10e jaargang
Stichting Pensioenfonds TNO
nummer
1
maart 2010
Pensioenkrant
Uw Pensioenroute?
Personalia Pensioenfonds TNO
In dit nummer
Van de redactie
* Resultaten 2009 Bestuur
bladzijde
Ontwikkeling dekkingsgraad Pensioenfonds TNO van 31 december 2007 t/m 31 december 2009 € 2.000 € 1.900 € 1.800
3
€ 1.700 € 1.600 € 1.500 € 1.400 € 1.300 € 1.200 -m 3 1 pr -a 30 rt -m 31 b -fe 28 n -ja 3 1 ec -d 31 ov -n 30 kt -o 31 p e -s 30 ug -a 31 l -ju 31 n -ju 30 ei -m 31 pr -a 30 rt -m 31 b -fe 29 n -ja 3 1 ec -d 31
Benoemd door de RvB TNO Ir. D.Ph. Schmidt voorzitter Ir. L. Hoedemaker plv. voorzitter Drs. C.H.M. van Gerven Mr. I.C. van den Broek
bezittingen
verplichtingen
dekkingsgraad
* Commissie Pensioencontract
Gekozen door de deelnemers Ir. drs. J.B.M. Louwe secretaris Drs. F. Phillipson Drs. J.A. Veltman Ir. J.W. Vethaak
4
* Pensioen bij de klant Gekozen door de gepensioneerden Ir. drs. P.D. van der Koogh Prof. ir. J. Witteveen Directie Drs. J.T. Ruijgrok MBA directeur Mr. A. van Luijk adjunct directeur
8
* Mr. I. C. van den Broek
10 Colofon De Pensioenkrant is een uitgave van het Pensioenfonds TNO voor deelnemers en pensioengerechtigden.
* Pensioen en Scheiding
12
Redactie/design/fotografie: mr. Berend H. de Rijk Redactieadres: Postbus 7018, 2280 KA, Rijswijk Telefoon 070 4138602 Telefax 070 4138620 E-mail
[email protected] Website: www.pensioenfondstno.nl Druk: Quantes, Rijswijk Oplage: 9.700 exemplaren Rechten Niets van deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder toestemming van het Pensioenfonds TNO. Aan de inhoud van deze Pensioenkrant kunnen geen rechten worden ontleend.
2
Pensioenkrant
Uw pensioenroute
maart 2010
En verder Pensioenaanpassingen Bestuursleden herkozen Toeslagenlabel Aanpassingen bruto-netto Prépensioneringsdag Pensioenspaarregeling Bericht deelnemersraad Personalia Overleden gepensioneerden
blz. 5 6 6 7 11 13 14 15 15
Pensioen is voor de meeste Nederlanders vrijwel onbegrijpelijk. Velen denken ook dat het pensioen op 65 jarige leeftijd nog uitkomt op zo’n 70% van het loon. Een mythe die nog steeds voortleeft. De toezichthouder Autoriteit Financiële Markten heeft forse kritiek op de manier van communiceren van de pensioensector. Brieven en informatiemateriaal staan vol met onbegrijpelijk vakjargon. Dit zou blijken uit een gehouden steekproef onder pensioenfondsen. Kritiek die de sector zich zou moeten aanrekenen denk ik. Pensioenacabadraba is niemand mee gebaat. Maar daarmee spuug ik ook een beetje op mijn eigen vestje als communicatieman bij het fonds. Toch proberen wij met deze Pensioenkrant het een en ander begrijpelijk te maken. Maar, de lezer moet er ook voor open staan. De wil moet aanwezig zijn om je er een beetje in te verdiepen. En waarom niet als je 1 dag in de week werkt voor je pensioen? Vindt u het bijvoorbeeld raar dat het pensioen bij scheiding wordt verdeeld? Of dat u een pensioen krijgt van maar 50% van uw laatst verdiende loon? U stippelt uw eigen pensioenroute uit, maar moet hem kritisch blijven volgen. Het pensioenfonds wil u graag helpen zaken te verduidelijken.
Met vriendelijke groet, mr. Berend H. de Rijk
Resultaten 2009 (voorlopige cijfers) • • •
Dekkingsgraad gestegen naar 111,1% Rendement 2009 is 12,5% Stijgende levensverwachting drukt de dekkingsgraad
Financiële positie
------------De financiële positie van het fonds heeft zich in 2009 verbeterd. Het fonds boekte een beleggingsresultaat van 12,5%. Financiële graadmeter van het fonds is de dekkingsgraad, die de verhouding aangeeft tussen het vermogen en de verplichtingen Deze steeg van 101% eind 2008 naar 111,1% eind 2009.
Bezittingen en verplichtingen
--------------De bezittingen stegen van € 1.782 mln. eind 2008 naar € 1.976 mln. eind 2009. Een toename van bijna € 200 mln. De pensioenverplichtingen stegen in 2009 met € 15 mln. naar € 1780 mln., Een belangrijke oorzaak is een snellere stijging van de levensverwachting in Nederland. In de eerste helft van 2010 worden daarom nieuwe actuariële sterftetafels gepubliceerd, waarin de versnelde stijging van de levensverwachting is verwerkt. De Nederlandsche Bank (DNB) heeft aangegeven dat pensioenfondsen, bij het vaststellen van de jaarcijfers en de evaluatie van herstelplannen een extra voorziening moeten treffen. Mede op advies van de actuaris heeft het bestuur besloten een extra voorziening te treffen van 3%.
Beleggingsrendementen
-------------
Beleggingen Aandelen Obligaties Hedgefunds Vastgoed Private equity
Rendement 2009 jan. t/m dec. 31,6 % 15,4 % 9,4 % - 23,5 % 0,4%
Herstelplan
------------In maart 2009 heeft het bestuur bij DNB een herstelplan ingediend waarin de verwachte ontwikkeling van de dekkingsgraad is opgenomen. Met een dekkingsgraad van 111,1% loopt het fonds voor op het herstelpad. Er is voldaan aan de doelstelling om ultimo 2009 een dekkingsgraad van 107,5% te hebben. Omdat zowel in het 2e, 3e en 4e kwartaal een dekkingsgraad boven de 105% is gerapporteerd, is het fonds officieel hersteld van het dekkingstekort. Wel is nog sprake van een reservetekort. DNB stelt dat voor de huidige beleggingsportefeuille de vereiste dekkingsgraad 117,2% dient te zijn. Dit is nodig om dalingen in het vermogen goed op te kunnen vangen.
In de grafiek is het effect van wijzigingen in de bezittingen en verplichtingen op de dekkingsgraad zichtbaar. Ontwikkeling dekkingsgraad Pensioenfonds TNO van 31 december 2007 t/m 31 december 2009
Vermogen in € mln.
Dekkingsgraad in %
€ 2.000
135%
€ 1.900
130%
€ 1.800
125%
€ 1.700
120%
€ 1.600
115%
€ 1.500
110%
€ 1.400
105%
€ 1.300
100%
€ 1.200
95% ec -d 31 p e -s 30 ug -a 31 l -ju 31 n -ju 30 ei -m 31 pr -a 30 rt -m 31 b -fe 28 n -ja 3 1 ec -d 31 ov -n 30 kt -o 31 p e -s 30 ug -a 31 l -ju 31 n -ju 30 ei -m 31 pr -a 30 rt -m 31 b -fe 29 n -ja 3 1 ec -d
31
Het totaalrendement van de beleggingsportefeuille is in 2009 uitgekomen op 12,5% en werd met name ge-
dragen door de positieve resultaten die geboekt werden op beursgenoteerde aandelen (31,6%). Ook voor obligaties was het een goed jaar, met name voor bedrijfsobligaties. Het rendement kwam uit op 15,4%. De niet beursgenoteerde beleggingen bestaande uit private equity en vastgoed wisten niet in dezelfde mate te profiteren van het positieve sentiment op de markten voor beursgenoteerde beleggingen. Dit leidde tot rendementen van respectievelijk 0,4% en -23,5%.
bezittingen
verplichtingen
dekkingsgraad
Pensioenkrant
maart 2010
3
V.l.n.r. de commissieleden: Kostijn van Gerven , Irene van den Broek, Hans Veltman, Frank Phillipson en Joop Ruijgrok
Tussentijds verslag
Commissie Toekomstig Pensioencontract TNO Pensioenen zijn niet eerder zo frequent in de media geweest. Het afgelopen jaar had de aandacht te maken met de lage dekkingsgraad bij veel pensioenfondsen. De laatste tijd wordt er in de media veel aandacht besteed aan de toekomstbestendigheid van de Nederlandse pensioenfondsen.
Commissie Goudswaard
--------------Eind januari heeft de commissie Goudswaard een rapport gepresenteerd aan minister Donner met aanbevelingen over de houdbaarheid van de Nederlandse pensioenfondsen. Belangrijke conclusies uit dit rapport zijn dat Nederland een goed en uniek pensioenstelsel heeft, maar dat de kosten hiervan bij ongewijzigd beleid de komende jaren fors omhoog gaan. Een belangrijke oorzaak van deze stijging is de toegenomen levensverwachting. Begin april komt minister Donner met een reactie op dit rapport en met mogelijke maatregelen om het pensioenstelsel toekomstbestendig te maken.
4
Pensioenkrant
maart 2010
Commissie Toekomstig Pensioencontract TNO
--------------Zoals vermeld in de vorige Pensioenkrant heeft het bestuur van het fonds een tijdelijke commissie ingesteld. Deze commissie heeft de opdracht om in- en externe ontwikkelingen in kaart te brengen die van invloed zijn op het TNO pensioen. Het bestuur wil goed voorbereid zijn op eventuele maatregelen door beter inzicht te krijgen in de factoren die specifiek zijn voor ons fonds. Ook voor het Pensioenfonds TNO geldt dat de kosten de afgelopen jaren fors zijn gestegen. Enkele jaren geleden was de pensioenpremie nog 6,5% van de loonsom. Deze bedraagt nu 17% en de verwachting is dat de premie de komende jaren verder stijgt. De eerder genoemde toegenomen levensverwachting, die nog eens extra hoog is voor hoogopgeleiden, is hierbij een belangrijke factor. Een andere factor is de toename van de gemiddelde leeftijd van de medewerkers van TNO. De vraag is of de overheid
een pensioen, gebaseerd op een inkomen vanaf 65-jarige leeftijd, fiscaal blijft faciliteren. Een andere vraag is of TNO, de andere aangesloten bedrijven en de medewerkers de toenemende premie kunnen en willen betalen. Mogelijke antwoorden op deze vragen roepen snel het beeld op van een vermindering van de pensioentoezegging.
Hoe verder?
--------------Met de inzichten die onze commissie de komende periode opdoet, hopen we maximaal voorbereid te zijn op het nemen van de juiste maatregelen indien dat nodig is. Gelukkig zijn er ook maatregelen denkbaar die een minimaal effect lijken te hebben op de toekomstige pensioenopbouw en die een premiestijging kunnen afremmen. Een voorbeeld hiervan is de wijze van opbouw van het nabestaandenpensioen. Bij TNO wordt geen afzonderlijk nabestaandenpensioen opgebouwd, maar is gekozen voor een hogere opbouw van het ouderdomspensioen. Hiervan kan een deel worden uitgeruild te-
Commissie
Pensioenaanpassingen per 1-1-2010 • Geen pensioenverhoging • Werknemerspremie en franchise onveranderd
(afwezig Jelle Witteveen )
gen nabestaandenpensioen bij einde van het dienstverband. Recentelijk is gebleken dat deze uitruil aanzienlijk meer nabestaandenpensioen oplevert dan de beoogde 70%. Dit is een bijeffect van de toegenomen levensverwachting en het afgenomen verschil in levensverwachting van mannen en vrouwen. Door de opbouw van het nabestaandenpensioen anders in te richten kan een verdere premiestijging worden verminderd, zonder dat dit ten koste gaat van de oorspronkelijke hoogte van het nabestaandenpensioen. De ambitie van TNO blijft om een marktconform pensioen aan te bieden. Eventuele besluiten over aanpassingen van het pensioencontract worden genomen door de Raad van Bestuur van TNO, waarbij de centrale ondernemingsraad instemmingsrecht heeft. Gelukkig kent TNO een lange en goede traditie waarbij de werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers samen optrekken in dergelijke complexe trajecten. Alle belangen worden hierbij goed afgewogen.
Geen toeslag (indexering) pensioenen De jaarlijkse toeslag op de pensioenen is voorwaardelijk gekoppeld aan de dekkingsgraad van het fonds en aan de algemene salarismaatregel bij TNO. Gelet op de dekkingsgraad per 31 december 2009 zou de toeslag zijn uitgekomen op 17% van de algemene salarismaatregel. In het arbeidsvoorwaardenoverleg heeft TNO met de Centrale Ondernemingsraad afgesproken dat er per 1 januari 2010 geen algemene salarismaatregel wordt toegekend. Dit betekent tegelijk ook dat per 1 januari 2010 geen toeslag aan de orde is. Dit geldt voor het pensioen van de gepensioneerden en van de (ex) werknemers.
Werkgevers- en werknemerspremie Per 1 januari 2010 bedraagt de totale pensioenpremie 17% van het pensioengevend salaris (was 16,5% + 2% extra van de werkgever). De werknemerspremie en de premievrijevoet zijn onveranderd gebleven en bedragen respectievelijk 10,06% en € 28.572. De werkgeverspremie voor de pensioenspaarregeling (alleen voor medewerkers geboren vóór 1 januari 1950 en in dienst vóór 1 januari 2006) is verhoogd van 4,4% naar 4,79%. De werknemerspremie is ongewijzigd op 2,2% gebleven.
Franchise De franchise is het deel van het salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd. Daar tegenover staat de AOW. De franchise per 1 januari 2010 is ongewijzigd op € 13.446 gebleven.
Hans Veltman (commisievoorzitter)
Pensioenkrant
maart 2010
5
Bestuur
Toeslagenlabel Munten als indicatie voor uw pensioenindexatie
Prof. ir. Jelle Witteveen
Drs. Frank Phillipson
Bestuursleden herkozen In de vorige Pensioenkrant hebben we gemeld dat volgens het rooster van aftreden per 2009 de zittingstermijn eindigde van de heren prof. ir. J. Witteveen (gepensioneerde) en drs. F. Phillipson (werknemer). Beiden stelden zich herkiesbaar. Tegenkandidaten hadden de gelegenheid om tot 1 februari 2010 zich aan te melden. Omdat er geen tegenkandidaten waren, zijn beide heren automatisch herkozen.
Om de informatie over de inflatiebestendigheid van de pensioenen te verbeteren zijn pensioenfondsen per 1 januari 2010 verplicht een toeslagenlabel te vermelden, waarmee met muntjes kenbaar wordt gemaakt hoe het pensioen in de komende 15 jaar waarschijnlijk meegroeit met de stijging van de prijzen.
Informeren over de risico’s Het label moet een belangrijke rol gaan spelen bij de communicatie over het toeslagbeleid van een pensioenfonds. Deelnemers kunnen dan zien wat de verwachtingen zijn. Gezegd wordt wel dat de belangrijkste winst van het label is, dat de deelnemer erop wordt geattendeerd dat het pensioen is omgeven met de nodige onzekerheid. Ook kan nu de toeslagverlening tussen pensioenuitvoerders worden vergeleken. Dit kan van belang zijn bij waardeoverdracht, indien van baan wordt veranderd.
Twee muntjes Het Pensioenfonds TNO streeft er naar ieder jaar de pensioenen te verhogen
6
Pensioenkrant
maart 2010
met de algemene salarismaatregel bij TNO. Op basis van de huidige dekkingsgraad wordt verwacht dat de indexatie over een periode van 15 jaar tenminste meegroeit met de prijzenstijging. Vandaar dat de 2e kolom vier muntjes weergeeft. In de 3e kolom staan twee muntjes. Waarom maar twee? Omdat de 5% slechtste scenario’s aangeven dat de indexatie hoogstens 80% meegroeit met de prijsstijging. De scenarioberekeningen zijn voorzichtige inschattingen van de toekomst. Deze kan er natuurlijk geheel anders uitzien en leiden dan tot een andere uitkomst. Daarom is het ook van belang dergelijke prognoses jaarlijks uit te laten voeren.
Pensioenaanpassingen
Aanpassingen bruto-netto traject gepensioneerden per 1-1-2010
Zorgverzekeringswet (ZVW)
Wijzigingen in de heffingskortingen
De ZVW kent 2 soorten premies: de nominale premie en de inkomensafhankelijke premie. Ook kan sprake zijn van een premie voor vrijwillig gekozen aanvullende verzekeringen.
• Algemene heffingskorting tot 65 jaar € 1.987 per jaar 65 jaar en ouder € 925 per jaar
De nominale premie en de premie voor aanvullende verzekeringen betaalt u rechtstreeks aan uw verzekeraar. De inkomensafhankelijke premie geldt over een maximum inkomen van € 33.189 bruto per jaar. Daarvoor gelden verschillende percentages: • over de AOW/Anw/WIA is 7,05% verschuldigd en wordt door de uitkeringsinstantie ingehouden. • over het pensioen van het fonds is 4,95% verschuldigd en wordt maandelijks door het fonds ingehouden. Indien u van verschillende instanties uitkeringen ontvangt die tezamen meer bedragen dan € 33.189 bruto op jaarbasis, kan te veel premie zijn ingehouden. Dit kunt u na afloop van het jaar bij de belastingdienst terugvorderen.
Tegemoetkoming zorgverzekering Overeenkomstig een enkele jaren geleden genomen bestuursbesluit - op aangeving van DNB - wordt de tegemoetkoming van het fonds afgebouwd. Voor 2010 bedraagt de tegemoetkoming maximaal € 200 bruto op jaarbasis met een maximum van 1,3% van het bruto pensioen.
Iedereen heeft recht op deze heffingskorting. Ook iemand die geen inkomen heeft, mits er een verdienende partner is die voldoende belasting betaalt. Niet verdienende partners krijgen de algemene heffingskorting rechtstreeks door de Belastingdienst uitbetaald. • Ouderenkorting Deze heffingskorting bedraagt € 684 en geldt alleen bij 65 jaar of ouder en als het totale inkomen niet meer is dan € 34.934. Bij een hoger inkomen vervalt het recht op ouderenkorting. • Alleenstaande ouderenkorting Deze heffingskorting bedraagt € 421 en is van toepassing indien u recht heeft op de ouderenkorting én recht heeft op de alleenstaande AOW-uitkering. De overige heffingskortingen hebben betrekking op kinderkorting, aanvullende kinderkorting, combinatiekorting, alleenstaande ouderkorting en Wajongkorting. Voor meer informatie over deze heffingskortingen kunt u terecht bij de Belastingdienst.
Loonheffingschijven met bijbehorende tarieven 1e schijf 2e schijf 3e schijf 4e schijf
1e schijf 2e schijf 3e schijf 4e schijf
0 t/m € 18.219 t/m € 32.739 t/m € 54.368 of meer tot 65 jaar 33,45% 41,95% 42,00% 52,00%
€ 18.218 € 32.738 € 54.367
> 65 jaar 15,55% 24,05% 42,00% 52,00%
Data pensioenbetalingen Het Pensioenfonds streeft er naar dat rond de 24e van iedere maand (in december rond de 20ste ) uw pensioen uit te betalen. U hoeft niet het afschrift van de bank of de giro af te wachten om over uw geld te kunnen beschikken.
Pensioenkrant
maart 2010
7
Pensioen bij de klant Pensioenfonds TNO
Kennis voor zaken
Inzicht in uw pensioen Inzicht in uw pensioen Voorlichting op locaties Het fonds nodigt u uit bij u in de buurt Op 2 februari 2010 is een “kick- off” bijeenkomst geweest met P&O-medewerkers van TNO en MARIN in het kader van de Pensioenroadshows op de locaties. De roadshows zijn bedoeld om meer inzicht te verkrijgen in de verrichtingen van het Pensioenfonds en de pensioenregeling. Data, tijd en plaats van de bijeenkomsten zijn op de bladzijde hiernaast weergegeven en zijn ook geplaatst op onze website www.pensioenfondstno.nl en op Spider via de afdeling Personeel en Organisatie.
8
Pensioenkrant
maart 2010
De sprekers: Berend de Rijk
Edwin van Waaijenborg
Michiel Knoester (ING IM)
Zo’n 35 medewerkers waren aanwezig op de voorlichtingsbijeenkomst van het Pensioenfonds TNO. Ingegaan werd o.a. op het vermogensbeheer, kostenaspecten en de pensioenregelingen. Bevestigd werd dat veel zaken niet iedereen even goed op het netvlies heeft. Zo dacht men al gauw dat men meer premie betaalt dan daadwerkelijk het geval is. Ook blijken de verwachtingen ten aanzien van de hoogte van het pensioen hoger te liggen dan waar uitzicht op bestaat. Aan de hand van een rekenvoorbeeld werd de mythe van een pensioen van 70% van het salaris doorbroken. Uit de evaluatie bleek dat de voorlichting zeer op prijs werd gesteld en goed werd gewaardeerd. Bij de vraag “wat zijn uw ergenissen over pensioen” werd veelal geantwoord dat het ingewikkeld is en weinig inzichtelijk. Een open deur wellicht, maar geeft aan dat het pensioenfonds nog wat uit heeft te leggen. TNO-ers in de zaal
Voorlichting
Voorlichtingsbijeenkomsten voor werknemers De voorlichting wordt gegeven door het Pensioenfonds TNO in samenwerking met ING Investment Management. De duur van de bijeenkomsten zijn circa 1,5 uur. Uiteraard is het ook mogelijk om een bijeenkomst bij te wonen op een locatie van een ander kerngebied. Werkt u niet bij DenV, maar wilt u toch naar een bijeenkomst op een locatie van DenV, neem dan u legitimatiebewijs mee!
Wanneer is er een voorlichtingsbijeenkomst bij u in de buurt? Datum Di. 2 maart Wo. 3 maart Vr. 5 maart Ma. 8 maart Wo. 10 maart
Di. 16 maart Wo. 17 maart Do. 18 maart Wo. 24 maart Do. 25 maart Wo. 31 maart Do. 1 april Di. 6 april
Wo. 7 april Di. 13 april Wo. 21 april Di. 27 april Do. 29 april
Tijd
Plaats
Locatie
Zaal
13.30 - 15.30 10.00 - 12.00 12.00 - 14.00 09.30 - 11.30 13.30 - 15.30 12.00 - 14.00
Soesterberg Zeist Den Haag Delft Delft Delft Groningen (via VCR Enschede (via VCR) Wageningen
DenV, Kampweg 5 KvL, Utrechtseweg 48 DenV Waalsdorperweg 63 BenO, v.Mourik Broekmanweg 6 IenT, Stieltjesweg 1 ICT, Brassersplein 2 ICT, Eemsgolaan 3 ICT, Colosseum 27 MARIN, De Haagsteeg 2
Bedrijfsrestaurant 1.1.07 + 1.1.08 3C10A + 3C10B 1.005 E371 DT BB011 GN 0.132 ES zaal 4 Conferentiekmr/Lounge
KvL, Wassenaarseweg 56 DenV, Waalsdorperweg 63 MARIN, De Haagsteeg 2 MARIN, Marconistraat 3 CSO, Schoemakerstraat 97 KvL, Wassenaarseweg 56 KvL, Polaris Avenue BenO, Princetonlaan 6 KvL, Utrechtseweg 48 ICT, Brassersplein 2 ICT, Eemsgolaan 3 ICT, Colosseum 27 IenT, Steenovenweg 1 IenT, De Rondom 1 IenT, Stieltjesweg 1 Ben O, Princetonlaan 6
Collegezalen 1+2 3C10A + 3C10B Conferentiekmr/Lounge
10.00 - 12.00 13.00 - 15.00 09.00 - 11.00 13.30 - 15.30
Leiden Den Haag Wageningen Ede Delft Leiden Hoofddorp Utrecht Zeist Delft Groningen (via VCR Enschede (via VCR) Helmond Eindhoven Delft Utrecht
14.00 - 16.00 09.00 - 11.00 12.00 - 14.00
Delft Rijswijk Eindhoven
BenO, v.Mourik Broekmanweg 6 DenV, Lange Kleiweg 137 IenT, De Rondom 1
1005 Bedrijfsrestaurant 3.415
10.00 - 11.30 13.30 - 15.00 10.30 - 12.30 14.00 - 16.00 10.00 - 11.30 14.30 - 16.00 12.00 - 14.00 10.00 - 12.00 13.30 - 15.30 13.30 - 15.30 10.00 - 12.00 10.00 - 12.00
B1 t/m B4 Collegezalen 1+2 Centrale hal Auditorium 1.1.07 + 1.1.08 DT BB011 GN 0.132 ES zaal 4 1.32 3.415 + 3.411 E371 Auditorium
Mocht u meer informatie willen over deze bijeenkomsten, dan kunt u contact opnemen met Berend de Rijk van het Pensioenfonds TNO, via
[email protected] of telefoon 070 4138605. Ook zijn de meewerkend Teamleiders PIA van de betreffende locaties op de hoogte.
Pensioenkrant
maart 2010
9
Mr. Irene C. van den Broek Directeur HR
Het gaat tenslotte om veel geld! Vindt u TNO een prettige werkomgeving?
Is de pensioenwereld nieuw voor u?
“Jazeker! De sfeer spreekt mij enorm aan. Ik ben erg onder de indruk van de bevlogenheid en passie die TNO medewerkers voor hun werk aan de dag leggen.”
“De pensioenmaterie is gedeeltelijk nieuw voor mij. De beleggingstak is mij niet geheel vreemd. Maar mijn pensioenkennis is gelijk aan die van de gemiddelde Nederlander. Ik probeer me echter snel te bekwamen. De professionele wijze waarop het fondsbestuur meewerkt aan opleiding en de begeleiding daarin, heeft me blij verrast. Doordat ik direct aan het werk ben gezet als lid van de Commissie Pensioencontract, leer ik meteen de materie kennen. De commissie is thans de in- en externe ontwikkelingen aan het inventariseren die van invloed zijn op het TNO-pensioen. Een behoorlijke impact heeft bijvoorbeeld het feit dat
“Ik ervaar TNO als een welkome omgeving. Zoals zo velen kende ik TNO alleen van de buitenkant. Er ging een wereld voor me open toen ik de grote diversiteit van deze organisatie leerde kennen en vernam aan welke onderzoeksprogramma’s allemaal wordt gewerkt. Daarnaast vind ik het ook een meerwaarde hebben om te mogen werken bij een organisatie die zich inzet voor een betere en efficiëntere maatschappij.”
10
Pensioenkrant
maart 2010
Irene van den Broek, juriste met een financiële achtergrond. Zij werkte vijfentwintig jaar bij ‘De Bank’ in adviserende en leidinggevende functies op het gebied van Banking en Human Resources. Een half jaar geleden maakte zij de overstap naar TNO. De Raad van Bestuur TNO benoemde haar tot werkgeverslid in het bestuur van het Pensioenfonds TNO.
we steeds ouder worden. Natuurlijk is het prettig om langer te leven, maar het heeft wel een forse invloed op de pensioenen, die daardoor langer uitbetaald moeten worden.”
Wat is uw ergenis over pensioen? “Pensioenregelingen zijn ingewikkeld en dat blijkt ook uit reacties van anderen. Wel hebben pensioenfondsen de laatste jaren een goede communicatieslag gemaakt. Er wordt meer uitgelegd wat zij doen en er wordt meer inzicht gegeven in de aanspraken van de deelnemers. Zo vind ik het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) dat jaarlijks wordt verstuurd een prima zaak. Je wordt zo op de hoogte gehouden en dat is goed. Nu bekijk je dit soort dingen doorgaans alleen wan-
Interview
Prépensioneringsdag Op 13 april 2010 organiseert het fonds weer een prépensioneringsdag
neer het relevant is, maar het is dan ook wel voorhanden. Bijvoorbeeld bij verandering van baan - zoals bij mijzelf - of wanneer het pensioen in zicht komt. In het algemeen zou ik zeggen dat deelnemers zo goed mogelijk geïnformeerd dienen te worden over hun pensioenrechten. Daarnaast is er ook een eigen verantwoordelijkheid van de deelnemers om hun (pensioen)inkomen in kaart te brengen. Wellicht kunnen we helpen in een stukje bewustwording daarin.”
Iedereen die onlangs of binnenkort met (pré)pensioen gaat is uitgenodigd deze informatieve dag bij te wonen. Voor een goede organisatie verzoeken wij u vriendelijk om uw komst vóór 1 april aanstaande aan te kondigen. U kunt zich hiervoor aanmelden via:
[email protected] of telefoon 070 4138612. De dag zal in het teken staan van de overgang van een bestaan waarin werk bepalend was naar een levensfase die op allerlei andere manieren ingevuld kan worden. Meer dan ooit heeft u de vrijheid om uit te maken wat u wil doen met uw tijd, energie en middelen. Of in welke richting u zich wenst te ontwikkelen, dan wel voor wie u uw ervaring en kwaliteiten wilt inzetten. Veel deelnemers ervaren deze bijeenkomst als een terugblik op hun loopbaan en voorbereiding op een nieuwe toekomst. De bijeenkomst wordt gehouden in ons pand te Rijswijk, Laan van Zuid Hoorn 165. U wordt om 10.30 uur verwacht. Parkeren kunt u schuin aan de overkant op het P&R-terrein (kosten € 4).
Wat vindt u van al die regelgeving die op pensioenfondsen afkomen? “We hebben enkele bewogen jaren achter de rug met teruglopende dekkingsgraden en reservetekorten. Dan is het logisch dat het toezicht wordt verscherpt en er regels bijkomen.” “De pensioenwereld is complexer geworden. Het is een vak dat je er niet even bij doet. Je moet als bestuurder met kennis van zaken handelen. Daarom is het gewenst dat een pensioenfondsbestuur ook zelf er van alles aan doet om te professionaliseren. Ik heb de indruk dat dit bij het Pensioenfonds TNO zeker het geval is. De bedrijfscultuur is er ook naar. Dat is goed. Het gaat tenslotte om heel veel geld en het gaat over de inkomens van mensen die na een periode van hard werken willen genieten van hun oude dag.”
Programma Na een korte inleiding komen de volgende onderwerpen aan bod: - uw tijdelijk ouderdomspensioen (TOP); - ouderdomspensioen en AOW / partnerpensioen en Anw; - flexibiliseringsmogelijkheden; - het vermogensbeheer bij het Pensioenfonds TNO; - eTNOs, de vereniging van gepensioneerden van TNO; - notariële zaken.
Pensioenkrant
maart 2010
11
Brochure
Nieuwe brochure voor deelnemers
Pensioen en scheiding U staat er niet meteen bij stil, maar een scheiding heeft gevolgen voor uw pensioen. Het is goed je daar in te verdiepen. Er moeten zaken verdeeld worden...
Een scheiding heeft bijna altijd grote gevolgen voor het pensioen. Dat moet u delen met de expartner. Hoe die verdeling in zijn werk gaat is wettelijk vastgelegd.
Standaard krijgt de ex-partner aanspraken op het partnerpensioen dat tot op het moment van scheiding is opgebouwd. Dit bijzonder partnerpensioen komt tot uitkering bij uw overlijden. Daarnaast krijgt de ex-partner aanspraak op een deel van uw ouderdomspensioen wanneer u met pensioen gaat. Op uw beurt kunt u soortgelijke aanspraken ontlenen aan het pensioen van uw ex-partner indien deze in een pensioenregeling heeft deelgenomen. Naast deze standaardverdeling zijn er ook andere manieren van verdelen. In plaats van de helft van het ouderdomspensioen en het bijzonder partnerpensioen toe te kennen, kunnen deze pensioenen omgezet worden in een eigen ouderdomspensioen voor de ex-partner. In een convenant kunt u hier afspraken over maken.
12
Pensioenkrant
maart 2010
Belangrijk is dat als het pensioen wordt verdeeld, u dit meldt bij het fonds binnen 2 jaar na de scheidingsdatum. In dat geval betaalt het fonds het aan de ex-partner toekomende deel rechtstreeks uit. Is de scheiding niet tijdig gemeld, dan kan de ex het recht op verdeling uitsluitend nog op de gepensioneerde uitoefenen. De regels gelden voor gehuwden, geregistreerde partners en samenwonenden met een notariële samenlevingsovereenkomst die bij het fonds zijn geregistreerd. Wordt een samenlevingsovereenkomst beëindigd dan gelden dezelfde regels als bij echtscheiding.
Formulier opsturen Melden gebeurt met het formulier “Mededeling van scheiding in verband met de verdeling van ouderdomspensioen”. Dit formulier en de bijbehorende brochure kunt u bij de meeste advocaten, notarissen en juridische loketten krijgen of downloaden via de site van Postbus 51. Zijn er meerdere pensioenuitvoerders aan de orde dan moet u een formulier naar iedere pensioenuitvoerder sturen.
3 stappenplan bij een scheiding 1.
Ga beiden na aan welke pensioenregelingen tijdens het huwelijk is deelgenomen.
2.
Beslis of het pensioen op de standaard manier verdeeld wordt, of dat dit op een andere wijze moet gebeuren.
3.
Als het pensioen wordt verdeeld, meldt dan de scheiding binnen 2 jaar bij het pensioenfonds.
Onze brochure kunt u aanvragen bij het fonds maar u kunt deze ook downloaden van onze website: www.pensioenfondstno.nl, onder documenten.
Informatie
Pensioenspaarregeling
Deelnemers aan de pensioenspaarregeling (vóór 2006 in dienst) beleggen standaard in de LifeCycle Mix Defensief, Neutraal of Offensief van ING IM, afhankelijk van het opgegeven risicoprofiel. In combinatie met de resterende tijd, leidt dit tot een verdeling over aandelen-, obligatie- en geldmarktfondsen. Resultaten 1-1-2009 t/m 31-12-2009
Profiel en looptijd
Rendement LifeCycle Mix
Defensief, tot 2 jaar
8,65 %
Defensief, 2 tot 4 jaar
11,61 %
Defensief, 4 tot 8 jaar
12,75 %
Defensief, 8 tot 12 jaar
13,81 %
Defensief, 12 tot 16 jaar
14,67 %
Defensief, 16+ jaar
16,00 %
Defensief, gemiddeld
14,59 %
Deelnemers kunnen ook een “Eigen Verdeling” over de beleggingscategorieën kiezen of voor een “Vrije Keus”. In alle gevallen blijft men een beleggingsrisico lopen, tenzij het spaarkapitaal op de renterekening wordt gestort.
Nieuwe spaarmogelijkheid Mede op verzoek van deelnemers is opnieuw gekeken naar de spaarmogelijkheid binnen de Pensioenspaarregeling Mijn pensioen. Momenteel heeft u als deelnemer via de optie “Vrije Keus” de mogelijkheid om tijdelijk een deel van de portefeuille liquide aan te houden, waarover een rentevergoeding wordt ontvangen. Er zijn echter ook deelnemers die deze mogelijkheid gebruiken om te sparen voor hun pensioen. Daarom wordt nu een aparte Spaarrekening als product op de Mijn pensioen website van ING IM geïntroduceerd. U kunt dan als deelnemer helder en eenvoudig sparen. Indien u bewust voor langere duur wilt sparen dan kunt u via de website van Mijn pensioen een productwissel doen, zodat uw saldo uit “Vrije Keus” wordt overgezet naar de Spaarrekening. Met ingang van 1 januari 2010 geldt dat van de spaarrekening de bonusrente per 1 januari 2010 is verlaagd van 0,80% naar 0,60%. Aangezien de variabele basisrente op dit moment 2,80% bedraagt, is de rentevergoeding dus 3,40%. Mocht u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen hebben, dan kunt u contact opnemen met ING IM. U kunt hiervoor een email sturen naar
[email protected]. Vermeld in uw correspondentie altijd uw pensioenrekeningnummer en uw telefoonnummer. U kunt ons ook tijdens kantooruren gratis bellen op: 0800-MIJNPENSIOEN (0800-645 67 36).
Disclaimer ING Investment Management noch enig andere vennootschap of onderdeel dat behoort tot ING Groep aanvaarden enige aansprakelijkheid met betrekking tot de hier opgenomen informatie. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Pensioenkrant
maart 2010
13
Bericht van de deelnemersraad
Functioneren
medezeggeschap Pensioenfonds TNO
Een toegevoegde waarde
Op 1 april 2008 werden de Deelnemersraad (DR) en het Verantwoordingsorgaan (VO) geïnstalleerd. Over enkele maanden hebben beide medezeggenschapsorganen de helft van hun termijn erop zitten. De vraag lijkt gerechtvaardigd of deze nieuwe vormen van medezeggenschap gedurende de afgelopen twee jaar zich zodanig hebben kunnen ontwikkelen dat toegevoegde waarde is geleverd aan het reilen en zeilen van het fonds.
Over de verstreken periode zijn adviezen uitgebracht over: - aanpassing reglementen van de DR; - voorlopige vaststelling premies en indexaties per 1-1-2009 en definitieve vaststelling per 1-3-2009; - herstelplan (ultimo maart 2009); - ABTN ( juni 2009 ); - jaarverslag 2008 (juni 2009); - wijzigingen statuten en reglementen van het fonds (oktober 2009); - communicatieplan (november 2009); - pensioenknip (december 2009). Alle adviezen zijn uitgebracht op verzoek van het bestuur en vallen binnen de bevoegdheden van zowel de DR als het VO. Het advies over de premies, indexaties en de extra premie van de werkgever leverde aanvankelijk een negatief advies op. Dat was omdat het bestuur niet volledig gebruik wenste te maken van de beschikbare ruimte in de beleidinstrumenten en er een verschil was in de interpretatie van de contractuele verplichtingen. In het advies over het jaarverslag 2008 werd bezorgdheid geuit over de kwets-
14
Pensioenkrant
maart 2010
baarheid van de interne organisatie van het fonds. In het bijzonder waar het betrof de controle op het grote aantal vermogensbeheerders (circa 40 mandaten). Het advies over het Herstelplan omvatte een dringend verzoek berekeningen te maken om te kunnen laten zien op basis van welk beleid geen blijven-
viezen is gegeven, die het bestuur tot bepaalde acties hebben aangezet. Wel moet worden bedacht dat de aanloop vrij lastig is geweest door het vroegtijdig uittreden van een drietal leden uit de DR. Omdat alles nieuw was en tot op zekere hoogte nog steeds is, zijn de DR en
Onderbouwde adviezen hebben het bestuur tot acties aangezet de achterstand in de indexaties zou ontstaan. Resultaten zijn nog niet beschikbaar. Overigens lijkt het waarschijnlijk dat deze berekeningen gemaakt moeten worden met recent door de commissie Donner bepaalde parameters.
het VO nog zoekende naar een meer optimale invulling van hun rol. Hierbij kan overwogen worden om meer pro-aktief te worden. Zowel de Pensioenwet als de reglementen van de DR en het VO bieden de ruimte om ongevraagd adviezen uit te brengen over alle zaken die het fonds betreffen.
De adviezen over de ABTN en de wijzigingen in statuten en reglementen waren meer pro-forma dan inhoudelijk. De omvang van te beoordelen stukken was aanzienlijk en speelde duidelijk parten. Geconcludeerd mag worden dat een aantal goed onderbouwde ad-
Pieter Jan Brandenburg Secretaris Deelnemersraad
Informatie
Personalia Overleden gepensioneerden Bij de Groep Pensioenbeheer van het Pensioenfonds TNO zijn onderstaande medewerkers in dienst getreden.
V.l.n.r.: René Wewer, Stephan Balijon en Arno de Boe
Eveneens is in dienst getreden drs. Marleen H. Huisman RA als Midofficer Vermogensbeheer. Anita Mesker heeft haar functie van medewerker Pensioenbeheer ingewisseld voor de functie van directiesecretaresse. Uitdienst zijn getreden mw. mr. Coby W. van Beest-Pronk (directiesecretaresse) en de heer M. Muys (medewerker Groep Pensioenbeheer).
Uniform Pensioenoverzicht In de vorige Pensioenkrant hebben wij vermeld dat de Uniforme Pensioenoverzichten in het eerste kwartaal van 2010 zouden worden verstuurd. Volgens de huidige stand van zaken zal dit vermoedelijk in het 2e kwartaal gaan plaatsvinden.
November 2009 Mw. E. Beeger Mw. M.A. de Groot Mw. J.L.M. Marinus J. Arendsen
leeftijd 93 84 85 89
December 2009 Mw. R.J.van der Boon Mw. S.M. Jutte A.T. te Winkel H. Meijer W. van Keulen M.J. van Strien K.B. Brussaard L.H. Kramer B.R. Drenth J.A.W. Engbersen H. Jamin Mw. T. Blokland J.J.L. Clavel
leeftijd 98 96 89 84 85 78 77 70 72 85 69 84 67
Januari 2010 F. Hulshof N. de Groote W.C. Platvoet H.A.J. Rijnja Mw. G.P. Koene B.E. Schäffner Mw. M.G. Mei M.M. Joon J. de Ronde C.G. Legué J.C.M. van Koppen Mw. R.J.M. Tacke Mw. P. Brugman Mw. C. Kegge Mw. N. Zwitser
leeftijd 69 80 86 84 78 91 84 74 74 90 79 99 80 88 78
Degenen die naast de middelloonregeling ook nog deelnemen in de pensioenspaarregeling hebben in januari van ING IM een jaaroverzicht ontvangen.
Pensioenkrant
maart 2010
15
Het TNO-pensioen bestaat uit verschillende voorzieningen, zoals: • • • •
Tijdelijk ouderdomspensioen Ouderdomspensioen vanaf 65 jaar Partner- en wezenpensioen voor de nabestaanden Arbeidsongeschiktheidspensioen
Stichting Pensioenfonds TNO
Laan van Zuid Hoorn 165 2289 DD Rijswijk Postbus 7018 2280 KA Rijswijk Telefoon : 070 4138602 Telefax : 070 4138620 E-mail :
[email protected] Website : www.pensioenfondstno.nl
16
Pensioenkrant
maart 2010
