Preventie zorgt voor een goed gevoel op school

Uit NOEGA – welzijnstijdschrift Provincie Limburg - N° 24 focus op preventie =

Preventie zorgt voor een goed gevoel op school =

= =

Voorkomen is beter dan genezen. In de sociale sector is dat niet anders. Preventie, of het voorkomen van negatieve gevolgen om de levenskwaliteit te verhogen, is van groot belang in bijna alle facetten van het welzijnswerk. Een doordachte aanpak, gebaseerd op wetenschappelijke modellen, is zeker geen overbodige luxe. Noega focust op één daarvan, de preventiepiramide van prof. dr. Johan Deklerck. Nadien bespreken we, als voorbeeld van praktische toepassing, het welbevinden van leerlingen en leerkrachten in een schoolomgeving.

Schema: de preventiepiramide (Johan Deklerck)

Niveau 4: Probleemaanpak Niveau 3: Specifieke preventie

Probleemgerichte aanpak

Niveau 2: Algemene preventie Niveau 1: Leefklimaatbevordering Niveau 0: Brede, maatschappelijke context (politiek, sociaal, cultureel, ecologisch)

ATTITUDEVORMING

STRUCTURELE AANPAK

Niet probleemgerichte aanpak

mêçîáåÅá~~ä=píÉìåéìåí=låÇÉêïáàë=J=ïÉäÄÉîáåÇÉå=Ó=råáîÉêëáíÉáíëä~~å=N=JPRMM=e~ëëÉäíJ==MNN=OP=UO=QM=J===ïÉäÄÉîáåÇÉå]äáãÄìêÖKÄÉ=J=ïïKäáãÄìêÖKÄÉLïÉäÄÉîáåÇÉå= =

=

2

Wat is de preventiepiramide (zie schema)? De preventiepiramide is een preventiekader op 5 niveaus (van 0 tot 4) dat werd ontwikkeld door Johan Deklerck, criminoloog aan de K.U. Leuven. Zijn model is heel hanteerbaar en vervult een drietal functies. =

De eerste functie is het inventariseren van de preventieve maatregelen die genomen worden om de negatieve gevolgen te vermijden. De tweede functie maakt de samenhang zichtbaar tussen al deze gekozen preventieve maatregelen. De derde functie van deze piramide dient om de blik te verruimen en aan te sturen op keuzes. Preventie is geen doel op zich maar draagt bij tot de kwaliteit van leren, werken en omgaan.

De preventiepiramide kan je toepassen op het project Welbevinden Op School De preventiepiramide biedt een bruikbaar kader om dit project op poten te zetten. Ze maakt duidelijk dat een probleem voorvloeit uit en in stand gehouden wordt door een combinatie van factoren. Daarom zal een geheel van maatregelen nodig zijn om het welbevinden van alle (school)betrokkenen te bevorderen. Laten we het schema even toepassen op het WOS-project. Niveau 0 - De samenleving in haar sociale, politieke en ecologische dimensie Sociale, politieke, economische en ecologische factoren stimuleren of beperken wat op een school mogelijk is. In welke mate ben je als leerkracht of als team bewust van en alert voor de diverse omgevingsfactoren?

Niveau 1 - Leefklimaatbevordering Op klas-, team- en/of schoolniveau worden initiatieven genomen die het goed gevoel versterken en die maken dat iedereen zich veilig en op z’n gemak voelt. Er is ruimte voor humor, goed persoonlijk contact en er is een open sfeer. Samen werken en samen leven verloopt op een vlotte en aangename manier.

Niveau 2 - Algemene preventie Hier gaat het om initiatieven die de kinderen, de leerkrachten en/of de ouders ‘sterker maken’. Ze worden bijvoorbeeld sociaal vaardiger en zo vergroot hun draagkracht. Wie er op een gezonde manier staat, zorgt voor minder problemen en heeft ook sterkere schouders.


=

3

Niveau 3 - Specifieke preventie Hier doet men er alles aan om te vermijden dat een welbepaald probleem zich zal voordoen (bijvoorbeeld pesten) en/of men reikt de mogelijk betrokkenen inzichten en vaardigheden aan om een probleem (bijvoorbeeld echtscheiding van ouders) beter aan te kunnen.

Niveau 4 - Probleemaanpak Hier richt men de inspanningen op een probleem dat zich reeds stelt. Logisch dat de aandacht vooral uitgaat naar de direct betrokkenen . Doel is om het probleem zo gauw mogelijk in de kiem te smoren én herhaling ervan te vermijden. De preventiepiramide als model maakt zichtbaar dat de onderliggende ‘actieniveaus’ de hoger geplaatste niveaus helpen dragen.

Toepassing is niet altijd zo eenvoudig, uit een interview met WOS-pilootscholen Danny: “De meerwaarde van die map is dat je ermee zal kunnen werken op het niveau van je school en dat je dit samen moet doen.” Paul: “Zo bleek bij ons dat het project rond sociaal gedrag niet door iedereen positief werd onthaald. Dus was er eerst meer denkwerk en voorbereiding nodig.” Hilde: “We hebben de vragenlijsten rond welbevinden bij leerlingen uitgetest en de analyse voorgelegd aan het leerkrachtenteam. Van daaruit zijn actiepunten ontstaan. Stap voor stap bepaalt de groep welke actiepunten ze gaat opnemen. Je kan als school zelf kiezen waar je op in gaat. En dat heeft meer kans op slagen.”

Werkmap Welbevinden Op School (WOS) en ondersteunende vorming De provincie Limburg ontwikkelde een werkmap waarmee preventieve acties kunnen ondernomen worden. Zo leer je bijvoorbeeld pesten tegen te gaan, gelijke kansen te bieden aan kinderen van allochtone afkomst, of respect aan te leren voor materialen en persoonlijke bezittingen. Deze werkmap is tot stand gekomen door een samenwerkingsverband tussen diverse organisaties, zoals CEGO , Leefsleutels vzw, het Project Verbondenheid en de Relatie-Studio. Info: 011 23 08 67, e-mail: [email protected], web : www.limburg.be/welbevinden


=

4

De Europaschool van Kolderbos is de WOS-school ‘avant la lettre’ In deze Genkse basisschool is de overgrote meerderheid van de leerlingen van allochtone origine. Vaak komen ze uit gezinnen die het financieel niet breed hebben. In de visie van de school zijn verbondenheid, welbevinden en betrokkenheid sleutelwoorden en vormen een rode draad in het schoolleven van elke dag. Het team werkt aan alle ‘cirkels van verbondenheid’: individueel (1) groep (2), respect voor voorwerpen en materialen (3), het geheel van multiculturaliteit, wijk en stad (4) en waarden en zingeving (5). Enkele voorbeelden van hoe de Europaschool de preventiepiramide toepast (volledige invulling vanaf blz. 5)

Niveau 0 - Rekening houden met de maatschappelijke context De school krijgt een aantal GOK-uren (Gelijke OnderwijsKansen) in functie van hun doelgroepleerlingen. Hiermee kan de school extra personeel inzetten. Het leerkrachtenteam is zoveel mogelijk multicultureel samengesteld. De school werkt samen met en kan rekenen op ondersteuning van het netwerk KolderbosKoldertof waarin alle initiatieven van buurt- en wijkwerking vertegenwoordigd zijn, o.a. de Opvoedingswinkel, de Cel Educatieve Projecten van de stad Genk, wijkontwikkeling, jeugdwerking, …

Niveau 1 - Werken aan een goede sfeer Heel wat activiteiten zorgen voor meer verbondenheid tussen kinderen onderling, tussen kinderen en, tussen leerkrachten en ouders en andere betrokkenen uit de directe schoolomgeving. Een greep uit het aanbod: aan huis ontbijten met de ganse klas, verjaardagen vieren, samen jumpen, een vrouwenfeest, forummomenten rond kunst en muziek, …

Niveau 2 - De draagkracht verstevigen Circus Kiekeboe is een leesbevorderingsproject voor kleuters. In de thuistaal krijgen zij een dvd of video mee, aansluitend bij het thema waarmee in de klas zal gewerkt worden. Vooraf krijgen de ouders in een groepssessie op school informatie en tips over wat ze samen met hun kinderen kunnen doen. Achteraf volgt een groepsbespreking met ouders. De school bereikt hiermee 90% van de ouders. Bij ‘Overstap’ nodigt de school mama’s en papa’s uit van het 1ste leerjaar. Om de drie weken komen ouders naar de klas en krijgen materialen mee waarmee ze thuis samen met hun kind kunnen werken. Intussen krijgen ook de leerkrachten ondersteuning. In de 3de kleuterklas loopt een gelijkaardig project, ‘Basisstap’ genoemd, waar ouders al kennis maken met de werkwijze en aanpak van het 1ste leerjaar.


=

5

Niveau 3 - Een welbepaald probleem vermijden/voorkomen Het Smiley-project is een succesvolle manier om kinderen te laten nadenken over hun omgang met elkaar. Vanuit de visie “Pesten, dat kan niet!” evalueert de klas zichzelf dagelijks. Heeft men het goed gedaan, verdient de klas een gele smiley, zoniet een blauwe. Die smileys worden goed zichtbaar opgehangen. Kinderen zijn hierin zeer eerlijk. De klas die aan het eind van het schooljaar de meeste gele smileys heeft, krijgt een extra klasuitstap.

Niveau 4 - Problemen aanpakken De Europaschool beschikt over een snoezelruimte. Snoezelen moet het welbevinden bevorderen van kinderen met stress. Juf Elly heeft zich gespecialiseerd in de begeleiding van deze kinderen. De kinderen die hiervoor in aanmerking komen worden geselecteerd in de klas. Dit bespreekt men met de ouders en men stelt een soort ‘contractje’ op, bijvoorbeeld over slapen, straffen en belonen.


=

6

WOS – een praktijkvoorbeeld - Europaschool uit Genk

WOS-school - School van Verbondenheid - Brede school Situering van de school De Europaschool is een basisschool in de Genkse wijk Kolderbos met 311 kinderen. Het overgrote deel van de leerlingen is van anderstalige (niet-vlaamse) herkomst, hoofdzakelijk Turks, maar ook Marokkaans, Oost-Europese, Afrikaans, Pools en Italiaans. Anderstalige nieuwkomers uit nieuwe migratielanden, maar ook veel Turkse kinderen komen uit eerste generatie-migrantie-gezinnen waar thuistaal de eigen moedertaal is. Kolderbos is gekend als een “transit”wijk, hoofdzakelijk appartementen. Er wonen veel jonge – vaak grote – gezinnen die verhuizen als kinderen de tienerleeftijd bereiken én als zij over de financiële mogelijkheden bezitten een grotere woning buiten de wijk te betrekken. Voor de school heeft dit tot gevolg dat zij steeds een heel grote kleutergroep hebben. Op dit ogenblik telt 158 kleuters en 153 lagere schoolkinderen.

WOS-school De Europaschool is één van de scholen die meegewerkt heeft aan het voor- en ontwikkelingstraject van de werkmap Welbevinden op School. Door hun werking zijn zij een WOS-school “avant la lettre”. Dit zal ook blijken uit de invulling van de preventiepiramide. Verbondenheid, welbevinden en betrokkenheid zijn sleutelwoorden binnen hun visie van school maken binnen de gegeven ….

School van verbondenheid Verbondenheid is een attitude in de Europaschool, een rode draad in het schoolleven van elke dag. Alle teamleden werken aan alle cirkels van verbondenheid: van individuele (1) tot groepsmatige (2), respect voor voorwerpen en materialen (3), het ruimere geheel van multiculturaliteit, wijk en stad (4) tot waarden en zingeving (5). Dit nemen zij mee in het dagelijkse werken met de kinderen – al dan niet vertaald in methodieken - maar ook in hun activiteiten voor en met ouders van hun leerlingen. Niet alleen naar de kinderen toe, ook met ouders werkt men aan deze verbondenheid en het de basis van de teamwerking. Onder meer interactie tussen ouders en kinderen is prioritair. Het welbevinden van kinderen en ouders staat centraal. Alle communicatie en activiteiten in dit kader vertrekken vanuit het belang van het kind.


=

7

DE BAND M ET:

1 . z ic h z e lf

2 . d e a n d e r(e n )

3. voorw erpen , m a t e r ia le n

4. d e groep , 5 . h e t le v e n s g e h e e l, d e s a m e n le v in g , d e n a t u u r ( lij k e ) d e c u lt u ( u ) r ( e n ) k r in g lo o p

Brede school – Kolderbos Koldertof Vijf jaar geleden slaagde de Europaschool er in – via een onderzoeksopdracht van hogeschoolstudenten sociaalagogisch werk – alle organisaties actief in de wijk rond de tafel te brengen om een netwerk uit te bouwen rond de aanpak van een positiever leefklimaat in de wijk. Onder de vleugels van de Genkse Cel Educatieve Projecten kreeg dit netwerk gestalte en slaagde het netwerk “Kolderbos-Koldertof” erin – samen met de school – heel wat activiteiten en acties op touw te zetten die alle bewoners ten goede komen . Zo werd en wordt nog steeds afstemming gezocht tussen het voorschools aanbod (0 2,5-jarigen), kinderen jeugdwerking, sport- en ander vrijetijdsaanbod en de buurt- en wijkwerking. De school blijft hierin een sleutelrol spelen omdat zij meer dan de rest het vertrouwen geniet van bewoners en ouders uit de wijk. Meer en meer maken andere actoren uit het netwerk gebruik van de accommodatie die de school te bieden heeft. De komst van “Brede school” – een initiatief van de ministers van onderwijs, jeugd en cultuur – biedt extra mogelijkheden aan de school om nog een stap verder te gaan in het kansen geven aan de kinderen van Kolderbos. Hierbij focust men o.a. extra op vrije tijd. Door deze werkingen mobiliseert men alle energiebronnen en betrokkenen om problemen in de wijk op te lossen en of te voorkomen. De Europaschool als buurt-accommodatie Recent biedt de Europaschool zijn lokalen – waaronder een sporthal – als ruimte voor buitenschoolse activiteiten. Enkele activiteiten: • Sporthal voor kinderen jeugdwerking van de wijk en voor wijkvoorstellingen vanuit Cultureel Centrum Genk (reguliere programmatie) • Speelplaats voor Schoolwij, project voor ouders met peuters en kleuters onder begeleiding (vervolg Speelwij voor 0 - 2,5-jarigen). Grotere kinderen kunnen op hetzelfde moment terecht in buurthuis voor kinderwerking. • Schoollokalen en sporthal voor Vrije Tijdsmarkt. mêçîáåÅá~~ä=píÉìåéìåí=låÇÉêïáàë=J=ïÉäÄÉîáåÇÉå=Ó=råáîÉêëáíÉáíëä~~å=N=JPRMM=e~ëëÉäíJ==MNN=OP=UO=QM=J===ïÉäÄÉîáåÇÉå]äáãÄìêÖKÄÉ=J=ïïKäáãÄìêÖKÄÉLïÉäÄÉîáåÇÉå= =

=

8

Plaats van initiatieven rond welbevinden binnen de niveaus van de preventiepiramide = = mêçÄäÉãÉå=~~åé~ââÉå========================================================================================Åìê~íáÉÑ=ïÉêâÉå= _áà=âáåÇÉêÉå= få=ÜÉí=íÉ~ã= _áà=çìÇÉêë= = = = = • ëåçÉòÉäÉå=EïÉÖåÉãÉå= • âä~ëJ~~åé~â=å~= • í~~ääÉë=îççê= ëíêÉëë=Äáà=âáåÇÉêÉåF= ëÅêÉÉåáåÖ= ~åÇÉêëí~äáÖÉ=çìÇÉêë= EáëãK=léÉå=ëÅÜççäF= • áåÇáîáÇìÉäÉ== • jalJëÉäÉÅíáÉÑ=EãÉí= ì_LäçÖçéÉÇáëíF= • çìÇÉêÄÉÖÉäÉáÇáåÖ=î~å= ~~åé~ëëáåÖLÄÉÖÉäÉáÇáåÖ= Éå=âä~ëÖÉëéêÉâ=å~îK= ëåçÉòÉäâáåÇÉêÉå= • tÉâÉäáàâë=çîÉêäÉÖ=ì_=Éå= E~~åé~â=íÜìáëF= éêçÄäÉÉãÖÉÇê~Ö= òçêÖÅç∏êÇáå~íçêÉå= • ëóëíÉã~íáëÅÜÉ=çéîçäÖáåÖ= • • ëÉäÉÅíáÉÑ=çìÇÉêÅçåí~Åí= tÉâÉäáàâë=çîÉêäÉÖ= çåíïáââÉäáåÖ=çÑ=äÉÉêïáåëí= òçêÖÅç∏êÇáå~íçêÉå=ãÉí= • dêçÉáÉå=å~~ê= îá~=áåëíêìãÉåíÉå=Ehl_f= ëÅÜççäêáàéÜÉáÇ= áåÇáîáÇìÉäÉ=ÅçääÉÖ~Ûë= qsI=qîI=qî=hI=qçÉíÉêëI= EáåíÉêå=jalF=léã~âÉå= • ^~åïÉòáÖÜÉáÇëäáàëíÉå= `çåíê~Ä~ëF=silqI= î~å=ÉÉå=emI=_mj=çÑ=îq== î~å=çìÇÉêë=ÄáàÜçìÇÉå= ÑçìíÉå~å~åäóëÉ= • tÉêâÖêçÉé=ÖêçÉáÉå=å~~ê= çã=+~ÑïÉòáÖÉÒ=çìÇÉêë= • ÄÉÉêíàÉëãÉíÜçÇÉ=î~å= ëÅÜççäêáàéÜÉáÇ=áëãK=ì_= íÜìáë=íÉ=ÄÉòçÉâÉå=áÑîK= jÉáÅÜÉåÄ~ìã= îÉêÜçÖÉå=î~å= • dlh= EîÉêãáåÇÉêÉå=~~åÇ~ÅÜíëJ= • ÄÉíêçââÉåÜÉáÇ=Äáà= ëÜ~ÇçïáåÖ=EîçäÖÉå=î~å= Éå= çåíïáââÉäáåÖ=î~å=ÉáÖÉå= äÉÉêäáåÖ=Çççê=äÉÉêâê~ÅÜí= ÅçåÅÉåíê~íáÉéêçÄäÉãÉåF= âáåÇ= ÉÉå=Ö~åëÉ=Ç~ÖF=çã= • +qçã~íáëÒ=äìáëíÉêíê~áåáåÖ= = éêçÄäÉÉã~~åé~â=íÉ= áëãK=sòïK=^íä~åíáë= Éî~äìÉêÉå= • léã~âÉå=î~å=ÉÉå=emI= • = _mj=çÑ=îq== = = = = = bÉå=ïÉäÄÉé~~äÇ=éêçÄäÉÉã=EéÉëíÉåI=~ÖêÉëëáÉÑ=ÖÉÇê~Ö=ÁKKF=îÉêãáàÇÉå=LîççêâçãÉå= =====================================================================================================================ëéÉÅáÑáÉâÉ=éêÉîÉåíáÉ= _áà=âáåÇÉêÉå= få=ÜÉí=íÉ~ã= _áà=çìÇÉêë= = = = = • pãáäÉóJéêçàÉÅí= • hä~ëJ~~åé~â=å~= • dêçÉáÉå=å~~ê= • ëÅêÉÉåáåÖ= ëÅÜççäêáàéÜÉáÇ== • háåÇJëÅêÉÉåáåÖ= • • oÉÖÉäë=Éå=~Ñëéê~âÉå=çé= • jçÉÇÉêÖêçÉéÉå= • s~ëíÉ=âä~ë~Ñëéê~âÉå= • ÇÉ=ëéÉÉäéä~~íë= • ^~åïÉòáÖÜÉáÇëäáàëíÉå= = • oÉÖÉäë=Éå=~Ñëéê~âÉå=çé= • ÜìáëÄÉòçÉâÉå= î~å=çìÇÉêë=ÄáàÜçìÇÉå= ÇÉ=ëéÉÉäéä~~íë= çã=+~ÑïÉòáÖÉÒ=çìÇÉêë= • låíëé~ååáåÖëçÉÑÉåáåÖÉå= • péçêíÅçãéÉíáíáÉ= íÜìáë=íÉ=ÄÉòçÉâÉå=áÑîK= Éå=óçÖ~JíÉÅÜåáÉâÉå= • gìãéÉå= îÉêÜçÖÉå=î~å= • tÉâÉäáàâë=çîÉêäÉÖ= • a~ããÉå=ãÉí=äáÅÜ~~ã= ÄÉíêçââÉåÜÉáÇ=Äáà= òçêÖÅç∏êÇáå~íçêÉå=ãÉí= • péÉäâçÑÑÉêë= çåíïáââÉäáåÖ=î~å=ÉáÖÉå= áåÇáîáÇìÉäÉ=ÅçääÉÖ~Ûë= • ëóëíÉã~íáëÅÜÉ=çéîçäÖáåÖ= âáåÇ= • dlh= çåíïáââÉäáåÖ=çÑ=äÉÉêïáåëí= • = îá~=áåëíêìãÉåíÉå=Ehl_f= qsI=qîI=qî=hI=qçÉíÉêëI= `çåíê~Ä~ëI=silqI= ÑçìíÉå~å~åäóëÉ==F= =

_ììêí=

_ììêí= sêáàÉ=íáàÇëã~êâí= péÉÉäïáà= pÅÜççäïáà=


=

9

aÉ=Çê~~Öâê~ÅÜí=îÉêëíÉîáÖÉå==========================================================================~äÖÉãÉåÉ=éêÉîÉåíáÉ ~äÖÉãÉåÉ=éêÉîÉåíáÉ== = _áà=âáåÇÉêÉå= få=ÜÉí=íÉ~ã= _áà=çìÇÉêë= = = = = • tÉêâÉå=êçåÇ=ÖÉîçÉäÉåë= • í~~äî~~êÇáÖÜÉáÇëJ • âçÑÑáÉJçÅÜíÉåÇÉå=ãÉí= • ãÉíÜçÇÉå== çéîçÉÇáåÖëíÜÉã~= • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • âáåÇJîçäÖJëóëíÉÉã= • å~ëÅÜçäáåÖ= • çéÉåJâä~ëJÇ~ÖÉå= • ïçÉåëÇ~ÖJÑêìáíÇ~Ö= • Éêî~êáåÖëÖÉêáÅÜí=ïÉêâÉå= • çìÇÉêÅçåí~Åí= • mçééÉåâ~ëíJéêçàÉÅí= ÇÉ • å~ëÅÜçäáåÖ=ëíÉìåéìåí= = • _~ëáëëí~é=EP =haqF= ëíÉ kqOLdlh= = • lîÉêëí~é=EN =äÉÉêà~~êF= • = = • áåîÉëíÉêÉå=áå= = = ëéÉÅá~äáëÉêÉå=î~å= = íÉ~ãäÉÇÉå== = • çîÉêÇê~ÅÜí=î~å= = ÇÉëâìåÇáÖÜÉáÇ=äÉÉêâê~ÅÜí= å~~ê=ÅçääÉÖ~Ûë== • êÉáë=qìêâáàÉ=ãÉí=íÉ~ã= • âÉêåíÉ~ãçîÉêäÉÖ= EÇáêÉÅíÉìê=H= òçêÖÅç∏êÇáå~íçêÉåF= • dlh= • O=äÉÉêâê~ÅÜíÉå=áå=N=âä~ë= • ÜçëéáíÉÉêÄÉìêíÉå=Äáà= ÅçääÉÖ~Ûë=çã= í~~äî~~êÇáÖÜÉáÇë~~å é~â=áå=îê~~Ö=íÉ= ëíÉääÉå=îá~=âáàâïáàòÉê== =ÖäçÄ~äÉ=âä~ë~~åé~â= íÉ=ÄÉâáàâÉå=îá~= ÅÜÉÅâäáëí= E~ÅíáÉéìåíÉå=ïÉêâÉå= ~~å=ÉÉå=òçêÖÄêÉÉÇ= Ä~ëáëãáäáÉìF= • ãçÖÉäáàâÜÉáÇ=íçí= ~~åÖÉîÉå=Éå= îÉêÇìáÇÉäáàâÉå=î~å= ïÉåëÉå=îççê= çåÇÉêëíÉìåáåÖ=Éå= å~îçêãáåÖ=Çççê=Éäâ= íÉ~ãäáÇ= • ãÉåáåÖ=Éå=ÄÉÜçÉÑíÉå=îá~= îê~ÖÉåäáàëí= • mçééÉåâ~ëíJéêçàÉÅí= = = = tÉêâÉå=~~å=ÉÉå=ÖçÉÇÉ=ëÑÉÉê===================================================================äÉÉÑâäáã~~íÄÉîçêÇÉêáåÖ äÉÉÑâäáã~~íÄÉîçêÇÉêáåÖ== = _áà=âáåÇÉêÉå= få=ÜÉí=íÉ~ã= _áà=çìÇÉêë= = = = = • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • ÅáêÅìë=háÉâÉÄçÉ= • • ~~å=Üìáë=çåíÄáàíÉå= • ÜìáëÄÉòçÉâÉå= • âçÑÑáÉJçÅÜíÉåÇÉå= • • Å~êå~î~äÑÉÉëí= • ~~å=Üìáë=çåíÄáàíÉå=ãÉí=ÇÉ= • ëÅÜççäÑÉÉëíÉå= ÇÉ âä~ë= • • S =äÉÉêà~~ê=îÉêâáÉòáåÖÉå= • çéÉåÇÉìêÇ~ÖÉå= Éå=îççêëíÉääÉå=îççê= • îêçìïÉåÑÉÉëí= • • îêçìïÉåÑÉÉëí= ëÅÜççäïÉêâáåÖ= • Å~êå~î~ä= • Å~êå~î~ä= • à~~êäáàâëÉ=Äçëâä~ëëÉå=çÑ= • âä~ëáåêáÅÜíáåÖ= • éççêíÅçåí~Åí=Eã≠í= ÄçÉêÇÉêáàâä~ëëÉå= • dlh= äÉÉêâê~ÅÜíÉåF= • âêáåÖÖÉëéêÉââÉå= • sÉêà~~êÇ~ÖÉå=îáÉêÉå= • çìÇÉêë=áå=ò~~ä=Eî~å= • âä~ëéçééÉå=gìäÉë=Éå= UìPM=íçí=UìQRF= • qÉ~ãÄìáäáÇáåÖ= mçãéçã= ÄäçíÉ=îçÉíÉåíçÅÜí= • îÉêà~~êÇ~ÖÉå=îáÉêÉå= êÉáë=å~~ê=qìêâáàÉ= • ïçÉåëÇ~Ö=Ó=ÑêìáíÇ~Ö= ë~ãÉå=ëéçêíÉå=

_ììêí= _áÄ~ÄçÉâ= EîççêäÉÉëéêçàÉÅí=ãÉí= ìáíÄêÉáÇáåÖë~ÅíáîáíÉáí= ÄÉÖÉäÉáÇ=Çççê=`bmF= péÉÉäïáà=EÄÉÖÉäÉáÇ=Çççê= háåÇ=Éå=dÉòáåF= pÅÜççäïáà=

_ììêí= _áÄ~ÄçÉâ= cçêìããçãÉåíÉå= âìåëíLãìòáÉâ= sêáàÉ=íáàÇëã~êâí= pÅÜççäïáà=


=

10

• • • • •

àìãéÉå= ëéçêíÅçãéÉíáíáÉ= çìÇÉêÉ=ãÉáëàÉë=ëéÉäÉå= ãÉí=âäÉìíÉêë= mçééÉåâ~ëíJéêçàÉÅí= éêçàÉÅíÉåW=säÉÖÉäI= `çãÉåáìëI=äÉÉëéêçàÉÅíI= âìåëí=

• •

ãÉåáåÖ=Éå=ÄÉÜçÉÑíÉå=îá~= îê~ÖÉåäáàëí= Éî~äì~íáÉ=ëÅÜççääÉáÇáåÖ= Çççê=íÉ~ãäÉÇÉå=

= =

= = = aÉ=EÄêÉÇÉF=ã~~íëÅÜ~ééÉäáàâÉ=ÅçåíÉñí=ÚîÉêêÉâÉåÉåÛ= = _áà=âáåÇÉêÉå= få=ÜÉí=íÉ~ã= = = = • dlhJìêÉå= • dlhJìêÉå=Çççê= • ÇçÉäÖêçÉéäÉÉêäáåÖÉå= = • jìäíáÅìäíìêÉäÉ= ë~ãÉåëíÉääáåÖ= • hÉìòÉ=ë~ãÉåëíÉääáåÖ= ëÅÜççäâáåÇÉêÉå= íÉ~ã=áÑîK=ÇçÉäéìÄäáÉâ= = EçK~K=qìêâëÉ=äÉÉêâê~ÅÜíÉåF== = • låÇÉêëíÉìåáåÖ= = çéîçÉÇáåÖëïáåâÉä= = = =

_áà=çìÇÉêë= dlhJìêÉå=

_ììêí= = • •

kÉíïÉêâ=hçäÇÉêÄçëJ hçäÇÉêíçÑ= ^~åÄçÇ=`bm=E`Éä= bÇìÅ~íáÉîÉ=mêçàÉÅíÉå= pí~Ç=dÉåâF=ÉK~K= _áÄ~ÄçÉâ= péÉÉäïáà=

=

VERDUIDELIJKING Circus Kiekeboe Is een leesbevorderingsproject voor kleuters in samenwerking met de ouders. Doelstellingen naar 'Taal' en 'Leesbevordering' Stimuleren van voorlezen en vertellen bij ouders Interactie stimuleren tussen ouders en kinderen Intensifiëren van het contact tussen school en ouders waardoor ouders meer communicatiekansen en dus ook taalvaardigheidsstimuli krijgen. Het vergroot ook de betrokkenheid van de ouders op de leef- en belevingswereld van het kind. Stimuleren van leesbevordering in de klas. Stimuleren van taalvaardigheidsontwikkeling (moedertaal & Nederlands). Stimuleren van taalbeschouwing Stimuleren van positieve attitude t.a.v. meertaligheid. Binnen het project 'Circus Kiekeboe gaan de activiteiten thuis (ouderactiviteiten) vooraf aan wat er op school gebeurt. Activiteiten thuis : in eigen taal (thuistaal) krijgen de ouders dvd of video en prentenboeken mee aanlsuitend bij het thema waarin de komende weken in de klas zal gewerkt worden. Ze kijken samen naar de afleveringen van 'Circus Kiekeboe' + lezen voor uit prentenboeken aansluitend bij de afleveringen op video. Tijdens ouderbijeenkomsten – één per thema (totaal 4) – krijgen de ouders op school in een groepssessie informatie en tips over wat ze vooraf, tijdens en na het samen kijken met hun kinderen kunnen doen. Achteraf volgt na een bespreking over hun ervaringen in een groepsgesprek met ouders. Met Circus Kiekeboe bereikt de school 90% van de ouders (via inschrijfstrook en huisbezoeken) van kleuters uit de tweede kleuterklas (4-jarigen).


=

11

Basisstap Basisstap is de voorloper van 'Overstap' en gaat door in mei. Hiervoor nodigt de school mama’s en papa’s uit van de 3de kindertuin. Deze ouders krijgen de gelegenheid activiteiten bij te wonen in het 1ste leerjaar om zo kennis te maken met de aanpak in het 1ste leerjaar. Tijdens een ouderbijeenkomst ervaren ouders de werking van overstap (huiswerkbegeleiding) door enkele thema's van 'Basisstap' uit te voeren. Ouders van de 3de kleuterklas krijgen de gelegenheid om thuis samen met hun kleuter rond een thema oefeningen uit te voeren en verhalen voor te lezen. Dezelfde aanpak en doelstellingen van 'Basisstap'.

Overstap Hiervoor nodigt de school mama’s en papa’s uit van het 1ste leerjaar. Om de drie weken komen ouders naar de klas. Ouders krijgen materialen mee, gekoppeld aan veilig leren lezen, waar ze thuis samen met hun kind mee aan de slag kunnen. Bedoeling is dat er interactie ontstaat tussen ouders en kinderen en tegelijkertijd is het een in oefening van de reeds geleerde woorden. Het is vorm van huiswerkbegeleiding. Tegelijkertijd kunnen ouders ook terecht met hun zorg bij de juf of meester.

Groeien naar schoolrijpheid Hiervoor nodigt de school ouders van kinderen met problemen uit de 3de kleutertuin uit. Juf Fatma bespreekt problemen moet ouders en oefent een aantal vaardigheden in groep.

Open-klas-dagen Ouders worden per groepjes van 3 tot 4 uitgenodigd in de klas met de bedoeling het belang van onderwijs te laten ervaren. In het lager onderwijs wonen ze 1 lesuur taal en 1 lesuur rekenen bij. Hierna volgt een groepsgesprek met de klasleerkracht van 1 uur.

Snoezelen en relaxatie De Europaschool beschikt over een snoezelruimte. Snoezelen moet het welbevinden bevorderen van kinderen met stress. Juf Elly heeft zich gespecialiseerd in de begeleiding van deze kinderen. De kinderen die hiervoor in aanmerking komen worden geselecteerd via de klasscreening. Dit bespreekt men met de ouders en stelt een soort contractje op, bvb. over slapen, straffen en belonen. De opvoedingswinkel biedt hiervoor de gewenste ondersteuning. Algemene yoga- en relaxatietechnieken kunnen ook door collega’s in de klas gevraagd worden of doorgegeven aan collega’s.


=

12

Smiley-project Sinds enkele jaren is dit een succesvolle manier om kinderen zelf en samen te laten nadenken over hun omgang met elkaar. Vanuit de visie “Pesten, dat kan niet!” evalueert de klas dagelijks zichzelf. Heeft men het goed gedaan verdient de klas een gele smiley, indien niet een blauwe. Deze smileys worden opgehangen op een zichtbare plaats. Kinderen blijken hierin zeer eerlijk te zijn. De klas die aan het eind van het schooljaar de meeste gele smileys heeft verdient een extra klas-uitstap.

De 'Tomatis' luistertraining Dit is een audio-psycho phonologische methode die toegepast wordt in de kleuterklassen (2de en 3de kleuterklas). Kleuters luisteren gedurende 50 minuten per dag naar gefilterde Mozartmuziek via speciale hoofdtelefoons met een beengeleiding. Dit werkt preventief naar de behandeling van leerstoornissen toe en is ook zeer goed om de aandacht en concentratie van kleuters te bevorderen. Door deze training toe te passen ervaren wij een hogere betrokkenheid en een betere concentratie van de kleuters tijdens kringactiviteiten. Wij krijgen voor dit project ondersteuning en begeleiding van VZW Atlantis v. Sint- Truiden.

'Poppenkast' project Leerkrachten verdiepen zich in het uitwerken en uitvoeren van poppenspelen naar het voorbeeld van VZW 'Alles loopt op rolletjes'.... dit sluit aan bij het blijvend professionaliseren van leerkrachten. We hadden vorig schooljaar 3 voorstellingen ( één voor elk leeftijdsniveau van de kleuters) door 'Alles loopt op rolletjes' op een dag gepland met een drieledig doel. - Kleuters de gelegenheid geven om te genieten van een zeer goed poppenspel (met een perfecte toepassing van de taalvaardigheidsprincipes). - Leerkrachten stimuleren in 'het poppenkast spelen' en hun leuke voorbeelden aanreiken van goed poppenspel. - Ouders stimuleren om meer deel te nemen aan theatervoorstellingen. We hadden natuurlijk de ouders die dag uitgenodigd om per leeftijdsgroep samen met hun kleuters te komen kijken naar de voorstellingen. Volgende week komt vzw 'Alles loopt op rolletjes' een navorming geven voor de kleuterleidsters.

Moedergroepen


=

13

De Moedergroepen die elke dinsdag onder leiding van Fatma (onze Turkse kleuterleidster) doorgaan zijn al naargelang de thema's waarrond gepraat of gewerkt wordt bestemd voor moeders van 1ste, 2de of 3de kleuterklas. Voor de werkgroep 'Groeien naar schoolrijpheid' voor ouders van leerlingen met problemen van de 3de kleuterklas krijgt Fatma ondersteuning van het CLB.

Meten van ontwikkeling en leerwinst Wij hanteren ook de nodige instrumenten (toetsen ; KOBI TV,TAL, TAL K , Toeters, Contrabas) om op een systematische wijze de ontwikkeling of leerwinst van de leerlingen te volgen. Vroeger nam het CLB deze toetsen af, nu neem ik deze toetsen zelf af in de kleuterafdeling. VLOT: volgsysteem taalvaardigheid Lager onderwijs. Foutenanalyse: opvolgen van leerwinst. Afhankelijk van de problemen wordt er een HP: handelingsplan, BPM: bijzondere pedagogische maatregelen of ALT: aangepast leertraject opgemaakt.

Aanwezigheidslijsten ouders en huisbezoeken We houden aanwezigheidslijsten bij van de deelname van ouders aan de activiteiten die we organiseren ( koffie-ochtenden, open-klas-dagen,...) om een duidelijk beeld te krijgen van de ouders die we zelden of nooit bereiken. Door huisbezoeken te doen bij deze ouders willen we hun betrokkenheid i.v.m. de ontwikkeling van hun kind vergroten.

Hospiteerbeurten binnen het team We organiseren ook hospiteerbeurten bij de collega's en stellen zo onze werking in vraag. We volgen dan de lessen bij elkaar en stellen zo onze taalvaardigheidsaanpak in vraag. Aan de hand van een kijkwijzer gaan we na of de taalvaardigheidsprincipes voldoende aan bod komen. Ook de globale klasaanpak (actiepunten Laevers /werken aan een zorgbreed basismilieu ) wordt dan aan de hand van een checklist kritisch bekeken.

Shadowing Door 'Shadowing' lichten we onze aanpak door om maatregelen te kunnen nemen tot verbetering. Een leerling wordt door een leerkracht gedurende een dag gevolgd, de aanpak i.v.m. problemen wordt grondig in vraag gesteld, er wordt over nagedacht (zelfevaluatie).

Beertjes van Meichenbaum


=

14

Ook de 'Beertjesmethode' van Meichenbaum wordt gehanteerd om de aandachts- en concentratieproblemen te verminderen.

Taalvaardigheid Activiteiten uit 'Taal- Materiaal', 'Taal-verhaal', 'Taal- Centraal' , 'Dag Jules', Schatkist Instap, De Nieuwe Schatkist,... zijn opgenomen in de jaarplanningen van de kleuterleidsters om op deze manier goed taalvaardigheidsonderwijs te geven. In het lager onderwijs hanteren we ‘Tomentaal’; een taalvaardigheidsmethode. De principes van TV worden in alle lessen toegepast.

Functionering, evaluatie en behoeften van alle teamleden Leerkrachten krijgen de gelegenheid via het invullen van vragenlijsten hun mening en behoeften kenbaar te maken (o.m. evaluatie van de schoolleiding). Leerkrachten krijgen de gelegenheid om te verduidelijken rond welke onderwerpen zij ondersteuning of navorming wensen.

foto onderwijsbeurs 2008


=

15

ramses en ik zijn goede vrienden wij kunnen samen heel goed voetballen ramses en ik zijn dikke dikke vrienden Said, 8 jaar =

= = = Dit artikel kwam tot stand via bespreking op krokusvakantiedinsdag 5 februari 2008 met Thea Pipeleers, zorgcoördinator kleuters en Moniek Wijnants, zorgcoördinator lager van de Europaschool, CEGO - begeleider: Els Herbots (opdracht o.a. WOS en Brede School), WOS-coördinator Provinciaal Steunpunt Onderwijs welbevinden: ielde Van der Sypt en team-verantwoordelijke onderwijs LOGO’s Limburg Kristien Kerkhofs

Informatie Provinciaal Steunpunt Onderwijs - welbevinden Universiteitslaan 1 3500 Hasselt tel. 011 23 82 40 fax 011 23 82 88 e-mail : [email protected] contactpersoon: ielde Van der Sypt

www.limburg.be/welbevinden


=

16

Preventie zorgt voor een goed gevoel op school

Recommend Documents