17/01/2011
niet altijd dezelfde bronnen…
Preventie ? Goed gezien !
Oftalmologie : preventie ? Goed gezien !
Dokter L. Van Eyck
1
17/01/2011
Oftalmologie : preventie ? Goed gezien !
SCREENING KINDEREN •
VROEGGEBORENEN Prematuren Retinopathy (ROP)
•
0 – 1 jaar Congenitaal cataract Congenitaal glaucoom Achtersegment en voorsegment afwijkingen Strabisme
•
1 – 5 jaar Refractieafwijkingen Strabisme Anisometropie
•
6 – 12 jaar Refractieafwijkingen
Amblyopie !
SCREENING VOLWASSENEN •
VANAF 40 JAAR
•
NORMAAL OOGONDERZOEK –
Controle om de 2 jaar
•
AFWIJKEND OOGONDERZOEK
•
ALGEMENE AANDOENINGEN
•
CHRONISCH MEDICATIEGEBRUIK
•
HOGE MYOPIE/HYPERMETROPIE
•
FAMILIAAL BELAST: GLAUCOOM/LMD
Opvolgen
2
17/01/2011
LEEFTIJDSGEBONDEN MACULADEGENERATIE •
DEGENERATIEVE AANDOENING VAN DE MACULA Meest voorkomende onomkeerbare gezichtsverlies bij 50 + (> 250.000 Belgen) Het verloop van LMD kan slechts door vroegtijdige opsporing verbeteren ! Bilateraal, onomkeerbaar, progressief, ERFELIJK
•
1STE SYMPTOMEN Metamorfopsie Centraal scotoom Vermindering contrastgevoeligheid Leesproblemen
OPSPORING LMD
AMSLER-TEST
Evolutie Amsler-test
3
17/01/2011
OOGFUNDUS ATROFISCHE LMD
Oogfundus voor kleuring
Oogfundus na kleuring
EXSUDATIEVE LMD
Oogfundus voor kleuring
Oogundus na kleuring
Pathofysiologie •
Netvlies rechtstreeks blootgesteld aan licht
•
Hoog verbruik van zuurstof in het netvlies
•
Het netvlies bevat een uitzonderlijk hoge concentratie aan anti-oxidantia (vit A, E, Luteïne, Superoxide dismutase, essentiële vetzuren)
•
Hoge concentratie fotoreactieve substanties (rhodopsine en lipofuscine)
•
Tgv leeftijd, eenzijdige voeding: tekort aan anti-oxidantia in het lichaam om zich te verdedigen tegen deze vrije radicalen
4
17/01/2011
VRIJE RADICALEN EN OXIDATIEVE STRESS ? Tijdens uw leven worden uw ogen voortdurend blootgesteld aan licht Door dit licht ontstaan er agressieve stoffen = vrije radicalen Naarmate u ouder wordt, zullen uw ogen deze vrije radicalen niet langer correct verwijderen
LICHT
ANTIOXIDANTIA
VRIJZETTING VAN VRIJE RADICALEN
oxidatieve stress
BESCHADIGING CELLEN
Ingrijpen op risicofactoren ! progressie van LMD vermindert met 50% Bepaalde factoren beïnvloeden de veroudering van het oog • •
genetische factoren omgevingsgebonden factoren
Andere factoren kunnen LMD verergeren • • • •
roken overgewicht hoge bloeddruk stoornissen van het lipidenmetabolisme
Daarom is het belangrijk dat uw patiënt volgende in acht neemt: √ √ √ √ √
stoppen met roken , overtollig gewicht kwijtspelen, bloeddruk onder controle houden, de vetverlagende behandeling (tegen cholesterol) strikt opvolgen de ogen beschermen tegen de zon door een geel gekleurde UV-filterende bril
Preventie LMD •
Stoppen met roken
•
Controle lichaamsgewicht & lipidemie
•
Bloeddrukcontrole
•
UV-filterende zonnebril
•
Veelzijdige voeding met veel groene groenten en vette vis
•
Voedingssupplementen met antioxidanten + Luteine + Ω 3 –
Vb. Nutrof Omega 1 capsule / dag
5
17/01/2011
Ω3 EN LMD •
JOHNSON studie (2008) – n=49
•
CHONG studie (2008) – meta-analyse van 9 studies
•
AREDS I - report 20 (2007) – n=4519
•
LAST studie (2004) – n=90
Luteïne en DHA beschermen tegen LMD
De inname van omega 3 doet het risico op LMD dalen
Een hogere inname van omega 3 doet het risico op neovasculaire LMD dalen
De laatste jaren stijgt de prevalentie van LMD in Japan door een verschuiving naar een meer verwesterd-dieet
•
SANGIOVANNI studie (2003) – n=4513 Hoe groter de consumptie van omega 3, hoe meer het relatieve risico op exsudatieve LMD vermindert
LUTEINE EN LMD •
BERENDSCHOT studie (2000) – n=8
•
BERNSTEIN studie (2002) – n=20
•
LAST studie (2004) – n=90
10 mg luteïne/dag doet de dichtheid van het macula pigment met 5,3% per 4 weken toenemen Voedingssupplementen met Luteïne normaliseren de dichtheid van het macula pigment Bij een dagelijkse inname van 10mg Luteïne stijgt de dichtheid van het macula pigment met 50% en verbeteren de visuele functies
•
POLA II studie (2006) – n=899
•
AREDS I – reports 22 (2007) – n=3404
•
PARISI studie (2007) – n=42
Het risico op LMD daalt met 93% bij een verhoogde concentratie Zeaxanthine in het bloed De inname van Luteïne/Zeaxanthine is omgekeerd evenredig met neovasculaire LMD 10mg Luteïne/dag geeft een significante verbetering van de multifocale ERG resultaten thv het centrale netvlies
Primaire – Secundaire - Tertiaire preventie Primaire preventie: <55 jaar familiale risicofactoren roker slechte eetgewoonten aanpassing voeding: groene groenten, vette vis, fruit lichaamsbeweging stoppen met roken normale oogfundus: jaarlijkse controle drusen, PE-afwijkingen: voedingssupplementen
6
17/01/2011
Primaire – Secundaire - Tertiaire preventie Secundaire preventie: >55 jaar oogfundus drusen en PE-atrofie aanpassing voeding lichaamsbeweging voedingssupplementen
Tertiaire preventie: Vergevorderde LMD focus op beste oog aanpassing voeding lichaamsbeweging voedingssupplementen
ENKELE VOEDINGSSUPPLEMENTEN
7
17/01/2011
ENKELE VRAGEN •
ERFELIJKHEID EN LMD Het risico op het ontwikkelen van LMD is verhoogd bij patiënten met 1 ouder OF 2 ouders met deze ziekte. Wel is het is moeilijk om te bepalen welke genetische factor aan de oorsprong ligt.
•
–
Seddon et al. Familial aggregation of age-related maculopathy. Am J Ophthalmol 1997 ;124 :862-3
2,4x hoger risico
–
Luo et al. Familial aggregation of ARMD in the Utah Population. Vision Res. 2008 Feb;48(3):494 -500
5x hoger risico
HOE GROOT IS DE KANS OM ALS KIND DEZELFDE VORM VAN LMD TE ONTWIKKELEN ALS 1 VAN JE OUDERS ? het lijkt erop dat het risico op het ontwikkelen van neovascular hoger ligt dan atrofische LMD. We mogen echter niet vergeten dat een atrofische LMD vergezeld kan worden door een exsudatieve LMD.
•
WAT AANT TE RADEN BIJ PATIENTEN DIE FAMILIAAL BELAST ZIJN ? Screening : vanaf 50 jaar Start voedingssupplementen : vanaf 50 jaar
BEHANDELING ATROFISCHE VORM PREVENTIE : voedingssupplementen met
[AOX+LUTEINE+Ω3]
Mn, Cu, Zn, Fe superoxide dismutase
O2-
catalase
H2O2 Se glutathion peroxidase
H2O
verlaagde Glutathion
H2O + O2 Vit B2 glutathion reductase
geoxydeerde Glutathion
8
