Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
augustus 2012
In samenwerking met:
Inhoudsopgave Introductie ................................................................................................................... 2 Achtergrondinformatie ................................................................................................ 3 Export ......................................................................................................................... 6 Uitbesteding................................................................................................................ 8 Knelpunten & Barrières............................................................................................... 9 Ondersteuning .......................................................................................................... 10 Exportkrediet & Exportkredietverzekering................................................................. 11 Stellingen .................................................................................................................. 12 Analyse: Topsector HTSM ........................................................................................ 13 Noot .......................................................................................................................... 15
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
1
Introductie FME heeft in de periode mei-juni 2012, in samenwerking met een aantal internationaal actieve branches, zoals GMV, Scheepsbouw Nederland, HME, Cleantech Holland, Olie en Gas, Taskforce Healthcare en Infrastructuur & Sport, haar jaarlijks onderzoek uitgevoerd op het gebied van internationaal ondernemen. Het hoofddoel van dit onderzoek is om te identificeren waar bedrijven uit de technologische industrie hun exportomzet verwachten, waar zij kansen zien in het buitenland en welke ondersteuning zij daarbij nodig hebben. Tevens zijn een aantal actuele beleidsthema’s, zoals het topsectorenbeleid, aan bod gekomen. Met deze resultaten is FME in staat om de belangen van de leden voor het voetlicht te brengen in Den Haag en Europa, en onze internationale dienstverlening adequaat in te richten. Voor deze enquête zijn industrie breed ruim 3700 individuele bedrijven benaderd. Daarvan hebben ruim 500 bedrijven de vragenlijst volledig ingevuld. Deze vragenlijst bestond uit de volgende onderdelen:
Export & Ondersteuning Uitbesteding Knelpunten & Handelsbarrières Topsectorenbeleid & Overheid Exportkrediet & Exportkredietverzekering
De resultaten van het onderzoek worden in dit rapport besproken. Voor meer informatie over Internationaal Ondernemen of dit onderzoek kunt u contact opnemen met FME-CWM.
Met vriendelijke groet,
Dhr. Micha van Lin Hoofd Internationaal Ondernemen Vereniging FME-CWM T 079 353 13 84 E
[email protected] W www.fme.nl/internationaal
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
Dhr. Patrick Walison Adviseur Internationaal Ondernemen Vereniging FME-CWM T 079 353 12 80 E
[email protected] W www.fme.nl/internationaal
2
Achtergrondinformatie Deze paragraaf bevat achtergrondinformatie over de steekproef. Werknemers Het grootste deel van de bedrijven hebben 0 t/m 25 medewerkers in dienst. De rest van de verdeling naar aantal werknemers staat in de tabel hieronder. In totaal valt 82% onder de Europese definitie van een MKB (tot 250 medewerkers) en zo’n twee derde onder Nederlandse definitie van MKB. Vraag: Hoeveel werknemers (in fulltime banen) heeft uw bedrijf op dit moment in dienst?
Aantal werknemers (fte) 0 t/m 25 werknemers 25 t/m 50 werknemers 50 t/m 100 werknemers 100 t/m 250 werknemers Meer dan 250 werknemers
% 27% 18% 20% 17% 18%
N=513
Omzet De verdeling van de respondenten in deze steekproef naar omzet vindt u in de onderstaande tabel. Vraag: Hoe groot was de totale omzet van uw bedrijf in 2011 (in miljoen euro's)?
Omzet (miljoen euro) 0 t/m 5 miljoen 6 t/m 10 miljoen 11 t/m 25 miljoen 25 t/m 50 miljoen 50 t/m 100 miljoen Meer dan 100 miljoen
% 18% 13% 25% 16% 11% 17%
N=520
Topsectoren In het kader van het nieuwe topsectorenbeleid van de overheid is in dit onderzoek gevraagd tot welke topsectoren (en de daarin behorende subsectoren) bedrijven actief zijn. Een procentuele verdeling is te vinden in onderstaande grafiek. Vraag: In welke van de hieronder genoemde topsectoren is uw bedrijf hoofdzakelijk actief?
N=424
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
3
De verdeling van de bedrijven over de verschillende topsectoren laat zien waar de prioriteiten van FME en de verschillende branches moeten liggen. Om de deze verdeling specifieker te maken wordt in de onderstaande grafieken aangegeven in welke technologie of toepassing deze bedrijven actief zijn binnen de verschillende topsectoren. Topsector HTSM
N=295, waarvan 169 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
Binnen de topsector HTSM zijn de meeste bedrijven actief in de hightech systemen en automotive. De overige toepassingen zijn redelijk gelijk verdeeld, alleen het aandeel van fotonica bedrijven is beperkt. Topsector Energie
N=301, waarvan 197 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
De natuurlijke achterban van FME op het gebied van energie is voornamelijk actief in de olie & gas en de offshore wind. Niet verwonderlijk is bij de topsector Life Sciences & Health het grootste aandeel weggelegd voor medische technologie en medische hulpmiddelen. In de topsector Water zijn de meeste bedrijven uit de TI actief in de scheepsbouw en de maritieme toelevering.
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
4
Topsector Life Science & Health
N=177, waarvan 101 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
Topsector Water
N=253, waarvan 155 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
Topsector Agro & Food
N=131, waarvan 89 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
Op het gebied van Agro & Food is de voedselverwerkende industrie de belangrijkste sector voor de TI. Alhoewel de achterban redelijk gelijk verdeeld is over de drie genoemde sectoren.
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
5
Export Bijna 90% van de bedrijven die hebben gereageerd op de enquête internationaal ondernemen geven aan te exporteren. Zij halen gemiddeld 56% van hun omzet uit export, gewogen naar omzet is dit zelfs 87%. Vorig jaar bleek al uit het FME onderzoek dat bedrijven in zeer veel landen actief zijn, gemiddeld in 24 landen. Dit jaar lag het gemiddelde op 20 landen. Bestemmingen De belangrijkste exportbestemming voor de Nederlandse technologische industrie is uiteraard Duitsland. Veel Europese en westerse landen komen terug in de top 20, opvallend zijn de hoge posities voor China en Rusland. Vraag: Wat is (zijn) op dit moment de belangrijkste exportbestemming(en) voor uw bedrijf?
Exportbestemmingen 2012 1. Duitsland 2. België 3. Verenigd Koninkrijk 4. Frankrijk 5. Verenigde Staten 6. China 7. Rusland 8. Italië 9. Denemarken 10. Spanje 11. Zwitserland 12. Zweden 13. Noorwegen 14. VAE 15. Singapore 16. Polen 17. Brazilië 18. Turkije 19. India 20. Australië
% 74% 45% 40% 33% 25% 23% 17% 17% 15% 13% 13% 12% 11% 10% 10% 10% 9% 9% 9% 8%
N=474, meerdere antwoorden mogelijk
Deze exportbestemmingen zijn zeer verschillend voor de specifieke sectoren binnen de technologische industrie. Alhoewel de top 10 van landen in grote mate overeenkomen zijn er toch duidelijke verschillen aan te wijzen en te verklaren voor de sectoren. De maritieme sector is zeer internationaal en kent een aantal bekende scheepsbouwlanden. Niet verwonderlijk nemen China, Singapore, Brazilië en Noorwegen een hoge positie in. Voor olie & gas speelt het Midden Oosten een belangrijkere rol, terwijl voor duurzame energie landen als China, ZuidKorea en Japan hoog staan vanwege de investeringen die vanuit die landen worden gedaan op het gebied van duurzame energiewinning. Een overzicht van de exportbestemmingen per sector is te vinden op de volgende pagina.
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
6
Exportbestemmingen 2012 Medische Technologie 1. Duitsland 2. België 3. Verenigd Koninkrijk 4. Frankrijk 5. Italië 6. Rusland 7. Verenigde Staten 8. China 9. Spanje 10. Zwitserland N=52
Exportbestemmingen 2012 Olie & Gas 1. Duitsland 2. Verenigd Koninkrijk 3. VAE 4. België 5. Frankrijk 6. Saoedi-Arabië 7. Australië 8. Rusland 9. Noorwegen 10. Singapore N=49
Exportbestemmingen 2012 Maritiem 1. Duitsland 2. China 3. België 4. Verenigd Koninkrijk 5. Singapore 6. India 7. Verenigde Staten 8. Brazilië 9. Frankrijk 10. Noorwegen N=114
Exportbestemmingen 2012 Cleantech Holland 1. Duitsland 2. België 3. China 4. Verenigde Staten 5. Verenigd Koninkrijk 6. Italië 7. Frankrijk 8. Zuid-Korea 9. Zwitserland 10. Japan N=51
Exportbestemmingen 2012 Infrastructuur 1. Duitsland 2. België 3. Frankrijk 4. Verenigd Koninkrijk 5. Verenigde Staten 6. China 7. Rusland 8. Denemarken 9. Australië 10. Polen N=85
Exportbestemmingen 2012 GMV 1. Duitsland 2. Frankrijk 3. België 4. Verenigde Staten 5. Rusland 6. Verenigd Koninkrijk 7. China 8. Spanje 9. Brazilië 10. Italië N=23
Groeilanden Duitsland doet het zoals ieder jaar goed als groeiland. België en de VS hebben duidelijk aan belang verloren, terwijl China en Brazilië ten opzichte van de voorgaande jaren belangrijker zijn geworden voor groei. Vraag: Welke landen zijn voor de toekomstige groei van uw onderneming het belangrijkst?
Groeilanden 2010 1. Duitsland 2. België 3. VK 4. Frankrijk 5. Rusland 6. VS 7. China 8. Brazilië 9. Polen 10. India
Groeilanden 2011 1. Duitsland 2. VK 3. België 4. Frankrijk 5. VS 6. Rusland 7. China 8. Brazilië 9. Italië 10. Polen
Groeilanden 2012 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Duitsland VK Frankrijk China Brazilië Rusland Polen België VS India
N=432 (2010), N=236 (2011), N=478 (2012)
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
7
Ook de groeilanden zijn zeer sectorspecifiek, hieronder een overzicht. Groeilanden 2012 Medische Technologie 1. Duitsland 2. Verenigd Koninkrijk 3. China 4. Rusland 5. Frankrijk 6. België 7. Brazilië 8. India 9. Spanje 10. Verenigde Staten N=52
Groeilanden 2012 Cleantech Holland 1. Duitsland 2. Verenigd Koninkrijk 3. Frankrijk 4. België 5. Verenigde Staten 6. China 7. Italië 8. Polen 9. Brazilië 10. Spanje N=51
Groeilanden 2012 Maritiem 1. Duitsland 2. Brazilië 3. China 4. Verenigd Koninkrijk 5. Singapore 6. België 7. Frankrijk 8. India 9. Rusland 10. Noorwegen N=114
Groeilanden 2012 Infrastructuur 1. Duitsland 2. Brazilië 3. Verenigd Koninkrijk 4. Polen 5. Rusland 6. China 7. Frankrijk 8. België 9. India 10. Turkije N=85
Groeilanden 2012 Olie & Gas 1. Duitsland 2. Saoedi-Arabië 3. VAE 4. Brazilië 5. Frankrijk 6. Verenigd Koninkrijk 7. India 8. Polen 9. Rusland 10. Australië N=49
Groeilanden 2012 GMV 1. Rusland 2. Duitsland 3. Brazilië 4. Frankrijk 5. China 6. Polen 7. India 8. Verenigd Koninkrijk 9. Spanje 10. Verenigde Staten N=23
Uitbesteding Bedrijven in de technologische industrie doen niet alleen aan export maar zijn internationaal steeds actiever in het uitbesteden van bedrijfsactiviteiten. Zo’n 40% van de bedrijven doet aan uitbesteding van productie, en 15% van de bedrijven heeft service uitbesteed naar het buiteland. Ook denkt een vijfde van de bedrijven na om in de toekomst uit te besteden. Vraag: Besteedt u bedrijfsactiviteiten uit naar het buitenland?
Besteedt u bedrijfsactiviteiten uit? Ja, uitbesteding van (een deel van de) productie Ja, uitbesteding service (verkoop, reparatie etc.) Nee, maar voor de toekomst interessant Nee, niet interessant voor ons Weet niet / wil niet zeggen
% 40% 15% 19% 23% 3%
N=589
Huidige uitbesteding De belangrijkste landen waar op dit moment bedrijfsactiviteiten naar worden uitbesteed zijn China, Duitsland en Polen.
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
8
Vraag: Naar welke landen heeft u bedrijfsactiviteiten uitbesteed?
Uitbesteding 2011 1. China 2. Duitsland 3. Tsjechië 4. Polen 5. Hongarije 6. India 7. Roemenië 8. VS 9. België 10. VK N=280
Uitbesteding 2012 1. China 2. Duitsland 3. Polen 4. India 5. VS 6. Roemenië 7. VK 8. België 9. Tsjechië 10. Vietnam N=478
Toekomstige uitbesteding Voor de toekomst zijn vooral China, India, Brazilië en Turkije interessant. Daarnaast zien bedrijven ook toekomstige kansen in Oost Europa en opkomend Azië. Vraag: Welke landen zijn voor uw onderneming in de toekomst mogelijk interessant voor de uitbesteding van bedrijfsactiviteiten?
Toekomstige Uitbesteding 2011 1. China 2. India 3. Brazilië 4. Turkije 5. Vietnam 6. Polen 7. VS 8. Duitsland 9. Rusland 10. Roemenië
Toekomstige Uitbesteding 2012 1. China 2. India 3. Brazilië 4. Turkije 5. Duitsland 6. VS 7. Polen 8. Vietnam 9. Roemenië 10. Indonesië
N=123 (2011), N=219 (2012)
Knelpunten & Barrières Zakendoen in het buitenland is niet eenvoudig, zeker niet in opkomende markten. Hieronder een overzicht van de grootste knelpunten en barrières die bedrijven ervaren bij het internationaal zakendoen. Vraag: Wat zijn de knelpunten die u ervaart op het gebied van internationaal ondernemen?
Knelpunten Export Het vinden van lokale handelspartners / distribiteurs Wet- en regelgeving vanuit de overheid Invoerbelemmeringen en douaneprocedures Onvoldoende kennis, tijd en mankracht binnen het eigen bedrijf Gebrek aan marktkennis Betaling- en valutatrisico's Corruptie Onvoldoende financerings- of verzekeringsfaciliteiten Beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel Lokale producteisen (technische regels en standaarden) Oneerlijke concurrentie vanuit andere landen Geen knelpunten
2012 39% 38% 29% 27% 23% 23% 19% 17% 15% 15% 15% 11%
N=478
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
9
Handelsbarrières De belangrijkste handelsbarrières zijn ten opzichten van 2010 niet veranderd. Wel lijken bedrijven meer last te hebben van barrières gezien de afname van het aantal bedrijven dat geen barrières ervaart. In de steekproef van 2012 ervaart 81% van de bedrijven barrières tegenover 68% in 2010. Vraag: Wat zijn de belangrijkste handelsbarrières die u ervaart op het gebied van internationaal ondernemen?
Handelsbarrières Export Douaneprocedures (moeizame procedures, oneerlijke of ongelijke belastingen Interne regelgeving Technische regels en standaarden Tariefbarrières (importtarieven) Onterechte staatssteun aan buitenlandse concurrenten Intellectual Property Rights (slechte bescherming of implementatie van regels) Discriminatie bij (overheids)aanbestedingen Barrières voor Foreign Direct Investment (beperkt buitenlands eigendom e.d.) Beperkte toegang tot grondstoffen (export restricties, prijsdiscriminatie e.d.) Geen handelsbarrières
2010 22% 20% 17% 13% 12% 9% 7% 2% 2% 32%
2012 25% 19% 16% 16% 11% 10% 5% 1% 1% 19%
N=480 (2010), N=578 (2012)
Barrièrelanden Barrières worden veel ervaren in opkomende markten, met name in de BRIC-landen. Vraag: In welke landen ervaart u handelsbarrières op het gebied van internationaal ondernemen?
Barrièrelanden 2010 China Rusland Brazilië India Verenigde Staten Duitsland Frankrijk Turkije Iran Oekraïne
Barrièrelanden 2012 Brazilië China Rusland India Verenigde Staten Duitsland Saoedi-Arabië Turkije België Iran
N=254 (2010), N=190 (2012)
Ondersteuning Om bedrijven te helpen bij internationaal ondernemen is het belangrijk om te weten wat bedrijven wensen aan ondersteuning vanuit de branchevereniging en de overheid. Gewenste Ondersteuning Vanuit FME en branches verwachten bedrijven het organiseren van sectorspecifieke activiteiten als missies, seminars en beurzen. Daarnaast maakt men graag gebruik van de expertise en het netwerk van FME of de branchevereniging. De lobby richting Den Haag en Brussel vindt men ook zeer belangrijk.
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
10
Vraag: Welke ondersteuning / dienstverlening wenst u vanuit FME of uw branchevereniging op het gebied van internationaal ondernemen?
Gewenste ondersteuning vanuit FME of branche Organiseren van sectorspecifieke handelsmissies (inkomend en uitgaand) Netwerkfunctie en ervaringsuitswisseling Vraagbaakfunctie op het gebied van Internationaal Ondernemen Lobbyfunctie in Den Haag en Brussel Organiseren van seminars op specifieke sectoren en/of onderwerpen Het vinden van betrouwbare buitenlandse partners, leveranciers en productielocaties Organiseren van sectorspecifieke collectieve beursinzendingen Initiëren van samenwerking binnen sectoren / clusters (exportplatforms) Organiseren van trainingen en workshops op het gebied van internationaal ondernemen Individueel advies bij het internationaliseringsproces van uw bedrijf (product & marktstrategie, outsourcing en offshoring) FME of branchespecifiek steunpunt in prioriteitsland Anders, namelijk Geen ondersteuning nodig
% 42% 41% 39% 34% 29% 29% 23% 22% 17% 13% 9% 2% 13%
N=483, meerdere antwoorden mogelijk
Ondersteuning Overheid Bedrijven verwachten met name ondersteuning vanuit de overheid op het gebied van informatievoorziening en bij het vinden van contact met lokale partijen in het buitenland. Vraag: Aan welke ondersteuning vanuit de overheid op het gebied van internationaal ondernemen heeft u het meest behoefte?
Gewenste ondersteuning vanuit de overheid Informatie over buitenlandse markten, commerciële kansen en technologische ontwikkelingen Informatievoorziening over wet- en regelgeving (importtarieven, douane-procedures etc.) Ondersteuning bij de zoektocht naar geschikte lokale agenten / distribiteurs Bemiddeling bij het versoepelen van de markttoegang bij export van uw product Het vinden van partners voor samenwerking, investering of kennisdeling Introductie van uw product bij buitenlandse partners (Handels) culturele informatie Aanwezigheid van diplomaat bij beurzen, missies, ceremonies en mogelijk onderhandelingen Weet niet / wil niet zeggen Het oplossen van (juridische) conflicten Het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar Nederland Anders, namelijk Geen behoefte aan ondersteuning vanuit de overheid
% 38% 32% 26% 19% 18% 15% 13% 13% 12% 7% 2% 3% 17%
N=483, meerdere antwoorden mogelijk
Exportkrediet & Exportkredietverzekering Voor ongeveer een kwart tot een derde van de bedrijven is het niet verkrijgen van exportkrediet of exportkredietverzekering een belemmering. Stelling: Het niet kunnen verkrijgen van exportfinanciering is een belemmering voor de omzetgroei van mijn bedrijf.
Zeer mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Zeer mee oneens
2010 2012 11% 10% 21% 19% 34% 31% 28% 34% 6% 6%
N=480 (2010), N=435 (2012)
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
11
Stelling: Het niet kunnen verkrijgen van exportkredietverzekering is een belemmering voor de omzetgroei van mijn bedrijf.
Zeer mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Zeer mee oneens
2010 2012 10% 11% 27% 21% 33% 32% 24% 30% 6% 6%
N=480 (2010), N=438 (2012)
Stellingen Bedrijven zijn niet tevreden over de inzet van de overheid en de Tweede Kamer voor de internationale concurrentiepositie van Nederland. Bedrijven zien graag dat er een bewindspersoon voor buitenlandse handel wordt aangesteld. Stelling: De overheid doet voldoende om de internationale concurrentiepositie van het Nederlands bedrijfsleven te versterken.
Zeer mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Zeer mee oneens
2010 2011 1% 2% 20% 31% 44% 36% 27% 27% 9% 5%
2012 2% 23% 29% 37% 9%
N=482 (2010), N=280 (2011), N= 478 (2012) Stelling: De Tweede Kamer doet voldoende om de internationale concurrentiepositie van het Nederlands bedrijfsleven te versterken.
Zeer mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Zeer mee oneens
2012 1% 12% 26% 48% 13%
N= 478 Stelling: Er moet weer een minister van buitenlandse handel komen.
Zeer mee eens Mee eens Niet mee eens / niet mee oneens Mee oneens Zeer mee oneens
2012 24% 39% 27% 7% 3%
N= 478
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
12
Analyse: Topsector HTSM Een van de prioriteiten van FME Internationaal Ondernemen ligt bij de topsector High Tech Systemen & Materialen. Tijdens dit onderzoek is een eerste verdiepingsslag gemaakt om te kijken in hoeverre de FME achterban zichzelf herkend in de topsector HTSM en in welke verschillende toepassingen en technologieën zij actief zijn binnen deze sector. In totaal hebben 169 individuele bedrijven aangegeven actief te zijn in een van de hieronder genoemde toepassingen/technologieën.
N=295, waarvan 169 unieke bedrijven (meerdere antwoorden mogelijk)
Huidige exportbestemmingen Land 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
Duitsland* België Verenigd Koninkrijk Frankrijk* Verenigde Staten* China* Italië Zwitserland Rusland Zweden Oostenrijk Denemarken
13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.
Japan Spanje Polen Turkije Noorwegen Tsjechië VAE India Singapore Zuid-Korea* Australië Brazilië
N=169
Groeilanden Groeilanden EU 1. Duitsland* 2. Frankrijk* 3. Verenigd Koninkrijk 4. België 5. Polen 6. Italië 7. Spanje 8. Zweden 9. Denemarken 10. Tsjechië
Groeilanden niet-EU 1. China* 2. Verenigde Staten* 3. India 4. Brazilië 5. Rusland 6. VAE 7. Zwitserland 8. Saoedi-Arabië 9. Zuid-Korea* 10. Turkije
N=158
N=145 *Genoemde prioriteitslanden in de buitenlandaanpak van de topsector HTSM
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
13
De gewenste ondersteuning vanuit FME of de overheid wijkt niet significant af van de totale resultaten. Wel is er in de resultaten meer behoefte aan (internationale) samenwerking. Gewenste ondersteuning vanuit FME of branche Organiseren van sectorspecifieke handelsmissies (inkomend en uitgaand) Netwerkfunctie en ervaringsuitswisseling Vraagbaakfunctie op het gebied van Internationaal Ondernemen Lobbyfunctie in Den Haag en Brussel Organiseren van seminars op specifieke sectoren en/of onderwerpen Het vinden van betrouwbare buitenlandse partners, leveranciers en productielocaties Organiseren van sectorspecifieke collectieve beursinzendingen Initiëren van samenwerking binnen sectoren / clusters (exportplatforms) Organiseren van trainingen/ workshops op het gebied van internationaal ondernemen Individueel advies bij het internationaliseringsproces van uw bedrijf (product & marktstrategie, outsourcing en offshoring) FME of branchespecifiek steunpunt in prioriteitsland Anders, namelijk Geen ondersteuning nodig
Totaal 42% 41% 39% 34% 29% 29% 23% 22% 17%
HTSM 41% 37% 31% 33% 25% 27% 20% 24% 12%
13%
9%
9% 2% 13%
11% 3% 12%
N=480 (Totaal), N=169 (HTSM)
Gewenste ondersteuning vanuit de overheid Informatie over buitenlandse markten, kansen en technologische ontwikkelingen Informatievoorziening over wet- en regelgeving (importtarieven, douane-procedures Ondersteuning bij de zoektocht naar geschikte lokale agenten / distribiteurs Bemiddeling bij het versoepelen van de markttoegang bij export van uw product Het vinden van partners voor samenwerking, investering of kennisdeling Introductie van uw product bij buitenlandse partners (Handels) culturele informatie Aanwezigheid van diplomaat bij beurzen, missies, ceremonies etc. Weet niet / wil niet zeggen Het oplossen van (juridische) conflicten Het aantrekken van buitenlandse bedrijven naar Nederland Anders, namelijk Geen behoefte aan ondersteuning vanuit de overheid
Totaal 38% 32% 26% 19% 18% 15% 13% 13% 12% 7% 2% 3% 17%
HTSM 38% 25% 25% 15% 23% 14% 14% 9% 14% 4% 2% 8% 15%
N=480 (Totaal), N=169 (HTSM)
De stellingen omtrent het verkrijgen van exportkrediet of export kredietverzekering leveren geen significante afwijkende antwoorden op ten opzichten van het totaal. Stelling: Het niet kunnen verkrijgen van exportfinanciering is een belemmering voor de omzetgroei van mijn bedrijf. Totaal HTSM Zeer mee eens 10% 11% Mee eens 19% 17% Niet mee eens / niet mee oneens 31% 32% Mee oneens 34% 34% Zeer mee oneens 6% 6% N=435 (Totaal), N=155 (HTSM)
Stelling: Het niet kunnen verkrijgen van exportkredietverzekering is een belemmering voor de omzetgroei van mijn bedrijf. Totaal HTSM Zeer mee eens 11% 12% Mee eens 21% 16% Niet mee eens / niet mee oneens 32% 35% Mee oneens 30% 31% Zeer mee oneens 6% 6% N=438 (Totaal), N=153 (HTSM)
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
14
Noot
Dit onderzoek is uitgevoerd door FME Internationaal Ondernemen. Voor meer informatie over het onderzoek kunt u contact opnemen via
[email protected]
Voor informatie of ondersteuning op het gebied van internationaal ondernemen kunt u contact opnemen met FME Internationaal Ondernemen of een van de deelnemende internationaal actieve brancheverenigingen
De uitkomsten zijn gebaseerd op de totale responsgroep, en dus algemeen van aard. Prioriteiten en cijfers zijn verschillend per sector.
Een aantal vragen zijn vanwege vertrouwelijkheid buiten beschouwing gelaten
Open antwoorden zijn bij de uitwerking van deze resultaten buiten beschouwing gelaten
Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaardt de Vereniging FME-CWM deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele voorkomende fouten of onvolledigheden. © Vereniging FME-CWM, augustus 2012
Onderzoek Internationaal Ondernemen 2012
15