12e jaargang
Stichting Pensioenfonds TNO
nummer juli 2012
Pensioenkrant
Inzicht in werk. Ook inzicht in pensioen?
2
Personalia Pensioenfonds TNO
Van de redactie
Bestuur Werkgeversleden Ir. D.Ph. Schmidt voorzitter Ir. L. Hoedemaker plv. voorzitter Drs. C.H.M. van Gerven Mw. mr. I.C. van den Broek Deelnemersleden Ir. drs. J.B.M. Louwe secretaris Drs. F. Phillipson Drs. J.A. Veltman Ir. J.W. Vethaak Pensioengerechtigden Ir. drs. P.D. van der Koogh Prof. ir. J. Witteveen Directie Drs. J.T. Ruijgrok MBA directeur Mr. A. van Luijk adjunct directeur
Colofon De Pensioenkrant is een uitgave van het Pensioenfonds TNO voor deelnemers en pensioengerechtigden. Redactie/design/fotografie: mr. Berend H. de Rijk Redactieadres: Postbus 7018, 2280 KA, Rijswijk Telefoon 070 4138602 Telefax 070 4138620 E-mail
[email protected] Website: www.pensioenfondstno.nl Druk: Quantes, Rijswijk Oplage: 8.600 exemplaren
Rechten Niets van deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder toestemming van het Pensioen-fonds TNO. Aan de inhoud van deze Pensioenkrant kunnen geen rechten worden ontleend.
2
Pensioenkrant
juli 2012
Het jaarverslag van het Pensioenfonds TNO is weer verschenen en het is niet allemaal rozengeur en manenschijn. De dekkingsgraad zakte naar 99,7% door de stijgende pensioenverplichtingen. Daar staat tegenover dat we met z'n allen steeds ouder worden. En als dat in goede gezondheid gebeurt, is dat wel zo prettig. Consequentie is wellicht dat we op termijn langer moeten blijven werken om de pensioe nen betaalbaar te houden. De politiek, de werkgevers en vakbonden zijn er volop mee bezig. Grote vraag is hoe we een toekomstbestendig pensioen kunnen construreren. Wellicht speelt daarbij een rol welke politieke partijen straks na de verkiezingen aan het roer staan. Kortom, onzekerheid is troef. Zijn er ook vrolijke berichten? Jawel, het rendement op de beleggingen bedroeg in de eerste vijf maanden van dit jaar maar liefst 12%. Dit is natuurlijk maar een momentopname. Pensioenfondsen hebben een lange beleggingshorizon. Om dit bij het Pensioenfonds TNO in goede banen te leiden, is een nieuwe CIO beleggingen aangetrokken. Met genoegen kan ik u nog mededelen dat ook dit jaar het Pensioenfonds TNO weer meedoet aan de Pensioen3daagse van Wijzer in geldzaken. Op donderdag 27 september 2012 houden wij weer een opendag. U kunt zich hiervoor aanmelden. Wellicht zien wij u dan op ons kantoor voor een persoonlijk gesprek over uw pensioen.
Met vriendelijke groet, mr. Berend H. de Rijk
In dit nummer
8
4
Resultaten januari t/m. mei 2012
Jaarverslag 2011
Dekkingsgraadontwikkeling Stichting Pensioenfonds TNO december 2008 t/m 31 mei 2012 € 2.700 € 2.600 € 2.500 € 2.400 € 2.300 € 2.200 € 2.100 € 2.000 € 1.900 € 1.800 € 1.700 € 1.600 € 1.500 € 1.400 € 1.300 € 1.200
115%
110%
105%
100%
95%
Bezittingen
Verplichtingen
Dekkingsgraad
5
Drs. Hans de Ruiter Nieuwe directeur beleggingen
12
Een toekomstbestendig pensioen
6
20
Maak kennis met je pensioen
Komende tijd geen toeslagen
Verder in dit nummer * Financieel toetsingskader * Deelnemersraad * Pensioenplanner * Digitaal pensioendossier * Stg. Sociaal Personeelsfonds TNO * Overleden pensioengerechtigden
Pensioenkrant
juli 2012
blz. 14 18 19 19 23 23
3
Resultaten januari t/m mei 2012
• •
Dekkingsgraad eind mei gestegen naar 104,8% Rendement beleggingen 12% Door een fors positief rendement op de beleggingen steeg de dekkingsgraad. Het pensioenfonds blijft echter een reservetekort houden. Wel ligt het fonds voor op het minmale herstelpad.
Financiële positie
------------In de eerste vijf maanden van 2012 stegen de koersen van alle beleggingscategorieën, behalve die van vastgoed. Per saldo stegen de bezittingen met € 260 mln. naar € 2.520 mln. De pensioenverplichtingen stegen in dezelfde periode met € 134 mln. naar € 2.404 mln. Daarbij is overeenkomstig de beleidslijn van De Nederlandsche Bank rekening gehouden met de gemiddelde swaprente van de afgelopen 3 maanden. Dit beleid mag voorlopig worden voortgezet, tot duidelijk is wat de gevolgen zijn van de hoofdlijnen van het nieuwe toetsingskader voor pensioenfondsen. De dekkingsgraad, bestaande uit de verhouding van de bezittingen en de verplichtingen, is eind mei 2012 uitgekomen op 104,8%. Wanneer de rekenrente van de pensioenverplichtingen niet wordt gemiddeld, zou de dekkingsgraad uitgekomen zijn op 95,4%.
Herstelplan
-------------
uitkomt, zal het fonds aanvullende maatregelen moeten nemen op het bestaande herstelplan. Daarbij wordt dan ook de toepassing van een kortingsmaatregel overwogen.
Wel ligt het fonds voor op het niveau van het minimale herstelpad. Daarbij moet een dekkingsgraad bereikt worden van 98,8% per eind mei 2012. De doelstelling is 101,1% per ultimo 2012. Indien de dekkingsgraad per einde van het jaar onder dit niveau
Beleggingsrendementen
-------------
Het positieve rendement in de eerste vijf maanden van 2012 werd voornamelijk gedragen door zowel beursgenoteerde als niet-beursgenoteerde aandelen en door obligaties.
In de grafiek is het effect van wijzigingen in de bezittingen en verplichtingen op de dekkingsgraad zichtbaar. Vermogen in € mln.
Dekkingsgraadontwikkeling Stichting Pensioenfonds TNO december 2008 t/m 31 mei 2012
€ 2.700 € 2.600 € 2.500 € 2.400 € 2.300 € 2.200 € 2.100 € 2.000 € 1.900 € 1.800 € 1.700 € 1.600 € 1.500 € 1.400 € 1.300 € 1.200
Dekkingsgraad in % 115%
110%
105%
100%
95%
-1
ei m
Met een dekkingsgraad van 104,8% blijft het fonds achter bij de het lange termijnherstelplan waarbij een dekkingsgraad van 115,9% per eind mei
2012 nodig is en 117,2% per eind 2012. Daardoor is er een reservetekort. Ook aan de kortetermijneis dat de dekkingsgraad minimaal 105% moet zijn, wordt niet voldaan. Daardoor is er ook een dekkingstekort.
2
Bezittingen
4
Pensioenkrant
juli 2012
Verplichtingen
Dekkingsgraad
De beslissing om van de aandelenportefeuille de valuta in Amerikaanse dollar, Engelse Pond en Japanse Yen volledig af te dekken, leverde een negatief rendement op van -0,64%. Dit kwam met name door de waardestijging van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de Euro. De daling van de swapcurve resulteerde in een stijging van de waarde van de rente-afdekking met maar liefst 5,84%. Beleggingen
Rendement jan. t/m mei 2012
Aandelen Obligaties Hedgefunds Vastgoed Private equity Subtotaal Vatuta-afdekking Renteafdekking Totaal
4,51% 5,12% 2,10% - 1.52% 8,98% 6,81% - 0,64% 5,84% 12,01%
Ontwikkelingen
------------De Europese Commissie heeft gewaarschuwd dat Frankrijk moeite zal hebben om zijn financiële doelstellingen te halen zonder ingrijpende bezuinigen en structurele hervormingen. Griekenland en nu ook Spanje houden eveneens de gemoederen op de financiële markten flink bezig. Nadat in de maand mei zowel de aandelen als de obligaties flink inleverden, is in de maand juni een voorzichtig herstel zichtbaar. Een tegenovergestelde reactie was dat beleggers hun toevlucht zochten tot obligaties van de solidere landen, waaronder Duitsland.
Drs. A.J.C (Hans) de Ruiter Nieuwe CIO beleggingen Per 1 juni is Hans de Ruiter in dienstgetreden bij het Pensioenfonds TNO als Chief Investment Officer. Hans was Senior Investment Manager bij het Pensioenfonds Hoogovens en heeft zich beziggehouden met de beleggingsstrategie, selectie en monitoring van externe vermogensbeheerders en het tactisch financieel beleid. Kortom een erg leerzame en boeiende periode. Never a dull moment 'De dynamiek in de beleggingswereld maakt het vak zo boeiend', zegt Hans. Neem bijvoorbeeld de kredietcrisis. Na de mooie jaren 2006 en 2007 werden we weer met beide benen op de grond gezet. Ook leerde het ons dat er instabiele markten zijn en zaken als angst en hebzucht een rol spelen. Bij het risicobeheer van onze beleggingen dienen we daar voortdurend rekening mee te houden. Ook de komende tijd ziet er dynamisch uit. De financiële en politieke crisis in Europa is voorlopig nog niet voorbij. Ik zie het als een uitdaging om samen met mijn collega’s het Pensioenfonds TNO zo goed mogelijk door deze instabiele periode te loodsen. Weliswaar zit ik er nog maar kort, maar heb geconstateerd dat er veel kwaliteit in de organisatie aanwezig is. Er wordt een goed doordacht beleid gevoerd. Dat geeft vertrouwen in de toekomst en dat is juist nu nodig.'
Ontwikkelingen op de voet volgen 'Los van de uitdagingen op het financiële vlak zijn er ook uitdagingen die voortvloeien uit nieuwe wet- en regelgeving. In de kranten heeft inmiddels het nodige gestaan over het Pensioenakkoord. Centraal daarbij staat de keuze tussen enerzijds een pensioen met een hogere mate van zekerheid, maar met een lagere verwachte uitkomst. Anderzijds een pensioen dat onzekerder is, maar wel met een hogere verwachte uitkomst. Vooralsnog gaat het om voorstellen van het kabinet. Het is nog onduidelijk wat de gevolgen zijn voor het beleggingsbeleid van het pensioenfonds. Het is in ieder geval een ontwikkeling die we op de voet volgen en waar we ons op voorbereiden.'
Pensioenkrant
juli 2012
5
Geen toeslagen
Komende tijd geen toeslagen (indexatie)
Zowel voor pensioengerechtigden als (ex) deelnemers
Peter van der Koogh sprak op de algemene ledenvergaderingvan eTNOs
Op 12 april jongstleden werd op het voormalige TNO complex in Apeldoorn de algemene ledenvergadering van de vereniging oud TNO-ers (eTNOs) gehouden. Bestuurslid Peter van der Koogh van het Pensioenfonds TNO gaf een uiteenzetting over de stand van zaken.
Financiële situatie van het Pensioenfonds Een belangrijke financiële graadmeter van het pensioenfonds is de dekkingsgraad. Het is de verhouding tussen de waarde van de bezittingen en het geld dat nodig is om aan alle toekomstige verplichtingen te voldoen. Om deze toekomstige verplichtingen te berekenen wordt bepaald welk bedrag je op dit moment moet hebben om in de toekomst alle voorziene pensioenbetalingen te kunnen doen. Daarbij wordt gerekend met een risicoloze rente. Eind 2011 bedroeg de dekkingsgraad van het fonds 99,7% en eind maart 100,7%. Bij een dekkingsgraad van 100% is de waarde van de bezittingen precies genoeg om aan alle toekomstige verplichtingen te voldoen. Dit is echter volgens De Nederlandse Bank (DNB) niet genoeg. DNB vindt dat een pensioenfonds eigenlijk een behoorlijke buffer moet hebben om risico’s die het beleggen met zich meebrengt goed te kunnen opvangen. DNB eist dan ook voor ons fonds een dekkingsgraad van 116% en vindt 104% de absolute ondergrens. Hieronder dient het fonds een herstelplan te maken en in te leveren bij DNB. Ook
6
Pensioenkrant
juli 2012
ons fonds heeft een herstelplan moeten inleveren. Op dit ogenblik blijven we achter bij dit plan. De belangrijkste oorzaken zijn vooral de lage rente en de versnelde stijging van de levensverwachting.
Maatregelen In het herstelplan geeft het bestuur aan het herstel te realiseren door geen toeslagen op de pensioenen te geven en ook in 2012 een premie van in totaal 20% te heffen. Dit is inclusief een extra werkgeverspremie van 2%. Het niet toekennen van toeslagen raakt de gepensioneerden direct. Hun pensioenuitkering wordt niet geïndexeerd. Ook de huidige en de ex werknemers van TNO worden geraakt, omdat de opgebouwde pensioenaanspraken ook niet geïndexeerd worden. Als dat in de toekomst niet gerepareerd kan worden, betekent dat ook voor hen later een lager pensioen dan gehoopt. Aanvullende maatregelen zijn vooralsnog niet van toepassing. Maar, indien het fonds onvoldoende het geplande herstel laat zien, zullen verdere maatregelen worden overwogen. Daaron-
Een druk bezochte ledenvergadering
der valt een korting van de pensioenen en de pensioenopbouw. Uit een recente analyse van het pensioenfonds blijkt dat ook de eerstkomende jaren de pensioenen naar verwachting niet of maar in geringe mate kunnen worden verhoogd.
'Het bestuur beseft dat de
boodschap van het niet indexeren van de pensioenen in de komende tijd geen prettige boodschap is.'
Zeker gelet op het feit dat in de afgelopen vier jaar, waarin de pensioenen niet zijn geïndexeerd, de lonen bij TNO met 5,55% zijn gestegen en de prijsinflatie 5,64% bedroeg.
Volgens het huidige toeslagensysteem vindt een geleidelijke indexatie plaats bij een dekkingsgraad vanaf 110%. Deze bedraagt dan 17% van de algemene salarismaatregel van TNO en loopt stapsgewijs op naar 100% bij een dekkingsgraad vanaf 135%. Zie de tabel hiernaast.
Toekomstig pensioencontract Het wordt steeds duidelijker dat het huidige pensioencontract niet houdbaar is. Dat is ook de conclusie van enkele commissies, de overheid en de sociale partners. Denk hierbij aan het vorig jaar afgesloten Pensioenakkoord en de Hoofdlijnennota die op 30 mei jongstleden door Minister Kamp aan de Tweede Kamer is gepresenteerd. Een bestuurscommissie van het pensioenfonds bestudeert de diverse aspecten en zal te zijner tijd voorstellen voor het overleg tussen TNO en de Ondernemingsraad formuleren. Het pensioenfonds zal u over de ontwikkelingen op de hoogte houden via toekomstige edities van de Pensioenkrant en de website www.pensioenfondstno.nl.
Toeslagentabel Dekkingsgraad
Toeslag *)
DG < 110%
0%
110% < DG < 115%
17%
115% < DG < 120%
33%
120% < DG < 125%
50%
125% < DG < 130%
70%
130% < DG < 135%
85%
135% < DG < 140%
100%
*) als percentage van de algemene loonmaatregel van TNO
Pensioenkrant
juli 2012
7
JAARVERSLAG 2011
Van de voorzitter Door een een voortdurende stijging van de pensioenverplichtingen zakte de dekkingsgraad van het pensioenfonds naar 99,7%. Een stand waarbij de pensioenen vooralsnog niet worden gekort.
INZ
Voor de stijgende pensioenverplichtingen zijn twee hoofdoorzaken aan te wijzen. Ten eerste is de rente sterk gedaald sinds de kredietcrisis. Daardoor moet meer geld opzij worden gezet voor het pensioen van morgen. Ten tweede leven we steeds langer. Dat betekent ook langer pensioen genieten en dat kost veel geld. Langer doorwerken speelt daarom een belangrijke rol in de pensioendiscussie. Een discussie waarbij de politiek en de sociale partners volop mee bezig zijn. Een uitwerking van het landelijk pensioenakkoord laat nog op zich wachten. Het Pensioenfonds TNO wil eerst de uitwerking en de aanpassing van de regelgeving bezien, alvorens aan sociale partners voorstellen te doen hoe de pensioenregeling meer toekomstbestendig kan worden gemaakt. Een kans die het pensioenfonds wil aangrijpen om tot passende oplossingen te komen met aandacht voor evenwichtige lasten, risicodeling, betaalbaarheid en helderheid.
IC
H
T
MONI TO
S
E LI N G
ER LEVE N LANG
NG RI
RI
IC O D
BETAALBAARHEI
AK
Het bestuur vindt begrijpelijkheid van en inzicht in het te ontvangen pensioen van groot belang. De daarbij behorende onzekerheden in de huidige turbulente tijd dienen daarbij te worden belicht. Deelnemers hebben on-line inzicht in de actuele TNO pensioensituatie via de Pensioenplanner op onze website en via het Pensioenregister. Zij kunnen op een adequate manier hun pensioensituatie beoordelen en actie ondernemen wanneer een pensioentekort wordt geconstateerd. Hiertoe is met ingang van 1 januari 2012 een vrijwillige regeling ingevoerd voor de opbouw van een Extra Pensioen.
T
IE
RE N T GE E LA
D
Het bestuur staat al jaren voor een stevige opgave om het pensioenfonds aan te sturen in een complexe en snel veranderende omgeving. Factoren die daarbij een rol spelen zijn de economische dynamiek van de afgelopen jaren, een toenemende wet- en regelgeving en een complexer wordende uitvoering. Hoe hierop is ingespeeld en wat de resultaten zijn in 2011, alsmede de plannen voor 2012, leest u verderop.
HE
LD ER HE
ID
Het bestuur bedankt allen die aan het resultaat van het Pensioenfonds TNO hebben meegewerkt. Ir. D. Ph. Schmidt
8
Pensioenkrant
juli 2012
U kunt het volledige jaarverslag downloaden van onze website: www.pensioenfondstno.nl, onder documenten. U kunt het jaarverslag ook opvragen. E-mail:
[email protected] of bel 070 4138602
2011 in hoofdlijnen Met een dekkingsgraad van 99,7% eind 2011 is het pensioenfonds achtergebleven bij het herstelplan. Een herstel denkt het bestuur te realiseren door de pensioenen niet te verhogen en naast een premie van 18% nog een extra premie van 2% van de wergever te vragen, zolang de dekkingsgraad lager is dan 110%. Het bestaande beleggings- en risicobeleid kan worden voortgezet. Aanvullende maatregelen, waaronder korting van de pensioenen, zijn vooralsnog niet van toepassing.
Bezittingen en verplichtingen
--------------------
Het rendement op de beleggingsportefeuille bedroeg 6,6%. Daardoor stegen de bezittingen met € 104 mln. naar € 2.272 miljoen. De waarde van de pensioenverplichtingen stegen met € 260 miljoen naar € 2.271 miljoen. Belangrijke oorzaak van de toename was de dalende marktrente.
Vermogensbeheer
----------------
De beursgenoteerde aandelenportefeuille werd 7% minder waard en de obligatieportefeuille steeg met 3,0%. De beleggingen bestaande uit private equity, vastgoed en hedgefondsen rendeerden respectievelijk 10,6%, -16,6% en -7,2%. Het resultaat op derivaten bedroeg 8,3% en is het saldo van de renteafdekking van de pensioenverplichtingen en de afdekking van de belangrijkste valuta’s. Overzicht beleggingsportefeuille (exclusief TOP-kapitaal) Beleggingsportefeuille
Bedragen In % 2011 2010 2011 2010
(bedragen in duizenden euro’s)
Rendement 2011 2010
Vastgoed Aandelen Private equity Obligaties Hedge Funds Liquide middelen Derivaten (per saldo) Vorderingen Kortlopende schulden
141.136 243.476 6,2 11,0 -16,6% -8,9% 544.604 634.382 24,0 28,8 - 7,0% 19,8% 253.492 257.603 11,2 11,7 10,6% 23,2% 1.131.393 925.824 49,8 42,0 3,0% 5,1% 66.951 80.837 2,9 3,7 - 7,2% 7,7% 124.387 71.125 5,5 3,2 - 63.690 -8.157 2,8 -0,4 8,3% 2,7% 627 1.036 0,0 0,0 - - 53.887 0 - 2,4 0,0 - -
Totaal
2.272.393 2.206.127
100,0 100,0
6,6% 12,0%
Overzicht resultaten in de afgelopen vijf jaar (exclusief TOP-kapitaal) Rendement in %
2011
2010
2009
2008
2007
5 jaarsgemiddelde
Pensioenfonds TNO
6,6% 12,0% 12,8% -7,1% 2,0%
5,0%
Interne benchmark *)
6,6% 11,3% 12,7% -6,4% 1,5%
4,9%
Geografische spreiding aandelenportefeuille per 31 december 2011 39% Amerika Europa Japan Pacific Opkomende markten
24%
3%
7%
27%
Pensioenkrant
juli 2012
9
Onderstaand wordt de spreiding in de obligatieportefeuille geografisch weergegeven. Het totaal aan staatsobligaties bedraagt € 399,9 mln. Het totaal aan bedrijfsobligaties € 731,3 mln. Geografische weging Staatsobligaties
Geografische weging Bedrijfsobligaties
37%
24%
32%
19%
10%
17%
14%
17% 1% Duitsland Frankrijk Verenigde Staten
13% Nederland Overig
16% Duitsland Frankrijk Engeland
Verenigde Staten Nederland Overig
Het bestuur besteedde extra aandacht aan monitoring van de externe vermogensbeheerders. Daarnaast werden de actieve aandelenmandaten opgezegd en is overgegaan op indexbeleggen. Bij de uitvoering van het vermogensbeheer gelden de beginselen van maatschappelijk verantwoord beleggen.
Pensioenuitvoering
----------------
Het aantal werkgevers is de laatste jaren fors toegenomen door afsplitsing van diverse onderdelen van TNO in aparte B.V.’s. Dit heeft geleid tot meer administratieve werkzaamheden, evenals de invoering van de regeling Extra Pensioen, deeltijd pensioen en de mogelijkheid tot pensioenvervroeging. De administratieve controles zijn versterkt en er is gestart met een opschoningproject. Tevens is een onderzoek naar een verdergaande uitbesteding dan wel versterking van de pensioenuitvoering in gang gezet.
Risicobeheer
---------------Goede risicobeheersing wordt steeds belangrijker. Daarom worden jaarlijks risicoanalyses uitgevoerd. Verder zijn de rapportages van het vermogensbeheer verfijnd, stresstesten uitgevoerd, gevoeligheidsanalyses geëvalueerd en de monitoring van de beleggingen en de pensioenuitvoering verbeterd.
10
Pensioenkrant
juli 2012
Toekomst bestendig pensioen Governance en Jaarplan 2012
----------------
De realisatie van het herstel van de dekkingsgraad van het pensioenfonds heeft voorrang. Een herstelplanmonitor is ingezet voor een juist inzicht in de ontwikkelingen. Het Pensioenakkoord en de Wet versterking bestuur krijgen aandacht. In overleg met de sociale partners zullen in 2012 voorstellen worden uitgewerkt.
Insteek is een betaalbaar en toegesneden pensioen De tegenstelling tussen een ‘zeker pensioen’ en ‘toenemende risico’s’ zal aandacht in de communicatie krijgen. Het in 2011 in gang gezette project opschoning pensioenadministratie wordt in 2012 afgerond, evenals het onderzoek naar verdere uitbesteding dan wel versterking van de pensioenuitvoering.
Jaarverslag
Kerncijfers
Deelnemers en pensioengerechtigden
(aantallen)
2011 Aantallen deelnemers en pensioengerechtigden
Deelnemers Gewezen deelnemers Ouderdomspensioenen Partnerpensioenen Wezenpensioenen Arbeidsongeschiktheidspensioenen
4.838 5.448 3.220 1.342 48 153
6000 5000
Deelnemers
4000
Gewezen deelnemers
3000
TOP/Afvloeiing
2000
Ouderdomspensioenen Partnerpensioenen
1000
Arbeidsongeschiktheidspensioenen
0
2007
Vermogen en verplichtingen (bedragen in miljoenen euro’s)
Belegd pensioenvermogen Belegd TOP-vermogen Totaal belegd vermogen
2.272,4 133,8 2.398,3
Pensioenverplichtingen 2.271,1 TOP-verplichtingen 133,8 Totale pensioenverplichtingen 2.404,9 Fondsvermogen (reserves) -6,6
2008
2009
2010
2011
Ontwikkeling vermogen en verplichtingen (€ mln.) 2.400 2.000 1.600 Belegd pensioenvermogen
1.200
Pensioenverplichtingen
800 400 0
2007
2008
2009
2010
2011
Premies en uitkeringen (bedragen in miljoenen euro’s)
Premies pensioenregeling Deelnemers Werkgevers Totaal bijdragepercentage (inclusief
2% werkgeverspremie)
Premies TOP Deelnemers Werkgevers Fonds Pensioenuitkeringen Kosten Pensioenuitvoering (per deelnemer en pensioengerechtigde) Vermogensbeheer (excl. transactiekosten in % van het belegd vermogen)
16,7 36,2 20%
15 10 5
0,1 0,2 0,1
Totaal rendement (ultimo standen)
0 -5 -10 2007
2008
2009
2010
2011
91,3 € 366 0,84%
Dekkingsgraad in % 135 130
Dekkingsgraad
125 Vereiste dekkingsgraad
120
Overige
Totaal rendement Dekkingsgraad Toeslag Salarismaatregel TNO
Totaal rendement belegd pensioenvermogen in %
115
6,6% 99,7% 0% 1,25%
Minimaal vereiste dekkingsgraad
110 105
Dekkingsgraad volgens herstelplan
100 95 2007
2008
2009
2010
2011
Pensioenkrant
(ultimo standen)
juli 2012
11
Pensioenuitkeringen
-------------------
Het fonds beheert het totaal aan verplichtingen van de deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden en verzorgt de uitkeringen. Het totaal aan pensioenuitkeringen (exclusief TOP) steeg in 2011 met circa € 3,1 mln. naar € 78,8 mln. Deze stijging werd met name veroorzaakt door de toename van het aantal pensioengerechtigden.
Uitkeringen (in duizenden euro’s) Ouderdomspensioenen Partnerpensioenen Wezenpensioenen Arbeidsongeschiktheidspensioenen Overlijdensuitkeringen Tegemoetkoming ziektekosten Totaal (exclusief TOP)
1,4%
19,7%
2011 2010 61.704 58.630 15.543 15.212 168 240 1.110 974 239 218 0 378 78.764 75.652
0,6% Ouderdomspensioenen Partnerpensioenen Arbeidsongeschiktheidspensioenen Overige
78,3%
In het verslagjaar gingen 306 personen met ouderdomspensioen. Wegens overlijden werden 95 nieuw ingaande partnerpensioenen uitgekeerd. Het aantal nieuw ingegane arbeidsongeschiktheidspensioenen bedroeg 11. Pensioengerechtigdenbestand (aantallen) Ouderdoms- Partner-
Wezen- Arbeids pensioen pensioen pensioen ongeschiktheids- pensioen
Stand 1 januari 2011 Ingang pensioen Einde wegens overlijden Andere oorzaken
3.042 306 - 125 - 3
1.318 95 - 65 -6
44 10 - - 6
Stand 31 december 2011
3.220
1.342
48
153
Waarvan mannen Waarvan vrouwen
2.614 606
60 1.282
21 27
81 72
*) Waarvan 18 wegens ingang ouderdomspensioen
12
Pensioenkrant
juli 2012
162 11 0 - 20 *)
Pensioen daar werk je 1 dag in de week voor.
Jaarverslag
Tijdelijk Ouderdomspensioen (TOP)
----------------------
Eind 2011 namen 5.900 personen deel aan de regeling. Daarvan betaalden er nog 97 een premie. Dat zijn de werknemers geboren vóór 1-1-1950. Per 1 januari 2012 is ook voor hen de premie gestopt. Het totale kapitaal bedroeg aan het einde van het jaar € 133,8 mln. Er gingen 102 personen met TOP en het totaal aan uitkeringen bedroeg € 12,5 mln. LifeCycle Mix De uitvoering van de beleggingen is uitbesteed aan ING IM. Er wordt Standaard belegd in de LifeCycle Mix, Defensief, Neutraal of Offensief, afhankelijk van het opgegeven risicoprofiel. Is geen risicoprofiel opgegeven, dan wordt de LifeCycle Mix Defensief toegepast. In combinatie met de resterende tijd tot de ingangsdatum van de TOP leidt dit tot een verdeling over aandelen-, obligatie- en geldmarktfondsen. Alle LifeCycle Mixen van ING IM hadden last van de dalende koersen op de financiële markten en noteerden negatieve rendementen. Door spreiding in de beleggingen konden de dalingen worden beperkt. In onderstaande tabel worden de gemiddelde rendementen weergegeven. De variabele spaarrente bedroeg 2,9% per eind december 2011. Gemiddeld rendement per beleggingskeuze van 1-1-2011 t/m 31-12-2011
Defensief Neutraal Offensief Gemiddeld
LifeCycle Mix - 1,16% - 1,99% - 3,36% - 1,27%
Eigen Verdeling 4,00% - 1,65% - 7,11% - 5,38%
Vrije Keus 4,46% - 1,14% - 7,73% - 0,60%
Zorgplichtmodule Op de website van Mijn Pensioen van ING IM is een zorgplichtmodule toegevoegd. Stapsgewijs worden deelnemers geïnformeerd over wat beleggen voor het pensioen inhoudt, welke risico’s worden gelopen en hoe een beleggingsportefeuille wordt opgebouwd die aansluit bij het persoonlijk risicoprofiel. Aanpassing beleggingsfondsen Alle deelnemers werden in december 2011 geïnformeerd over een aanpassing in de beleggingsfondsen in de LifeCycle Mixen. Daarbij zijn in januari 2012 de ING beleggingsfondsen vervangen door fondsen van vermogensbeheerder BlackRock.
Extra Pensioen
----------------
De LifeCycle Mixen en beleggingsfondsen zijn ook van toepassing op de geïntroduceerde vrijwillige regeling voor de opbouw van een kapitaal voor een Extra Pensioen of vervroeging van het pensioen. De deelnemers zijn hierover in december 2011 geïnformeerd.
Uitvoeringskosten
----------------
De kosten voor het vermogensbeheer voor de middelloonregeling zijn voor 92% gebaseerd op de werkelijke kosten. De kosten bedroegen € 18,2 mln. voor een gemiddeld belegd vermogen van € 2.173,4 mln. De transactiekosten zijn niet opgenomen wegens de niet volledige beschikbaarheid van de noodzakelijke gegevens. Kosten pensioenbeheer
€ 366
per actieve deelnemer en pensioengerechtigde
Kosten vermogensbeheer
0,84%
% gemiddeld belegd vermogen (excl. transactiekosten)
Vijfjaarsgemiddeld netto-rendement
5,0%
De kosten voor het vermogensbeheer van de TOP-regeling door ING IM bedroegen 0,74% van het gemiddeld belegd vermogen en zijn ten laste van de belegde kapitalen van de deelnemers gebracht.
De kosten van het vermogensbeheer dienen beoordeeld te worden in relatie met het meerjarig rendement en het risico. Het pensioenfonds heeft een relatief hoog aandeel in alternatieve beleggingen met een hoger kostenniveau. Deze beleggingscategorieën zijn gekozen wegens een gunstiger rendements/risico combinatie voor de totale beleggingsportefeuille.
Pensioenkrant
juli 2012
13
Pensioencontract
Een verkenning naar een toekomstig pensioencontract Op dinsdagmiddag 10 april 2012 hebben het bestuur, de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en het Pensioenbureau in samenwerking met het Pensioenfonds PGGM een workshop gehouden.
Inleiding Actuaris Jan Tamerus van het PGGM hield een algemene inleiding. Hij vertelde dat enkele commissies in 2009 concludeerden dat het huidige pensioencontract niet houdbaar is en Minister Donner liet weten dat we in Nederland naar nieuwe pensioencontracten moeten. Vervolgens kwam de Stichting van de Arbeid in 2010 tot een pensioenakkoord. Via een uitwerkingsmemorandum is het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid thans bezig dit te vertalen in wettelijke regels. Doel is om nieuwe pensoencontracten per 1 januari 2014 in te kunnen laten gaan. Daarbij moeten pensioenfondsen zelf nog een aantal keuzes maken. Verstandig is daarom de eigen voorkeuren nu al vast te verkennen.
Demografische ontwikkelingen Dick Boeijen van het PGGM gaf aan dat vaak de recente financiële ontwikkelingen als reden voor de onhoudbaarheid van het huidige pensioencontract wordt genoemd. In werkelijkheid gaat het om de demografische ontwikkelingen, zoals langer leven, vergrijzing en ontgroening.
14
Pensioenkrant
juli 2012
Doordat we langer leven wordt het pensioen duurder. Het pensioenakkoord wil dit opvangen door langer werken. De pensioenleeftijd zal omhoog gaan. Het langer leven zorgt er ook voor dat er in het verleden te weinig is betaald. Vergrijzing en ontgroening betekenen dat de verhouding tussen het aantal werkenden en het aantal gepensioneerden steeds kleiner wordt. Van 7 op 1 in 1950 naar 2 op 1 in 2050. Deze ontwikkeling maakt het steeds moeilijker om bij te sturen met premieverhogingen.
Dubbele doelstelling onhoudbaar De meeste pensioenfondsen hebben een dubbele doelstelling: • indexeren: het pensioen laten meegroeien met de inflatie; • zekerheid: het pensioen niet verlagen ofwel afstempelen.
Voor een betaalbare indexeringsdoelstelling moeten pensioenfondsen een hoog rendement halen en dus beleggen. Maar dat brengt risico’s met zich mee vanwege de grilligheid op de financiële markten. Nu worden financiële schokken vaak nog opgevangen
via de premie. In een pensioenfonds, waarin veel werkenden zitten en relatief weinig gepensioneerden, kan dat. Naarmate het fonds vergrijsd, gaat dat moeilijker. Er is steeds meer extra premie nodig om tegenvallers te compenseren. Dat op termijn niet toereikend.
De demografische ontwikkelingen maken het steeds moeilijker om indexatie- en zekerheidsdoelstellingen tegelijkertijd te verwezenlijken.
Er zal dus een keuze gemaakt moeten worden. Wordt het beleid gericht op: • indexering en dus het nemen van beleggingsrisico met een kans op tegenvallers, of • zekerheid en het niet hoeven afstempelen met een minder hoog verwacht rendement en een minder hoog verwacht pensioenresultaat als gevolg.
Het wordt steeds
Jaarverslag
moeilijker om indexatie- en zekerheidsdoelstellingen tegelijkertijd te verwezenlijken. Er zal een keuze gemaakt moeten worden.
Actuaris Jan Tamerus van het PGGM
Keuzes in de contractdiscussie Als een pensioenfonds ervoor kiest om het beleid te richten op niet korten van het pensioen moeten de risico’s zoveel mogelijk worden afgedekt. Dan ligt het beleid min of meer vast en zijn er weinig vervolgkeuzes. Maar als een pensioenfonds ervoor kiest om het beleid te richten op indexering dan moet er beleggingsrisico worden genomen. Dan zijn er nog wel verschillende vervolgkeuzes, zoals: • hoeveel beleggingsrisico neemt het fonds? • hoe wordt het beleggingsrisico - de tegenvallers - tussen belanghebbenden verdeeld?
Bestuurlijke context In onderstaand schema zijn de relevante onderwerpen beknopt weergegeven, waar het bestuur in samenwerking met de werkgevers en de ondernemingsraad mee te maken heeft bij het samenstellen van een nieuw pensioencontract.
• Wat bereiken? • Wat niet? • Met zeer kleine kans
Opbouwambitie
• Opbouwpercentage en franchise • Pensioenrichtleeftijd
Indexatieambitie
• Toekenningsverwachting • Afstempelkans
Vooraf Risico's ingekaderd
Beleggings- beleid
Premie
Indexering, afstempelen Wie, wat, wanneer?
Achteraf bewaken pensioenresultaat door sociale partners
Zie volgende bladzijde
Pensioenkrant
juli 2012
15
Nieuwe spelregels
Deelnemers workshop aan het werk
Vervolg vorige bladzijde
De workshop Tijdens de workshop werden enkele voorbeeldcontracten gepresenteerd. Daarbij ging het vooral om de voorliggende keuzes scherp te krijgen en om bepaalde voorkeuren met elkaar te delen en te bediscussieren. Het ging om vragen als: • wat is de verwachte indexatie; • is er een kans op korten van de pensioenen. Er bleek een voorkeur te bestaan voor indexatie boven zekerheid. Daarbij kan het huidige beleid ten aanzien van rendement/risicoverhouding van de beleggingen vooralsnog worden gehandhaafd. Tegenvallers worden verwerkt, maar wel uitgesmeerd over 10 jaar. Bij meevallers kan een buffer worden gevormd of een 'bonus-/inhaalindexering' worden gegeven. Dit uitgaande van een stabiele vaste premie. De workshop was een verkenning naar de mogelijkheden en de voorkeuren voor een nieuw pensioencontract. Aan zet is eerst nog de overheid met regelgeving. Daarna moeten de belanghebbenden van het pensioenfonds zoals deelnemers, gepensioneerden en de werkgevers hun voorkeur vaststellen. Pas dan kan een nieuw pensioencontract worden uitgewerkt. Wij houden u op de hoogte.
16
Pensioenkrant
juli 2012
De aanvullende pensioenen moeten transparanter worden en beter bestand tegen financiële schokken. Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft daartoe nieuwe spelregels opgesteld voor de pensioensector en deze op 30 mei in de vorm van een hoofdlijnennota naar de Tweede Kamer gestuurd. De belangrijkste elementen van het nieuwe toetsingskader zijn: • Sociale partners en pensioenfondsen moeten vooraf transparant zijn over de verdeling van financiële risico’s, zodat jongeren en ouderen weten waar ze aan toe zijn. • Fondsen zullen naar de deelnemers toe helder moeten communiceren over deze risico’s en over de gevolgen hiervan voor de koopkracht van hun pensioen. Deelnemers hebben recht op een realistisch beeld, ook over het wel of niet volledig indexeren van het pensioen. • Fondsen worden minder afhankelijkheid van dagkoersen op de financiële markten. • Het wettelijk kader zorgt ervoor dat in de contracten beter rekening gehouden wordt met de benodigde financiering voor indexatie. • Er komt één nieuw toetsingskader, met dezelfde uitgangspunten voor bestaande en nieuwe contracten.
Jaarverslag
Financieel toetsingskader Persbericht rijksoverheid 30-05-2012 Eisen buffers aangescherpt In het huidige financieel toetsingskader staat bescherming van het nominale pensioen voorop. Kortingen op het pensioen zijn hierdoor minder vaak aan de orde, maar als ze noodzakelijk zijn, kunnen ze abrupt en fors zijn, zoals de recent aangekondigde maatregelen van 105 fondsen laten zien. Om de beoogde zekerheid in de huidige contracten waar te maken, worden de eisen voor wat betreft de financiële buffers en premies aangescherpt. In de nieuwe pensioencontracten moeten direct maatregelen worden genomen bij financiële tegenvallers, maar die maatregelen mogen over tien jaren worden gespreid. Hierdoor kunnen financiële schokken voor de pensioendeelnemers geleidelijker worden verwerkt. Dit verkleint het risico op abrupte, grote kortingen van pensioenen.
Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ook in het nieuwe toetsingskader zijn de dekkingsgraden van pensioenfondsen de belangrijkste graadmeter voor het nemen van maatregelen. Fondsen mogen bij de berekening van de kosten van toekomstige indexatie rekening houden met een deel van het verwachte rendement op hun beleggingen. De dekkingsgraden mogen bovendien over een gemiddelde van twaalf maanden worden vastgesteld. Voor de langere termijn zal met een stabiele en realistische rente gerekend worden. Dit voorkomt drastische maatregelen als gevolg van abrupte schommelingen in de dekkingsgraad. Het overhevelen van oude pensioenrechten naar het nieuwe (reële) contract is volgens Kamp in beginsel juridisch mogelijk maar in de uitvoering een zaak van sociale partners en pensioenfondsbesturen. Het is ook aan sociale partners of zij het huidige pensioencontract willen voortzetten of over willen stappen op het nieuwe contract. De minister zal in de pensioenwetgeving wel waarborgen opnemen om dit zogenoemde ‘invaren’ zorgvuldig te laten gebeuren.
vermogen om de pensioenen uit te betalen die werknemers verwachten. Die economische werkelijkheid verandert door invoering van het nieuwe kader niet, maar fondsen kunnen hierdoor wel beter met die werkelijkheid omgaan.
Geen extra pot met geld Kamp benadrukt dat het huidige, noch het nieuwe toetsingskader deelnemers absolute zekerheid geeft. Nu zijn er ook al risico’s, zoals blijkt uit de aangekondigde kortingen bij een groot aantal pensioenfondsen. Die risico’s blijven. Nieuwe spelregels zorgen niet voor een extra pot met geld. Het nieuwe wettelijke kader zal fondsen echter wel dwingen om duidelijk te communiceren over de gevolgen voor de koopkracht van de deelnemers en de onzekerheden die er zijn. De hoofdlijnennota volgt op adviezen van twee commissies die het kabinet eerder instelde en op afspraken die het kabinet in juni 2011 met werkgevers en werknemers heeft gemaakt over de vernieuwing van het pensioenstelsel in Nederland. Dat stelsel is door structurele trends als de vergrijzing, de lage rente en de gevolgen van de crisis onder druk komen te staan. Veel fondsen hebben daardoor onvoldoende
Het kabinet heeft naast de sociale partners; de pensioenuitvoerders en wetenschappers, vertegenwoordigers van jongeren en ouderen, betrokken bij het opstellen van de hoofdlijnennota. Om de overgang naar het nieuwe toetsingskader goed te laten verlopen, zal het kabinet rond de zomer overleggen met de Stichting van de Arbeid (werkgevers en werknemers) en de Pensioenfederatie, de koepel van pensioenfondsen. Het kabinet streeft ernaar de benodigde wetgeving in 2013 aan de Tweede Kamer aan te bieden, maar zal vooruitlopend hierop bezien of de aanpassingen al kunnen worden betrokken bij het vaststellen van de pensioenpremies voor 2013 en de maatregelen die fondsen eventueel moeten nemen in hun herstelplannen.
Pensioenkrant
juli 2012
17
Van de DEELN EMER S-
- RAAD
De rol van de Deelnemersraad Kandidaat gevraagd
In 1999 kocht ik mijn huis voor ongeveer € 200.000. Elk jaar werd het meer waard. In 2009 kon ik er € 330.000 voor krijgen. Nu in 2012 is het € 33.000 minder waard. Hoe komt het dat ik zoveel geld kon verliezen? Gelukkig heb ik mijn partner in 2009 geen wereldreis beloofd. Anders zou ik nu die verwachting moeten bijstellen en voorzichtig moeten aangeven dat het financieel minder gaat. De vakantie op de camping kan ik met zekerheid beloven. Maar de wereldreis? Alleen als de woningmarkt weer aantrekt.
Thuis hoef ik me gelukkig niet te verantwoorden voor allerlei financiële beslissingen. Stel dat mijn partner met allerlei vragen komt. Of het kopen van aandelen Shell wel goed is voor het milieu? Dat ze me als het aandeel in waarde daalt komt vertellen dat ik beter naar haar had kunnen luisteren. Aan de andere kant kan ik me ook investeringen herinneren waarbij het wel nuttig zou zijn geweest als ze me die spiegel voor had gehouden en me moeilijke vragen had gesteld. Of die ene simpele vraag vooraf aan de aankoop, 'wanneer verkoop je?' Uit het voorgaande zou je kunnen concluderen dat we op zoek zijn naar een vrouw in de Deelnemersraad. Ik kom daar nog op terug.
18
Pensioenkrant
juli 2012
De Deelnemersraad vertegenwoordigt 15.000 (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden in het pensioenfonds. Kennelijk vinden zij het allemaal best. Af en toe een vraag, maar zelden of nooit feedback. En als het mis zou gaan? Kan de deelnemersraad daar dan op aangesproken worden? Had die in dat geval niet kunnen zien aankomen dat het misging? Het afgelopen boekjaar is 2% (€ 50 miljoen) van ons fondsvermogen afgeboekt. Foetsie in vastgoed investeringen. Kunnen we iemand hiervan de schuld geven? Je mag verwachten dat de financiële professionals het beter doen dan leken. Om daar achter te komen stelt de Deelnemersraad vooral veel vragen. Vaak basale vragen om de leden van de Deelnemersraad zelf meer inzicht te verschaffen en vooral om de professionals scherp te houden. De Deelnemersraad is in 2008 begonnen en verving de algemene vergadering van deelnemers. Deze kwam eens per jaar bijeen om ondermeer het jaarverslag goed te keuren. In de tussenliggende periode is er veel veranderd in pensioenland. Ten eerste zijn de dekkingsgraden alsmaar lager geworden en is voor het eerst mogelijk sprake van afstempelen (het verlagen van aanspraken en uitkeringen). Ook voor het Pensioenfonds TNO is er veel veranderd. De wetgeving is aan-
gepast en de Deelnemersraad acteert meer als luis in de pels. We merken dat het bestuur vaak anticipeert op vragen die we gaan stellen en daarmee vooraf al beter aangeeft waarom het fonds een bepaalde kant op wil. Zoals gezegd zijn wij een kritisch forum. We zijn niet de bestuurders en zijn ook niet verantwoordelijk voor de resultaten van het fonds. Het stellen van vragen geeft inzicht of besluiten weloverwogen genomen zijn. Onze rol is om er mede op toe te zien dat ons pensioengeld goed beheerd wordt. En in zekere zin is het niet anders dan je eigen geld beheren. Heb je suggesties of wil je meer weten over de Deelnemersraad, mail me dan. Feedback is welkom. Dat houdt ons scherp. Later dit jaar komt er een zetel vrij in de Deelnemersraad die ingevuld moet worden door een pensioengerechtigde. Dus iemand waarvan het pensioen is ingegaan. Heb je het gevoel dat het beter kan bij het pensioenfonds en wil je daar al meteen werk van maken? Dan ligt hier je kans. Meld je aan als kandidaat. In het kader van het verbreden van diversiteit in de vertegenwoordiging willen we daarbij vooral dat pensioengerechtigde vrouwen zich melden. Bryan Busropan Voorzitter deelnemersraad
[email protected]
Pensioenplanner/Pensioendossier
Uitbreiding simulaties met de Pensioenplanner
De flexibilisering van de pensioenregeling is per 1 januari 2012 uitgebreid. Zo kan nu ook de ingangsdatum van uw pensioen worden vervroegd. Andere keuzemogelijkheden die er al waren, zijn: • deeltijdpensioen; • uitstel van het pensioen; • variatie in de hoogte van het pensioen; • uitruil van het partnerpensioen in ouderdomspensioen. De uitbreiding van de keuzemogelijkheden vergde een aantal aanpassingen in de Pensioenplanner. De vernieuwde versie is begin mei beschikbaar gekomen. Deelnemers kunnen prognoseberekeningen maken met de hierboven genoemde keuzemogelijkheden.
Digitaal pensioendossier Deelnemers kunnen zich opgeven
Digitaal pensioendossier Het pensioenfonds wil op termijn alle belangrijke pensioendocumenten en correspondentie in uw persoonlijk pensioendossier plaatsen. Dit gebeurt op een beveiligd deel van onze website en is alleen toegankelijk na inloggen. Ook willen wij de postverzending van het pensioenoverzicht zoveel mogelijk beperken. In plaats daarvan wordt een bericht verzonden via e-mail of sms dat het nieuwe pensioendocument in het digitale dossier is geplaatst. Wij kunnen zo sterk op de kosten besparen en digitale communicatie is tevens milieuvriendelijker. Het digitale dossier is op ieder moment toegankelijk. Gemakkelijk aanmelden De start is vooralsnog alleen voor deelnemers (niet voor pensioengerechtigden). U kunt zich nu via de Pensioenplanner op onze website www.pensioenfondstno.nl aanmelden voor het digitaal pensioendossier. U heeft dan belangrijke pensioendocumenten op een toegankelijke plek. Een formulier opsturen is niet meer nodig. Inlogcode Een inlogcode voor toegang tot de Pensioenplanner heeft u in het verleden van ons ontvangen. Daarmee heeft u ook toegang tot het persoonsdossier. Heeft u deze niet meer? Vermeldt dit dan ook. Wij sturen dan een nieuwe. Let op Als u uw pensioenoverzichten schriftelijk wilt blijven ontvangen, moet u zich niet opgeven. Er wordt dan géén digitaal dossier aangemaakt.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met het Pensioenfonds TNO. Dat kan via
[email protected]. Daarnaast is de afdeling Pensioenbeheer op werkdagen van 9.00 uur tot 17.00 uur telefonisch te bereiken op nummer 070 4138618.
Pensioenkrant
juli 2012
19
Pensioen3daagse 2012 Wijzer in geldzaken Op 27, 28 en 29 september 2012 wordt evenals vorig jaar een Pensioen3daagse gehouden. Tijdens deze drie dagen vinden er in het hele land activiteiten plaats om mensen overzicht en inzicht te geven in hun pensioen. Doel van de Pensioen3daagse is dat mensen zich actief gaan verdiepen in hun pensioen. Want bijna 70 procent van de Nederlanders weet er vrijwel niets van. Wijzer in geldzaken hoopt dat, door alle activiteiten en aandacht voor de Pensioen3daagse, een grote groep Nederlanders zich even verdiept in zijn/haar pensioen en zo nodig actie onderneemt.
Wie is Wijzer in geldzaken? Wijzer in geldzaken vertegenwoordigt ruim 40 organisaties die hun krachten bundelen om de consument ‘wijzer in geldzaken’ te maken. Zij zetten zich in om het financiële inzicht van de Nederlanders te vergroten, zodat consumenten beter in staat zijn financiële beslissingen te nemen. Wijzer in geldzaken is een initiatief van het ministerie van Financiën. Zie de website: www.wijzeringeldzaken.nl
Opendag Pensioenfonds TNO Wij willen u graag helpen! Om uw pensioen inzichtelijk te maken, willen wij graag evenals vorig jaar een opendag organiseren. Dit jaar is dat op:
donderdag 27 september van 10.00 tot 17.00 uur Laan van Zuid Hoorn 165 te Rijswijk Wij kunnen, wanneer u dat wenst, online uw pensioensituatie inzien via onze Pensioenplanner. Handig is het om in dat geval uw gebruikersnaam en wachtwoord bij de hand te hebben. Bent u deelnemer dan kunt u natuurlijk ook voor nadere uitleg het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) meenemen.
Afspraak maken Tijdens de opendag staan voor nadere uitleg diverse medewerkers ter beschikking. Wilt u voor deze dag wel even een afspraak maken? U kunt op werkdagen bellen tussen: 9.00 en 17.00 uur: 070 4138602 of e-mail:
[email protected] Komt u met de auto dan kunt u parkeren aan de overkant bij P+R.
20
Pensioenkrant
juli 2012
Opendag
Deelnemers hebben 3 BRONNEN voor pensioeninzicht
1.
De Pensioenplanner van het fonds
Met de Pensioenplanner heeft u direct inzicht in uw pensioen. Daarmee is financiële planning dichterbij gekomen. Met de Planner kunt u simulaties uitvoeren zoals: minder werken, eerder of later met pensioen gaan, uitruil partnerpensioen en dergelijke. Ieder kwartaal worden de gegevens vernieuwd. .
2.
Het Uniform Pensioenoverzicht (UPO)
Jaarlijks krijgen deelnemers een Uniform Pensioenoverzicht (UPO) van het Pensioenfonds TNO toegezonden. Dit jaar gebeurt dat in september/oktober. Het overzicht geeft inzicht in de uitkering bij pensionering en arbeidsongeschiktheid, maar ook in de uitkering die de eventuele partner en/of kinderen krijgen bij overlijden. Degenen die zich hebben aangemeld voor het digitale pensioendossier kunnen alle voorgaande UPO’s altijd inzien via de Pensioenplanner van het fonds.
3.
Inloggen U kunt op de Planner inloggen via de website www.pensioenfondstno.nl. Er wordt gevraagd om uw registratienummer, wachtwoord en het overnemen van de beveiligingscode die in het scherm staat. De eerste keer dat u inlogt moet de eerder toegezonden activeringscode worden gebruikt. Heeft u deze niet meer? Vraag dan een nieuwe aan via e-mail:
[email protected]. Daarna kunt u het burgerservicenummer invullen en uw wachtwoord registreren. Tenslotte wordt om uw e-mail adres gevraagd.
www.mijnpensioenoverzicht.nl
Het pensioen is ook in te zien via de website: www.mijnpensioenoverzicht.nl. U ziet dan alle pensioenen die bij diverse pensioeninstanties zijn opgebouwd. Hiervoor is een DigiD nodig, ofwel uw gebruikersnaam en wachtwoord bij de overheid.
MAAK KENNIS MET JE PENSIOEN
Pensioen is een belangrijk onderdeel van het arbeidsvoorwaardenpakket. De werkgever en de werknemer betalen hiervoor een premie. Dan wilt u toch ook wel weten wat u daarvoor terugkrijgt?
Pensioenkrant
juli 2012
21
De vraag van de maand AOW-gat Met het akkoord over de verhoging van de AOW-leeftijd zou volgend jaar de ingangsdatum van de AOW met 1 maand omhoog gaan. Daarna stijgt hij in stappen. Daarmee is er een gat ontstaan tussen het moment waarop mijn Tijdelijk Ouderdomspensioen (TOP) stopt en waarop mijn AOW begint. Ook anderen zullen dit probleem met mij hebben. Graag hoor ik wat ons pensioenfonds denkt te gaan doen.
Antwoord Het Tijdelijk Ouderdomspensioen eindigt op de ingangsdatum van het levenslang ouderdomspensioen. Dat is de eerste dag van de maand waarop iemand 65 jaar wordt. Per 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOW opgeschoven naar de 65ste verjaardag. Een verdere stapsgewijze opschuiving van de AOW-datum vindt plaats waneer het "akkoord" doorgang vindt. Het Pensioenfonds TNO compenseert het verlies aan AOW niet. Wel kan bij het pensioenfonds een zogenoemd AOW-overbruggingspensioen worden ingekocht. Dit is te financieren met geld van het levenslang ouderdomspensioen. Dit betekent wel dat het levenslange ouderdomspensioen iets lager wordt.
Voorbeeld De AOW bedraagt voor een gehuwde circa € 750 bruto per maand en voor een ongehuwde € 1.080 bruto per maand. Inkoop van deze bedragen voor 1 maand betekent een verlaging van het ouderdomspensioen met circa € 40 respectievelijk € 60 per jaar.
Wilt u een AOW-overbruggingspensioen? Nadert u de pensioengerechtigde leeftijd en wilt u een AOWoverbruggingspensioen? Dan kunt u dit aan het Pensioenfonds TNO opgeven via: e-mail:
[email protected]. of bel : 070 4138618
22
Pensioenkrant
juli 2012
Stichting Sociaal Personeelsfonds TNO Voor degenen voor wie o.a. een vakantie om sociale of medische reden gewenst is, maar dit niet kan betalen. Het Sociaal Personeelsfonds is ontstaan uit een solidariteitsgedachte. Als we allemaal een klein beetje bijdragen kunnen we een aantal mensen helpen met financiële problemen door medische of sociale oorzaken. In de praktijk betekent dit dat het gaat om schenkingen en renteloze leningen. Ook kunnen deelnemers aan het fonds een beroep doen op een financiële bijdrage aan een door hen zelf te kiezen vakantie. Dit kan indien men door bijzondere omstandigheden niet in de gelegenheid is om op eigen kosten met vakantie te gaan. Voor de vaststelling van de bijzondere omstandigheden en de hoogte van de bijdrage wordt altijd gekeken naar de individuele situatie. Daarbij wordt rekening gehouden met de medische en sociale indicatie en met de financiële omstandigheden van de aanvrager. Voor meer informatie, lid worden of het aanvragen van formulieren kunt u terecht bij: Secretariaat Stichting Sociaal Personeelsfonds TNO Postbus 6098, 2600 JA Delft Of e-mail:
[email protected] Indien u gebruik wilt maken van de vakantiefaciliteit van het Sociaal Personeelsfonds TNO, kunt u een aanvraagformulier hiervoor opvragen en deze ingevuld zo spoedig mogelijk retourneren. Bezoek ook onze informatie op: http://city.tno.nl/sites/soc_personeel_fonds.
Overleden pensioengerechtigden Woonplaats leeftijd Maart 2012 A. van Raay Wageningen 94 Mw. A.N. Schravendijk Wageningen 94 Mw. A.C. Klijs Delft 87 M.J. Spanraft 's-Gravenhage 74 G.M.A. Brummer Bennekom 84 Mw. F. Veltman Delft 88 F.A. van Calsteren Rijswijk 69 N.J.C.M. Hofstede Zoetermeer 68 Mw. M. Hartog Amsterdam 79 G.S. Bartha Winterswijk 76 Mw. E. Krol Vledder 89 Mw. C.E. Dijkstra Beek en Donk 91 J.D. Duijvensz Apeldoorn 88 K. Verstraate Rotterdam 83 Mw. W.R. Boiten 's-Gravenhage 80 Mw. E.A. Schlesinger- Was Utrecht 89 Mw. A. Aarnoudse Veenendaal 89 Mw. P.M.J. Litjens Voorschoten 88 H. van der Feer Driebergen-Rijsenburg 91 Mw. M. Aten- Kuijvenhoven Voorburg 92 Mw. J.G. Pieters Groningen 99 April 2012 E.M. Verbeet Gulpen 92 L.F.C. Friele Delft 94 P. Stinis Delft 67 P. Hessing 's-Gravenhage 74 P.E. Joosting Voorburg 85 A.M. Evelo Hilversum 77 W.J. Beránek Amersfoort 84 Mw. A.M.E. Pikaar- Bruens Zeist 91 Mw. M.H. Joon- Wineke Pijnacker 75 Mw. N.J. Maas Burgh-Haamstede 80 L.W. Meeuwesse Zeist 75 B.J. Wegh Wageningen 92 Mw. J.P. Westendorp Zoetermeer 86 R.J. Claasen Voorschoten 85 Mei 2012 Mw. W.P.G. Derksen Leeuwarden 82 Mw. S.de Boer Wageningen 95 A.M. Snellenberg Doorn 86 W.K. Wong Delft 54 A.L. Canters 's-Gravenhage 88 W. van As Vught 87 Mw. E. Wentges Wassenaar 87 Mw. I. Brink Eelde 105 Mw. G.A. Pot Amersfoort 95 H. van Brakel Rhenen 79 Mw. T.A. Kruisheer Huis ter Heide 85 Mw. A.R. Rhemrev Emst 78 A.J. Kruger Bergeijk 85 Mw. A.K. Kremer Laren 85 Mw. J.W.de Hoog Delft 90 J.P.J. Lamers Delft 84
Pensioenkrant
juli 2012
23
Het TNO-pensioen bestaat uit verschillende voorzieningen, zoals: • • • • •
Tijdelijk ouderdomspensioen Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar Extra Pensioen Partner- en wezenpensioen voor de nabestaanden Arbeidsongeschiktheidspensioen
Stichting Pensioenfonds TNO
Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postbus 7018 2280 KA Rijswijk Telefoon : 070 4138602 Telefax : 070 4138620 E-mail :
[email protected] Website : www.pensioenfondstno.nl
24
Pensioenkrant
juli 2012
