2012 CLP en integratie van veiligheid in een kwaliteitsysteem

CLP op de werkvloer. Prebes West-Vlaanderen 21/05/2012 CLP en integratie van veiligheid in een kwaliteitsysteem Ir Tine Cattoor Adviseur Productbeleid VLARIP projectleider

1

Waarover gaat het vandaag?

! CLP op de werkvloer

2

Kennismaking en verwachtingen • Doelstelling van vandaag : • Veilig omgaan met gevaarlijke stoffen en mengsels • -> gevaaraanduiding van chemische producten

• wat is CLP en waarom is dat belangrijk? • Wat verandert er door CLP? • Bewustwording van de impact van CLP op de werkvloer

• Vragen tussendoor mag!

CLP op de werkvloer

3

Omgaan met gevaarlijke stoffen en mengsels voorzorg Ja, mits….

risicomanagement

Nee, tenzij

communicatie

CLP op de werkvloer

4

Afkortingen ATE ATP C&L CLP CMR DPD DSD ECHA EU GHS REACH RL SCL SDS SIEF STOT VIB VLARIP

Acute Toxicity Estimate (acute toxiciteitsschatting) Adaptation to Technical Progress Classification & Labeling (indeling en etikettering) Verordening nr. 1272/2008 (EU-GHS) Carcinogeen, mutageen en reprotoxisch Stoffenrichtlijn 67/548/EEG Preparatenrichtlijn 1999/45/EC European Chemical Agency European Union Globally Harmonised System (VN-GHS) Verordening nr. 1907/2006 Richtlijn specifieke concentratielimiet Safety Data Sheet Substance Information Exchange Forum Specific Target Organ Toxicity (specifiek doelorgaan toxiciteit) Veiligheidsinformatieblad Vlaanderens REACH implementie Peterschapsproject CLP op de werkvloer

5

Inhoud • • • •

Historiek Globally Harmonised System (GHS) CLP = GHS in Europa Wanneer omschakelen naar CLP? De veranderingen : nieuwe terminologie, H en P zinnen, nieuwe gevaren pictogrammen, verpakkingen… • Gevareninfo over chemische producten • De gevolgen van CLP

CLP op de werkvloer

6

Harmonisering is noodzakelijk LD50 (oraal rat) = 257 mg/kg

Jurisdictie / Systeem

Gevarenindeling / Communicatie

Transport

Liquid: Slightly toxic Solids: not classified

EU

Harmful St.Andrew’s cross

US

Toxic

Canada

Toxic

Australia

Harmful

India

Non-toxic

Japan

Toxic

Malaysia

Harmful

Thailand

Harmful

New Zealand

Hazardous

China

Not dangerous

Korea

Toxic

GHS

Signal word: “Danger” 7 Pictogram: Skull & crossbones

CLP 1272/2008

Regulation on Classification, Labelling and Packaging of chemicals Harmonisatie : - Criteria om gevaar te bepalen - Communicatie van deze gevaren

UN-GHS Eerste versie 2003

CLP op de werkvloer

Wereldwijde harmonisering - GHS • Verenigde Naties • Wereldwijd geharmoniseerd systeem voor de indeling, etikettering en communicatie van chemische stoffen, het Globally Harmonized System • Gestart in 1992 Top van Rio • Eerste versie 2003 • 2 jaarlijkse herziening • Derde revisie : okt 2009

• VN-GHS is niet bindend • UN Wereldtop Duurzame Ontwikkeling (Johannesburg, 2002) “Encourage countries to implement the new globally harmonized system for the classification and labelling of chemicals as soon as possible with a view to having the system fully operational by 2008.” CLP op de werkvloer

8

Doel GHS • Betere bescherming volksgezondheid en milieu door een internationaal gevarencommunicatiesysteem • Verminderen van testen en evaluatie van chemicaliën door wederzijdse erkenning • Kader voor landen die nog geen systeem voor C&L hebben • Garanderen vrij handelsverkeer van chemicaliën • Harmonisatie van indeling op fysische gevaren, gezondheid en milieu • Wereldwijd dezelfde criteria en testmethoden

• Gericht op levering, gebruik en transport

CLP op de werkvloer

9

GHS in de wereld 2011 bron UN

activiteiten

voorbereiding

Implementatie

http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs/implementation_e.html

CLP op de werkvloer

10



CLP op de werkvloer

11

CLP = GHS in Europa • Verordening nr. 1272/2008 over de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels Regulation on Classification, Labelling and Packaging • Vervanging van – Stoffenrichtlijn 67/548/EG (DSD) – Preparatenrichtlijn 1999/45/EG (DPD)

• Rechtstreeks van toepassing, geen omzetting naar nationale wetgeving • Maar nog impact op vele andere richtlijnen

CLP, de Europese GHS, van kracht sinds 20 januari 2009 ! CLP op de werkvloer

12

De principes van CLP • Neemt de algemene principes van GHS over

• Introduceert GHS criteria voor data interpretatie, classificatie en etikettering • Gebruikt het GHS Building Block Approach en een aantal bijkomende opties om het systeem aan te passen aan de EU noden

• Consistent met transport regels • Scope zo dicht mogelijk bij het vorige EU systeem.

CLP op de werkvloer

13

Toepassingsgebied • Voor alle gevaarlijke stoffen en mengsels in Europa • Behalve wanneer veilig gebruik geregeld via andere, reeds bestaande wetgeving: • • • • • • • • • • • •

radioactieve stoffen en mengsels niet-geïsoleerde tussenproducten stoffen en mengsels onder douanetoezicht afvalstoffen geneesmiddelen en diergeneesmiddelen Bepaalde stoffen voor R&D doeleinden cosmetica medische hulpmiddelen (bv kunstgewrichten) levensmiddelen (inclusief additieven en aromastoffen) diervoeders (inclusief toevoegmiddelen in vee- en diervoeders) stoffen en mengsels vrijgesteld in het belang van defensie vervoer gevaarlijke stoffen CLP op de werkvloer

14

Vergelijking VN-GHS en EU verordeningen VN niveau

EU niveau

Indeling

GHS

CLP

Etikettering

GHS

CLP

Veiligheidsinformatieblad

GHS

REACH

Verpakkingen

Niet in GHS

CLP

Notificatie C&L

Niet in GHS

CLP

Etiketteren Data verzamel en

Aftoets en met criteria

Indelen

Verpakken Notificatie van C&L

CLP op de werkvloer

15

Bijlage VI geharmoniseerde classificatie

CLPCLP voor -VOKA opDU de werkvloer Limburg

16

Bijlage VII omzettingstabel


17

Wat zijn gevaarlijke stoffen en mengsels? • Fysicochemische gevaren • Gezondheidsgevaren • Milieugevaren

• Direct effecten • Oplosmiddel inademen : hoofdpijn en duizelig • Asbestvezels inademen : merk je niets van

• Lange termijn effecten • Jarenlang oplosmiddel inademen : schade aan het zenuwstelsel • Asbestvezels inademen: asbestose

CLP op de werkvloer

18



CLP op de werkvloer

19

Overgangsperiode 20 Jan 2009

Stoffen Indelen, etiketteren en verpakken volgens DSD

1 Dec 2010

Indelen, etiketteren en verpakken volgens DSD of volgens CLP

1 Juni 2015

 Indelen, etiketteren en verpakken verplicht volgens CLP  In VIB verplicht CLP én DSD  DSD etikettering enkel nog tot 1/12/2012 voor stoffen die reeds op de markt waren voor 1/12/2010

Mengsels Indelen, etiketteren en verpakken volgens DPD

 Indelen, etiketteren en verpakken ofwel volgens DPD ofwel volgens CLP  Indien volgens CLP wel nog bijkomend DPD indeling op VIB! CLP op de werkvloer

Alles volgens CLP DSD en DPD vervallen DPD etikettering enkel nog tot 1/6/2017 voor mengsels op de markt voor 1/6/2015 20

Overgangsperiode • Voordeel • Geeft industrie tijd de nodige aanpassingen te doen • Geeft industrie tijd om de nodige opleidingen te geven van werknemers en klanten • Geeft wetgevers tijd om afgeleide wetgevingen aan te passen

• Nadeel • Gedurende 7 jaar dubbele etikettering mogelijk, kan verwarring veroorzaken

• Voldoende en correct informeren cruciaal

CLP op de werkvloer

21



CLP op de werkvloer

22

Wat verandert er? • Criteria en gevarenklassen • Van 15 → 27 gevarenklassen

Eindpunten

EU (DSD/DPD)

GHS/CLP

Fys.gevaren

5

16

Gezondheid

9

10

Milieu 1 1 (aquatisch) • Nieuwe indelingscriteria stoffen Andere Specifieke • Ontvlambaarheid provisies voor • Humane toxiciteit etikettering • Opgelet, niet alle gevarenklassen uit GHS overgenomen in CLP!

• Nieuwe rekenregels mengsels • Strengere concentratielimieten voor mengsels CLP in het algemeen strengere indeling dan DSD of DPD

CLP op de werkvloer

23

Indeling op basis van concentratielimieten: Verschuiving concentratielimieten EU DPD – CLP Huidige EU indeling

Huidige concentratie limit

Dichtst bijzijnde CLP indeling

CLP concentratie limiet

Corrosief C, R34

10%

Huidcorrosief, cat. 1B en 1C

5%

Corrosief C, R35

5%

Huidcorrosief, cat. 1A

3%

Irriterend Xi, R38

20%

Huidirritatie, cat. 2

10%

Irriterend XI, R36

20%

Oogirritatie, cat. 2A

10%

Irriterend Xi, R 41

10%

Ernstig oogletsel, cat. 1

3%

Reprotoxiciteit R60 of R61

0,5%

Reprotoxiciteit, cat. 1

0,3%

Reprotoxiciteit R62 of R63

5%

Reprotoxiciteit, cat. 2

3%

Voorbeeld: mengsel met 8% stof C-R34 DPD

Niet gevaarlijk CLP op de werkvloer

CLP

gevaarlijk 24

Indeling op basis van concentratielimieten: Natriumhypochloriet 12% Geen Specifieke concentratielimiet meer van 25% => oplossingen van javel reeds vanaf 2,5% ingedeeld als milieugevaarlijk onder CLP

Huidig

Onder CLP

R31 Vormt giftige gassen bij contact met zuren R34 Veroorzaakt brandwonden

Signaalwoord : Gevaar H314 Veroorzaakt ernstige brandwonden H400 Zeer giftig voor in het water levende organismen EUH 031 Vormt giftig gas in contact met zuren.

CLP op de werkvloer

25

Wat verandert er? • Van 7 symbolen naar 9 pictogrammen • Letter onder symbool (T, T+, Xn, Xi, F, F+) verdwijnt • Onderscheid in pictogram tussen lange termijn gezondheidsgevaar en acute giftigheid

• Opgelet : niet altijd een 1 op 1 omzetting • Nieuw : signaalwoorden: “gevaar” en “waarschuwing”

CLP op de werkvloer

26

Huidige pictogrammen

RL 67/548/EEG

CLP op de werkvloer

27

Nieuwe pictogrammen

EXPLOSIEF

ONTVLAMBAAR

OXIDEREND

GASSEN ONDER DRUK

GHS01

GHS02

GHS03

GHS04

! CORROSIEF

GIFTIG

GHS05

GHS06

IRRITEREND, SENSIBILISEREND, SCHADELIJK

LANGE TERMIJN GEZONDHEIDSGEVAARLIJK GHS08

GHS07

GEVAARLIJK VOOR HET AQUATISCH MILIEU GHS09

http://www.unece.org/trans/danger/publi/ghs /pictograms.html CLP op de werkvloer

28

Waar zie ik dat op de werkvloer? • Magazijn • Andere etiketten op binnenkomende producten • Andere etiketten op buitengaande producten

• • • • •

Op de opslagtanks Op de leidingen Op de werkinstructies Op de veiligheidsinformatiebladen …

CLP op de werkvloer

29

CLP terminologie CLP EN

CLP NL

CLP FR

mixture

mengsel

mélange

Hazard statements

gevarenaanduiding

mention de danger

Precautionary statements

veiligheidsaanbeveling

conseil de prudence

hazard class

gevarenklasse

classe de danger

hazard Category

gevarencategorie

catégorie de danger

hazard pictogram

gevarenpictogram

pictogramme de danger

signal word

signaalwoord

mention d'avertissement

danger

gevaar

danger

warning

waarschuwing

attention

CLP op de werkvloer

30

Impact van CLP op het etiket • Het etiket leert ons iets over • De aard van het gevaar • Veilig gebruik en opslag • Wat te doen bij een ongeval.

Wordt bepaald door CLP

Eerst etiket lezen, dan pas product gebruiken! Bereid je voor op de nieuwe etikettering !

CLP op de werkvloer

31

CLP op de werkvloer

32

H- en P-zinnen P-zin

H-zin

• Precautionary Statement • Veiligheidsaanbeveling

• Hazard Statement • Gevarenaanduiding • Eerste cijfer verwijst naar het gevaar:

H2xx fysische gevaren H3xx gezondheidsgevaren H4xx gevaren voor het milieu

• Eerste cijfer verwijst naar type:

P1xx algemeen P2xx preventief P3xx interventie P4xx opslag P5xx verwijdering

CLP bijlage III

CLP bijlage IV CLP op de werkvloer

33

EUH zinnen • Nummering stemt overeen met oorspronkelijke R zin • Opgelet : enkel voor Europa • EUH zinnen n.a.v. fysische gevaren • Bv. EUH 019 Kan ontplofbare peroxiden vormen.

• Bv EUH 014 Reageert heftig met water.

• EUH zinnen n.a.v gezondheidsgevaren • Bv EUH 032 Vormt zeer giftig gas in contact met zuren. • Bv EUH 071 Bijtend voor de luchtwegen.

• EUH zinnen voor bepaalde producten • Bv EUH 202 Cyanoacrylaat. Gevaarlijk. Kleeft binnen enkele seconden aan huid en oogleden. Buiten het bereik van kinderen houden. • Bv EUH 204 Bevat isocyanaten. Kan een allergische reactie 34 veroorzaken. CLP op de werkvloer

Pictogrammen voor transport

35

CLP op de werkvloer

Overzicht relatie CLP en transport etikettering


36

Etikettering • Duidelijker informatie over de gevaren

• Doorgaans meer pictogrammen per stof dan in vorige EU classificatie

• Meer stoffen zullen ingedeeld worden als gevaarlijk • Betekent NIET dat intrinsieke eigenschappen en gevaren van stof veranderd zijn • Enkel ANDERE manier van indeling • Leidt tot BETERE COMMUNICATIE van gevaren

CLP op de werkvloer

37

De fysische gevaren

CLP op de werkvloer

38

Fysische gevaren: 5  16 klassen Gevarenklassen Ontplofbare stoffen Ontvlambare gassen Ontvlambare aerosolen Oxiderende gassen Gassen onder druk

Categorieën instabiele explosieven

Sub. cat.1.1

Cat. 1

Cat. 2

Cat. 1

Cat. 2

Cat. 1 samengeperst vloeibaar gas gemaakt gas

Ontvlambare vloeistoffen Cat. 1 Ontvlambare vaste stoffen Cat. 1 Zelfontledende stoffen/mengsels Type A Pyrofore vloeistoffen Cat. 1 Pyrofore vaste stoffen Cat. 1 Stoffen/mengsels vatbaar voor zelfverhitting Cat. 1 Stoffen/mengsels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen Cat. 1 Oxiderende vloeistoffen Cat. 1 Oxiderende vaste stoffen Cat. 1 Organische peroxiden Type A Bijtend voor metalen Cat. 1

Cat. 2

Sub. cat.1.2

Sub. cat.1.3

Sub. cat.1.4

Sub. cat.1.5

Sub. cat.1.6

Sub. cat.1.7

Sterk gekoeld Opgelost vloeibaar gas gas Cat. 3

Cat. 4

Type C & D

Type E & F Type G

Cat. 2 Type B

Cat. 2

Cat. 2

Cat. 3

Cat. 2

Cat. 3

Cat. 2

Cat. 3

Type B

Type C & D

Type E & F Type G

Categorie aangenomen door EU CLP op wereldwijd de werkvloer Categorie niet aangenomen door EU (wel vastgelegd)

39

Explosief • Instabiele ontplofbare stoffen • Ontplofbare stoffen van de subklassen 1.1,1.2,1.3 en 1.4 • Zelfontledende stoffen en mengsels, type A en B • Organische peroxiden, type A en B

CLP op de werkvloer

40

Ontvlambaar • • • • • • • • •

•

Ontvlambare gassen, cat 1 Ontvlambare aerosolen, cat 1 en 2 Ontvlambare vloeistoffen, cat 1,2 en 3 Ontvlambare vaste stoffen cat 1 en 2 Zelfontledende stoffen en mengsel type B, C, D en F Pyrofore vloeistoffen cat 1 Pyrofore vaste stoffen cat 1 Voor zelfverhitting vatbare stoffen en mengsel cat 1 en 2 Stoffen en mengels die in contact met water ontvlambare gassen ontwikkelen, cat 1, 2 en 3 Organische peroxiden type B,C, D, E en F CLP op de werkvloer

F+

F

41

Strengere indeling: ontvlambare vloeistoffen CLP

GHS

gevaar

waarschuwing

waarschuwing

Cat. 1 Vp < 23 °C & Tk < 35°C

Cat. 2

Cat. 3

Cat. 4

Vp < 23 °C & Tk > 35°C

23 °C < Vp < 35°C

60 °C < Vp < 93°C

21 23

F+, ,R12 Tk < 35°C

55

60

93

°C vlampunt

R10

F, ,R11

DSD/DPD CLPCLP 1272/2008 op de werkvloer

42

Oxiderend • Oxiderende gassen, cat 1 • Oxiderende vloeistoffen, cat 1, 2 en 3 • Oxiderende vaste stoffen, cat 1,2 en 3

CLP op de werkvloer

43

Gassen onder druk • • • •

Samengeperste gassen Vloeibare gassen Sterk gekoelde vloeibare gassen Opgeloste gassen

CLP op de werkvloer

Nieuw!

Geen symbool

44

Fysische gevaren • Voorbeeld waterstof als samengeperst gas

(EU) (Richtlijn 67/548/EEG)

CLP

Zeer licht ontvlambaar

Gevaar

R12 Zeer licht ontvlambaar

H220 Zeer licht ontvlambaar gas H280 Bevat gas onder druk; kan ontploffen bij verwarmen P-zinnen

S-zinnen

CLP op de werkvloer

45

Fysische gevaren • Voorbeeld waterstof vloeibaar, diep gekoeld

(EU) (Richtlijn 67/548/EEG)

CLP

Gevaar

Zeer licht ontvlambaar

H220 Zeer licht ontvlambaar gas R12 Zeer licht ontvlambaar

S-zinnen

H281 Bevat sterk gekoeld gas; kan cryogene brandwonden of letsel veroorzaken P-zinnen

CLP op de werkvloer

46

Corrosief

Nieuw!

• Corrosief voor metalen , cat 1 Geen symbool

CLP op de werkvloer

47

De gevaren voor de gezondheid

CLP op de werkvloer

48

Gevaren voor de gezondheid Gevarenklassen

Categorieën

Acute toxiciteit (oraal, dermaal, ademhaling)

CAT1

CAT2

CAT3

Huidirritatie/corrosief

CAT1 (bijtend)

CAT2 (irriterend)

CAT3

Irriterend voor ogen

CAT1

CAT2A

CAT2B

Sensibiliserend (huid)

CAT1 (huid)

Sensibiliserend (ademhaling)

CAT1 (adem)

Mutageen in geslachtscellen

CAT1A

CAT1B

CAT2

Kankerverwekkend

CAT1A

CAT1B

CAT2

Reprotoxisch

CAT1A

CAT1B

CAT2

STOT (eenmalig)

CAT1

CAT2

CAT3

STOT (herhaald)

CAT1

CAT2

Aspiratiegevaar

CAT1

CAT2

CAT4

CAT5

lactatie

Categorie aangenomen door EU 49 CLP op de werkvloer CLP op de werkvloer Categorie niet aangenomen door EU (wel wereldwijd vastgelegd)

Giftig • Acute toxiciteit (oraal, dermaal ,bij ademhaling), cat 1, 2 en 3

CLP op de werkvloer

50

Conversietabel bijlage VII Acute orale toxiciteit

R28

R25

25 5

DSD

CLP

T+; R28

Acute tox 2 – H300

T; R25


Xn; R22


R22

200 50

300

2000

mg/kg lichaams gewicht

! Categorie 1

Categorie 2

Categorie 3

Categorie 4

CLP op de werkvloer

51

Voorbeeld orale acute toxiciteit Indeling

Categorie 1

Categorie 2

Categorie 3

Categorie 4

GHS-pictogrammen

! Signaalwoord

Gevaar

Gevaar

Gevaar

Waarschuwing

Gevarenaanduiding: oraal

H300: Dodelijk bij inslikken

H300: Dodelijk bij inslikken

H301: Giftig bij inslikken

H302: Schadelijk bij inslikken

Gevarenaanduiding: dermaal

H310: Dodelijk bij contact met de huid

H310: Dodelijk bij contact met de huid

H311: Giftig bij contact met de huid

H312: Schadelijk bij contact met de huid

Gevarenaanduiding: inhalatie

H330: Dodelijk bij inademing

H330: Dodelijk bij inademing

H331: Giftig bij inademing

H332: Schadelijk bij inademing

CLP op de werkvloer

52

Corrosief • Huidcorrosie, cat 1A, 1B en 1C • Ernstig oogletstel, cat 1

CLP op de werkvloer

53

Irriterend, sensibiliserend, schadelijk • Acute toxiciteit cat. 4 • Oraal, dermaal, inhalatie

• • • •

Geen symbool

Huidirritatie cat. 2 Oogirritatie cat. 2 Huidsensibilisatie cat. 1 STOT cat. 3 • Irritatie van de luchtwegen • Narcotische werking

CLP op de werkvloer

Nieuw!

54

Nieuw!

Lange termijn gezondheidsgevaar • Sensibilisatie van de luchtwegen cat. 1 • Mutageen in geslachtscellen cat. 1A, 1B en 2 • Kankerverwekkend cat. 1A, 1B, 2 • Voortplantingstoxiciteit cat. 1A, 1B, 2 • STOT (eenmalige blootstelling) cat. 1, 2 • STOT (herhaalde blootstelling) cat. 1, 2 • Aspiratiegevaar cat. 1 CLP op de werkvloer •

Geen symbool

55

De milieugevaren

CLP op de werkvloer

56

Gevaren voor het milieu Gevarenklassen

Categorieën

Gevaar voor het aquatisch milieu, acuut

CAT1

CAT2

CAT3

Gevaar voor het aquatisch milieu, chronisch

Chronic1

Chronic2

Chronic3 Chronic4

Gevaarlijk voor ozonlaag

Gevaarlijk waarschuwing

Categorie aangenomen door EU Categorie extra aangenomen door EU - in 3e revisie GHS in CLP met 2e ATP Categorie niet aangenomen door EU CLP op de werkvloer

57

Gevaarlijk voor het aquatisch milieu • Gevaar voor het aquatisch milieu • Acuut gevaar Cat 1 • Chronisch gevaar cat 1 en 2

CLP op de werkvloer

58

Gevaren milieu Effect

Categorie

Signaal woord

ACUUT

1

Waarschuwing

H400: Zeer giftig voor in water levende organismen

Waarschuwing

H410: Zeer giftig voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen

-

H411: Giftig voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen

-

-

H412: Schadelijk voor in water levende organismen, met langdurige gevolgen

-

H413: Kan langdurige gevolgen voor in water levende organismen hebben

CLP op de werkvloer

59

1

2

Pictogram

Gevaren aanduiding

CHRONISCH 3

4

-



CLP op de werkvloer

60

Nieuwe etiketten Nieuwe pictogrammen Diamant, rode rand Communicatie van de gevaren: • min. 1 cm² • min. 1/15 vd etiketoppervlakte Min 1 cm

signaalwoord H-zinnen ipv R-zinnen

P-zinnen ipv S-zinnen CLPCLP 1272/2008 - Tine op de werkvloer Cattoor

61

Taal van het etiket • Het etiket wordt gesteld in de officiële taal of talen van de lidstaat (lidstaten) waar de stof of het mengsel in de handel wordt gebracht, tenzij door de betrokken lidstaat (lidstaten) anders wordt bepaald. • BE: taal/talen van het taalgebied en in de 3 landstalen indien het in de handel wordt gebracht op het hele grondgebied (KB 11/01/1993 en KB 24/05/1982) • Leveranciers mogen op het etiket meer talen gebruiken dan door de lidstaten wordt vereist, mits in alle gebruikte talen dezelfde gegevens worden vermeld.

CLP op de werkvloer

62

Het veiligheidsinformatieblad • Aanvullende informatie t.o.v. het etiket • Niet alle gevaren weergegeven door pictogram op het etiket • In het VIB bijkomende info over • • • • • • •

EHBO maatregelen Brandbestrijding Lekken Voorzorgsmaatregelen bij stockage en gebruik Stabiliteit en reactiviteit van de stof H en P zinnen ….

• R en S zinnen blijven verplicht op VIB tot 1 juni 2015 Consulteer het VIB vooraleer te werken met gevaarlijke stoffen CLP op de werkvloer

63

Rubriek 2: Indeling en etikketering STOF • 2.1 indeling − CLP indeling (= CLP registratie/notificatie) − én DSD indeling tot 1/6/2015 • 2.2 etiketteringselementen volgens CLP Pictogrammen Signaalwoorden H-zinnen en P-zinnen

MENGSEL • 2.1 indeling − DPD indeling OF − CLP indeling én DPD indeling tot 1/6/2015 • 2.2 etiketteringselementen volgens DPD:

OF

symbolen, gevarenaanduidingen, R-zinnen en S-zinnen

volgens CLP:

CLP op de werkvloer

Pictogrammen, signaalwoorden, 64 H-zinnen en P-zinnen

Voorbeelden rubriek 2

CLP op de werkvloer

65

Voorbeeld rubriek 2 2.1 CLP DSD 2.2

2.3 CLP op de werkvloer

66

Het VIB

CLP op de werkvloer

67

C&L inventaris ECHA • Meer dan 90.000 stoffen • Meer dan 3 miljoen aanmeldingen • Beschikbaar sinds midden Februari

• Public C&L Inventory http://echa.europa.eu/information-onchemicals/cl-inventory • C&L Inventory Q&A http://echa.europa.eu/support/faqs/q-a-on-thepublic-cl-inventory • C&L Inventory Factsheet http://echa.europa.eu/documents/10162/17242/f actsheet_public_classification_labeling_en.pdf 68 CLP op de werkvloer

C&L inventaris

CLP op de werkvloer

69

C&L inventory CLH

• Aandacht: • Geen onderscheid fysische vorm • Onzuiverheden niet opgelijst • Niet gevaarlijke geregistreerde stoffen nog niet in de lijst • Geen controle door ECHA

• Ga verder met de info van uw leverancier! Geregistreerde stof: C&L van joint submission CLP op de werkvloer

70

ECHA geregistreerde stoffen • Meer data beschikbaar dan in inventaris • ! Niet alle stoffen al geregistreerd

• Database op website •

http://www.echa.europa.eu/web/guest/information-on-chemicals

• C&L afgesproken in SIEF • Verschillen mogelijk ifv • onzuiverheden, samenstelling • Fysische vorm

CLP op de werkvloer

71

Belgische helpdesk CLP • Federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Eurostation II Victor Hortaplein, 40 bus 10 1060 Brussel Contact Center : +32 (0)2 524.97.97 E-mail : [email protected]

CLP op de werkvloer

72



CLP op de werkvloer

73

Strengere indeling door CLP • Nieuwe criteria: • Testmethoden • Limietwaarden • Indelingsmethoden

• Aantal stoffen vroeger niet ingedeeld, nu wel ingedeeld als gevaarlijk • Acute toxiciteit: aantal stoffen T in plaats van Xn

• Aantal gevaarlijke mengsels zal verhogen • Nieuwe rekenregels • Lagere specifieke concentratielimieten

CLP op de werkvloer

74

Chemische producten inventaris • Oplijsting chemische producten • Stoffen • Mengsels en hun ingrediënten

• Eigenschappen • DSD/DPD • CLP

Aanvulling bestaande inventaris

• Aanwezig in het bedrijf • Aankoop: EU/niet-EU • Op de markt brengen • Opslag

CLP op de werkvloer

Bv REACH, milieuvergunning

75

Gevolgen voor de gebruikers • Nieuwe pictogrammen en etiketten op bv opslagtanks, instructiekaarten • Verwarring bij opslag tijdens overgang met 2 symbolen bij elkaar • Meer stockagecapaciteit gevaarlijke mengsels?

• Verwarring informatie leveranciers op VIB • IT systemen, etiketten printers aan te passen • Arbeidsveiligheid PBM • Vergunningen

CLP op de werkvloer

76

Gevolgen op andere wetgeving verpakkingen

etikettering

afval

bescherming consument / INDELING beperkingen voor het op de markt te brengen milieuwetgeving ecolabels

zware ongevallen (Seveso) beschermimng werknemers

EU: meer dan 20 wetgevingen beïnvloed door CLP CLP op de werkvloer

77

impact CLP op Seveso http://www.essenscia.be/EN/essenscia/essens cia+vlaanderen/Issues/page.aspx/2105

Tool om de impact te schatten

CLP op de werkvloer

78

Impact op werknemers • Sensibilisatie van werknemers • EHS team - Regulatory en Product experts – Evaluatie PBMs …

• • • • •

M&S voor verkoopsproducten, Purchase voor aankoop van gevaarlijke stoffen Interventieploeg, nijverheidshelpers Magazijniers en operatoren IT voor aanpassing bedrijfssoftware

• TRAINING ! – Bewustwording nieuwe pictogrammen, opslag en omgang met dubbel systeem – Gevolgen voor hun werk

• Opleiding voorzien in de opleidingsplannen! CLP op de werkvloer

79

Vorming van werknemers • Training werknemers • Externe opleidingen http://www.essenscia.be/01/MyDocuments/REACH_CLP_OPL2011_inschrijving.pdf

• DVD materiaal :

http://ecom.coastal.com/HAZ018-DVD-EUR(CoastalU-NL)/SE/nlNL/ProductDetails/Global-training.aspx

• Napo filmpjes :

http://www.napofilm.net/nl/naposfilms/napoepisode?filmid=id_napo_film_12

• Brochure Belgische helpdesk http://www.health.belgium.be/eportal/19065883_NL • E-learning Borealis : http://borealis.emea.acrobat.com/p60137526/ • Posters : bv BIG, Merck http://www.prc.cnrs-gif.fr/en_telechargement/Memo-clpnl.pdf

CLP op de werkvloer

80

Conclusie: actieplan opstellen • Bescherming van werknemers/milieu • • • • •

Risico analyse werkpost Instructies Risicobeheersmaatregelen Training werknemers Heretiketteren opslagtanks, leidingen, …

• Basis: chemische stoffen inventaris

CLP op de werkvloer

81

Zijn er nog vragen ?

Disclaimer Alle gegevens op dit document worden door essenscia vlaanderen met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Voor deze informatie worden enkel betrouwbare bronnen aangewend. Ondermeer door de snelle evolutie van de behandelde materie blijft de mogelijkheid bestaan dat de gegevens toch niet volledig accuraat zijn, daarom wijst essenscia vlaanderen elke aansprakelijkheid voor fouten of onvolkomenheden af.

CLP op de werkvloer

82

2012 CLP en integratie van veiligheid in een kwaliteitsysteem

Recommend Documents