N° 20
Nummer 2/2008
Sauter
Facts Reiken naar de zon en de sterren van de hemel plukken: SAUTER in het dromenland van de astronomen. Een uitstekend klimaat voor ’s werelds grootste en meest waardevolle telescoop.
Meteoroloog op het web: internet als middel om energieverspilling te voorkomen. Wie anticipeert, reageert snel en correct.
Spanje neemt klimaat bescherming serieus.
Er wordt massaal om herwinbare energie gevraagd.
Het SAUTER relatiemagazine
InHOUD
4 Reiken naar de zon en de sterren van de hemel plukken: SAUTER in het dromenland van de astronomen. Een uitstekend klimaat voor ’s werelds
Editorial
14 Meer dan 239 meter licht
Honderd procent in het ideale geval: Een zo hoog mogelijk aandeel van herwinbare energie is bij planning en gebruik van gebouwen een doel met grotere prioriteit. Dat brengt complexe en nieuwe uit dagingen met zich mee voor de gebouwautomatisering en het gebouwmanagement. SAUTER levert met zijn producten, systemen en dienstverlening een wezenlijke bijdrage om energie uit elke bron efficiënt en flexibel te gebruiken.
en lichtinval. SAUTER Facility Management krijgt een echte highlight: de HighLight Munich Business Towers.
grootste en meeste waardevolle tele scoop.
17 Expertise uit Duitsland beschikbaar voor de gehele SAUTER-groep.
6 Handelen in plaats van wachten zodat het gebouw niet een duur
Facility Management voorhanden bin nen de SAUTER-groep.
fossiel wordt. Continu energiemanagement is de sleu tel naar de toekomst.
18 India wordt groener. SAUTER is mede-oprichter van het Indian Green Building Council.
8 Meteoroloog op het web: internet als middel om energieverspilling te voorkomen. Wie anticipeert, reageert snel en correct. 10 De zon spaart energie in drie vulkanen.
19 Spanje neemt
Tel. +41 61 695 55 55, Fax +41 61 695 55 10
In een volgende ontwikkelingsstap zullen
dige functie van verlichting, klimaatregeling
Zonne-energie wint terrein in Spanje.
balansopstelling van alle in- en uitgangs
en energiewinning vervullen.
22 Waar elke minuut telt: Gezond
veranderde gebruiksbehoeftes aangepast
Efficiënt gewonnen, efficiënt gebruikt.
kunnen worden. Bovendien wordt zijn ener
Vandaag de dag is SAUTER als geen ander
gievoorziening, afhankelijk van uitwendige
in staat om alle energierelevante systemen
parameters, automatisch aangepast en ge
van een gebouw te besturen en te verbin
optimaliseerd tussen fossiele en herwinbare
den. Het nieuwe modulaire systeem SAUTER
energiebronnen.
EY-modulo is speciaal op de nieuwe eisen
grootheden. Het moet op elk moment aan
SAUTER Ibérica begeleidt het ‘Duur
procent energiebesparing te realiseren.
afgestemd en levert uitgebreidere mogelijk
een dienstverlening met toekomst.
Im Surinam 55, CH-4016 Basel
niek van Sauter geoptimaliseerd worden.
elementen dienen en daarmee de drievou
begin af aan en helpt om bijna 25
Contact: SAUTER HeadOffice,
kan niet meer als statische, maar moet als
de dag onderworpen aan een permanente
onder één dak brengt.
SAUTER FACTS, het relatiemagazine van Fr. Sauter AG.
siele energie kunnen met nieuwe regeltech
Het gebruiken van een gebouw is vandaag
20 Grote vraag maar kennis.
zame Ziekenhuis’ in Fuenlabrada van
Colofon
Zonne-energie, warmtepompenergie en fos
ger niet maar onveranderd bestaan. Het
variabele vensters zelf als fotovoltaïsche
energie gevraagd.
ken en handelen veel interesses Facility Management:
elementen vangen de zonne-energie op.
bouwd, blijft het in tegenstelling tot vroe
schouwd worden.
Er wordt massaal om herwinbare
heidszorg met energie-efficiëntie. 12 Hoe men met ondernemend den
en koelen. Zonnepanelen en fotovoltaïsche
stante grootheid beschouwd. Eenmaal ge
dynamische, veranderbare constructie be
klimaatbescherming serieus.
Zonnepanelen op de Balcons de Velchée.
Een gebouw wordt steeds minder als con
Een integrale aanpak
heden in integratie en gebruiksefficiëntie.
met alle vakgebieden.
Bovendien is het gebruik van meteogege
Steeds meer bepaalt het op de totaliteit ge
vens een belangrijke efficiëntiefactor voor
richt denken het succes van energiebespa
de proactieve systeembesturing geworden.
ring in gebouwen door alle verantwoorde
Wanneer het doel is efficiënter gebruik te maken van energie, neemt Sauter een leidende rol.
lijken, van de architecten tot de installateur.
Met onze producten, systemen en vooral
Energie-efficiëntie begint al bij het ontwerp
met onze dienstverlening zoals het omvang
en strekt zich uit van de gevel tot de afzon
rijke Facility Management ¬slaan we een
derlijke ruimte.
belangrijke brug tussen energiewinning en energiegebruik. Daarmee verzekeren we
Juist de betekenis van de gevel voor de
ons van alle mogelijkheden, om conventi
Verantwoordelijk voor de inhoud: Rudolf Maier
energievoorziening heeft, parallel met het
onele en ook herwinbare energie in elke
Layout: Dongowski & Simon GmbH, Stuttgart/KUP, Ebikon
ontsluiten van herwinbare energieën, tot
denkbare vorm of combinatie voor een
een nieuwe oriëntering in de architectuur
ecologisch en economisch geoptimaliseerd
geleid. Door speciale, plaatselijk gediffe
gebouwbeheer bruikbaar te maken.
Internet: www.sauter-controls.com
SAUTER FACTS verschijnt in het Duits, Engels, Frans, Nederlands, Italiaans en Spaans Overname met bronvermelding is toegestaan. Meer exemplaren kunnen bij Sauter Nederland worden aangevraagd. Distributie in Nederland door Sauter Building Control Nederland B.V.,
Bertram Schmitz, CEO van Fr.Sauter AG en de SAUTER-groep
rentieerde gevelarchitectuur en - uitrusting worden zonne-energie, luchtstroming en
Bertram Schmitz
-temperatuur gebruikt voor het verwarmen
Gyroscoopweg 144-A, 1042 AZ Amsterdam, Postbus 20613, 1001 NP Amsterdam. Telefoon 020 587 6700, Fax 020 587 6769 E-mail:
[email protected], Internet: www.sauter-controls.com
Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20
OBJECT CHILI
Het Chileense Andesgebergte is een buitengewoon gunstig terrein voor de observerende astronomie en een evenzo buitengewone tele scoop: de Very Large Telescope (VLT). De VLT is op de berg Cerro Paranal op 2635 meter hoogte te vinden en is wereldwijd het grootste instrument in zijn soort. Om zijn nauwelijks voor te stellen gezichts vermogen – vier miljard keer meer dan het menselijk oog –, maximaal te benutten, is een constant klimaat in de sterrenwacht van groot belang. Zo werd Sauter een kleine, maar belangrijke schakel in het astronomisch onderzoek.
Clemente Chappuzeau, bedrijfsleider Climatrol
Het onderzoek naar hemellichamen fasci
citeit verdeeld is over vier, telkens met een
veonderdeelservice Sauter’s Chileense vesti
neert mensen al eeuwen. De astronomie
spiegel van 8,20 m doorsnede uitgeruste,
ging Climatrol, onder leiding van Clemente
kan vermoedelijk worden aangeduid als de
telescoopeenheden. Ze worden aangevuld
Chappuzeau resp. de opvolger Proyectos
oudste wetenschap. Omdat ze op obser
met drie kleinere mobiele telescopen van
de Climatización Ltda., verantwoordelijk.
vering is gebaseerd, worden de middelen
1,80 m doorsnede. De instrumenten zijn zo
Hierbij wordt zonder uitzondering naar per
daarvoor steeds verder ontwikkeld en wordt
gebouwd, dat de stralen van alle stations
fectie gestreefd. Want ook op haar eigen
voortdurend gezocht naar de meteorolo
gebundeld worden. Dat resulteert in een
terrein wil SAUTER graag de sterren van de
gisch en klimatologisch beste omstandighe
observeringsinstrument met een spiegel van
hemel plukken.
den voor sterrenwachtstations.
200 m doorsnede.
Zeer gewild bij astronomen.
Wat heeft dat allemaal
Ook de ESO, de Europese Zuidelijke Ster
met SAUTER te maken?
renwacht, was intensief op zoek in het zui
Het toverwoord luidt vertrouwen. Vertrou
delijk halfrond. Op de bergen Cerro Paranal
wen in de kwaliteit van de techniek en de
Voor een duidelijke blik in de
en La Silla, waar de luchtstroming buitenge
betrouwbaarheid van ervaren projectlei
ruimte – hier regelt en bestuurt
Reiken naar de zon en de sterren van de hemel plukken: SAUTER in het dromenland van de astronomen.
woon droog en rustig is, vond ze uiteinde
ders. Zo zorgt SAUTER er dan voor, dat in
SAUTER:
lijk de locatie voor twee sterrenwachten met
talrijke telescopen van ESO, waaronder de
de meest waardevolle telescopen. Het gaat
VLT, een langdurende temperatuurstabiliteit
La Silla
vermoedelijk om het meest gewilde reisdoel
wordt gegarandeerd. Dat is noodzakelijk,
New Technology Telescope (NTT):
onder de astronomen. Dat wordt onder
omdat de materiaalconstantie en daarmee
Automatiseringsstation, stand alone, ca.
schreven door het aantal observatieaanvra
de meet- en observeringsnauwkeurigheid
80 datapunten
gen, dat tot vier keer hoger is dan dat het
van de temperatuur in de telescoop afhanke
Telescoop 3.6 met project HARPS (voor
Een uitstekend klimaat voor ’s werelds grootste en meeste waardevolle telescoop.
qua tijd überhaupt mogelijk zou zijn in de
lijk is. Met een nauwkeurigheid van ±0,1°C
het ontdekken van nieuwe planeten in
hoog gelegen Chileense woestijn.
regelen en besturen automatiseringsstations
andere sterrenstelsels): Automatiserings
van SAUTER op de La Silla en Cerro Pa
station, stand alone, met 25 datapunten
De lange weg naar het reuzenoog.
ranal, sterrenwachtstations met de meest
Met de VLT begon een nieuw hoofdstuk in
uiteenlopende uitrusting en van de meest
Cerro Paranal
de astronomie. Het was een technologische
uiteenlopende generaties. Met de besturing
Vier «Very Large Telescopes» (VLT):
en ook een financiële uitdaging. Alleen al
en bewaking van verschillende pompen en
Met elk 5 automatiseringsstations
de besluitvorming nam tien jaar in beslag.
ventilatoren wordt een identieke constantie
en ca. 150 datapunten per station,
En zeer lang ook, droomden de gepassio
qua vochtigheid en waterdruk bereikt.
verbonden met een extern systeem
H.H.Heyer/ESO
neerde astronomen van het ‘reuzenoog in
Sauter Facts N° 20
(substation van ESO)
het heelal’. Maar omdat de spiegel van een
Internationale betrokkenheid
Visible & Infrared Survey Telescope
telescoop niet te zwaar mag zijn, omdat
De sterrenwachten ontwikkelen zich verder.
for Astronomy (VISTA): 3 modulaire
het anders beschadigd zou worden door
Nu al zorgt SAUTER voor een waardebe
automatiseringsstations met ca. 100
zijn eigen gewicht, stuitte men steeds weer
houdend klimaat in vier verschillende tele
datapunten
op technische grenzen. Tot nu bij de VLT.
scoopeenheden, de vijfde is in aanbouw.
VLT Survey Telescope (momenteel in ont
Terwijl SAUTER Italië met de engineering
wikkeling): 3 modulaire automatiseringssta
De technologische bijzonderheid van de
en de uitrusting belast werd, zijn voor de
tions, ca. 80 datapunten, verbonden met
VLT ligt in het feit, dat zijn lichtinvangcapa
inbedrijfname, het onderhoud en de reser
een extern systeem (substation van ESO)
Sauter Facts N° 20
ENERGIE-EFFICIËNTIE
EN 15232 is sinds 2007 van kracht als
Drie steunpilaren van
eerste norm, die energie-efficiëntie vanuit
het energiemanagement
het perspectief van gebouwautomatisering bekijkt. Ze laat de invloed van de verschil
Om de energie-efficiëntie blijvend te
lende regeltechnische functies, van de ge
verhogen, zijn drie factoren doorslag
bouwautomatisering en van het gehele ge
gevend:
bouwmanagement op de energie-efficiëntie
Dr. Felix Gassmann, bedrijfsleider Sauter Building Control Schweiz AG
zien. Vanuit deze beschouwing komen de
Centralisering van alle energierele
procedures over de definitie van de mini
vantie informatie:
male eisen voort, die in de gebouwen van
Voorwaarde daarvoor is de verbinding
verschillende complexiteit en met verschil
van alle energieverbruikers en energie
lende gebruikersprofielen vervuld moeten
bronnen. Alleen op deze manier wordt
worden.
het mogelijk om verbruikers en bronnen optimaal op elkaar af te stemmen. Door
De kosten van onroerend goed worden
Blijvende behoefte aan energiema
de centralisering van alle meetwaarden
in toenemende mate door het beheer be
nagement en energieadvies.
op een computer kan de exploitant het to
paald, terwijl de bouwinvestering in verge
De genoemde normen hebben een belang
tale energieverbruik in één oogopslag be
lijking daarbij aan gewicht verliest. Bij ver
rijke invloed op de ontwerpfase. Maar,
kijken en daaruit maatregelen afleiden.
der stijgende energieprijzen is het behalen
minder op het actieve energiemanagement.
van de hoogstmogelijke energie-efficiëntie
Voor de exploitant van het gebouw blijft er
Planning van de energiereductie:
onbetwist van primair belang. Niet alleen
nog een grote behoefte aan strategieën voor
De energiemanager stelt doelen voor de
wat betreft de kosten, maar ook wat betreft
de praktische omzetting van een amortiseer
energiereductie op over een tijdsbestek
de CO2-uitstoot.
baar energiemanagement op korte tot mid
van bijvoorbeeld vijf jaar met het ambi
dellange termijn. Hier zijn niet alleen theo
tieuze streven van 20 procent per jaar,
Handelen in plaats van wachten zodat het gebouw niet een duur fossiel wordt.
Regelingen en tools
retische bewijs- en berekeningsprocedures
afhankelijk van de soort en toestand van
voor de omzetting.
nodig, maar gebouwmanagementsystemen
het onroerend goed. Daaruit worden
Al in 2002 – in aansluiting op het Kyoto-
met voortdurende intelligente energiemeting
de noodzakelijke maatregelen en de
protocol – werd in Europese studies vast
en geconsolideerde energiereporting.
daarvoor nodige investeringsbehoefde
Continu energiemanagement is de sleutel naar de toekomst.
ca. 28% energie bespaard zou kunnen
In de toekomst zal een gespecialiseerd
worden, wat 11% van de totale energiekos
energieadvies met betrekking tot de ver
Continue optimalisering van instal
ten in de EU zou uitmaken. Destijds werd
schillende technische installaties belangrijk
laties en het gebruik ervan:
de ‘Energy Performance of Buildings Direc
er worden omdat elke technische installatie
Normaal gesproken vindt de optimalise
tive’ (EPBD) uitgevaardigd, die sinds begin
zijn eigen specifieke potentieel voor ener
ring niet in één keer plaats, maar wordt
2006 bindend is voor alle EU-lidstaten en
giebesparing in overeenstemming met zijn
deze in etappes opgedeeld. Daartoe
in de norm EN 15232 haar neerslag heeft
techniek heeft. SAUTER kan nu al een ge
behoort ook de omschakeling naar CO2-
gevonden.
specialiseerd energieadvies aanbieden om
vrije energiebronnen. Maar net zo be
dat alle energierelevante gegevens van een
langrijk als de technische maatregelen
De EPBD maakt verschil tussen de klassen
gebouw op SAUTER systemen beschikbaar
is ook de begeleiding van de gebruikers
’nieuwe gebouwen’ en ’grote bestaande, te
zijn. Dat is van onschatbare waarde voor
naar een energiebewust gedrag zodat
saneren gebouwen’. Daarbij stelt ze bere
actief energiemanagement.
niet het door de nieuwste technologie
gesteld dat in de gebouwensector in totaal
De tijd dringt. Fossiele brandstoffen domineren nog altijd bij het totale energieverbruik. Ook in de gebouwensector is aardolie de belangrijkste fossiele brandstof. Maar dat kan het niet blijven, omdat de reserves eindig zijn. Ondanks een enkele trendbreuk, is de alge mene trend in kostenontwikkeling op de lange termijn naar één richting: naar boven. Daarom geldt: wie vandaag de juiste maatrege len treft, bespaart morgen kosten en beperkt waardevermindering.
afgeleid.
keningsmethodes beschikbaar voor de ener Sauter’s dynamische energiepas toont te allen tijde de huidige verbruiksstatus van uw gebouw Green Building Energetisch geoptimaliseerd
50
100
150
200
250
300
Momenteel
350
400
450
Met het energieadvies en het energiema
onverantwoordelijk handelen teniet wordt
niet beperkt is tot wettelijk niveau, maar
nagement neemt SAUTER zijn dubbele ver
gedaan!
ook heeft geleid tot praktische instrumenten
antwoordelijkheid in acht: tegenover de
voor de handhaving ervan. Deze omvatten
klant en ook tegenover het milieu.
de Europese energiepas voor de efficiën
Niewbouwstandaard (deels geklimatiseerd)
0
behaalde energiebesparingseffect door
gie-efficiëntie. Van belang is dat de EPBD
tieclassificatie en de eis voor inspectie van 500
550
kWh/m2a
HVAC-systemen (verwarming-, ventilatie- en luchtbehandelinginstallaties) evenals de eis aan vakpersoneel, dat de energiepas af geeft of de inspecties uitvoert.
Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20
ENERGIE-EFFICIËNTIE
Meteoroloog op het web: internet als middel om energieverspilling te voorkomen. Wie anticipeert, reageert snel en correct.
Het wordt onbehaaglijk, te warm, te koud, het tocht. Het welbehagen is weg, de reactietijd is lang, en het verbruik hoger dan ooit. Een hoofd factor bij het inefficiënte gebruik van verwarmings- of koelenergie zijn de omschakeltijden bij weersveranderingen. Daartegen helpt een efficiënt netwerk, in de letterlijke betekenis van het woord.
“Wie pro-actief reageert, vermindert verbruikskosten.” Josef Tresch, Manager Market Management, Sauter HeadOffice
SAUTER novaPro Web
SAUTER moduWeb
Een efficiënt netwerk.
Het Internet ingebouwd.
de temperatuurregeling van gebouwen, met
Als we het woord ’alarm’ horen, denken we
een plaatselijk toegepaste exacte voorspel
aan verminderde veiligheid, aan uitval of
lingsperiode van bijv. 6 – 18 uur, is tegen
noodgevallen, aan technische problemen
woordig standaard. De meteogegevens
die vragen om onze reactie. Beschikt een
zoals bijv. temperatuur- en globale stralings
installatie of zelfs een automatiseringsstation
voorspellingen worden door het SAUTER-in
echter over een internettoegang – gecom
ternetportaal beschikbaar gesteld voor de
Niet te lang de façade ophouden.
bineerd met een intelligente meteomodule
gebouwautomatisering.
Een steeds belangrijker factor van de ge
– kan het ook de weersvoorspelling zijn,
SAUTER meteo-modules
voelige klimatisering en daarmee ook
die in de gebouwautomatisering ingrijpt en
Kou en hitte voor zijn.
van de energie-efficiëntie vormt de gevel
bijvoorbeeld de stand van de zonbescher
Meteogegevens worden opgeroepen, voor
van het gebouw. Bij intelligent ontworpen
mingselementen verandert, de Technische
spellingen worden geanalyseerd en instel
nieuwbouw is het een essentieel element
Dienst in actie brengt of geheel automatisch
lingen worden, in overeenstemming met de
voor de registratie van licht en temperatuur,
beslissingen omtrent energie neemt. Zo wor
te verwachten energiebehoefte, automa
dat voor de optimalisering van het gebouw
den niet alleen installaties gecontroleerd,
tisch gewijzigd.
klimaat en het energieverbruik een beslis
geschiedenissen opgeroepen of instellingen
sende bijdrage levert. Daarbij verandert de
veranderd. Nee, het ‘internet’ verandert in
Het toenemende gebruik van betonkernac
façade van de gevel, geheel of gedeelte
een meteoroloog en ’alarmeert’ mens en
tivering als warmte- en koudeopslag vereist
lijk, in overeenstemming met de invloed van
techniek, om het energieverbruik te minima
nieuwe regelstrategieën. Tegenover de gro
de omgeving, haar opslagcapaciteit en
liseren.
te opslagcapaciteit staat een grote traag
haar doorlaatbaarheid voor hitte of koude
heid. Hierdoor kunnen beslissingen over
alsook voor licht. Een nog hogere energie-
Nauwkeurige meteogegevens, bijna
gebruik of stilstand, lading of ontlading al
efficiëntie is het gevolg.
tot aan de voordeur.
worden genomen voordat de daadwerke
Dankzij steeds krachtiger computers wer
lijke situatie zich voordoet.
den recentelijk de weersvoorspellingsmo
Geen modernisering zonder een voor spellende meteogeleide regeling.
dellen verder verfijnd. De voorwaarde voor
‘Onverwachte’
buitentemperatuurwijzigin
Door de verbinding van meteogegevens
het integreren van de weersvoorspelling in
gen zijn er nauwelijks meer, dure energie
met de gebouwautomatisering in combina
verspilling door veranderende weersom
tie met zonweringsbesturing wordt volgens
standigheden wordt vermeden. Op deze
de nieuwste kennis tot 35% aan energie be
manier kan de klimaatregeling gegaran
spaard.* Niet alleen bij nieuwbouw, maar
deerd worden met ‘kostenefficiënte ener
ook bij gebouwmoderniseringen dringt
gie’. Als men dit voordeel combineert met
dus zo‘n soort regeling zich als het ware
het bijstellen van zonbeschermingselemen
op. Door het gebruik van meteogegevens
ten die overeenkomen met de stand van de
wordt, alleen al met de aanvulling van een
zon, dan stijgt de energie-efficiëntie in elk
buitensensor, 10 – 15% aan verwarmings
gebouw net zo snel als dat de energiekos
energie bespaard .*
ten dalen. Oproepen van de meteogegevens met geografische nauwkeurigheid. Sauter Facts N° 20
*Bron: Haustech, september 2008
Sauter Facts N° 20
Zonne-energie in Frankrijk
De zon spaart energie in drie vulkanen. Zonnepanelen op de Balcons de Velchée.
Het zal ongetwijfeld verbazing wekken bij geografische kenners en globetrotters: Etna, Stromboli en St. Helena liggen tegenwoordig in Frankrijk? En ook nog op één en dezelfde plek? Ja. Vredig en direct naast elkaar. In plaats van uit te barsten, leveren zij een bijdrage aan de huizen van 146 gezinnen. In plaats van dat hun energie verloren gaat aan uitbarstingen, wordt hier energie bespaard met 150 m2 zon nepanelen én SAUTER. U zult het al vermoeden: de vulkanen of de
Soepel verloop, ondanks stroef begin.
alsook temperatuurafwijkingen worden op
uit vulkanen ontstane eilanden in Italië en in
Eén van de eerste zonne-installaties bevond
geslagen, omgerekend en overzichtelijk
het zuidelijk deel van de Atlantische Oce
zich op één van deze gebouwen. Jammer
aangetoond. De zichtbare energiebespa
aan zijn de naamgevers van drie gebou
genoeg stond de technologie destijds nog
ring komt niet in de laatste plaats door het
wen. Als onderdeel van een wooncomplex
in de kinderschoenen. Daardoor liep de
werk van twee warmtepompen. Ze nemen
liggen ze niet ver van het Franse Nancy, in
installatie al na korte tijd schade op waar
de door ventilatie-installaties afgezogen
Malzeville. Al bij de bouw in 1970, was
door het gewenste effect uitbleef.
warmte op en geven ze weer door aan de
het een innovatief en avantgardistisch con cept, dat de bouwers nastreefden.
vloerverwarming. Jaren later besloot men om de warmtetech nische installaties volledig te saneren. “Dat
En de toekomst van de vulkanen?
was het moment, waarop SAUTER compe
Natuurlijk heeft men op de bewoonbare vul
tent assistentie gaf. En dat is tot vandaag
kanen het doel nog niet helemaal behaald.
het geval”, aldus David Frequelin, instal
Op dit moment denkt men erover, om de
lateur, exploitant en tevens medewerker
proceswaterzuivering van de drie autonoom
van de firma Elyo Nord Est. In de solaire
werkende installaties te centraliseren. De
productie-installatie voor warm proceswater
voordelen liggen voor de hand: de energie-
werden niet alleen ontelbare SAUTER com
efficiëntie werd met een veelvoud verhoogd
ponenten ingebouwd, maar het warmte- en
en de servicekosten voor de huurders daal
watercircuit werd fundamenteel geoptimali
den aanzienlijk. Maar ook de eigenaar van
seerd. Elyo monteerde warmwaterreservoirs
de gebouwen had een economisch voor
en warmtewisselaars, die door SAUTER-
deel door een duidelijke verlaging van de
afsluiters en -aandrijvingen zo bestuurd wor
bedrijfskosten. Zo zou tenslotte een centraal
den, dat de toe- en afvoer uiterst efficiënt
gebouwmanagement van SAUTER tot een
plaatsvinden.
‘uitbarsting’ van tevredenheid leiden, op de
St. Helens
Etna, Stromboli en St. Helena. Geldbesparing inzichtelijk voor de exploitant. De gehele regeltechnische inrichting wordt door het SAUTER-beheersysteem bewaakt.
Stromboli
Het registreert vooral de temperatuurwaar
Santorin
den en geeft eventuele storingen door aan
Vesuve
de exploitant. De gerealiseerde besparin gen in euro‘s en centen worden inzichtelijk doordat alle meet- en verbruikswaarden
Etna
10 Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20 11
SAUTER FACILITY MANAGEMENT
Hoe men met ondernemend denken en handelen veel interesses onder één dak brengt. Facility Management: een dienstverlening met toekomst.
SAUTER Facility Management is de dienstverlening, die belangen op verschillende niveaus rondom een gebouw behartigt. Speciaal daar voor opgeleide facility managers tonen hun ondernemerschap en expertise bij het realiseren van doelstellingen op het gebied van ener gie-efficiëntie, rendabiliteit, gebouwcomfort en milieubescherming. Rekening houdend met de belangen van investeerders, exploitanten, gebruikers en het milieu. Met de stijgende eisen en de toenemende in
zijn vakkundigheid kan hij bijvoorbeeld de
formatica-organisatie van het gebouwbeheer
toestand van de installatietechniek en van
zijn ook de eisen aan het facility management
het gehele gebouw beoordelen. Tevens is
veranderd – met nadruk op management. De
hij in staat, om in het belang van lagere
huidige facility managers zijn hooggekwali
bedrijfskosten en langdurige rendabiliteit
ficeerde experts, die alle aspecten van een
noodzakelijke investeringen voor te stellen.
efficiënt gebouwbeheer en onroerendgoed
Daarmee draagt hij bij aan waardeverho
management in het oog houden.
ging van het onroerend goed en het beper ken van de bijkomende kosten.
Energiebewust facility management.
“Facility managers zijn experts wat betreft strategie, analyse en optimalisering van het gebouwbeheer.” Bertram Schmitz, CEO van Fr.Sauter AG en de SAUTER-groep
Terwijl het traditionele FM normaal gespro
Vanuit zijn eigen expertise of in samenwer
ken op de drie steunpilaren van het tech
king met specialisten zorgt de facility mana
nisch, commercieel en infrastructureel faci
ger op het commerciële vlak voor succesvol
lity management berust, komt er bij SAUTER
property management: het behartigen van
nog één bij: het energiebewuste facility
de economische belangen van de eige
management. Een specialiteit van SAUTER,
naar. Daartoe behoort bijvoorbeeld ook
die nergens anders op deze manier wordt
het verhuren van het onroerend goed gedu
ingevuld. Het doel is, vandaag en in de
rende de gehele levenscyclus.
toekomst, het energieverbruik minimaliseren en daarbij een hoog comfort in het gebouw
Langdurig perspectief.
garanderen.
Doel van een omvangrijk takenpakket van facility management is het door gecoör
Doelen vaststellen en behalen.
dineerde regeling van alle processen, de
Een facility manager voert tegenwoordig
bedrijfs-, exploitatie- en vaste kosten per
niet alleen maar dat uit wat door anderen
manent te verlagen, een goed rendement
is opgelegd. Hij is in hoge mate een au
te behalen en de waarde van het gebouw
tonome manager, die commerciële afwe
met al zijn installaties voor de lange termijn
gingen maakt, zelf doelen stelt en ervoor
veilig te stellen.
zorgt, dat ze gerealiseerd worden. Dankzij
12 Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20 13
Object in Duitsland
Meer dan 239 meter licht en lichtinval. SAUTER Facility Management krijgt een echte highlight: de HighLight Munich Business Towers.
Licht op elke hoogte. Zonsopgang, zonsondergang en indrukwek kende lichtscenario‘s bij nacht. Daarmee doet het imposante gebou wencomplex in München zijn naam alle eer aan. Het is echt een ‘highlight van glas en staal’. Sinds mei 2008 is het de taak van SAU TER Facility Management om deze esthetica te behouden en het dagelijkse gebruik veilig, functioneel en energie-efficiënt vorm te geven.
“Persoonlijke inzet en betrokkenheid voor de interesses van de eigenaar is doorslaggevend.” Werner Ottilinger, bedrijfsleider SAUTER Facility Management
14 Sauter Facts N° 20
Als objectleider Tom Heger bij zonsopgang
Een 18-koppig SAUTER team boven
gebracht in het technische, infrastructurele
op de Mies-van-der-Rohe-Strasse in München
de Frauenkirche.
en ook in het energiebewuste Facility Ma
af rijdt, denkt hij er wel eens aan voor hoe
Ze zijn de eerste gebouwen van de stad
nagement. Juist de laatste is een typische
veel roering de torens al vóór het ontstaan
die boven de Frauenkirche, een herken
prestatiecompetentie van het FM binnen de
ervan hebben gezorgd. Referenda en open
ningsteken van München, uitsteken: de top
firma SAUTER, dat uniek is in zijn soort en
bare discussies van voor- en tegenstanders
van het architectonisch moderne business-
niet bij andere aanbieders te vinden is.
van torenflats leken het plan van de KanAm-
center. Op het complex zijn 18 SAUTER-
groep – investeerders van het onroerend
medewerkers werkzaam. In twee-ploegen
Energiebewust facility management.
goed – te verhinderen. Tegenwoordig is het
dienst zorgen ze ervoor dat het gebouw
Deze bijzondere SAUTER competentie staat
object een eyecatcher voor bezoekers die
dag in dag uit tegemoetkomt aan wat de
ervoor, om het Highlight van München ook
uit het noorden komen. München heeft een
eigenaar beloofd aan zijn huurders en gas
tot een highlight wat betreft bedrijfskosten
zichtbare brug naar de moderne tijd gesla
ten. Heger, tegelijkertijd verantwoordelijk
en milieubescherming te maken. Ze strekt
gen. En Tom Heger vindt ook zijn werkplek
voor de brandpreventie, en zijn specialis
zich uit van het energiemanagement con
‘een highlight’. Is er iets beters?
ten in CAFM (Computer Aided Facility Ma
form GEFMA 124 tot het effectieve vermin
nagement), service, onderhoud en veilig
deren van de energie verbruiksafhankelijke
heid leiden het team van gebouwtechnici,
uitstoot. Werner Ottilinger, bedrijfsleider
bewakers, receptionistes en huismeesters
van SAUTER Facility Management, noemt
bij de omvangrijke taken. Deze zijn onder
dat de dubbele verantwoordelijkheid: te
Sauter Facts N° 20 15
SAUTER FACILITY MANAGEMENT
Expertise uit Duitsland beschikbaar voor de gehele SAUTER-groep.
De feiten Architect:
Facility Management voorhanden binnen de SAUTER-groep.
Helmut Jahn (Murphy/Jahn Chicago) Eigenaar: Parkstadt München-Schwabing KG
Met SAUTER FM als dochteronderneming van de Duitse vestiging, toonde SAUTER al jaren geleden de bereidheid voor uitgebreidere dienstverlening en verantwoordelijkheid in zijn totaliteit in het gebouwbeheer. Met de ervaringen van Facility Management in Duits land kan SAUTER’s vierde divisie binnen de SAUTER-groep, daar waar de markt het vraagt, deze dienst voor elke specifieke markt en situatie aanbieden.
Investeerder: KanAm-groep Gebouw: Hoogwaardig gebouwen semble van glas en staal, twee toren flats van 126 en 113 meter hoog, respectievelijk 33 en 28 etages, een kantoor- en business-center van 5 eta ges, een hotel van 7 etages, 3 par keergarageniveaus, 14 volledig ver glaasde personenliften, de modernste gebouwautomatisering
van
SAUTER
Duitsland Huuroppervlak: ca. 89.490 m
Ze zijn dicht bij u in de buurt. Ze worden
viceafdeling bij SAUTER Duitsland, Werner
met de dagelijkse wensen en eisen van ge
Ottilinger, is bij wijze van spreken voortrek
Grondoppervlak: ca. 14.570 m2
bruikers geconfronteerd. Er mag van hen
ker van dat, wat SAUTER als de toekomst
Huurders: Bekende firma‘s zoals Ro
verwacht worden dat ze de gebruikskosten
van dienstverlening rondom het gebouw
land Berger Strategy Consultants, Fu
actief verlagen. En in het bijzonder geldt
ziet. Hij en zijn FM-specialisten zullen met
jitsu Siemens Computer, Jones Lang
dat de specialisten van Facility Manage
hun grondige kennis en kunde uitstekende
LaSalle, maar ook serviceaanbieders
ment de experts zijn in energie-efficiëntie.
diensten leveren in de gehele SAUTER-
zoals hotel, restaurant, lounge & bar,
Reden genoeg voor SAUTER om deze
groep en aan zijn klanten in alle markten.
2
banketbakkerij en vele andere.
“Grote betrokkenheid zichtbaar.”
• Invoering van een CAFM systeem
len, of beter gezegd: zoals een eigenaar.
Ottilinger en Heger zijn er zeker van: Dit
• Bediening en gebruik van alle instal
”Dat kan men alleen bij een bijzondere
unieke gebouw in de stad heeft unieke be
laties
dienstverlening breder te aan te bieden.
hoge identificatie”, aldus Ottilinger, “maar
In de groep en onder
geleiding nodig. Vanaf de reinigingsdienst
• Storingsmanagement
ook als men zelf een bepaalde flexibiliteit
het familiemerk SAUTER.
genover zijn klanten van de Parktstadt Mün
en alle denkbare huismeester- en onder
• Onderhoud van de complete installaties
krijgt.” Groei tegen elke prijs is bij SAUTER
Om de wil te onderstrepen invulling te ge
chen Schwabing, maar ook tegenover onze
houdsdiensten tot de gehele technische be
• Analyse zwakke punten
Facility Management in Duitsland daarom
ven aan de klantbehoeftes in zijn totaliteit op
nakomelingen en hun natuurlijke leefomge
geleiding, die in zo‘n gebouw de hoogste
• Nastreven van garantie
niet het motto. De persoonlijke betrokken
alle markten, integreert SAUTER met ingang
vingen.
eisen stellen. Daartoe behoren:
• Installaties optimaliseren
heid op elk moment, maakt het verschil. Bij
vanaf 1 oktober 2008 het Facility Manage
• Verzorging en afvalverwerking van
zonsopgang, zonsondergang of tijdens de
ment als vierde divisie naast Components,
indrukwekkende nachtelijke lichtscenario‘s.
Systems en Services in de SAUTER-groep.
media
Van Duitse afdeling…
• Modernisering van delen en installaties • Bewaking van de inachtneming van verplichtingen en voorschriften
Voor de klanten in Duitsland verandert niets: Nog steeds – en meer dan ooit – is SAUTER
• Evenementen en bijeenkomsten
de Facility Management-partner par excel
• Budgettering en rapportage
lence. Met de hoogste competentie, met be
• Verzekering van een extreem hoge in
trokkenheid, loyaliteit en onafhankelijkheid.
stallatiebeschikbaarheid door preventief onderhoud en daarmee verkorting van de stilstand- en uitvaltijden • Verhoging van het waardebehoud van
Maar het Duitse succesmodel moet nu we
Facility Management
reldwijd opgang maken. De FM-bedrijfs leider en tegelijkertijd hoofd van het ser
…naar een divisie van de SAUTER-groep.
de installaties • Verbetering van het installatierendement • Noodgeval- en evacuatieplannen alsook oefeningen Maar het belangrijkste daarbij is het denken en handelen zoals de eigenaar het zou wil 16 Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20 17
ECOLOGISCH BOUWEN
ZONNE-ENERGIE
India wordt groener.
Spanje neemt klimaatbescherming serieus.
SAUTER is mede-oprichter van het Indian Green Building Council.
• La Coruña
I
• • Bilbao San Sebastián
• Lugo
• Pamplona
• León • Orense
Er wordt massaal om herwinbare energie gevraagd.
• Zamora
II
Zona II
Zona III Nieuwe normen en raamovereenkomsten in Spanje hebben als doel Zona IV Zona V een verlaging van het energieverbruik en het gebruik van herwin bare energie te stimuleren. In het bijzonder van zonne-energie. Dat schept nieuwe uitdagingen, maar ook nieuwe kansen voor de indu strie. Niet in de laatste plaats voor de sector gebouwmanagement. SAUTER Ibérica staat daarbij vooraan.
IV V
• Huesca • Soria
Barcelona •
• Zaragoza
III
Guadalajara • • Madrid
Zona I
Het tweede meest bevolkte land ter wereld heeft de ambitie een voor trekkersrol te vervullen in het ecologisch bouwen. Gefocust wordt op energie-efficiëntie en herwinbare energie. Klimaatverandering en milieubescherming zijn thema‘s die ze stimuleren. De initiatiefnemers van het Indian Green Building Council (IGBC) hebben veel gemeen met SAUTER. Een logisch gevolg was dan ook dat SAUTER Race India medeoprichter werd van het IGBC.
• Logroño
• Burgos
• Toledo
• Ciudad Real
• Teruel • Cuenca
Albacete •
Palma de Mallorca
• Valencia
Alicante• Córdoba • • Sevilla Málaga •
• Murcia Granada • Almería •
•Cádiz
Sta. Cruz V
Als suborganisatie van het Green Business
productiviteit van de mensen die daarin
De ervaringen die zijn opgedaan door een
locatie van de installatie, de soort te gebrui
Centre (GBC) en de Confederation of Indi
werken ligt 12-15% hoger.
ambitieus jong industrieland met ecologisch
ken hulpenergiebron en het gebruik van de
an Industry slaat deze raad een belangrijke
• Luchtkwaliteit: De continue toevoer van
bouwen, verdient de aandacht van ontwik
installatie voor de warmte- en koudeopwek
brug tussen regering en industrie. Dit plat
verse lucht en het gebruik van materia
kelde landen. Immers, onafhankelijk van
king of voor de verwarming van overdekte
form heeft de volle aandacht van de Indiase
len met een lage vluchtige organische
klimatologische verschillen is het overal de
zwembaden.
overheid en heeft tegenwoordig een signi
uitstoot levert een frisse omgeving op.
taak, om gebouwen volgens de hoogste
ficante invloed op belangrijke beslissingen.
Spanje is in vijf klimaatzones opgedeeld. Voor elke zone gelden verschillende regelingen voor het percentage aan herwinbare energie.
• Wijkcentrum Manresa
Voor herwinbare energie gaat SAU
Madrid
Om het succes van ecologisch bouwen te
of te renoveren. Waarbij renoveren zoals
TER efficiënt te werk.
De ’Green Building’
waarborgen moet het in eerste instantie aan
bekend ook een sleutelbegrip voor de ge
SAUTER Ibérica is zich bewust van het be
In India heeft het ecologisch bouwen een
drie voorwaarden voldoen:
bruikte energie is.
lang van herwinbare energie en is al lange
• Sportcentrum Joan Gamper, Barcelona
dynamische
• Geïntegreerd design: Groen bouwen
re tijd geleden wegen ingeslagen die een
• Politiecommissariaat van de Guardia
ontwikkeling
doorgemaakt.
•
• Beroepsopleidingscentrum La Celsa,
ecologische en efficiencynormen te bouwen
Carlos Crespo, General Manager SAUTER Ibérica
• Consultatiebureau Casa de Campo, Madrid
De totale oppervlakte gebruikt voor groene
is geen geïsoleerd ontwerpidee, maar
Indian Green Building Council (IGBC):
gebouwen is explosief gestegen van 2200
een algemeen denk- en handelprincipe.
• 386 leden
vierkante meter in 2003 tot bijna 1,1 mil
Investeerder, architect, planoloog, aan
• 259 geregistreerde gebouwen
In het kader van de geldende Europese
joen vierkante meter in 2006 en het groeit
nemer en exploitant moeten als team het
• 29 gecertificeerde gebouwen
norm over het gebruik van herwinbare
stroomwinning uit zonne-energie in de
• Fitnesscentrum Ciudad Pegaso, Madrid
gestaag door. Groene gebouwen zijn
gemeenschappelijke doel nastreven.
vooral grote wooncomplexen, tentoonstel
• Betrokkenheid op het hoogste niveau:
lingsgebouwen, ziekenhuizen, opleidings
De beslissing voor een ecologisch ge
centra, laboratoria, IT-parken, luchthavens,
bouw moet op het hoogste niveau door
regerings- en bedrijfsgebouwen.
de gebouweigenaar worden genomen. • Ambities en consequentie: Bij het eco
efficiënt gebruik van deze energie bevorde ren. Hiertoe behoren bijvoorbeeld: • Integratie van modules voor de
Civil, Tarragona • Hal 0 jaarbeurs Barcelona (Fira Barce lona), Barcelona
energie, werden in Spanje verschillende
besturing van elektrisch aangedreven
• Hapimag, Girona
SAUTER Race India:
nieuwe wetten uitgevaardigd, waaronder
luchtbehandelinginstallaties.
• Hotel Dolce Sitges, Barcelona
• sinds 2006 als joint venture in de
het reglement voor verwarmingsinstallaties
SAUTER-groep
in gebouwen (Reglamento de Instalaciones
• hoofdkantoor in Chennai
Térmicas en Edificios, RITE) en de Techni
• 230 medewerkers
sche Bouwcodex (Código Técnico de la
• Indiase marktleider voor gebouwma
Edificación, CTE).
Doorslaggevende ervaringen.
logisch bouwen moeten de doelen zeer
Een studie onder exploitanten en gebruikers
hoog worden gesteld. Het streven moet
nagementoplossingen voor de farmaceu
toont vooral drie factoren aan, die bijdra
zijn om benchmarks van vergelijkbare
tische- en biotechnologie
gen aan de populariteit van ecologische
gebouwen te overtreffen.
• Overeenkomsten met fabrikanten van
• Hotel Princess, Barcelona
zonnepanelen over het inbouwen van
• Zwembad in Castellbisbal, Barcelona
solaire modules.
• Gemeentelijk zwembad in Manresa
• Geven van vakopleidingen op het gebied van zonne-energie in het
• Sportcomplex Daoíz y Velarde – Los Docs, Madrid
opleidingscentrum van SAUTER Ibérica.
• Sportcomplex El Pujolet, Manresa
De zon moet verwarmen –
Juist het opleidingsprogramma ‘Instal
• Woonhuizen in Talavera de la Reina
maar ook koelen.
lateur van zonnethermische systemen’ is
• Centrum voor burgerveiligheid Seu de
gebouwen:
Zo regelt de RITE onder andere het gebruik
zeer gewild en daarvoor moesten zelfs
• Besparingen in het gebruik: Een conse
van zonne-energie voor luchtbehandelings
wachtlijsten worden aangemaakt. Meer
quent ecologisch gebouw heeft 40-50%
installaties, de verwarming van zwemba
daarover in het volgende artikel.
minder energie nodig dan een vergelijk
den – overdekte en openluchtzwembaden
baar conventioneel gebouw. En dit bij
– alsmede de luchtbehandeling van open
Brede ervaring met zonne-installaties
kend als autoriteit op het gebied van zonne-
bouwkosten, die slechts ca. 5-8% hoger
bare ruimtes.
Een groot aantal gebouwen beschikt al
energiegebruik en schoolt de energieverant
liggen en binnen 3-5 jaar worden
Seguretat Ciudadana, Barcelona • Privé spa-centrum in El Cigarral, Toledo SAUTER Ibérica wordt in heel Spanje er
over een door SAUTER Ibérica gerealiseer
woordelijke medewerkers van haar klanten
In de Technische Bouwcodex CTE is het mi
de besturing van warmwateropwekking of
en de eigen medewerkers voortdurend bij.
nimum aandeel zonne-energie voor het ge
ander energiegebruik met gebruikmaking
gebouw, dat veel licht en contact met
bruik van bepaalde installaties vastgelegd.
van zonne-installaties:
de natuur biedt, biedt meer comfort. De
Ze variëren afhankelijk van geografische
• Bibliotheek Sant Joan de Vilanova
terugverdiend. • Daglicht en uitzicht: Een ecologisch
Wereld Bank India 18 Sauter Facts N° 20
• IV
Gebouw ETL, India Sauter Facts N° 20 19
Las Palmas V
•
V
Zonne-energie in Spanje
Als de sporters douchen in het Joan Gamper sportcentrum (Barcelona), leveren zij ook hun bijdrage aan een schoner milieu: met warm water uit zonne-energie, dankzij SAUTER.
Ook ecologische en economische voorsprong in het hotel Dolce Sitges (Barcelona).
Om alle werkelijke en nagestreefde waar
Het overzicht door de jungle van wetten en
van hoe stroomwinningsmodules op solaire
den bij het gebruik van herwinbare energie
verordeningen is echt niet eenvoudig. Dit
basis door SAUTER in de besturing van
te registreren, werd het land opgedeeld in
maakt het er niet makkelijker op voor het
elektrische luchtbehandelinginstallaties ge
klimaatzones, waarvan de richtwaarden
werk van de technici, planologen en instal
ïntegreerd worden, hij vertelt van overeen
verschillen. Bovendien maakt men verschil
lateurs. En juist daarom zijn de opleidings
komsten met fabrikanten van zonnepanelen
tussen hulpenergiebronnen zoals petroleum,
programma‘s bij SAUTER zo in trek.
en legt de inbouw van solaire modules uit.
propaan, aardgas of elektriciteit door mid
SAUTER Ibérica kan ook al talrijke referen
del van het joule-effect, en tussen de soor
“Wie te laat komt, wordt door het
ties laten zien, waarin vooral de besturing
ten gebouwen zoals overdekte en openlucht
leven zelf bestraft.”
van de warmwaterproductie door het ge
zwembaden. De hoeveelheid herwinbare
Deze zin schreef geschiedenis. Daarbij
bruik van zonne-energie werd overgeno
zonne-energie in Spaanse gebouwen wordt
ontstaat een beetje het gevoel dat, met be
men. Opleidingscentra, hotels, sport- en
bepaald aan de hand van de jaarlijkse
trekking tot de situatie in Spanje, dit geen
zwembadcomplexen als ook openbare ge
waarden van de vereiste procentuele zon
cliché is maar de waarheid die elke dag
bouwen horen daarbij.
ne-energie en de jaarlijkse energiebehoefte
weer wordt bewezen. Daarvan is zich
gebaseerd op de maandelijkse waarden.
ook Sergi Esteve, marketing manager van
Is dit duidelijk?
SAUTER Ibérica, bewust. Hij doet verslag
Grote vraag naar kennis. Zonne-energie wint terrein in Spanje.
Sergi Esteve bij SAUTER Ibérica is er zeker van: “Dat is pas het begin.” Het opleidingsprogramma voor ‘Installateur van zonnether mische systemen’, dat het opleidingscentrum van SAUTER Ibérica aanbiedt, zit sinds maanden vol met lange wachtlijsten als gevolg.
Sergi Esteve, Sauter Ibérica
Gestegen energieprijzen en verantwoordelijkheid tegenover het milieu: het hotel Princess (Barcelona) en SAUTER verlagen bij de besturing van de warmwaterproductie in één keer de CO2-uitstoot van het gebouw én de energiekosten. Een voorbeeld voor het gebruik van zonneenergie: warmwaterafgifte voor de vloerverwarming, de luchtbehandeling van het zwembad en het stroomverbruik voor het AirCooling-systeem.
20 Sauter Facts N° 20
Sauter Facts N° 20 21
Object in Spanje
Als het om mensenlevens gaat, tellen de uren, de minuten en soms ook de seconden. De patiënten moeten zonder vertraging op een zo goed mogelijke manier worden verzorgd. Daarvoor heeft het ziekenhuispersoneel van haar kant optimale werkomstandigheden nodig. Om dat te garanderen, is SAUTER sinds de bouw van het ziekenhuis een partner van de bouwcoördinator. Een partnership dat leidt tot kostenbesparingen.
Waar elke minuut telt: Gezondheidszorg met energie-efficiëntie. SAUTER Ibérica begeleidt het ‘Duurzame Ziekenhuis’ in Fuenlabrada van begin af aan en helpt om bijna 25 procent energiebesparing te realiseren.
Besparing daar, waar het om het meest waardevolle gaat? Daar waar men tot het uiterste gaat om levens te redden worden de kosten verlaagd? Of juist daarom? Ja,
• Programmeerbare schakelpanelen rege len de verlichtingcircuits. • De effectiviteit van de verlichting werd verhoogd.
is het eenvoudige antwoord. Want in het
doel op zich. Het ziekenhuis toont zich van daag de dag als sociaal betrokken orga nisatie met een significant verlaagde CO2uitstoot. Terecht en met trots draagt het de naam ‘Duurzaam Ziekenhuis’.
ziekenhuis van Fuenlabrada wordt het ener
Door de consequente uitvoering van deze
gieverbruik van het gebouw drastisch ver
maatregelen daalden de verbruikskosten
Wat is de volgende stap?
laagd en alle economische ‘energie’ in de
van het ziekenhuis in het eerste jaar al met
Het succes heeft de ambitie van alle be
medische kwaliteit gestoken.
350 000 euro. Een bijzonder hoge bespa
trokkenen nog verder opgeschroefd. Zo
ring. Financiële middelen, die het zieken
zijn nieuwe projecten voor een verdere
Het project ‘Duurzaam Ziekenhuis’
huis kan investeren in bijvoorbeeld medi
verlaging van het energieverbruik ophan
bespaart 350 000 euro.
sche apparatuur.
den. Daartoe behoort de integratie van
In samenwerking met de serviceafdeling
het gebruik van herwinbare energie – bij
van SAUTER Ibérica werd een pakket maat
Zichtbaar effect bij hoge veiligheid.
voorbeeld van de aanwezige zonnepane
regelen ontwikkeld en geïmplementeerd,
Bij de nauwe samenwerking met de fabrikan
len – in het besturingssysteem. Maar ook
dat een energiebesparing van ca. 25% kon
ten van de centrale besturingssystemen en
de tijd- en temperatuurgesteunde regeling
De basis voor maximale energie-
behalen:
de exploitanten van het ziekenhuis bewees
van de luchtbehandelingsinstallaties in de
efficiëntie – SAUTER bestuurt in
• De regeling van de luchtbehandeling
stallaties in het gehele ziekenhuis: • 4 koelinstallaties • 4 verwarmingsketels • 9 koude- en warmte-subcentrales • 80 luchtbereidingsapparaten
SAUTER zich als een adviserende specialist
verschillende locaties van het ziekenhuis is
gaat volgens het Free-Cooling-principe.
voor het energie-efficiënte gebouwmanage
een volgende stap. Met als doel om com
• De chronologische programmering van
ment en zag toe op een flexibele integra
fort en efficiëntie te maximaliseren, welke
de luchtbehandelinginstallaties past zich
tie. Bij elke projectstap had de veiligheid
meteorologische invloeden er ook heersen.
aan de daadwerkelijke behoefte aan.
van de patiënten de hoogste prioriteit. Dat
SAUTER Ibérica en de technische dienst van
• De thermostaten werden door regelaars
daarbij ook ons ‘zieke’ milieu geholpen kon
het ziekenhuis zijn er klaar voor.
van betere kwaliteit vervangen.
• 150 volumestroomregelingen (VAV)
worden, was geen neveneffect maar een
• 570 ventilatorconvectors (Fancoils) • persluchtinstallaties • elektrische installaties, liften, nood stroomgroepen • medische gassen • stoomcentrale • integratie van netwerkanalysatoren • integratie van het brandmeldings systeem Stroomverbruik 2005 – 2006 (kWh)
Projectgegevens:
Aardgasverbruik 2005 – 2006 (kWh)
• Automatiseringsstations: ca. 1.000 • Datapunten: ca. 15.000
Jaar
Gasverbruik (kWh)
Stroomverbruik (kWh)
Gezamenlijk verbruik (kWh)
op drie centrales:
2005
14.348.186
14.505.168
28.853.354
• Technische dienstverlening
2006
• Onderhoud
9.836.851
12.259.828
22.096.679
Differentie (%)
-31,44 %
-15,48 %
-23,41 %
• Managementsoftware: novaPro32
• Visualisering van alarmmeldingen
22 Sauter Facts N° 20
Efficiënt in toepassing, al in het eerste jaar.
Totaaloverzicht van de gerealiseerde besparingen. Sauter Facts N° 20 23
70011251809 V10
Techniek in zijn meest natuur lijke vorm: modulair, groeiend, energie-efficiënt.
www.sauter-controls.com/ EY-modulo
U komt meer te weten op de volgende beurzen en seminars: Hi-Tech Building & House 2008 Moskou, Rusland 30.10.08 – 01.11.08 www.hitechhouse.ru Smart Buildings 2008 Hoevelaken, Nederland 06.11.08 www.smart-buildings.nl BIG 5 Exhibition 2008 Dubai V.A.E. 23.11.08 – 27.11.08 www.thebig5exhibition.com AQUA-THERM PRAHA 2008 Praag, Tsjechië 25.11.08 – 29.11.08, hal F, stand 329 www.ppa.cz ISH 2009 Frankfurt, Duitsland 10.03.09 – 14.03.09, hal 10.2, stand A51 ish.messefrankfurt.com
www.sauter-controls.com
