Symposium ‘Verschil moet er zijn?’ 17 juni 2011 Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie
Programma 13.30 Introductie en welkom door dr. Inge Versteegt, mede namens prof. Dr. Veit Bader en dr. Marcel Maussen (Universiteit van Amsterdam) Presentator en debatleider: Erik J. Dekker 13.45 Lezing: Burgerschap, onderwijs en tolerantie door Jeroen Bron (SLO) 14.30 Reacties van het panel en zaaldiscussie 15.00 Koffiepauze 15.30 Lezing: Ruimte voor ‘fundamentalistisch’ onderwijs? door prof.dr. Ruard Ganzevoort (VU Amsterdam) 16.15 Reacties van het panel en zaaldiscussie 17.00 Borrel/drankjes
Introductie 1. Wat is ACCEPT-Pluralism? 2. Het Nederlandse onderzoek 3. Tolerantie en burgerschapsvorming 4. Tolerantie en reformatorisch en islamitisch onderwijs 5. Eerste resultaten 6. Voorproefje voor debat
1. Wat is ‘ACCEPT’?
Internationaal vergelijkend onderzoek naar tolerantie en acceptatie van etnische, religieuze en culturele minderheden in Europa.
Gefinancierd door Europese Commissie Mei 2010-2012
Vijftien deelnemende landen: Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Griekenland, Ierland, Italië, Nederland, Roemenie, Polen, Spanje, Turkije, het Verenigd Koninkrijk en Zweden
Theoretisch: wat is tolerantie? (Tandenknarsend versus accommoderend) Hoe wordt het vormgegeven en welke dilemma’s leven er? Twee kwalitatieve onderzoeken: onderwijs en politiek
2. Het Nederlandse onderzoek
Rapport Maussen/Bogers (2010): Discourses of tolerance and diversity in the Netherlands (discoursen van tolerantie en diversiteit in Nederland)
Onderwijs: 2 kortlopende onderzoeken (februari 2011 - september 2011) - Tolerantie en burgerschapsvorming in het voortgezet onderwijs - Tolerantie en orthodox-religieus basisonderwijs (reformatorisch en islamitisch)
Tolerantie en ‘burgerschapsvorming’
Onderzoeksvraag: Hoe bevordert ‘Burgerschapsvorming’ (het kritisch denken over) tolerantie en welke onderwijspraktijk kan als succesvol worden betiteld?
Literatuur: beleid, implementatie en onderzoeksresultaten met betrekking tot Burgerschapsvorming sinds de invoering in 2006
Empirisch onderzoek: enkele kwalitatieve interviews met experts en docenten.
Tolerantie en orthodox-religieuze scholen
Onderzoeksvraag: Hoe worden de concepten tolerantie en religieus onderwijs aan elkaar verbonden in het debat over vrijheid van onderwijs? Ca. 200 reformatorische basisscholen 40 islamitische basisscholen (2% resp. 0.4% van totaal).
Literatuur: curriculum, sekse en seksualiteit, acceptatieplicht en segregatie
Interviews met enkele directeuren van reformatorische en islamitische basisscholen: getolereerd worden en zelf tolereren
Eerste resultaten Reformatorische en islamitische scholen 1. ‘Reformatorische’ scholen lijken iets ‘orthodoxer’ dan islamititische scholen - verplichte hoofddoek versus verplichte rok - reformatorische scholen vaker eigen curriculum - reformatorische scholen minder open aannamebeleid leerlingen en leerkrachten
2. Meest genoemde bezwaar vanuit samenleving is segregatie/isolatie 3. Beide scholen last van vooroordelen, maar islamitische scholen melden ook geweld en politieke tegenwerking 4. Plaatselijke intolerantie: evangelischen en homoseksuelen mogen in de samenleving bestaan, maar niet in de school
Resultaten burgerschapsvorming 1. Zowel experts als leraren vinden burgerschapsvorming nuttig en bevordering tolerantie noodzakelijk 2. Papierwerk is vaak belangrijker vanwege controle 3. Experts : neutraal m.b.t. Artikel 23 4. Leerkrachten: te weinig tijd, geld, gelegenheid 5. Een succesvolle aanpak: - Godsdienstlerares - neonazi/ witte/ lage sociaal-economische status school populatie - mee naar Auschwitz training - later toegeschreven aan burgerschapsvorming
Voorproefje voor het debat Citaat directeur islamitische basisschool: -
Ik vind niet dat wij de segregatie bevorderen. We zijn juist integratiebevorderend bezig. Wij doen er alles aan, voor, vooral vanuit het taalonderwijs, vanuit de burgerschapsvorming, vanuit cultuureducatie, om de kinderen de rechten en de plichten binnen de democratie in Nederland mee te geven. Ze weten precies waar ze straks terecht komen. En dan denk ik: juist dat is wat Nederland nodig heeft. Dus ik ben niet segregerend bezig. Ik heb wel een kleur, maar daar kan ik niks aan doen. Als je etnische segregatie loslaat, nou dat zie je gewoon, je bent 'n, je hebt een herkomst. Ja, maar aan de andere kant denk ik dat wij juist alles er aan doen om het kind echt tot een burger van Nederland te maken. Alle facetten worden in acht genomen. Maar ook het verschil mag er zijn. En dat is Nederland. Je mag een ander soort denkende zijn.
FOUT
BETER
GOED?
FOUT
BETER
GOED?
FOUT
BETER
GOED?
FOUT
BETER
GOED?
FOUT
BETER
GOED?
Wij wensen u een spannend debat toe! Het Nederlandse ACCEPT-team: Prof.dr. Veit Bader dr. Marcel Maussen dr. Inge Versteegt Kirsten van Kaathoven
