18 JAAR
Het jaar 2013 is van start gegaan. Spannend wat er allemaal gaat gebeuren. In onze directe omgeving en ook in de omgeving van de GGz-cliënt. De Familieraad probeert de ontwikkelingen zo goed mogelijk te volgen. Zowel de landelijke ontwikkelingen als zaken die zich wat dichterbij afspelen. In het jaarverslag over 2012 kunt u lezen dat wij behoorlijk actief zijn. En ook op een heel breed
Door alle informatie die we daardoor ontvangen, krijgen we ook een beter inzicht in allerlei kwesties. Waardoor beslissingen beter te begrijpen zijn, hoewel we het daar niet altijd mee eens zijn. En uiteraard struikelen ook wij wel eens. Maar dat is niet erg. Blijven liggen, is dan wel bezwaarlijk. In dit familieblad zijn ook twee verslagen opgenomen van de workshops die gevolgd zijn tijdens de landelijke dag van het LPGGz. Workshops die veel raakvlakken hebben met familie/familiebeleid/familiebetrokkenheid. Momenteel heeft de functie van Klachtenfunctionaris onze volle aandacht. Binnenkort hopen wij u er meer over te kunnen vertellen. Zie ook pagina 6 in dit blad. Na de laatste vergadering in 2012 hebben we afscheid genomen van Heidy van Esch. Eind 2011 had ze haar vertrek al aangekondigd. Zodoende hadden wij 1 jaar de tijd om aan het idee te wennen. Nu het een feit is, is het toch nog onwennig. Gedurende 18 jaar heeft Heidy zich voor 100% ingezet voor de familie van cliënten. In het begin
Familieblad februari 2013
heette de Familieraad nog de familiecontactgroep en vanaf dat begin was Heidy erbij. Door haar vertrek missen we nu een grote informatiebron over van alles en nog wat. En al die mensen die ze kent….. Maar aan alles komt een eind. Haar vertrek, zo heeft ze ons verzekerd, heeft niets te maken met: ‘ik vind er niets meer aan’, maar heeft te maken met het feit dat ze een dagje ouder wordt en het na zoveel jaren genoeg vindt. Wij begrijpen het zeker, maar jammer is het wel. Tijdens een heel gezellig samenzijn hebben
we Heidy op gepaste wijze bedankt voor alles (en nog veel meer) wat ze voor de Familieraad heeft gedaan. Maritha Schasfoort Lid Familieraad
1
Jaarverslag Familieraad Dimence Deventer 2012 Samenstelling Familieraad Per 1 januari 2012 bestaat de familieraad uit de volgende personen: • Heidy van Esch – lid • Maritha Schasfoort – lid • Anne-Marie Crone- lid • Tine Olthoff – lid In december 2012 nemen we afscheid van Heidy van Esch. Ronald Dijkhof is in dit jaar toegetreden tot de raad. Het hele jaar 2012 is de raad op professionele wijze ondersteund door Fien Wolfkamp (ondersteuner) en Anneke Hekelaar (secretaresse)
• Bejegening / communicatie m.b.t. familie • Afspraken bij overlijden van cliënten die onder bewind staan • Opvang familie na weekendbezoek van cliënten • Ontwikkeling/implementatie familiebeleid binnen Dimence • Meerjarenbeleidsplan 2011 – 2014 • Eigen bijdrage van cliënten in de GGZ • Huisdierenbeleid Brinkpoortplein
Familieblad Het familieblad verschijnt dit jaar 4x. De vormgeving heeft een behoorlijke verandering ondergaan, waardoor het blad nu een meer eigentijdse uitstraling heeft Vergaderingen De familieraad is 10x bij elkaar geweest voor haar reguliere vergadering waarbij de volgende gasten aanwezig waren: Monique Westrup (stafmedewerker beleid naastbetrokkenen), Adriana Slingschröder (medewerker beleid naastbetrokkenen regio Hanzestreek), Rob Veldkamp (manager circuit Ouderen), Bas van Wel en Greetje van Rees Vellinga (beiden directie regio Hanzestreek), Annelien Bennink (manager circuit LBZ), Jasper Wagteveld (secretaris cliëntenraad Jeugd & Autisme) Samenwerking Regiodirectie Er was 1 bijeenkomst met de regiodirectie. Hier kregen we de mogelijkheid om diverse onderwerpen te bespreken en hierover van gedachten te wisselen. Dit stellen we zeer op prijs. Aandachtspunten Tijdens de vergaderingen werd aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: • Meedenken met het opgestelde exitinterview Familie/naastbetrokkenen van de opname ouderen • Dagbesteding voor cliënten in het weekend • In kaart brengen van de somatische gezondheid van cliënten • Effecten van de bezuinigingen
2
• • • • • •
AWB gelden Roadshow van de Raad van Bestuur Brandveiligheid en brandpreventie De nevencliënt Crisiskaart voor cliënten Gebruik Trimencekaart.
Interne contacten • We participeren in de klankbordgroep m.b.t. Nieuwbouw OPW en Workhome. • Op de afdeling Esquirol gaan we aan de slag met het verbeteren van de familiecontacten. • Op de nieuwjaarsreceptie van de afdeling Tollerink hielden we een toespraak. • Dit jaar organiseerden we een filmavond met de film “Verloren Jaren”. Dit leverde veel positieve reacties op zodat we overwegen om jaarlijks zo’n avond te organiseren. • We waren aanwezig bij het slaan van de eerste paal voor de nieuwbouw van de klinische autismehulpverlening. • We hebben de bijeenkomst met stakeholders (o.a. huisartsen, ziekenhuis Deventer, Zorgverzekeraars, wijkverpleegkundige) bijgewoond. • De familieambassadeurs van Tollerink
Familieblad februari 2013
hebben samen met de Cliëntenraad en de Familieraad een thema-avond georganiseerd met als onderwerpen De Wartburg, de cliëntenraad en de beddenreductie. Vanwege het geringe aantal belangstellenden is de avond niet doorgegaan. • We hebben erg ons best gedaan om nieuwe leden te werven voor de Familieraad o.a. door middel van een inlegvel in het familieblad. Externe contacten • De Familieraad is vertegenwoordigd in de Stichting De Wartburg en woont alle vergaderingen bij. • We namen met 3 personen deel aan het symposium “Van familie moet je het hebben”, georganiseerd door het Landelijk Platform GGz. En namen eveneens deel aan 6 workshops. • De uitreiking van de Roos van Elisabeth dragen we een warm hart toe en vinden we belangrijk genoeg om bij te wonen. • Dit jaar is het lastig voor ons om bijeenkomsten van de SLKF fysiek bij te wonen. Wel is er per mail goed overleg en kunnen we meepraten over de ontwikkelingen met
betrekking tot de toekomst van de SLKF en de mogelijke toekomstige samenwerking met het LPGGz. Wensen • Een nieuwe Jump-inn voor cliënten van Brinkgreven. • Uitbreiding van de Familieraad met een betrokkene vanuit het circuit Ouderen, vanuit de Bagijnenstraat en van de OPW. • Een familievertrouwenspersoon binnen Dimence. Eindconclusie Het jaar 2012 is een jaar geweest met verrassingen, ups en downs. De samenstelling van de Familieraad zal uitgebreid moeten worden want er komt nog steeds teveel op ons pad om het met deze bezetting te kunnen behappen, waardoor we aan kwaliteit inleveren. Om een goede voortzetting te waarborgen, is uitbreiding absoluut noodzakelijk. Deventer, januari 2013
Hierbij nodigen wij U uit Op dinsdag 19 maart van 16.00 – 17.30 uur is er in ‘de Steerne’ (op het terrein van Brinkgreven, Nico Bolkensteinlaan 1 te Deventer) een speciale bijeenkomst rondom het boek van Christine Otten m.m.v. Yvonne Kroonenberg. Yvonne zal Christine vragen stellen over haar boek en uiteraard is er ruimte voor vragen en opmerkingen. U, als naastbetrokkene, bent hierbij van harte welkom. Al haar hele leven lang leeft Christine Otten met een vader die lijdt aan somberheid en extreme angsten. Met regelmaat is hij zo ziek dat hij moet worden opgenomen in een van de afdelingen van Dimence. In haar laatste boek: Om adem te kunnen halen beschrijft Christine hoe ze als 13-jarige getuige is van het feit dat haar vader voor een gedwongen opname uit huis wordt gehaald. Als hij twee jaar later onverwacht in de keuken staat, terwijl zij alleen thuis is, slaat de paniek toe. Wat moet die man hier, op deze plek, in haar leven?. Ze vraagt hem met klem om weg te gaan, weg, weg….. Om adem te kunnen halen is een persoonlijke, indringende zoektocht naar de betekenis en de gevolgen van psychisch lijden voor een vader, zijn kinderen, zijn naaste omgeving.
Familieblad februari 2013
Een eerlijk boek over de angst van een dochter om dat lijden dichtbij te laten komen, er mee besmet te raken of om dat genetisch zelfs al te zijn. Het boek laat óók zien dat je met deze realiteit kunt leven en dat zelfs verzoening mogelijk is. En hoe GGZ verpleegkundigen daar een rol in kunnen spelen. Christine Otten slaagt er op een bijzonder openhartige manier in om weer te geven hoe psychiatrische beperkingen een allesdoordringende invloed kunnen hebben op mensenlevens. Bijzonder aan de roman is dat Christine de teksten vanuit haar eigen perspectief, belevenissen en gedachten schrijft, maar soms ook in de huid van haar vader kruipt. Dat maakt de passages waarin hij vertelt hoe hij het leven in de instelling ervaart, intiem
3
en levensecht. Naast verhalen over ziekte en lijden biedt Om adem te kunnen halen ook een mooi tijdsbeeld van Nederland in de twintigste eeuw. Met alles wat Christine Otten ontdekt over de figuren uit haar jeugd, zoals een grootvader die worstelaar, acrobaat en communist was, onderhoudt ze de lezer met elke bladzijde van het boek. Christine Otten Om adem te kunnen halen Amsterdam: Uitgeverij Atlas Contact €18,95
Vrijdagmiddag om kwart over drie was hij dood. Gestikt in een stukje sinaasappel. Ik was nog in Edinburgh toen een verpleegkundige van het psychiatrische ziekenhuis waar mijn vader woonde, me opbelde. Ik kon niets terug zeggen. Zag hem voor me zoals ik hem het laatst had gezien: handen in de zakken, een rood wijd geruit overhemd over zijn dikke buik, de kin parmantig omhoog. En ik dacht aan die laatste woorden, Ik hou van je. En ik van jou, en hoe blij ik was dat ik me over mijn schroom heen had gezet. Een week eerder had ik toevallig mijn nieuwe roman Om adem te kunnen halen afgeschreven, over mijn vader en mijn ingewikkelde relatie met hem als gevolg van zijn psychiatrische problemen. Bijna zijn hele leven leed hij aan angsten, vooral voor ziektes en voor de dood, extreme angsten die hem verlamden en beletten een normaal leven te leiden. Nu ik het slot van het boek teruglees, is het bijna eng. Dat laatste stuk schrijf ik vanuit mijn vader. Het is een mooie zaterdagmiddag en hij is op bezoek bij mij en mijn gezin en vraagt hoe het gaat met mijn roman, hoever ik ben. ‘Het is bijna af,’ zei ze. Ze keek hem niet aan; brak een reep pure chocolade in stukken en
Christine Otten over haar boek, onlangs gepubliceerd in ‘Margriet’.
OM ADEM TE KUNNEN HALEN Twee dagen voor mijn vader onverwachts stierf afgelopen augustus, belde ik hem op. Het was woensdagmiddag. Zaterdag zou hij op bezoek komen, maar hij zag op tegen de taxirit van Deventer naar Amsterdam. ‘Zo’n chauffeur die ik niet ken… En ik moet zo vaak plassen tegenwoordig….’ ‘Dan kom ik toch naar jou toe,’ zei ik. ‘Geen probleem.’ ‘Goed.’ En hij hing op. Ik stond op het punt af te reizen naar Edinburgh waar ik te gast was op een boekenfestival. Gehaast en een beetje geërgerd toetste ik opnieuw zijn nummer in. ‘Je zei helemaal geen gedag.’ ‘Wél.’ In de stilte die volgde hoorde ik onze beider aarzeling. Pas sinds vier jaar was het contact tussen ons hersteld. Ieder telefoongesprekje had iets aftastends, iets verlegens bijna. Alsof we allebei bang waren de prille band te verliezen en opnieuw gekwetst te worden. ‘Ik hou van je,’ zei ik. ‘En ik van jou.’
4
legde die op een bordje. (..) Hij dacht aan vroeger, aan lange zomeravonden op het terras van hun huis, en aan de afrikaantjes en begonia’s die hij samen met zijn dochter plantte in de borders langs het grasveld in de tuin, en ze las ‘Alleen op de wereld’, dezelfde editie die hij als kind had gelezen (…). En hij wilde zeggen: het was toch niet allemaal zo slecht? Hij wilde zeggen dat het goed was, wat ze ook deed, wat ze ook schreef over hem, dat ieder onbarmhartig woord hem in zekere zin verloste, en tegelijkertijd was het een bewijs van zijn bestaan, en dat het allemaal echt was gebeurd, en niet vergeefs.
Familieblad februari 2013
Mijn vader wist dat ik dit boek schreef, en dat het aan hem is opgedragen. Hij was er trots op, ook al realiseerde hij zich dat er pijnlijke scènes in zouden komen te staan. Dat kon niet anders. Jarenlang was ik uit zijn buurt gebleven, alsof ik bang was dat mijn vader me met één klein gebaar zou kunnen betoveren. Met name toen mijn kinderen klein waren kon ik het niet aan hem op te zoeken in de psychiatrische inrichting. Ik kreeg nachtmerries. Het herinnerde me teveel aan mijn jeugd toen mijn vader soms dagen of weken achtereen in bed lag, de gordijnen potdicht, dekens over zijn hoofd, of hij zat bevroren van angst in zijn pyjama op de bank. Ik was een tiener en voortdurend op mijn hoede. Bang dat mijn vader zichzelf iets zou aandoen. Vrijwel dagelijks dacht ik terloops: ik hoop niet dat hij vandaag een overdosis pillen neemt, of zich verhangt in het trapgat, of zijn polsen doorsnijdt, want ik heb proefwerken en moet studeren want ik wil hoge cijfers halen. Soms was hij opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. Dat was beter want in ieder geval was het dan thuis rustig. Maar we moesten wél bij hem op bezoek. Ik zie mezelf nóg lopen in de tuin van de inrichting, een jaar of dertien. Het was van dat knisperende voorjaarsweer, lauwwarm met een rafelig kil randje. De kleuren zo fel dat ze niet echt leken, alsof ze loskwamen van de dingen en rondzweefden als aura’s. Het groen van het grasveld, de witte bloesem, het rood van mijn corduroy broek. Bij iedere stap die ik zette, werd ik leger van binnen, alsof ik geen kern had, geen eigen ik. Natuurlijk waren er periodes dat mijn vader ‘goed’ was en me hielp bij mijn huiswerk en grapjes maakte en ging hardlopen in het bos in de buurt. Maar altijd voelde ik onderhuids zijn sluimerende angsten. Drie jaar geleden, kort voor zijn tachtigste verjaardag, bezocht ik mijn vader voor het eerst sinds lange tijd weer. Hij had me zelf opgebeld. ‘Tachtig is toch heel wat,’ zei hij. ‘Je zou denken dat je je dan ook tachtig voelt maar dat is niet zo.’ Later begreep ik dat de verpleging achter dat telefoontje zat; dat ze wilden dat mijn vader het contact met mij herstelde. Mijn oom Bep, de jongere broer van mijn vader, haalde me op van het station in zijn goudkleurige sedan. Toen we het terrein van de inrichting opreden viel me op hoe uitbundig groen en mooi de omgeving van de inrichting was.
Familieblad februari 2013
‘Het lijkt hier wel Center Parcs,’ zei ik even later lachend, toen we met ons drieën in de woonkamer van de afdeling zaten met koffie en gebak. ‘Alleen het tropische zwembad ontbreekt nog.’ Ik zag mijn vader fronsen en zei snel: ‘Natuurlijk weet ik dat je niet op vakantie bent, maar het kon slechter.’ En ik was blij dat mijn oom over de oorlog begon. Ik luisterde niet echt naar wat ze vertelden, hoorde alleen de heimwee die doorklonk in hun woorden en ondertussen keek ik naar mijn vader, als door de ogen van iemand anders. Je bent een oude man, dacht ik en het was alsof die gedachte me op slag onkwetsbaar maakte. Alsof ik plotseling besefte dat ik volwassen was, en wat dat inhield. Die ontmoeting, nu vier jaar geleden, was het begin van onze verzoening. En ook het begin van mijn boek. Want wat wist ik helemaal van mijn vader? Zodra ik mijn eindexamen had gehaald op mijn achttiende was ik weggevlucht uit mijn geboortestad Deventer. Ik wilde leven! Natuurlijk was ik óók bang dat ik mijn vaders destructieve genen had geërfd. Als een bezetene studeerde en werkte ik. In mijn vriendenkring was ik de eerste met een vaste baan, de eerste die ging samenwonen, de eerste die moeder werd. Bijna was het alsof ik nergens uit voorkwam, alsof ik geen geschiedenis had, alsof ik mezelf uit het niets had uitgevonden als schrijver en journalist, als moeder van een hecht gezin. Maar toen ik mijn vader daar zo zag zitten op zijn afdeling, de rollator binnen handbereik,
vroeg ik me af waar ik al die tijd zo bang voor was geweest. Alleen al aan onze handen zag je dat we familie waren. Ik begon hem boeken te sturen. Romans, want daar hield hij van, herinnerde ik me. De voorlezer, van Bernard Schlink bijvoorbeeld, over een jongen die net na de oorlog verliefd wordt; en boeken van schrijvers die ongeveer zo oud waren als hij, Amos Oz, Philip Roth. Het mooie was dat die boeken dienst deden als een soort boodschappers. Zonder het over pijnlijke gebeurtenissen uit het verleden te
5
hoeven hebben, konden we belangrijke dingen tegen elkaar zeggen. ‘Jij weet welke boeken ik mooi vind!’ zei mijn vader. In mijn oren klonk het als: Zie nu wel dat we een band hebben? Jij en ik lijken op elkaar. Jij en ik lijken op elkaar. Vroeger joeg alleen al die gedachte me angst aan; wie wil er nou op een psychiatrische patiënt lijken? Toen ik een jaar of zesentwintig was, kreeg ik een burn-out omdat ik, uit angst dat ik toch wel zou mislukken, jaren achtereen veel te hard had gewerkt. Toen ik bij mijn huisarts kwam, zei hij: ‘Het is heel gewoon dat kinderen van psychiatrische patiënten op een gegeven moment zélf psychische hulp nodig hebben.’ ‘Maar ik lijk helemaal niet op mijn vader!’ riep ik verontwaardigd. ‘Dat zeg ik toch niet,’ zei de arts. ‘Je hebt alleen hulp nodig.’ Nu ging ik mijn vader interviewen (net als de rest van de familie). Het mooie was dat we in de rol van interviewer en geïnterviewde over van alles en nog wat konden praten, óók over zijn ziekte, die natuurlijk niet op zichzelf stond. Iets als ‘je hart volgen’ was een luxe die mijn vader zichzelf nooit heeft gegund. Hij groeide op in een straatarm arbeidersmilieu. Mijn grootvader had zware astma en kon daardoor niet altijd werken. Mijn vader herinnerde zich dat zijn moeder met een lege soeppan naar de gaarkeuken kwam, die toevallig in het gebouw náást zijn school was gevestigd, en dat hij zich schaamde voor haar. Hij zei ook dat hij zich
vaak een vreemde voelde in zijn eigen familie, op school, eigenlijk overal. Hij kon goed leren en mocht naar de Handelsschool, wat heel wat was in die tijd. Maar toen hij zijn eindexamen haalde op zijn negentiende, wist hij niet hoe hij aan werk moest komen. Zijn handschrift was te lelijk voor sollicitatiebrieven. Hij durfde geen kantoor binnen te lopen en vragen of ze werk hadden. Dus ging hij iedere dag zwemmen, een hele zomer lang. Kopje onder. ‘Ik sprak er met niemand over. Wie kon me helpen?’ Uiteindelijk vond hij een baan als boekhouder in een tapijtfabriek, maar hij haatte het werk. Stiekem droomde hij van reizen, van toneelspelen maar inmiddels waren mijn broer en ik geboren en moest hij geld verdienen. En hij was geen held. Zag geen andere toekomst voor zichzelf. ‘Ik was altijd bang dat ik het niet goed deed,’ zei hij. ‘Ik liep op mijn tenen.’ Op een dag hield hij het niet meer vol, zei hij, en kroop in bed. We keken elkaar aan. Realiseerden ons dat dit het begin was geweest van een slopende psychiatrische ziekte die van kwaad tot erger ging. ‘Ik denk wel eens,’ zei mijn vader, ‘als het allemaal anders was geweest… Misschien had ik ook iets kunnen schrijven.’ ‘Misschien,’ zei ik.
Ook naastbetrokkenen/ familieleden kunnen terecht bij de klachtenfunctionarissen van Dimence Tot nu toe kiest Dimence er bewust voor om geen familievertrouwenspersoon (FVP) in dienst te nemen, maar op een andere manier zorg te dragen voor toegankelijke, gastvrije en bereikbare medewerkers. Familie/naastbetrokkenen moeten zich uitgenodigd voelen om klachten of uitingen van onvrede kenbaar te maken bij de medewerkers waar zij het meest mee te maken hebben. Medewerkers van Dimence willen graag uw ervaringen en belevenissen over de zorg vernemen. Immers dan kunnen we er ook wat aan doen of erover in gesprek komen. Want iedere klacht is een gratis advies.
6
Maar af en toe doen zich situaties voor waarin het gesprek niet meer mogelijk blijkt en dan is het ook voor u als familie/naaste mogelijk om een beroep te doen op de klachtenfunctionaris. Voor de regio Hanzestreek is dat Wilma Breider. U kunt als naastbetrokkene met uw uiting van onvrede bij haar terecht. Zij neemt klachten of uitingen van onvrede in behandeling als
Familieblad februari 2013
het gaat om u als naastbetrokkene. U kunt daarbij denken aan de wijze waarop u bent geïnformeerd, de wijze waarop men u heeft bejegend of als u geen mogelijkheden voor ondersteuning aangeboden hebt gekregen. Zij kan ook klachten van naastbetrokkenen namens de patiënt in behandeling nemen, maar dan moet u daarvoor de schriftelijke goedkeuring hebben van uw naaste. De klachtenfunctionaris zal allereerst weer proberen om te bemiddelen; nog een keer het gesprek te zoeken. Als dat niet lukt of u bent over de uitkomst van dat gesprek niet tevreden dan kunt u besluiten om uw klacht
voor te leggen aan de onafhankelijke klachtencommissie van Dimence. De klachtenfunctionaris kan u zo nodig ondersteunen in het traject naar de klachtencommissie door bv. hulp te bieden bij het schriftelijk formuleren van de klacht of door mee te gaan naar de zitting van de klachtencommissie en de klager te ondersteunen. Uitgangspunt is dat de naastbetrokkenen zelf eerst kijken in hun eigen netwerk of er iemand aanwezig is die hun daarbij kan ondersteunen. Dit heeft de voorkeur. Monique Westrup, stafmedewerker beleid naastbetrokkenen
Workshop Samenspel met de familie! Door het anders denken in vroeger tijden was de familie van GGZ cliënten helemaal uit beeld geraakt. Met als gevolg dat familie zich in de steek gelaten voelde. En toen gebeurde er een wonder…..familie werd bondgenoot in de behandeling. Dat vereist nieuwe en andere aanpak. De familieparticipatie moet op de kaart gezet worden. De behandelaars moeten kijken met wie ze iets samen willen organiseren. En niet voorbijgaan aan de mogelijkheden van familie. Familie moet in eigen context worden geplaatst. Een Familieraad is een stuwende kracht bij familieparticipatie.
verbeteren. En om eruit te halen wat er in zit. Door familie niet te betrekken, laten hulpverleners veel liggen: “Het goud ligt op straat”. Het is onvoorstelbaar dat dit niet gebeurt in de psychiatrie. Daardoor krijgt familie meer het gevoel betrokken te zijn bij een machtsstrijd dan bij een samenspel. Hulpverleners moeten familiebanden erkennen en herkennen. Een familielid is zelf vaak medehulpverlener. Samenspel kent veel aspecten: afspraken maken, informatie en uitleg geven, betrekken van familie bij plannen, vragen welke mogelijkheden familie heeft aan het leveren van een bijdrage voor de zorg, regelmatig contact hebben, bereikbaar zijn voor familie, één vaste contactpersoon voor familie, informeren naar het wel en wee van familie, doorverwijzen, advies geven. Hiervoor is zelfs een samenspelscan ontwikkeld.
Er was vroeger ook angst voor bepaalde ontwikkelingen. Angst voor niet te realiseren woonwensen. Daarbij moet gedacht worden aan het zelfstandig wonen door cliënten. Hulpverleners en familie zagen dit zelfmanagement helemaal niet zitten. Nu deze beide partijen elkaar hebben gevonden maakt de ambulantisering een stormachtige ontwikkeling door. We hebben elkaar gewoon nodig om het leven voor de cliënt te
Familieblad februari 2013
In Eindhoven begrijpen ze hoe belangrijk familie voor een cliënt kan zijn en is er in een alternatieve isoleercel een scherm aangebracht waardoor een cliënt met zijn dierbaren kan skypen. De eigen omgeving is dan toch dichtbij. Maritha Schasfoort Lid Familieraad
7
Herkent u dit? De krekel was bijna jarig en wilde heel graag dat iedereen op zijn verjaardag kwam. Maar niet de beer. Hij schreef een brief aan de beer. "Beste beer, Ik wil niet dat je op mijn verjaardag komt. Je schrokt. Je morst. Je trapt bij het dansen op tenen. Je geeft cadeaus waar niemand wat aan heeft. Je zingt vals en erg hard. Je zegt al dat het gezellig is als je nog niet eens kunt weten of het gezellig is. Je dringt iedereen opzij om het eerst bij de taart te kunnen en als er geen honingtaart is roep je: “Waarom is er geen honingtaart?” Als alles op is vraag je wel tien keer of alles echt op is. En als alles echt op is vraag je waarom er niet meer was. Je valt in slaap als iemand een toespraak houdt. Je zakt van je stoel zodra je slaapt, en je snurkt. Als iedereen naar huis is lig jij nog op de grond te snurken en als je wakker wordt ga je op zoek naar kruimels. Je… ach laat ook maar. Kom maar wel. Het is eigenlijk wel heel gezellig als je komt. Morgen ben ik jarig. Ik zou het héél leuk vinden als jij ook komt. Tot morgen! De krekel."
Het verhaaltje las ik in het boek ‘Iedereen was er’ van Toon Tellegen. Ik moest aan mijn zoon denken. Kan ook knoeien met eten, ruimt niks op. Snurkt en de koelkast is leeg als ik niet oppas. En toch…..als ik hem een poosje niet gezien heb en we niet even hebben kunnen knuffelen, mis ik hem heel erg. Als hij op z’n best is, is hij reuze gezellig. En dan is het heerlijk om hem thuis te hebben.
Workshop Familiebegeleiding, gewoon doen! Elke familie is weer anders, dus voor deze begeleiding is geen standaard pakket te gebruiken.
Dat maakt de begeleiding uitermate boeiend en uitdagend. De ingewikkeldheid van sommige situaties kan er ook toe leiden dat behandelaars soms de familie ontwijken. De term heteroanamnese komt voorbij. Hierbij kan men een gesprek voeren met familie als een cliënt niet persoonlijk in staat is om zinvol aan het anamnestisch gesprek deel te nemen. Familie wil misschien ook wel informatie die zij belangrijk vindt, aan behandelaars geven,
8
en waarvan zij denkt dat de psychiater of verpleegkundige dit moet weten. Het delen van zorgen en de samenwerking met behandelaars, kan verlichting geven voor familie. Familie kan ook in een rouwproces of een acceptatieproces zitten. Met daaropvolgend een herstelproces. Hier moeten behandelaars oog voor hebben. Opgemerkt werd dat huisartsen familie ook niet altijd op allerlei mogelijkheden voor begeleiding of ondersteuning wijzen.
Familieblad februari 2013
Preventie is ook een belangrijke vorm van begeleiding. Tijdens de workshop werd ook stilgestaan bij de blunders die behandelaars maakten in contact met familie en welke impact dit op familieleden had. Er kwamen verhalen naar voren waar ik met verbijstering naar heb geluisterd.
pleegkundigen vertelden hoe ze omgaan met de privacy van een cliënt. Voorbeeld: als een cliënt zegt dat de verpleging geen contact mag hebben met de familie, wordt uitgelegd dat de verpleging die cliënt beter kan helpen als er wel contact is met de familie. Als hij/ zij tenminste met de familie heeft kennisgemaakt, zou dat er toe kunnen leiden dat de cliënt beter wordt begrepen. Dat hierbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de gevoelens die de cliënt heeft, wordt ook duidelijk verteld. In de praktijk blijkt dat dit leidt tot veel meer mogelijkheden dan ooit werd gedacht. In de begeleiding van familie kan ook een familievertrouwenspersoon een belangrijke rol spelen. Zeker als er conflicten dreigen te ontstaan. En tot slot de grote winst: familie leert meer voor zichzelf te zorgen.
Daartegenover stonden verhalen van verpleegkundigen met oplossingen, mogelijkheden en onmogelijkheden om familie te betrekken bij de behandeling. Het was schitterend om te horen hoe ver-
Maritha Schasfoort Lid Familieraad
Forence
Stichting Dimence en Stichting Oldenkotte werken al twee jaar intensief samen aan een voorziening voor forensische ggz, genaamd Forence. In april starten ze samen op terrein Brinkgreven. Forence biedt behandeling in een beveiligde omgeving. In de voorziening worden patiënten van FPC Oldenkotte en Dimence door één behandelteam behandeld, bestaande uit medewerkers van zowel Dimence als Oldenkotte. Door de samenwerking is het mogelijk de behandellijn in het vervolg van de transmurale verloffase van een tbs-behandeling effectief vorm te geven. De klinische voorziening biedt daarnaast voor patiënten uit de reguliere ggz extra beveiligingsmogelijkheden en expertise. Forence is hiermee een schakel in een doorlopende zorgketen tussen forensische psychiatrie en reguliere ggz.
de problematiek (de stoornis) centraal, bij FPC Oldenkotte het delict- en het recidiverisico. Bij Forence brengen we deze uitgangspunten bij elkaar om zo een optimale behandeling aan te kunnen bieden. Vragen? Mocht u vragen hebben over Forence, dan kunt u contact opnemen met Eric Stoppels E:
[email protected] T: 0570 639644
Alle patiënten van Forence hebben last van vergelijkbare problematiek. Het gaat bij Forence om behandeling en training van vaardigheden in een beschermende context, met extra aandacht voor risicomanagement gericht op een optimale inbedding in de maatschappij. Het belangrijkste verschil tussen een behandeling bij FPC OIdenkotte en Dimence is het uitgangspunt. In de ggz staat
Familieblad februari 2013
9
Nuttige adressen Anoiksis Vereniging voor mensen met schizofrenie Gansstraat 67a, 3582 EC Utrecht, tel. 030-2546113. www.anoiksis.nl Balans digitaal Landelijke vereniging voor ouders van kinderen met ontwikkelingsstoornissen bij leren en/of gedrag, waaronder ADHD, dyslexie en PDD-NOS. Postadres: Postbus 93, 3720 AB Bilthoven; Bezoekadres: Kwinkelier 39, 3722 AR Bilthoven. Advies- en Informatielijn: 0900 20 200 65 (ma-vr. 9.30 – 13.00 uur; 0,25 per minuut) Helpdesk Dyslexie: 0800 5010 (ma–vr. 10.00 – 15.00 uur – gratis) www.balansdigitaal.nl Dimence GGZ Locatie Brinkgreven, Nico Bolkesteinlaan 1, 7416 SB Deventer, tel: 0570-639600, www.dimence.nl Geestdrift, Vereniging van en voor ggz-cliënten Geestdrift heeft een aparte telefoonlijn voor vragen, inlichtingen en advies omtrent de geestelijke gezondheidszorg. Tel.nr. helpdesk: 0900-7263672 Adres: Maliebaan 71H, 3581 CG Utrecht, tel: 030-2521822, e-mail:
[email protected] www.vereniginggeestdrift.nl Landelijke Stichting "ouders en verwanten van Drugsgebruikers" LSOVD Tel. Hulpdienst: 0900 – 5152244 (ma–vr. 10.00 – 22.00 uur; 0,15 per minuut) e-mail:
[email protected] www.lsovd.nl Nationale Ombudsman. Postbus 29729, 2502 LS ’s Gravenhage, tel. 070-3563563. www.ombudsman.nl Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) Prof. Bronkhorstlaan 10, 3723 MB Bilthoven, tel. 030-2299800. www.autisme.nl Het doel van de NVA is de maatschappelijke positie van kinderen en volwassenen met autisme te versterken. Platform Mantelzorg Overijssel Kievitstraat 9, 7557 AP Hengelo, tel:074 2500155, E mail:
[email protected] http://pmo.pilot.dla.nl Regionale Inspectie voor geestelijke volksgezondheid. Postbus 9013, 6800 DR Arnhem, tel. 026-3528250. Schizofrenie Stichting Nederland. Oude Tempellaan 1, 3769 JA Soesterberg of Postbus 130, 3769 ZJ Soesterberg, tel. 0346-352254. Heeft als doel het publiek te informeren over schizofrenie en daarmee samenhangende onderwerpen; het beïnvloeden van kwaliteitsverbetering in de hulpverlening aan patiënten en familieleden www.schizofrenie-stichting.nl Stichting Labyrint/In Perspectief. Landelijk bureau: F.C. Dondersstraat 29, 3572 JB Utrecht, of Postbus 12132, 3501 AC Utrecht, tel 030 - 2546803 Geeft informatie aan familieleden van (ex)psychiatrische patiënten en organiseert steungroepen, thema-avonden en lotgenotentelefoon (0900 - 2546674). www.labyrint-in-perspectief.nl Stichting Landelijke Koepel Familieraden. Maliebaan 71-M, 3581 CG Utrecht, tel:030-2129395, www.familieraden-slkf.nl Vereniging voor Manisch Depressieven en betrokkenen Postbus 24076, 3502 MB Utrecht, tel. 030-2803030 MDS is een verstoring van de regelmaat in de stemming. De MD-mens heeft een heftig, turbulent gevoelsleven, gepaard gaand met enorme pieken en diepe dalen. www.vmdb.nl Vereniging Ypsilon. Prins Bernhardlaan 177, 2273 DP Voorburg, tel. 088-0002120 Vereniging van familieleden van chronisch psychotische en schizofrene mensen. Organiseert gespreksavonden. Belangenbehartiging van patiënten. www.ypsilon.org De website van het Trimbos-instituut biedt een overzicht van circa 250 adressen op het gebied van de GGz. (www.trimbos.nl)
10
Familieblad februari 2013
DE FAMILIERAADSLEDEN De huidige Familieraadsleden zijn familie / naastbetrokkenen van cliënten die meestal al wat langere tijd opgenomen zijn op de locatie Brinkgreven ofwel die Beschermd Wonen in Deventer. Zij willen u desgewenst graag informeren over hun ervaringen hiermee. Ook met vragen van allerlei aard willen zij u heel graag tot steun zijn met hun ervaring in de GGZ. Zij weten misschien niet altijd het antwoord, maar kunnen u wellicht doorverwijzen. Belt, schrijft of mailt u gerust met:
Anne-Marie Crone-Heerings Kerkstraat 8, 7251 BW Eibergen tel. 0545-472453
[email protected]
Ronald Dijkhof Daniël Heinsiusstraat 9 7412 NJ Deventer tel. 0570-618962 06 - 21914350
[email protected]
Tine Olthoff Jhr.mr. G.W. Molleruslaan2, 7316 AT Apeldoorn tel. 055-5211734
[email protected]
Maritha Schasfoort Haagbeukweg 14, 7421 BE Deventer tel. 0570-652359
[email protected] Fien Wolfkamp, ondersteuner Familieraad (op werkdagen: maandag, dinsdag tot 15.00 uur en donderdag) tel. 0570-639806
[email protected]
Wilt u de Familieraad komen versterken? Bel, schrijf of mail of vul onderstaande bon in en stuur deze naar: Dimence, t.a.v. de Familieraad, locatie Henri Dunant, Postbus 5003, 7400 GC Deventer o Ik wil graag vrijblijvend een vergadering van de Familieraad bijwonen o Ik wil graag als lid de Familieraad komen versterken o Ik wil graag meer informatie over de Familieraad Naam:...................................................................................... Straat:...................................................................................... Postcode:.................................................................................. Plaats:...................................................................................... Tel.nr.:...................................................................................... E-mailadres:..............................................................................
Familieblad februari 2013
11
33 Goede voorbeelden in het leven van mensen die langdurig in een ggz-instelling verblijven Het boek geeft schetsen weer van 33 goede initiatieven in de langdurige verblijfszorg, die de werkgroep Langdurend Intramuraal Verblijf van het Provinciaal Platform GGZ Utrecht heeft verzameld.
De afgelopen twee en een half jaar hebben de leden van de werkgroep aan ruim 30 ggz-instellingen werkbezoeken afgelegd. Ondanks de huidige trend tot ambulantisering zullen nog veel mensen binnen de muren van de instellingen verblijven en ook voor hen is herstel mogelijk. De werkgroep vindt dat het in Nederland ernstig schort aan aandacht voor de herstelmogelijkheden van deze groep cliënten. Op tientallen plaatsen in Nederland zijn enthousiaste individuen en teams bezig om daar verandering in te brengen. In dit boek wordt hun werk in het zonnetje gezet! Binnenkort verschijnt de tweede druk.
12
Familieblad februari 2013