el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014
WEER OF GEEN
chr e
ven
doo
rM
arc
WEER
Datum: Naam: Studentennummer: Opleiding:
Ges
Onderwijsinstelling : Begeleider: Tweede lezer:
27 mei 2014 Marcel Mars 10090703 Integrale Veiligheidskunde Scriptie Weer of Geen Weer. Haagse Hogeschool Opleiding Bestuur, Recht en Veiligheid Ed Post J.A. Doting
el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014 Voorwoord
rM
arc
Daar is hij eindelijk, mijn scriptie om af te studeren van de HBO-opleiding Integrale Veiligheidskunde. Zoals mijn vader nog steeds tegen mij zegt: ”Wijsheid komt met de jaren, alleen duurt het bij jouw wat langer”. Ik ben blij dat mijn ouders dit nog mee kunnen maken. De vier jaren gingen snel, met pieken en dalen, maar we zijn er doorheen. In dit voorwoord wil ik wat mensen bedanken die mij in de periode van het schrijven van de scriptie en in de vier jaar IVK bij hebben gestaan. Vier jaar lang ben ik met hem opgetrokken. De eerste dag klikte het direct, mijn wederhelft van duo Penotti, Vincent Westfa: bedankt voor alle steun zowel op schoolzaken als de wereldzaken. Ook Ron en Diana, de buurtjes, voor het printen en checken van de opdrachten. Voor het afgelopen jaar wil ik de afstudeerkring bedanken, Liana, Roland, Lesley en Roy, jullie zijn toppertjes. Voor het onderzoek waren respondenten nodig, deze wil ik allemaal bedanken voor hun medewerking ondanks de speciale top in Den-Haag. Astrid en Chris bedankt voor de ondersteuning tijdens het scriptieproces. En natuurlijk Henk de Jong bestuurslid van de Stichting Zorg & Veiligheid bij Evenementen Haaglanden voor de tijd die ik heb gekregen om de scriptie te schrijven. Mijn speciale dank gaat uit naar mijn afstudeerbegeleider Ed Post. Deze haalde mij uit een diep dal halverwege de onderzoeksopzet. Na zijn peptalk zag ik het weer helemaal zitten. Ed, heel erg bedankt voor raad en daad tijdens deze periode. Als tweede lezer was de heer J. Doting aangewezen, deze wil ik ook danken voor zijn aanwijzingen.
ven
Ges
chr e
Marcel Mars Rijswijk mei 2014
doo
Maar de belangrijkste twee die ik wil bedanken zijn mijn meiden. Mireille en Dominique, bedankt voor jullie liefde, begrip en geduld. Ach, ach, wat hebben jullie de laatste vier jaar geduld gehad met deze oude mopperaar. Zonder jullie was dit allemaal niet gelukt.
el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014 Samenvatting
Voor de scriptie voor de opleiding Integrale Veiligheidskunde die voor u ligt is onderzoek gedaan naar de voorbereidingen van evenementenorganisaties op extreme weersomstandigheden tijdens een buitenevenement. Aanleiding hiervoor waren verschillende rampen die de laatste jaren tijdens evenementen door extreme weersomstandigheden zijn gebeurd. In het vooronderzoek bleek ook dat er weinig bekend was over de voorbereidingen die organisatoren van buitenevenementen doen.
chr e
ven
doo
rM
arc
Het doel van het onderzoek was te komen met aanbevelingen ter optimalisering van de voorbereidingen op mogelijke veranderende extreme weersomstandigheden tijdens een buitenevenement in relatie tot een betere veiligheid. Om tot een gedegen resultaat te komen is er eerst literatuuronderzoek verricht, daarna is gebruikt gemaakt van kwalitatief onderzoek. Dit kwalitatief onderzoek bestond uit 23 half-gestructureerde interviews. Het literatuuronderzoek leverde informatie op uit boeken, scripties en artikelen met betrekking tot het onderzoeksonderwerp, die in deze scriptie verwerkt is. De wet- en regelgeving, APV’s, vergunningsaanvragen, veiligheidsplannen, richtlijnen van Veiligheidsregio’s en gemeenten over aanvragen voor evenementenvergunningen met betrekking tot de voorbereiding op extreme weersomstandigheden zijn bekeken. Met behulp van deze informatie zijn de onderzoeksvragen en de hoofdvraag beantwoord. Tijdens de interviews is bekeken of de informatie uit de literatuur ook echt relevant was. De interviews zijn verricht bij 23 respondenten. Om een beter inzicht te krijgen in de materie zijn de gemeente, de politie, de brandweer en de GHOR hierbij betrokken. Buiten organisaties zijn ook adviserende leveranciers geïnterviewd. Om te onderzoeken hoe met deze materie wordt omgegaan in het buitenland hebben twee respondenten uit het buitenland, namelijk Engeland en Australië, ook geantwoord op de interviewvragen. Gedurende de interviews werd gebruik gemaakt van een vragenlijst met vragen over diverse onderdelen van het onderwerp van het onderzoek. Na afloop zijn de interviews getranscribeerd. Hierna zijn de antwoorden geselecteerd op de beantwoording van de hoofdvraag en de deelvragen. De conclusies die daaruit zijn getrokken hebben geleid tot een aantal aanbevelingen.
Ges
De aanbevelingen van dit onderzoek voor voorbereidingen op extreme weersomstandigheden tijdens een buitenevenement zijn: Zorg dat de aanwezige kennis gedeeld wordt en voor een ieder inzichtelijk en beschikbaar is. Breng in beeld welke kennis op organisatorisch, bouwkundig en elektronisch gebied nog ontbreekt en verzamel die. Ontwerp één procedure voor een evenementenaanvraag in Nederland Zorg voor meer alertheid bij klasse O- en A-evenementen als het gaat om extreme weersomstandigheden.
el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014 Eén integraal advies voor alle diensten.
Ik wil de samenvatting afsluiten met een oud Nederlands gezegde:
Bezint eer ge begint !
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
Dit gezegde geeft de essentie van het onderzoek weer.
el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014
Inhoudsopgave
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
Hoofdstuk 1 Inleiding ...............................................................................................................3 1.1 Probleemstelling ...............................................................................................................3 1.2 Doelstelling.........................................................................................................................3 1.3 Centrale vraag en deelvragen .....................................................................................4 1.5 Onderzoeksmethode .......................................................................................................4 1.5.1 Methodologie. ............................................................................................................4 1.5.2 Kwalitatief onderzoek. ............................................................................................4 1.5.3 Deskresearch.............................................................................................................5 1.5.4 Fieldresearch. ............................................................................................................5 1.5.5 Onderzoeksobject ....................................................................................................5 1.5.6 Onderzoekseenheden .............................................................................................5 1.6 De afbakening ...................................................................................................................7 1.7 Relevantie ...........................................................................................................................7 1.8 Definities en Begrippen. ................................................................................................8 Hoofdstuk 2 – Het theoretisch kader. ......................................................................................9 2.1 De Veiligheidsketen.............................................................................................................9 2.1.1 Inleiding Veiligheidsketen .....................................................................................9 2.1.2 De Veiligheidsketen. ...............................................................................................9 2.2 Theorie van Wildavsky .....................................................................................................11 2.2.1 Inleiding ....................................................................................................................11 2.2.2 Het veerkrachtscenario ........................................................................................12 2.2.3 Het anticipatiescenario .........................................................................................13 2.3 De ketenmanagementtheorie ........................................................................................14 2.3.1 Inleiding ketenmanagement. .................................................................................14 2.3.2 Wat bedoelen we met ketenmanagement? ......................................................14 Hoofdstuk 3 Wat doen organisatoren in de voorbereiding van een buitenevenement aan risico-inventarisatie op het gebied van een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens een evenement? ..............................................16 3.1 Inleiding ................................................................................................................................16 3.2 Organisatoren......................................................................................................................16 3.3 De voorbereiding en risico-inventarisatie .................................................................18 Hoofdstuk 4 Welke risico’s en negatieve gevolgen kunnen een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden hebben op de veiligheid van een buitenevenement? .........................................................................................................................22 4.1 Inleiding ................................................................................................................................22 4.2 Veiligheid op een buitenevenement. ..........................................................................22 4.2.1 Windvlagen met stormkracht, piekwinden. ......................................................24 4.2.2 Hevige Regen ..............................................................................................................25 4.2.3 Hagel ..............................................................................................................................25 4.2.4 Zon,warmte, hitte. ....................................................................................................26
el M ars 201 4
HBO Integrale veiligheidskunde dt 2013/2014
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
4.3 Risico’s en negatieve gevolgen .....................................................................................27 Hoofdstuk 5 Welke rol is weggelegd voor de publieke en private samenwerking om de organisator te ondersteunen in de voorbereiding van een buitenevenement? ......29 5.1 Inleiding ................................................................................................................................29 5.2 Publieke en private samenwerking (PPS) .................................................................29 Hoofdstuk 6 Om een buitenevenement te organiseren moet een organisatie voldoen aan de vergunningsvoorwaarden. Welke voorwaarden op het gebied van weersomstandigheden staan er in de vergunningsvoorwaarden vermeld? .............35 6.1 Inleiding ................................................................................................................................35 6.2 Vergunning ...........................................................................................................................35 6.3 Voorwaarden........................................................................................................................37 Hoofdstuk 7 Welke factoren werken belemmerend op de integrale benadering door de diverse actoren betrokken bij de voorbereidingen van een evenement op het gebied van weersomstandigheden. ...............................................................................................................40 7.1 Inleiding ................................................................................................................................40 7.2 Actoren in de keten van de evenementenvergunning. .........................................40 Hoofdstuk 8 Conclusies en aanbevelingen ...........................................................................45 8.1 Inleiding ................................................................................................................................45 8.2 Conclusies .............................................................................................................................45 8.3 Aanbevelingen.....................................................................................................................46 8.4 Koppeling onderzoek naar theorie ...............................................................................47 Literatuurlijst. ………………………………………………………………………………………………………………………….48
el M ars 201 4
Hoofdstuk 1
Inleiding
Evenementen kunnen gehouden worden op een binnen- of buitenlocatie. Zij dragen bij aan de leefbaarheid, sociale samenhang en economie van de regio waar ze plaatsvinden. In dit onderzoek zijn alleen evenementen op buitenlocaties onderzocht, omdat het weer een belangrijke en negatieve rol kan spelen. “De Vierdaagse in Nijmegen ondervond in 2006 de negatieve gevolgen van weersomstandigheden. Er kwamen een kleine driehonderd meldingen binnen van mensen die voornamelijk door hitte onwel waren geworden. Dertig mensen zijn in het ziekenhuis opgenomen. Veel mensen hebben urenlang in de brandende zon wandelaars staan aanmoedigen. (NU.nl.; Nijmegen, 2006)”
arc
Een omslag van het weer of het ontstaan van extreme weersomstandigheden kunnen een dusdanige negatieve invloed hebben op een buitenevenement dat de veiligheid van bezoekers en medewerkers in gevaar komt.
doo
rM
Pukkelpop: “Vijf doden en ongeveer 70 gewonden door noodweer op Pukkelpop. Het is een echte windhoos geweest, dit heeft Hasselt nog nooit gezien", aldus de burgemeester. "En dan net op het moment dat er een festival plaatsvond en net op die weide. Het is echt het noodlot dat hier heeft toegeslagen." (Pukkelpop, 2011)
ven
1.1 Probleemstelling “Wat kunnen organisatoren van buitenevenementen in hun voorbereiding bijdragen om gewonden en slachtoffers ten gevolge van een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens het evenement te verminderen of te voorkomen.”
Ges
chr e
1.2 Doelstelling Op grond van dit onderzoek komen tot aanbevelingen ter optimalisering van de voorbereidingen op mogelijke veranderende weersomstandigheden tijdens een buitenevenement ter voorkoming van slachtoffers.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
3
el M ars 201 4
1.3 Centrale vraag en deelvragen Centrale vraag
“Op welke wijze kan de voorbereiding van een buitenevenement, en dan gericht op de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de organisator met betrekking tot verandering van weersomstandigheden, worden geoptimaliseerd om ongewenste effecten te voorkomen dan wel te minimaliseren?” Deelvragen
1. Wat doen organisatoren in de voorbereiding van een buitenevenement aan risico-inventarisatie op het gebied van het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens een evenement?
arc
2. Om een buitenevenement te organiseren moet een organisatie voldoen aan de vergunningsvoorwaarden. Welke voorwaarden op het gebied van weersomstandigheden staan er in de vergunningsvoorwaarden vermeld? 3. Welke rol is weggelegd voor de publieke en private samenwerking om de organisator te ondersteunen in de voorbereiding van een buitenevenement?
rM
4. Welke negatieve gevolgen en risico’s kunnen het ontstaan van extreme weersomstandigheden hebben op de veiligheid van een buitenevenement?
1.5
doo
5. Welke factoren werken belemmerend op de integrale benadering door de diverse actoren betrokken bij de voorbereidingen van een evenement op het gebied van weersomstandigheden?
Onderzoeksmethode
chr e
ven
1.5.1 Methodologie. Er is voor dit onderzoek gekozen voor de kwalitatieve onderzoekmethode. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van verschillende methoden, zoals: literatuuronderzoek, deskresearch en fieldresearch (triangulatie). De opzet van dit onderzoek was om informatie, en daar waar mogelijk nieuwe informatie op te doen op dit gebied.
Ges
1.5.2 Kwalitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek is een wijze van onderzoek die gericht is op het verkrijgen van betrouwbare informatie over onderwerpen waar met kwantitatief onderzoek onvoldoende resultaat bereikt kan worden. Deze informatie is in dit onderzoek verkregen door met verschillende organisatoren van buitenevenementen in gesprek te gaan. Ook is er met andere actoren in gesprek gegaan, zoals: politie, brandweer en gemeente.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
4
el M ars 201 4
1.5.3 Deskresearch. Er is gebruikt gemaakt van bestaande gegevens. Voor dit onderzoek is informatie die al door anderen is verzameld, in de vorm van bijvoorbeeld rapporten, onderzoeksgegevens van onderzoeksinstanties op het gebied van evenementenveiligheid, bekeken. 1.5.4 Fieldresearch. Voor dit onderzoek zijn halfgestructureerde interviews afgenomen met organisatoren van buitenevenementen en partijen die een inbreng hebben bij buitenevenementen zoals politie, brandweer, gemeente en GHOR. 1.5.5 Onderzoeksobject Voorbereidingen in de preparatie/preventiefase van het buitenevenement op het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens het evenement.
ven
doo
rM
arc
1.5.6 Onderzoekseenheden De oorspronkelijke gedachte van de onderzoeker was om interviews af te nemen met organisatoren van buitenevenementen. Naarmate het onderzoek vorderde bleek dat veel organisatoren gebruik maken van externe bedrijven of adviseurs. Om een goede informatiestroom en een beter beeld te krijgen heeft de onderzoeker deze respondenten ook geïnterviewd. Om een niet te eenzijdig beeld te krijgen van de organisaties, zijn overheidsdiensten die met de vergunningsvoorwaarden te maken hebben ook geïnterviewd. Er zijn in totaal 23 interviews afgenomen. Hierbij moet worden vermeld dat een aantal respondenten geen tijd voor een persoonlijk interview hadden, maar wel de vragen schriftelijk wilden beantwoorden. Hierbij is gebleken dat zij op bepaalde vragen geen antwoord wilden geven en andere vragen hebben weggelaten. In totaliteit was er wel voldoende informatie om dit onderzoek tot een goed eindresultaat te laten komen. Omdat Integrale Veiligheidskunde verder kijkt dan Nederland, heeft de onderzoeker twee respondenten uit het buitenland gevraagd om hun visie op deze materie met hem te delen. Deze informatie is gebruikt om een beter beeld op internationaal niveau te krijgen. De respondenten komen uit Engeland en Australië. Hieronder treft u een overzicht met de geïnterviewde personen.
Ges
chr e
Frank Fraterman. Festivents. Shopping Nigth Den Haag, Bevrijdingsfestival Den Haag en de manifestaties van de Abvakabo FNV. Guus Dutrieux. DUCOS Productions Parkpop Den Haag, Robin Rotterdam Unlimited. Herbert Boerendonk. Doen Evenementen, Haags Uit Festival, Strandwal festival in Rijswijk. Maarten Lokven. Loc 7000. Concert At Sea, Skycity, Lowlands, Turn up the beach, The Passion Mark Rauwenhorst. JMR Productions Boothstock Festival, Camping Rotterdam, Heineken Dance Parade,
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
5
el M ars 201 4
ven
doo
rM
arc
Rick van Oosterhout. Prooost evenementen Life I Live, Embassy Festival, Roze Zaterdag Den Haag Robert Jan Rueb. RG Ruis stichting Bevrijdingsfestival 5 mei Denhaag. Stein van Jaarsveld.Stichting Nieuwjaarsduik Nederland Unox Nieuwjaarsduik in Scheveningen. Jan Straathof. Ajoc Festival Tom van der Vat. Popunie / Stichting Popprojecten. Wantijpop en projecten op popgebied. Jeff Hendriks. De Feestfabriek Zwarte Cross en Concert at Sea. Roland Verbiest. DOEN evenementen oude Knach te Den Haag. Paul Verhoef. Bestuursdienst (OOV) Den Haag. Betrokken bij de verlening van de evenementenvergunningen in de Den Haag. Carlo Poels. Dienst Stedelijke Ontwikkeling Den Haag. Advisering op het gebied van Bouw en Woningtoezicht. Peter Donkers. Veiligheidsregio Haaglanden Politie. Advisering vergunningen. Nils Kruger. Veiligheidsregio Haaglanden Brandweer. Advisering vergunningen. Sandra Kol. Veiligheidsregio Haaglanden GHOR. Advisering vergunningen. Bill van Oudheusden. Adviseur organisaties en het Kenniscentrum Evenementenveiligheid. (KCEV) Gerard van Duykeren. ICMS/TSC gespecialiseerd op veiligheid tijdens evenementen. Pinkpop Lowlands. Auteur van literatuur op het gebied van evenementen veiligheid. Walter Hubers. Consultant Triple F security veiligheid tijdens evenementen. Willem Westermann. Voorzitter van de Vereniging van Evenementen Makers. Branche organisatie van organisatoren van evenementen.
Ges
chr e
dr Mick Upton. docent op de Buckinghamshire New University veiligheidstudies. Jon Corbishley FSIA, event safety consultant Australie.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
6
el M ars 201 4
1.6 De afbakening Het onderzoek is binnen bepaalde kaders uitgevoerd:
1. Er is alleen onderzoek gedaan naar organisatoren die buitenevenementen organiseren en die te maken krijgen met kwesties aangaande weersomstandigheden. In het kader hiervan zijn organisatoren, adviseurs en externe bedrijven en actoren geïnterviewd die invloed kunnen hebben op het voorbereidingsproces. 2. Om dit grote gebied te kunnen afbakenen is voor dit onderzoek alleen gekozen voor buitenevenementen. 3. Er is alleen naar de negatieve gevolgen van extreme weersomstandigheden bij buitenevenementen gekeken. Dit kunnen zijn: gewonden en dodelijke slachtoffers, rondvliegende materialen, uitdroging, verkeerschaos.
1.7
rM
arc
De geïnterviewde respondenten van de diverse diensten komen uit de Veiligheidsregio Haaglanden en zijn dus alleen representatief voor die regio . De respondenten op het gebied van organisatie en veiligheid komen uit heel Nederland. Zij geven advies en organiseren evenementen door heel Nederland.
Relevantie
ven
doo
De maatschappelijke relevantie van dit onderzoek kan gevonden worden in het verwerven van kennis en inzicht op het gebied van de voorbereiding door de organisatoren van buitenevenementen op het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens de evenementen. De kennis en de nieuwe inzichten die zijn voortgekomen uit dit onderzoek kunnen bijdragen aan een verbetering van de voorbereidingen en de veiligheid, als ze worden toegepast door organisaties en actoren die hiermee belast zijn. Hierdoor zou de veiligheid tijdens evenementen beter gewaarborgd kunnen worden.
Ges
chr e
De praktische relevantie blijkt uit het volgende: het onderzoek heeft laten zien dat theorie over het voorbereiden door organisatoren van buitenevenementen op de verandering van de weersomstandigheden tijdens evenementen onvoldoende tot niet voorhanden is. De wel aanwezige kennis is ook met dit onderzoek verzameld, bestudeerd en tegen het licht van nieuwe gegevens uit recente calamiteiten gehouden. Met de bevindingen uit dit onderzoek zou gekeken kunnen worden welke voorbereidingen en kennisdeling noodzakelijk zijn om de beste maatregelen te treffen voor extreme weersomstandigheden tijdens het buitenevenement.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
7
el M ars 201 4
1.8
Definities en Begrippen.
Diensten
De afdelingen van Politie, brandweer, GHOR en gemeenten die betrokken zijn in de evenementenvergunningaanvraagprocedure in de voorbereiding en die ook betrokken zijn tijdens de uitvoering van het evenement. De organisator
De persoon of organisatie die de evenementenvergunning aanvraagt. De voorbereiding
arc
Voordat er een evenement ten uitvoer wordt gebracht moeten er voorbereidingen getroffen worden door de verschillende organisaties. Meestal noemt men dit het voortraject of voorbereiding van het evenement. Weersomstandigheden.
Ges
chr e
ven
doo
rM
Met weersomstandigheden in dit onderzoek wordt bedoeld: extreme weersomstandigheden tijdens het evenement. Men kan denken aan kou met wind, hevige regenval en storm, zon, warmte en wind of combinaties hiervan.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
8
el M ars 201 4
Hoofdstuk 2 – Het theoretisch kader.
In dit onderzoek worden de veiligheidsketen (FEMA, 2013),de theorie van Wildavsky (Wildavsky, 1988) (Nas, 2009) (Brouwer, 2013) en de ketenmanagementtheorie (Van Duivenboden, 2000) toegepast. Deze theorieen zullen bijdragen aan de beantwoording van de hoofdvraag.
2.1 De Veiligheidsketen
2.1.1 Inleiding Veiligheidsketen
doo
rM
arc
Negatieve gevolgen van extreme weersomstandigheden tijdens evenementen veroorzaken onveilige situaties voor bezoekers en werknemers. Om deze onveilige situaties beter te kunnen begrijpen is de theorie van de veiligheidsketen in dit onderzoek toegepast. De veiligheidsketen maakt de verbinding tussen de theorie en praktijk. De keten geeft de verschillende fases weer, waarin een organisator maatregelen of voorbereidingen kan treffen op een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden. De keten geeft ook aan waar samengewerkt kan worden met diverse andere actoren zoals politie, brandweer, GHOR en diverse andere diensten. Door deze verbinding kan men beter begrijpen in welk stadium de organisatoren of andere diensten hun werkzaamheden kunnen verrichten of kunnen voorbereiden.
2.1.2 De Veiligheidsketen.
Ges
chr e
ven
Het begrip “veiligheidsketen” is in de jaren negentig ontstaan.(Handelingen Tweede Kamer, 1992-1993) Dit om de samenhang aan te geven tussen het beperken en het voorkomen van risico’s, de preparatie op calamiteiten, het bestrijden van calamiteiten en het regelen van zaken na de calamiteit. Het Federal Emergency Management Agency “ FEMA”, onderdeel van het Amerikaanse Department of Homeland Security ontwikkelde de structuur en beproefde deze systematiek van de veiligheidsketen in de praktijk. “Men onderscheid in Nederland de volgende vijf schakels: pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg” (BZK, 2004).
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
9
el M ars 201 4
Figuur1 De Veiligheidsketen
Onderdelen 2011)
veiligheidsketen. (Stol & e.a,
arc
Pro-actie Het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid. Door pro-actie wordt in de vroegste fase (de planning) getracht gevaren te voorkomen of te vermijden.
rM
Preventie. Het nemen van maatregelen om bepaalde vormen van onveiligheid die zich in principe wel voordoen te voorkomen of vroegtijdig te stoppen en daarmee ongewenste gevolgen te beperken.
doo
Preparatie. Voorbereiden om effectief op te treden wanneer er ondanks de pro-actie en preventie toch iets misgaat. Repressie Het optreden in geval van een calamiteit en de daarbij behorende hulpverlening.
Ges
chr e
ven
Nazorg Alle activiteiten die nodig zijn om zo snel mogelijk de gevolgen van een incident in orde te brengen en in de ‘normale’ situatie terug te keren.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
10
el M ars 201 4
2.2 Theorie van Wildavsky
2.2.1 Inleiding
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
In zijn boek ‘Searching for Safety’ (Wildavsky, 1988) beschrijft Wildavsky zijn onderzoek naar de manier waarop de maatschappij omgaat met risico’s (Nas, 2009). De risico’s of negatieve gevolgen die weersomstandigheden kunnen veroorzaken tijdens een buitenevenement kan men goed verbinden met de theorie van Wildavsky. Er is volgens Wildavsky veel te vrezen in onze relatieve veilige wereld, zoals daar zijn: misdaad, ziektes, verkeersongevallen en andere incidenten. Wildavsky omschrijft ook het risicomijdend gedrag en de energie die hierin gaat zitten. Dit gedrag is ook te zien na een aantal evenementen waar slachtoffers of gewonden zijn gevallen. De overheid heeft hierna de regels voor vergunningen op evenementengebied verscherpt. In dit boek beschrijft Wildavsky bijvoorbeeld dat ‘trial without error' niet voorkomt. Er worden nieuwe ontwikkelingen en producten geprobeerd. Bijvoorbeeld op evenementengebied nieuwe regels, tenten en podia. Daarbij kan men fouten maken, van de fouten leert men en de geleerde kennis van deze fouten kan men weer toepassen. Dit was bijvoorbeeld het geval na de incidenten op de Vierdaagse en Dance Valley om deze en andere evenementen veiliger te maken. Oplossingen op het gebied van veiligheid worden niet alleen gevonden door het op papier te zetten, maar door het beoordelen in de werkelijkheid: ‘trial and error’. Dit is ook gebeurd bij Pukkelpop in België waar een windhoos veel vernieling veroorzaakte en slachtoffers eiste. Bij de beoordeling ging het niet over de schuldvraag, maar waarom het was gebeurd. Hieruit bleek dat de organisatie alles had gedaan in de voorbereiding, maar dat men zich niet kon voorbereiden op een plotselinge windhoos. De les die hieruit getrokken is dat men nu het weer beter monitord. De schrijver geeft aan dat ‘the safe and dangerous are intertwined’. Hij onderbouwt dit door het ‘joggerdilemma’ te gebruiken. Het trok zijn aandacht dat verhoudingsgewijs veel joggers overleden aan de gevolgen van een acute hartaanval tijdens het joggen. Wildavsky gaf daarvan als oorzaak een te zware belasting van het lichaam. Maar het blijkt toch dat mensen die niet joggen meer kans hebben op een hartaanval dan mensen die joggen. Ondanks dat joggen risicovol is, stelt Wildavsky vast dat joggen wel de gezondheidsrisico’s verkleint. Dit geeft volgens hem aan dat gevaar en veiligheid bijna niet te onderscheiden zijn van elkaar. Het eindoordeel van Wildavsky is dan ook: “we must not seek a ‘safe’ course but rather a ‘safer’ course. To make our lives safer, we must prudently accept the introduction of new risks”. Bij zijn onderzoek naar de potentiële gevaren voor het menselijke lichaam kwam ook een andere analyse tevoorschijn. Wildavsky focust zich hierbij op de capaciteit van het menselijk lichaam om te komen tot volledige genezing. Hij omschrijft in dit verband ook de veiligheidsketen die het menselijk lichaam bezit. Hij verklaart, dat het menselijk lichaam naast beperkingen beschikt over een
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
11
el M ars 201 4
arc
zuivering, afweer en een opbouw en herstelsysteem. Als men de systemen bekijkt, kunnen deze systemen niet zelfstandig het menselijk lichaam volledig beschermen tegen de gevolgen van buitenaf. Uit dit gegeven leidt Wildavsky af dat deze systemen in samenwerking met elkaar het menselijk lichaam gezond en sterk houden. Men zou een vergelijking kunnen trekken met de evenementen. Om een veilig evenement te hebben of te krijgen is samenwerking tussen de organisator, politie, brandweer, GHOR en gemeente noodzakelijk. Wildavsky heeft bovendien als standpunt dat als er zich gevaren kunnen voordoen daar voorbereidingen op moet worden getroffen door middel van een organisatie die daar onderzoek naar doet. Dit standpunt kan men vergelijken met de vergaderingen die vooraf belegd worden door de actoren, gemeente, organisator, politie, brandweer en GHOR. Zij bekijken en bespreken de eventuele gevaren die het evenement kunnen opleveren. Wildavsky ging uit van bekende en onbekende risico’s en onderscheidt twee verschillende scenario’s: het veerkrachtscenario en het anticipatiescenario (Wildavsky, 1988) (Nas, 2009).
2.2.2 Het veerkrachtscenario
Ges
chr e
ven
doo
rM
De maatschappij stelt zich bij dit scenario open voor risico’s, het bestaan van risico’s in de maatschappij wordt aanvaard. Omdat soort en grootte en tijdstippen van mogelijke calamiteiten onbekend zijn, is het niet realiseerbaar oplossingen en maatregelen voor deze risico’s te beschrijven. In gevallen waar het moeilijk in te schatten is geeft Wildavsky(Wildavsky, 1988) (Nas, 2009) aan dat men als maatschappij geen investeringen moet doen in mogelijke oplossingen voor risico’s. De reden die hij geeft is dat de maatschappij niet weet of dit wel de oplossingen zijn voor deze onbekende risico’s. Om min of meer doeltreffend en flexibel te kunnen reageren tijdens een calamiteit kan de maatschappij investeren in de belangrijkste basisvoorzieningen. Hetzelfde gebeurt met de voorbereidingen van een buitenevenement. In het veiligheidsplan en de risicoanalyse worden de meeste basisrisico’s en maatregelen beschreven. Het nemen van speciale maatregelen in de voorbereiding wordt niet als realiseerbaar en toepasselijk beschouwd. In de voorbereiding ziet men dit ook gebeuren. Speciale maatregelen zijn een extra financiële aanslag op het budget van de organisator. De maatschappij heeft voldoende capaciteit om genoeg reserves en (veer) kracht te hebben om er weer bovenop te komen en te overleven. (Brouwer, 2013) “Survival of the fittest”. Een maatschappij die welvarend is kent daardoor meer veerkracht, flexibiliteit en slagkracht om met risico’s m.b.t. extreme weersomstandigheden om te gaan en te overwinnen.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
12
el M ars 201 4
2.2.3 Het anticipatiescenario
ven
doo
rM
arc
Wildavsky geeft aan dat de maatschappij voor zover het mogelijk is door middel van het anticipatiescenario probeert risico’s niet te laten voorkomen (Wildavsky, 1988) (Nas, 2009). Voor de risico’s die bekend zijn worden acties ondernomen: om ze niet te laten optreden (proactie), om de risico’s voor te zijn (preventie en preparatie) en om deze risico’s aan te pakken (repressie). Dit ziet men ook terugkomen in het veiligheidsplan, de risicoanalyse van een buitenevenement en de theorie van de veiligheidsketen. Wildavsky merkt hierbij wel op dat investeren in voorbereidingen van noodscenario’s de maatschappij armer maakt en daardoor in economisch opzicht minder gezond is. Hier kan men ook weer een vergelijking trekken met de organisaties die buitenevenementen organiseren. De eventuele voorbereiding op noodscenario’s zijn een financiële aanslag op het budget van de organisatoren. Wildavsky geeft aan dat maatregelen die risico’s beperken aan minimale eisen moeten voldoen. Volgens Wildavsky: “they must save more people than they kill”. Veel kostbare voorzieningen voldoen volgens Wildavsky niet aan deze eis in de Verenigde Staten. Het anticipatiescenario wordt als het meest toegepaste scenario gebruikt in de westerse maatschappij. In Nederland bijvoorbeeld worden plannen binnen de spoedeisende medische hulpverlening voorbereid op het gebied van gewondenspreiding (Nibra NIFV. 2008). Wanneer de ambulancedienst bij een grote calamiteit bij een evenement met veel gewonden betrokken is ligt er een plan klaar. Het bieden van faciliteiten op het gebied van mensen, materiaal en middelen speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van deze plannen. De uitkomst van deze voorbereiding zou moeten leiden tot een optimaal georganiseerde hulpverlening. Maar het is maar de vraag of deze voorbereiding zijn vruchten afwerpt als de calamiteit zich in een andere hoedanigheid voordoet. Als deze andere hoedanigheid zich zal voordoen is er sprake van een onverwachte omstandigheid. Hier heeft de organisatie zich niet op voorbereid en dan zal uit de veerkracht van de organisatie moeten blijken hoe zij omgaat met deze calamiteit. Het gevaar dat schuilt in het anticipatiescenario is namelijk het herleiden, respectievelijk het verminderen van de keuzes van veerkrachtig reageren op een onverwachte calamiteit. (Wildavsky, 1988) (Nas, 2009)
Kennis over Voorval: Klein
Hoog
Anticipatie
Veerkracht > Anticipatie
Laag
Veerkracht > Anticipatie
Veerkracht
chr e
Kennis over Voorval: Groot
Ges
Kennis over Incidentie: (voorspelbaarheid) Kennis over Incidentie: (voorspelbaarheid)
Figuur 2 Het theoretische model van Wildavsky schematisch weergegeven. (Wildavsky, 1988 blz 122)
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
13
2.3.1 Inleiding ketenmanagement.
el M ars 201 4
2.3 De ketenmanagementtheorie
Voor het organiseren van een evenement zijn verschillende actoren van belang. Deze zullen moeten samenwerken om tot een goede besluitvorming of oplossing van het probleem te komen. De vorm waarin zij dat doen noemen we het ketenmanagement. In onderstaande paragraaf zal beschreven worden wat ketenmanagement inhoudt. 2.3.2 Wat bedoelen we met ketenmanagement?
chr e
ven
doo
rM
arc
Ketenmanagement is een middel dat praktisch in elke organisatie bruikbaar is. Het maakt moeilijke werkwijzen overzichtelijk en begrijpelijk. Het is een metafoor waarbij het idee van een gekoppelde reeks van schakels centraal staat (van Duivenboden, 2000 ). Men verstaat onder ketenmanagement: ‘integrale besturing die over de grenzen van organisaties heen wordt toegepast. Een netwerk van autonome organisaties die in onderlinge samenwerking de voortbrenging van een product tot stand brengen’ (van Duivenboden, 2000) In dit onderzoek kan men de organisator, gemeente, brandweer, politie en GHOR als autonome organisaties zien. Het product van deze organisaties is de voorbereiding voor het evenement. Waar het vooral om gaat zijn de verbindingen en relaties tussen de actoren in de keten. Men noemt dit de wederzijdse afhankelijkheden. De actoren trachten door samenwerking een goede dienst af te leveren. Deze afhankelijkheden noemt men ook wel de schakels van de keten. ’Ketenmanagement heeft betrekking op meerdere (interne of externe) partijen, maar ook op de relaties tussen hun bevoegdheden, verantwoordelijkheden en rollen in het overkoepelend proces dat hen tot een van de partners van de keten maakt.’ (Van Duivenboden, 2000). Men kan dit wederom vergelijken met de actoren in dit onderzoek, namelijk gemeente, politie, brandweer, GHOR en organisator. Dit betekent dat actoren met een bedoeling betrokken worden in de keten, namelijk de gezamenlijke voorbereiding van een evenement. Er zijn twee factoren van belang voor het ontstaan en continuïteit van de keten, namelijk
Ges
1. Vertrouwen tussen de actoren. Dit vertrouwen zal niet opeens aanwezig zijn, maar moet langzamerhand worden opgebouwd (van Duivenboden, 2000). Wanneer er binnen een keten geen sprake is van vertrouwen, maakt dit de uitvoering haast onmogelijk (Haaften, 2012). Als er geen vertrouwen is tussen de actoren zal ook de evenementenvergunning niet worden afgegeven. Maar als het vertrouwen in de keten aanwezig is kan het zorgen voor: (Koppenjan & Klijn, 2004 bld 84/90)
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
14
el M ars 201 4
Stabiliteit in de wederzijdse relaties, de actoren vertrouwen elkaar en zullen meer gaan investeren in de keten. Stimulatie van, het delen van kennis en innovatie. Door het vertrouwen geven de actoren elkaar de mogelijkheid met nieuwe ideeën te komen. Ondersteuning van elkaar bij ingewikkelde beslissingen en besluitvorming, de actoren kunnen op elkaar terugvallen in deze gevallen.
doo
rM
arc
2. In dit ketenproces komen obstakels voor, die uit de weg moeten worden geruimd voor een uiteindelijk goed resultaat. Deze obstakels bestaan vaak uit tegengestelde doelen en belangen (Koppenjan & Klijn, 2004). De organisator, gemeente, politie, brandweer en GHOR hebben allemaal tegengestelde doelen, belangen en visies betreffende veiligheid. Macht wordt gebruikt om de doelen en belangen te bereiken. Macht is ook een factor die verbonden is met het ontstaan en de continuïteit van de keten. In een keten zal het vaker voorkomen dat macht niet evenredig verdeeld is over de ketenpartners (van Duivenboden & e.a, 2000). In de evenementenketen is dit niet anders, sommige actoren hebben meer macht dan andere. Hulpbronnen zijn machtfactoren die meespelen, zoals: personeel, kennis, financiële middelen en toegewezen middelen door wet en regelgeving. Macht van de actoren is ook onder te verdelen in twee onderdelen namelijk: hindermacht en realisatiemacht (Koppenjan & Klijn, 2004). Onder hindermacht verstaat men het tegenhouden van besluitvorming. Actoren zijn hiertoe in staat doordat ze in bezit zijn van hulpbronnen die andere actoren niet in hun bezit hebben maar wel nodig hebben. Realisatiemacht houdt in dat men in bezit is van de middelen om een beslissing te forceren. Dit komt voor als bepaalde actoren op één lijn zitten en daardoor een blok vormen.
Ges
chr e
ven
Tijdens dit onderzoek is bekeken op welke manier de onderwerpen van bovenstaande theorie meespelen in de voorbereiding van een organisator op het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens het evenement.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
15
el M ars 201 4
Hoofdstuk 3
Wat doen organisatoren in de voorbereiding van een buitenevenement aan risico-inventarisatie op het gebied van een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens een evenement?
3.1 Inleiding
In paragraaf 3.2 van dit hoofdstuk zal ten eerste een beschrijving volgen van hoe een organisatie van een evenement wordt opgebouwd. Er zal duidelijk worden dat de organisatie uit verschillende leveranciers bestaat. Hierdoor zal ook aangetoond worden dat niet alleen de organisator zich bezig houdt met de risicoinventarisatie. Hij is de regisseur in zijn keten. Hierna zullen in paragraaf 3.3 de voorbereidingen en een klein onderdeel risico-inventarisatie worden behandeld.
arc
3.2 Organisatoren
Ges
chr e
ven
doo
rM
Organisatoren of organisaties die evenementen organiseren zijn er in alle soorten en maten. Met het oog op dit onderzoek kijken we alleen naar de organisatoren van buitenevenementen. De in dit onderzoek geïnterviewde respondenten verzorgen hele grote en ook kleinere evenementen. Maar uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de respondenten allemaal een kleine startorganisatie hebben. “We hebben een redelijk klein team”. (Respondent, 2014) “De basisorganisatie bestaat uit 2 compagnons” (Respondent, 2014). Meestal bestaan die uit één of twee personen die een opdracht geven of een idee verzinnen. “Mijn opdrachtgevers zijn een creatief koppel, die hebben geen verstand van evenementen organiseren”( Respondent, 2014). Daar omheen wordt een hele organisatie gebouwd. Maar er zijn ook organisaties, zoals MOJO, die wel een hele organisatiestructuur achter zich hebben. “En zelfs deze organisatie huurt leveranciers in om werkzaamheden te verrichten op het gebied van veiligheid”.( Respondent,2014) (Respondent, 2014) “Op het moment dat we een opdracht hebben, dan gaan we aan tafel zitten met de organisator”. (Respondent, 2014). Hier is ook de link met de ketentheorie. De keten is actueel vanwege het complexe organiseervraagstuk. “Een keten kenmerkt zich daarbij door de betrokkenheid van meerdere partijen, die moeten of willen samenwerken om tot een gewenst resultaat te komen, een geslaagd en veilig evenement”. (Poorthuis & e.a., 2006) Dit geldt ook voor de organisator van een evenement. Hij moet met veel leveranciers samenwerken om tot een goed eindprodukt te komen. “Ketens en het organiseren van een evenement zijn allebei voortbrengingsprocessen waarin meerdere organisaties een rol spelen”. (Poorthuis & e.a., 2006). Uit het onderzoek is gebleken dat er meerdere organisaties een rol spelen namelijk: beveiliging, podiumbouw, licht, geluid, horeca en anderen. Deze partijen zijn vaak organisaties met eigen taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. “Evenementenorganisaties maken WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
16
el M ars 201 4
vaak gebruik van deze keten omdat zij in een extreem wisselende en dynamische omgeving zitten”.(Poorthuis & e.a., 2006) Voor het evenement brengen ze professionals uit verschillende disciplines bij elkaar. Er wordt er veel professioneel personeel ingehuurd. Dit kunnen zijn ZZP-ers, leveranciers of organisaties die zijn gespecialiseerd in bepaalde velden van het evenement. Zij zijn gespecialiseerd in de volgende aspecten op het gebied van evenementen: veiligheid, beveiliging, podiumbouw, licht, geluid, horeca, verkeer en diverse andere disciplines. In de voorbereiding is dit ook belangrijk voor de vergunningverlener. Een respondent zegt hierover: Het is belangrijk in de tweede fase, in de voorbereiding dat je daar al afspraken over gaat maken, zodat je ook duidelijkheid kan geven naar de vergunningverlener en adviserende instanties, dus de gemeente, politie, veiligheidsregio, dat die weten dat de organisatiestructuur redelijk in elkaar zit, dat daar verantwoordelijkheden aanwezig zijn en dat de personen die de functies invullen competent zijn. (Respondent, 2014)
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
“ Ik denk dat de branche bestaat uit mensen die elkaar allemaal inhuren”.( Respondent, 2014) Hieruit volgt ook dat ook de risico-inventarisatie op heleboel terreinen dient uitgevoerd te worden. Dit onderzoek gaat uit van de professionals die te maken hebben met, of zijn ingehuurd op het onderwerp van een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden tijdens een evenement. De organisator van een evenement is de regisseur van het evenementen-ketenproces. “Regisseurs van ketens zijn meester in het tot samenwerking brengen van partijen met verschillende invalshoeken en belangen” (Poorthuis & e.a., 2006). “Je coördinatie over de marketing, productie, over vergunningen, sponsorwerving en financiën, dus alle facetten, moet je beheersen om een goed festival te draaien.” (Respondent, 2014) Hetzelfde meesterschap is nodig om samenhang te brengen in verschillende opvattingen en belangen rond het sturen en organiseren.’ (Poorthuis & e.a., 2006) Tijdens het onderzoek kwam tevoorschijn dat vertrouwen een heel belangrijk aspect in dit proces is. “Ik bedoel: leveranciers die ik inhuur, die leveren in principe producten die al voldoen aan regelgeving” (Respondent, 2014) “Maar niet dat je bedenkt van nou: wat als het windkracht 10 wordt, zijn die schoordraden daarop berekend, heeft mijn tentenleverancier windmeters geleverd bovenop iedere tent. Dat check ik niet, ik ga ervan uit dat hij dat heeft gedaan”. (Respondent, 2014). Dit vertrouwen is ook een belangrijk onderdeel van de ketentheorie. Communicatie is een component die een hele grote rol speelt. Wat er in het onderzoek naar boven is gekomen is: dat er zoveel vertrouwen is dat er in sommige gevallen niet meer gecontroleerd of gecommuniceerd werd. Men ging ervan uit dat het goed was. Patrick Willemen geeft dit heel goed aan in zijn presentatie (Willemen, 2003).
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
17
el M ars 201 4
Een respondent geeft aan in het interview:
Dat hebben we ook wel eens bij een stadion gehad. Een tijdelijk dak over een tribune. Waarvan de aanvrager en de constructeur die het aanleverde zeiden: het is het tot windkracht 10 berekend. Kijk maar. Toen gingen wij kijken, nee de windkracht tien waren piekwinden. Als je piekwinden hebt bij windkracht 10 dan moet je teruggaan naar het lastpunt, dus bij windkracht 8. Ze moesten het buitengebruik stellen en dat is dan ons advies. (Respondent, 2014)
rM
arc
Daar zit een risico in verscholen. Er is zo veel vertrouwen in de leverancier, het gaat al tijden goed dat er een sleur in is gekomen en het gewoon wordt. Hierin schuilt het gevaar. “De evenementenorganisator denkt door dit vertrouwen minder kwetsbaar te zijn, maar hij wordt er steeds afhankelijker van en daarom kwetsbaarder”. Wildavsky beschrijft dit als de kwetsbaarheidparadox. (Wildavsky, 1988) Hoe meer we regelen, hoe groter het effect als het fout gaat. Omdat alles zo betrouwbaar voor een evenementenorganisator lijkt, denkt hij verder te bouwen aan een degelijke structuur om zijn evenement goed te laten draaien. Men moet als organisator je leveranciers blijven checken. Ook communiceren speelt hier een grote rol in. “Communicatie is een belangrijke succesfactor voor het slagen van het project”. (Jansen & Craen, 2011) Men moet niet alleen een structuur of een dienst aanvragen of laten uitvoeren maar ook controleren en er over blijven communiceren.
doo
3.3 De voorbereiding en risico-inventarisatie
Ges
chr e
ven
Voordat een organisator met zijn evenement kan beginnen moet hij aan verschillende voorwaarden en regels voldoen. “Voor het flexibel realiseren van zijn doel en product, namelijk het evenement zet hij dit op als een project”. (Verhaar, 2009) “Een project is een tijdelijke organisatievorm of samenwerkingsverband tussen mensen van verschillende organisaties/of disciplines die tot doel heeft een uniek product of dienst op te leveren op een vooraf afgesproken tijdstip. Die tijdelijke organisatievorm houdt het midden tussen routinematig en improviserend werken”. (Jansen & Craen, 2011). Dit zou men ook kunnen verbinden met de theorie van Wildavsky over anticipatie en veerkracht. (Wildavsky, 1988) Het routinematig werken houdt in dat men tijdens de voorbereiding van een evenement anticipeert op onderwerpen die gaan komen of kunnen voorkomen. Het improviserend werken kan de veerkracht betekenen voor een organisatie wanneer er ineens iets gebeurt waar men niet met routinematig werken of anticipatie een oplossing voor kan hebben. Jansen & Craen zeggen over een project nog iets meer: Een project is een tijdelijke organisatievorm die nodig is om een unieke en van tevoren bepaald eindresultaat op te leveren op een van tevoren bepaald tijdstip, gebruikmakend van een beperkte hoeveelheid middelen.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
18
el M ars 201 4
• Het veroorzaakt een verandering (omgeving) • Het is tijdelijk (voor de tijd dat het evenement er is) • Het is multidisciplinair (diverse leveranciers en diensten) • Het is uniek (het evenement wordt maar een keer gehouden) • Het brengt onzekerheid met zich mee (risico’s) Projecten krijgen te maken met ongebruikelijke factoren. Risico-analyse is daarom een belangrijk element binnen elke methode voor projectmanagement. (Jansen & Craen, 2011)
arc
Voor een organisator van buitenevenementen is risico-analyse een belangrijk aspect in de voorbereiding van zijn evenement. Hij is hier aan gehouden door wet en regelgeving. De Arbeidsomstandighedenwet(ARBO-wet)schrijft hem in artikel 10 voor: Indien bij of in rechtstreeks verband met de arbeid die de werkgever door zijn werknemers doet verrichten in een bedrijf of een inrichting of in de onmiddellijke omgeving daarvan gevaar kan ontstaan voor de veiligheid of de gezondheid van andere personen dan die werknemer, neemt de werkgever doeltreffende maatregelen ter voorkoming van dat gevaar. (Staten-Generaal, 1999)
ven
doo
rM
De passage “de gezondheid van andere personen dan die werknemers” houdt in dat bezoekers van het evenement en de leveranciers aan wie de organisator werk uitbesteedt hier ook onder vallen. Om te voldoen aan deze regelgeving zal de organisator moeten voldoen aan artikel 5 sub 1: Bij het voeren van het arbeidsomstandighedenbeleid legt de werkgever in een inventaris en evaluatie schriftelijk vast welke risico’s de arbeid voor de werknemers met zich meebrengt. Deze risico-inventarisatie en –evaluatie bevat tevens een beschrijving van de gevaren en risico-beperkende maatregelen en de risico’s voor bijzondere categorieën van werknemers. (Staten-Generaal, 1999)
Ges
chr e
De organisator zal rekening met deze wet moeten houden en daardoor al een risico-inventarisatie moeten maken. Dit is per evenement verschillend. Om te voldoen aan de evenementenvergunningseisen bij de desbetreffende gemeente zal de organisator moeten voldoen aan een aantal voorwaarden. Hij is primair verantwoordelijk voor de veiligheid tijdens het evenement. “Hij wordt geacht in zijn veiligheidsplan bepaalde scenario’s op te nemen, waardoor hij rekening houdt met feiten en omstandigheden die op het evenemententerrein plaatsvinden. Dat betekent dus, dat hij als eerste verantwoordelijk is voor een goed verloop van zijn evenement”. (Verhoef, 2014) Dit betekent voor de organisator dat hij bepaalde scenario’s moet beschrijven. Wildavsky heeft als standpunt dat als er zich gevaren kunnen voordoen daar voorbereidingen op moet worden getroffen doormiddel van een organisatie die daar onderzoek naar doet(Wildavsky, 1988). Via de Handreiking Evenementen-
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
19
el M ars 201 4
doo
rM
arc
veiligheid (H. van Hijum, 2011) kan de organisator zich beter voorbereiden. Men kan dit ook betrekken op de veiligheidsketen in de schakels pro-actie en preventie. “Door pro-actie wordt in de vroegste fase (de planning) getracht gevaren te voorkomen of te vermijden. Preventie betekent het nemen van maatregelen om bepaalde vormen van onveiligheid die zich in principe wel voordoen te voorkomen of vroegtijdig te stoppen en daarmee ongewenste gevolgen te beperken”. (Stol & e.a, 2011) Het schrijven van deze scenario’s kan de organisatie zelf doen wanneer er expertise in huis is. Meestal komt het voor dat deze scenario’s geschreven worden door bedrijven die de organisatie heeft ingehuurd. Uit het onderzoek blijkt dat het schrijven van scenario’s veel door de beveiligingsbedrijven worden gedaan. We hebben het in dit geval alleen over de scenario’s voor weersomslag of extreme weersomstandigheden. “Deze kennis wordt betrokken van het beveiligingsbedrijf’ (Respondent,2014) ”maar je ziet steeds vaker dat bijvoorbeeld met gespecialiseerde weerbureaus of gespecialiseerde, laten we zeggen veiligheidscoördinatoren wordt gekeken hoe in dit soort omstandigheden goed te reageren is”.( Respondent, 2014) Tijdens het onderzoek kwam ook een aantal tegenstellingen naar boven. Sommige adviseurs op dit gebied geven aan dat de expertise ook niet bij deze beveiligingsbedrijven aanwezig is. “Dat is het, ze denken dat ze dat vaak zelf wel erbij kunnen doen, dat blijkt in 100% van de gevallen, dat het niet zo is, of ze verwachten van een ingehuurd beveiligingsbedrijf, dat die dat allemaal doen en daar zit ook niet expertise. Ze moeten het op een veilige manier doen, je kan op die manier niet de veiligheid van je bezoekers garanderen, maar hetzelfde geldt trouwens voor de vergunningverlener hoor.” (Respondent, 2014)
Ges
chr e
ven
Hierboven werd al vermeld dat organisatoren scenario’s voor risico’s beschrijven. Dit wordt in het kader van de ARBO-wet gedaan of om aan de vergunningseisen van de aanvraag te voldoen. De organisator of een ingehuurd bedrijf heeft de risico’ beschreven en geinventariseerd. De informatie die uit dit onderzoek voortvloeit geeft aan dat er op de volgende gebieden risico-inventarisatie wordt gedaan. Dit zijn risico-inventarisaties die alleen op het gebied van een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden worden gedaan. Ook geeft het onderzoek aan dat het wel een verschil maakt of men met een grote professionele organisatie te maken heeft of een kleine organisatie. Zoals een respondent aan geeft : “Een goed weerscenario kost geld. En er is weinig kennis over de maatregelen en de effecten. Laat staan de uitvoering ervan. Het gebeurt dus niet vanzelf. En zeker niet bij de kleinere organisatoren/leveranciers”. (Respondent, 2014) Hieronder wordt beschreven waar de organisaties hun inventarisatie op doen. Organisatoren kijken naar de jaargetijden en wat voor soort buitenevenement zij gaan organiseren. Evenementen zijn er gedurende het hele jaar. Maar de meeste vinden toch plaats in een bepaald gedeelte van het jaar: van april tot en met september. Uit het onderzoek blijkt dat de organisatoren de volgende risicoinventarisaties maken in hun voorbereiding. De beschrijving van de risicoinventarisaties zijn gebaseerd op de literatuur en antwoorden van de WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
20
el M ars 201 4
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
respondenten die geinterviewd zijn. We zullen die hier in grote lijnen beschrijven en er bij deelvraag 2 uitgebreid op ingaan.. De organisatoren kijken allereerst in welk gedeelte van het jaar zij hun evenement houden. Elk jaargetijde heeft zijn eigen specifieke inventarisatie. Winter, lente, zomer en herfst spelen elk hun eigen rol. Elk jaargetij heeft zijn eigen weersverwachtingen. De inventarisatie zal op verschillende onderdelen plaatsvinden. Van koude en de mogelijkheid van onderkoeling, sneeuwlast, ijsafzetting tot en met de windchill. De windchill houdt in dat de gevoelstemperatuur naar beneden gaat als er wind staat. Stel dat het -5 graden is en er komt een wind bij dan zou de gevoelstemperatuur -10 kunnen zijn. Bij warmte of hitte worden andere onderdelen geïnventariseerd zoals: bezoekers die onwel worden door de warmte, watergebrek, stof op het evenemententerrein, brandstoftanks en eventueel brandgevaar door verdroging van de oppervlakte. De organisator zal kijken naar zijn locatie en zal hiervan een risico-inventarisatie maken. Bijvoorbeeld: ondergrond, bovengrond, in bosgebieden bomen en takken, in weilanden takken en bomen maar ook eventuele hoogspanningskabels, of in stedelijk gebied reclame-uitingen, masten of dakpannen. Met zware regenbuien zal worden gekeken of de ondergrond niet drassig wordt. Dit zal de aan- en afvoer van de diensten kunnen beperken. Het is ook mogelijk dat er kortsluiting kan ontstaan of er kan bliksem inslaan in het publiek. De doelgroep van het evenement zal ook tot de inventarisatie behoren: zijn er veel ouderen of mindervaliden aanwezig of ouders met jonge kinderen. Tot de inventarisatie behoort ook welke tijdelijke bouwsels er neergezet gaan worden op het evenemententerrein. Dit kunnen zijn tenten, podia, geluidstorens, hekken, cateringplekken. De organisator zal met de leveranciers van deze tijdelijke bouwsels moeten overleggen over de weersomstandigheden.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
21
el M ars 201 4
Hoofdstuk 4
Welke risico’s en negatieve gevolgen kunnen een weeromslag of het ontstaan van extreme weersomstandigheden hebben op de veiligheid van een buitenevenement?
4.1 Inleiding
In paragraaf 4.2 van dit hoofdstuk zullen kwesties met betrekking tot veiligheid en risico’s worden beschreven. Daarna zullen in 4.3 een aantal evenementen beschreven worden waar weersomstandigheden een rol hebben gespeeld ten aanzien van de veiligheid van bezoekers. Daarbij worden negatieve gevolgen en risico’s aan de hand van een aantal extreme weersomstandigheden beschreven.
arc
4.2 Veiligheid op een buitenevenement.
chr e
ven
doo
rM
Het basisboek “Integrale veiligheid” geeft de volgende omschrijving: ’’Veiligheid betekent dat mensen effectief beschermd zijn tegen persoonlijk leed: tegen de aantasting van hun lichamelijke en geestelijke integriteit” (Stol & e.a, 2011). Risico is ook een veel voorkomend woord wat in verband met veiligheid wordt gebruikt. Het woordenboek zegt hierover: gevaar voor schade of verlies, de gevaarlijke of kwalijke kans of kansen die zich bij iets voordoen, het verwachte verlies aan mensenlevens, gewonden, de verwachte schade en ontwrichting van het economische leven door een buitengewone natuurlijke gebeurtenis, en derhalve het product van risicofactoren en bijzondere risico’s (woordenboek.nl, 2014). Wanneer risico’s uit de organisatie komen worden deze benoemd als interne risico’s en externe risico’s als zij van buiten de organisatie komen. Het kan een intern risico zijn als men als organisatie niet voorbereid is op het weer en niets heeft beschreven op dit vlak. “Een extern risico is dus een risico dat van buiten de organisatie komt en niet of nauwelijks door de organisatie valt te beinvloeden, maar het gevolg van het risico wel” (Huber, Sonneveld, & Vreling, 2007). In dit onderzoek kan men dit zien bij de voorbereiding op extreme weersomstandigheden en de uitwerkingen daarvan. Er zijn veel verschillende soorten veiligheid; voor deze deelvraag spreken we alleen over sociale en fysieke veiligheid. Van Stol geeft aan:
Ges
“Men onderscheidt sociale veiligheid van fysieke veiligheid, in het eerste geval is er sprake van gedrag van personen, is het door menselijk handelen veroorzaakt of had kunnen worden voorkomen. In het tweede is de bron van niet menselijke aard, het is de mate waarin mensen beschermd zijn en zich beschermd voelen tegen persoonlijk leed door ongevallen en tegen onheil van niet menselijke oorsprong” (Stol & e.a, 2011).
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
22
el M ars 201 4
De twee betekenissen liggen niet ver uit elkaar. Fysieke veiligheid kunnen we uitsplitsen in twee onderdelen, namelijk: interne en externe veiligheid. Bij interne veiligheid gaat het over het totale evenemententerrein. Bij externe veiligheid spreken we over het terrein buiten het evenementengebied. Bij onderstaande casussen zal aangetoond worden dat de fysieke veiligheid werd aangetast door het ontstaan van extreme weersomstandigheden en de gevolgen hiervan. Ook wordt in die gevallen aangegeven dat de sociale veiligheid niet in orde was. Hulpdiensten, gemeenten en organisaties hadden hun voorbereidingen niet adequaat geregeld. Dit is in sommige gevallen de reden waarom de fysieke veiligheid werd aangetast. In een aantal casussen was de sociale veiligheid wel goed geregeld, de evenementen werden afgelast en de fysieke veiligheid werd niet aangetast.
chr e
ven
doo
rM
arc
In de lijst van “The Biggest Concert Disasters Ever” worden de eerste en tweede plaats ingenomen door evenementen waarbij extreme weersomstandigheden rampzalige gevolgen hadden.(Bird, 2014) Deze evenementen zijn op de eerste plaats de Indian State Fair USA 2011 en op de tweede plaats Pukkelpop België in 2011. Daar is gebleken dat extreme weersomstandigheden tijdens een evenement rampzalige gevolgen en risico’s kunnen veroorzaken. De volgende casussen zijn onderzocht: Nepal’s National Stadium, Nepal, 1988 (unknown, 2013) Dance Valley, Nederland, 2001 (NIBRA, 2001) Vierdaagse Nijmegen, Nederland, 2003,2006 (Nijmegen, 2006) Glastonbury Festival, 2005 (BBC, 2005) Source Festival, Nederland, 2010 (Administrator, 2010) De Indian State Fair, USA, 2011 (WITT, 2012) Pukkelpop, België, 2011 (Pukkelpop, 2011) Concert at Sea, Nederland, 2011 (Marz667, 2011) Smakelijk Salland, Nederland 2011 (rtvoost, 2013) Blaaskapellenfestival, Nederland, 2011 (rtvoost, 2013) Dicky Woodstock Festival, Nederland, 2012 (Vredenbregt & Jurgens, 2012) Lollapalooza, USA, 2012 (Gillers, 2012) Isle of Wight Festival Engeland 2012 (BBC, 2012) Millse Pulling, Nederland juni 2012 (Gelderlander, 2012) Night of the Forest, Belgie, 2013 (de stentor, 2013) Strandzesdaagse, Nederland, 2013 (ANP, 2013) Zwarte Cross, Nederland, 2010 (Festival, 2010)
Ges
De risico’s die uit bovenstaande casussen naar voren kwamen en invloed hadden op de veiligheid tijdens een buitenevenement zijn: 4.2.1 windvlagen met stormkracht, piekwinden, 4.2.2 hevige regen, 4.2.3 hagel, 4.2.4 zon, warmte, hitte.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
23
el M ars 201 4
4.2.1 Windvlagen met stormkracht, piekwinden.
Dit risico ondervonden de volgende evenementen: De Indian State Fair, USA, 2011 (WITT, 2012) en Pukkelpop, België, 2011 (Pukkelpop, 2011). Op de Indian State Fair stortte door een windvlaag die vooraf ging aan een onweersbui de tijdelijke constructie ter ondersteuning van spots en andere apparatuur op het publiek. Als gevolg van deze ineenstorting overleden zeven mensen en raakte veertig mensen gewond. De overige bezoekers moesten richting huis. Dit had als gevolg dat er veel opstoppingen waren en verstopte verkeerswegen.
rM
arc
Bij Pukkelpop veranderde het weer omstreeks 18.00 uur in noodweer. “Door de hevige wind werden tenten, bomen en een lichtmast naast het podium omver gewaaid. Door de hevige regen stond binnen korte tijd het terrein blank. Het gevolg was vijf dodelijke slachtoffers en honderdveertig gewonden.
doo
Zwarte Cross, Nederland, 2010 (Festival, 2010): in de opbouw van het evenement was er noodweer, wind en regen. Drie mensen moesten naar het ziekenhuis. Ondanks de drie gewonden en materiële schade kon het festival het weekend doorgaan.
Ges
chr e
ven
Dicky Woodstock Festival, Nederland, 2012 (Vredenbregt & Jurgens, 2012): de feesttent stortte in door een plotseling opkomend noodweer. Elf gewonden werden naar het ziekenhuis gebracht. Tijdens de evaluatie kwam het volgende naar voren (Schaap, 2013): Er gingen zaken mis bij de alarmering en coördinatie bij de gemeente Steenwijkerland. Bij het proces van vergunningverlening ging niet alles goed. De gemeente Steenwijkerland heeft beperkt invulling gegeven aan haar regierol in de vergunningverlening. Ze accepteerde een aanvraag met veel ontbrekende informatie. De adviserende diensten hebben zich ieder gefocust op een afgebakend deel van de risico’s, namelijk het deel waarvoor zij zich zelf verantwoordelijk achtten. De gemeente Steenwijkerland stelde in de vergunning geen concrete eisen aan de constructieve veiligheid van de feesttent. Er viel daardoor ook niet op te handhaven.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
24
el M ars 201 4
Daarbij had geen van de betrokkenen van de gemeente en de adviserende diensten de kennis en de informatie om te bepalen of de tentconstructie veilig genoeg was. Wat uit deze casus blijkt is dat in de fases van pro-actie en preventie in de Veiligheidsketen fouten zijn gemaakt.
4.2.2 Hevige Regen
rM
arc
Glastonbury Festival, 2005 (FireRescueService, 2005): door hevige regenval overstroomde het festivalterrein, de brandweer rapporteerde dat op sommige plekken het water zes voet (1,80m) hoog stond. De afwatering werd geblokkeerd doordat het water de heuvel afkwam met vuil en tenten en deze verstopten de duikers. Dit gebeurde in een paar uur. Na deze regenbui pompte de brandweer het water weg. Wel gaven de diensten aan dat de bezoekers hun handen moesten wassen en geen spullen van de grond moesten pakken. Dit omdat het verontreinigd was met afvalwater. Doordat de portable toiletten waren gaan drijven en omgevallen was de inhoud ook in het water gekomen. Wat uit deze casus blijkt is dat in de fases van pro-actie en preventie in de Veiligheidsketen fouten zijn gemaakt.
doo
Isle of Wight Festival Engeland juni 2012 (BBC, 2012): door hevige regenbuien en overstromingen werd het festivalterrein een modderbad. Dit veroorzaakte een verkeerschaos. Bezoekers wilden naar huis maar konden hun auto niet uit de modder krijgen. Een bestuurder gaf later op de dag de verklaring: het blijkt dat er onvoldoende rampenplannen aanwezig waren en voorbereidingen waren getroffen. Wat uit deze casus naar voren komt is dat in de fases van pro-actie en preventie in de Veiligheidsketen fouten zijn gemaakt.
4.2.3 Hagel
chr e
ven
Bij Dance Valley in Nederland waren er al problemen met afvoer van de bezoekers, maar door regen en wind zijn deze erger geworden en zorgden voor een totale chaos in de omgeving van het evenemententerrein en de gemeente. Bezoekers besloten om zelf maar naar het station te gaan lopen. Daardoor waren bezoekers over de hele gemeente en regio verspreid en sommigen waren verdwaald. Doordat het overdag mooi weer was, waren vele bezoekers niet gekleed op de extreme regenbuien die s’avonds vielen. Velen werden behandeld voor onderkoeling. Dance Valley, Nederland, 2001 (NIBRA, 2001)
Ges
Nepal’s National Stadium, Nepal, 1988 (unknown, 2013): de bezoekers in een openluchtstadion wilden vluchten voor een hevige hagelbui. Door miscommunicatie en het niet begrijpen van de situatie bleven de
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
25
el M ars 201 4
nooddeuren gesloten. Hierdoor ontstond een grote chaos waardoor vele mensen verdrukt en vertrapt werden. Het gevolg: 188 doden en vele gewonden.
4.2.4 Zon,warmte, hitte.
arc
Vierdaagse Nijmegen, Nederland, 2003,2006 (Nijmegen, 2006): deze heeft twee keer te maken gehad met extreme hitte. In 2003 werd de route ingekort door zeer warm weer. In 2006 werd de vierdaagse afgelast door het hete weer. Gevolg: dertig mensen opgenomen in het ziekenhuis en twee doden. Bij de evaluatie kwamen de volgende conclusies: in 2003 hadden de hulpdiensten geen plannen voor marsen uitgewerkt. In 2006 waren er wel plannen voor noodweer uitgewerkt maar niet voor extreem warm weer. Toetsing door GHOR was niet gebeurd, verder waren er meerdere conclusies in de evaluatie. Men ziet hierin ook, dat in het veiligheidsketentraject pro-actie en preventie niet goed gecommuniceerd is en er niet gefunctioneerd werd.
rM
Ontruimd door verwachting van extreme weersomstandigheden maar toch gevolgen.
doo
Lollapalooza, USA, 2012 (Gillers, 2012) werd ontruimd nadat gemonitord was dat er extreem weer aankwam. De bezoekers werd gevraagd de stad in te gaan. Na twee uur werd het festival hervat. Na de evaluatie bleek dat vele bezoekers niet wisten waar ze in de stad heen konden om te schuilen. Hier doemde de vraag op: waar ga je ineens met 100.000 bezoekers naar toe? Communicatie naar de bezoekers toe schoot te kort. Er bleek hiervoor geen plan te zijn geweest. In de pro-actie- en preventiefase van de Veiligheidsketen is men hier tekort geschoten.
Ges
chr e
ven
Sommige evenementen werden afgelast door het bestuur van de gemeente of de organisator naar aanleiding van weersverwachtingen van extreem weer. Hier zien we dat de theorie van Wildavsky ‘trial and error’ overgenomen is (Wildavsky, 1988). Men heeft geleerd van fouten in het verleden bij andere evenementen en past dit toe door het evenement niet door te laten gaan. Dit proces is bij de volgende casussen toegepast: Millse Pulling, Nederland juni 2012 (Gelderlander, 2012) Night of the Forest, Belgie, 2013 (destentor, 2013) Strandzesdaagse, Nederland, 2013 (ANP, 2013) Concert at Sea, Nederland, 2011 (Marz667, 2011) Smakelijk Salland, Nederland 2011 (rtvoost, 2013) Blaaskapellenfestival, Nederland, 2011 (rtvoost, 2013) Door deze beslissing was de veiligheid van bezoekers en medewerkers verzekerd!
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
26
el M ars 201 4
Bij het Source Festival, Nederland, 2010 (Administrator, 2010) werd na monitoring van extreem weer besloten tot een algemene ontruiming. De brandweer nam het voortouw hier in. Na afloop van het extreme weer was het een chaos op het evenemententerrein.
4.3 Risico’s en negatieve gevolgen
In deze paragraaf worden een aantal risico’s en negatieve gevolgen beschreven waar de mogelijkheid van bestaat dat zij voor zouden komen bij een aantal extreme weersomstandigheden.
chr e
ven
doo
rM
arc
Extreme zon, warmte en hitte. Zoals in de casus van de Vierdaagse hierboven te lezen is, ziet men dat warmte negatieve gevolgen kan hebben. Mensen worden onwel en er kunnen slachtoffers vallen. Dit zijn niet de enige gevolgen die zouden kunnen voorkomen. Door de warmte zou de ondergrond uitgedroogd kunnen zijn waardoor er stofvorming kan plaatsvinden. Met duizenden bezoekers zou dit een grote stofmassa kunnen veroorzaken waardoor bezoekers het benauwd kunnen krijgen. Dit in samenhang met de warmte zou ertoe kunnen leiden dat bezoekers met ademhalingsproblemen te maken krijgen. De uitdroging van de bovenlaag zou ook kunnen betekenen dat er brandgevaar op het terrein is. Bezoekers roken en gooien hun peuken weg zonder uit te maken. Dit zou een spontane brand kunnen veroorzaken. Door de warmte kunnen auto’s problemen krijgen met hun koeling. Hierdoor zou de toe- en afvoer van bezoekers in problemen kunnen komen, filevorming zou kunnen beteken dat hulpdiensten geen vrije baan hebben. In natuurgebieden zou in de omgeving een bosbrand kunnen zijn waardoor de bezoekers gevaar lopen of ademhalingsproblemen kunnen krijgen. Wanneer het warm is drinken mensen veel, water zou het beste zijn. Maar wanneer er veel alcohol wordt gedronken zou dit kunnen betekenen dat men een agressieve sfeer op het festival krijgt. Bezoekers zijn geïrriteerd door de warmte of door de alcohol, hierdoor zouden er vechtpartijen kunnen ontstaan. Op een evenement worden ook etenswaren verkocht, met warm weer bestaat de kans dat etenswaren sneller bederven. Hierdoor zouden bezoekers ziek kunnen worden.
Ges
Regen Bij een aantal casussen kwam regen als boosdoener te voorschijn. Hevige regenval kan voor verschillende problemen zorgen. We zagen al in de voorbeelden dat het zo hard kan regenen dat een totaal terrein onder water komt te staan. Hierdoor kunnen elektrische leidingen onder water komen met als resultaat dat er kortsluiting kan ontstaan. Hierdoor kunnen ook aggregaten die voor de energie zorgen onder water komen te staan zodat de energielevering tot stilstand komt. Geen licht op een evenemententerrein kan allerlei onveilige situaties opleveren. Door de overvloed van water kan het zijn dat de
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
27
el M ars 201 4
hulpdiensten niet meer het terrein op kunnen. Ook is in één van de casussen beschreven dat auto’s vast kwamen te staan zodat er een grote verkeersopstopping was, of dat de bezoekers in de auto moesten slapen omdat hun auto vast stond. Door de regen kunnen de bezoekers sneller geïrriteerd zijn waardoor er problemen op het gebied van openbare orde en veiligheid kunnen komen. Wanneer het evenementengebied onder water staat kunnen er ook op het gebied van de hygiëne problemen ontstaan, rioleringen verwerken niets meer en lopen over. De tijdelijke toiletten vallen om en de inhoudt vermengt zich met het regenwater op het evenemententerrein. Bezoekers zoeken droge plekken op het evenemententerrein, daardoor zou de dichtheid van de bezoekers op sommige plekken gevaarlijke vormen kunnen aannemen. Als bezoekers niet op de regen zijn voorbereid qua kleding zouden zij hierdoor onderkoeld kunnen raken.
arc
Wind Deze factor is de grootste boosdoener. Zoals de “The Biggest Concert Disasters Ever” (Bird, 2014) al aangeeft, heeft deze factor de meeste slachtoffers op zijn naam. Veel wordt al vermeld in de casussen, maar takken, tenten en andere rondvliegende materialen kunnen veel schade aanrichten of slachtoffers eisen.
Ges
chr e
ven
doo
rM
Kou Dit onderwerp is niet besproken in de casussen. Maar toch is kou een factor die de veiligheid in gevaar kan brengen. Bij evenementen in de winter kleden bezoekers zich hierop. Maar vooral met wind erbij kan de gevoelstemperatuur nog lager zijn, bevriezingsverschijnselen kunnen dan optreden. Maar ook door eventuele bevriezing van weggedeelten kunnen af- en aanvoer van bezoekers of de vrije routes voor de hulpdiensten in gevaar komen. Dit kan leiden tot verkeersopstopping en eventuele ongelukken. De meeste mensen denken dat ze het van alcohol warm krijgen, maar dit is niet het geval, men koelt eerder af met alle gevaren van dien.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
28
el M ars 201 4
Hoofdstuk 5
Welke rol is weggelegd voor de publieke en private samenwerking om de organisator te ondersteunen in de voorbereiding van een buitenevenement?
5.1 Inleiding In paragraaf 5.2 van dit hoofdstuk zal de publieke en private samenwerking worden beschreven. Daarna zullen in 5.3 voorbeelden van publieke en private samenwerking om de organisator te ondersteunen in de voorbereiding van een buitenevenement worden beschreven.
ven
doo
rM
arc
5.2 Publieke en private samenwerking (PPS) Het beleid voor publiekprivaat samenwerken werd ingezet door het voormalige kabinet Kok. Dit werd allereerst bedacht om marktwerking te krijgen bij de uitvoering van publieke taken (Handelinge Tweede Kamer, 1994-1995). Door deze marktwerking zouden de kosten voor het Rijk verminderen. Deze bijzondere vorm van inschakeling van de markt noemde zij de publiekprivate samenwerking. Om deze samenwerking nog beter te laten verlopen werd door het kabinet in 1998 een nota opgesteld “Meer Waarde door Samen Werken” (Zalm, 1998). In deze nota wordt de ambitie uitgesproken naar een beheersbare verbreding en uitbreiding van publiekprivate samenwerking in Nederland. Er zijn verschillende uitspraken over en een definitie voor publiekprivate samenwerking. Onder deze samenwerking wordt verstaan volgens de Rekenkamer, Den Haag, 2001-2002): Een samenwerkingsvorm waarbij er sprake is van een niet-vrijblijvende interactie tussen overheden en bedrijven Verdeling van zeggenschap, kosten en risico’s Gericht op meerwaarde bij verdeling van overeenstemmende doelen Met zowel maatschappelijke als commerciële kenmerken Met behoud van de respectievelijke identiteit en verantwoordelijkheid van de betrokken partijen.
Ges
chr e
Deze punten komen goed overeen met het organiseren van een evenement. De publiekprivate samenwerking zou de organisator moeten ondersteunen in de voorbereiding.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
29
el M ars 201 4
In het onderzoek komt naar voren dat deze samenwerking er gedeeltelijk is. Per gemeente ligt dit elke keer anders. Een respondent geeft het volgende aan in zijn interview:” En dat de gemeente na afloop zegt tegen de organisator: was u tevreden? En dat je ze voor de rest van het evenement niet gezien hebt” (Respondent, 2014). Als dit gebeurt werkt de veiligheidsketen ook niet optimaal. Respondent van een festival zegt het volgende:’’ De ervaring wijst uit dat dit niet binnen elke gemeente zo gebeurt, in de meeste gemeenten die ervaring hebben met (grotere) evenementen is dit goed geregeld” (Respondent, 2014). Tijdens de voorbereiding van een evenement is er een samenwerkingsvorm waarbij er sprake is van een niet vrijblijvende interactie tussen de overheid (gemeente, diensten) en de organisator. Hier heeft iedereen zijn taken en kan niet zo maar weglopen. Uit de uitspraak van de respondent blijkt dat niet altijd iedere betrokken partij zijn rol even serieus oppakt. Het blijkt uit het onderzoek dat dit nog steeds in verschillende gemeenten gebeurt.
doo
rM
arc
Er is een verdeling van zeggenschap, kosten en risico’s. Er wordt in de voorbereiding besproken wie welke zeggenschap heeft en kosten en risico’s draagt. Een respondent zegt hierover:” De afgelopen jaren is mijn ervaring dat er meer meegedacht wordt en niet “tegengewerkt” wordt door alle risico’s die er zijn allemaal op de organisatie af te schuiven” (Respondent, 2014). De voorbereiding van een evenement is gericht op meerwaarde bij verdeling van overeenstemmende doelen. Het doel van de voorbereiding is om een zo goed en veilig evenement te krijgen. Hierdoor kan ook een multifunctionele kennisontwikkeling bij partijen ontstaan, men leert van elkaar. Zoals een respondent aangeeft:” Kijk, we wisselen wel kennis uit naar elkaar” (Respondent, 2014). Door deze doelen kan er bespoediging van het proces ontstaan omdat men de krachten bundelt. In plaats van maanden vergaderen voor de voorbereiding kan dit in twee maanden, tijd en geld wordt bespaard door alle partijen.
Ges
chr e
ven
Er zijn zowel maatschappelijke als commerciële kenmerken. De maatschappelijke kenmerken worden door Van Helm beschreven als: Evenementen brengen ook mensen bij elkaar, wat zorgt voor een onderlinge band. Deze onderlinge band komt tot stand, omdat de mensen tijdens evenementen naast en dus met elkaar leven. Dit komt ten goede aan de onderlinge verstandhouding (Helm, 2009 ). Commercie is belangrijk, zowel voor de gemeente als voor de organisator. Voor de gemeente houdt dat de volgende voordelen in: de naam van de stad wordt genoemd en brengt nieuwe toeristen of bezoekers. Deze spenderen geld in de stad en hierdoor wordt de kas van de gemeente ook gevuld. De organisator verdient aan het evenement. Het laatste punt geeft ook aan dat de gemeente, diensten en de organisator hun identiteit en verantwoordelijkheid moeten behouden. De organisator is primair verantwoordelijk voor zijn voorbereiding van het evenement. Hetzelfde geldt voor de gemeente en diensten. Iedere organisatie in het proces houdt zijn identiteit en
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
30
el M ars 201 4
verantwoordelijkheid. Hierdoor worden de onveiligheid en risico’s teruggebracht tot een acceptabel niveau omdat ze verdeeld zijn over de actoren. Een respondent geeft zijn eigen mening hierover in het interview: “Je ziet dan ook vaak dat beide partijen er een soort “cover-your-ass” handelswijze erop nahouden. Dit zou niet zo moeten zijn. Vooral op het gebied van veiligheid zou het altijd een gedeelde verantwoordelijkheid moeten zijn. Niemand is erbij gebaat om bij een calamiteit na afloop naar elkaar te wijzen. Beter is het samen voorkomen, oplossen en afhandelen”.(respondent,2014)
arc
De publiekprivate samenwerking kent ook verschillende niveaus. Hoogenboom en Muller zeggen hierover(Hoogenboom & Muller, 2002): “Er wordt door het Instituut voor Veiligheids-en Crisismanagement (COT) voor de publiekprivate samenwerking een onderscheid gemaakt op drie verschillende niveaus: op politiek-bestuurlijk niveau, op het niveau van samenwerkingsafspraken en van uitwisseling van informatie”. Tot het politiek-bestuurlijke niveau behoren de overleggen tussen gemeenten onderling over de voorbereiding van evenementen, maar ook de overleggen van bestuurders van brancheorganisaties met de gemeenten.
doo
rM
Bij samenwerkingsafspraken tussen de diensten en de organisatie in de voorbereiding kan gedacht worden aan afspraken die gemaakt kunnen worden op het gebied van coördinatie en samenwerking met politie, brandweer en GHOR. Dit zou de beste oplossing zijn, maar dit gebeurt nog niet overal. Een respondent zegt: “Nederland was een verzuilde samenleving en dat is het nog steeds. Dus ik denk dat er nog steeds in kolommen wordt gedacht. Dat iedereen nog steeds in zijn eigen straatje denkt, zijn eigen verantwoordelijkheden” (Respondent, 2014).
Ges
chr e
ven
Met de uitwisseling van informatie tenslotte zouden beide partijen hun voordeel kunnen doen en kennis opdoen, om nog beter een evenement voor te bereiden. Uit dit onderzoek komt naar voren dat ook hier nog wel het een en ander verbeterd kan worden, zoals blijkt uit wat een respondent zegt: ” Vaak willen de diensten de “eigen verkregen info” graag voor zichzelf houden; in een aantal gevallen wordt deze wel gedeeld met de organisatie; dit is alleen van toepassing als deze diensten ook het gevoel hebben “samen een event te draaien” Het onderzoek laat dus zien dat het vertrouwen in elkaar heel erg belangrijk is in het voortraject van een evenement. Een respondent zegt in een interview hierover: “Nou, ik zou haast bijna zeggen dat is gewoon helemaal afhankelijk van de relatie die je heb met die mensen. Ik bedoel, het is verschillend wie dat doet. Als je met iemand van de brandweer al jaren lang werkt en dat is altijd goed gegaan bij de evenementen, ja, dan hebben ze vertrouwen in je. Dan doen ze ook niet zo moeilijk. Als je dan wat vraagt aan ze, dan zijn ze ook heel genegen om mee te denken” (Respondent, 2014). WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
31
el M ars 201 4
Dit vertrouwen werd ook al in de ketentheorie vermeld als voorwaarde voor een goede keten. Dit geeft ook aan dat een organisator met argusogen wordt bekeken als hij een evenement wil organiseren. Dit vertrouwen moet dus door de organisator bij de diensten gewonnen worden. Een goede werkstatus van andere gedraaide evenementen en invulling van een goede organisatie qua aanvraag van de evenementenvergunning zal het vertrouwen laten toenemen bij de diensten. Met als resultaat een betere basis bij het begin van de voorbereiding van een evenement bij de ketenpartners, waardoor in het begin van de veiligheidsketen beter samengewerkt kan worden door de actoren.
doo
rM
arc
De publiekprivate samenwerking wordt steeds belangrijker. Zoals de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling als adviesorgaan voor de overheid zegt: “We gaan in Nederland van een verzorgingsstaat waarin de overheid veel voorzieningen garandeerde, naar een maatschappij met meer eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van de burger” (RMO, 2013). Dit werd geschreven in 2013. In de publiekprivate samenwerking voor het organiseren van evenementen zijn de laatste jaren veranderingen waargenomen. Maar zoals in deze paragraaf te lezen is gaat het nog niet overal volgens de structuur die werd beschreven door de Rekenkamer (Den Haag, 2001-2002). Uit de interviews met de respondenten en literatuur blijkt dat de publiekprivate samenwerking niet overal aanwezig is. De publiekprivate samenwerking kan door beide partijen nog beter worden doorgevoerd om een win-win situatie te krijgen. Hiervoor moeten beide partijen investeren in elkaar. De publiekprivate samenwerking heeft de laatste jaren, daar waar hij goed is doorgedrongen, wel een zekere invloed gehad op vele plekken in de evenementenwereld. In de volgende paragraaf worden een aantal onderwerpen beschreven die de laatste jaren van toepassing zijn op de publiekprivate samenwerking tijdens evenementen.
Ges
chr e
ven
Er zijn in de laatste jaren veel veranderingen geweest op het gebied van de publiekprivate samenwerking op het gebied van evenementen. Door bezuinigingen en terugtrekking van de overheid zijn publieke taken overgegaan naar private ondernemingen. Dick van den Berg verwoordde dit op het Nationaal Evenementen Symposium 2012 in Rotterdam (Berg, 2012): “Men ziet dat de overheid zich heeft terug getrokken op verschillende vlakken.” Waar vroeger de politie de openbare orde, verkeersregeling en beveiliging regelde, zie je tegenwoordig dat dit, afgezien van de openbare orde, wordt gedaan door private ondernemingen. De beveiliging wordt geregeld door gespecialiseerde beveiligingsbedrijven op het gebied van evenementen. Hetzelfde geldt voor de verkeersregeling. Om het evenementengebied worden verkeersregelaars ingezet om het verkeer te leiden. In de plaatsing van verkeersborden wordt voorzien door een private leverancier. Ook de planvorming voor het verkeer wordt ontwikkeld door de private onderneming. Hier ziet men de publiekprivate samenwerking zoals die bedoeld is, de private onderneming werkt met de politie samen om tot een zo goed mogelijk plan te komen. Dit geldt ook voor de
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
32
el M ars 201 4
beveiliging, het veiligheidsplan wordt verfijnd door een samenwerking van deze partijen. De EHBO-diensten werden vroeger geregeld door de GGD en het Rode Kruis. Tegenwoordig wordt dit door een private leverancier op dit gebied met de GHOR besproken en uitgevoerd. De brandweer was vroeger actief op het gebied van de watervoorziening en brandveiligheid. Ook hier ziet men een publiekprivate samenwerking tussen brandweer en een leverancier van brandwachten en of een leverancier van water. In de stroomvoorziening werd in het verleden voorzien door het gemeentelijke energiebedrijf, tegenwoordig wordt dit geregeld door de organisator of één van zijn leveranciers. Zoals al werd vermeld wordt de planvorming op alle disciplines door een publiekprivate samenwerking verfijnd en uitgevoerd. Dit gebeurt allemaal in de proactie- en preventiefase van de veiligheidsketen. Men ziet dat het een keten is geworden, publiek en privaat werken samen om tot een goed einddoel te komen.
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
Buiten deze publiekprivate samenwerking in de voorbereiding zijn er overlegstructuren ontstaan waar publiek en privaat samenkomen. Zij ontmoeten elkaar tijdens symposia en congressen. Hierdoor ontstaat een kennisuitwisseling tussen de publieke en private partijen. Zoals een respondent zegt: “Dat betekent dat je samen moet werken om een evenement te realiseren. Maar het betekent ook, dat wij als brancheorganisatie het samen willen regelen en daarmee ook samen naar buiten kunnen treden als wij willen. Dit of dat, naar bijvoorbeeld overheden toe en dat overheden ons ook kunnen vinden voor een onderwerp (Respondent, 2014)”. Uitwisseling van kennis en expertise op extreme weersomstandigheden is belangrijk, want zoals de respondenten zeggen tijdens de interviews hierover: “Ze denken dat ze dat vaak zelf wel erbij kunnen doen, dat blijkt in 100% van de gevallen, dat het niet zo is, of ze verwachten van een ingehuurd beveiligingsbedrijf, dat die dat allemaal doen en daar zit ook niet expertise. Ze moeten het op een veilige manier doen, je kan op die manier niet de veiligheid van je bezoekers garanderen, maar hetzelfde geldt trouwens voor de vergunningverlener hoor (Respondent, 2014)”. Of een andere respondent: “Er is weinig contact tussen collega-organisatoren. Het is een relatief nieuw onderwerp in de branche. Iedereen kijkt zelf naar zijn eigen bedrijfsvoering. Er is geen expertise binnen de diensten (Respondent, 2014)”. Hieruit blijkt dat er nog veel te doen is op het gebied van extreme weersomstandigheden bij de publiekprivate samenwerking. Er is wel contact en samenwerking tussen de overheid en de brancheverenigingen. Hierdoor is het mogelijk om samen regels en normen te op te stellen en de expertise waarover de respondenten het hebben op te doen. Deze gezamenlijke regels en normen en kennisuitwisseling dragen bij aan de veiligheid van een evenement en de publiekprivate samenwerking. Het komt niet meer vanuit de overheid als een verplichting, maar actoren bespreken het met elkaar en komen samen tot een oplossing. Toch zeggen verschillende respondenten in het onderzoek dat de overheid wel spreekt
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
33
el M ars 201 4
over een publiekprivate samenwerking maar nog steeds bezig is alles alleen te regelen. Een respondent geeft het volgende aan: “Wat ik wel vind, is dat je publiek ook bepaalde verantwoordelijkheden heeft. Dat vind ik wel. Dat in de regelgeving, op het moment dat je een evenement organiseert de overheid denkt:’ dat iedereen infantiel is geworden’! Dat je ze aan het handje moet meenemen. Met, kijk uit dat je niet in de singel springt. Waar je normaal regulier, als je in een park loopt ook niet zo maar die singel inspringt. Maar nu moet je het op een bepaalde manier gaan beveiligen zeg maar. Daar vind ik zelf dat het af toe wel doorslaat.”(Respondent,2014)
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
Zoals men uit deze uitspraak ziet kan de publiekprivate samenwerking op verschillende fronten nog beter aangepakt worden om tot een beter resultaat te komen. Een goed en veilig evenement waar de actoren beiden een goed gevoel bij hebben.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
34
el M ars 201 4
Hoofdstuk 6
Om een buitenevenement te organiseren moet een organisatie voldoen aan de vergunningsvoorwaarden. Welke voorwaarden op het gebied van weersomstandigheden staan er in de vergunningsvoorwaarden vermeld?
6.1 Inleiding In paragraaf 6.2 van dit hoofdstuk zal het vergunningentraject worden beschreven . Dit om in dit onderzoek een beter beeld te krijgen van de wettelijke basis waarop de voorwaarden zijn gebouwd. Daarna zullen in 6.3 voorwaarden beschreven worden op het gebied van weersomstandigheden.
6.2 Vergunning
arc
Om in Nederland een vergunning aan te vragen voor een evenement moet de organisator een verzoek indienen bij de gemeente. Respondent zegt hierover:
rM
” Het heeft een publiekrechtelijke kant, dat betekent dat je iets wil gaan doen wat in het algemeen verboden is. Dat betekent dat je om aan dat verbod te ontkomen een vergunning moet hebben. Dat betekent dat je met de overheid die publieke kant gaat regelen om te zorgen dat je die vergunning krijgt” (Respondent, 2014).
Ges
chr e
ven
doo
De gemeente moet rekening houden met verschillende soorten wetgeving. Het vergunningentraject is beschreven in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In de Awb is vermeld hoe een bestuursorgaan zoals de gemeente om moet gaan met verzoeken en de beslissingen hierover. Het bezwaar tegen een vergunningaanvraag is in deze wet ook vermeld. De Awb geeft een algemeen kader aan. De Wet Veiligheidsregio’s verplicht de gemeente regels vast te stellen in verordeningen. (Awb, Art 3). Deze hebben als doel het voorkomen en beperken van gevaar en ongevallen. Men kan dit vergelijken met de proactie- en preventiefase in de Veiligheidsketen, want daar wordt bekeken wat de gevaren en risico’s zijn en de maatregelen om deze te voorkomen. In de Gemeentewet staat beschreven dat de burgemeester belast is met het toezicht op openbare samenkomsten en vermakelijkheden. De burgemeester kan hierdoor met het oog op veiligheid en gezondheid bevelen geven. Deze wet geeft ook de bevoegdheden aan de gemeente om een gemeentelijke verordening uit te schrijven. Men kan dit omschrijven als een regeling op gemeentelijk niveau op het gebied van wetgeving. Deze gemeentelijke verordening is één van de meest essentiële en ingrijpende verordeningen die er is. Deze verordening wordt de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) genoemd. De strekking van de APV wordt door de gemeente zelf, binnen de wettelijke kaders en waar vereist passend voor de plaatselijke omstandigheden bepaald. De gemeenten in Nederland zijn aangesloten bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten ”VNG”. De VNG heeft een model-Algemene Plaatselijke Verordening “APV”
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
35
el M ars 201 4
arc
opgesteld (VNG, 2012 ). In deze APV vindt men de belangrijkste onderdelen op het gebied van evenementen terug. Dit zijn de voorschriften voor en beperkingen aan de evenementenvergunning. Voorbeelden hiervan kunnen zijn bouw- en brandvoorschriften, maar ook een veiligheidsplan. Wildavsky geeft in zijn veerkrachtscenario aan over dit onderwerp:’’Om min of meer doeltreffend en flexibel te kunnen reageren tijdens een calamiteit kan de maatschappij investeren in de belangrijkste basisvoorzieningen” (Wildavsky, 1988). Een respondent geeft het voorbeeld hoe het in Den Haag gebeurt: “De APV in Den Haag schrijft voor, dat je als je een evenement wilt organiseren, je op 1 oktober in het jaar voorafgaand aan het jaar dat het evenement is, je aanvraag moet doen” (Respondent, 2014). Zoals eerder beschreven staat het gemeenten vrij om zelf vorm aan deze materie te geven. Daarom is het mogelijk dat er in verschillende gemeenten aan verschillende onderdelen wel en aan andere onderdelen geen aandacht wordt gegeven. Een respondent zegt ook:” Het zou heel mooi zijn als hier een standaard aanpak voor was. Maar noch bij de organisatoren, noch bij de gemeenten is hier een standaard aanpak voor.” (Respondent, 2014). Verder geeft een respondent tijdens het interview aan:
doo
rM
“Er is een zeer groot verschil in behandelaanpak. Het komt iets dichter bij elkaar omdat we Veiligheidregio’s hebben, dan weet je dat de adviserende diensten meer op één lijn proberen te komen. Maar dan toch, de gemeenten zijn autonoom in dit verhaal, het is vergunningverlening door de gemeente en daar zit tussen ons dorp en de grote stad al een heel groot verschil. Maar ook tussen steden onderling een groot verschil” (Respondent, 2014). De gemeenteraad heeft de verantwoordelijkheid voor het vaststellen van de APV. Om tot een gemeenschappelijke procedure te komen, en de lasten voor de diverse ketenpartners te verlichten is in 2011 de Handreiking Evenementenveiligheid gekomen. Zoals de heer van Hijum toelichtte:
ven
“De handreiking is een hulpmiddel om evenementenveiligheid in gemeenten en veiligheidsregio’s vorm te geven. Mede daarom richt de handreiking zich op het verlenen van de evenementenvergunning door gemeente en het “integraal” adviseren van de hulpdiensten aan de gemeente bij een evenement” (Hijum, 2012)
Ges
chr e
Ook wordt tegenwoordig gewerkt met de EvenementAssisstent, dit is de intelligente regelhulp waarmee online het aanvraag- en vergunningenproces voor evenementen eenvoudig en snel kan worden doorlopen. Dit levert een besparing op van 10% tot 15% voor zowel organisatoren, gemeenten als diensten (http://www.evenementassistent.nl/, 2014). Men ziet hierdoor dat men in de keten en volgens de ketentheorie bezig is om zich nog beter voor te bereiden in de proactie- en preventiefase en om dit traject voor iedereen overzichtelijker te maken. Dit hulpmiddel is in lijn met de uitspraak van Wildavsky:
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
36
el M ars 201 4
”Om min of meer doeltreffend en flexibel te kunnen reageren tijdens een calamiteit kan de maatschappij investeren in de belangrijkste basisvoorzieningen. En dat de maatschappij voor zover het mogelijk is door middel van het anticipatiescenario probeert risico’s niet te laten voorkomen. Voor de risico’s die bekend zijn worden acties ondernomen: om ze niet te laten optreden (proactie), om de risico’s voor te zijn (preventie en preparatie) en om deze risico’s aan te pakken (repressie). ” (Wildavsky, 1988).
arc
Het traject met de EvenementAssisstent is nu bezig, maar zoals hiervoor al werd beschreven, ”staat het gemeenten vrij om zelf vorm aan deze materie te geven”. Vele gemeenten werken op dit moment wel met deze hulpmiddelen, maar een aantal nog niet. Om met deze hulpmiddelen te werken moet men investeren in mensen en middelen. Kennis op het vlak van de materie van ons onderzoeksveld opdoen zou een oplossing kunnen zijn. Een grote gemeente die vaak en met grote evenementen te maken heeft kan dit makkelijker doen dan een kleine gemeente met weinig evenementen. Hier gaat men op de oude voet verder, met alle risico’s van dien.
rM
6.3 Voorwaarden
chr e
ven
doo
Voor dit onderzoek is gekeken naar verschillende voorwaarden op het gebied van extreme weersomstandigheden in Nederland. Natuurlijk moet de organisator zich aan de eerder beschreven ARBO-wet houden. Sommige voorwaarden van gemeenten en de regels en normen van de wet overlappen elkaar. In het onderzoek wordt niet duidelijk of organisatoren en ambtenaren van gemeenten inzicht hebben in deze materie. Want als men goed kijkt wordt er soms dubbel werk verricht. In de ARBO-wet worden regels gesteld die je met sommige voorwaarden van de vergunning kan vergelijken. Bijvoorbeeld: de organisator moet zorgen dat het veilig is op het evenemententerrein. Hoe krijg je dat voor elkaar op het gebied van ons onderzoeksonderwerp? Door het weer te monitoren. Dit is een verplichting. De gemeente stelt in zijn voorwaarden dat het weer gemonitord wordt. Dat komt op het zelfde neer. Sommige voorwaarden die met extreme weersomstandigheden te maken hebben worden al afgedekt door andere wetgeving. Dit is het geval met tijdelijke bouwwerken en structuren. Daar wordt in de vergunning naar verwezen. Patrick Willemen van de DSO Rotterdam zegt in zijn presentatie hierover:”Deze tijdelijke bouwwerken moeten voldoen aan het bouwbesluit 2012, Eurocode normen serie en APV” (Willemen, 2003).
Ges
Men ziet dat de invoering van de Veiligheidsregio’s ook zijn invloed heeft gehad op de evenementen. Vele gemeenten verwijzen in de voorwaarden voor een evenementenvergunning naar het kader evenementenveiligheid van hun Veiligheidsregio. Dit kader is geschreven om een betere integrale aanpak in de regio te krijgen. Men ziet hierbij dat ketenmanagement zoals de heer Van
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
37
el M ars 201 4
Duivenboden beschrijft wordt toegepast: “integrale besturing die over de grenzen van organisaties heen wordt toegepast. Een netwerk van autonome organisaties die in onderlinge samenwerking de voortbrenging van een product tot stand brengen” (Van Duivenboden, 2000). Ook ziet men in het onderzoek dat de Handreiking Evenementen Veiligheid in de keten van vele Veiligheidsregio’s en gemeenten zijn intrede heeft gedaan. De gemeente Lingewaard bijvoorbeeld beschrijft dit in zijn uitvoeringsnota evenementen (Lingewaard, 2012).
rM
arc
Als men expliciet naar de voorwaarden op het gebied van weersomstandigheden kijkt, ziet men in dit onderzoek veel verschillen. Verschillen tussen gemeenten maar ook verschillen tussen Veiligheidsregio’s. Men kan niet zeggen dat er een landelijke eenduidige voorwaarde is op het gebied van “extreme” weersomstandigheden. Er wordt door de gemeenten slechts naar verwezen. Dit kan zijn tijdens de vergunningaanvraag waar het genoemd wordt, of dat het in het veiligheidsplan via scenario’s beschreven moet worden. Bij vele gemeenten moet men van te voren aangeven in wat voor soort risicoprofiel het evenement valt. Wildavsky geeft dit in zijn anticipatiescenario ook aan (Wildavsky, 1988): het anticiperen op gevaren door een profiel ervan te maken. Ook past dit in het profiel van de Veiligheidsketen waar het in de proactie- en preventiefases onderdeel van uitmaakt. (BZK, 2004). De handreiking Veilige Evenementen geeft aan: Evenement (O) ‘Evenement’ met laag risicoprofiel, alleen meldingsplicht.
ven
doo
Regulier evenement (A) ‘Evenement’, waarbij het (zeer) onwaarschijnlijk is dat die gebeurtenis leidt tot risico’s voor de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid of het milieu en maatregelen of voorzieningen vergt van het daartoe bevoegd gezag om die dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
chr e
Aandacht evenement (B) ‘Evenement’, waarbij het mogelijk is dat die gebeurtenis leidt tot risico’s voor de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid of het milieu en maatregelen of voorzieningen vergt van het daartoe bevoegd gezag om die dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
Ges
Risicovol evenement (C) ‘Evenement’, waarbij het (zeer) waarschijnlijk is dat die gebeurtenis leidt tot risico’s voor de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid of het milieu en maatregelen of voorzieningen vergt van het daartoe bevoegd gezag om die dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
38
el M ars 201 4
doo
rM
arc
Uit het onderzoek blijkt dat bij “O” evenementen er geen veiligheidsplan ingediend hoeft te worden en bij “A” evenementen heel soms. Dus krijgen extreme weersomstandigheden ook geen aandacht, terwijl deze wel een impact kunnen hebben. Bij B en C moet er een veiligheidsplan worden ingediend en moeten de maatregelen bij extreme weersomstandigheden beschreven worden. Hieruit blijkt al dat extreme weersomstandigheden alleen een factor zijn bij evenementen B en C. Een risico dus. Wanneer men dit goed bekijkt zit er dus op het gebied van proactie en preventie in de veiligheidsketen met betrekking tot extreme weersomstandigheden een gat. Er wordt niets gedaan aan preventie op het onderzoeksgebied. Heel soms bij “A” maar in ieder geval bij “B” en “C” moeten veiligheidsplannen ingeleverd worden bij de vergunningaanvraag. Wildavsky zou aangeven dat er niet volgens het anticipatiescenario gewerkt wordt maar via het veerkrachtscenario; want men gaat wachten tot er wat gebeurt en dan pas gaat men reageren (Wildavsky, 1988). Verschillende gemeenten geven in hun voorbeeldveiligheidsplannen aan hoe daar mee om te gaan.
Ges
chr e
ven
De gemeente Nieuwkoop doet het via de lijnen van de Veiligheidsregio HollandsMidden. Daar leest men bij extreme weersomstandigheden:” Welke maatregelen zijn/ worden genomen bij extreme weersomstandigheden (denk aan oververhitting, onderkoeling, maar ook maatregelen bij plotselinge bliksem/ storm” (VRHM, 2012). Men ziet hier al de verschillen. Elke gemeente of veiligheidsregio kan zijn eigen opzet hebben qua veiligheidsplan en eigen begrippen op het gebied van extreme weersomstandigheden hanteren. De voorwaarden die gelden voor extreme weersomstandigheden worden allemaal beschreven in de vergunningenaanvraag. Dit wordt direct gedaan op het aanvraagformulier van de vergunning of via het veiligheidsplan en de daartoe behorende scenariobeschrijvingen. Men ziet dat sommige gemeenten en Veiligheidsregio’s deze voorwaarden uitgebreid beschreven hebben, maar dat geldt niet voor heel Nederland.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
39
el M ars 201 4
Hoofdstuk 7
Welke factoren werken belemmerend op de integrale benadering door de diverse actoren betrokken bij de voorbereidingen van een evenement op het gebied van weersomstandigheden. 7.1 Inleiding
Om te bekijken welke factoren belemmerend kunnen werken op de diverse actoren worden deze actoren in paragraaf 7.2 van dit hoofdstuk besproken. Met name zijn hier de wettelijke basis en de daaruit voortvloeiende regels aan de orde, die laten zien dat er per actor factoren kunnen zijn die belemmerend werken. In 7.3 beschrijven we de samenwerking tussen deze actoren om belemmeringen op te lossen. Actoren in de keten van de evenementenvergunning.
arc
7.2
Ges
chr e
ven
doo
rM
Om een goed antwoord te kunnen geven op deze deelvraag moet men de diverse actoren bekijken. Het zijn : organisatoren, gemeenten, politie, brandweer en GHOR. Zoals het “Centrum Criminaliteitspreventie en veiligheid” aangeeft: “Een goede samenwerking tussen gemeente, hulpdiensten en de organisatie van een evenement is van groot belang. Elke ketenpartner heeft zijn eigen rol en verantwoordelijkheid” (CVV, 2014). Uit deze verschillende rollen en verantwoordelijkheden vloeien factoren voort die eventueel belemmerend kunnen zijn voor de integrale benadering. Men kan meerdere factoren aanwijzen, maar welke dat precies zijn is afhankelijk van de locatie waar het evenement wordt gehouden. Het kan zijn dat tijdens de Havendagen het havenbedrijf en de reddingsbrigade erbij worden betrokken, of in een bosrijke omgeving Staatsbosbeheer. Voor dit onderzoek worden alleen de vier bovenstaande bekeken. Deze actoren zijn over het algemeen het meest betrokken bij de meeste evenementen in Nederland. De organisator is in dit proces betrokken omdat hij een vergunning aan wil vragen. Om hiervoor in aanmerking te komen zal hij aan de eisen van de vergunning moeten voldoen. Zijn belangen zijn anders dan die van onderstaande diensten. De gemeente is in dit proces betrokken omdat zij verantwoordelijk is voor het verstrekken van de vergunning. De gemeente is dus verantwoordelijk voor het opstellen, handhaven en uitvoeren van de evenementenvergunning. Dit is gebaseerd op de Algemene Wet Bestuursrecht en de APV beschreven in de deelvraag hiervoor. Buiten deze twee biedt de Gemeentewet in artikel 172 ook nog handvatten voor de burgemeester en gemeente. Hierin wordt gesteld:” Artikel 172 1.De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
40
el M ars 201 4
doo
rM
arc
2.De burgemeester is bevoegd overtredingen van wettelijke voorschriften die betrekking hebben op de openbare orde, te beletten of te beëindigen. Hij bedient zich daarbij van de onder zijn gezag staande politie. 3.De burgemeester is bevoegd bij verstoring van de openbare orde of bij ernstige vrees voor het ontstaan daarvan, de bevelen te geven die noodzakelijk te achten zijn voor de handhaving van de openbare orde. 4.De commissaris van de Koning geeft, indien een ordeverstoring van meer dan plaatselijke betekenis dan wel ernstige vrees voor het ontstaan van zodanige ordeverstoring zulks noodzakelijk maakt, de burgemeesters in de provincie zoveel mogelijk na overleg met hen, de nodige aanwijzingen met betrekking tot het door hen ter handhaving van de openbare orde te voeren beleid. De aanwijzingen worden zo enigszins mogelijk schriftelijk gegeven” Door deze wetgeving zal de gemeente voorwaarden voorschrijven voor het verlenen van een evenementenvergunning. De politie is in dit proces betrokken door de Politiewet. In hoofdstuk 2 van deze wet wordt het volgende gesteld:” Artikel 3: De politie heeft tot taak in ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag en in overeenstemming met de geldende rechtsregels te zorgen voor de daadwerkelijke handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp aan hen die deze behoeven. Artikel 11: 1. Indien de politie in een gemeente optreedt ter handhaving van de openbare orde en ter uitvoering van de hulptaken, staat zij onder gezag van de burgemeester. 2. de burgemeester kan betrokken ambtenaren van politie de nodige aanwijzingen geven voor vervulling van de in het eerste lid bedoelde taken.
Ges
chr e
ven
Als men deze artikelen leest ziet men dat in elk artikel wel een verwijzing staat die men op de vergunningsaanvraag en de advisering daarover kan betrekken. Deze artikelen worden door de politieorganisatie ruim opgevat. Dit houdt in, dat in de politieorganisatie werkzaamheden in de preventieve en proactieve fase van de Veiligheidsketen op het gebied van evenementenveiligheid worden verricht. De werkzaamheden van de politie zitten dus niet alleen in de uitvoering van openbare orde en veiligheid op de dag zelf. Deze werkzaamheden kunnen in de preventieve en proactieve fase belemmeringen geven in het proces. De brandweer en GHOR is in dit proces betrokken door de Wet Veiligheidsregio’s; ook hierbij speelt de gemeente een belangrijke rol. Deze wet geeft in verschillende artikelen aan welke rol de brandweer en GHOR spelen. De wet zegt het volgende: Artikel 2, Het college van burgemeester en wethouders is belast met de organisatie van de brandweerzorg, de rampenbestrijding en de crisisbeheersing en de geneeskundige hulpverlening. Artikel 3, Tot de brandweerzorg behoort: a. het voorkomen, beperken en bestrijden van brand, het beperken van brandgevaar, het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand en al hetgeen daarmee verband houdt;
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
41
el M ars 201 4
b.het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand.
arc
Voor de GHOR wordt het volgende aangegeven in de Wvr: Artikel 32 1.De GHOR staat onder leiding van de directeur publieke gezondheid van de gemeentelijke gezondheidsdienst, bedoeld in artikel 14 van de Wet publieke gezondheid. 2.De directeur publieke gezondheid is belast met de operationele leiding van de geneeskundige hulpverlening. Als men de artikelen leest van de GHOR ziet men niets staan over advies. Maar zoals sub 1 aangeeft wordt dit geregeld door het artikel 14 en 16 in hoofdstuk IV Wet Publieke Gezondheid, namelijk : Artikel 14 1.Ter uitvoering van bij of krachtens deze wet opgedragen taken dragen de colleges van burgemeester en wethouders van gemeenten die behoren tot een regio als bedoeld in de Wet veiligheidsregio’s, via het treffen van een gemeenschappelijke regeling zorg voor de instelling en instandhouding van een regionale gezondheidsdienst in die regio.
doo
rM
Artikel 16 Voordat besluiten worden genomen die belangrijke gevolgen kunnen hebben voor de publieke gezondheidszorg vraagt het college van burgemeester en wethouders advies aan de gemeentelijke gezondheidsdienst.
ven
Na het lezen van deze artikelen ziet men waar de adviseringsrol van de GHOR vandaan komt. Als men alle wetgeving leest waar de burgemeester en de verschillende diensten hun taken aan ontlenen, dan is het begrijpelijk dat er wel eens belemmerende factoren aanwezig zijn voor de integrale benadering. Deze factoren liggen op het kennisgebied van elke dienst. Elke dienst brengt een advies uit op zijn eigen expertise. Maar elke dienst heeft ook zijn eigen belangen, zoals in de volgende paragraaf wordt beschreven.
Ges
chr e
Men ziet dat de vergunningsaanvraag een complexe omgeving is om in te werken. In de keten zitten actoren met verschillende werkzaamheden, maar ook actoren met verschillende typen mensen. De organisaties die zij vertegenwoordigen, zoals gemeente, politie, brandweer, GHOR en de evenementenorganisatie hebben verschillende belangen en organisatieculturen. De publieke organisaties hebben een andere denkwijze dan de private actor. De private actor, namelijk de organisator, zal denken in een commercieel belang en succes van het evenement. De publieke actoren denken meer aan verantwoordelijkheden en taken. De politie op het gebied van openbare orde en veiligheid, de brandweer op brandveiligheid en de GHOR op medische veiligheid. De gemeente is verantwoordelijk voor de afgifte van de evenementenvergunning en moet zowel de publieke actoren als de private actor bij elkaar brengen om tot WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
42
el M ars 201 4
een goed eindresultaat te komen. De gemeente is de regisseur in het proces en moet boven de belangen staan. Een respondent in Den Haag zegt daarover:” Hoe kom je er dan uit ,dat is elke weer met elkaar meedenken en kijken of je in elkaars belang kunt inzien” (Respondent, 2014). Uit het onderzoek blijkt dat dit zeer verschillend is. Alle verschillende belangen die er zijn moeten besproken worden om in het proces verder te komen. Deze belangen zouden een belemmerende invloed kunnen hebben op het proces. Een respondent zegt hierover in het interview:
” Er wordt nog steeds wel, mensen noemen het multidisciplinair, maar in
rM
arc
mijn optiek is dat is niet multidisciplinair. Want dat heeft volgens mij een andere betekenis. Maar zoals wij in Nederland het woord disciplinair gebruiken, dan zitten alle kolommen aan tafel. Maar die kolommen kijken niet over de kolommen heen. Want die zitten daar voor hun eigen kolom. Zo’n organisator heeft dan met verschillende partijen te maken. Misschien dat een gemeente als vergunningverlener een overkoepelend belang in zou kunnen spelen. Maar dan moet de gemeente wel expertise hebben. En dan moeten ze wel mensen hebben die dat kunnen koppelen, die de belangen snappen. Ja in de regel, expertise daar komen we nog op, maar dat is wel van heel gevarieerd niveau, van 0 tot heel goed”(Respondent,2014). Uit het onderzoek blijkt dat er vele verschillen en opmerkingen zijn over de manier waarop de gemeenten, diensten en organisatoren en leveranciers over elkaar denken.
doo
Uit het onderzoek blijkt ook dat er nog meer factoren zijn die belemmerend kunnen werken. Deze factoren zijn: de kennis, kunde, tijd, professionaliteit en geld. Sommige respondenten geven aan dat de kennis bij zowel de private als publieke kant over het onderwerp ontbreekt. Zoals een respondent het zegt:
chr e
ven
“Dat is het, ze denken dat ze dat vaak zelf wel erbij kunnen doen, dat blijkt 100% van de gevallen, dat het niet zo is, of ze verwachten van een ingehuurd beveiligingsbedrijf, dat die dat allemaal doen en daar zit ook niet expertise. Ze moeten het op een veilige manier doen, je kan op die manier niet de veiligheid van je bezoekers garanderen, maar hetzelfde geldt trouwens voor de vergunningverlener hoor.(Respondent,2014)
Ges
Ook de tijdsfactor speelt een rol, er moet immers tijd gemaakt worden om over het onderwerp kennis te krijgen. De professionaliteit van de actoren is soms niet aanwezig. Men schrijft een scenario en men is klaar, denkt men. Het financiële aspect speelt ook een grote rol. Elke maatregel die je moet treffen kost geld. Kennisopbouw, extra plannen schrijven erover, gespecialiseerd personeel inhuren, het heeft allemaal een financiële impact op het evenement. Een respondent geeft dat ook aan in het interview: “Er zijn wel financiële belangen. Een goed weerscenario kost geld. En er is weinig kennis over de maatregelen en
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
43
el M ars 201 4
Ges
chr e
ven
doo
rM
arc
de effecten laat staan over de uitvoering ervan. Het gebeurt dus niet vanzelf” (Respondent, 2014). Zoals te lezen is zijn er belemmerende factoren voor de integrale samenwerking, maar uit tegelijkertijd komt wel naar voren dat er door zowel de publieke actoren en private actoren samengewerkt wordt om de belemmeringen uit de weg te ruimen.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
44
el M ars 201 4
Hoofdstuk 8 Conclusies en aanbevelingen
8.1 Inleiding
In dit hoofdstuk worden aanknopingspunten gegeven om zaken te optimaliseren zoals in de centrale vraag van dit onderzoek wordt vermeld. Dit gebeurt door middel van de conclusies bij 8.2. Bij 8.3 zullen aanbevelingen worden gedaan hoe zaken geoptimaliseerd kunnen worden. Bij 8.4 is de koppeling aangegeven. De centrale vraag wordt hieronder weergegeven: “Op welke wijze kan de voorbereiding van een en dan gericht op de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de organisator met betrekking tot verandering van weersomstandigheden, worden geoptimaliseerd om ongewenste effecten te voorkomen dan wel te minimaliseren?”
arc
8.2 Conclusies
doo
rM
Geconcludeerd kan worden dat de voorhanden zijnde kennis niet bekend is bij alle partijen. Het belang van kennis op het gebied van weersomstandigheden wordt door de organisatoren erkend. Daarom worden ook door enkele partijen risicoinventarisaties uitgevoerd. Dit besef is niet aanwezig bij alle partijen en kennis en uitkomsten zijn niet of worden niet breed beschikbaar gesteld. Hierdoor opereren partijen vanuit verschillende perspectieven en wordt de aansluiting niet gevonden. Het gevolg hiervan is dat onvoldoende ingespeeld wordt op de voorhanden zijnde informatie met gevaarlijke situaties als gevolg.
ven
Geconcludeerd kan worden dat niet alle benodigde kennis aanwezig is. Om een juiste afweging te kunnen maken over de gevolgen van extreme weersomstandigheden is juiste informatie van belang. Op dit moment is deze informatie onvoldoende voorhanden waardoor evenementen veiligheidsrisico’s lopen waarop van te voren onvoldoende ingespeeld kan worden.
chr e
Geconcludeerd kan worden dat weersomstandigheden een negatieve invloed kunnen hebben op het veilig laten verlopen van een buitenevenement. Uit het onderzoek, rapporten en interviews kan worden geconcludeerd dat extreme weersomstandigheden de veiligheid van een buitenevenement beïnvloeden. Hierdoor ontstaan risico’s en veiligheidsproblemen op een evenement. Ook is uit het onderzoek is gebleken dat alle partijen dit onwenselijk vinden en er iets tegen zouden willen doen.
Ges
Geconcludeerd kan worden dat in relatie tot evenementen er binnen gemeenten en Veiligheidsregio’s verschillend omgegaan wordt met de vergunningverlening. Op basis van het onderzoek kan worden geconcludeerd dat er verschillen zijn tussen diverse gemeenten en Veiligheidsregio’s. Dit belemmert een goede voorbereiding op extreme weersomstandigheden door organisatoren. In elke gemeente en regio moet de organisator op een andere manier zijn plannen WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
45
el M ars 201 4
beschrijven. Dit houdt in dat de organisator door de bomen het bos niet meer ziet, waardoor er misverstanden kunnen ontstaan op het gebied van veiligheid en de voorbereiding op extreme weersomstandigheden. Geconcludeerd kan worden dat bij O- en A-klasse evenementen weersomstandigheden onderbelicht blijven. Over de risico-indeling kan geconcludeerd worden dat deze een risico en dus een veiligheidsprobleem inhoudt. Bij de O- en A-klasse hoeft geen veiligheidsplan ingediend te worden. Hierdoor blijven de voorbereidingen op extreme weersomstandigheden en de risico’s op het gebied van veiligheid op deze evenementen onderbelicht of staan niet op de agenda.
arc
Geconcludeerd kan worden dat er door individuele belangen factoren zijn die belemmerend werken voor een integrale benadering. Op basis van het onderzoek kan worden geconcludeerd dat deze belemmeringen door de actoren in hun afweging worden meegenomen. Respondenten geven aan dat er naar oplossingen gezocht moet worden. De oplossingen worden soms ook gevonden door van beide kanten met extra toezeggingen te komen. 8.3 Aanbevelingen
doo
rM
Uit de ervaring dat weersomstandigheden een negatieve invloed hebben op het veilig laten verlopen van een buitenevenement ontstaat de urgentie om op weersomstandigheden voorbereid te zijn. Dit gegeven blijkt breed gesignaleerd te worden en ook is er breed het besef dat men hierop moet inspelen. Op basis van de resultaten, de theorie en de conclusies komt dit onderzoek tot de navolgende aanbevelingen die kunnen leiden tot noodzakelijke verbeteringen, waarvoor, gezien het bovenstaande, draagvlak zal zijn.
ven
Zorg dat de voorhanden zijnde kennis gedeeld wordt en voor een ieder inzichtelijk en beschikbaar is. Dit kan worden bewerkstelligd doordat de organisator zich op de hoogte stelt dat de leveranciers ook de kennis op het gebied van extreme weersomstandigheden hebben. Dit bevordert de veiligheid. Vertrouwen in elkaar is goed, maar blindelings vertrouwen belemmert de kennisopbouw.
chr e
Centrale kennis over aanpak en procedures op het gebied van extreme weersomstandigheden moet opgeslagen worden op een plek die toegankelijk en vindbaar is voor diegene die met deze materie te maken heeft. Ook kan eraan worden gedacht om een veiligheids- of safetymanager aan te stellen die de kennis over aanpak en procedures op het gebied van extreme weersomstandigheden coördineert tijdens de voorbereiding en uitvoering van het evenement. Hiermee voorkomt men dat de kennis over diverse leveranciers verspreid is. Dit bevordert de veiligheid tijdens een buitenevenement.
Ges
Organisaties zouden voorhanden zijnde kennis over extreme weersomstandigheden moeten delen. Ook dit bevordert de veiligheid tijdens evenementen. Hier ligt een taak voor de organisatoren en de brancheorganisatie, om kennis te verspreiden en te delen, zodat ook kleine organisatoren op de hoogte zijn van deze materie. Dit zou kunnen door een kennisbank te creëren bij WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
46
el M ars 201 4
de VVEM. Deze zou alle informatie kunnen verzamelen, onderhouden en bijhouden. Deze informatie zou door organisatoren kunnen worden opgevraagd. Dit bevordert het kennisniveau en de veiligheid op buitenevenementen. Breng in beeld welke kennis nog ontbreekt en verzamel die. Uit de uitspraken van respondenten en het onderzoek blijkt dat er nog kennis ontbreekt of onvoldoende aanwezig is bij organisatoren. Deze ontbrekende kennis op organisatorisch, bouwkundig en elektronisch gebied zou men moeten inventariseren. Vervolgens moet deze kennis opgezocht worden en ondergebracht worden binnen de voorstellen die bij aanbeveling één zijn beschreven. Ontwerp één procedure voor een evenementenaanvraag in Nederland Er moet één procedure voor een evenementenaanvraag komen, die in heel Nederland hetzelfde is. Hierin moeten de voorwaarden voor het voorbereiden op extreme weersomstandigheden tijdens een evenement in elke Veiligheidsregio goed beschreven zijn. Dit bevordert de veiligheid tijdens buitenevenementen.
rM
arc
Zorg voor meer alertheid bij klasse O- en A-evenementen als het gaat om extreme weersomstandigheden. Er moet meer aandacht geschonken worden bij de klasse-indeling 0 en A voor extreme weersomstandigheden, ondanks dat deze klassen niet als risicovol worden gezien. Dit bevordert de veiligheid in klasse 0 en A.
doo
Één integraal advies voor alle diensten. Er moet niet meer een advies per dienst gegeven worden, maar een integraal advies voor alle diensten. Dit bevordert de integrale denkwijze en hierdoor wordt er niet meer zo vaak in dienstgerichte pijlers gedacht. Belemmeringen en knelpunten zullen er altijd wel zijn, want elke actor heeft zijn eigen belang. Maar als men integraal denkt, bevordert dit de zoektocht naar oplossingen en de veiligheid. 8.4 Koppeling onderzoek naar theorie
Ges
chr e
ven
In het onderzoek is een duidelijke koppeling te maken naar het theoretisch kader. In hoofdstuk drie, vier,vijf, zes, zeven en acht worden in dit onderzoek de deelvragen besproken. In het model van de Veiligheidsketen, de anticipatieen veerkrachttheorie van Wildavsky en de ketenmanagementtheorie zijn te verbinden aan de voorbereidingen op weeromstandigheden tijdens een evenement. De Veiligheidsketen geeft aan waar dit gebeurt, namelijk tijdens de proactie- en preventie fase. Het nut van planning en voorbereiding worden goed weergegeven door de anticipatiescenario’s van Wildavsky. En mocht het verkeerd gaan dan valt men terug op het veerkrachtscenario van Wildavsky. De vergaderingen in de voorbereidingen en samenwerking tussen de organisatoren en diensten kan men weer terug voeren naar de ketenmanagementtheorie.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
47
el M ars 201 4
Literatuurlijst. Administrator. (2010, juni 16). http://www.4av.nl/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=1&Itemi d=20&limitstart=100. Opgehaald van http://www.4av.nl: http://www.4av.nl/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=1&Itemi d=20&limitstart=100 ANP. (2013, juli 26). http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3482206/2013/07/26/Vrijda getappe-Strandzesdaagse-om-slechte-weer-afgelast.dhtml. Opgehaald van http://www.volkskrant.nl: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/3482206/2013/07/26/Vrijda getappe-Strandzesdaagse-om-slechte-weer-afgelast.dhtml
arc
BBC. (2005, juni 24). http://www.bbc.co.uk/events/e8p6v2. Opgehaald van http://www.bbc.co.uk: http://www.bbc.co.uk/events/e8p6v2 BBC. (2012, juni 22). http://www.bbc.com/news/uk-england-hampshire-18539315. Opgehaald van http://www.bbc.com: http://www.bbc.com/news/uk-england-hampshire-18539315
rM
Berg, D. v. (2012). Verslag Nationaal Evenementen Symposium . Publiek Private Samenwerking (p. 2). Rotterdam: Security Management Group Rotterdam.
doo
Bird, D. (2014, februari 4). http://www.ranker.com/list/the-biggest-concert-disasters-ever/drake-bird. Opgehaald van http://www.ranker.com: http://www.ranker.com/list/the-biggest-concertdisasters-ever/drake-bird Boerendonk, H. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer) Brouwer. (2013, november 14). “Even stond het hart stil”. Opgehaald van http://www.nifv.nl: http://www.nifv.nl/web/show/id=175278
ven
BZK, M. v. (2004). Beleidsplan Crisisbeheersing 2004-2007. Denhaag: Ministerie van Binnenlandse Zaken. Corbishley, J. (2014, Maart). (M. Mars, Interviewer)
chr e
CVV. (2014, maart 25). http://www.hetccv.nl/dossiers/evenementenbeleid/menuketenpartners/index#4. Opgehaald van http://www.hetccv.nl: http://www.hetccv.nl/dossiers/evenementenbeleid/menuketenpartners/index#4
Ges
destentor. (2013, juni 28). http://destentor.nl/regio/hardenberg/night-of-the-forest-afgelast-doorslecht-weer-1.3890328. Opgehaald van http://destentor.nl: http://destentor.nl/regio/hardenberg/night-of-the-forest-afgelast-door-slecht-weer1.3890328 Donkers, P. (2014, Maart). (M. Mars, Interviewer) Dutrieux, G. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
48
el M ars 201 4
Duykeren, G. v. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
FEMA, D. o. (2013, mei 22). fema. Opgehaald van www.fema.gov: www.fema.gov
Festival, Z. C. (2010, juli 12). http://www.4av.nl/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=1&Itemi d=20&limitstart=100. Opgehaald van http://www.4av.nl: http://www.4av.nl/index.php?option=com_content&view=section&layout=blog&id=1&Itemi d=20&limitstart=100 FireRescueService. (2005, juni 25). http://www.dsfire.gov.uk/AboutUs/WhatWeDo/CivilContingencies/GlastonburyCaseStudy/In dex.cfm?siteCategoryId=2&T1ID=10&T2ID=99&T3ID=147. Opgehaald van http://www.dsfire.gov.uk: http://www.dsfire.gov.uk/AboutUs/WhatWeDo/CivilContingencies/GlastonburyCaseStudy/In dex.cfm?siteCategoryId=2&T1ID=10&T2ID=99&T3ID=147 Frank, F. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
arc
Gelderlander. (2012, juni 3). http://www.gelderlander.nl/regio/maasland/slecht-weer-streep-doorevenement-mill-1.1592462. Opgehaald van http://www.gelderlander.nl: http://www.gelderlander.nl/regio/maasland/slecht-weer-streep-door-evenement-mill1.1592462
doo
rM
Gillers, H. (2012, augustus 2). http://articles.chicagotribune.com/2012-08-02/news/chi-investigatinglollapaloozas-emergency-plans-20120802_1_severe-weather-plan-indiana-state-fairgrandstand-emergency-plans. Opgehaald van http://articles.chicagotribune.com: http://articles.chicagotribune.com/2012-08-02/news/chi-investigating-lollapaloozasemergency-plans-20120802_1_severe-weather-plan-indiana-state-fair-grandstandemergency-plans Haaften, A. v. (2012). Uitvoeringsketen van de haagse jeugd en gezinszorg. Rotterdam: Erasmus Universiteit. Handelingen Tweede Kamer, 1.-1. 2.-2. (1992-1993). Integrale Veiligheidsrapportage 1993. Denhaag: Tweede Kamer.
ven
Helm, F. v. (2009 ). “Elementaire punten economische bijdrage”. Rotterdam : Lectoraat City Marketing & Leisure Management . Hendriks, J. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer)
chr e
Hijum, H. v. (2012, november 29). http://www.infopuntveiligheid.nl/Publicatie/DossierItem/69/3855/kennispublicatieevenementenveiligheid.html. Opgehaald van http://www.infopuntveiligheid.nl: http://www.infopuntveiligheid.nl/Publicatie/DossierItem/69/3855/kennispublicatieevenementenveiligheid.html
Ges
Hoogenboom, B., & Muller, E. (2002). Voorbij de dogmatiek: publiek-private samenwerking in de veiligheidszorg, Commissie Politie en Wetenschap/COT . Zeist: Kerckebosch. Huber, M., Sonneveld, J., & Vreling, P. (2007). De risico’s van samenleven vanuit bestuurlijk perspectief. Het managen van risico’s bij evenementen. Rotterdam: Erasmus Universiteit Rotterdam.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
49
el M ars 201 4
Hubers, W. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer)
Jaarsveld, S. v. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer)
Jansen, P., & Craen, J.-P. v. (2011). Projectmanagement volgens Prince 2. Amsterdam: Pearson Benelux B.V. Kol, S. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Koppenjan, J., & Klijn, E. (2004). Managing uncertainties in networks: a network approach to problem solving and decision making. London: Routledge. Kruger, N. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Lingewaard, g. (2012). Uitvoeringsnota Evenementen gemeente Lingewaard . Lingewaard : gemeente Lingewaard . Lokven, M. (2014, maart). (M. Mars, Interviewer)
arc
Marz667. (2011, juni 18). http://www.festivalinfo.nl/news/14594/Concert_at_SEA_afgelast_wegens_windvlagen_en_s tevige_buien/. Opgehaald van http://www.festivalinfo.nl: http://www.festivalinfo.nl/news/14594/Concert_at_SEA_afgelast_wegens_windvlagen_en_s tevige_buien/
rM
Nas, M. (2009). Gelukkig Nieuwjaar?Een onderzoek naar de jaarwisseling in Den Haag . Denhaag: Brandweer Denhaag. NIBRA. (2001). DANCE VALLEY 2001 Een evaluatie van de gebeurtenissen. Velsen: NIBRA en ES&E.
doo
Nibra, N. (2002). Leidraad Veiligheid Publieksevenementen. Arnhem: NIFV NIBRA. Nibra, N. I. (2008). Basisleerstof GHOR.
Nijmegen, G. (2006). Evaluatie Vierdaagse 2006. Nijmegen: Gemeente Nijmegen.
ven
NU.nl. (2006, juli 19). NU.nl. (2006, juli 19). Opgeroepen op http://www.nu.nl/algemeen/782079/vierdaagse-afgelast-video.html. Opgeroepen op september 2012, 18, van http://www.nu.nl/algemeen/782079/vierdaagse-afgelastvideo.html: NU.nl. (2006, juli 19). Opgeroepen op http://www.nu.nl/algemeen/782079/vierdaagse-afgelast-video.html Oosterhout, R. v. (2014, februari). (M. Mars, Interviewer)
chr e
Oudheusden, B. v. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer) Parlement. (1994-1995). Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit. Den-Haag: Tweede Kamer. Poels, C. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Ges
Poorthuis, A., & e.a., &. (2006). Ketens en Netwerken Een zoektocht naar samenhang. Utrecht: Lemma BV. Pukkelpop. (2011, Augustus vrijdag 19). Opgehaald van NOS: http://nos.nl/artikel/265510-vijf-dodendoor-noodweer-op-pukkelpop.html
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
50
el M ars 201 4
Rauwenhorst, M. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Rekenkamer. (2001-2002). Nieuwe financiële instrumenten in publiek-private samenwerking. DenHaag: Sdu. RMO. (2013). Terugtreden is vooruitzien, Maatschappelijke veerkracht in het publieke domein. Den Haag: Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling. rtvoost. (sd). http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=148566. Opgeroepen op september 18, 2012, van http://www.rtvoost.nl: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=148566 rtvoost. (2013, maart). http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=126649&cat=61. Opgehaald van http://www.rtvoost.nl: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=126649&cat=61 Rueb, R. J. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Schaap, S. (2012, april 16). http://kcev.nl/784/ervaringen-en-lessen-van-pukkelpop-1 . Opgehaald van http://kcev.nl: http://kcev.nl/784/ervaringen-en-lessen-van-pukkelpop-1
arc
Schaap, S. (2013). Evaluatie Dicky Woodstock: leren van een incident. Veiligevenement-editie22, 4.
rM
Schaap, S. (2014, maart 5). http://kcev.nl/oto/opleiden/leergang-evenementenveiligheidpolitie/publiek-private-samenwerking. Opgehaald van http://kcev.nl: http://kcev.nl/oto/opleiden/leergang-evenementenveiligheid-politie/publiek-privatesamenwerking Staten-Generaal. (1999). Wet van 18 maart 1999, houdende bepalingen ter verbetering van de arbeidsomstandigheden (Arbeidsomstandighedenwet 1998). Den-Haag.
doo
Steenhaut, B. (2011, augustus 19). Pukkelpop 2011: 'Dit lijkt de apocalyps wel'. Volkskrant, p. 1. Stol, W., & e.a. (2011). Basisboek Integrale Veiligheid. DenHaag: Boom Lemma. Straathof, J. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer)
ven
unknown. (2013, oktober 17). http://en.wikipedia.org/wiki/Kathmandu_stadium_disaster. Opgehaald van http://en.wikipedia.org: http://en.wikipedia.org/wiki/Kathmandu_stadium_disaster Upton, M. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer) van Duivenboden, H. &. (2000). Ketenmanagement in de Publieke Sector. Utrecht: Lemma.
chr e
Vat, T. v. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer) Verbiest, R. (2014, Januari). (M. Mars, Interviewer) Verhaar, J. (2009). Projectmanagement 1 Een professionele aanpak van evenementen. Amsterdam: Boom.
Ges
Verhoef, P. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer) VNG. (2012 ). MODEL-ALGEMENE PLAATSELIJKE VERORDENING . DenHaag: Sdu. VNG. (2013, mei 14). http://www.vng.nl/onderwerpenindex/veiligheid/nieuws/de-rijksheer-in-beeldbij-de-veiligheidsregios. Opgehaald van http://www.vng.nl:
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
51
el M ars 201 4
http://www.vng.nl/onderwerpenindex/veiligheid/nieuws/de-rijksheer-in-beeld-bij-deveiligheidsregios Vredenbregt, J., & Jurgens, J. (2012). Multidisciplinair evaluatieverslag Dicky Woodstock Festival 4 augustus 2012 . IJsselland: Veiligheidsbestuur van Veiligheidsregio IJsselland. . VRHM. (2012). Bijlagen Kader Evenementenveiligheid Veiligheidsregio Hollands Midden . Gemeenten Holland-Midden: Veiligheidsregio Holland -Midden. VRLN. (2013 ). Veiligheidsplan versie 1.0 . Limburg: Veiligheid Regio Limburg Noord. Westermann, W. (2014, Februari). (M. Mars, Interviewer)
Wildavsky, A. B. (1988). Searching for Safety. New Jersey: Transaction Publishers.
Willemen, P. (2003). Toezicht op constructieve veiligheid. Toezicht op constructieve veiligheid tijdens buitenevenementen (p. 46). Rotterdam: Gemeente Rotterdam.
arc
WITT. (2012). An Indepent Assessment of the August 13, 2011 Indiana State Fair Collapse Incident, Final Report. . Washington DC: WITT associates. woordenboek. (2014, maart 14). http://www.woorden-boek.nl/woord/risico. Opgehaald van http://www.woorden-boek.nl: http://www.woorden-boek.nl/woord/risico
Ges
chr e
ven
doo
rM
Zalm, G. (1998). Meer Waarde door Samen Werken, Versterking ruimtelijk-economische structuur nr.7. Den Haag: Staten-Generaal.
WEER OF GEEN WEER
Marcel Mars
10090703
52
