De CO2 – prestatieladder
Bart van Wieringen (BESIX) Luc Van Thienen (STRABAG-ZÜBLIN) 05/10/2011 VCB-Commissie Leefmilieu
INHOUD VAN DE PRESENTATIE
1 - CO2 en het broeikaseffect 2 - Het concept van duurzaamheid 3 - De CO2 prestatieladder 4 - Het energiemanagementsysteem 5 - Toekomstige acties
6 - Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT CO2:
• Broeikasgas (GHG) Broeikasgassen zijn gassen die door hun aardopwarmingsvermogen in de atmosfeer bijdragen aan het verhogen en in stand houden van de evenwichtstemperatuur van de Aarde (broeikaseffect). Geen broeikasgassen:
gemiddelde temperatuur onder nul (-18ºC)
Te veel broeikasgassen: stijgende temperatuur verandering neerslagpatroon Gevolg:
smelten pool- en ijskappen stijging zeeniveau stijging aantal orkanen en tyfoons
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT
inversie
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT Er zijn nog meer broeikasgassen, zoals: • CH4 (methaan) • N2O (stikstofdioxide) • F- gassen (CFC, HCFC, HFC, PFC en SF6) • Waterdamp (H2O)
Deze zijn allen uit te drukken in CO2 equivalenten (CO2-eq), maar CO2 blijft de belangrijkste qua hoeveelheid en impact:
• toename van 1970 tot 2004 met 80% • aandeel GHG van 77% Bron: AR4 Synthesis Report 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT
Bron: AR4 Synthesis Report 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CO2 EN HET BROEIKASEFFECT
Bron: AR4 Synthesis Report 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
HET CONCEPT VAN DUURZAAMHEID Definitie:
Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling
die voldoet aan de huidige noden, zonder de capaciteit te schaden van de toekomstige
generaties om aan hun eigen behoeften te kunnen voldoen. Bron: Brundtland Commission of the UN, 1987 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
HET CONCEPT VAN DUURZAAMHEID People
Planet
Profit
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
HET CONCEPT VAN DUURZAAMHEID People Een rechtvaardige sociale organisatie opzetten Planet Een leefbaar milieu handhaven Profit Het voortbestaan van de onderneming verzekeren. 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER 16/03/2011:
De CO2 prestatieladder wordt overgedragen aan SKAO Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen Naast ProRail sluit Rijkswaterstaat zich aan
01/01/2010:
De Nederlandse overheid legt duurzaamheidcriteria op voor bouwondernemingen
01/12/2009:
ProRail (equivalent van Infrabel voor Nederland) introduceert de “CO2 prestatieladder” (leveranciers en onderaannemers)
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Een certificatie ”CO2 prestatieladder” geeft het recht op een fictieve vermindering op de aanbestedingsprijs voor ProRail: -
Niveau 5 Niveau 4 Niveau 3 Niveau 2 Niveau 1
10% : op nationaal niveau 7% : samenwerking binnen de sector/branch 4% 2% Intern CO2 management 1%
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER
Organisatorische modelbenadering: Code Omschrijving invalshoek A
Inzicht
B
CO2 reductie
Wegingsfactor
(in de eigen carbon footprint)
40%
(vastgelegde ambitie)
30%
C
Transparantie (interne & externe communicatie)
20%
D
Deelname aan initiatieven
10%
(binnen de sector)
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Carbon footprint inzicht (code A) is gebaseerd op: - GreenHouse Gas (GHG) Protocol (WBCSD et WRI) - ISO 14064:2006
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Verschillende stappen: 1.Vastleggen Organizational Boundary (wettelijk / organisatorisch) • • •
incorporated / non-incorporated THV’s filialen
2.Vastleggen Operational Boundary 3.Directe / indirecte emissies - Scope 1, 2, 3
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER 3 toepassingsniveaus: Scope 1 Directe GHG emissies • •
Afkomstig van bronnen in eigendom of beheerd door onderneming (leasewagens, zakelijk verkeer, koelmiddelen) Uitzondering: emissies afkomstig van verbranding van biomassa
Scope 2 Elektriciteit - indirecte GHG emissies •
Aangekochte elektriciteit
Scope 3 Overige indirecte GHG emissies •
Afval, gebruiksproducten, openbaar vervoer, vliegreizen, …
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER
Bron: GHG Protocol - A Corporate Accounting and Reporting Standard, Revised Edition 2004 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER
SKAO
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Scope 1 = Personenvervoer (wagen) Aardgas, diesel, gasolie Koelvloeistoffen HVAC Scope 2 = Elektriciteit Stadsverwarming Personenvervoer (vliegtuig en privéwagen) Scope 3 = Papierverbruik Afval Zakelijk openbaar vervoer Woon-werkverkeer
SKAO
Reiniging kantoorruimten Elektriciteit geleverd door de klant 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE DOELGROEPEN VAN CO2 UITSTOOT
Voor elke scope wordt de hoeveelheid CO2 emissie bepaald: Door gebruik van conversiefactoren; Afwijkende waarden per land (Nederland/ Frankrijk).
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
Gegevens
en
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 UITSTOOT PER DOELGROEP - gegevens Footprint BESIX 2010 (totale boundary)
Totaal:
Scope 1, 2 en 3
5088 ton CO2
1% Kantoren Bouwplaatsen Hoofdkantoor Brussel IJzervlechtcentrale België Materieeldienst België Franki Grondtechnieken Nederland
23%
0% 0%
5%
37%
0%
33%
1%
0%
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 UITSTOOT PER DOELGROEP - gegevens Voor de totale boundary in 2010:
-
ZÜBLIN Nederland & verbonden ondernemingen - Scope 1, 2 en 3 0%
2.149 ton CO2
0% 0% 2% 0%
ZÜBLIN Nederland BV - Kantoor te Vlaardingen en bouwplaatsen in Nederland Materieeldienst BMTI bvba te Olen Ed. ZÜBLIN AG - Fertigteilwerk FTW Gladbeck Ed. ZÜBLIN AG - NRW - Bereich Dortmund Ed. ZÜBLIN AG - NRW - Bereich Ing. en
0% 1% 0% 22% 23%
Kraftwerksbau
52%
Gas
Dienstwagens
Electriciteit
Aardgas
Persoonlijke wagens
Vluchten
Stadswarmte
Afvalbehandeling
Papierverbruik
Privé verplaatsingen
Goederentransport
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Ambitie -
:
Jaarlijkse energiebesparing van 2% (conform doelstellingen van Nederlandse overheid)
-
CO2 reductie van 10% tot 2015 Behalen CO2-certificaat niveau 5 in 2011 Invoering energiemanagementsysteem ISO 50001 in 2012
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
DE CO2 PRESTATIELADDER Ambitie
:
- Invoering van een Energiemanagementsysteem medio 2011 - Verfijning Carbon Footprint / Scope 3-berekening eind 2011 - Jaarlijkse Energiebesparing van 2,5% vanaf 2012 - CO2 Reductie van 20% tegen 2020 conform de Europese doelstellingen
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM De toepassing van de CO2 - Prestatieladder en de kennis van CO2 emissies heeft bij BESIX geleid tot: Kennis over besparingspotentieel (zowel €) Mogelijkheid tot invoeren van besparende maatregelen
Geïntegreerde milieu-objectieven voor de CO2prestatieladder en ISO 14001:2004 Systematische opvolging verbruikgegevens van scope 1, 2 en 3 (energiemanagement) Verbeterde communicatie rond MVO Image building / ‘groen imago’
Mogelijkheid tot benchmarking (binnen de sector) 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM De toepassing van de CO2 - Prestatieladder en de kennis van CO2 emissies heeft bij STRABAG geleid tot: Systematische opvolging energieverbruikgegevens Kennis over besparingspotentieel (zowel €) Image building / ‘groen imago’ Mogelijkheid tot benchmarking (binnen de sector) Bijkomende input voor de duurzaamheidsrapportage op STRABAG SE-niveau
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM De kennis van CO2 emissies op basis van verbruiks-gegevens is bruikbaar bij het beheer van:
CO2 - Prestatieladder ISO 14001:2004 (milieumanagement) ISO 50001:2011 (energiemanagement) (integreerbaar in ISO 14001:2004) MVO / ISO 26000 BREEAM – LEED – HQE
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Nu al een noodzaak voor
&
GAAN WIJ NAAR EEN ENERGETISCHE REGELGEVING VOOR DE BELGISCHE ONDERNEMINGEN?
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Prioriteiten bepalen:
Scope 1, 2 en 3 0%
0%
1%
23% 5% 0%
37% 33%
1% 0%
LEASE AUTO'S
GAS- EN OVERIGE ENERGIEDRAGERS
ELEKTRICITEIT
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Maatregelen bepalen: Wagenpark – gebruik leasewagens Gebruik van minder verbruikende wagens; Eco-driving (change management)
Elektriciteit en gas Aankoop / productie van groene energie (fotovoltaïsche panelen, groencertificaten, …) Fine-tuning van de HVAC afstelling Energieaudits 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Prioriteiten bepalen: door analyse van de footprintdata ZÜBLIN Nederland & verbonden ondernemingen - Scope 1, 2 en 3 0% 0% 0% 2% 0% 0% 1% 0% 22% 23%
52%
Gas
Dienstwagens
Electriciteit
Aardgas
Persoonlijke wagens
Vluchten
Stadswarmte
Afvalbehandeling
Papierverbruik
Privé verplaatsingen
Goederentransport
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Maatregelen bepalen: MONITORING: Invoering CARBON TRACKER / bewustmaking personeel Metingen verfijnen (suppl. meetpunten, frequentie, …)
ELECTRICITEIT & GAS Groene stroom / timers / zuiniger verlichting & verwarming
VERPLAATSINGEN Wagenpark: Eco-modellen - vervangtermijn 6 jaar Mobiliteitsplan - locale medewerkers - videoconference 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Transitie naar andere uitvoeringsmethoden:
Niet alleen op basis van planning, rendement, voortgang,
Ook op basis van CO2 – emissies (aan de hand van verbruikgegevens die direct meetbaar zijn).
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM De indicatoren Opvolging van het verbruik: van elektriciteit; van mazout/ brandstoffen van machines/ wagens; van gas …
OPVOLGING VAN CO2 EMISSIES 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM De indicatoren De opvolging van deze energetische indicatoren vereist: Opmaak en toepassing van registratieprocedures; Opmaak en toepassing van registratiedocumenten; De ontwikkeling en toepassing van evaluatiemethoden van de resultaten; Rapportering 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
ENERGIEMANAGEMENSYSTEEM Voorbeeld van opvolgingsfiche
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CONCLUSIE 1.
Ontwikkeling en toepassing CO2 Footprint vereist veel middelen, inspanning en kennis, maar geeft veel mogelijkheden tot verbetering van milieuprestaties
2.
De berekening en toepassing van de CO2 Footprint heeft veel voordelen voor een onderneming, zowel naar intern beleid als externe profilering
3.
Niet enkel het groene karakter kan doorslag geven, er zijn zeker financiële besparingen mogelijk (meten = weten)
4.
Change Management is een belangrijke factor, zowel op executive als operationeel niveau.
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CONCLUSIE Het bepalen van een CO2 Footprint is enkel zinvol, wanneer er met het inzicht en de verkregen informatie ook besparingsen verbetermaatregelen gerealiseerd worden. De CO2 Prestatieladder is hiervoor een goede tool, omdat het reductiedoelstellingen en initiatieven oplegt, niet enkel binnen de onderneming (Niveau 1, 2 en 3), maar ook binnen de sector/branche (Niveau 4) en zelfs op maatschappelijk
nationaal niveau (Niveau 5). 1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CONCLUSIE
Wanneer voornoemde zaken uitgevoerd worden, is dit een goede methode richting duurzaamheid, duurzaam
ondernemen
en
een
duurzame
ontwikkeling binnen de onderneming.
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
CONCLUSIE
DOELSTELLINGEN: Anticiperen op een mogelijke toepassing in België; IJveren voor een enkel coherent systeem; Samenwerken in de ontwikkeling van een algemene tool.
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie
1. CO2 en het broeikaseffect
3. CO2 prestatieladder
5. Toekomstige acties
2. Concept van duurzaamheid
4. Energiemanagement
6. Conclusie