Thematisch werkatelier Vraagverheldering en Toegang bijeenkomst 2 Datum 8 april 2013 Gemeentehuis Oosterhout Deelnemers Naam Gerrie Het Lam Luus Hendriks Peter Hoenselaar Daisy van Gils Maaike Overdam Marie-Louise Stegen Xander Teigeler Engbert Tienkamp Jan de Laat Andre Oosterlee Rob Hilderink Gertie Linssen Janine Ligtvoet Farida el Abdellaoui Bert Noorloos Annemiek Robberegt Gijs van Riet Peter Franken Marjolijn Wilschut Mark van Barschot Anne-Marie van Bergen Hilde van Xanten Margaux Vermeer
Organisatie Rivas Projectleider Aalburg Projectleider Werkendam Gemeente Oosterhout MEE Brabant-Noord Thebe WMOraad Oosterhout WMOplatform Drimmelen Buro Maks Syndion Prisma GGZ Breburg Wijkteam Oosterhout Wijkteam Oosterhout Maaswaarden Gemeente Oosterhout WMO coördinator Werkendam en Woudrichem SWO Drimmelen Trema Branche vereniging kleinschalige zorg Movisie Movisie Gemeente Werkendam
Agenda 1 Terugblik op de resultaten van het vorige werkatelier en de uitkomsten van de enquête 2 Introductie van de verder uit te werken onderwerpen en toelichting van het proces (mindmap in groepjes en een stille discussie) 3 Inventarisatie van de uitkomsten van de mindmap en de stille discussie 4 Aanvullen van mogelijk onderbelichte onderwerpen 5 Afsluiting
1. Terugblik op de resultaten van het vorige werkatelier en de uitkomsten van de enquête Iedereen wordt welkom geheten bij de tweede bijeenkomst van het werkatelier Vraagverheldering en toegang. Het doel van de thematische werkateliers is het leveren van input voor de Dongemond gemeenten om een duurzaam en inhoudelijk beleid te formulieren dat financieel houdbaar is.
1
n.a.v. Verslag Bijeenkomst 2 pagina 2 Gemeente Oosterhout In het verslag is niet opgenomen het experiment bij de Regelarme Invoering. Het experiment is gericht op toegang tot de zorg. In het experiment wordt er gekeken of het gedrag veranderd kan worden in twee wijken met behulp van de benadering van het sociale wijkteam. Door het gedrag van de wijkbewoners te veranderen kan de toegang naar de zorg veranderen. Mensen zoeken en vinden de oplossingen meer bij hun eigen netwerk en bij de collectieve voorzieningen. Pas als dat niet voldoende blijkt, komt een vorm van gespecialiseerde professionele ondersteuning in beeld. Hierdoor zou het sociale wijkteam in deze wijk verantwoordelijk kunnen zijn voor de toegang tot de zorg. n.a.v. Verslag Bijeenkomst 2 pagina 3 Inlooppunten Het inlooppunt waarbij verschillende organisaties samenwerken is het activiteitencentrum De Bunthoef. Daarbij is het inlooppunt van de GGZ een wijkgerichte samenwerking tussen onder andere gemeente, Surplus, wooncoöperaties. De samenwerking heeft ontmoeting als doelstelling en is bedoelt voor iedereen. Ook het inlooppunt van Amaranth en Prisma is hier gevestigd. n.a.v. Verslag Bijeenkomst 2 pagina 3 Gemeente Drimmelen Het spreekuur is een samenwerking tussen een wijkverpleegkundige en een niet professionele – dus vrijwillige - ouderenadviseur. n.a.v. Uitkomsten van de enquête vragen Het verslag is samen met twee enquêtevragen verstuurd naar een brede doelgroep binnen de Dongemond-gemeenten. Een overzicht van de antwoorden is opgenomen als bijlage. Er zijn totaal 34 mensen die de enquêtvragen hebben ingevuld, dit is een grotere groep dan aanwezig kan zijn bij de werkateliers. Dus ook buiten de direct betrokken groep doen mensen mee. Stelling 1: We moeten echt af van bureaucratische indicatiestellingsprocedures. Eens: 73,53% Enigszins eens: 11,76% Enigszins oneens: 11,76% Oneens: 2,94% Stelling 2: De gemeente kan aan individuele arrangementen die aan bovenstaande voorwaarde voldoen zo haar goedkeuring geven. Eens: 61,76% Enigszins eens: 29,41% Enigszins oneens: 8,82% Oneens: 0% 2 Introductie van de verder uit te werken onderwerpen en toelichting van het proces (mindmap in groepjes en een stille discussie) In deze opdracht gaat het erom een concrete uitwerking te maken hoe de toekomst er uit kan zien. De opdracht zal worden uitgevoerd aan de hand van een mindmap. Een mindmap is een notatievorm die creatief denken ondersteunt. Het thema staat centraal op het vel. Door gebruik te maken van de ruimte op het vel, pijlen, verbindingslijnen, tekeningen enzovoorts kunnen trefwoorden over het thema zo worden neergezet dat ook structuren en onderlinge verhoudingen in één oogopslag zichtbaar zijn weergegeven.
2
Er zijn vier verschillende onderwerpen waar een mindmap over gemaakt gaat worden: - Het voortraject: stel iemand heeft een ondersteuningsvraag; wat gebeurt er totdat eventueel ‘formele’ vraagverheldering plaatsvindt? Wie kunnen hier een rol in spelen? - Vraagverheldering en resultaten bepalen; wat aan de orde, wie aan tafel en competenties gespreksvoerder - Oplossingen afspreken; keuzeopties aanvrager, mogelijkheden eigen kracht/familie/vrijwilligers/aanbieders en combinaties daarbij plus afspreken duurzaam arrangement. Wat aan de orde, wie aan tafel en competenties gespreksvoerder. - Persoonsvolgend of persoonsgebonden budget; op basis waarvan bepaal je de hoogte van het bedrag en welke onderdelen van een arrangement komen in aanmerking voor bekostiging? De verschillende onderwerpen worden toegelicht aan de hand van enkele voorbeelden. Vervolgens verspreiden de deelnemers zich over de vier onderwerpen om een mindmap te maken. Hierbij zijn er vier deelvragen die aan de groepjes worden meegegeven: - Hoe zou de praktijk er over twee jaar uit moeten zien? Wat gebeurt er (anders)? - Welke partijen zijn daarbij betrokken? Denk aan: cliënt/bewoner- netwerk - aanbieder (generalist/specialist) – gemeente. - Hoe draagt die praktijk bij aan zelfredzaamheid en participatie van de cliënten/ bewoners en hun sociaal netwerk? - Wat zijn de randvoorwaarden? Denk bijvoorbeeld aan: menskracht, organisatie, budget, regels, kwaliteit, privacy. De mindmaps worden door de groepjes gepresenteerd. Naar aanleiding van de presentatie ontstaat er een discussie en worden onderdelen toegelicht. Vervolgens is er een ronde stille discussie. Een stille discussie houdt in dat alle deelnemers vrij rond lopen en in stilte nog reacties aan de onderwerpen toevoegen. 3 Inventarisatie van de uitkomsten van de mindmap en de stille discussie Het voortraject: van vraag tot vraagverheldering Uitgangspunt: Zorgen dat de vraag in het voortraject bij de juiste persoon terecht komt. Op dit moment is het vervolg traject dat de cliënt doorloopt afhankelijk van de persoon die de vraag in behandeling neemt. Over 2 jaar is er een netwerkorganisatie die de expertise in huis heeft om 80% van de hulpvragen zelf met de bewoner, zijn netwerk en de inzet van vrijwilligers en collectieve voorzieningenop te lossen; slechts 20% wordt doorverwezen. Kernpunten van de mindmap: - Sociale wijkteam moet haar meerwaarde bewijzen. Be good and tell it; - De hulpverlening moet weten dat het sociale wijkteam er is. Als er een vraag binnen komt bij het Wmo loket uit de wijk waar een social wijkteam actief is, dan moet de vraag eerst bij het wijkteam behandeld worden; - Het sociale wijkteam is een eerste “loket” dat op verschillende manieren te bereiken is zoals: telefonisch, website, sms, email, persoonlijk. - Aandachtspunt: is een zeer actief sociaal wijkteam betaalbaar? En wat levert het op? Hoe bepaal je wat het oplevert? - Een essentieel onderdeel van het slagen van wijkgericht werken is het managen van de verwachtingen van de cliënten, de hulpverleners in het team en de
3
leidinggevenden die hun personeel moeten vrijstellen en de resultaten moeten beoordelen. Aanvullingen van stille discussie: - de cliënten die hun verhaal hebben gedaan, moeten worden binnen gehouden. Anders worden ze van het kastje naar de muur gestuurd en doorverwezen. - Er zijn geen bezwaren tegen wijkgericht werken, maar bepaalde kennis is zeer specifiek en dan werkt de regio als een soort back office; - De wijkteam moeten niet naast het bestaande aanbod georganiseerd worden, maar juist in plaats van. Vraagverheldering en verkennen van oplossingen Uitgangspunt: De cliënt krijgt samen met het sociale netwerk een palet aan mogelijkheden om uit te kiezen. Op dit moment wordt het vaak voor ze bepaald, maar de cliënt en zijn netwerk moeten zelf de regie hebben en behouden. Het samenredzaamheid wordt gestimuleerd en vervolgens door middel van een persoonsvolgend budget betaald.
Kernpunten van de mindmap: hoe ziet het er in de toekomst uit: - Er zijn protocollen of liever kaders die juridisch houdbaar zijn geformuleerd zodat alle betrokken partijen op dezelfde manier kunnen door verwijzen; - Partijen krijgen het vertrouwen volgens de “High trust, high penalty” benadering; - De procedure is laagdrempelig en regelarm ingericht; - Het uitgangspunt is dat de cliënt samen met zijn netwerk de regie kan behouden, dit zal bijdragen aan de samenredzaamheid en de kwaliteit van leven; - Het opstellen van één protocol voor het doorverwijzen zal een besparing op de zorgkosten opleveren; - De competenties die ontwikkeld moeten worden zijn: inzicht in de sociale kaart en werken volgens de sociale netwerkstrategie; - Het principe van “1 gezin, 1 plan” nastreven (niet met 1 regisseur, want de regisseur is de cliënt met zijn sociale netwerk); - Er wordt gewerkt met korte lijnen en via een integraal team; - De cliënt heeft inzicht in zijn eigen dossier Aanvullingen van stille discussie: - Dilemma is dat de cliënt specialisatie wil en dit ook in de regio (of dichtbij huis) wil, maar dit is niet altijd te combineren; - De aanbieder wil geld verdienen, er is altijd een vorm van organisatiebelang. Het is idealistisch om te denken dat dit geheel los gelaten kan worden. Oplossing afspreken en in gang zetten Uitgangspunt: Het doel van de oplossing moet zijn “de thuissituatie in balans krijgen” in plaats van “overbelaste thuissituatie”. Het maken van afspraken over oplossingen start zodra de vraagverheldering heeft plaats gevonden. Kernpunten van de mindmap: De mindmap heeft de vorm van een boom, met een opbouw vanuit beneden. Onderaan in de boom is het doel beschreven (zoals hierboven bij het uitgangspunt). - Doelbeschrijving: wat wil je bereiken? Met een juiste formulering; - De burger is het eerst aan zet. Het eerste onderdeel van de oplossing is de eigen kracht van de burger; - Vervolgens is het sociale netwerk en de familie aan zet.
4
-
Wat de cliënt niet samen met het sociale netwerk kan oplossen, wordt opgevangen door vrijwilligers; Als er nog een onderdeel van het doel niet behaald wordt, kan worden ingezet door collectieve voorzieningen; Mocht er volgens nog een deel van het doel niet behaald worden, dan wordt er pas gebruik gemaakt van individuele zorg.
Naast de boom zijn enkele aandachtspunten beschreven: - Ongelijkheid moet acceptabel worden. Mensen met dezelfde beperking kunnen een andere vorm van zorg gaan ontvangen. De beperkingen kunnen misschien vergelijkbaar zijn, maar de zelfredzaamheid, sociale netwerk en financiële middelen niet en daardoor worden er verschillende oplossingen geformuleerd; - Er moeten controlemomenten op het realiseren van het doel zijn. Er moet “getemperatuurd” worden. Het hebben van begeleiding is namelijk een doorlopend proces waarbij de omstandigheden telkens weer kunnen veranderen. Het is niet de bedoeling dat een indicatie voor 5 jaar wordt afgegeven zoals nu vaak gebeurt; - Een aandachtspunt is: wie gaat er temperaturen? Wie mag en kan dat doen? - Een ander aandachtspunt is: hoe organiseer je flexibiliteit versus verantwoordelijkheid? - Het stimuleren en behouden van werk is de sterkste vorm van zorg en dienstverlening. Persoonsvolgend en persoonsgebonden budget Uitgangspunt Op het moment dat de cliënt in aanvulling op zelfredzaamheid, het sociale netwerk, gebruik van collectieve voorzieningen en van vrijwilligers nog een vorm van individuele zorg nodig heeft dan dan kan hij dat zelf inkopen met een persoonsvolgend of persoonsgeboden budget.
Kernpunten van de mindmap: - Door het opstellen van een fixed budget kunnen er bepaalde arrangementen aangeboden worden voor een vaste prijs; - De winst zit vooral in het voortraject. Er wordt door goede vraagverheldering en het inzetten van samenredzaamheid minder individuele zorg ingezet; - De aandachtspunt: is er 1 PGB of komt er een meervoudig PGB bij meervoudige problematiek? Of bij meervoudige problematiek binnen een gezin? - Dilemma: betaal je van de PGB alle stappen “uit de boom”? Of betaal je alleen de professionele ondersteuning van PGB? - Je wil met de PGB en de Zorg in natura meten of het resultaat behaald wordt. Aanvullingen van de discussie: Er is in dit gehele traject gesproken over 25% dat bezuinigd moet worden op individuele zorg. Echter er moet ook geïnvesteerd worden in de collectieve voorzieningen om een deel van de individuele zorg op te vangen. Dit zou kunnen betekenen dat er meer, misschien wel bijna 50% op de individuele zorg bezuinigd moet worden, om de investering in de collectieve voorzieningen te kunnen betalen. 4 Aanvullen van mogelijk onderbelichte onderwerpen Onderwerpen die niet vergeten moeten worden voor de uitgangspuntennotitie: - De kanteling is een werkwijze die duidelijk gecommuniceerd moet worden. Hierbij moet in de eerste fase de cliënt duidelijk gemaakt worden dat hij niet in de steek
5
-
gelaten wordt. Het is niet “nee” verkopen dat de cliënt het zelf moet oplossen. Het is aanwezig zijn en meedenken over een oplossing; Hoe benoem je resultaat? En wie formuleert het beoogde resultaat? We kunnen een stip op de horizon formuleren, maar wat is de volgende stap? Persoonlijke verzorging moet niet vergeten worden.
5 Afsluiting Het verslag zal met een opiniërende vraag verstuurd worden. Alle verslagen met alle enquête uitslagen samen zullen de basis zijn voor de uitgangspuntennotitie van de Dongemond gemeenten. Deze zal besproken worden op de afsluitende dagconferentie op 27 mei. Hiervoor worden nog informatie en uitnodigingen verstuurd.
6
