15 jaar APPM. Piet Brandjes en Pepijn van Wijmen, namens alle 60 collega s

appm nieuwsbrief 16 voorjaar 2012

energie en klimaat water

In 1996 startte APPM met de wens om met mooie ruimte en vastgoed

mensen mooie dingen te gaan doen. 15 jaar later kunnen we vaststellen dat dat uitstekend is gelukt. We hebben in de afgelopen jaren vele mensen ontmoet die zich met APPM en de visie van het bureau verbonden voelen. Interessante ontmoetingen die vaak leidden tot een interessante samenwerking. We hebben prachtige

infra en mobiliteit

dingen gedaan samen met opdrachtgevers, APPM-ers en hun aanhang, de sporters. De nieuwsboekjes hebben

organisatieontwikkeling en professionalisering

advies

het allemaal vastgelegd. We kijken zéér dankbaar terug

management

Ons motto: “Met veel plezier aan mooie opdrachten werken.”

gebied, bereikbaarheid, infrastructuur en mobiliteit, een klimaatbestendig, waterrijk en duurzaam Nederland.

Moed en Visie houden we ons bezig met de inrichting, ontwikkeling en herstructurering van ons stedelijk en landelijk

APPM Management Consultants organiseert met zo’n 60 managers en adviseurs een Mooier Nederland. Met Passie,

15 jaar APPM

op deze periode en voelen ons gesterkt om de komende jaren voort te bouwen aan de wens om Nederland en misschien wel onze wereld een beetje mooier te maken. Piet Brandjes en Pepijn van Wijmen, namens alle 60 collega’s.

3

In 2012 werkt APPM vijftien jaar op het snijvlak van publiek en privaat aan een mooier Nederland. Omdat de publieke zaak ons werkterrein is, zijn er parallellen te trekken tussen de ontwikkeling van ons bedrijf en de veranderende rol van de overheid. De overheid trekt zich terug en doet een indringend beroep

op de zelfredzaamheid van ‘de burger’. Wij geloven dat overheid, markt en samenleving gezamenlijk de maatschappelijke vraagstukken kunnen oplossen. Van ons vergt dat betrokkenheid: weten welke vraagstukken er spelen en daar op eigen initiatief antwoorden op verzinnen. Dat kunnen we goed; juist betrokkenheid heeft ons bedrijf groot gemaakt. > APPM vierde haar vijftienjarige bestaan in stijl.

4

15 jaar project- en procesmanagement

5

> APPM begon in 1997 als een technisch georiënteerd projectmanagementbureau. Het was een tijd waarin projectmanagement werd verbijzonderd; voorheen was deze taak voorbehouden aan de technisch projectleider. APPM was een van de eerste bureaus in Nederland die het projectmanagement van fysieke en infrastructurele

Schiphol had het lef de nieuwe manier van werken in de praktijk te brengen

projecten als vak apart in de praktijk brachten. Van polder naar stad De luchthaven Schiphol was onze eerste grote klant. Een vooruitstrevende opdrachtgever, die het lef had de nieuwe manier van werken in de praktijk te brengen. We leerden veel van elkaar. APPM groeide als bedrijf, zowel in omvang als in kwaliteit. De expertise die we in de praktijk opdeden, stelde ons in staat gemeenten te trainen in projectmatig werken. De volgende stap was uit de polder, naar de stad. Daar constateerden we dat ook kleine partijen die binnen de invloedsfeer van een project vallen, een volwaardige stem verdienen. De visboer aan de Troelstrakade in Den Haag die moest wijken voor een fietspad, het café dat zijn terras niet meer kwijt kon. Je komt aan hun brood, hun welzijn. Geef hun belangen een plaats en gebruik hun kennis om de kwaliteit van je project te verbeteren. Ruimtemanagers

6

Nieuwe of vernieuwde infrastructuur gooit de >

7

> bestaande ruimtelijke structuur overhoop en vereist daarom een zorgvuldige inpassing. Er ontstaan ook nieuwe mogelijkheden. Die kunnen alleen worden benut als infrastructuur als onderdeel van een groter geheel wordt gezien. APPM ontwikkelde zich van inframanager tot ruimtemanager. Geleidelijk hebben we binnen ons bureau alle disciplines geïntegreerd: infra, ruimte en vastgoed, maar we excelleren ook in water, milieu en energie. APPM wil Nederland mooier maken. Dat betekent dat we meer doen dan dat ene project tot een goed einde brengen. We zoeken naar een integrale, sectoroverstijgende visie en komen met oplossingen die in het verlengde daarvan liggen. Eigen Initiatief Als ruimtemanagers zijn we naar voren geschoven in het realisatieproces. We zitten nu ook aan tafel bij het schetsontwerp, of nog eerder, bij haalbaarheidsstudies

APPM ontwikkelde zich van inframanager tot ruimtemanager

en in de initiatieffase. De volgende fase is die van het Eigen Initiatief. De verzorgingsstaat is passé, de overheid kan en wil niet langer alleen de maatschappelijke vraagstukken oplossen. Er komen initiatieven van de grond, op alle niveaus, van de herinrichting van een straat tot belangeloze brainstorms van specialisten over onderwerpen die op landelijke schaal impact hebben. Het is echter nog allemaal mondjesmaat.

8

Foto: Rijkswaterstaat

Er is koudwatervrees bij alle betrokkenen. >

9

> Aankaarten en oplossen De samenleving moet uit haar luie stoel komen en zelf haar straatje gaan schoonvegen. Marktpartijen kunnen de omgeving beter bij projecten betrekken en initiatieven van onderop (‘inversie’) mogelijk maken. Op eigen initiatief vraagstukken aankaarten en op-

De samenleving moet uit haar luie stoel komen en zelf haar straatje gaan schoonvegen

lossen die voorheen op het bordje van de overheid lagen. APPM doet dit al volop. We organiseren met

Dat vergt een cultuuromslag, andere competenties

succes burgerparticipatie; de ‘Stompwijkse methode’

en nieuwe structuren. De overheid behoudt wel een

is daarvan een voorbeeld. Met het concept van de

belangrijke taak als bewaker van het publieke belang

Urbanisator brengen we private en publieke partijen

en rechtvaardige verdeler van de schaarste. Als alle

bij elkaar, waarna deze gezamenlijk de herstructu-

partijen bereid zijn hun verantwoordelijkheid te nemen,

rering van bedrijventerreinen en kantoorlocaties

kunnen we samen Nederland mooier maken. Juist

oppakken. Als onderdeel van een consortium ont-

in deze tijd, waarin een economische crisis de oude

wikkelden we een betaalbare en haalbare oplossing

vanzelfsprekendheden van tafel heeft geveegd!

voor de IJmeerlijn. Onlangs hebben we samen met andere marktpartijen een uitvoerbaar en betaalbaar alternatief gepresenteerd voor de aanleg van de A8 - A9, de missing link in het Noord-Hollandse wegennet. En we hebben een OV-concept opgesteld dat ervoor zorgt dat de Metropoolregio Amsterdam beter bereikbaar is tegen een lagere prijs. Cultuuromslag De overheid heeft niet langer het monopolie op het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Haar rol

10

verandert naar die van facilitator en co-maker.

Piet BRANDJES | [email protected] PEPIJN van WIJMEN | [email protected]

Bestemming Amsterdam

Een frisse kijk op de bereikbaarheid van de MRA

Als Europese topregio zal de MRA de bereikbaarheid moeten optimaliseren. Een flinke uitdaging, zeker in een tijd waarin het openbaar vervoer geconfronteerd wordt met stevige bezuinigingen. Een samenwerkingsverband van APPM, Posad en WB Consultancy heeft de handschoen opgepakt. Onder de naam Bestemming Amsterdam is voor eigen rekening en risico een integraal netwerk ontworpen, dat met hogere opbrengsten en lagere kosten leidt tot een beter én goedkoper ontsloten MRA. >

12

> De wereld verandert. De overheid wil inkrimpen en moet de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk aanwenden. Hier ligt een taak voor marktpartijen: zij kunnen een meerwaarde bieden bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Vanuit deze gedachte heeft APPM samen met andere marktpartijen gezocht naar mogelijkheden om het OV-netwerk in de regio Amsterdam te verbeteren. Drie toegangspoorten Het uitgangspunt is simpel: ga vraaggericht in plaats van aanbodgestuurd te werk; stel de behoeften van de reiziger centraal en maak je los van het denken in concessiegebieden en modaliteiten. De reiziger wil zo snel en zo comfortabel mogelijk naar zijn eindbestemming. Dat is doorgaans geen station, maar een locatie in de stad. Omdat niet iedereen naar Amsterdam CS wil, fungeert dit station in het concept van Bestemming Amsterdam niet langer als verzamelpunt voor alle lijnen. In plaats daarvan krijgt de stad drie toegangspoorten, gelegen in een gesloten metroring. De toegangspoorten worden bediend door de intercity’s en regionale ‘lichte’ sprinters. De ring, waarover een hoogfrequente metro rijdt, is het verdeelstation. Hiervandaan vindt de reiziger met stads-, streekbus of tram snel zijn eindbestemming. >

14

De stad krijgt drie toegangspoorten, gelegen in een gesloten metroring 15

> Snel en betrouwbaar In dit integrale netwerk, waarvan het railgebonden vervoer de drager is, zijn alle deelsystemen slim verknoopt. Er zijn tijdens de reis vrijwel geen wachttijden, waardoor

In dit integrale netwerk zijn alle deelsystemen slim verknoopt

overstappen niet bepalend is voor het comfort van de reis. Hoogfrequent vervoer op de verbindende schakels

Klinkende resultaten

maakt het gehele systeem betrouwbaar. De verschillende

Tot zover Bestemming Amsterdam in een nutshell. Wat

modaliteiten worden gebruikt waarvoor ze het meest

levert het op? Jaarlijks nemen de exploitatiekosten met

geschikt zijn: de tram en bus rijden lokaal, de metro en

E 23 miljoen af, terwijl de exploitatieopbrengsten met

de sprinter regionaal en de Intercity of Fyra nationaal of

E 40 stijgen. De benodigde investeringen zijn al na

internationaal.

15 jaar terugverdiend. De extra kansen voor regionale knooppuntontwikkeling zijn in de business case nog niet meegenomen. De klinkende resultaten zijn te danken aan de toenemende vervoersopbrengsten, maar ook aan het terugdringen van de huidige doublures in het vervoersysteem. Hierdoor kunnen lijnen worden geschrapt terwijl de bereikbaarheid toeneemt. Door de metro van het ‘heavy rail’ gebruik te laten maken, wordt de bestaande infrastructuur optimaal benut. Ook worden aanzienlijke besparingen gerealiseerd door met lichter materieel in het stedelijk weefsel door te dringen. Kennis en ongebondenheid Hoe komt het nu dat wij als marktpartijen een concept als Bestemming Amsterdam kunnen ontwikkelen? Dat heeft met kennis en onafhankelijkheid te maken. We

16

zijn actief binnen het gehele ruimtelijke domein en >

17

> kennen de wereld van het verkeer en vervoer, van netwerkontwikkeling tot beheer en onderhoud. Ons werkveld snijdt bovendien dwars door alle overheidslagen heen en heeft ook raakvlakken met de markt. Maar het vinden van een oplossing heeft net zo goed te maken met ongebondenheid en creativiteit. Als marktpartij is het eenvoudiger buiten de bestaande kaders te treden en te denken buiten het huidige governance model, dat het ontwikkelen van een integraal netwerk bemoeilijkt. We denken dat dit de toekomst is: de overheid als bewaker van het publieke belang, die de markt de mogelijkheid en middelen biedt om gezamenlijk de grote maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Dan zal de overheid zich daar wel voor moeten openstellen en de (aanbestedings-) regelgeving zodanig moeten toepassen dat marktinitiatieven meer gestimuleerd worden.

Marcel Touset | [email protected]

18

Het huidige governance model bemoeilijkt het ontwikkelen van een integraal netwerk

Arend van Dijk | [email protected]

Pepijn van Wijmen | [email protected]

De reconstructie van een fort als serious gaming

20

Het huidige kabinet wil de overheidsbemoeienis met

interactief science-center voor de geosector. Hun

kunst en cultuur verminderen en de verdiencapaciteit

worsteling met wet- en regelgeving, planologische

van cultuur beter benutten. Maar hoeveel ruimte is

procedures en de ambtelijke en bestuurscultuur

er voor de ondernemer die in cultuur wil investeren?

laat zien dat overheid en markt nog erg aan elkaar

Willemijn Simon van Leeuwen en Bart Bennis hebben

moeten wennen. Maar ook dat een succesvolle

zeven jaar keihard gewerkt aan het omvormen van

samenwerking wel degelijk mogelijk is. >

een fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie tot een

21

> In 2005 worden Willemijn en Bart getipt dat een waterliniefort bij de Nieuwe Steeg in aanmerking komt voor herbestemming. Op dat moment werken beiden bij de ANWB, respectievelijk als filevoorspeller en cartograaf. Zodra ze het fort zien, weten ze het meteen: dit is een ideale locatie om de geosector een gezicht te geven. Ze winnen de door Staatsbosbeheer uitgeschreven prijsvraag voor de herbestemming en gaan aan de slag. Beren op de weg Wat volgt is een jarenlange strijd om aan alle wetten en regels te voldoen. Het ombouwen van het fort tot een interactief museum valt buiten de bestaande kaders. De spelregels zijn in beton gegoten. Aanvankelijk durft het bevoegd gezag geen duimbreed toe te geven. Ambtenaren zien alleen maar beren op de weg, bestuurders durven zich niet buiten de platgetreden paden te begeven. Met name de bestemmingsplanprocedure blijkt een vrijwel onneembare horde. ‘We zijn twee kleine ondernemers,’ aldus Willemijn, ‘maar moesten aan ongeveer net zoveel

We moesten aan ongeveer net zoveel eisen voldoen als de Tweede Maasvlakte

eisen voldoen als de Tweede Maasvlakte.’ Serious gaming Ondanks alle momenten van stress en wanhoop ziet Willemijn niet om in wrok. ‘We hebben het over een

22

groot en uitzonderlijk project. Om het te laten slagen >

23

> moest er naar de geest van de wet worden gehandeld in plaats van naar de letter. Daarvoor is kennis en ervaring nodig die binnen een kleine gemeente niet

De beren op de weg veranderden in uitdagingen

voorhanden is.’ doet, onderstreept dat de liefde van twee kanten Levels

moet komen. ‘Je kunt als ondernemer niet altijd van

Het creëren van een teamgeest is cruciaal geweest

de overheid verwachten dat iets snel geregeld is. Je

voor het slagen van de onderneming, constateert ze.

moet de ambtelijke procedures en werkwijzes goed

Ze gebruikt daarvoor de toepasselijke metafoor van

doorgronden. En wethouders hebben stapels dossiers

serious gaming, een type computerspel dat je niet

op hun bureau liggen, waarvan het GeoFort er maar

puur voor je plezier speelt maar waar je ook wat van

één is.’

leert. ‘De weg naar de opening hebben we in levels verdeeld. De vaststelling van het bestemmingsplan is

Hij is wel van mening dat regels veel meer op hoofd-

zo’n level, de opening van het GeoFort deze zomer

lijnen zouden kunnen worden opgesteld. ‘Geef zoveel

is de laatste stap. Elk level is een leuke en leerzame

mogelijk ruimte aan de private initiatiefnemer en

uitdaging. In de loop van het project ontstond er

bouw toetsmomenten in.’ Om tot goede samen-

iets moois. De gemeente werd van tegenstander

werking te komen, moet je je óók verdiepen in elkaars

medestander. De beren op de weg veranderden in

belangen, besluit hij. ‘Ik geloof dat je als private partij

uitdagingen die de ambtenaren koste wat kost wilden

naar een situatie moet streven waarin er voor beide

oplossen. Er ontstond enthousiasme en er kwam

kanten, ook de publieke kant, voordeel te behalen is.

energie vrij. Als we naar een volgende level gingen,

Als je daarin slaagt, is heel veel mogelijk.’ >

zag je iedereen glunderen.’ Wederzijds begrip Willemijn merkt op dat overheid en ondernemer nog steeds vreemden voor elkaar zijn. Jeroen van

24

Griethuysen van APPM, die het bouwmanagement

Jeroen van Griethuysen | [email protected]

> Spelenderwijs ontdekken wat geo is

navigatie - en meetapparatuur. Er is een ‘intelligent

GeoFort wordt een modern interactief museum

doolhof’ en een ‘vleermuisremise’ waar kinderen

vergelijkbaar met Nemo of Naturalis, gericht op

kunnen ontdekken hoe vleermuizen door middel van

gezinnen met kinderen van 6 tot 16 jaar. Doelstelling

sonar navigeren. Ook is er een ‘speelgrid’ waar kinde-

is het promoten van de geosector. Dat is hard nodig,

ren hun oriëntatievermogen kunnen testen. Papa en

vindt Willemijn, die gepassioneerd over haar vak

mama kunnen ondertussen vanaf het panoramaterras

praat: ‘Het GeoFort stelt de geo-technieken centraal

genieten van een uitzicht over de Betuwe. Daarnaast

waarbij de X,Y, Z coördinaten een cruciale rol spelen.

is er een zakelijk deel, met een auditorium voor 150

Het is een wetenschap die buitengewoon belangrijk

personen en diverse kleinere zalen. Voor zakelijke

is voor onze samenleving. Denk aan het simuleren

buffetten is er een loge met terras.

van klimaatontwikkelingen, het plannen van nieuwe wegen en wijken, het bestrijden van terrorisme maar ook aan technieken zoals Google Earth, Tom Tom en iPhone-applicaties. Het is een ongelooflijk boeiend vak, maar het is onbekend en dus onbemind. Er is een tekort aan met name landmeters en geo-ICT’ers en het wordt steeds moeilijker studenten te vinden. Nederland verliest zijn kennis én zijn vooraanstaande positie in wereld.’ De bezoekers van GeoFort kunnen spelenderwijs ontdekken wat geo is. Binnen is een tentoonstellingsruimte, buiten kunnen ze zelf aan de slag met

26

Foto's: Geofort

27

HWBP vergt nauwer betrekken markt en omgeving 28

Nederland gaat de volgende fase van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) in. Een enorme uitdaging, omdat de dijkversterkingen vanwege hun omvang en inpasbaarheid een stuk complexer en kostbaarder zijn dan die van de eerste fase. De ‘hoe-vraag’ is daarmee belangrijker dan ooit. Vanuit onze rol als adviseur voor zowel Rijkswaterstaat als waterschappen, constateren we dat onze opdrachtgevers op zoek zijn naar nieuwe antwoorden. Naar onze mening ligt de sleutel tot succes in het eerder en nauwer betrekken van de omgeving en het beter gebruikmaken van de kennis van de markt. >

29

> Voor waterschappen heeft omgevingsmanagement

Contractkeuzemethodiek

doorgaans betrekking op grondverwerving, het

Geïntegreerde contractvormen (D&C, E&C en DBM)

managen van de bestuurlijke omgeving en de relatie

maken het mogelijk én noodzakelijk al in een

met nutsbedrijven waarvan de kabels en leidingen

vroeg stadium na te denken over de wensen en

in het dijklichaam liggen. De scope mag volgens ons

eisen vanuit de omgeving. De vraag is echter welke

best verbreed worden. Bij de dijkversterkingen die nu

contractvorm in welke situatie het meest geëigend is;

in de planning zitten, is vaak sprake van een forse

soms voltstaat een rechttoe, rechtaan RAW-bestek,

ruimtelijke ingreep met ingrijpende gevolgen voor

andere keren is het noodzakelijk de markt meer te

omwonenden. Wie er in slaagt hun belangen te

betrekken. Ook voor het beantwoorden van deze

integreren in zowel de keuze voor het type dijk-

vraag geldt dat het zinvol is om te profiteren van

versterking als bij het bepalen van de werkwijze, kan

de kennis uit andere domeinen. APPM heeft een

rekenen op meer draagvlak én betere oplossingen.

contractkeuzemethodiek ontwikkeld voor aanleg en onderhoud van (watergebonden) infrastructuur en

Effectieve tool

water- en groenprojecten. Belangrijk kenmerk van

Voor veel waterschappen is dit een nieuwe insteek.

de methodiek is dat de contractkeuze als proces is

In het ruimtelijk domein is hier echter ruime ervaring

vormgegeven. Ze loodst een groep betrokkenen van

mee opgedaan. APPM heeft een werkwijze ont-

opdrachtgeverszijde op een logische manier langs

wikkeld die zich op verschillende plaatsen in

de mogelijkheden en afwegingen die spelen bij een

Nederland heeft bewezen. Het betrekken van de

contractkeuze. De methodiek leidt tot een transpa-

omgeving zorgt niet alleen voor draagvlak, maar kan

rant afwegings- en keuzeproces en is daarmee geen

dijkversterkingen ook combineren met het oplossen

black box. Aan het eind maakt de opdrachtgever

van ruimtelijke of verkeerskundige problemen, het

zelf een goed beargumenteerde keuze voor een

versterken van cultuurhistorische waarden en het

contractvorm die helder, eenduidig en logisch is.

tegengaan van verrommeling. Omgevingsmanage-

30

ment wordt daarmee een zeer effectieve tool om

Loslaten

meervoudige doelstellingen te realiseren.

Als voor een geïntegreerde contractvorm is gekozen, zal het waterschap bereid moeten zijn de >

31

> verantwoordelijkheid daadwerkelijk bij de markt

passen van innovatieve dijkversterkingsmethodieken.

neer te leggen. Dat vergt een cultuuromslag; de eigen

Logischerwijs vraagt de realisatie van dergelijke

organisatie moet durven loslaten en op de markt

contracten om professioneel contractmanagement

vertrouwen. Het definiëren van de juiste functionele

van de opdrachtgever.

specificaties is essentieel. Wie daarin slaagt, kan veel aan de markt overlaten. Van het bepalen van een

Andere subsidiëringssystematiek

uitvoeringsmethode die restzettingen en verkeers-

Wanneer de aannemer naast de uitvoering ook

overlast minimaliseert, tot het ontwerpen en toe-

ontwerpwerkzaamheden voor zijn rekening gaat nemen, dient het Programmabureau HWBP haar

Met de juiste functionele specificaties kun je veel aan de markt overlaten

subsidiëringssystematiek hier op aan te passen. Deze is in zijn fasering geënt op het RAW-bestek. Als de markt in een eerdere fase benaderd gaat worden, zal hiervoor binnen de subsidieregeling ruimte voor moeten worden gemaakt.

Geert-Jan Zweegman | [email protected]

Eduard Gustin | [email protected]

LEO BECKER | [email protected]

32

De verbinding tussen de A8 en A9 is een missing

MIRT-studies. Als het Rijk al positief besluit, dan nog

link in het Noord-Hollandse wegennet. Een kleine

is het geld pas na 2020 beschikbaar. Marktcombinatie

6 kilometer snelweg die al 50 jaar onderwerp van

De Verbinding - een gelegenheidssamenwerking

studie is. De regio heeft er inmiddels H 110 miljoen

tussen APPM, Dura Vermeer en Posad - heeft op

voor gereserveerd, aan het Rijk is nog eens H 50

eigen initiatief een voorstel gedaan om de A8 - A9

miljoen gevraagd. Honorering van deze aanvraag is

op korte termijn en binnen het beschikbare budget

afhankelijk van aanvullende

te realiseren. An offer you can’t refuse? >

Marktcombinatie doet betaalbaar

voorstel voor realisatie missing link

An offer you can’t refuse? 34

35

> De noodzaak om de verbinding tussen de A8 en de A9 aan te leggen is in de loop der jaren alleen maar groter geworden. Het groeiende verkeersaanbod stelt de leefbaarheid en verkeersveiligheid in de regio zwaar op de proef. Voor economische centra als de IJmond en de regio Alkmaar biedt de

De noodzaak om de verbinding tussen de A8 en de A9 aan te leggen is in de loop der jaren alleen maar groter geworden

snelle verbinding met de Zaanstreek, Amsterdam en Schiphol een flinke meerwaarde.

Kansen Aanleg van de verbinding A8 - A9 creëert ook kansen.

Combinatie van kennis en kwaliteit

Natuurlijk verbeteren de leefbaarheid, verkeers-

De marktcombinatie heeft het binnen de regio

veiligheid en ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast ont-

beschikbare budget van s 110 miljoen als uitgangs-

staan in het stationsgebied tussen Assendelft en

punt genomen. Met dat bedrag kunnen zowel de

Krommenie nieuwe ontwikkelmogelijkheden. Er wordt

voorbereidende werkzaamheden als de daad-

geld bespaard op de vernieuwing en het beheer en

werkelijke realisatie van de weg worden gedekt.

onderhoud van bestaande infrastructuur en bruggen.

Voor het vinden van een betaalbare oplossing

En er komt meer ruimte voor recreatie.

hebben de partijen hun specifieke kennis en kwali-

36

teiten en hun kennis van de lokale situatie met

Positieve ontvangst

elkaar gecombineerd. APPM kent de bestuurlijke

Het initiatief van APPM is door de gedeputeerde

constellatie van de regio door en door en staat

Verkeer en Vervoer van de provincie Noord-Holland

garant voor procesversnelling en nieuwe werkvormen.

positief ontvangen. Toch blijft de provincie behoefte

Dura Vermeer bevindt zich met beide benen in de

houden aan extra middelen om de wegverbinding

grond en kan hierdoor de realisatierisico’s zorgvuldig

verder aan te kleden. Er wordt nu gewacht op de

afprijzen. Posad ten slotte brengt haar expertise op

uitkomsten van een MIRT-onderzoek naar de bereik-

het gebied van complexe ruimtelijke opgaven in en

baarheid van de noordkant van Amsterdam. Binnen

garandeert daarmee een zorgvuldige inpassing in de

het onderzoek, dat medio november gereed is, zal

kwetsbare omgeving.

ook de vraag worden beantwoord of de verbinding >

37

> A8 - A9 een voldoende kosteneffectieve maatregel is.

leemten deels opvult. Marktcombinatie De Verbinding

Ondertussen gaan wij als marktcombinatie verder met

pleit voor een nieuwe benadering van het Unsollicited

het nader verkennen en uitwerken van financierings-

Proposal en een ruimere interpretatie van de Europese

constructies, mogelijkheden tot grondverwerving en

aanbestedingsregelgeving. Een voorstel hiertoe hebben

onderzoek naar de maatschappelijke effecten van de weg.

we in de Cobouw gepubliceerd, zie ook www.appm.nl. Als het aan APPM ligt, gaan we aan de slag!

Nieuwe benadering Mocht worden overgaan tot honorering van ons voorstel, dan zouden we conform de Europese aanbeste-

Cris Nielen |

dingsregels moeten aansluiten in de rij met andere

[email protected]

inschrijvers. Het feit dat Unsollicited Proposals als deze in

Erwin Hemmelder |

de praktijk nog steeds onvoldoende worden beloond,

[email protected]

maakt het voor marktpartijen niet aantrekkelijk om zelf

Jon Bellis |

met oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken

[email protected]

te komen. En dat in een tijd waarin de overheid zich

38

terugtrekt en van de private sector verwacht dat zij de

Voor de strijd tegen leegstand is de ontwikkeling van nieuwe kantoorlocaties en bedrijventerreinen funest. Revitaliseren van bestaand vastgoed of bestaande gebieden is de toekomst. De Urbanisator van APPM geeft uitvoering aan deze gedachte. Op bedrijventerrein Plaspoelpolder in Rijswijk worden de eerste successen geboekt: de neerwaartse spiraal waarin dit werkgebied zich bevond, wordt omgebogen naar een opwaartse beweging. >

Urbanisator brengt Plaspoelpolder in opwaartse spiraal 40

41

> Bij de herstructurering van bedrijventerreinen is door-

het gebied. Communicatieacties verbeteren de sfeer in

gaans sprake van een prisoners dilemma. Overheid,

en het verhaal over het gebied.

ontwikkelaars, beleggers, eigenaar-gebruikers en huurders; ze zijn als eenlingen niet in staat het tij te keren.

Rode koffer

Niemand zet uit zichzelf de eerste stap, uit angst dat

De acties verlopen volgens drie sporen. Spoor 1 is het

individuele investeringen weggegooid geld zullen zijn.

stimuleren van de herontwikkeling van deelgebieden door eigenaren actief bij elkaar te brengen en

42

partijen samenbrengen

kansen op kleine schaal te creëren. Het tweede spoor

Om het prisoners dilemma te doorbreken, heeft de

is het verbeteren van het imago. Er wordt een

Urbanisator een groot deel van de eigenaren in de

informatiecentrum ingericht waar eigenaren elkaar

Plaspoelpolder bij elkaar gebracht. Zij hebben zich,

kunnen ontmoeten, hun plannen kunnen presenteren

samen met de gemeente Rijswijk en het industrieschap,

en hun panden kunnen aanbieden. Ook worden er

verenigd in de Stichting Urbanisator Plaspoelpolder.

acties georganiseerd die gericht zijn op de 15.000

De stichting zoekt de samenwerking met de

werknemers op het terrein. Bijvoorbeeld de rondgang

Belangenvereniging Bedrijven Rijswijk (BBR) en legt

van De Rode Koffer, waarmee bedrijven elkaar een

contact met partijen in het gebied die zich willen

kijkje achter de gevels gunnen. De acties worden onder

inspannen voor een beter en leuker klimaat in de

andere gecommuniceerd via de gebiedswebsite:

Plaspoelpolder.

www.plaspoelpolder.nl.

Nieuwe investeringen

Gesponsorde acties

Doelstelling van de stichting is het geleidelijk omvormen

De derde doelstelling van het jaarplan is de verbetering

van het bedrijventerrein tot een aantrekkelijker

van het investeringsklimaat. In samenwerking met

werkgebied en zo nieuwe investeringen uit te lokken.

de bedrijvenbelangenvereniging organiseert de

Er is een jaarplan opgesteld met diverse acties. De

stichting bijeenkomsten waar eigenaren geïnformeerd

inhoudelijke acties zijn gericht op eigenaren, het

worden over de mogelijkheden tot transformatie

terugdringen van de leegstand en het verbeteren van

op pandniveau. En natuurlijk is er aandacht voor de

het investeringsklimaat en de investeringsbereidheid in

openbare ruimte. Gedacht wordt aan plannen om >

43

De Urbanisator heeft de solidariteit tot stand gebracht die voor het slagen van een herstructureringsopgave onontbeerlijk is

> door (gesponsorde) acties of via cofinanciering de buitenruimte aantrekkelijker te maken. Onafhankelijk en deskundig De Urbanisator van APPM heeft de solidariteit tot stand gebracht die voor het slagen van een herstructureringsopgave onontbeerlijk is. We kunnen die rol vervullen omdat we als onafhankelijke partij de belangen en doelstellingen van betrokkenen op elkaar kunnen afstemmen. Minstens even belangrijk is dat wij de tijd en energie kunnen vrijmaken die nodig is om dit proces te trekken en de kennis in huis hebben van bestuurlijke en politieke besluitvorming, gebiedsontwikkeling en vastgoed. De Stichting Urbanisator Plaspoelpolder lost niet alle problemen op. Wel brengt zij de opwaartse spiraal in gang, een beweging die zichzelf in de loop van de tijd zal versterken en resulteert in nieuwe waardecreatie.

Hilco van der Wal | [email protected] Birgit Couwenberg | [email protected]

Wilt u meer weten over de Urbanisator? Sinds 1 mei

44

hebben wij een nieuwe website: www.urbanisator.nl

‘De stekker in elektrisch vervoer, maar hoe?’ Dat is de titel van de startgids voor gemeenten die aan de slag willen met elektrisch vervoer. APPM actualiseerde de gids in opdracht van Agentschap NL. Het is een compact en praktisch boekje geworden, waar bestuurders, beleidsmakers en uitvoerende ambtenaren hun voordeel mee kunnen doen. >

Startgids EV biedt gemeenten praktijkgerichte handreikingen 46

47

> APPM heeft een groot aantal gemeenten geadviseerd, en doet dat nog steeds, onder meer bij de ontwikkeling van infrastructuurnetwerken voor opladen en het opstellen van EV-beleid. Door onze kennis van en netwerk in de EV-markt slagen we er goed in een link te leggen tussen de behoeften aan de vraagkant enerzijds en de mogelijkheden aan aanbodzijde anderzijds. We hebben uit onze ervaring geput om de gids zeer praktijkgericht te schrijven, met veel concrete handreikingen die van direct nut zijn bij de voorbereiding en implementatie van EV. Motieven Dat alle gemeenten op den duur met EV te maken krijgen, is een uitgemaakte zaak. Al is het alleen maar omdat steeds meer bewoners, bedrijven en bezoekers behoefte hebben aan oplaadmogelijkheden in de openbare ruimte. Daarnaast kunnen gemeenten ook autonome motieven hebben. Deze komen uitgebreid in de gids aan bod: waarom zou je eigenlijk aan EV willen doen? Aan welke doelstellingen en beleidsvelden kun je EV koppelen? En als die vragen zijn beantwoord: in welke mate wil je als gemeente betrokken zijn? Alleen kaderstellend, of misschien faciliterend of zelfs stimulerend? In de gids beschrijven we vervolgens heel concreet per rol een reeks activiteiten die je als

48

gemeente kunt ondernemen. >

Steeds meer bewoners, bedrijven en bezoekers hebben behoefte aan oplaadmogelijkheden 49

> De gids geeft ook een overzicht van de effecten

Aan het ontwikkelen van een infrastructuurnetwerk

van duurzame mobiliteit en EV in het bijzonder, met

voor het opladen van EV wordt uitgebreid aandacht

name op de langere termijn. Er is daarbij een passage

besteed. Aangegeven wordt welke vragen je jezelf

opgenomen over de effecten in Amsterdam, Haarlem

als gemeente daarbij vooraf moet stellen en wat je

en Brabant. Daar zijn de eerste voordelen voor milieu

kunt doen als die vragen zijn beantwoord. Opnieuw

en economie al kwantificeerbaar.

ondersteund door praktijkvoorbeelden, zoals in de gehele gids gebeurt. Verder worden mogelijkheden

Aan de slag

aan de hand gedaan om de eigen mobiliteit te

Voor iedere gemeente zullen de motieven en doel-

elektrificeren.

stellingen en dus ook het beleid anders zijn. De startgids geeft aan hoe een gemeente aan de slag kan als daarin

Achtergrondinformatie

keuzes zijn gemaakt. Waar en hoe geef je EV een

In de gids wordt naast al deze praktische en handzame

plaats binnen de gemeentelijke organisatie? En met

tips ook achtergrondinformatie gegeven. De vraag

welke partijen kun je op welke manier samenwerken?

wordt beantwoord wat EV nu eigenlijk is, welke ont-

Verder worden handvatten aangereikt om beleid te

wikkelingen er op het gebied van laden zijn en welke

ontwikkelen. Veel gemeenten kiezen ervoor eerst aan

invloed EV op het elektriciteitsnet heeft. Er wordt een

de slag te gaan, te leren van de praktijk en vervolgens

overzicht geboden van de stand van zaken van EV in

met de opgedane kennis en ervaring beleid voor

Nederland: waar staan we nu, welke lokale, regionale

de korte termijn te bepalen. EV is nog dusdanig in

en nationale initiatieven worden ontplooid en hoe

ontwikkeling dat het weinig zinvol is nu al een koers

werkt de markt voor laadinfrastructuur?

voor de langere termijn vast te leggen. Wouter Müller | [email protected] Mark van kerkhof | [email protected]

DE STARTGIDS VOOR GEMEENTEN IS TE VINDEN op

50

www.agentschapnl.nl

51

2

› LOMD 2012 Landelijke › Omgevingsmanagementdag

APPM ondersteunt de provincie Noord-Holland bij

Na een succesvolle aftrap in 2011 is besloten om

de totstandkoming van de EnergyBoard Noord-

ook in 2012 weer een Landelijke Omgevings-

Holland Noord. De EnergyBoard zet zich in om

managementdag te organiseren. Deze dag

ontwikkelingen op gebied van duurzame energie

voor en door overheid en marktpartijen vindt

in de regio te versnellen en is een innovatieve

plaats op donderdag 21 juni a.s. en wordt

alliantie van bedrijfsleven, overheid, onderzoeks-

(wederom) gehouden in Congrescentrum 1931

en onderwijsinstellingen. Doelstelling is het ver-

in 's-Hertogenbosch. APPM verzorgt een tweetal

sterken van de regionale economie. De EnergyBoard

workshops op deze dag:

is in februari met een druk bezochte bijeenkomst succesvol van start gegaan. Met een groot aantal

Workshop 1

stakeholders in de regio wordt gewerkt aan een

Stop de klankbordgroep! / De kracht van samen

strategische uitvoeringsagenda en communicatie-

ontwerpen. Over het nut en de aanpak van

strategie. Er worden concrete acties opgepakt

omgevingsmanagement in de voorfasen van

rond de thema’s wind op zee, biomassavergassing,

projecten.

duurzaam gebouwde omgeving, innovatie en arbeidsmarkt en onderwijs. In juni wordt de uit-

Workshop 2

voeringsagenda met een excursie langs projecten

Geen tomaten maar energie / Hoe organiseer je een

feestelijk gelanceerd.   

bewonersavond met toegevoegde waarde. Met volop

› korte › berichten ›

› korte › berichten ›

1

› EnergyBoard vol energie › van start

bruikbare tips, zodat u de volgende bewonersavond Meer informatie via [email protected]

complimenten uit de zaal krijgt.

of @EnergyBoard. programma en de workshops van APPM op www.lomd.nl of [email protected].

› p. 53

› p. 52

Kijk meer informatie over de LOMD 2012, het

3

› Schiphol gaat aan het › elektrisch vervoer

3

arbo en reputatie een motief om EV ruim baan te geven. Omdat Schiphol het EV op een heldere, gestructureerde en toekomstvaste wijze

over het beleid voor de korte, middellange en lange termijn. APPM heeft daartoe een aantal werksessies met de betrokken partijen georganiseerd om een visie en strategie te bepalen. Daarnaast worden de financiële en organisatorische De luchthaven Schiphol wil tegemoetkomen aan de

consequenties uitgewerkt. De kunst is het grote

toenemende vraag naar oplaadvoorzieningen voor

aantal betrokken partijen op één lijn te krijgen en

Elektrisch Vervoer (EV). Aan de landzijde van taxi’s,

rekening te houden met de bijzondere aspecten

leveranciers en passagiers; aan de luchtzijde van de

die het werken en verblijven op een luchthaven nu

vele partijen die betrokken zijn bij de afhandeling

eenmaal met zich meebrengt. Voor de zomer van

van het vliegverkeer. EV is bovendien belangrijk

2012 moet het beleid gereed zijn, zodat nog dit

om milieudoelstellingen te halen en schadelijke

jaar volgens het nieuwe beleid de eerste projecten

emissies te reduceren, wat weer een rol speelt in

kunnen worden uitgevoerd.

de groeiambities van de luchthaven. Daarnaast zijn

› korte › berichten ›

APPM gevraagd te adviseren

› p. 55

› p. 54

› korte › berichten ›

wil accommoderen, is aan

Notities

56

Notities

57

Notities

58

Notities

59

De Jonge Ruimtemakers: kennismaken en kennis delen Wat is er leuker dan jonge vakgenoten leren kennen? En samen te discussiëren en te leren van elkaars praktijk? Vanuit deze gedachte initieerde Jong APPM de Jonge Ruimtemakers, een netwerk van jonge professionals die zich dagelijks bezighouden met de fysieke inrichting van ons land. Van infrastructuur tot woningbouw, van beleidsmakers tot financiers. Iedereen die het leuk vindt mag aansluiten. >

60

61

> Hoe werkt het?

gemeente Amsterdam, verzorgde de aftrap van de avond.

De Jonge Ruimtemakers komen bij elkaar om vak-

Daarna bekeken we aan de hand van stellingen wat

genoten te ontmoeten en kennis te delen. Aan de hand

(Jonge) Ruimtemakers kunnen doen om de leegstand

van een inhoudelijk thema gaan we op een laag-

op te lossen.

drempelige manier in gesprek. De Jonge Ruimtemakers informeren en enthousiasmeren elkaar, waarbij er volop

Meer weten?

ruimte is om vragen te stellen en elkaar beter te leren

Wil je meer weten over de Jonge Ruimtemakers, je

kennen. Op deze manier ontstaat een netwerk met een

aanmelden voor de volgende bijeenkomst of heb je

ongedwongen sfeer.

een leuk thema en wil je helpen met de organisatie? Neem dan contact op met Birgit Couwenberg via

Ruimtemakers in 2011

[email protected] of 06 50 21 00 80. Kijk ook op

In 2011 bespraken de Jonge Ruimtemakers drie thema’s:

onze LinkedIngroep ‘Jonge Ruimtemakers’ en vind ons

inversie, knooppuntontwikkeling en Kantorenleeg-

op Twitter via @ruimtemakers.

stand. Inversie staat voor ‘omkering’: de burger of ondernemer als initiatiefnemer van een ruimtelijke

Zijn er ideeën om een avond rondom infrastructuur

ingreep. Aan de hand van een rollenspel verkenden

of mobiliteit te organiseren? Voor meer informatie

we hoe burgers, ondernemers en overheid zich kunnen

kun je contact opnemen met Birgit Couwenberg.

aanpassen aan deze nieuwe manier van werken. De bijeenkomst over knooppuntontwikkeling lag in handen van APPM en de Stichting Deltametropool. We verkenden welke bestuurslagen (Rijk, provincie, gemeente) op welke wijze knooppuntontwikkeling kunnen stimuleren. De derde bijeenkomst ging over het heikele thema van de kantorenleegstand en werd

Birgit Couwenberg | [email protected]

georganiseerd in samenwerking met de gemeente

Harm-Jan Idema | [email protected]

Amsterdam (Projectbureau Zuidoostlob) en Bureau

62

BUITEN. Paul Oudeman, kantorenloods van de

Pieter-Jan Postma heeft zich definitief geplaatst voor de Olympische Spelen 2012 tijdens de WK in Falmouth (UK). Het is gelukt zich bij de top 6 landen te scharen. Dit was de laatste stap om het ticket definitief in handen te krijgen. “Samen met het EK en de Olympische Spelen zijn dat de grote evenementen voor dit jaar. Die drie bereiden we steeds op dezelfde manier voor. Trainen op locatie, zeilen afstellen op locatie, het water daar leren kennen, de wind en de golven. Thuis voelen op locatie eigenlijk.” Postma heeft vertrouwen in de Spelen in Londen. “Ik heb er wel zin in”, zegt hij nuchter. “Het is een leuk evenement. Laten we er met zijn allen van genieten. Het kan een dikke kater worden, het kan dik feest

“Interessant is de lijn omhoog”

64

worden. En dat is het mooie. Om daar te staan op het juiste moment is een grote uitdaging. Je wilt daar winnen. Dat kan beide kanten opgaan. Maar ik probeer beide kanten altijd te accepteren. Anders sta je er in met een bepaalde spanning.” APPM sponsort Pieter-Jan Postma in de Finn klasse. Lees het volledige interview op www.sailreport.nl.

65

Team APPM einde van een sprookje? Na wat gerust het meest succesvolle seizoen van Team APPM mag worden genoemd, nemen wij afscheid van de schaatsers. Ze hebben een nieuwe hoofdsponsor gevonden, die in staat en bereid is het huidige budget te verveelvoudigen. Dat beschouwen we als prachtig nieuws. We kijken terug op een mooie samenwerking en

doen. Teammanager Yuri Solinger bouwde in de jaren

nemen met een gevoel van weemoed afscheid van elkaar.

daarna samen met Gerard van Velde een succesvol sprintteam op.

In het schaatsseizoen 2011-2012 deed Team APPM van zich spreken met podiumplaatsen op de nationale

Eerder dit jaar gaf APPM aan de sprinters te blijven

toernooien en World Cups. Michel Mulder bekroonde

ondersteunen op weg naar de Olympische Winterspelen

het schitterende seizoen door op de 500 meter tijdens de

2014 in Sochi. Team APPM bleef ondertussen zoeken

afsluitende WK-afstanden in Thialf vice-wereldkampioen

naar middelen om degelijk door te kunnen groeien

te worden op 0.01 seconde.

naar een ploeg die voor Olympische medailles kan gaan. Dat is gelukt. De mannen hebben zelf zoveel

Het team startte vijf jaar geleden vanuit eenvoud. Vijf

waarde gecreëerd, dat Beslist.nl een veelvoud van

schaatsers namen zelf het initiatief en kregen van APPM

het APPM-budget kan sponsoren. De ploeg van

vrijheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid om hun

Gerard van Velde beschikt nu over de faciliteiten om

eigen ontwikkeling te organiseren. Kernbegrippen die

de hoge ambities waar te maken. Team APPM heet

ook binnen de managementorganisatie van APPM opgeld

voortaan Team Beslist.nl. >

Hein Otterspeer Michel Mulder

Jesper Hospes

Daniel Greig

Sjoerd de Vries

Gerard van Velde Jacques de Koning

! n e n n a m s e c c Bedankt en su > APPM Management Consultants kijkt terug op een

de geheel andere omgeving van een sportploeg. We

sprookjesachtig verloop van de samenwerking. We

zullen ze missen, onze schaatsvrienden. APPM zal zich

hebben veel inspiratie opgedaan en veel geleerd van

richten op de schaatsacademie van iSkate. Een nieuw

het besturingsmodel van het team. Het doet ons veel

initiatief in de schaatswereld dat zeker navolging gaat

plezier dat de bottom up-benadering die we in ons

vinden. Wordt vervolgd.

bedrijf en onze projecten toepassen, ook werkt in

68

69

Colo fon Nummer 16 · jaargang 8 · voorjaar 2012

uitgave APPM Management Consultants Redactie Piet Brandjes Monique Nales Pepijn van Wijmen Tekst Vincent Westzaan Vormgeving 52 graden noorderbreedte Drukwerk Druno en Dekker Productie

Spicalaan 8 2132 JG Hoofddorp

t 023 5621630 [email protected] f 023 5627610 www.appm.nl

APPM

Marksingel 2C 4811 NV Breda

t 076 5210639 [email protected] f 076 5202582 www.appm.nl

Alles uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen onder voorwaarde van bronvermelding.

Röntgenlaan 19c 2719 DX Zoetermeer

t 079 3600044 [email protected] f 079 3617222 www.appm.nl

71

appm nieuwsbrief 16 voorjaar 2012

72