekeraar voor een groot deel afhangen van de gezondheid van het verzekerdenbestand. Dit is in onze ogen een ongewenst effect dat strijdig is met de uitgangspunten van de Zorgverzekeringswet en het risicovereveningssysteem. ZN heeft de zorgen over de risicoverevening in een brief kenbaar gemaakt aan de Tweede Kamer.
ZN journaal 39
25 september 2014
Samenwerkende partijen publiceren rapport ‘Samen op weg naar gezonde zorg voor ernstig zieke kinderen’ Maandagmiddag 22 september is het rapport ‘Samen op weg naar gezonde zorg voor ernstig zieke kinderen’ overhandigd aan André Rouvoet, voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland. Het rapport is het resultaat van een unieke samenwerking tussen Stichting Kind en Ziekenhuis, Stichting Pal, V&VN Kinderverpleegkunde, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), Vereniging Gespecialiseerde Verpleegkundige Kindzorg (VGVK), Vereniging Samenwerkingsverband Chronische Ademhalingsondersteuning (VSCA) en Kwaliteitsgroep Kinderthuiszorgorganisaties Nederland (KKN). In 2015 start de Herziening Langdurige Zorg (HLZ) waarbij de zorg die nu nog uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt bekostigd, overgaat naar de Zorgverzekeringswet (Zvw), Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), Wet langdurige zorg (Wlz) en Jeugdwet. Dit is het moment om (ernstig) zieke kinderen de absoluut centrale positie te geven waar zij recht op hebben.Het rapport beschrijft een integrale aanpak om te komen tot gezonde zorg waarbij het kind en het gezin centraal staan en waarbij tegelijkertijd doelmatigheid en (financiële) duurzaamheid bestaan. Hiertoe wordt in het rapport het ‘Medische Kindzorgsysteem’ geïntroduceerd en uiteengezet. Concrete handvatten voor de inrichting van deze zorg worden aangereikt en ook voorwaarden met betrekking tot bekostiging worden gesteld. Het rapport richt zich op de periode vanaf 1 januari 2016 en partijen hebben de ambitie om het Medische Kindzorgsysteem op die datum volledig te hebben uitgewerkt en te hebben geïmplementeerd. Het rapport vormt dan ook het vertrekpunt voor de implementatiefase. In de loop van deze week wordt het rapport digitaal gepubliceerd op de websites van eerder genoemde partijen. Het rapport ‘Samen op weg naar gezonde zorg voor ernstig zieke kinderen’ is een vervolg op het rapport ‘Ernstig zieke kinderen hebben recht op gezonde zorg’ dat in oktober 2013 verscheen.
Backoffice bezoek ministerie van VWS Op uitnodiging van ZN bracht het management team van de DG Curatieve Zorg van het Ministerie van VWS deze week een werkbezoek bij Achmea Zorg & Gezondheid. Het werkbezoek had als thema: ‘bruggen bouwen tussen beleid en uitvoering’. In presentaties werd uiteengezet wat de gevolgen van nieuw beleid en regelgeving zijn voor de dagelijkse uitvoeringspraktijk bij zorgverzekeraars. Een voorbeeld daarvan is een ogenschijnlijk eenvoudige beleidsaanpassing om in de apotheek het gefactureerde tarief op te knippen tussen de prijs van het medicijn en het eerste terhandstellingsgesprek. Wat dat in de praktijk betekent werd de directeuren van het ministerie meteen zichtbaar toen zij een bezoek brachten aan de werkvloer bij diverse afdelingen. Bij de afdeling die vragen en klachten van verzekerden beantwoorden is staat het onderwerp ‘vragen over de eerste terhandstelling’ meteen in de top 3. Aan het slot van het werkbezoek kregen de ambtenaren inzicht in de gang van zaken bij premiecalculaties. Met welke aspecten moeten zorgverzekeraars daarbij rekening houden en hoe gaan zij om met de dilemma’s van de overhevelingen van wijkverpleging en de langdurige GGZ naar de Zvw? Met de boodschap dat de recente beleidsbeslissingen onzekerheid en complexiteit met zich meebrengen voor de berekening van de premie keerden zij weer terug naar Den Haag.
Gaming maakt bestaande zorg makkelijker en beter Dankzij Persuasive Game Design (PGD) en Persuasive Game technieken, oftewel het ontwikkelen en inzetten van computergames in de zorg, ervaren GGZ-patiënten de zorg als prettiger. Ook zijn zij meer gemotiveerd om de zorg
ZN journaal 39
25 september 2014
te ondergaan en te werken aan hun herstel. Gaming is een goede aanvulling op de bestaande zorg. Dat zijn de voorzichtige conclusies tijdens de invitational conference aan de TU in Delft van vrijdag 19 september. Tijdens deze bijeenkomst deelden wetenschappers en mensen uit de game- en GGZ-praktijk hun kennis en ervaringen omtrent de inzet van gaming in de GGZ met de partners van de Nationale Implementatie Agenda eHealth (NIA). Eén van de sprekers, dr. Valentijn Visch, coördinator Persuasive Game Design aan de TU Delft, legt uit hoe het werkt. PGD is erop gericht computergames te ontwikkelen om de zorg voor de patiënt te ondersteunen. Therapeutische doelen worden verwerkt in een ‘game-wereld’, die vervolgens ook hun effect hebben in de echte wereld. Een voorbeeld: het lukt een jonge cannabisverslaafde niet om een dagboek bij te houden over het cannabis gebruik. Door dit te verwerken in een game lukt dit wel. Op deze manier wordt gaming bijvoorbeeld ook ingezet bij jongeren met een alcoholverslavingen, ouderen met dementie of kinderen met adhd of autisme. Door in te loggen kan de game overal gespeeld worden waar de patiënt wil. De vorderingen kunnen gevolgd worden door de patiënt zelf, de behandelaar en bij kinderen door de ouders. Persuasive Game technieken kennen veel voordelen. Het kan gespeeld worden waar en wanneer het de patiënt uitkomt. Het verbetert de patiëntentevredenheid en motivatie en daardoor de behandeltrouw en –intensiteit. Daarmee draagt het bij aan het behalen van de behandeldoelen. Professor Reinout Wiers, Professor of Developmental Psychopathology aan de Universiteit van Amsterdam, toonde aan dat de inzet van gaming de klassieke behandelresultaten significant kan verbeteren: in zijn onderzoek was de terugval in de groep die met een game werd ondersteund 10 procent lager dan in de controlegroep. Gaming kan de bestaande zorg echter niet vervangen. Zeker bij jongeren heeft de zogenaamde ‘eHealth Blended behandeling’ de absolute voorkeur’. Mariken Muller van de Parnassia Bavo Groep: “de verslavingsproblemen bij jongeren, waarbij wij de game therapie inzetten, gaan vaak samen met andere problemen. We willen de jongeren zien. Ook de jongeren zelf geven daarnaast aan behoefte te hebben aan persoonlijk contact.” Daarbij zien patiënten gamen ook weer als huiswerk, net als de traditionele huiswerkopdrachten. En ook voor de behandelaren zelf is het wennen. Valentijn Visch: “de grootste uitdaging voor de komende tijd ligt in de implementatie: hoe krijgen we zorgprofessionals – en zorggebruikers – zo ver om de games die al beschikbaar zijn in te zetten?” Omdat de stap naar gamen in de zorg echt nieuw is zijn lange termijn effecten nog niet bekend. Hiervoor is nog meer onderzoek nodig.
Voorlichtingsvideo voor laaggeletterden en migranten over patiëntervaringsmetingen Stichting Miletus heeft in samenwerking met Pharos, Mediquest en Qualizorg een introductiefilm ontwikkeld over het gebruik en het doel van patiëntervaringsmetingen specifiek gericht op laaggeletterden en migranten. Met de video wil Miletus migranten stimuleren de vragenlijsten zoveel mogelijk in te vullen. In de video wordt uitgelegd waarom het invullen belangrijk is. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze doelgroep vaak het nut niet kent van het invullen van deze vragenlijsten. Veel meer dan de taal is dit een drempel om de vragenlijsten in te vullen. Hierdoor kan belangrijke verbeterinformatie verloren gaan. De meetorganisaties kunnen de video’s gebruiken bij de start van de online vragenlijsten. Ook zorgaanbieders kunnen de video op hun livestreams in de praktijk zetten. Hiervoor is een aparte video gemaakt zonder geluid. Zorgverzekeraars en patiëntenorganisaties kunnen het bijvoorbeeld op hun website zetten. Stichting Miletus Stichting Miletus is een samenwerkingsverband van zorgverzekeraars voor het meten van de ervaringen van de patiënt in de zorg. Doel daarvan is, ten behoeve van verzekeraars, zorgaanbieders en patiëntenorganisaties sturingsinformatie te verkrijgen om de kwaliteit van de zorgverlening te bevorderen. Zorgverzekeraars gebruiken deze informatie bij de zorginkoop en voorlichting aan de verzekerden. Stichting Miletus voert landelijk
ZN journaal 39
25 september 2014
gestandaardiseerde vragenlijsten en benchmarkmetingen uit onder andere met de zogenaamde Consumer Quality Index (CQI) en Patiënt Reported Outcome Measure (Proms vragenlijsten).
ZN-weblog Consumentenbond complimenteert zorgverzekeraars! Eigenlijk hadden we bij ZN deze week de vlag moeten uithangen. Want het Algemeen Dagblad schrijft over de premie-actie van de Consumentenbond: “ Verzekeraars zetten al jaren in op fraudebestrijding, zorgverspilling en een inkoopbeleid voor goedkopere medicijnen. Dat betaalt zich inmiddels uit”. Wat is mooier dan een (indirect) compliment van de grootste consumentenorganisatie aan het adres van zorgverzekeraars dat ze hun werk goed doen en forse besparingen op de zorg weten te realiseren? Het is alleen een beetje jammer dat ze die boodschap net als vorig jaar verpakken in zo’n lawaaiige actie onder de kop ‘premiejagen’. Over die actie zei hun directeur Bart Combée onlangs in een gesprek met ZN-directeur Pieter Hasekamp: “Dit jaar reageerden de zorgverzekeraars hier in hun eerste reacties positief op”. Met andere woorden: dankzij onze actie vorig jaar hebben de zorgverzekeraars hun premies voor 2014 gemiddeld verlaagd. Het doet me een beetje denken aan de uitspraak van een minister, voor wie ik ooit werkte. Die zei tegen ambtenaren die trots de effecten van hun beleid kwamen toelichten: “Pas op dat je niet gaat lijken op de haan, die denkt dat de zon opkomt omdat hij kraait!”. Inmiddels heeft de eerste zorgverzekeraar zijn premie voor 2015 vastgesteld, nog voordat de actie van de Consumentenbond van start ging: geen verhoging ten opzichte van 2014. Ik zou denken, laat de Consumentenbond maar kraaien, de zon komt sowieso toch wel op! Loek Caubo, manager Communicatie & Bestuursondersteuning
ZN journaal 39
25 september 2014
