12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
B.
Duurzaamheid
Interesse Kerk in Actie gaat in het bijzonder uit naar Mondiale crises en sociale & ecologische transitie Vergroening van het belastingstelsel Maatschappelijk verantwoord ondernemen met integrale aandacht voor sociale & ecologische waarden en voor transparante verslaglegging
Plannen politieke partijen VVD Er wordt alleen gesproken over de economische, financiële en eurocrisis. Om deze op te lossen is economische groei noodzakelijk. Economische groei is afhankelijk van ondernemers en hard werkende burgers. De overheid moet economische groei ondersteunen. Maatregelen: kleine en krachtige overheid met lage belastingen en zonder overbodige regels. De overheid moet randvoorwaarden voor groei creëren door: gunstig ondernemingsklimaat (lage lasten, innovatie), toponderwijs (dat aansluit bij de arbeidsmarkt) en een goede infrastructuur. Over sociale en ecologische transitie wordt niet gesproken. o De overgang naar hernieuwbare energiebronnen is dé kans om nieuwe economische activiteiten te ontwikkelen en als land een koppositie te verwerven op het gebied van kennis en innovatie. Het maakt NL minder afhankelijk van fossiele energie dat elders vandaan komt. Over vergroening belastingstelsel wordt niets gezegd. Er wordt gesproken over verlaging van de inkomstenbelasting door een hogere arbeidskorting. Deze lastenverlichting komt werkenden ten goede. Ouderen worden tegemoet gekomen door een ouderenkorting. Over maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt niet gesproken. Wel over het bevorderen van duurzaam ondernemen door het principe te hanteren dat ‘de vervuiler betaalt’. Om dit effectief te maken moeten in internationaal verband afspraken worden gemaakt. PvdA Duurzaam ondernemen is geen wens meer maar absolute noodzaak in een economie waar grondstoffen steeds schaarser en daarmee ook duurder worden. MVO is de kern van ondernemen. Fiscale maatregelen ondersteunen onze groene agenda: rode diesel wordt afgeschaft, de afschaffing van de milieubelastingen draaien we terug en de SDE-regeling bouwen we af en vervangen deze door een verplicht aandeel duurzame energie. Er komt een leveringsplicht duurzame energie van energiecentrales met elk jaar een verplicht stijgend aandeel van de elektriciteit die hernieuwbaar geleverd moet worden. Er komt een net op zee voor windenergie Energiebelasting op kleinschalige, decentrale opwekking verdwijnt. Belasting op consumptie wordt verhoogd, belasting op arbeid verlaagd. De PvdA geeft op verschillende plaatsen in het programma aan dat het besef van de noodzaak van verduurzaming groot is. Dat blijkt in het algemeen gedeelte zowel als in specifieke beleidsvoornemens, ook waar het beleidsthema’s betreft die niet direct een link met groen of duurzaamheid hebben. De transitie komt goed aan bod, inclusief de te zetten stappen. PVV De PVV noemt de mondiale crises niet en spreekt dus ook niet over sociale en ecologische transitie. Het programma gaat wel over de economische crisis en hoe Nederland die in eigen 1
12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
land kan oplossen. Fiscale vergroening is in de ogen van de PVV onzin. Over MVO wordt niet gesproken. Volgens de PVV is het beste recept voor economische groei het behoud van onze nationale soevereiniteit (dus uit de EU en euro), een bevolking die niet verdeeld wordt door massaimmigratie, en gezonde overheidsfinanciën. De economie moet gestimuleerd worden door flink te snijden in de overheid, lastenverlichting voor burgers en bedrijven, de best opgeleide beroepsbevolking en zo min mogelijk regels. Er moet gestopt worden met ontwikkelingshulp en duurzaamheidsubsidies. De binnenlandse vraag moet worden gestimuleerd door en lagere BTW, vermindering energiebelasting en brandstofaccijnzen. Duurzaamheid is volgens de PVV een ander woord voor duur. Een schone leefomgeving is van belang, maar geen regels (vooral niet uit Brussel) daarvoor. Windmolens zijn een aantasting van het landschap. De PVV wil stoppen met duurzaam inkopen, SDE+-regeling, duurzaamheidsubsidies en fiscale vergroening.
CDA Het CDA heeft oog voor de noodzaak te werken aan verduurzaming van ontwikkelingen, zowel via bedrijven als via maatschappelijke organisaties. Daarbij wil het CDA bedrijven steun bieden als zij verder willen gaan dan het wettelijk noodzakelijke. Ondernemers zijn – volgens het CDA - van groot belang voor de Nederlandse economie en maatschappij. Wij kiezen voor ontwikkeling en groei die in alle opzichten duurzaam en innovatief is. Er moet volop ruimte komen voor het opwekken van duurzame energie, op (inter)nationaal niveau en op kleine schaal. We moeten ook ons energieverbruik verminderen, door beter te bouwen en schoner te rijden en efficiënter te produceren. Van een ouderwetse economie die grondstoffen en goederen verbruikt, moeten we omschakelen naar een kringloopeconomie waarin grondstoffen en materialen worden bewaard en hergebruikt. We kiezen voor vitale, duurzame steden en voor ruimte om met nieuwe initiatieven de krimp in plattelandsregio’s op te vangen. Het CDA wil dat Nederland in 2050 meer dan 50% van haar energie duurzaam produceert en dat we 50% energie-efficiënter werken (‘50-50-50’). Dit betekent dat wij een nieuwe energiebalans bereiken waarbij wij efficiënter omgaan met onze fossiele brandstoffen, meer gaan inzetten op alternatieve energievoorziening en kolen en kernenergie op de lange termijn niet meer nodig hebben. Wij gaan alles op alles zetten voor 14% duurzame energie in 2020. Dit is ook van belang voor energiezekerheid. Wij zijn groot voorstander van het stimuleren van decentrale energieopwekking. Er worden experimenten uitgevoerd rond saldering van duurzame energie. Private investeringen in verduurzaming willen wij aantrekkelijker maken. Wij pleiten voor lokale en regionale fondsen energiebesparing. Gemeenten en provincies zorgen voor de cofinanciering. Voor nieuwbouwwoningen worden strengere normen gehanteerd voor energie-efficiency. Door middel van green deals is versterking van duurzame bouw mogelijk. Woningcorporaties krijgen de mogelijkheid om investeringen voor energiebesparing aan de huurder door te berekenen waarbij het voordeel van de lagere energierekening aan de huurder toevalt. De stimuleringsregeling voor duurzame energie (SDE+) wordt versterkt. De overheid helpt bij het realiseren van duurzame energie projecten door betere procedures en regelgeving. Vergunningverlening dient niet onnodig belemmerend te werken. Om de klimaatverandering te beperkten tot minder dan 2°C, steunt Nederland de Europese doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 80 tot 95% te verminderen ten opzichte van 1990. De ‘Green Deal’-aanpak wordt geïntensiveerd. De overheid ondersteunt op 2
12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
deze manier de realisatie van duurzame initiatieven. Hiervoor komen ook financiële midden beschikbaar. SP De huidige crisis is het gevolg van politieke keuzes. De SP wil bouwen aan een socialer, menselijker en duurzamer Nederland. Een duurzamer Nederland heeft prioriteit: o investeren in werk, onderwijs, zorg en zekerheid o speciaal investeringsprogramma om de economie weer op gang te helpen en de werkgelegenheid te bevorderen door onderhoud aan woningen en spoorwegen, scholen en universiteiten, dijken en wegen naar voren te halen. o De landbouw moet duurzamer en groener worden: biologische landbouw gestimuleerd en met voedsel moet in de hele keten duurzaam worden omgegaan. o Het aandeel duurzame energie moet flink stijgen, o.a. door een financiële stimulans zodat mensen daarvoor vaker kiezen; o De overheid moet inzetten op energiezuinig produceren en een duurzame stroom- en gasproductie; o Op het gebruik van energie moet worden bespaard. o Afval moet vaker milieuvriendelijk worden verwerkt en grondstoffen moeten weer opnieuw te gebruiken zijn. o Er moet een grotere betrokkenheid komen van werknemers bij de besluitvorming in ondernemingen (o.a. versterking OR, kiezen van helft commissarissen). Het belastingstelsel moet flink worden vergroend. Door het invoeren van een aantal milieuheffingen, zoals de verbrandingsbelasting en een ecotaks voor grootgebruikers wordt het principe ‘de vervuiler betaalt’ gehanteerd. MVO wordt in internationaal verband genoemd. D66 D66 richt zich op een economie die duurzaam is en waarbij definitief een andere weg moet worden ingeslagen naar een economie die past binnen de grenzen van onze wereld. Daarbij moet de overheid duurzaamheid centraal stellen met een stabiel en consistent beleid omdat duurzaamheid kansen biedt om economische groei te garanderen. gebied van: o Kansen liggen er op het duurzame energie (o.a. aandeel vergroten, duurzame energiesubsidie verhogen, zelf energie opwekken vereenvoudigen) en kennis en innovatie (o.a. groene investeringen). o Bedrijven en mensen moeten aangemoedigd worden met groene oplossingen te komen door o.a. fiscale prikkels als de groene heffingskorting en belastingaftrek voor energiebesparende en milieu-investeringen. o Initiatieven van het bedrijfsleven en NGO’s om productieketens van grondstoffen eerlijk en duurzaam te maken worden gesteund. o De lasten gericht op groei en duurzaamheid moeten worden verschoven: werk moet aantrekkelijker worden, vervuiling moet zwaarder worden belast. Vergroening van het belastingstelsel wordt niet expliciet genoemd, maar diverse maatregelen werken wel in die richting: o D66 wil dat groen ondernemen, investeren en consumeren eerder loont. Door de prijs van vervuiling door te berekenen, en groen ondernemen en innovatie te stimuleren. o Vergroten van belastingaftrek voor investeringen in energiebesparingen en milieuinvesteringen. o Schone auto’s moeten worden gestimuleerd door differentiatie in de belastingen MVO wordt niet genoemd, maar in het programma is wel sprake van groen ondernemen en het stimuleren van eerlijke handel. o Groen ondernemen, investeren en consumeren moet eerder lonen door de prijs van vervuiling door te berekenen, en groen ondernemen en innovatie te stimuleren. 3
12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
o
D66 zet in op het meten van wat werkelijk van waarde is. Niet BNP moet waarde(n)bepalend zijn, maar bijvoorbeeld investeringen in werk, opleiding, gezondheid en eigen ontplooiing.
GroenLinks De huidige crisis moet worden aangegrepen om de omslag te maken van de neoliberale economie naar een betere en duurzame toekomst. Een duurzame economie is gericht op welzijn, werkt zonder schulden en is financieel en ecologisch in balans. Overheid en bedrijfsleven maken samen werk van een circulaire economie waarin grondstoffen eindeloos worden hergebruikt en een duurzame biobased economy.
Nederland zet zich in voor een Europese Green New Deal ter bestrijding van de crisis: een ambitieuzer klimaatbeleid schept nieuwe banen in groene sectoren. o Nederland zet fors in op energiebesparing, groene stroom en duurzame warmte: in 2020 komt 20 procent van onze energie uit schone bronnen; uiterlijk in 2050 is alle energie schoon. o Het zelf opwekken van energie door burgers, bedrijven en woningcorporaties wordt bevorderd. o Strenge voorschriften zetten aan tot zuinig gebruik van energie, water en grondstoffen. o Het financiële stelsel wordt duurzaam, door financiële markten strenger te reguleren en banken dienstbaar te maken aan mensen en bedrijven. Het belastingstelsel wordt radicaal vergroend (ook provinciaal en gemeentelijk): milieuvervuiling wordt duurder (vervuiler betaalt) en belasting op arbeid wordt fors verlaagd. o Alle subsidies en belastingvoordelen die een duurzame economie in de weg staan, worden afgebouwd. o Investeringen in groene innovatie worden betaald uit milieubelastingen. o Er moet een heffing komen (EU en IMF) op financiële transacties, die speculatieve handel tegengaat en markten stabiliseert, en omvat ook een Tobin taks op grote valutatransacties. De overheid ondersteunt op alle mogelijke manieren maatschappelijk verantwoord ondernemen. De overheid gaat groen aanbesteden en koopt alleen nog maar duurzame producten en diensten. Zij stimuleert groene initiatieven van burgers en bedrijven. o Nederland zet zich in voor een krachtig Europees en mondiaal beleid ten behoeve van ketentransparantie. Dit moet consumenten meer inzicht geven in de naleving van internationale normen op het gebied van mensenrechten, milieu en arbeid door bedrijven en hun toeleveranciers, alsmede in de milieubelasting van producten en diensten. o Er komt een bindende code voor maatschappelijk verantwoord bankieren o Pensioenfondsen moeten maatschappelijk verantwoord omgaan met het aan hen toevertrouwde geld (investeren in groene duurzame economie).
Partij voor de Dieren Duurzaamheid is een essentieel thema voor de PvdD, te beginnen met de positie van de dieren. De PvdD pleit voor een andere maatstaf dan het BNP om te bepalen of het goed gaat met een land. De bepaling van de ‘ecologische staatsschuld’ is een manier om die verandering in beeld te krijgen. De PvdD bepleit daarom ook voor een duurzame en solidaire economie. De vergroening van het belastingstelsel hoort er voor de PvdD helemaal bij; deze partij doet daartoe een aantal concrete voorstellen. De PvdD heeft creativiteit en inventiviteit geïnvesteerd in de entree van de bescherming van de dieren en de biodiversiteit. Duurzaamheid en regionalisering zijn daarbij de belangrijkste invalshoeken. 4
12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
ChristenUnie Het antwoord op de verschillende actuele crises en de veelal mondiale vraagstukken is duurzaamheid. Ook waarden als gemeenschapszin, arbeidsvreugde, biodiversiteit en een mooi landschap zijn van belang ook al kennen ze niet of nauwelijks een economische prijs. De CU streeft naar een omslag in de samenleving naar een duurzame en circulaire economie waarin grondstoffen worden hergebruikt en hernieuwbare energie standaard is. o Inzet op een omslag naar een duurzame en eerlijke consumptie, transparante productieprocessen en transitie naar een duurzame en strategisch verstandige opwekking van energie. o Energie, grondstoffen en klimaatverandering vormen een mondiaal vraagstuk. Het lijkt voorlopig echter het meest haalbaar om hier in Europees verband bindende afspraken over te maken. o De overheid moet een duidelijke, langjarige keuze maken voor duurzame energie (energietransitie – naar een volledig duurzame energievoorziening). o Bedrijven moeten zorgvuldig omgaan met grondstoffen en productiemiddelen, geen verspilling en geen schade aan mens en milieu. o Duurzame overheidsfinanciën om tegemoet te komen aan solidariteit tussen generaties o Inzet op een sterke, duurzame en innovatieve land- en tuinbouw en visserij. Bevordering van regionale en duurzame voedselzekerheid in de wereld. o Nederland moet de meest duurzame en innovatieve economie van Europa worden De CU pleit voor een vergroening van het belastingstelsel. o Belasting op inkomen wordt geheven naar draagkracht o Belastingen op arbeid gaan omlaag. o Milieukosten moeten zoveel mogelijk tot uitdrukking komen in de prijzen van producten MVO wordt gestimuleerd vanuit de kernwaarden sociale rechtvaardigheid en zorg voor de schepping. o Banken, verzekeringsmaatschappijen, energiebedrijven enz. moeten een stuk maatschappelijk belang behartigen. Goed werkgeverschap en werknemerschap is ingebed in ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’. MVO vergt ook betrokkenheid en inspraak van cliënten in de zorg, het onderwijs en openbaarvervoer. SGP Pleidooi voor veranderingen in het belastingstelsel, van de huidige bevoordeling van twee verdieners naar een gelijkschakeling met één verdieners. Regelingen rond vergroening van de belastingen maken het geheel van het belastingsysteem te complex Het concept ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ is volgens de SGP in verschillende sectoren en branches nog geen gemeengoed. De verschillen zijn groot. Met een sector- en branchespecifieke aanpak om MVO van de grond te krijgen, is een wereld te winnen. Democratisch Politiek Keerpunt Er wordt alleen over de Nederlandse crisis gesproken en er wordt geen samenhang met de mondiale crisis genoemd. o Klimaatverandering wordt volgens DPK niet door de mens veroorzaakt. Maar DPK wil wel inzetten op nieuwe energie om zo de afhankelijkheid van buitenlandse olie drastisch te verminderen. DPK is tegen het gebruik van windmolens met overheidssubsidie. DPK wil initiatieven (zonne-energie, aanpassing energiehuishouding, verbeterde isolatie) voor nieuwe energie sterk stimuleren. DPK is daarbij groot voorstander van het verstrekken van renteloze leningen in plaats van het verstrekken van subsidies. Over vergroening van het belastingstelsel wordt niet gesproken.
5
12VK22-B Verkiezingsprogramma’s gelezen op interesse Kerk in Actie in punten over ‘duurzaamheid’ 1 augustus 2012
o
6
Door een vlakke belasting in te voeren, kunnen veel regels worden afgeschaft. Veel aftrekposten zullen verdwijnen en waar stimulering nodig is, kunnen leningen worden verstrekt. Wel wil DPK de minima ontzien bij de vlaktaks. o Belastingen voor de burgers mogen niet worden verhoogd. Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt niet genoemd.