1260 LW en OLM aan GAM in zwarte ordner 0260, uitgetikt 1260 in rode ordner1000

1260

LW en OLM aan GAM 1927-1947

1260

in zwarte ordner 0260, uitgetikt 1260 in rode ordner1000

1945, 1946, 1947 [met potlood geschreven] Franeker 7 April 1945 Beste Gerard en Tinie, Het spijt mij dat ik wat laat ben maar wensch je niet minder van ganscher harte geluk toe met den verjaardag van Otto die nu dus 6 jaren telt en aan het begin staat naar de school te gaan om kennis en wijsheid te vergaderen voor het toekomstig leven. Wat ligt daarin niet alles opgesloten. Hoeveel zal daarbij afhangen van den aard en geest die zijn mentors zullen bezitten, van den invloed van vader en moeder, van vriendjes en vriendinnetjes en van de buiten wereld, of een mensch zal slagen of mislukken, of hij eenig standvastigheid van karakter zal verwerven om het goede ernstig na te streven. Heel veel zal afhangen daarvan hoe de grondslag der opvoeding zal zijn: op den basis van het Evangelie of naar de wereldsche begrippen. Deze keuze legt een groote verantwoording op de ouders; zijn deze [p2] oppervlakkig naar de wereld en de stoffelijke dingen gericht of op de vorming van hoogere eigenschappen der ziel en geloof. Goed zal het zijn indien de ouders beginnen zichzelf flink optevoeden en steeds blijven streven naar meerder volmaking van eigen geestelijk leven, naar een eerlijk, eenvoudig hart en datgene wat Jezus Crhistus steeds geleerd heeft als het voornaamste. Ik lig nog steeds te bed, zwak en mager maar gelukkig zijn de maagpijnen geweken en is verbetering te bespeuren zoodat de kans grooter wordt dat ik nogmaals er boven op kom. Ik hoop dat het je allen goed gaat en spoedig een vrede zal komen die beter door de menschen zal worden begrepen en niet weer zal uitloopen op wufte, verdwaasde wetloop naar uiterlijk leven maar zal doordrongen zijn van liefde en nederigheid. Je allen veel geluk en blijden feestdag en vele groeten Vader ---[met potlood geschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Emmastraat 18 Assen prov. Drenthe [in rood bijgeschreven]b. 31-5-45 tijdelijk Franeker 16 April 1945 Beste Gerard en Tinie, Op Otto's verjaardag zond ik je allen mijne gelukwenschen, welke ik hoop door je zijn ontvangen in goede gezondheid. Inmiddels zijn gisteren de D.[Duitsers] teruggetrokken op Harl.[Harlingen] namiddag volgden de nederl. vrijwilligers daarna de engelsche tanks. Vandaag prachtig weer en groote bedrijvigheid. Aangezien een dergelijke situatie de stand Assen reeds eerder heeft bereikt zijn wij zeer verlangend spoedig bericht te ontvangen hoe het je allen gegaan is, we hopen dat je geen leed getroffen heeft. Hier is alles zonder gevecht gebeurd, alleen door ontploffingen van bruggen lag ik onverwacht midden in de glasscherven van den glaswand naar den tuin. Thans lig ik in de voorkamer, nog steeds in afwachting of mijne gezondheid zal herstellen. Ik ben heel erg vermagerd en zwak, eet heel weinig maar toch schijn ik weer er boven uit te komen. Alles staat mij nog tegen van eten en drinken, ook jonge spinazie. Nu gebruik ik iederen dag een zacht ei en wit brood met een klein restje honing. Is daar nog een weinig honing te koop? Sedert 13 Maart ben ik bij B. [Bart] en Lydia, bij hun allen gezond. Willem groeit normaal 30 gr. per etmaal. Kortgeleden hier nog een brief van E. en Theo die ook voor je zending zeer dankbaar waren. Je allen hartel. groeten Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg Beers, Post Weidum, pr. Frl. [met potlood geschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Techn. Ambtenaar prov. W.S. ASSEN - Fr. [met rood potlood bijgeschreven] beantw. 31-5-45 Franeker 12 Mei 1945 Beste Gerard en Tinie, Vandaag alleen briefkaarten ter postverzending toegestaan, dus maar dadelijk je vragen aan ons te schrijven hoe het je allen gaat. Wij dankbaar weer bevrijd te zijn. L. B. [Lydia en Bart] en hun jongens gezond. Ik ben nog zwak maar wordt toch langzaam beter en hoop toch wel iets van vruchten - aardbeien te krijgen. Van Johan Lena en hun kinderen gunstige berichten hij is weer gezond en in funktie. Verder van familie niets vernomen. Gode zij dank weer vrijheid en betere perspectieven indien de menschen die zegeningen waardig zullen blijven in eenvoud en nederigheid onderworpen aan hoger gezag van God. Hartelijke groeten Vader Afz. L.W. van den Muyzenberg Beers, Post Weidum, prov. Friesl.

1

1260


1260


[met potlood geschreven briefkaart - staand handschrift - geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Emmastraat 18 ? 14? Assen prov. Drenthe Franeker 28 Mei 1945 Beste Gerard en Tinie, Waarom laten je niets van je hooren, hebt je het zoo druk dat er geen tijd voor een briefkaart of kan of ben je zoo ziet dat je geen van beiden kunt schrijven? Ik hoop dat geen ernstige omstandigheid hieraan schuld draagt en dat je even als je lieve kinderen gezond zijt en met volle teugen de zegeningen der herboren vrijheid zult genieten door je levenstaak met een wedergeboren en bekeerden geest tot zegen van jezelf, je kinderen en de naasten met ijver en een nederig hart te volbrengen. Van Erwin, Dick, Lena, Dina heb ik berichten na de bevrijding ontvangen; de gezinnen gelukkig behouden en naar omstandigheden op weg naar normaleren levensvoorwaarden. Johan geeft sedert maanden weer halve dagen onderwijs. Erwin schijnt wel vooral stoffelijk veel geleden te hebben. Hier gaat het bevredigend, met gezondheid der 5 knapen + 1 meisje + 6 volwassen menschen, waarbij ik wel de invalide ben, wat logische in overeenstemming is met mijn leeftijd. Toch schijn ik langzaam ook weer tot herrijzenis te komen voor langeren duur kan deze echter alleen naar den geest zijn, wat zelfs ook voor jongeren het allerbelangrijkste is, al wordt dat meestal anders begrepen. Hartelijk gegroet. Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg tijdelijk: Franeker Godsacker 22 Ned. herv. Pastorie. [met potlood bijgeschreven] beantw. 12/7'45 Franeker, 6 Juli 1945 Beste Gerard en Tinie, Van Tinie ontving ik sedert lang een briefk. met je nieuw adres. Nu zou ik wel graag weer eens wat nader bericht ontvangen hoe het met je beiden en je lieve kinderen gaat en hoe je werkzaamheden voor de W.S. loopen. Het is nog een zeer moeilijke tijd en "de vrienden van de waarheid" weten wel hoe het water nog meer te vertroebelen om dan de kans te krijgen hun despotische visschen gemakkelijker in hun netten te vangenWat zij verkondigen is niet de evangelische Waarheid, maar die van den antichrist en is rijk aan pharizeesche uitleggingen en misdadige doelstellingen om het niet dieper door- denkende deel der bevolking in hun macht te krijgen. Dat zal met de oostelijke helft van Duitsch[2] land wellicht gelukken, maar met het westelijk zeker niet en nog minder met ons Nederland. Ondertusschen kan die beweging nog veel moeilijkheden brengen en de vooruitgang belemmeren. Want het communisme van Rusland is ongeveer hetzelfde als het Nat. Sco. van D. en Fascisme van Italië en zal op den duur evenmin standhouden, maar denzelfden weg gaan als de naar aardsche grootheid en willekeur gestreefd hebbende voorgangers van het romeinsche rijk, en van Grieken, Meden, Perzen, Babyloniërs, Assyrië en Egypthe Met Bart, Lydia en hun 5 knapen gaat het gelukkig goed, ook de jongste groeit voorspoedig. Bart is met auto naar Holland mee kunnen rijden, ook zijn broer Kees en diens vrouw. Nu geloof ik niet [3] een geheim te verraden want B. heeft mij zijn brieven laten lezen waarin hij bevestigt een andere positie aan te nemen waarvoor zij in de buurt van Den Haag zullen willen wonen. Hij zal redactioneel voor de Kerkelijke pers werken en zijn ambt tevens aanhouden.Met mijne gezondheid gaat het weinig beter. Nog steeds gebruik ik geen middag eten, alles, aardapgroenten, staat mij tegen en eet pap, heel weinig brood, wat eieren, vla, beschuit en drink melk en blijf mager en zwak. Dank zij Lydia's verzorging ben ik den winter doorgekomen, maar het is mij hier te koud en ben bezig te trachten in het meest zuidelijk en dus minst koude deel van ons land n.l. Z. Limburg een kamertje te zoeken waar ik kook beter vruchten kan koopen want gebrek aan vitamine is benevens mijn hooge leeftijd oorzaak van mijn ziekte. Ook ben ik daar dichter bij de kolen [4] Alleen is de groote moeilijkheid een goed onderdak te vinden en hoe dan daarheen te komen. Van de familie zijn de berichten niet zoo ongunstig, van Theo en Jooke gelukkig bevredigend, die zullen waarschijnlijk weer spoedig aan werk komen. Van Br. en L. [Brecht en Leendert] een kaart dat wij weer bij elkaar zijn. Bij Joh. en Lena na vele moeilijkheden weer beter toestand. Joh. zal zich op den duur in acht moeten nemen en alle buitennissigheden laten varen door alleen voor zijn school, gezin en tuin te leven, anders vrees ik dat hij het niet volhoudt. Ik denk morgen voor een week naar Beers te gaan en tracht enkele voorbereidingen te maken om mijn boedel van de hand te doen en zoo min mogelijk verhuisgoed overr te houden. Schrijf eens spoedig hoe het bij je gaat. Hartelijke groeten voor je allen. Je je liefhebbende Vader.

2

1260


1260


[briefkaart, dwars beschreven met staand handschrift geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen prov. Drenthe Franeker 30 Juli 1945 Beste Gerard & Tinie, Mijn brief zal je inmiddels wel in je bezit hebben. Uit Beers ontving ik mijn verhuisbiljet dat hier is overgeschreven en daarmede in verband kan ik spoedig mijn nieuwe ziekebonnen hier krijgen welke feitelijk reeds 16 Juli in Rauwerd voor mij verkrijgbaar waren. Nu moet ik heir trachten ziekebonnen toegestaan te krijgen op attest van den Franeker dokter, zoodanig dat ik een bewijs heb voor volgende 3 maanden, anders zal ik genoodzaakt zijn in Assen de hulp van een dokter in te roepen om ziekebonnen attest te verkrijgen. Dan heb ik hierbij een meubelmaker enkele karweitjes - Alles bij elkaar en ook rep.bij schoenmaker doet mij veronderstellen dat de wagen om mijn goed hier aftehalen en waarmee ik dan ook zou kunnen reijden ongeveer 8 Augs. zou kunnen komen. Tracht dus daarmede rekening te houden. Enkele dagen later komt hier ook goed, maar eerder liever niet. De transporteur dien wij hier goed kennen, zegt dat hij op Leeuw.erg veel werk heeft. Naar of van Assen heeft hij thans nog niets, maar hij houdt het in gedachten. - Lydia en Bart hebben a.s. Vrijd. gelegenheid met auto voor een paar dagen mee te rijden n. Amersf. Te hopen dat zij dan tevens woonhuis in buurt v.d. hofstad vinden om te gaan zien en te hopen dat zij hier vòòr den winter wegkomen in een goede nieuwe woonplaats, vooral ook voor Lydia en de kinderen en goede schoolgelegenheid. Het zal wel aangenaam zijn wanneer de gezondheid van Tinie, Gerard en de lieve kinderen alsook je autobedrijf en werk bevredigend ordelijk op gang is. Of ik nog van Assen naar Z. Limb. kom betweijfel ik. Een familielid in Heerlen heeft daar ook moeite voor mij gedaan, doch mislukt. En de reis is ook een probleem op zichzelf. Eerder zal ik wellicht op Theo en Jooke's aanbod in Soest kunnen gaan wonen. Weest hartelijk gegroet en alle goeds toegebeden. Cornelis van Dina komt hier logeren. Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg p.a. Godsacker 22 Franeker. [vouwbrief, staand handschrift] Franeker, 1 Augustus 1945 Beste Gerard en Tinie, Het is verlokkend met zoo een snel vervoertuig zich te kunnen voortbewegen, maar tevens misdadig daarbij roekeloos de gepaard gaande gevaren lichtzinnig optevatten en dit gebeurt helaas heel veel. De bezadigheid ontbreekt en zelf worden berijder en anderen vermorzeld. Hier is gewetenloosheid tegenover God, den grooten Schenker van het leven, stellig de groote zonde waar de moderne mensch zich geen of zeer oppervlakkig rekenschap van geeft. God zij dank, ben je gespaard gebleven; het had ook kunnen zijn, dat je leven geheel een toekomstig wrak vol lijden en ellende had geworden. Laat dit ongeval voor je geheele toekomst een ernstige waarschuwing blijven en een aanmaning tot voorzichtigheid en bedachtzaamheid niet alleen in sport maar in alle levensuitingen. - Leert alles wat je denkt en doet te verrichten tot eer van God! Gelukkig dat tante Gé bij je is en voor verbetering der familie garderobe tevens zorgt. Lydia en Bart gaan deze Vrijdag voor een paar dagen naar Amersfoort en dan met de kinderen van 11 tot 18 Augs. op reis. Dus, indien je tegen 15.8. mij en mijn goed kan komen halen, is dat best. Schrijf mij later nog even welken datum. Mij dunk het best op Dinsdag - Woensdag 14.- 15.8 of Zaterdag 11.8. Natuurlijk zou ik liefst niet later dan 13.8. bij je komen en je verjaardag mee herdenken. Ik hoop dat het dan een mooie dag zal worden met je beiden en je lieve kinderen. Heerlijk dat je met Lydiatjes' verjaardag gezellig op de heide hebt gepicnict. Met mijn goed komt ook mijn slaapbank mee, dien wij bij je b.v. op zolder zoo mogelijk aan de zonkant samen in elkaar kunnen zetten, dan kan ik daarop slapen en heb je geen slaapkamer en bed noodig. Mijne gezondheid is wisselvallig, maar over den tijd dat ik hier kwam tot nu d.i. 5 maanden toch wel vooruitgegaan al is dat zeer langzaam. Ik zal blij zijn indien mijn komst en verblijf samen zal vallen met warm weer waaraan mijn lichaam veel behoefte heeft. - Vrijheid wordt bereikt niet door het zoeken der vrijheid, maar door het zoeken der Waarheid. - Vrijheid is niet doel maar gevolg. L. Tolstoy. Je allen veel hartelijke groeten. Laat ik vooral geen oorzaak zijn van tante Gé's vervroegd vertrek uit Assen Vader - grootvader - Dag Otto, Lydiatje en Hanna [andere kant/gat in papier] Afz. L.W. van den Muyzenberg Godsacker 22 Franeker B.G. De omstandigheid werkt de noodzakelijkheid van verzekering ten goede. Het overige past zich geleidelijk aan. Troost je met gunstig verloop [geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen. Drenthe

3

1260


1260


[briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen. prov. Drenthe Franeker 2 Augustus 1945 Beste Gerard en Tinie, Gisteren schreef ik je een brief. Heden in een brief aan Lydia & B. schrijft Erwin o.a. "Ik leek n.l. aardig goed gemotoriseerd 2 assistenten met een motor en één met een auto, doch de auto heeft van diezelfde kuren als Gerard's zoodat die wel weer op stal gaat en het reizen er niet eenvoudiger op worden zal." Het is dus duidelijk dat daar waar de W.S. en Landbouw ministeries hun vertegenwoordigers door het land sturen om de onderhoorige bedrijven weer op gang te krijgen, gebruik wordt gemaakt van 3e-hands vervoermiddelen waarmede hun ambtenaren in gevaar komen. Zoolang niet een betrouwbare auto ter beschikking staat, verbonden met de gebruikelijke verzekeringen ligt de schuld minder bij den laatsten dan bij de Eersten. Voor zulk werk met lange afstand in een kort tijdsbestek behoort van overheidswege betrouwbaar vervoermiddel te worden gegeven. Ik hoop dat het je gelukken zal den elfden Aug. mij hier met mijn inb. door een normaal transportmiddel aftehalen door een kalmen goeden berijder. Wanneer je dan ± 12 u. hier ben en wij van hier om 3 u. wegrijden wordt toch nog avond en nacht voor in Assen gelost zal zijn; dus hoe vroeger op stap hoe beter. Hartelijke groeten Vader. Overigens hier en bij Erwin alles vrij goed. Afz. L.W. van den Muyzenberg p.a. Gods Acker 22 Franeker. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen prov. Drenthe Franeker 9 Augustus 1945 Beste Gerard en Tinie, Hedenochtend je brief ontvangen. Ik kom a.s. Zaterd. 11.8. met den trein van hier 7.56 u. aank. Leeuw. 8.30 u. vertrek n. Gron. 9. ?5 u. aank. Gron. 11.24 u. vertrek uit Gron. 16.00 u. aank. Assen 16.48 u. Indien je gelegenheid heb, kom mij dan in Gron. aan het station afhalen per auto, daar ik met mijn 3 handkoffertjes op het stat. in de wachtkamer 2e klas 4½ uur zal moeten wachten. Gisteren avond zijn Bart en Lydia van hun 6 daagschen reis behouden terug gekeerd. De terugreis duurde van 10 uur v.m. tot 10 u. avonds. Hier kan ik geen vrachtauto krijgen dus gaat mijn inboedel mee met B & L's verh. tot Soest en kom ik in Assen zonder bed. Ik kan dan wellicht op je rustbank slapen zooals eertijds in Broek. Ik hoop dat Zaterdag en verder mooie dagen volgen want B & L. gaan een week naar Korte Hemmen en zoo zijn er nu veel met vacantie. Ik vrees dat je deze kaart niet tijdig in handen krijgt om mij in Gr: te halen, dan kom ik om 16.48 en wil je mij met mijn bagage wel komen helpen. Van ons allen gegroet. Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg p.a. Gods Acker 22 Franeker. [met potlood geschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen prov. Drenthe Soest 5 October 1945 Beste Gerard en Tinie, Alweer 2 weken hier. Het bevalt mij wel en het weer is gunstig. Helaas nog geen hulp. Van Marks is niemand geweest. Er is nog een kleine kans van andere zijde. Ik denk volgende week [e]en advertentie in de Soester te plaatsen. Met mijne gezondheid gaat het iets beter; ik kon hier enkele keeren druiven koopen. Dick bracht mij ook; verleden Zondag was hij van 10 u. tot 4.30 u. bij mij. Lydia zond mij ook een paar trosjes, maar op de Post komen zulke zendingen teveel in verdrukking. De f 8.40 voor de reis zend ik je zoodra ik nieuw geld terug ontvang van de Postspaarbank. Theo en Jooke waren verleden week een oogenblikje hier en hopen vandaag of morgen weekeind hier te vertoeven. Lydia is nog druk met zoeken naar een huis - glas en andere materialen om dat, als zij het kan huren, dicht te maken. Ik hoop dat bij jullie alles goed gaat en Hanna weer geheel opknapt - je werk voor WS nu goed opgang komt, wat voor heden en toekomst voor je allen van hoog belang blijft. Overigens nog een tijd van spanningen en varkenspolitied die alles maar omwoelen om aan de macht te komen, docht dat gaat alles voorbij evenals het fascisme. Inmiddels herstellen zich meer en meer opbouwende vredelievende krachten en ook de stoffelijke en geestelijke verzorging. Streeft naar hoogere geestelijke en zedelijke waarden. Hartelijke groeten je allen. Vader

4

1260


1260


Afz. L.W. van den Muyzenberg Prins Bernhardlaan 8B Soest. [bijgeschreven] Weet je ook G. waar hier schoone lakens liggen. [briefkaart geadresseerd aan] Mevrouw T. van den Muyzenberg de Boer Vaart 150 Assen, Drenthe Soest, Zatd. 24 Nov. 1945 Beste Tinie, De laatste tijd was ik er slecht aan toe en daardoor moest ik je verjaardag voorbij laten gaan, hoewel ik dien dag aan je allen heb gedacht. Nu is het een weinig beter, maar de wintertijd heeft mijn gezondheid al drie keeren naar omlaag gebracht en dan kwam ik dank zij liefdevolle behandeling in lente en zomer weer wat omhoog. Of ik dezen winter doorkom ligt in Gods Wil. Ik bid dat Hij mij reinige naar lichaam, ziel en naar den geest om in vrede uit dit tijdelijke naar het eeuwige leven over te gaan. Hoewel wat later wensch ik je van harte geluk met je verjaardag. Moge God je zegenen met een wijs, bedachtzaam en liefdevol hart voor je goeden man en je lieve kinderen en je aller leven geleid worden tot eenvoud en dankbaarheid des harten en alle zucht naar ijdelheid moge wegvallen. Ik hoop dat Gerard ook goed gezond is en met lust zijn Werkplan voor W.S. tot bevrediging van principaal en bevolking moge ten uitvoer brengen. Dick plukt zoo geheel onverwacht nu rijke vruchten van zijn ijver en overgave in belang van de gemeenschap. Voor 2 Dec. heeft D. mij zijn bezoek aangekondigd, ook verwacht ik Erwin en wellicht ook nog andere kinderen. Dat lieve Otto! blijft het goed op school bevallen? Dag lieve Lydiatje! Is Zusje weer geheel gezond? Komt Lien nog helpen? Veel hartelijke groeten. Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg Prins Bernhardlaan 8B Soest. 1946

Assen, 13 Januari 1946 Beste Vader, dan eindelijk hoort U weer eens wat. Allereerst wens ik U nog een goed 1946 toe en naar we erg hopen zal dit jaar voor U minder met lichamelijke moeilijkheden gevuld zijn dan het vorige. Na een periode van inzinking gaat het nu weer wat beter met U? Bij Erwin hoorde ik 4 Jan. dat U ½ Jan. naar Dina zoudt gaan voor enige tijd, dus U zult daar ook met Uw verjaardag zijn, dat is gezellig en alvast onze hartelijke gelukwensen. het is te hopen dat het 78ste jaar in Uw leven U een hoopvoller beeld voor de wereld zal geven dan vele der voorafgaande jaren het konden doen. Er is veel wat je somber kan stemmen, maar daarnaast zijn er gelukkig ook lichtpunten te vinden en wanneer je leest hoe b.v. Dr van Mook tenslotte toch de niet geweldadige weg in Indië op wil en men tot het inzicht schijnt te komen, dat alleen op voet van vrijwilligheid een behoorlijke verhouding tot het Indonesische Volk kan bestaan dan stemt me dat wat optimistischer dan een poosje geleden, toen je alleen de stemmen van de oud-Indisch gasten hoorde die er op los wilden slaan. Ook dat men internationaal de oude koloniale verhouding als niet meer te aanvaarden acht is een winstpunt [2] Uiteraard zal nu in het land, na de terugkomst van vele indische mensen (Hollanders) wel weer veel gepraat worden over het voor en tegen van de houding der regering, maar men mag toch veronderstellen dat Dr. van Mook met een positieve opdracht weer is vertrokken en deze zal trachten uit te voeren. Het zou mooi zijn wanneer dit alles tot een goede oplossing komt, omdat het een geheel andere aanpak der problemen is dan we gewend waren. Ook is een verheugend feit dat men weer internationaal vergadert, al is men na alle volkenbonds gedoe, wel wat sceptisch geworden maar het is tenslotte de enige mogelijkheid tot iets anders te komen. U heeft in Soest wel meer aanloop van kinderen dan in het hoge Noorden, dat is erg prettig. Komt U nog veel tot leze. 15/1 Ziezo, ik zal de brief verder schrijven. Het begin schreef 'k in bed liggend. Maar vanmorgen is dokter geweest en nu mocht ik gelukkig weer op. Ik had last van rheumatiek vorige week en om het zo vlug mogelijk weer kwijt te raken ben 'k toen naar bed gegaan, maar gelukkig is het nu weer voorbij. Wel moet 'k nog enkele dagen binnen blijven, maar die tijd kan 'k nuttig besteden ook voor m'n werk. Verder is hier alles goed, de kinderen gezond. Alleen heeft Tinie het juist wat al te druk deze dagen, doordat haar hulp (dagmeisje) ziek is, maar waarschijnlijk komt ze morgen weer. Er is hier een officier ingekwartierd, maar dat zal einde van deze week vermoeilijk ophouden en dan is er sinds gisteren een nichtje van T. Jeltje hier in huis. Ze is hier in een boekhandel aan het werk en zal nu bij ons wonen. Zo is dus de staat van onze bevolking in huis.

5

1260


1260


We hebben prettige Kerstdagen gehad en daarna zijn Tinie haar broer Klaas met z'n vrouw en dochtertje gekomen. Het eerste nichtje van Tinie's kant. Dat was bijzonder gezellig, want we hadden hun in lang niet gezien en zij waren uiteraard nog nooit hier geweest. We hebben heel wat afgepraat, vooral ook doordat we zoveel gemeenschappelijke vrienden en kennissen hebben. Ot heeft met Kerst z'n eerste rapport gehad. Het zag er behoorlijk uit. Hij gaat gelukkig graag naar school, al vindt hij een vrije middag of vacantie toch ook wel prachtig, want dan is er weer zoveel te spelen. Lydia'tje krijgt de laatste tijd veel lust in tekenen en boekjes kijken. Grappig is steeds weer om te zien hoe ieder leeftijd zo z'n eigen dingen voor hun meebrengt. Dikwijls is het zo dat iets wat hun op een bepaald moment helemaal niet interesseert enkele maanden later hun helemaal in beslag neemt. We zijn 2de Kerstdag naar Ot z'n Kerstviering voor Zondagschool geweest. Hij hoort graag iets nieuws en vindt het dan ook prettig om op Zondagschool te zijn. Hanneke dribbelt veel door de kamer en heeft dan nogal wat te vertellen op haar manier. Ze maakt graag een grapje [3] Hoe het met m'n werk gaat kan 'k haast niet meer schrijven want 'k werk de laatste tijd haas niet meer. De laatste 10 dagen in het oude jaar had 'k vacantie door alle feestdagen + nog enkele vacantiedagen. En in het Nieuwe jaar heb 'k ook nog maar weinig gedaan. Niettemin, heb 'k al een reis naar Arnhem gemaakt voor een bespreking daar met een ingenieur van de Prov. Waterstaat van Gelderland. De overnamen van wegen zoals wij die indertijd gedacht hadden en zoals 'k U destijds wel verteld heb, zal niet door kunnen gaan doordat er te veel finantiëele risico's voor de Prov. aan verbonden zijn. Nu zullen we trachten de situatie zo te krijgen als in de Prov. Geld. wordt gedaan. Daar worden n.l.de wegen aangelegd door de P.W. ten behoeve van de gemeenten, die wel wegbeheerder blijven. Om eens op de hoogte te raken van deze werkmethode met vooren nadelen ervan, voordat de H.I. met een officieel voorstel bij Gedeputeerde Staten komt, ben ik in Arnhem gaan praten. De ir. van Geld. en ik hebben een hele middag zitten praten, waardoor ik wat met deze werkwijze vertrouwd raakte en een verslag voor de H.I. heb kunnen maken. Nu zal 'k nog het een en ander moeten opmaken wat de H.I. kan gebruiken voor G.S. Dat kan ‘k nu tijdens m'n huisarrest mooi doen. Na afloop van de bespreking ben ik naar Wageningen gegaan. Het was prettig daar weer eens te zijn. Wat een kerels worden die Laurens en Leendert al. Met Leendert en Guido heb 'k de volgende morgen schaatsen gereden. Dat was erg leuk. Leendert reed al behoorlijk voor zijn leeftijd en Guido die pas begonnen is zal het ook best leren, want hij is niet bang en is graag op het ijs. Ik hoorde daar dat Theo op tournée was en in Kerkrade zat. Het is prettig voor hun weer aan het werk zijn. Verder moet 'k m'n aandacht laten gaan over een nieuw aan te leggen weg, ten behoeve van de oliewinning in het Z.O. van de Provincie, nogal een ingewikkeld geval, omdat de B.P.M. in de kosten zal moeten bijdragen en dus ook wil meepraten in de wijze van aanpak, breedte van de weg enz. Van m'n collega de Roever hoorde ik daarstraks door de telefoon dat vandaag onze 4de collega was gekomen, zodat we nu wat op sterkte komen. Maar wanneer we inderdaad tot uitvoering van werken komen zal er nog meer uitbreiding moeten komen. De promotie van Dick is keurig, want ik dacht niet dat hij al aan z'n maximum salaris van T.A. toe was. Maar 'k heb wel de indruk gekregen dat het voor hem een grote tegenvaller is geweest dat hij geen gem. arch. in Gorssel is geworden en daardoor voor hem is komen vast te staan dat hij niet meer van werkkring zal kunnen veranderen. Dat is ook moeilijk te aanvaarden, maar vermoedelijk zal zijn aangeboren activiteit [4] er hem wel over heen helpen. Erwin heeft het erg druk en krijgt steeds verdere uitbreiding van z'n personeel.Vandaag kwam hier een juffrouw van het electriciteitsbedrijf, ze kwam naar ons fornuis kijken. Ze vroeg aan Tinie of ik familie in Limburg had, een juffrouw van ± 35 jaar die ook bij het Prov. Electr. bedrijf daar is voor kookdemonstraties enz. De naam wordt hetzelfde als de onze geschreven. Weet U wie dat zou kunnen zijn? Toen ik bij Erwin was zag 'k daar nog verschillende foto's e.d. waarover Erwin indertijd geschreven had dat ze ook verloren zouden zijn gegaan. o.a. het oude familie album is behouden gebleven. Naar aanleiding daarvan kwamen we erover te praten dat we eigenlijk zo weinig dingen van onze familie gòed weten en ook veel dingen helemaal niet. Zo vond 'k het indertijd grappig van U te horen hoe het met de geboorte van Uw Vader en Moeder op eenzelfde dag was geweest. Hoe de achternaam van T. Jany is weet ik b.v. niet en zo zijn er nog veel van die feitelijke dingen als geboortedata enz. Ook Erwin zou het leuk vinden als U eens van allerlei zoudt opschrijven. Een biografie is wel erg wijds, maar ik geloof dat U voor Uw nageslacht toch eens iets dergelijks zoudt moeten opschrijven. De gesprekken welke ik met U had hier in Assen over vroeger zijn voor mij leerzaam geweest, doordat ik hoorde hoe U verschillende, zakelijke aangelegenheden heeft

6

1260


1260


aangepakt, maar vooral ook hoe de geestelijke kant van het leven z'n eisen aan een mens stelt. Ook vond 'k het toen erg leuk eens wat uit Uw eigen jeugd te horen. U moet het heus eens aanpakken het maken van notities. U bent sterk in het onthouden van datums en jaren heb 'k gemerkt, dat is erg prettig. Begint U er in Uw 78ste jaar mee? Maar ik moet nu langzamerhand stoppen. Veel bijzonders hebben we hier niet, zodat daarover ook niet zo erg veel te schrijven is. Wilt U vooral ook onze hart. groeten aan Dina en Keesje doen. Het is prettig dat Keesje in de 2de klas heeft kunnen blijven, maar het zal wel aanpakken voor hem worden. Nu Vader, we hopen dat U de 22ste een prettige dag zult hebben. Ook van de kinderen heel hartelijk gefeliciteerd. Vooral Lydia'tje kan het zo opeens over U hebben, dat is altijd zo leuk. Veel hart. groeten van ons allen, G. [heel klein briefkaartje geadresseerd aan] Den Heer, Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen. Hilversum 15 febr. 1946 [?] Gerard en Tine, Ik kon nog niet tot schrijven komen - had veel pijn in lenden en beenen en lig steeds te bed, met goede verzorging. Eet nog weinig. Veel dank voor je mooie boek voor gelukwenschen, je brief en brief uit New Zealand. Ik hoop later uitvoerig te schrijven, heb over geheel mijn lichaam jeuk wat ik mijn78 jaren nooit heb gehad. Gelukkig dat Tinie goede hulp heeft maar jij Gerard ben veel te vaak ziek, daar moeten jullie ernstig op letten en beter acht slaan op goede rust, warme kleeding, vroeg n. bed.en regelmaat in je werk voor W.S. Hartel. gr Vader. Afz. Resedastr. 2 Hilversum [staand handschrift] Hilversum 10 Augustus 1946 [bijgeschreven beantw. 22/9/'46] Geliefde Kinderen Gerard en Tinie en Kleinkinderen Otto, Lydia en Hanna, Over drie dagen zullen wij hopen dat voor je allen een groote vreugdedag zal aanbreken waaraan ook oom Dick, tante Tine, Erwin en Ariëtte zullen deelnemen. Ook van mij, Gerard, hartelijk geluk toegewenscht op je verjaardag met veel blijheid en dankbaarheid voor al de voorspoed die je jonge leven bekoorlijk maakt. God geve je allen wijsheid het leven naar zijn ware bedoeling te genieten. Inmiddels ben ik Maandag voor het eerst weer op reis geweest naar Utrecht en Groenekan, een vermoeiende, warme dag die mij weinig bevrediging gaf tenopzichte van het doel waarmee de tocht was ondernomen. Gisteren, Vrijdag, zat ik om 8.33 u. in den trein met kaartje Soestdijk. Ik heb voor een maand weer een nieuwe distributie kaart, een schoenenbon en voor [2] 4 weken ziekebonnen, inruil voor vleesch - vet- margarine en kaasbonnen gekregen - Daarna ben ik op zoek geweest naar andere woongelegenheid; sprak o.a. met den hr. H. Bos Braamweg 93 die mij beloofde met zijn Post-collega's rond te snuffelen en raad mij aan in het Tehuis bij hem in de buurt, waar een 20 tal mannen goed verzorgd worden te gaan Voorloopig voel ik nog weinig geneigdheid daartoe en wil liever met eigen inboedel zelfstandig hier of waar dan ook in stille afzondering mijn laatste etappe teneinde afleggen. De nieuwe schoenbon heb ik niet zoo erg noodig als Waterstaatsmenschen en daarom kan ik daarvan wel afstand doen aan jou, of aan Dick, wie het meest noodig heeft. Je allen met elkander nog een zeer herstellende, gezellige vacantie week toewenschend verblijf ik met groeten je je liefhebbende Vader. Baarn, p.a. Parkstraat 11. 18 November 1946 Beste Tinie en Gerard en lieve Kleinkinderen, Nu dan voor verandering een brief uit Baarn, waarheen ik dank zij onnaspeurlijke Wonderpaden met behulp van Dick, Erwin en Leendert ben verhuis. Hoewel dus daardoor wat later wil ik nog mijn allerbeste gelukwenschen aanbieden. Moge God je het Ware inzicht in het Leven schenken als bron van het waarachtig levensgeluk in de plaats van dat imitatie geluk wat de doorsnee mensch er gewoonlijk op na houdt.

7

1260


1260


Behalve een goede gezondheid naar lichaam en ziel moge dan in rijke mate je deel worden het zoeken naar den waren weg tot het Koninkrijk Gods binnen in ons, d.i. wat Jezus daarmede bedoelde, de bekeering uit het begeeren tot het offerbrengen, uit het vleeschelijke leven tot het geestelijke. [2] Uit hoogmoed tot nederigheid des harten. Uit wellust tot zelfbeheerschende reinheid, uit heerschzucht tot geestelijke en zedelijke liefde Ik hoop dat het je beiden en je lieve kinderen goed moge gaan en je huiselijk leven een zegen zal worden voor je allen en dit kan alleen indien wij leren met God en ons niet van Hem afwenden naar ijdele afgoden Het komt mij voor dat ik hier in den voortempel van den hemel beland ben, zoowel wat betreft de gastheer en vrouw als de overige situatie Weest met elkander hartelijk gegroet en voor je beider werktaak de ware voldoening toegebeden die alleen kan komen door oprechte toewijding Vader grootvader. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen Dr. Dinsdag 3 Dec. 1946 [met potlood bijgeschreven geschr 11 Dec.1946] Beste Gerard en Tinie, Van Dick vernam ik dat T. geopereerd is. Ik hoop dat de toestand goed is en niet van ernstigen aard. Gaarne zal ik spoedig bericht van je ontvangen hoe het gaat en tevens met G. en je lieve kinderen-. Op je uitvoerigen brief heb ik destijds niet meer geschreven omdat ik de schoenbon inmiddels had afgegeven- Je had dunk mij beter gedaan je zoontje met den herfst en winter op klompjes te laten loopen die warm en droog zijn en dat je op je eigen bon voor je zelf beter goede schoenen gekocht had. Het spijt mij wel dat ik de bon niet meer had toen je allen mij daarover terugschreef maar ik heb lang op je antwoord gewacht - doch dat bleef uit zoodat ik dacht dat je er geen behoefte aan had. Schrijf eens spoedig hoe het met Tinie gaat. Heden ocht was E. bij mij 1 minuut; ik zeide hem van Tinie - Theo en Jooke met Zie[y]lstra waren zondagav. hier en hebben gezellig met elkander gepraat. Ik heb hier een ruime kamer. D.E. en Leendert hebben mij geholpen met vervoer en inrichten. Je allen het goede toegewenscht en vooral beterschap met Tinie - Hartel. groeten Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg p.a. Parkstraat No 11 Baarn 1947 [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg en Otto, Lydia en Hanneke Vaart N- 150 Assen - pr. Drenthe Baarn 2 Jan. 1947 [bijgeschreven beantw 20/'47] Beste Gerard en Tinie, Gelukkig met ontvangst van je brief d. 11.12.46 en bericht dat T. hersteld thuis en met trouw zorg is en je lieve kindertjes ook gezond en blijmoedig het leven genieten. Moge God je in het Nieuwe jaar naar lichaam, ziel en geest, in je werk en gezinsleven den rijkdom doen ervaren die in ons leven met Hem tot hoogste ontplooiing kan komen indien willen leeren van Jezus Chr. Zijn zachtmoedigheid en nederigheid en reinheid van hart. Gelukkig dat Erwin een mensch kon helpen uit een gracht in A-dam en zelf daarbij ook geheel nat en in ernstig gevaar verkeerde. Ik hoop dat hij geen nadeelige gevolgen van zijn zwemmen zal ondervinden en een voorspoedige dienstreis van drie weken in Engeland met ook eenig genot voor den geest en het hart begunstigd door mooi weer en goeden omgang met de menschen te verwerven Theo en Jooke denken over 10 dagen in Parijs vandaar in Luzern te zullen komen om in Zwitserland hun kunst tentoon te spreiden en zoo mogelijk verder engagement te krijgen met Brussel als sluitstuk. Johan ziet er goed uit, hij bezocht mij op zijn reis n. A-dam en Hilversum en gaf mij een paar aardige photo's van Olga en Dono. Jammer dat Kees indertijd in Leuven niet onder den heer Dekker kon blijven die inderdaad heel goed voor hem was. Kees heeft ook geen gemakkelijk leven gehad en gad goede eigenschappen. Je allen het goede toegebeden en gegroet. Vader. Afz. p.a. Parkstraat 11 Baarn.

8

1260


1260


Assen 20 Januari 1947 Beste Vader, Van harte gefeliciteerd met Uw 78ste verjaardag, ook namens Tinie en de kinderen. De laatsten vinden dat een onbegrijpelijk hoge leeftijd, nu het is dan ook wel zo en uit U kaartschrijven van 2 Januari maak ik op dat het U goed gaat. We hopen dan ook erg dat het komende jaar voor U een gezond en goed jaar zal mogen zijn, waarin U veel zal kunnen genieten van de mooie Baarnse bossen. Vooral nog hartelijke dank voor Uw goede wensen voor ons gezin in 1947. We maken het gelukkig allen goed, al is Tinie nog wel eens moe, wat natuurlijk niet te verwonderen is. Met ingang van a.s. Maandag krijgen we weer wat hulp, want het is voor Tinie toch wel wat te kras zo. Maar met hulp schijn je altijd weer problemen in huis te krijgen. Enfin, we zullen nu maar eerst eens zien was[t] er gepresteerd wordt. De kinderen maken het best. Ot heeft ontzaggelijk van het ijs genoten; hij heeft vlug en behoorlijk leren schaatsen rijden en maakte de laatste dag dat je hier kon rijden een tocht op z'n eentje van 8 kom, nadat hij eerst al een uur hier voor het huis op de vaart had heen en weer gereden. Het was een leuke prestatie. Hij rijdt ook behoorlijk rechtop, slaat niet achteruit en valt practisch nooit. Hij was verknocht aan het ijs, ieder vrij half uurtje bond hij de schaatsen onder. Het is ook een genot het ijs zo vlak voor het huis. Als het nog niet betrouwbaar is rijdt hij op de ijsbaan. Nel schreef dat Erwin onlangs met de drie jongens naar Veenendaal was geweest per schaats. Ik vindt het altijd weer zo'n leuke sport, want iedereen kan het doen, oud en jong, rijk en arm en bij de prestaties komen ook geen rangen en standen [2] om de hoek kijken. Hier spreekt men in het Drents over "scheuvelen" een woord dat Lydia veel mooier vindt dan schaatsen. Ze mag trouwens graag voor de grap wat Drents praten en kan het kostelijk, maar we houden het toch maar voor beter dat ze het niet aanwent, want dan heeft ze er later last van. Gisteren speelden Tinie en ik even en kwartetspelletje met haar over bomen, bloemen, vogels, vlinders, enz. We hebben verwonderd gestaan dat in zo'n klein hoofdje zoveel geheugen kon zitten, want lezen kan ze nog niet wat eronder staat, dus ze moet onthouden welke 4 vogels b.v. tot een kwartet behoren en hoe deze er uitzien. 's Morgens had ze het met Ot een paar keer gedaan en toen wij het 's avonds met haar deden heeft Tinie maar een paar keren te hoeven bijspringen. Het is dan zo'n leuk gezicht als je haar ziet denken en dan opeens met een vrolijk gezichtje je een kaart vraagt. Hanneke babbelt honderd uit; is de hele dag druk in de weer. De pook is haar stofzuiger en daar kan ze dan uren mee bezig zijn. Als Tinie bezig is met afstoffen of iets dergelijks helpt ze dapper mee met haar 2½ jaar. Ze kan met Ot en Lydia ook aardig spelen en doen dan van allerlei ernstig mee. Ot was gisteren bij een vriendje, zoontje van een collega, en toen hebben de heren ongeveer de hele dag zitten dammen. Ot had het nog niet eerder gedaan, maar ik vermoed dat het mij ook nog wel eens wat tijd zal kosten. Het is prettig te zien hoe Ot in allerlei dingen plezier krijgt en graag iets nieuws leert. Hij is ook sinds enkele maanden aan het postzegels verzamelen, waarmee ik hem een handje help. Lydia is de laatste tijd leuk aan het handwerken, waar haar handjes precies naar staan. De Mevrouw van het kleuterklasje waar ze is vond haar erg prettig, maar wat te bescheiden. Ik schrijf maar wat uitvoeriger over de kinderen, omdat U ze alweer in zo lange tijd niet zag en toch wat op de hoogte moet blijven. Binnenkort hoop ik een filmpje te krijgen en zal dan weer wat foto's kunnen maken, dan ziet U ze ook weer eens, al is het een foto. [3] Van Erwin kregen we juist vandaag een kaart uit Engeland. Het is wel prettig voor hem eens buiten het land studie van z'n vak te kunnen maken, om zodoende weer nieuwe ideeën te kunnen opdoen voor eigen werk. Zo'n verfrissing heeft de mens van tijd tot tijd nodig om niet in eigen werk en gedachten vast te lopen. Het is prettig dat U regelmatig eens bezoek van de anderen krijgt, als het van mij moest komen zoudt U het niet erg treffen, want "Holland" is mij te ver. Maar zodra het mogelijk is komen we. Met m'n werk heb 'k het wel druk, maar heel veel papier. Ik ga nu 1 of 2x per week een dag met de auto op pad om dingen ter plaatse op te nemen of besprekingen met gemeente architecten of burgemeesters te hebben en de overige tijd zit ik op bureau. Door veel opdrachten van minder belang, maar die toch af moeten, kom in niet vlug genoeg aan m'n grotere opdrachten toe, welke tegelijkertijd de aardigste zijn. Maar alles moet z'n tijd hebben en zo is het hier ook mee. Van Meneer Danhof, die U indertijd in Broek eens ontmoette (oud-chef van me in Noordholland), kreeg ik onlangs een brief naar aanleiding van een Nieuwjaarswens en daarin schreef hij dat z'n zoon in Engeland met gezin was over geweest, voor het eerst na de oorlog. In Maart gaat Men. D. met z'n vrouw per vliegmachine naar Engeland toe voor een maand. Z'n andere zoon zit al 10 jaar in Indië, heeft kortgeleden mooie promotie gemaakt. Hij is bosbouwkundig ingenieur en is bij de houtvesting in Indië, heeft nu een belangrijke functie in

9

1260


1260


het hoofdgebouw te Batavia. De zoon in Engeland (civiel ingenieur) is directeur van een belangrijke betonfabriek in Zwijndrecht en neemt tevens de zaken in Engeland waar. Ik ga nu eindigen want doordat ik vandaag de hele dag door [4] landerijen gesjouwd heb met een college, in verband met de beoordeling van een ingezonden ruilverkavelingsplan, ben ik nogal vermoeid en wil zodoende niet te laat naar bed. We hopen dat U overmorgen een prettige dag zult hebben en dat er meerdere familieleden zullen zijn. Mocht dat het geval zijn, dan wilt U onze groeten wel doen, want we komen niet dikwijls tot schrijven. Ik kreeg onlangs juist weer contact met Leo van Mierop, sedert enkele jaren waren we elkaar uit het oog verloren en nu blijkt hij in Hengelo bij Heemaf te zitten We willen eens proberen elkaar op te zoeken. De afstand is niet onoverkomelijk al is het nog rijkelijk ver. Vader veel hartelijke groeten van ons allen en nogmaals het allerbeste voor Uw "nieuwe" jaar. Tinie, Gerard, Ot, Lydia en Hanneke [briefkaart met staand schrift geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw Van den Muyzenberg Vaart 150 Assen Baarn,23 Juli 1947 Beste Tinie en Gerard, Het leven is een wonder waar wij eerbied voor moeten hebben en geenszins roekeloos noch minachtend mogen ervaren - Ik ben in dat opzicht wel weer schuldig aangezien menigmaal mijn verlangen naar den dood dat naar het leven overheerschte Ik wensch je veel geluk op den verjaardag van Tinie [Lydia] en hoop dat je met je lieve kinderen in eenvoud, wijsheid en reinheid van hart blijmoedig het leven zult genieten en waarderen. Hoe staat het met je Westindische plannen? Je hoort over Curaçao nog al verschillend oordeelen en thans met de sub tropische warmte in Holland krijg je eenigszins een voorstelling van het leven daar met equatoriale hitte. Aangezien de warme dagen op mij zeer weldadig werken is mijne gezondheid zoodanig hersteld dat ik heen en terug naar Soestdijk wandel en aan het eind van de Lange Brinkweg besproken hen 1 Sept a.s. een Kamer te huren aan de zonkant met verzorging van [?], mijn goed enz. voor den prijs van f 90- p m. weliswaar duur maar beter dan met volle kost die ik toch niet kan verdragen voor f 150- p.m. Zoolang ik nog ziekebonnen ontvang zal ik mijn kost zelf verzorgen en hoop dat voor f 125- in plaats van 150 te zullen kunnen doen - Nu heb ik dat voorwaardelijk afgesproken mits mijn kinderen daarmede instemmen Ik verwacht dan door Dick het algemeen besluit te vernemen. Echter is daar een schuurtje dat grondig herstel eischt maar door gebrek aan materiaal zonder vloer is zoo dat ik mijn kolenvoorraad niet kan plaatsen Afz. Van den Muyzenberg p.a. Parkstraat 11 Baarn [met potlood geschreven brief] Baarn 15 Augustus 1947 Beste Gerard, Wees met Tinie en je lieve kinderen hartelijk geluk toegewenscht op je verjaardag, waarvan ik je allen nog zeer, zeer vele jaren toebid, in de hoop dat je allen zult leeren leven in verbondenheid met God, Jezus Christus en de Heilige Geest, de eenige bron waaruit Gods genade verkregen kan worden Alle hoogmoed van den mensch en alle verwachting welke de mensch daarvan koestert is ijdel en zal ook altijd op verval van macht uitloopen, zooals Duitsland, Italie reeds hebben bewezen en in Rusland ongetwijfeld in wording is --In het belang van jezelf, van je vrouw en je kinderen roep ik je toe: Bid God om bekeering! ------Hoe is het kampeeren in De Steeg je allen bevallen - Hier kwam Eppo niet zoo erg voldaan thuis en zijn vader was heelemaal niet tevreden [2] Nu maar weer je werkzaamheden ter hand genomen en getracht de Provincie Drenthe goede resultaten van je in de toekomst achter te laten en met je Directeur daarin te harmoniseeren -Ik ben nog druk bezig met mijn probleem: een bevredigend onderdak op mijn 78 jaar te zoeken. Kon in het mooie noorsche huis bij v. Asselt een kamer huren maar door weinig vlugge informatie naar mijn verleden, moest ik daar afzeggen om niet een andere kans zonder informatie mis te loopen - Tenslotte had de hr. Donker zelfs door gemeente diensten en partikulier goede informatie verkregen, maar ik had mij elders reeds tot zekere grens gebonden -

10

1260


1260


Half septr. zal ik denkelijk verhuizen naar Soest, dicht bij halte Nieuwerhoek -Veel beste groeten voor je allen. Vader. [met potlood geschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Vaart 150 Assen Baarn 17 Aug. 1947 Beste Gerard en Tinie, Eindelijk heb ik gisteren in Soest een kamer gehuurd voor 40 met zekere verzorging en accomode. Mevrouw bleek zeer welwillend, stelde zelf voor nu en dan haar middageten te proeven om geleidelijk meer vitamine B + C van groenten, aardap. erwten boonen enz. binnen te krijgen en na overwinning van de afkeer een prijs overeen te komen voor de voeding - 15 Septr kan ik daar komen. Met een verhuizer heb ik ook gesproken prijs voor afbreken, opstellen van bank, leenen van kisten en transport 20. Het bevestigen wacht ik nog af Echter is hij geen vervoerman en zal met opzetten niet zoo voldoen, bovendien verlangt de beperkte ruimte wellicht een kleine inkorting van de bank. Denk je wellicht 15 sept deze kant uit te komen of zal ik een timmerman daarvoor opzoeken? Ik heb D. E. Lydia geschr. Veel hartelijke groeten Afz. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Parkstraat 11 Baarn. Vader. hier is met Eppo's goed 1 bruin kousje meegekomen? [met potlood en staand schrift geschreven brief] [bijgeschreven beantw. 7/9Dec.'47] Soestdijk, Koninginnelaan 13 Donderdag, 19 November 1947 Beste Gerard en Tinie, Met de verhuizing ben ik verschillende dingen zoekgeraakt, die hier of daar wellicht verborgen liggen, maar mijn zoeken bleef in de vele gevallen zonder gunstig gevolg, zoo is dat met ook met mijn lijstjes van verjaardagen en adressen -Nu meen ik dat Tinie vandaag jarig is en wil gaarne mijn best doen nog te schrijven wat mij als zoovele anderen dingen steeds moeilijker wordt Weest dan, beste Tinie, Gerard en lieve kleinkinderen hartelijk gefeliciteerd en heel veel geluk toegewenscht - groote liefde voor elkander door wederkeerige verdraagzaamheid, hulp, voorzichtigheid en nederigheid, gezondheid en lust tot werkzaamheid tot algemeene voorspoed in je gezin en daarbuiten -Gaarne hoop ik weer eens gezellige uitvoerige berichten van je te ontvangen, hoe ieder afzonderlijk en allen samen het maakt. Heb je weer voldoende turf en andere brandstof en kan je de koude nog al verdragen; ik hoop van wel want koude lijden is zeer onaangenaam en een van de dingen waarin wij ook anderen dienen [2] te helpen als wij kunnen - zoo ook staat het met de voeding en kleeding en het is groote schande dat in de wereld veel geld verknoeid wordt voor allerlei nuttelooze en leelijke luxe terwijl andere aan de allernoodigste dingen gebrek lijden Ik heb het geluk van een goede verwarmde kamer en vriendelijke hulp - met het eten wil het niet meer beter worden, maar ik ben dankbaar tot God dat hij mij Zijne Genade in zoovele omstandigheden doet ervaren - ook dat het leven in Nederland nog zoo gunstig afsteekt vergeleken met zoo vele andere landen in de geheele wereled - waar haat, heerschzucht, nijd, bloedvergieten de boventoon voeren -Johan en lieve Olga brachten mij kortgeleden bezoek; gelukkig dat het met hem, Lena en hun kindertjes voorspoedig gaat Het iis een treurig verschijnsel dat de duistere machten fel naar de macht grijpen welke de geestelijke vrijheid bedoelt te vernietigen, maar God, Jezus Christus en de Heilige Geest zullen overwinnen - De Kortzichtigheid der menschen is groot maar voor God zijn duizend jaren gelijk als 1 dag voor de mensch zoo staat dat in den Bijbel die ondanks tegenstrijd thans in meer dan 300 jaren is vertaald en verspreid. Veel hartelijke groeten en Gods zegen toegebeden voor je allen - Vader - Grootvader Assen, 7 December 1947 Beste Vader, Dit nieuwe van St. Nic. gekregen [bloemke?] in een mooie omslag, zal 'k beginnen met een brief aan U, want dat is al lang nodig. U schreef al in de brief met Tinie haar verjaardag dat U graag weer eens wat uitvoerige berichten zou zien. Het was erg prettig wat van U te horen. Hier gaat alles gelukkig goed. Onze vacantie deze zomer is erg prettig en goed geweest. Het heeft Tinie blijbaar erg goed gedaan er eens

11

1260


1260


helemaal tussen uit te zijn geweest, want ze is na die tijd veel beter, heeft het gevoel eindelijk over de gevolgen van de operatie van vorig jaar heen te zijn. Na het leuke kamp in Rhederoord zijn Tinie en ik samen de Veluwe overgetrokken, kamperend, waarbij we veel genoten hebben van de prachtige natuur op de Veluwe. Ook bezochten we het openluchtmuseum bij Arnhem, waar veel oude interessante dingen van ons land verzameld zijn. We hebben er uren lang rondgedwaald. Het was zo'n prettig idee nergens aan gebonden te zijn en te weten dat de kinderen goed verzorgd waren. Ot en Hanneke heeft U toen nog even gezien, zij gingen naar Tinie haar broer in Warmond in Lydia is met Erwin en z'n jongens mee naar Wageningen gegaan. Na een paar heerlijke dagen trokken we met een voldaan gevoel over het vele natuurgenot naar Amsterdam. In Amersfoort ondergingen we een volledige metamorfose van kampkleding in "net", stuurden alles wat we niet meer nodig hadden naar Assen terug en gingen toen per trein naar Amsterdam om met vrienden van ons Henk en Freé Zuidweg [2] enkele dagen, "uit pierewaaien" te gaan, om weer eens te genieten van de goede dingen die een stad als A'dam biedt. Henk Z. is ook techn. ambt. maar bij Rijkswaterstaat. Met Pinksteren hebben ze met hun kinderen bij ons gelogeerd, nadat we elkaar in ± 4 jaar niet hadden gezien. Dat was toen al erg leuk en het gevolg was de afspraak voor dit uitgaan van "de oudelui". De dagen in A'dam waren wel druk, maar we zijn allen met een heel bevredigd gevoel weer vertrokken na 3½ dag. We zagen er mooie goeie films, een goed toneelstuk waarin het probleem van de negers in Amerika werd behandeld en dit op een zeer zuivere manier werd gedaan, waarbij je inderdaad voor jezelf voor de vraag kwam te staan of je, ook al zegt je verstand dat er geen rasonderscheid mag worden gemaakt, toch iets daarvan in de vorm van een zekere afkeer niet in je hebt. Het was niet een "happy end" maar zo goed als dit probleem niet ineens is op te lossen, werd het ook in dit stuk niet "opgelost" maar ging een ieder naar huis met de vraag voor zichzelf "hoe is mijn gevoelen en houding hier tegenover" en dit is een goed ding. Zo moest er veel meer worden toneelgespeeld. Ook bezochten we de tentoonstelling Weener Kunst, waar we niet àlles konden waarderen, maar waar wel heel veel moois was te zien en waarbij je merkte hoe weinig je eigenlijk weet op dat gebied en hoe ontzaggelijk veel er toch is; vooral ook de zandtapijten dwongen respect af, zowel als kunstuiting, maar haast nog meer als techniek van handwerk. De schoongemaakte "Nachtwacht", nu "Feeststoet, zagen we ook en genoten ook daarvan. Voor m'n verjaardag, die we in A'dam vierden, gedeeltelijk bij Teho, kreeg 'k boekjes over de Nachtwacht en de Weense kunstschatten. Ook bezochten we een opéra voorstelling, maar dat kon ons niet erg bekoren.Daarentegen hebben we weer een leuke tentoonstelling gezien over het kind en zijn spel. [3] Na deze enkele dagen gingen we eerst Ot en Hanneke in Warmond halen en reisden dezelfde dag door naar Wageningen. Lydia heeft het daar erg naar haar zin gehad, ze waren allemaal dan ook alleraardigst geweest. Een leuk kindje is de kleine Olga daar.Tenslotte zijn we weer naar het hoge Noorden getrokken. Het is na zo'n tijd van huis altijd weer een genot om in eigen huis terug te komen. Lydia is met September ook naar school gegaan, ze vindt het erg prettig en blijkt tot nutoe goed te kunnen leren, dat is fijn voor haar. Ze speelt veel met een paar meisjes hier, waarmee ze blijkbaar flink plezier kan maken. Vandaag was ze juist niet erg lekker, verkouden en wat koortsig, zodat ze in de kamer op een makkelijke stoel mocht zitten. Ze is toen begonnen aan een "brief" voor Opa. Ze heeft het dikwijls over U dat is leuk, want ze heeft U tenslotte niet zo vaak gezien. Lydia had met Tinie haar verjaardag een kort gedichtje opgezegd en nu zag 'k dat ze dat zo goed en zo kwaad het ging aan het opschrijven was maar na een poosje was ze toch te moe, zodat de "brief" nog bleef liggen. Ot is nu in de 3de klas en is onlangs bij de jonge padvinders gekomen. Wat gaat alles toch vlug. Hij heeft pianoles, wat wel goed gaat. We wilden daar maar wat jong mee beginnen, omdat het later vooral op de middelbare school een hele toer is, om zoiets te beginnen en zelfs voor [vol] te houden. Wanneer er eenmaal een basis is gelegd, kost het minder moeite vol te houden en ik merk met Tinie hoe prettig het is als men muziek kan. In een gezin is het een erg goed iets. Tinie speelt tegenwoordig ook veel piano, geeft zelfs les, waar ze weer een franse les voor terug krijgt. Hanneke is op het kleuterschooltje waar Lydia geweest is, en dat lijkt haar goed te bevallen. Ze heeft het over haar "vriendjes" van het schooltje en komt met leuke liedjes thuis. Ze zingt aardig voor zo'n peuter van 3 jaar. [4] Op het oogenblik logeert Tante Jeltje hier, ze heeft Sinterklaas met ons gevierd, wat weer een heel feest was. Ot heeft met een buurjongen voor Sinterklaas en Zwarte Piet gespeeld. Ze waren al tijden ervoor bezig met inkopen te doen, pakjes te maken enz. De fam. Kwint (onze buren) hadden St. Nic en Zwarte Piet pak in orde gemaakt en het was een kostelijk gezicht. Ot was zo zwart als een Zwarte Piet maar kan zijn, maar ondanks alles hadden Lydia en Hanneke het wel direct in de gaten. Hanneke die eigenlijk erg benauwd voor een Piet

12

1260


1260


is, vond het blijkbaar erg gezellig zo'n klein Zwarte Pietje, waarvan ze het idee had dat het bovendien haar broertje was en ook de buurjongen Gerrit herkenden ze wel. De echte Sinterklaas had te weinig tijd om te komen. Maar toen ze weg waren en Ot als Piet z'n cadeautjes had uitgedeeld, waarbij hij zich als een goeie Piet ontpopte, met veel grapjes en maldoenerij, kwamen de eigenlijke cadeautjes nog. Dat waren er nogal was[t]. Het is zo'n geschikte gelegenheid om dingen die de kinderen en ook de volwassenen tòch nodig hebben tekopen en te geven. Zo kreeg Ot b.v. een binnen en buitenband voor z'n fiets. Zelf kreeg 'k o.a. een keurige das en een overhemd. Het was een groot feest met veel gelach, door grappen bij het uitpakken. Binnenkort zullen de kinderen onderling met anderen een feestje organiseren, waar ze allemaal wat moeten presteren door het opzeggen van gedichtjes of het opvoeren van kleine toneelstukjes. Zoeiets is wel goed om ze wat vrij in hun uiting te maken, daar hebben ze later plezier van. En zo gaat het hier de laatste tijd vrij rustig voort. Tinie heeft een goeie werkster en kan daardoor het werk beter aan, zodat het er wel heel wat beter voor staat dan vorig jaar om deze tijd toen Tinie juist uit het ziekenhuis was teruggekomen en we zonder hulp zaten. [5] Met m'n werk gaat het z'n gangetje. Ofschoon ik er wel m'n best voor doe, kan ik toch niet de ware lust er in vinden. Er is veel werk, te veel; zodat je constant op volle toeren draait. Dat is op zichzelf niet zo erg, als het soort werk je dan maar goed lag. Ook zou 'k dat laatste nog graag slikken als je werkverhoudingen prettig waren, maar regelmatig zijn er dingen die je alle plezier in het werk kunnen vergallen. Van Curaçao hoorde ik niets zodat daar wel niets van zal komen. Wanneer 'k nu wist dat 'k over enkele jaren hier nog weg kon komen, zou 'k hier nog rustig een poosje willen blijven, want het is wel een nuttige ervaring die je hier opdoet. Je komt er op den duur ergens anders niet meer in en 'k kan er tegenop zien nog 30 jaar hier te zijn, want echt thuis voel 'k me niet in het Noorden. Het zal natuurlijk wel voor een deel aan mijzelf liggen, want Tinie heeft dat niet zo erg. Ik raak het contact met de practijk van m'n vak kwijt met het gevolg dat je helemaal papier wordt en daarmee op den duur een "echte" ambtenaar en daar heb 'k niet zo'n zin in. Bovendien loop je dan de kans dat wanneer je op een gegeven moment weer met de practijk van de uitvoering te maken krijgt dat je dan de zaak ontgroeid bent en bokken schiet. Het is echter lastig om iets anders te vinden wat geschikt is, omdat m'n rang al vrij hoog is. Ondertussen richt 'k me nu maar wat meer op dingen buiten m'n vak in eigen tijd, dat is ook nuttig om je blik te verruimen. Een paar maanden geleden werd ik gevraagd in een klein groepje waar om de 3 weken over allerleid wordt gesproken. Eén houdt er dan een korte inleiding b.v. over "bezinning" en dan bespreken we gezamenlijk verder dat punt. Het is prettig omdat je daarmee voor jezelf weer wat concreter [6] moet stellen wat je over zo'n onderwerp denkt. Verder ga 'k binnenkort een cursus volgen over bijen houden, misschien dat 'k daar dan eens mee begin. Ook ben 'k de laatste tijd 's avonds thuis veel met practisch werk bezig geweest. Fietsen in orde brengen en e.e.a. timmeren en vooral ook schoenen maken. Dat bespaart veel geld en het is goed om wat lichamelijk werk te hebben.Maar 'k zal eens over mezelf ophouden, want opwekkend ben 'k niet, maar U wilt altijd graag weten hoe het met m'n werk staat en daarom heb 'k wat uitvoerig geschreven. Het is prettig dat U een goede kamer en goede hulp heeft, maar jammer dat het eten toch steeds weer moeilijkheden oplevert. De zomer is voor U toch wel het beste. Hoe zit U tegenwoordig met de eieren, krijgt U die nog, anders moet U even schrijven dan zal 'k zien een partijtje te sturen. Het is inderdaad zoals U in Uw brief met Tinie's verjaardag schreef, de toestanden in ons landje zijn ondanks alle bezwaren die je kunt hebben toch nog erg goed, vergeleken met veel andere landen. We zijn in September al naar de voorkamer verhuisd om pas zo laat mogelijk met stoken te beginnen. Door de zon is de voorkamer altijd lang zonder stoken te bewonen. We hebben nog wat turf kunnen kopen en daarmee zolang gestookt totdat we flink door moesten gaan stoken. Ik zal even een lijstje maken voor U van de verjaardagen, voorzover 'k die weet, dan heeft U dat tenminste weer. Verder ze 'k er nu een punt achter, Tinie wil U ook nog even schrijven. Vandaag ben 'k met Ot bezig geweest aan z'n postzegels, hij is er nog wel wat klein voor, maar hij krijgt er toch enig idee door van verschillende landen en het heeft z'n belangstelling wel. Nu Vader vooral het allerbeste met U en heel hartelijk gegroet van ons allen hier Gerard.

13

1260


1260


Assen. 9 Dec. 1947 Beste Vader, Nog even een woordje bij Gerard's brief, om u hartelijk te bedanken voor uw verjaarswens! Zo uitgebreid als hij het heeft gemaakt zal ik het wel niet kunnen, want het is laat op de avond en er wordt steeds gepraat. Wat prettig, dat het u in uw nieuwe tehuis zo goed bevalt. Heerlijk, dat u het warm kunt stoken! Toch is 't niet te hopen, dat we hier de kou, die nu al in Rusland heerst, ook weer door moeten! Enfin, we zijn al bijna weer half in December, dat is alweer een eindje op weg! Gerard heeft u alles, geloof ik, verteld over ons. Over de heerlijke vacantie, waar we nu nog op teren, over de kinderen. Gelukkig maken wij het allemaal goed. Beurt om beurt zijn de kinderen verkouden, maar dat is niet zo slim. Lydia wordt lang, dat merk ik aan een jasje, dat ik voor haar aan 't maken ben. Ot is een echte padvinder en Hanneke is zo'n gezelligerdje. Een buitengewoon makkelijk kind. Behalve, als ze zich niet thuis voelt. Dan is ze verlegen. Maar gelukkig al vèèl minder dan verleden jaar. We hebben een héel leuke Sinterklaas gehad. En de kinderen zien nu al weer uit naar een feest, dat we zo maar eens gaan geven, met alle vriendjes en vriendinnetjes. ;Waar ze zelf stukjes op zullen voeren en waar Ot en een vrindje zullen tracteren. Zij hebben n.l. een paddestoelententoonstelling gehouden, waar de entrée 1 c. was. Zij hadden toen een cent of 65. [2] bij elkaar. De ouders hadden wat royaal betaald. Lydiatje stuurt u ook een brief. Ze schrijft dan alles, wat zij schrijven kan, achter elkaar op. Het gedichtje had ze op m'n verjaardag opgezegd. Ot zei ook een versje op. H. en L. hadden iets voor me geplakt en Ot had een fijne grote schoenpoetsdoos getimmerd, met wat hulp van pappa natuurlijk. Gerard knutselt ook weer van alles en nog wat tegenwoordig. Dat is echt fijn. Laatst een handig fietsenrek gemaakt in de garage. Voor Klaske een fiets, die èèn en al oud roest was, opgekalefaterd enz. enz. Vader, we gaan nu maar naar bed, Gerard staat te wachten en 't is hoog tijd. Vèèl hartelijke groeten en vooral het beste met u! 'k Hoop van harte, dat we een zacht wintertje mogen houden, dat is voor u ook veel gemakkelijker! Ook van Tante Jeltje, die bij ons logeert de hartelijke groeten! Uw Tinie. [blauw envelopje met briefje met gedichtje, enz.van Lydia'tje overgebracht van 17 November 1942 waarhet niet in de chronologische volgorde past aangezien Lydia in 1942 nog niet kon schrijven] [blauw envelopje met kabouterje in kar geadresseerd aan] den heer l.w. van den muyzemberg koninginnelaan 13 soestdijk Lydia van den muyzemberg [briefje met opgeplakt kaboutertje op walnoot karretje met drie elfjes getrokken door een lieveheersbeestje] lieve opa 't is feest, 't is feest hoezee, wie doet er mee? o jongens wat een pret! we zijn zo blij. en moesje zei: vanavond laat naar bed! moeder gaat naar fik, zus mag mee en pop ook kom voor je hok fik hier is wat soep maar fik wil geen soep doet je pootje dan zoo zeer eet maar wat soep wat is er toch. [zelfgemaakte donkerblauwe kaart, van kindje in rood pakje, eekhoorntje en lijster op boomtak; met potlood achterop geschreven] Van Lydia ontvangen - zij is jarig 24. Juli 1941 geb. Hanneke 15 Juli 1944 [Overlijdensbericht Leendert Willem van den Muyzenberg weduwnaar van Olga Lilly Mary Kiessler in de ouderdom van 78 jaar, Soestdijk 30 December 1947.]

14

1260

LW en OLM aan en van GAM en TdB-G 1925-1947

1260

in zwarte ordner GAM 0260 “Van L.W. en O.L.M. aan GAM na 11/5 „38” ook 1260, in blauwe ordner 1000 br=brief(ven), brk=briefkaart(en)

1927 16.08 1931 08.02 09.06 12.07 13.08

1934 26.06

13.08

15.08

01/02.09 19.12

1935 29.04

13.06

13.06 10.07 03.08 13.08

LW aan en van GAM en TdB-G Rotterdam, verjaarsbrief LW aan GAM tijdens kampeervakantie met briefje LH Rotterdam, dank voor verjaarsbrief LW aan GAM, over kunst, vrijstelling van militaire dienst op basis van broederdienst Rotterdam, LW aan GAM, dank voor brief, commentaar op voorbereiding op mondeling examen Rotterdam, LW aan GAM, gelukwensen met slagen voor examen, uitnodiging naar R‟dam te komen Rotterdam, LW aan GAM, gelukwensen met 20ste verjaardag en overgang van Lyceum naar “Haarlem”, “de tegenspoed even fier dragen als de voorspoed”, leven te beschouwen als leerschool”, “hoofdbeginsel van het leven is - de liefde – welke wij in onszelf en anderen moeten streven te bevorderen” Rotterdam, LW aan GAM, bezoek aan familie de Graaf “in een 65 jarige oud materialistische grove stoffelijke plunje.” Voor TdB-G gelukwens met haar “brevet voor het geleerdmaken van menschen.” Advies te gaan praten met architect L. Sickler Jr. in Heemstede. Lydia en Bart hebben veel regen in Schotland. Rotterdam, LW aan GAM, gelukwensen met verjaardag. “Na tegenwoordige zucht om zich af te om zich aftesluiten, volgt een nieuwe periode waarin alle landen weder zich meer zullen openstellen omdat het in de bedoeling van een hooger wereldorde ligt, dat de geheele aarde voor ieder welwillend mensch open moet komen; dan krijg je weer meerder internationaal samenleven waarmede een nieuw tijdperk van bloei zal komen, een bloei, welke niet zoo zeer beperkt zal zijn tot de voornaamste Europeesche Staten en van N. America, doch van ruimer omvang over de geheele aarde zal blijken”. Aerdenhout, LW van GAM. Leuk dat u naar Lydia en Bart gaat, met autobus, over de Afsluitdijk, ga weer naar de M.T.S. met andere jongen. Tinie kan niet naar Sanatorium in Scheveningen vanwege verzorging van haar moeder. Rotterdam, LW en DB aan Heer de Boer, Tinie, deelname in Uw vrouws en moeders overlijden. Rotterdam, LW aan GAM, gelukwens met goede rapportcijfers en Tinie‟s aanstelling als leerlingverpleegster in het W.G. Adres van architect L. Sickler Jr met groeten van familie de Graaff. Netwerkadviezen. [2pp] Rotterdam, LW aan GAM, verheugd over je rapport. Kans dat je op gebied van Waterbouwkunde ook gediplomeerd zal worden. Werkadviezen. Oom de Boer in Hellevoetsluis begraven. Veel familie en kennissen aanwezig o.a. neef Dick van de Made, directeur van suikerfabriek in Puttershoek. Netwerkadvies. Kom zondag naar Haarlem. Rotterdam, LW aan GAM, “Ik heb van mijne ontmoeting met den heer de Boer een aangenamen, “ernstigen indruk”. Netwerkadvies voor eventueel vertrek naar Zweden, “maar het ontbreekt jou aan praktische kennis”. Rotterdam, LW aan GAM, aanhangsel bij brief van hedenmorgen. Stichtelijke brief. Rotterdam, LW aan GAM, zondag officiële verloving Dick en Tine in Soest in familiekring Hellevoetsluis, LW aan GAM, opgewekte felicitaties met werkkring Rotterdam, LW aan GAM, gelukwensen met verjaardag. Graag je nieuwe adres

br

br br br

br

br

br

br br

br

br

br br brk br

1

1260


1260


1935

ontvangen. Naar Dick gewandeld over Terbregge en in de Rotte gezwommen, gisteren in de Maas. Met mijn werk staat het helaas miserabel. Ontslag aangezegd. [2pp]

17.08

19.08 03.09

18.12 19.12

1936 09.01

25.03

25.03 01.05 13.08

1937 25.01 1938 24.05 13.08 21.10

Rotterdam, LW aan GAM, kaart van je collega C. Klompe. Brief naar Hoogovenbedrijf gestuurd. In Rusland was 48 km van de mijn een groot hoogovenbedrijf bij het station Kramatorskaja. “… roode gloed aan den hemel boven de hoogovens…” Beverwijk, LW van GAM, dank voor brieven. “Het gevaarlijke van [ijzergieten] is indrukwekkend” Rotterdam, LW aan GAM, dank voor rondzendbrief over je werk. Beschouwingen. Met October loopt mijn werk … teneinde. 1 Nov. zal ik vermoedelijk in Wageningen wonen bij de fam. Roekel, de bakker waar Erwin heeft gewoond. “…allen voor Moeders verjaardag … in Soest komen, want er zijn groote veranderingen op til”. ‟s-Gravenhage, Celciusstraat 130c, LW aan GAM, naar Voorburg gekomen om afscheid te nemen van tante Rita. Reis door naar Maarn. Beschouwing over de dood. Maarn, LW aan GAM, prachtige wandelingen, in “het landschap getooid door een maagdelijke sneeuwlaag”. Van Erwin vernomen dat je H.O. verlaat. Theo deelnemer van Ifor Swerjof in Kon. Schouwburg in den Haag. Gelukkig Kerstfeest en Nieuwjaar. Wageningen, Grindweg 152, LW aan GAM, Nieuwjaarswensen. Werk aan de Kaspische zee in Perzië Tante Rita overleden. In Den Haag bij tante Adriana, in Maarn bij tante Nelie. Wageningen, LW aan GAM, dank voor uitvoerige mededelingen over werk en toekomstplannen. Johan heeft mooi succes behaald. Ben zelf zonder succes aan het solliciteren. Zal nieuwe kamer zoeken, deze te koud en vochtig (schimmel). Knip N.R.C. artikelen uit voor kinderen. Wageningen, LW aan TdB-G, lente. Beschouwing over gezondheid en onmacht van wetenschappers “kiemen van angine” buiten ziekenhuizen te houden. Paasdagen. Wageningen, LW aan GAM, reflectie over periode van werkloosheid in 1920-21 en daarna. Geluk nieuwe aanstelling. Wageningen, LW aan GAM, gelukwens met verjaardag, hoe bevalt je werk bij W.S. [Waterstaat] Tante Nelie in Diaconessenziekenhuis in Utrecht. Ik lees blinde kleindochter van Mr. Jacob van Lennep 2x per week voor in Doorn. Leer haar Russische gedichten. ...goede mensen die gedachten van de Oxfordgroep praktisch naleven. Wageningen, LW aan GAM, dank voor verjaardagsbrief. Stichtelijke beschouwing. Verkoop tante Nelie‟s inboedel. Wageningen, LW aan GAM, bedanken aan nicht H. van den Made voor pakje. Wageningen, LW aan GAM, gelukwensen met je verjaardag. Stichtelijke beschouwing Wageningen, LW aan GAM, dank voor berichten en foto‟s. Beschrijft het jeugdige huwelijk van GAM en TdB-G en dagelijkse wandeling met Laurens. “typehollandsche plakker” Theo en Jooke jaarkontrakt bij Staatsschouwburg in Munchen. Bij E. en N. alles goed, Guido lief kereltje. Van Lydia gunstige

br

br br

br

br

br

br br br

br

br brk br

2

1260


1260


1938 29.11 13.12 1939 27.01

27.04

14.08 19.11

13.12

1940 27.03

14.04 05.05

12.05

16.05

21.05

12.08

tijding over H. en L.W. Bloemen naar nicht H. van der Made in Amsterdam voor verjaardag. Was bij huwelijk in Aerdenhout Wageningen, LW aan GAM, veel dank voor schitterende album … van ons [veertigjarig] huwelijksgeluk Wageningen, LW aan GAM, geef Russische les en kom zaterdagavond naar Broek. E‟s verjaardag Wageningen, LW aan GAM, beschrijving [70ste]verjaardag …”drie statige heeren…” E. D. en J., 22 brieven, goede dingen … “de eersteling van je gezin”. Bart stuurt “Tijd en Taak” Wageningen, LW aan GAM, “verschijning van Otto Diederik”, moeder en ik met hr. en mevr R.in nieuwe Morris naar Beers voor doop van Leendert Willem, lieve Herbart babbelt. Leendert geslaagd voor eerste examen, Theo in ziekenhuis met gescheurde beenspier. Erwin zou graag wat vlotter met zijn studie opschieten. Wageningen, LW aan GAM, gelukwensen met verjaardag, in Beers geweest, Tinie‟s broer K. ontmoet, familieberichten. Wageningen, LW aan GAM, gelukwensen met verjaardag, foto O.D.-G tussen andere kleinzonen Theo en Jooke goede resultaten, hopen op betere tijd voor Johan met Lena en Olga. Wageningen, LW aan GAM, mazelen L. en G. dus niet naar Wageningen voor Kerst. Einde van dit jaar van veel onrust, gevaar en leed in de wereld … Moge het Nieuwe jaar …Vrede brengen… Wageningen, LW aan GAM, koude winter, sneeuwstormen, “met 71 jaren wordt je bloed minder fijn dat jullie allen hebben geschaatst, advies over verdere loopbaan. Berti van 2 jaar. Wageningen, LW aan GAM, nog “hartelijke gelukwensen voor je éénjarigen jubilaris”, rampspoedige tijd, stichtelijke overdenkingen. Wageningen, LW aan GAM, allen van de familie in het vaderland behouden gebleven. Bij E en N gaat nu de huishouding … weer naar het normale. …van Theo en Jooke nog geen bericht, vermoedelijk zijn ze geïnterneerd. Dienstplichtvrijstelling. Wachten met op reis gaan. Ameide, LW aan GAM, bevolking van W. op ±14 schepen de Rijn-Lek afgevoerd. ±10.000 mensen. Weet niet of E. met gezin ook op 1 van de 14 schuiten zit, ik kon slechts 4 à 5 controleren dat ze er niet waren. Schrijf per Poste restante Ameiden. Ameide, LW aan GAM, hoop spoedig briefkaart van je te ontvangen met bericht over allen. Erwin sedert Vrijdag 12 uur niet gezien … vermoedelijk met gezin in Streefkerk a/d Lek geëvacueerd. Ik ben ingekwartierd bij een eenvoudige boerenfamilie met drie kinderen… Wageningen, LW aan GAM, allen vrijdagav. behouden hier, na een week dolen, teruggekeerd. Guido koorts, Nel te bed, overigens alles wel. In W. veel verliezen. Wacht met komen tot leven en spoorverkeer weer geregeld is. Wageningen, LW aan GAM, verjaardagsbrief, begint met gedicht van Russische dichter Nadzon met wereldbeeld van heden. Theo en Jooke opgetreden in Elberfeld en nu naar Munchen tot half augustus.

br br br

br

br br

br

br

br br

br

brk

brk

brk

br 3

1260


1260


1940 20.09

30.09 06.10

10.10 30.10

19.11 31.12

1941 21.01

04.03

27.03 09.04

05.05

18.06

13.08 11.09

Beers, LW en LH aan GAM, via Amsterdam, Zuiderzee en Stavoren gereisd, terugreis over Enkhuizen naar jullie. Toevoeging van Lydia: stuur bieten, knoopjes ruilen voor wat huishoudelijks. Wageningen, LW aan GAM, dank voor je uitnodiging, afwachten hoe de zaken verder verlopen Wageningen, LW aan GAM, tussen 21 en 26 oktober logeren. Van oude klomp zeilscheepje gemaakt en van blokje hout 2 jollen voor Herbart en Leendert. Gereedschap nodig om voor Otto een zeilscheepje te maken. Wageningen, LW aan GAM, reis op 21 dezer via Amsterdam (bezoek aan nichten) en met bootje over. Theo en Jooke in Karlsbad voor 14 dagen. Wageningen, LW aan GAM, hartelijk dank voor ontvangst en gastvrijheid. Theo en Jooke in Frankfurt a.M. en van 1 tot 15 Nov. in Katowitz. Hier hard gevroren, ijs in de sloten. Wageningen, LW aan Tinie, gelukwensen met verjaardag. Aardbeving in Roemenië,rampspoed, beschouwing over mensen en christelijke godsdienst. Wageningen, LW aan GAM, dank voor brief, mooie cyclame in je kamer. E en N nog niet thuis ontraad voorlopig verhuisplannen te maken. Verhuurder heeft huur opgezegd, zoek klein huisje voor ƒ2 à ƒ2,50 p.w. Niet meer kamer bij anderen inhuren. Voor nicht Antje hyacinthen brengen. Voorspoedig Nieuwjaar 1941.

br brk

br br

brk br

br

Broek in Waterland, LW van GAM, verjaarsbrief, morgen 72ste verjaardag in goede gezondheid. Heb tulpen besteld voor nicht v.d. Made. Lastig klein huisje te vinden, alles is bezet. In Wageningen blijven, mooier en gezonder. Otje kent u goed. IJs en sneeuwplezier. Theo en Jooke logeerden een weekend. Tante Jeltje uit Aerdenhout nu hier. Verrassing, verwachten in juli ons tweede kindje. br Wageningen, LW aan GAM, verjaardag bij neef en nicht Schweig in Soesterberg. Ben een tiende kleinzoon rijker … ook de ene kleindochter. Plan om in Hilversum coöperatief te samenwonen kon niet doorgaan. Alles bezet. Guido voor breuk geopereerd. br Beers, LW aan GAM, boekje “Het regent, het zegent“ herstellen. Goede Vrijdag komt Leen hier helpen met inrichting. br Beers, LW aan GAM, gelukwens met Otto‟s verjaardag, verhuizing achter de rug, woning bevalt. Lidmaat Ned. Herv. Kerk waartoe mijn voorouders drie eeuwen behoorden. br Broek in Waterland, LW van TdB-G. Kan niet helpen met boekje, zijn allemaal anders. Timmerij boven, Gerard heeft kleine kamertje omgetoverd in een pracht kamer, heeft aardappels gepoot en zaait van alles. Verlangen naar warmte en zon. Voortgang van Otje. Tot nu toe geen gebrek, extra melk voor a.s. kindje. Vier Friese kleinzonen. br Beers, LW aan GAM, wandelingen hier eentonig vergeleken met Wageningen. Van Johan en Lena bericht van vast dienstverband in Eindhoven. Dick bij Remonstrantse Gemeente in Den Haag belijdenis gedaan. Buren. br Beers, LW aan GAM, godsdienstige overpeinzingen. Verjaardagswensen. Erwin gedoopt. Theo en Jooke in Brussel. Reisplannen langs familie en kinderen. br Soesterberg, LW aan GAM, bij P.M. Schweig, Amersfoortsche straatweg 120a, 16 dezer bij jullie komen tot 19de. brk 4

1260


1260


1941 16.11 1942 20.01

21.01

01.04

08.04 17.11 06.12 1943 07.08

1943 17.08

22.09

28.09

16.11 1944 21.01

06.04 09.06 11.08

Beers, LW aan TdB-G, verjaardagsbrief met stichtelijke overpeinzingen. Theo en Jooke in Dresden en Berlijn, Johan n Eindhoven een goede woning betrokken. Broek in Waterland, LW van GAM, gelukwensen met verjaardag. Beschrijvingen over Ot. Lydiatje vraagt nu meer tijd, erg rustig en lief, binnenpretjes. Roef flink meisje. Met Tinie geschaatst. Oprichting Kleuterschooltje. Zit thuis in de kamer te werken, werk ligt stil. Gesprek met Hoofdingenieur over aflopen van diensttijd bij P.W. Na de oorlog veel gunstiger tijd. Zou graag zelfstandige werkkring hebben.[2pp] Broek in Waterland, LW van TdB-G, gelukwensen en hoop op vrede. Jammer dat u niet bent meegegaan naar Franeker. Alle mensen tobben met het stoken. Worden ervan beschuldigd een “standenschooltje” te willen oprichten. Beers, LW aan GAM, dank voor beide brieven. Paasdagen naar Franeker, Soesterberg, Dick en Tine, jullie. Gelukwensen voor Otto‟s verjaardag. Theo en Jooke in Luxemburg. Soesterberg, LW aan GAM, naar Dina en Keesje, dan nichten in Amsterdam, bootje en tram naar jullie Beers, LW aan GAM, stormweer, dank voor brief en foto‟s van Otto met zijn zusje. Ook Theo en een dergelijk beeld van welvaren. Franeker, LW aan GAM, St. Nicolaas gevierd, in Friesland verjaagden uit Velzen, vreeselijke nood en behoefte Broek in Waterland, LW van GAM, moeten naar Haarlem verhuizen, geen geschikt huis,opvolger in dit huis, in september verhuizen. Laatste verjaardag hier zal druk worden. Neem in Haarlem functie van vertrekkende collega op kantoor over. [2pp] LW van GAM, dank voor heerlijke koek, het hele weekend veel familiebezoek Zien erg tegen verhuizing op, moeten in aangewezen, klein, huis trekken. Fijn dat u tips voor verhuizing gaf. Beers, LW aan GAM, veel geluk in je nieuwe woning. “Eenvoud blijft het kenmerk van het ware” Ik leef een tijd op dieet, melkbonnen in plaats van vlees. Nieuwe functie ernstig uitvoeren. Gezondheid beter, maar maag en ingewanden minder. Erwin nu op Lawickallee 5. Hammond schrijfmachine. Haarlem, LW van GAM, dank voor welkomsgroet, vanwege rheumatische aandoening huisarrest. L. en Br. als redders in de nood geholpen, gezellig huisje. 1 okt. Zal Ot naar een kleuterschooltje gaan. Mevr. en Els Ortt wonen hier in de straat. Beers, LW aan Tinie, verjaardagswensen. Gezondheid gaat bergaf. Naar Erwin en Nel 12 Dec. “Met moeder schijnt het ongeval nogal vrij goed afgeloopen.”

br

br

br

br brk brk br

br

br

br

br brk

Haarlem, LW van GAM (bij Lydia en Bart), gelukwensen met 75ste verjaardag. Ot maakte voor u ingesloten lijstje. Hoop voor u op vrede dit jaar. Verhalen over het gezin. Tinie in verwachting van 3de spruit, tweede helft van juni. foto,br Beers, LW aan GAM, overpeinzingen en gelukwensen met Otto‟s verjaardag. Goede Vrijdag naar Franeker. Zou Klaas een pakje met beste jonge groenten kunnen sturen? br Soest, Willem de Zwijgerlaan 8B, LW aan GAM, gelukwensen met je vaste aanstelling te Assen. Financiële overpeinzingen over gezin. Voorspoedige bevalling. br Beers, LW aan GAM, gelukwensen en Orangekoek, vermeerdering van je gezin en 5

1260


1260


1944 23.08

25.09

05.10

12.10

22.10

07.11

1945 07.04 16.04

12.05 28.05

06.07

30.07 01.08

nieuwe werkkring. br Beers, LW aan GAM, dank voor doos, verrassingen en beschuitbonnen, eet en weeg meer. Lydia nu 40 jaar. Denkt te veel aan anderen en te weinig aan haarzelf. Van Erwin goede berichten. Theo lijdt aan zijn rug. Bij Johan en Lena schijnt het vrij goed te gaan. br Beers, LW aan GAM, verbinding met onze familie buiten Friesland, Groningen, Drenthe is nu verbroken Godsdienstige overpeinzingen en hoop op vrede. In buurt van Lena en Johan is heel wat gevochten. Lydia bezocht mij op de fiets. De 2 Rotterdamse kinderen zijn …bij haar achtergebleven, rond Arnhem veel gevochten. Bij Erwin en Nel en bij tante Maartje … moet het leven wel een hel schijnen br LW van GAM. Voor de 2de keer vond hier een algemene vordering plaats. Doordat „k ziek was en bleef hoefde „k niet te gaan. Het is hier een en al uniform en werkkrachten. Bezorgd over familieleden. Hanneke groeit goed en is een leuk kindje. br Beers, LW aan GAM, van Erwin een brief gehad, uit Leeuwarden zijn enkele duizenden mannen weggevoerd om in Drenthe de grond om te woelen. Elders verschrikkingen. Bij Lydia huis vol mensen. … burgers in deze omgeving ook aan het kuilengraven gezet. Kortgeleden wat anthraciet en briketten en een weinig turf kunnen kopen. Na de oorlog wellicht toch nog verhuizen. Mijn enveloppen raken op. br Beers, LW aan GAM, “Die een kuil graaft voor een ander valt er zelf in”… D. gezond, Erwin in Veenendaal, hoop dat Johan zal herstellen … heidendom-geweld, Jezus Christus, LIEFDE brk Beers, LW aan GAM, gelukwensen voor Tinie‟s verjaardag. Halve duisternis, hevige storm. Inhoud van brief van Erwin over evacuatie uit Wageningen [Hilversum, 17 okt.], enkele uren gas per dag, ‟s avonds geïmproviseerde lampen of donker, brandstof alleen voor eten koken. Verdere familieberichten. Wenst vrede. Te voet naar Franeker en terug. Troost zoeken bij God. br Franeker, LW aan GAM, gelukwens met verjaardag van Otto die nu dus 6 jaren telt. Ik lig nog steeds te bed, zwak … maagpijnen geweken. Hoop op vrede. tijdelijk Franeker, LW aan GAM. Inmiddels zijn gisteren de D. teruggetrokken op Harl[ingen]. Assen? Ben heel erg mager en verzwakt maar schijn er boven uit te komen. Willem groeit 30 gr. per etmaal. Franeker. LW aan GAM. Hoe gaat het? Wij dankbaar weer bevrijd te zijn. Johan weer gezond Franeker. LW aan GAM. Waarom laten je niets van je hooren…? Van Erwin, Dick, Lena, Dina heb ik berichten na de bevrijding ontvangen … langzaam schijn ik tot herrijzenis te komen … Franeker, LW aan GAM, ontving briefkaart met je nieuwe adres … Bart neemt andere positie aan in de buurt van Den Haag. Hij zal redactioneel voor de Kerkelijke pers werken en zijn ambt tevens aanhouden. Gezondheid gaat beter. Het is mij hier te koud, zoek kamertje in Z. Limburg. Br. en L. zijn weer bij elkaar. Ga morgen naar Beers … om mijn boedel van de hand te doen … Franeker. LW aan GAM. Lydia en Bart voor de winter hier weg. Of ik nog van Assen naar Z. Limb. betwijfel ik. Franeker. LW aan GAM. Laat dit ongeval voor je heele toekomst een ernstige waarschuwing blijven …Tegen 15.8 mij en mijn goed komen halen. Met

br

brk brk

brk

br brk

6

1260


1260


1945

02.08

09.08 05.10 24.11 13.01 1946 13.01 [vervolg]

15.02 10.08

18.11

03.12 1947 02.01

20.01

23.07

Lydiatjes‟verjaardag op de heide gepicnict. Mijn gezondheid is in de 5 maanden hier toch wel vooruitgegaan. “Vrijheid wordt bereikt niet door het zoeken der vrijheid, maar door het zoeken der Waarheid. Vrijheid is niet doel maar gevolg” L. Tolstoy. Franeker. LW aan GAM. W.S. en Landbouw ministeries sturen hun ambtenaren op stap in 3e hands vervoermiddelen … Lydia en Bart gaan met hun kinderen 10 aug. hier weg. Ik 11 aug. als je me met boedel ±12 uur ophaalt. Franeker. LW aan GAM. Ik kom met de trein via Leeuwarden en Groningen met drie koffertjes naar Assen, zonder bed. Soest, Prins Bernardlaan 8B. LW aan GAM. Alweer twee weken hier. Theo en Jooke waren een oogenblikje hier. Soest. LW aan Tinie. De laatste tijd was ik er slecht aan toe … Assen, LW van GAM. Gelukwensen voor 78ste verjaardag, bij Dina. Indische oplossing. U heeft in Soest meer aanloop van kinderen. In bed met rheumatiek. Officier ingekwartierd en nichtje van T. Jeltje hier in huis. Klaas met vrouw en dochtertje hier na Kerst. Ot had eerste rapport, Lydia tekent en kijkt boekjes, Hanneke dribbelt door de kamer en maakt graag een grapje. Voor werk in Arnhem geweest om over werkwijze te praten met H.I., de provincie legt de wegen die door gemeenten beheerd worden. In Wageningen geweest en geschaatst met Leendert en Guido. Dick promotie, Erwin druk. Het oude familiealbum is behouden gebleven. Eigenlijk weten we zo weinig over de familie. Ook Erwin zou het leuk vinden als U eens van allerlei zoudt opschrijven. … U bent sterk in het onthouden van datums en jaren … Begint U er in Uw 78ste jaar mee? … vooral Lydia‟tje kan het zo opeens over U hebben, dat is altijd zo leuk. Hilversum. LW aan GAM. …had veel pijn in lenden en beenen en lig steeds te bed – met goede verzorging. Jeuk over hele lichaam. Gerard te vaak ziek, … ernstig Hilversum. LW aan GAM. Gelukwens op je verjaardag. Op zoek geweest naar andere woongelegenheid. Schoenenbon voor jou of Dick. Dick, Tine, Erwin en Ariëtte in Assen. Baarn, p.a. Parkstraat 11, LW aan GAM, waarnaar in met behulp van Dick, Erwin en Leendert ben verhuisd. Gelukwensen. “Het komt mij voor dat ik hier in den Voortempel van den hemel beland ben, …” Baarn. LW aan GAM. Tinie geopereerd. Theo, Jooke met Zielstra waren zondagavond hier. Baarn. LW aan GAM. Tinie hersteld thuis. Nieuwjaarswensen. Erwin kon een mens helpen uit een gracht in A-dam … geheel nat. E. heeft dienstreis van drie weken in Engeland. Theo en Jooke denken over 10 dagen Parijs, vandaar in Luzern … met Brussel als sluitstuk. Johan zag er goed uit en gaf foto‟s van Olga en Dono. Assen. LW van GAM, gefeliciteerd met Uw 78ste verjaardag. Ot … verknocht aan het ijs. In het Drents: “scheuvelen”, vindt Lydia een mooier woord dan schaatsen. Met Lydia gekwartet. Hanneke babbelt honderd uit. De pook is haar stofzuiger … Werkzaamheden, ruilverkavelingsplan. Leo van Mierop in Hengelo. Baarn. LW aan GAM. Deze warmte is goed voor mijn gezondheid, wandel heen en terug naar Soestdijk. Heb per 1 september, met goedkeuring van kinderen, andere kamer besproken.

br

brk brk brk brk

br brk

br

br brk

brk

br

brk 7

1260


1260


1947 15.08

17.08 19.11

07.12

09.12

30.12

Baarn. LW aan GAM. Gelukwensen met verjaardag. Hoe is het kampeeren in De Steeg je allen bevallen. Hier kwam Eppo niet zoo erg voldaan thuis en zijn vader was heelemaal niet tevreden. Half september zal ik denkelijk verhuizen naar Soest, dicht bij halte Nieuwerhoek Baarn. LW aan GAM. Gisteren een kamer gehuurd met zekere verzorging. Wellicht kleine inkorting van de bank nodig. Soestdijk, Koninginnelaan 13. LW aan GAM. Met de verhuizing … mijn lijstjes van verjaardagen en adressen zoek geraakt. Schrijven wordt steeds moeilijker. Gelukwensen. Heb goede warme kamer en vriendelijke hulp … Johan en lieve Olga brachten mij kortgeleden bezoek. Assen. LW van GAM. Onze vacantie deze zomer is erg prettig en goed geweest. Na het leuke kamp in Rhederoord … Ot en Hanneke … naar Warmond, Lydia … naar Wageningen. Een leuk kindje is de kleine Olga daar. Lydia naar school … is begonnen aan een “brief” voor Opa. Ot nu in 3de klas, bij jonge padvinders en op pianoles. Tinie geeft pianoles in ruil voor Franse les. Hanneke is op het kleuterschooltje waar Lydia is geweest, heeft “vriendjes” en “liedjes”. Tante Jeltje logeert hier. Sinterklaas gevierd. Ot was Zwarte Piet en Gerrit Kwint Sinterklaas.Veel werk, niet altijd inspirerend. In september naar de voorkamer verhuisd om later te kunnen stoken. Maak lijstje voor U van verjaardagen. [3pp] LW van TdB-G aan LW. Dank voor uw verjaarswens. Kinderen hebben een paddenstoelententoon-stelling gehouden waar de entrée 1 c. was. Lydia stuurt u ook een brief. Gerard knutselt weer. Kinderenvelop met briefje van LE-G aan lieve opa; kabouterkaart met verjaardagen Lydia en Hanneke. Overlijdensbericht Leendert Willem van den Muyzenberg.

br brk

br

br br

8

1260


1260


0260

OLM aan en van GAM

[verkorte weergave niet in haar fonetische spelling, behalve waar het een citaat

betreft]

1925 12.08 1927 16.08 1928 11.12 1929 07.06 08.07 1930 25.04 11.08 11.08 13.08

13.08 14.08 16.08 .08 1931 13.08 1932 10.09

17.09

24.10 25.10

Soest, OLM aan GAM. Verjaarsbrief voor dertiende geboortedag [in Hellevoetsluis?] Theo heeft been gebroken. Kees is erg lief voor hem. Boeken van Broekmans gehaald. Soest. Verjaarsbrief, 15 jaar. Steeds druk met inmaken van erwten, tuinbonen, boontjes, andijvie. Daarom niet naar Gorssel

br br

Programma NBAS, Afdeling Baarn, Soest. [door GAM bijgeschreven: 11 dec 1928] Soest. Kaart van de rector. 13 of 12 wordt de boerderij met tuin verkocht. Soest. Vader vraagt een kiek van je met je school of klas. Mies van Rees komt einde september bij ons

brk pbk

Soest. Kamp. Gegoten. Lydia en Ruitenbergs. Juus en Daan. Beslommeringen. Lena naar ziekenhuis br Soest. Sleutel. Vader 15, 16 naar Kees. Kees is nog niet ontslagen. Van Gorssel ga ik naar Erwin. br Soest. Grondzeil en tentstokken direct verzenden. Het giet hier de hele dag. N.B.A.S. kamp te Gorssel. Expresse. brk Soest. Wel gefeliciteerd met je verjaardag. Lydia en Bart hier … waren door hun geldbuidel. Van kamperen komt niets. Met 10 kinderen paddenstoelen gezocht. Heb sleuteltjes ontvangen. brk Gorssel. GAM aan OLM. Rotweer. Kamp wel leuk maar er mislukt een hoop doordat het steeds regent. Juus en Daan hier. brk Soest. Lena heeft maandag wat opgezeten. Vader naar Gorssel, rekent dat Lydia, Bart en ik daar zijn. Geld om te tracteren. br Soest. Lydia is erg hoesterig. Nat nat. [Aangetekende, Expresse envelop over De Vegetarische Voeding] env,br Gorssel. GAM aan OLM. Fiets staat nu in Gorssel. ‟t Congres is fijn. br Soest. Hartelijk gefeliciteerd, … de vakanties zijn om uit te rusten I.O.G.T. Soest. GAM in Haarlem bij familie De Boer. “Ik raad je ook aan gezond te leven … je ziet nu wat is van Mev. Ortt geworden met altijd aspirintjes, … op tijd naar bed en op tijd op. Vandaag verwacht ik Jonge Tempelieren … om de 24ste tenten op te zetten er kom 40 à 60 … en 25 60 K.G.O.B. (kwekelingen) met N.B.A.S. zoo veel ik begrijp om over fuzie van N.B.A.S. en K.G.O.B. te bespreeken … “. [2pp] Soest. Ga niet naar Lydia. Vader krijgt voortaan 15 g. per week, geen pensioen, geen 10 jaar verbonden aan school. Per 1 oktober kans dat Vader hier komt wonen. “8 of 7 October ben ik in Holland aangekomen, 1911, 1920 15 Oct. naar Soest en nu weer October”. Leendert hier … zijn naar Hilversum geweest om Raadhuis te zien Dudok van Heel liet zien. Will Bos, Toos Koopmans. [3pp] Soest. Steeds druk. Daan naar den Haag, Leendert paar dagen in Amsterdam. Naar Enthoven, vanmiddag uit Utrecht wandelend thuis gekomen. Dick en Johan geschreven thuis te komen, jij ook, afscheid van Leendert, 2 weken en 15 Nov. in Rusland op werk. Met Barts grootmoeder en moeder naar Lydia met auto Berlijn geweest. Groot huis. Lydia “op haar kaka poefi ik op haar viets” … Ergens zijn

brk

br

br br

9

1260


1260


1932

05.11 16.11

1933 02.01 11.01

23.01

13.02

28.06

06.10

07.11 24.11

19.12

1934 12.01 19.01 05.02

26.02

ze aan het dorsen, zulk Russisch geluid.” Opgenomen in de Eerste Graad E.S. … geen tijd voor studie. Esperanto tentoonstelling,Vrij Lichamskultuur van Beemen (onderwijzer) uit den Haag voor de Vegetarische Bond. Soest. Dinsdag vertrekt Leendert naar Berlijn en dan naar Rusland. Vader en Dick met de auto uit R. naar Keesje, thuis slapen. Theo wil niet met de auto naar Erwin en Nel. Soest. Tinie feliciteren met verjaardag morgen. Paulien heb ik niet meer. Alleen heb ik Bets een halve dag erbij genomen. TJL aan GAM: Vanavond zal ik voor het eerst naar de Utrechtsche gym B.N.T.O.gaan.

br br

br

Schiebroek. DB aan OLM en GAM. Werk vrij saai. Muziek is voor mij altijd een redding. Gedachten. br Soest. Tijd van consternaties. Johan, Lena, Lydia, Bart, Dina, Bogtmans, Versteegs. “Bericht van een E.R.S.P. “stuur mijn viets op ik kom terug naar Nederland, nu begrijp je van wie het is. Dus broeder Leendert huiswaards, krijgt geen visum …” Soest. TJL aan GAM. IJspret, schaatsen en sneeuw. Rapport valt mee.”Enfin een lolletje mag er op z‟n tijd ook wel eens bij.” Leuk dat het lesgeven Tinie zo bevalt. Meisje boven uit de ringen gevallen. Lena was hier. [2pp] br de Soest. Leendert is de 2 thuis gekomen. Johan plotseling thuis gekomen. Dick komt over zijn bevindingen in Rusland spreken. Theo en Daan veel schaatsen gereden. Put geleegd. Theo is van plan een en ander in de voortuin te zaaien.Toestand met “de Zeven Provinciën”, schande voor Holland in alle opzichten, muiterij en bom. Hier drukke vergaderingen. Nel is best, de kleine komt in juni. br e Soest. Brief van Johan, aantekenen 22 trouwen. Theo en Theo Tokarenko als getuigen … twee Oekrainers. Brieven van Brecht, Tante Jany, Lydia, Vader, Johan. Zr. Manders, Vreemdeling Verkeer, Mej. Schuelenburg, Mev. Broekman. (To[o]rop). Lydia en Bart komen niet met Johans en Lenas trouwen jammer. br Soest. Morgen verwacht ik jou en Tiny … Intussen ben ik bij Lydia en Bart dan Oom Johan, Jean Overwater, Grootmoeder, Vader. Bedank de fam. de Boer en Tiny voor hun goede wensen. br Soest. Morgen trouwt Bets Marx. brk Soest. Wat is dat naar dat Mevrouw de Boer weer ziek is. Met Kerstdagen weinigen hier. Johan heeft leuke school. Met Demjantsew naar Soestduinen. Druk met schoonmaak. De huizen zijn verkocht aan vader Ruitenberg, alles voor 6600 g, dus erg laag. Kan drie jaar kosteloos in Soest blijven wonen. Gorssel is ook verkocht. [2pp] br Soest. Wel gefeliciteerd met je heel goede rapport. Demjantsew zou een baantje als opzichter voor je kunnen hebben. TJL aan GAM: Leuk dat jullie naar Soest komen. De Eem was prachtig. Breng je schaatsen mee. Leuke hockey club. [2pp] br Soest. Mevrouw [de Boer] thuisgekomen. Lena dagelijks een uur op. Theo zulk een rapport, Dick ongerust. Onze Lydika werkt hard voor het mensdom. Soest. Gebruik 10g. om vulpenhouder te kopen. Brieven geschreven. Vegetarische vergadering 1 feb. Soest. Knipsel naar Jan Brand Corstius. Lena ietsje beter. Vegetarische vergadering hier, vrijdag R.K. Bellamy-avond. Gister de Vries, vanavond Dimjantsew. Theo naar Baarns Lyceum. Daan v.d. Es geeft les en verdient. Soest. Bedank je fam. Dimjantsew. Naar Lydia, Johan, Barts, Leendert geweest. 10 feb overleed Grootmoeder. Instuif van Vegetariërs. Hier is een Bellamy

2brk brk

br

10

1260


1260


1934 02.06

11.06

16.06 09.07

24.08 12.09

25.09

25.09

1935 08.02 21.05 05.06 21.06 11.07 15.08

02.09

14.09

vereniging opgericht. Theo nieuw pak en nieuwe jas. [3pp] Soest. En hoe gaat het met mijn zonnetje? Drukke tijd. Door het maantje kamers geschilderd. Blauwe Vaan. Overnachtingen gasten, Dina had sonates van Beethoven gespeeld. Overnachtingen N.B.A.S. Gecorrespondeerd met J.V.S. Bloemen in tuin. Koschka had 6 katjes. Naar Johan, Lena of Erwin en Nel. Met Lena wil het niet… aan bed gekluisterd. Lydia, Bart komen. Leendert kwam met Boy Wolseys auto, hij zag er moe en mager uit. Dina en Keesje. Anny en Henk Haarlem. GAM aan Fam. vdM. Meneer Boom in pension in Soest. Lydia, motorke, broekspijpen en handschoenen mee. School loopt op z‟n eind. Donderdag examen van Tinie afgelopen, uitslag in krant (C.E. de Boer). Soest. Wel gefeliciteerd met Tinies succes. Nu jij en Theo. Lena komt buiten. Heer Boon kan komen, ƒ2,50 p.d. Soest. Gefeliciteerd met 13 vrijstellingen. Jammer dat mevrouw de Boer zoveel pijn lijdt. Mej. Harting is overleden. 14de komt vader. Erwin naar Engeland met de Wette als leider van H.B.S. Dick ziek in Zeeland. Lydia erg druk. Johan thuis geweest, kennismaking met schoolbestuur in Driebergen. Kamers verhuurd. Vanavond spreekt Ortt in huize Muyzenberg. Aerdenhout. OLM van TdB-G. Heb handige tas voor u gemaakt. Haarlem. GAM aan OLM. Begrafenisdrukte na het overlijden van Tinie haar moeder. Dank voor brieven. Tinie blijft nog thuis bij vader. Daarna naar Soest? Op school veel tekenen. Haarlem. GAM aan OLM. Verjaardag bij Lydia en Bart. Prettig dat je in goede gezondheid kunt genieten. Op school alleen technische vakken. Tinie speelt weer veel piano. Voel dat er meer achter het leven zit, kan daar niet bijkomen. Aerdenhout. TdB-G aan OLM. Wij wisten niet dat Lydia rust moest houden. Zagen Leendert bij SDAP demonstratie. Klaas leert chaufferen, luchtkastelen. BdB aan OLM felicitaties en dank

br

br

br br

br br

Br

br

br

Haarlem. GAM aan OLM. Komen a.s. zaterdag naar Soest. Tinie is aangenomen bij WG. brk Soest. Druk met schoonmaak. Palen van hek (toch verrot) voor de haard. In Den Haag met Vredesvrouwen. Theo en Lola. Met Pinksteren gasten en Natuurvrienden. br Soest. Langs Eem gewandeld. Naar Dina en Keesje geweest. Blauwe bloem commissie. Stel gewalmd, keuken gewit. Dagelijkse beslommeringen.[2pp] br Soest. Tinie met Nia vertrokken. Mej. Smeenk raad je aan in Velzen te solliciteren. br Soest. Jef. Smeenk heeft je niet vergeten. Zaakje warm houden, Dr. Jekel bij mij. br e Soest. Verjaarsbrief 23 verjaardag. Lange brief van tante Jany. Kreeg pluimpje voor mijn foutloos geschreven Russisch. Moet van de winter mijn Hollands gaan ophalen. De Muyzenberg vult aan voor paar dagen. br Soest. Dank voor briefje. Medeleven over overlijden van Tinies moeder. Fam. Klinkenberg en Hobbeles vertrokken. Miene en Rijk de Bree. Bij Mev. Droste. Naar Dina. Stijve vingers ‟s avonds met olijfolie inwrijven helpt tegen pijn. br Soest. Dick geweest. Ik kan naar Johan of Surhuisterveen, helpen in huishouding. Verscheidene kinderen komen voor het laatst. Registreren wat naar Vader gaat en met Van Gent en Loos verzenden. Jullie kiezen zelf boeken. Theos meisje Milja Tsjernowa. Blij voor Vader dat hij naar Wageningen gaat. Ga liften naar Warnsveld. [4pp] br 11

1260


1260


1935 28.10

04.11

Soest. Maat voor de piano nemen. Piano bijgewerkt. Hier ie een T.V. Groeten aan Mevrouw Overdiep [=tante Rie]. Geestverwanten, reiskoffertje en “paar centen”. Afscheidscadeaus, -brieven en toespraken. Dina en Keesje geweest. Woensdag repetities bij Theo met Greta, Riek en Joka. Heer Robeer heeft de kisten van je getimmerd. Soest. Bij Mevr. Addens en Mej. van Laer. De boel is weg naar Vader, Erwin, Johan. Zaterdag 9 nov. naar Aerdenhout bij Tinies vader en tante Rie. Verdere reisplannen. [2pp]

07.11 11.11 19.12

22.12

24.12 1936 28.01 05.02 06.02 13.03 26.03 03.04 .04

25.07

12.08

09.09

br

brk brk

Soest. Piano en 10 pakken naar Soestdijk. Vrijdag naar Driehuizen. Johan ziek. Soest. Morgen in Driehuis aankomen. Uitpakken en opruimen neemt tijd. Ben 59 en kan niet zo vlug werken als jongens van 23. brk Warnsveld. Theo weer beter, heeft opgetreden. Dick en Tine komen hier. Theo en Jooke gaan naar Soest. Hoop 2 jan. naar Driehuis te gaan, bij tante Rie en pleegzoon. Wil werk van Ortt doorlezen. brk Warnsveld. Andere plannen. Henk Frantsen zal mij komen halen. Daar blijf ik. Over resultaat van Theo‟s dansen hebben wij in N.R.C. gelezen. Mej. Huber naar Zutphen gebracht. Heerlijke wandeling en schitterende zonsondergang. Schaatsers. brk Warnsveld. Dank voor boek van Sint en Piet. Heb overal leuke tijd gehad. Hoop 2 jan. naar tante Rie te gaan. Kerst en Nieuwjaarswensen. Bij Brecht en Leendert prettig. 2brk Driehuis. Boemelaars. Hier gaat alles goed. Zelf speel ik iedere dag [piano]. Vandaag een uur Chopin. De 2 tantes hadden een brief van Klaas de Boer. brk Driehuis. Ga donderdag naar Amsterdam maar wil je niet mislopen. Schrijf aan Theo en Leendert. Als je betrekking gekregen hebt zouden we kunnen fuiven. brk Driehuis. Morgen in Bentveld een mevrouw uit Zwolle accompagneren. Vingers losser krijgen. Hoop dat je de baan krijgt. br Driehuis. Mej. Smeenk was hier vandaag. Kom morgenavond. Ik wou je raadplegen. br Driehuis. Vader schreef over een neef v.d. Made hier. Zal op onderzoekstocht gaan. br Driehuis. Van Johan bericht dat hij aangesteld is. Dick is ziek geweest. br GAM aan OLM. Jammer dat „k je niet thuis tref. Wil je het zitvlak van mijn werkbroek repareren? Morgen kom ik even. Heb rare dienst gehad. Dit weekend naar Amsterdam. br Driehuis. OLM aan TdB-G. Tante Rie en Tante Truus zijn gaan wandelen. Mevr. Ortt en Els. Relatie OLM-TdB-G. Hou niet van opgeschroefd aardig zijn. Ga niet piekeren, ik ben zoals ik ben. Partijwerk. Mensen lopen achter een leider aan. Goed dat je in Enkhuizen bent. Dick en Tine maken het best. Johan en Lena reuze goed. Theo en Joschka bij Lydia en Bart geweest. Gerard lang niet gezien. [3pp] br Surhuisterveen. Verjaarsbrief. Goed maar onstuimig jaar geweest. Alles wel. Lydia is druk met naaien voor de kleine, net Grandmama. Verdriet. Tante Rie en ik zijn twee individuen die het leven anders bezien. Weet niet of ik terugga naar Driehuis. Liefst zou ik op mijn eentje leven. Ik ben de dochter van mijn vader, die leerde waar te zijn ten kosten van alles. Ben geboren om 3 uur ‟s nachts 14/26.27 sept. 1876. [2pp] br Schiebroek. Dick heeft viool gespeeld en ik piano. In Driehuis had ik altijd wat, nu niet meer. In Wageningen geweest bij Erwin, Nel, Laurensje en Leendert. 27e naar Soest en 7e naar Schiebroek. Houten huisje aangeboden gekregen in Erikaweg in de buurt van mevrouw Leemhuis. Toon Broekman en zijn vrouw. Mevr. Zoutendijk in 12

1260


1260


1936

21.09

25.09

13.10

17.11 08.12

09.12

15.12

16.12 27.12 1938 31.05 16.06

14.09 11.11

23.12

Soesterberg gaan wonen. Dick gaat naar Bussum. Tinie gefeliciteerd met haar vaders trouwen. Heb in Driehuis de boel ingepakt naar zolder gebracht en besloten niet weer bij Tante Rie te gaan wonen. Voor mijn hart veel beter. Lijst van inboedel. [5pp] br Schiebroek. Met Dick en Tine in de auto naar Oostvoorne, bij Tante Ma geweest. In Soest heb ik een “kippehok” op het oog, waar Toon Broekman met zijn vrouw hebben gewoond. Ga eens kijken, Ericaweg 4, achter het “oudeheeredameshuis”. Daar ben ik vrij en heb kennissen in de buurt. Ik heb 38 jaar mijn vrijheid moeten missen, nu moet ik zorgen dat ik zelf geestelijk en lichamelijk gezond blijf. Ik voelde mij niet in staat voor tante Rie te zorgen. Tinie heeft het nu druk met haar studie. [4pp] br Schiebroek. Laat je fiets in Den Haag op het station en kom met de trein naar Rodenrijs. Leendert komt ook. Theo en Jooke zijn in Soest. Wel gefeliciteerd met je eerste nichtje. brk Schiebroek. Verzend de broodtrommel met ochtendjapon eromheen. Laat tante Rie voor 65c de fiets verzenden. Dick en ik kunnen het best vinden en maken samen muziek. Ik heb jullie allen zelf zeer zelfstandig opgevoed. De kleine Olga is een levendig kindje, met 2 grote kijkers. [2pp] br Schiebroek. Ernstige operatie en overlijden van Daan Roskes (19 jaar). Kom je ook naar Westerveld een laatste groet aan Daan brengen? br Den Haag. Dank voor het komende Sint cadeau. Van Dick heb ik een eetservies gekregen. In het huisje is een en ander. Met Lena gaat het vooruit. Hier 4 december aangekomen, Johan is ziek geweest. Ik ga naar Soest wanneer ik hier gemist kan worden. Heb Dick geholpen met verhuizen. br Den Haag. Lena had wel overgegeven maar haar temperatuur was normaal. Kleine Olga is 80 g. aangekomen, het is een lief, zoet kind. Johan werkt veel te hard. Bij mevrouw Roskes geweest. Mevr. Ortt in Rijswijk is al 6 weken ziek. br Den Haag. Johan weer pijn in zijn buik, de dokter zegt grieperigheid. Herbart Elis Ruitenberg geboren. Dick had graag dat jij en Tinie daar kwamen. Je hebt jaren van hem geprofiteerd en nu heb je wel geld om uit te gaan. [3pp] br Den Haag. Johan vraagt steeds of er brieven zijn. Morgen staat Lena een poosje op. br Hilversum. Dina stelt voor dat jij en Tinie hier komen. brk Beers. Twintig dagen geleden dat je getrouwd bent. Nu voorbereidingen voor muziek tijdens trouwfeest van Theo en Jooke in Soest. Juus is getuige voor Jooke. [2pp] Soest. Na het trouwen van Theo en Jooke (22 juni) dacht ik naar Broek in Waterland te komen.Vertalingen maken. Weten jullie of Erwin gepromoveerd is? Dank dat jullie alles zo netjes in orde hebben gebracht. [2pp] Soest. Ik ga naar Dina, Keesje is ziek geweest. Gisteren had ik Joke Marx. Lees een Engels boekje Self Preparation, J. Krishnamurti, goed geschreven. Soest. Druk week programma met Koopman, Hollandse Rading, Hilversum, Theo‟s verjaardag, Robeers, Mevr. van der Wal, Dimjantsew en vrouw, Dina, Mevr. Addens, Mevr. Lien, Jekel. Soest. Russische winter. De natuur is zo mooi, je zou uit je gedachten de wereldnarigheden willen wegdenken. Warm St. Nicolaas met anthraciet van Mej. van Laer. Buurvrouw ziek, mijn neus ondergaat een Nivea kuur. Kerstdagen blijf ik thuis. Theo is een steppe en heide kind. Jooke is wel een Amsterdamse maar houdt ook van buiten. Dank voor de grote verrassing namens alle kinderen van Gerard, album en witte seringen. Ik help Jeanne Balfoort met Engels en zij mij met postzegels. [2pp]

br

br br

br

br 13

1260


1260


1939 16.01

16.02

16.03

04.04 17.05

14.06 21.06 01.07

07.07

29.07

30.08

06.09

06.09 05.10

Soest. Gefeliciteerd met promotie van Gerard. Leuk idee van Dick over vaders verjaardag. Ga een paar uurtjes naar Lydia en Bart. Geef Russische les (kosteloos) en heb een meisje dat ik met Engels help. Zorg goed voor het kleine aapje. br Soest. Hoe gaat het met de uitzet? Bezorgdheid over Joodse en Spaanse vluchtelingen. Van Theo en Jooke een lange brief. Gaan in mei naar Parijs naar Madam Preobrazenskaja om nieuwe stukken in te studeren. Veel aandacht en uitjes met allerlei mensen. [2pp] br Soest. Drukke week. Dekentje klaar. Ik hoop dat de bevalling goed afloopt. Vader schreef of ik met hem en tante Ma bij Utrecht wil wonen. Niets voor mij. Zondag als afgevaardigde voor de N.V. Maandag T.V. Lijstje voor allerlei spullen voor de joodse kinderen voor de school van Kees Boeke. [2pp] br Soest. Ben terug uit Den Haag. Johan was vandaag weer op. De kleine bij jullie heeft geen haast. Of moet het een Paaskindje zijn? brk Wageningen. Je zoon is 50 dagen oud. Herbartje is een leuk kereltje, kleine Leendert een tevreden baasje. Laurens, Leendert en Guido zijn ook aardige knaapjes. Hoe gaat het met Ottootje? Nel is naar Rotterdam voor de Vredesgang. Mooie tijd voor seringen. Morgen is Keesje jarig. Zondag hebben Bob van Zweden, Nel en ik muziek gemaakt. Laatst heb ik in Soest voor de Vegetarische Instuif gespeeld. Heer Ortt. [2pp] br Soest. Van Theo en Jo een brief uit Parijs. Speciale kunstavond in München. br Soest. Fijn dat jullie komen met Ottootje. Heb in de bossen tussen Hilversum, Baarn en Lage Vuurse heerlijk gefietst. Theo en Jooke hebben een druk programma. br Soest. Tinies vader is naar haar moeder vertrokken. Ik durf niet naar de teraardebestelling vanwege mijn been. Gelukkig dat je zondag nog bij Pa bent geweest met Otje. Een gezin valt uit elkaar en vervreemdt, ieder gaat zijn weg. br Soest. Lena en Olgatje zijnbij mij geweest. Johan en Gerard gaan kamperen terwijl Tinie met Otje naar Lena gaan. Mijn been is pijnlijk, behandel met Arnica en lijnolie met kalkwater. Accompagneer Rie Langendonk die ontzettend vlug zingt. Met Mej. Messemakers v.d. Graaf naar Den Dolder gefietst naar een N.V. Familiedag. Bob Achter sprak. Wim Ruitenberg, Jet en 3 kinderen warener ook. [2pp] br Soest. Dank voor uitnodiging. Kees praat de hele tijd. Ans landheer zou komen maar John van Geertrui kwam. Dina heeft veel werk. Lange brief van Theo. Het been is dicht. Heb gefietst. Familieberichten. Kees ligt in de hangmat Arretje Nof te lezen. br Soest. Willen jullie fotos van Theo en Jooke verzenden en Lydias brief naar Dick en Tine? Ga naar Johan. Olgatje weer thuis en Lena naar het ziekenhuis. Advies voor verzorging van Otje. Schaarste. In Duitsland verwacht men revolutie. Denk naar Otje te komen kijken. Keesje heelhuids afgeleverd. Gaat naar Dick en Tine. [3pp] br Soest. Ga niet naar Johan en Olgatje. Ben te moe om werk te doen en verantwoording voor een kind te nemen. Theo en Jooke hebben tot 1 oktober werk. Huug van Eck heeft hier geslapen en ik bij Mevr. Eijck. Mevr. Dr. A. Besant had het goed gezien dat de oorlog van 1914 niet de laatste was. Vorige nacht is er 6 of 8 keer op een vliegtuig geschoten. [2pp] br Soest. Net bericht van Erwin dat jij en Dick vermoedelijk in buitendienst moeten. Mijn idee is dat Holland niet in oorlog komt. br Soest. Dank voor verjaarswensen en doos bonbons. Theo en Jooke hier geweest. Bij Dr. Tine Kaayk geweest. Heb “hooge bloed druk voor een vegetarier” en neem warme en koude voetbaden, knoflook, geen zout en 2 keer per dag aardappels. Leendert in M.T.S. 14

1260


1260


1939

10.11

Wat een spannende tijd beleven wij toch. Op de kaart is mijn kippenhok gepromoveerd tot Houten Chalet. Esperanto. Op een kiek is het net of [Otje] een redenaar is, wie weet wat een volksleider het nog wordt. Ik hoorde dat het met de waterlinie mis is. [3pp] Soest. Mijn linker arm is weer open, dus jeukt erg. Heb veel baat bij olijfolie. Brief van Theo en Jooke uit Nürenberg. Vanaf 1 dec. Gloria en Tchernoff Deutsches Theater München, vanaf januari Scala [Variete] Berlijn. Door jullie verwend met mooie stof voor een mantel en goed voor een jurk. Een feest voor vader om mooie, degelijke stof te mogen kopen, dat deed hij altijd zo graag. Wij passen niet bij elkaar. [2pp]

17.11

02.12

29.12

1940 02.01

28.01

22.03

06.04 16.04 29.05

06.06

24.06

18.09

Soest. OLM aan TdB-G. Morgen je 5e lustrum. Ik verlang Otje te zien, augustus lijkt een eeuwigheid geleden. Wàt een tijd. Je ziet meer soldaten dan burgers. Vergadering van het bestuur van de V.V.B. In geval van oorlog wordt, volgens sommigen Broek niet onder water gezet. Suiker en petroleum bonnen. Met Lena en Olgatje gaat het vooruit. [2pp] Soest. Dank voor mooie foto van Otje. Olgatje is weer thuis, Mevr. Hendrix verzorgt haar ‟s morgens. Nadja bezoekt Dick iedere maand. Heb veel moeten pianospelen. Dina was 12½ jaar getrouwd met Kees. Soest. Gelukkig Nieuw Jaar. Bij Brecht zag ik een leuke kiek van Otje. Wat zullen de tantes van hem genieten. Fijne vakantie. Brief van Theo, voor Jan hadden zij nog geen werk. Soest. Dank voor wensen en uitnodiging. Blijf hier wegens gezondheid. Buurjongen van 13 jaar kwam. Huub van Eck, Mevr. Koopman, Rie Langendonk hier, nu naar Mevr. v.Berkum. Heb de divan van Theo en Jooke. Jullie pochen over Otje en ik poch over mijn volwassen kinderen. [2pp] Soest. Zijn jullie nog niet bevroren? Hoorde dat jullie met Johan hadden geschaatst. Laurens schaatst al. Kreeg angina, aangezicht pijn. Geen koorts. Na Pasen begint mijn 11 stedenreis. Heb “kamizooltje‟ gebreid, heb breien “onder de duim”. [2pp] Soest. Dank voor cakebrood, sneeuwklokjes en kiekjes van Otje. Theo en Jooke hebben steeds werk. Berlijn, Praag, Boedapest, Hamburg, Boekarest. Dick blijft met Pasen. Soest. Wat zal Otje morgen verwend worden. Volgende zondag kom ik. Las boekje over Karakter. Uitstekend geschreven. Ieder individu is anders. Soest. Kom pas als verkoudheid over is. Dick en Tine waren hier onverwacht. Soest. Als Gerard zaterdag wil komen kan hij hier een paar schoenen kopen. Gisteren vertelde Jaap Veenstra dat er kaarten kunnen worden gestuurd. De atmosfeer in Soest was niet zo drukkend. Nog bedankt voor logeerderij. In Baarn geen pakjesdrager. Soest. Hier gaat het leventje zijn gang. Lena gaat naar ziekenhuis, Olgatje naar kennissen. Met retourtje naar Dina en Kees. Erwin, Nel, Laurens en Guido zijn ernstig ziek geweest. Soest. Theo en Jooke in Hannover. Schrijf kaarten. Dank voor geld. Morgen naar Erwin, Nel en de kinderen. Wat een gevlieg en zo laag soms. Postzegels voor Laurens zoeken. Soest. Ziet Gerard er weer beter uit? En Otteke? Kan je foto‟s sturen voor het raadhuis? Rompslomp. Ben aan het sprokkelen. Dank voor de lichtbescherming. In Duitsland krijgen de vegetariërs meer vet, dus hier kan het ook. Theo in München.

br

br

br

br

brk

br

br

br br br

br

br

br

br 15

1260


1260


1940 04.10 19.11

29.11

16.02

05.04 11.04 02.05

27.05

Soest. Werkwijze voor inmaken tomaten. Rijk en arm krijgen 16 mud antraciet of iets anders. Leg ingeslagen aardappelen afgedekt op zolder. [2pp] Soest. OLM aan TdB-G. Verjaarsbrief. Johan zonder werk. Theo en Jooke in Katowice. Inmaak en verduistering. Mijn zuurkool is lekker. Deze week heeft Soest geen vlees. Bonnen ruilen. Plantaardige margarine houdt op. Kreeg een pakje Planta. Eet bij de dames van Berkum. Lekker eten dan breien en jokeren. Slaap ‟s morgens uit, spaart kolen. Gebruik kit antraciet per dag en de rest sprokkelhout. Drama. Moest hier uit wegens afkeuring, met dank aan buurvrouw. Haren vallen uit. St. Nic avond bij Mevr. v. Berkum, dus ben ik niet alleen. Soest. Verrast met electrische pan. Dank ook voor de algemene pot. Bijna een uur te laat op station bij Brecht. Otteke is leuk baasje en gezond naar geest en lichaam. “De Vrouw” van Stimens Hopman gelezen. Had het 40 jaar geleden moeten lezen. Probleem van een huwelijk en wat je ervan maken moet kwam nooit in mij op. Daarom is de boel misgelopen. Verduistering. Ik doe nu de gordijnen open en kan zien of er gevaar is. Wethouder Gazille hier geweest. Dinsdag B en W vergadering. [4pp] Soest. Leuk dat Otteke een zusje of broertje krijgt. Het is hier reuze druk. Dag en nacht zijn ze weer boven je hoofd aan het zoemen. Lydia kreeg 9 dagen na de bevalling van Erwin griep. Vader schreef over samenwonen met wat mensen. Ik ging akkoord. Hoor niets. Anders huur ik kamers bij Heer Wuust. Dina heeft geen werk. Als de kas mij extra voor Dina geeft doe ik bestellingen voor naaiwerk voor de familie. Kees moet haar niet uitzuigen. Goed als wij gaan samenwonen. Ik ben altijd een praktische idealiste geweest. Theo en Jooke in Duitsland. Brief van Mej. Smeenk en een van Mevr. Ortt. Els is in Tirool. Vader vertelt dat er geen lege woningen in Hilversum zijn. Nu gaat vader naar Beers voor een jaar. [4pp] Soest. Otje 2 jaar. Als alles rustig is ga ik naar Rodenrijs en Beers. Sneeuwklokjes, crocusjes.Van Mevr. Addens een polletje wilde viooltjes. Soest. Komen jullie met Paasdagen naar Soest? Heb nog antraciet. Dick hier geweest en gisteren Johan. Hij sliep bij Robeers, bezocht Dina, Keesje, Tokarenkos. Soest. Als Dick en Tine 10 dagen komen en jullie 10 dagen dat zal echt leuk zijn. Leendert of Brecht zal snelkoker brengen. Van Theo was uit Breslau een brief. Laurens had een tekening gemaakt. Keesje hier geweest, in de duinen zonder schoenen gelopen. Breng je boter, broed en melkbonnen mee. [2pp] Soest. Leuk dat jullie donderdag komen, met Otje. Na 5 uur loopt niks. De bustrein gaat niet van Baarn, maar van Soestdijk. Dick, Tine en Erwin gezellig hier geweest. Reis vooral vroeg en samen. Alles is zo ongeregeld. Mijn boer geeft niets zonder bon. [3pp]

09.06

15.06

23.07

br

br

br

br br br

br

br

Soest. Zeker lang moeten wachten in Baarn. Zondag kwamen Dina en Kees. Naar duinen geweest. Dina heeft mijn japon geknipt en 2 keer gepast. Keesje allemaal 10nen op zijn rapport. br Soest. Johan heeft benoeming gekregen aan een school van het Nut van ‟t Algemeen te Eindhoven, een Dalton school. De school moet nog gebouwd worden, de fundamenten liggen er al. Olga wil al haar vriendinnen meenemen, zegt ze. Examen voor Hoofdakte zal in augustus zijn. Bij Lydia en de haren alles wel leuk, Erwin heel rustig, Keesje bedrijvig, Leendert vriendelijk en Herbart een echte kwajongen.[3pp aan elkaar geniet] br Soest. Kaart van Theo uit Antwerpen. Heb iedere kiek uitgelegd. Lydia allang in het hoge noorden. Druk met logees. Hoe redt Tinie zich in de warmte? Vandaag 16

1260


1260


1941 14.08

18.10

05.11 11.11

15.11 03.12 03.12 18.12

1942 13.03

08.04

15.05

13.08

24.11

1943 20.09

wordt weer warmer. Leerde Kees schaken. Er zijn geen paddestoelen, steeds veel te droog. [2pp] br Soest. Die kleine broerie vandaag al 29 jaar oud. Gefeliciteerd. Dochter Lydia vindt het best dat meer mensen haar bekijken en een schatje vinden. Er waren 3 muziekavonden. br Soest. Dank voor jullie gelukwensen. Had eigenlijk Gerard verwacht met die jongen op de tandem. Theo en Jooke naar Eberfeld, Leipzig en dan terug naar Brussel. Ben blij en heb reden om dankbaar te zijn. In Rusland moeten mensen nu vluchten. Dagelijkse beslommeringen. Sprokkelen. Bezoeken aan zieke kennissen. [3pp] br Soest. Fijn dat Gerard met Otje zondag komen en dat Lydiatje zo goed groeit. br Soest. Lange brief van Erwin. Leendert niet erg goed. Laat ieder in de familie zijn eigen fouten verbeteren en milder over fouten van anderen oordelen. Dank voor pot eigen jam. br Soest. Zondag vertrek 10.10 of 12.10. Telegram Soest. Dank voor heerlijke koek van Lydia. Theo haalde mij van de boot, gaat niet schaatsen. Dank voor fijne dagen. Brandt de kachel nu beter? Prettige St. Nicolaas en Kerstmis. br Soest. Het lijkt mij een eeuwigheid dat ik in Broek was. Hebben jullie de blauwe wol ontvangen? Theo en Jooke waren hier, hebben stof voor een mantel gekocht. Heb slang voor mijn stofzuiger op de kop getikt, een bof. Kees Marx heeft tuin opgeknapt en bollen geplant. Kennissen. Heb Jooke Marx niet kunnen krijgen, nu doe ik dan alles zelf. Dina gaat 19de verhuizen. Theo, Jooke en Mevr. Hendriks komen 31ste. [3pp] Soest. Dank voor de bon, jullie zijn reddende engels in de nood. Rie begeleid ik elke week. Leerling vliegtuigen neergestort. Dick was hier. Later Dina en Kees. Kees heeft houtjes gehakt en pianoles genomen. Dina vroeg of ik bij haar kwam. Theo en Jooke zijn een maand op tournee. [2pp] br Soest. Otje veel goeds toegewenst. Zit voor de derde keer met een primula gezicht. Eczeem. Dick, Dina, Keesje en Nel kwamen. Zr. de Zaaier raadde kamille aan. Sneeuwklokjes en crocusjes bloeien. Huishoudelijke beslommeringen. Theo en Jooke zijn in Krefeld. Vannacht afweergeschut. De brief van Lydia heb ik van Dina gehad, maar als je wil stuur hem voor het archief. Mej. Smeenk dacht jullie van de zomer te bezoeken. [3pp] br Soest. Brecht heeft veel over de kleintjes geschreven. Dick en Tine hier. Lydia kwam. Naar kliniek geweest voor behandeling van primulagezicht. Het is een misère. Kleine Erwin was schattig. Wanneer denken jullie te komen? Dick bracht een fles petroleum mee. Kunnen jullie dat ook doen? Theo en Jooke zijn in Dresden, daarna Munster en Keulen. [2pp] br Soest. Morgen wordt Gerard 30 jaar. Dr. Katz hielp bij de, snelle, geboorte. Als vegetariër wordt je misschien 90 jaar. Volgens voorspellingen wordt op 14 november de vrede getekend. Theo en Jooke goed in Wenen aangekomen. br Soest. OLM aan TdB-G. Hartelijk gefeliciteerd met je verjaardag. Ik maak envelop van het “Geweldig Kladblok”. Theo en Jooke hebben heuglijk nieuws. …“maar het beesje is versleten..” br Soest. Ik hoop dat jullie het naar je zin hebt in Haarlem. Dicht bij Mevr. Ortt en Els. Vorige week paddenstoelen gezocht in Hollandse Rading. Hier zoek ik 17

1260


1260


1943 25.09

08.11

25.11 25.11

bramen, eikels en rozenbottels. Bij fam. Koopman twee Beethoven sonates gespeeld. Heb last van muizen. br Haarlem. GAM aan OLM. Gefeliciteerd met uw 67ste verjaardag. We hebben gezongen “Lang zal Oma‟tje leven”. Met de verhuizing hebben Leendert, Brecht en Tante Jeltje geholpen. Ik kon m‟n rechterarm niet gebruiken vanwege een nieuwe reumatiek aanval. Ot vindt Haarlem geweldig. Alles opnieuw gewit en behangen. Het is nu een gerieflijk huisje. Wanneer komt u? Brengt u dan (Russische) muziek mee? Erwin was in Broek nog bij ons. br Haarlem. GAM aan OLM. Van Jooke haar Moeder hoorde ik dat u door een val van de fiets rust moet houden. Wat akelig … Tinie is wachtende om voor een kleine operatie in haar zij opgenomen te worden in het Diac. Huis. [over kinderen] Nu we hopen heel erg dat je goed op zal knappen en dat het vooral ook niet pijnlijk is. br Berkel. Telegram: Moeder heden 13.40 overleden. Dick. Berkel en Rodenrijs. Overlijdensbericht van Olga Lilly Mary van den Muyzenberg geb. Kiessler.

Condoleance brieven voor OLM: 1943 27.11 Warmond. Klaas en Mieneke de Boer. “Moeder van den Muyzenberg”. Surhuisterveen. Lydia Vrijdag Brecht aan TdB-G. Het is wel een droeve samenloop van omstandigheden, meiske. Moeder gestorven – jij in het ziekenhuis – terwijl je natuurlijk juist nu zo graag bij Gerard zoudt willen zijn. … als je het overdenkt – voor Moeder zelf héél gelukkig… Zó was ze opgewekt en vol leven en vlak daarna werd a.h.w. haar levensdraad afgesneden. Want al leefde ze nog van dinsdagavond tot donderdagmiddag – dat was alleen nog slechts onbewust. … Gerard vertelde ons het grote nieuws ook … een babytje. [2pp] br Riek. Ik wil je nog even persoonlijk schrijven hoezeer de dood van je Moeder mij heeft getroffen. Ellendig, dat die slag je trof juist nu Tini[e] ook ziek is. br 27.11 Joure. Tante Jet. Gelukkig dat je Moeder zo weinig geleden heeft. Jullie zullen dus maandag allemaal met elkaar in Soest zijn. Zo heeft Moeder dan nog eenmaal al haar kinderen om haar heen op één na, is ‟t niet? Prettig dat Theo en Jooke ook in ‟t land zijn. Tini[e] zal ontbreken maar die gaat in gedachten met jullie mee. br 27.11 Joure. Tante Truus. Allereerst wil ik zeggen, dat we zeer getroffen waren door de tijding van het overlijden van jullie lieve Moeder. Ik ben blij haar te hebben gekend … br 27.11 Huizum. Tante Gé vertelde me vanmiddag dat je moeder zo plotseling is overleden, dat is een slag voor jullie, hoor! Ik kan het me nog niet indenken. Ze was deze zomer nog zo echt fit! 29.11 Tante Ee. Bij het doornemen van de Friese Crt trof mij het bericht van je Moeder‟s heengaan, Gerard dat ook nog plotseling is gekomen. Ik betuig jullie m‟n innige deelneming bij dit zo droevig verlies. Br 29.11 B.M.J. Lebbing-Leih.Met leedwezen namen wij kennis van het overlijden van jelui geliefde Moeder. Wij kunnen ons voorstellen welk een smart het jelui zal geven bij dit verscheiden. br 01.12 In de trein naar Franeker. LH aan TdB-G. Grote spijt heb ik ervan dat ik bij de groeve niet een paar psalmregels heb gezegd of iets dergelijks. Ik had me te weinig gerealiseerd en de jongens vergeten te vragen hoe precies het verloop van de 18

1260


1260


1943 02.12

04.12 12.12 13.12

begrafenis zou zijn. Het geheel was dus Muyzenberg n.l. met goede momenten maar niet tot in de puntjes verzorgd. Berkel en Rodenrijs. DB aan GAM. We hebben Mevr. v. Eijk verzocht het huisje aan Inge Addens te willen verhuren. De muziekboeken zijn dus grotendeels naar jullie, de postzegels naar mij, de briefkaarten en Rus. boekjes (niet van kinderen) naar Erwin, de correspondentie naar Theo alles ter verdeling. Tante Rie [Overdiep]. Met ontroering heb ik je briefje gelezen. Ik hield van je moeder, en het is mij een grote teleurstelling geweest, dat zij bij mij niet gelukkig was. Assen. B. Smeenk. Het deed mij leed te vernemen dat je Moeder is overleden en zo onverwachts. Bloemendaal. J.W. Bos-S. Ik heb uw moeder eens bij Mevr. Overdiep ontmoet; een typische en krachtige vrouw voor haar leeftijd; en juist door die eigenschappen zal voor U allen een dubbel groot verlies zijn.

br

br br br

br

19

1260


1260

uitgetikt in rode ordner1000 origineel in zwarte ordner 0260

Rotterdam 16 Aug. 1927 Beste Gerard. Achteraf nog wel geluk toegewenscht met je verjaardag, waarvan nog een lange reeks van leeren en werken voor goede zaken, van mooie fiets-wandel-kampeertochten in het Verschiet moge liggen, met meerder zonneschijn en minder regen dan deze week het geval was. Het beste zal zijn dat jullie met je kamp maar dadelijk opbreekt naar Italië of Spanje, wo die Citronen rötlich blühen, - of naar Soest, waar we de haard flink kunnen laten knetteren; het laatste plan schijnt mij het best uitvoerbaar toe. Dan kunnen we thuis zingen "Es wäre zu Schön gewesen, es hat nicht sollen sein" maar jij zal zeker aanheffen: we gaan nog niet naar huis, nog lange niet; we will go to Piccadilly! Beste Lydia, Vind je nou dat kampeeren werkelijk zoo wunderschön; ik kan het mij zoo moeilijk voorstellen. Schrijf beter aan Dick dat hij met je verjaardag naar Soest komt, dan kunnen we gezellig met elkander Gerard's, jou's en Moeder's verjaardag vieren. Ik wensch je allen het beste en laat mij eens gauw wat weten wat ik zal doen zat. naar Gorssel, naar Soest of naar mijn kamer in de Jonker Fransstr. te gaan en hoe met het geld. Je allen mijn beste groeten Vader. Rotterdam 8 Februari 1931 Beste Gerard, Het deed mij genoegen met de dit jaar buitengewoon vele brieven op mijn verjaardag ook een prettigen gelukwensch van jou te ontvangen en als al die goede wenschen welke mij toegedacht zijn in vervulling moeten gaan dan kan het jaar 1931 in de annalen van ons familieleven nog een bijzonder, rijk aan geluk, jaar worden. Onze beste Leendert heeft al een begin gemaakt, want zooals je wel reeds bekend zal zijn is die nu aangesteld met 2 Maart bij de Gem. Electr. bedrijven te Amsterdam. Nu blijft onze hoop op Johan, Theo en jou, terwijl Erwin ook al teekenen meende te bespeuren, dat er voor hem gunstige perspectieven opdagen. Wat je schreef over den indruk welke de Gysbrecht van Amstel, als eerste tooneelstuk dat je heb gezien, op je heeft gemaakt en dat je de Romaansche schrijvers niet zoo kunt waardeeren, heeft wel eenige grond, want ook mijn voorstelling van tooneel en opera heeft by de eerste opvoeringen, welke ik meegemaakt, aanvankelijk wel wat geleden, maar het is met tooneel, muziek, litteratuur en kunst van het grootste belang die Scheppingen te genieten welke de hoogste kunst en zedelijke waarden inhouden. Alhoewel de Duitsche en Engelsche [2] litteratuur wellicht hooger staat dan de fransche, zoo zijn toch Victor Hugo, Pascal, Lamenais, Romain Rolland en andere schrijvers van den eersten rang. Maar het maakt vooral voor ons Hollanders een groot verschil, dat de duitsche en engelsche talen ons meer verwant zijn dan de Fransche en daarom is het nuttig je met meerder belangstelling toe te leggen op de studie van de fransche taal door b.v. niet altyd naar Duitschland te gaan, maar ook eens een vacantie in Frankrijk door te brengen. Ik kreeg daarvan kennis dat ik je hier voor de Militaire dienst moest aangeven hetgeen ik heb gedaan, maar tevens vrijstelling heb aangevraagd opgrond van broederdienst van je oudsten broer Cornelis. Wanneer in Soest dus daarover sprake mocht zijn, dan kan je zeggen hoe de zaak tot nu door mij hier bij de gemeente is behandeld. Nu wensch ik je verder het beste en vooral met je studie, waarover je beschouwing juist is; doe je plicht en verder rustig afwachten en je niet zenuwachtig maken voor de toekomstige resultaten. De mensch moet goed ploegen, eggen, zaaien, wieden, begieten, maar de zegen, [linker marge] de wasdom komt van boven. Wees hartelijk gegroet van Vader. [linker marge p1] Je schrijft: "er ligt nog een flink stapeltje huiswerk op m'n te wachte" dat is niet taalkundig maar moet zy op my Rotterdam 9 Juni 1931 Beste Gerard, Wat al eigenschappen en hoedanigheden weerspiegelen zich als een caleidescope in je brief, dien ik het genoegen had gisterenavond van je te ontvangen. Hoop en twijfel, moed, volharding, wikken en wegen, schatten en streven, verschillende vakken combineeren om een toch hooger uitkomst te krijgen, wisen natuurkunde, fransch en engelsch, Scheikunde en duitsch, Algebra en Nederlandsch, - wat moet dat in je

1

1260


1260


hersenpan tenslotte voor een hutspot worden. Ik kan mij niet voorstellen, dat over 200 jaren de jeugd nog zoo getreiterd zal worden om nog eens gauw voor je examen een dag tevoren 200 blz. natuurkunde door te nemen. Ik geloof niet, dat dit de juiste methode is waarop een mensch de noodige kennis en wysheid moet verkrijgen om voor het toekomstige leven paraat te zijn. Maar je staat er nu voor en dus zoo goed mogelyk jezelf maar van die taak gekweten. Ik wensch je dan ook een goed mondeling examen en goeden afloop toe. Met hartelyken groeten van Vader. [linker marge] Mijn dank voor je gelukwensch; ik hoop, dat je altijd als thans levendige belangstelling voor je neefje zult behouden. Rotterdam 12 Juli 1931 Beste Gerard, Na ontvangst van je briefkaart met het groote belangrijke nieuws heb ik je dadelijk een kaart teruggestuurd met mijn gelukwensch en wil met dezen daarop nog even terugkomen. Het is nu gelukkig voorbij en je ijver zoover beloond. Ik kan begrijpen, dat je het examen niet graag voor een tweede maal wilt doen. Het examenwerk is eigenlijk abnormaal, want nooit komt het in een menschenleven voor, dat hij voor zijn werk in zulk een beperkte tijd al die kennis op verschillend gebied plotseling noodig heeft. Maar ook in dat opzicht zal later nog wel een betere tijd komen. Nu zal je weer met een nieuwe taak beginnen, dat voor een groot deel verder bouwen zal worden op den weg dien je tot nu heb afgelegd. Ik hoop dat je dien ook met lust en belangstelling voor je werk zult mogen volbrengen. Gisteren middag kwam Dick mij opzoeken en is toen verder per trein naar Maassluis gereisd om per fiets zijn weg via Den Briel naar grootmoeder te vervolgen. Hij denkt met Johan Jonker naar Overvlakkee te gaan. Dan wil Dick een collega bezoeken, de wegen daar bekijken en door den Beyerlandsche Waard dinsdag naar Dordt gaan en oom Van der Made bezoeken. Indien je lichamelijk wat uitgerust ben, kom dan als je lust heb een paar dagen naar Rotterdam; je kan bij mij logeeren en eten. Op den dag kan je museums gaan zien of Bas Overwater vragen of je op zijn boot mee mag varen en dan naar grootmoeder en tante Ma een bezoek brengen. Als je nu dinsdag hier kan zijn, woensdag en donderdag naar Hellevoet en dineren met Johan Jonker en vrydag terug in R'dam. Dan kunnen wij Zaterdagochtend om 7 uur vertrekken met den Boot op de Lek tot Vreeswijk of Vianen en vandaar naar Soest via Utrecht. Dat is een mooie reis en mooie booten, dan leer je gelijk de rivier een beetje kennen (Waterbouwkundig). Ik hoop dat je tydig zal schrijven ook aan grootmoeder en tante Ma of het gelegen komt. Veel hartelijke groeten ook aan moeder, Juus en Daan. Je je liefhebbende Vader. Rotterdam 13 Aug. 1931 Boezemsingel 52A Beste Gerard, Bij alle verjaardagen is wel een jaar afgesloten en gaat men weer een nieuw jaar in, maar niet bij alle jaren zijn de omstandigheden dezelfde. Dezelfde zijn ze natuurlijk nooit want iedere dag verschilt weer tegenover zijn voorganger. Maar dit 19e jaar met de intrede in het 20ste kan in je leven wel als een mijlpaal worden aangemerkt. Je heb zoo ongeveer je jongensschoenen in het Lyceum achtergelaten en stapt nu in Haarlem in een ander paar dat op mensleest is geschoeid. Ik wensch je op den dag van morgen van harte geluk toe; moge je levensweg door oorden van nuttigen arbeid loopen en je ernstige deelname daaraan bevredigingen geven. Je zal, zooals alle menschen ook moeite en verdriet leeren kennen, maar leer jong in alle ootmoed de tegenspoed even fier dragen als de voorspoed en denk, dat het leven te beschouwen is als een leerschool, waarin wij telkens weer voor nieuwe probleemen worden geplaatst, maar dat het hoofdbeginsel van het leven is - de liefde - welke wij in ons zelf en anderen moeten streven te bevorderen, want door de liefde tot onze naasten tot alles in de natuur kan het leven voor alle creaturen Schooner worden. Ik hoop dat je een prettigen dag morgen in 't byzonder zal hebben en dat je ook deze kant nog eens uitkomt en aan grootmoeder en tante Ma een bezoek gaat brengen. Met hartelijke groeten ook voor Johan, indien hij soms bij je is, verblijf ik je je liefhebbende Vader.

2


1260

1260


Rotterdam 26 Juni 1934 Beste Gerard, Na mijn bezoek aan je evenzoo besten broer Dick wandelde ik gisterenavond verder naar Hillegersberg en door een omweg kwam ik voor de poorten van de familie de Graaf die je van hun bezoeken aan Soest jezelf nog wel zult herinneren. De inleiding hunnerzyds was zooals gewoonlijk gastvrij; zij hadden tegen elkander zondag al gezegd, dat ik reeds lang niet geweest was en gisteren weer over mij gesproken dat ik dien dag wel zou komen en ziedaar verscheen ik noch in Spiritische, noch in Theosofischastrale Sireenheid maar in een 65 jarige oud materialistische grove stoffelijke plunje. Waarom ik over dat bezoek schrijf? Bij Dick spraken wij over jou en Tine [Tinie] die ik ondertusschen hartelijk gelukwensch met haar brevet voor het geleerdmaken van menschen. (Een prachtig russisch spreekwoord luidt: Wanneer ze den geleerden de oogen hadden uitgestoken en den paarden de pooten gebroken, dan zou het menschdom er beter aan toe zijn.) En bij fam. de Graaf sprak ik weer over je. Zij hebben een goede kennis, architect L. Sickler Jr., Fred. v. Eedenplein 39, Heemstede, met wien ik ook een paar keeren bij hun heb gesproken. Hij maakte op mij den indruk van een flinken en kundigen man en daar hij nog vrij jong is en reeds veel werk van Sociale beteekenis heeft uitgevoerd, ook in Amsterdam op de M.T.S. een tyd heeft lesgegeven en een man van de harde praktijk is, geloof ik, dat jij veel van hem zou kunnen leeren. Daarom, zonder op Dicks plannen inbreuk te willen maken, zou ik je ernstig aanbevelen hem te gaan bezoeken en niet lang uitstellen daar hij veel voor zijn werk afwezig is. Hij zal zich mij vermoedelijk nog wel herinneren, je kan ook de fam. de Graaf daarbij betrekken. Ik hoop dat je voor je meisje op 't examen niet onder zult doen en het leven je daar niet te moeilijk zal worden gemaakt. Overmorgen hoop ik Lydia en Bart weer hier te zien; ik ontving een flinken brief waarbij zij voortdurend onder onafgebroken regen zaten, wachtende op een kwartier droogte om van daar weg te komen. Zij hadden blykbaar in hun leven nog weinig regen gezien en zoo zijn ze dan voor geld en moeite en goeie woorden in een streek beland waar 160 inches regenval is, terwijl de gemiddelde regenval in Schotland 37 en in Engeland 32 inches is. Twee dingen gelijk doen moet ik nog leeren; een volgenden brief zal ik trachten weer onder het koken en eten te schrijven maar dan zonder vetvlekken, en dan te denken aan die dure boterprijzen. Wees met Tine [Tinie] en haar familie het beste toegewenscht & gegroet Vader. Rotterdam 13 Augustus 1934 Beste Gerard, Wees hartelijk gelukgewenscht met je verjaardag. Het zou wel prettiger voor je zijn geweest indien ik je thans tevens had kunnen gelukwenschen met een mooie opzichtersfunctie waarin tevens gunstige huwelijkskansen in perspectief zichtbaar waren. Doch dat is nu niet zoo als ongeveer 5 jaren terug nog het geval was. Alles heeft echter naar men beweert zijn goede kant en dat zal in dit geval vermoedelijk zijn, dat iets waarvoor strijd en volharding in hooger mate wordt geeischt ook meerder waardeering krijgt wanneer het bereikt is. Ik herinner mij de tijd, dat ingenieurs van Delft bij de Waterstaat begonnen met ƒ 60.per maand, en ik ken nu de tijd, dat opzichters voor ƒ 60.- per maand beneden hun waardigheid hebben geacht. De hoofdzaak in het leven is te werken; het eene gedeelte van den loopbaan is wel eens niet zoo voordeelig als een ander tijdperk, maar meestal als je maar aanpakt en volhardt, dan komt ook vroeger of later de oogst en dan is het meestal beter dat die wat later dan erg vroeg komt. In het eerste geval is het natuurlijker en beter; in het tweede wordt menigeen over 't paard getild en valt het later tegen. Dat je nu weer gaat leeren, schijnt mij de allerbeste oplossing; je verwerft daarmede zullen we hopen na 1 jaar 2 kansen, waarvan de 2e bovendien vermoedelijk de gunstigste zal zijn. Dus houdt goeden moed en opgewekte geest en onthoud, dat vroeger veel ernstiger crisissen de wereld geteisterd hebben. Thans doorleven wij een tijdperk, dat vele landen streven naar zelfstandige ontwikkeling, waar zij vroeger meer oeconomisch afhankelijk waren. Na de tegenwoordige zucht om zich aftesluiten, volgt een nieuwe periode waarin alle landen weder zich meer zullen openstellen omdat het in de bedoeling van een hooger wereldorde ligt, dat de geheele aarde voor ieder welwillend mensch open moet komen; dan krijg je weer meerder internationaal samenleven waarmede een nieuw tijdperk van bloei zal komen, een bloei, welke niet zoo zeer beperkt zal zijn tot de voornaamste Europeesche Staten en van N. America, doch van ruimer omvang over de geheele aarde zal blijken.

3

1260


1260


Verder een prettigen verjaardag toegewenscht en tevens mijne hartelijke groeten voor jou Tine [Tinie] en haar ouders. Ik hoop a.s. vrydag over de [linker marge] Afsluitdijk naar Bart en Lydia te reizen om maandag weer in R'dam terug te keeren. Vader. [ongetekende brief met handschrift van Gerard] Aerdenhout 15 Aug. 1934 Beste Vader, Uw brief ontvangen, waarvoor mijn hartelijke dank; ik ben byzonder verwend want kreeg nog al veel post. Trouwens verder ben ik hier ook verwend, Tinie heeft 2 mooie dassen voor mij gemaakt en daarenboven kreeg ik van haar ouders, enkele tantes en Tinie een biografie van Goethe door Emil Ludwig in 2 deelen. Daar ben ik erg mee in m'n schik zooals U zult begrijpen. Leuk dat U naar Lydia en Bart gaat, zeker met een autobus over de afsluitdijk. Tinie haar vader is eergisteren ook met een autobus die uit R'dam kwam naar Friesland gegaan, dat is erg goedkoop en vlug. Sinds vorige Maandag logeer ik hier en ga morgen weer naar Soest. Waarschijnlijk kom ik volgende week voor eenige dagen de Z. Hollandsche kant uit, zooals U waarschijnlijk al wel van Dick gehoord heeft. Het was inderdaad het beste wat ik kon doen, om weer naar de M.T.S. te gaan en het werd mij ook van allerlei kanten aangeraden. Ik heb er wel zin in, het zal wel flink aanpakken worden, maar het lijkt me prettig om me aan deze krachtproef te wagen. Ook is het prettig dat een andere jongen uit m'n klas hetzelfde doet en wij dus verschillende dingen samen kunnen overleggen. In het begin van de vacantie zijn Tinie en ik even bij Lena en Johan geweest, dat was prettig; Lena vond ik beter dan 'k verwacht had. Jammer dat het Johan nog niet gelukt is weer werk te krijgen, het [hij] staat anders wel byzonder goed aangeschreven in het dorp. Morgen denk ik even bij Leendert langs te gaan en dan naar Soest door, om allerlei spulletjes in orde te brengen voor het komende jaar en ook een en ander thuis op orde brengen. Van Moeder en Theo kreeg ik gisteren bericht dat ze het steeds druk hebben, dat is wel fijn, maar ook vermoeiend. Jammer is het dat Tinie voorloopig niet aan haar werk in het Sanatorium te Scheveningen kan gaan, omdat de Zuster welke haar moeder helpt haar hulp niet kan missen. Ook van tante Ma kreeg ik een felicitatie met m'n verjaardag, aardig dat ze om al die verjaardagen denkt. [twee handschriften op een vel papier] Rotterdam 1 September 1934 Geachte Heer de Boer, Beste Tinie, Ik betuig U mijne deelname in Uw vrouw's en moeder's overlijden waarvan ik heden het bericht ontving. Het is dubbel droevig dat hieraan een lange lijdensweg voorafging. Moge haar geest in gelukkiger omhulsel U troost brengen. Met vriendelijken groet voor U beiden en aan Gerard, L.W. van den Muyzenberg. Schiebroek 2 September 1934 Beste Mijnheer en Tini Een innig goede vrouw en lieve moeder is van jullie heen gegaan, een leven van toewijding, zoo mocht ik haar nog waardeeren in enkele oogenblikken waarin ik bij haar was. Bij al haar lijden steeds blijmoedig zich zelf vergetend, met haar gedachten naar anderen uitgaande. - Het is héél droevig, hard zal 't zijn haar niet meer in de omgeving te weten, toch moge haar geesteslicht en zielskracht allen bijblijven en steunen in de moeilijke dagen Dick Rotterdam 19 December 1934 Beste Gerard, Je vriendelijken brief met gunstige berichten hebben mij natuurlijk een dankbaar genoegen verschaft en wensch je in zonderheid geluk met je goede rapportcijfers. Daar Tine [Tinie] de thans verkregen aanstelling tot leerling-Verpl. in het W.G. zeer wenschte is dat eveneens een heugelijke gebeurtenis waartoe ik haar veel bevrediging en succes wensch. Voor mij is het gelukkig, dat Dick niet ver woont en iedere week een korte samenkomst daarvan het gevolg is. Ik geef op diens verzoek aan een werklooze russische les en Dick is thans reeds een paar keeren daaraan komen deelnemen. Het adres van Architect L. Sickler (L.Sickler

4

1260


1260


Jr) Frederik van Eedenplein 34. Je heb ook de groeten van de Fam. de Graaff en je kan van mij ook de groeten aan den hr. Sickler overbrengen. Ik zou in jou plaats maar niet dadelijk beginnen om werk te vragen, maar beter voorloopig een beleefdheidsbezoek en uit het gesprek zal dan wel blijken of hij veel werk heeft, wat vermoedelijk niet het geval zal zijn. Zijn broer of familielid moet een vooraanstaande persoon op Waterbouwkundig gebied zijn. Mogelijk zal hij bij gelegenheid jou daarover wel spreken en is de kans niet uitgesloten, dat je op den duur na meerder kennismaking eene aanbeveling zal kunnen krijgen. [2] Nu je, zooals je schrijft meer tijd heb, zou ik je aanbevelen je kippenpootige schrijfwijze wat te hervormen in een eenvoudig loopend duidelijk handschrift, want jou kaligrafie mag wellicht bij sommigen wellicht architectonisch op hun verbeelding werken maar op zakelijke lui zal het eer een ongunstige dan prettige indruk maken; het is noch romaansche, noch gothische, noch Roccoco stijl. Een mooi frisch handschrift maakt altijd een prettigen indruk. En mooi, nauwkeurig opgezet werk, wat het ook is vindt eerder een goeden ontvangst dan nonchalant werk. Dat geldt vooral ook bij sollicitaties, waarbij netheid en nauwgezetheid een goeden entree vormt. Dat geldt tevens voor je uiterlijk en innerlijk leven. Beschaafde vormen voortgekomen uit beschaafden ziel zullen altijd meer achting verwerven dan slordigheid. Nu wat anders! In de N.R.C. van 10 Dec. j.l. las ik een bericht, dat de Ned. Mij voor Havenwerken van de Perzische Regeering een werk heeft aangenomen tot het bouwen van een haven bij het plaatsje Dehno aan de Kaspische Zee voor de som van ƒ 5.000.000.-- te voltooien in 4 jaren. Aangezien mijn positie vrij slecht is en ik door de daling van gronden en huizen en aandeelen Pomona ƒ 3000 - schuld aan oom Henk en Kees heb gehouden, moet ik steeds er over denken of voor mij nog een kans is die schuld af te lossen. Ik dacht aan die Mij mijn diensten bij dat werk aan te bieden als boekhouder, of andere administratie [3] of welke functie dan ook, al is het maar tegen lage vergoeding, mits zoodanig, dat ik bij spaarzame leefwijze in 4 jaren ongeveer ƒ 3000- zou kunnen overhouden. Ik dacht daarbij tevens aan jou. Indien jij 2 diploma's zult hebben kan er eenigszins kans voor je zijn als onderopzichter daar aanstelling te vinden. Zouden wij beiden voor een gezamenlijk salaris van ƒ 3000- kunnen werken, dan denk ik, dat wij per jaar ƒ 1000zouden kunnen uitsparen. Veel kans op eene aanstelling zullen wij niet hebben, maar het ware te beproeven. Ik sprak er met Dick over maar die meent, dat het wel voor jou maar niet voor mij wat zou wezen. Ik begrijp, dat iemand van 66 jaren vooral tegenwoordig zoo goed als geen kans heeft, maar indien ik niet probeer houd ik altijd het gevoel dat ik toch had moeten solliciteeren. Alvorens echter daarheen te schrijven zou ik wel spoedig van je willen vernemen, hoe jij er over denkt indien ik een brief daarheen schreef voor ons beiden? Tevens tenopzichte van jou daarop wijzende, dat jij bij de Zuiderzeewerken een half jaar praktijk heb gehad. Ben jij thans 22 jaar? Wat heeft Johan een geluk, nu met zijn aanstelling te Zutphen als vast voorloopig tot Augustus. Ik ben erg blij voor hem en Lena en hoop dat zij een goede toekomst tegemoet gaan en daarbij eenvoudig en even vlijtig zullen zijn. Het hoofdkantoor van genoemde Maatschappij is Leidschstraat 83, Amsterdam C.; de heer Stigter is Directeur-ingenieur en in Dehno is ing. Nijland. Je moet er maar niet over spreken, want onze kansen zijn uiterst gering, daar voor zulke aanstellingen meestal personen uit hun kennissen geplaatst worden. Ik hoop, dat jullie aangename Kerstdagen zult mogen beleven. Dick denkt naar Soest te gaan; ik vermoedelijk 26sten naar tante Maartje voor haar verjaardag en misschien 31 en 1 naar Soest. Lydia is gelukkig weer hersteld, mag niet meer motorrijden. Zij heeft voor mij een mooien, origineelen Theemuts gemaakt. Weest verder hartelijk gegroet ook Tine [Tinie] en schrijf mij eens spoedig wat je van het groote plan denkt. Gegroet van Vader.

5


1260

1260

uitgetikt in rode ordner1000 origineel in zwartgrijze ordner 9 van GAM, 0260

1935, 1936 Rotterdam 29 April 1935 Beste Gerard, Het verheugde mij gunstige mededeelingen uit je brief te vernemen, vooral die over je rapport, welke gelukkig zoodanig zijn, dat er wel kans aanwezig is, dat je op gebied van Waterbouwkunde ook gediplomeerd zal worden. Dan zal het er verder van afhangen hoe je al die, in ongeveer twintig jaren, verzamelde schoolkennis in praktische daden zult weten toetepassen; dat wordt weer een nieuwe leerschool en ik hoop voor een lang, nuttig en gelukkig leven. Ik heb bevonden, dat je het best uitkomt door gestadigen arbeid binnen normalen grenzen je inzicht verrijken en dat te toetsen aan het werk van anderen, zoowel van meer als van minder ontwikkelden, te streven altijd met allen oprecht beleefd, welwillend om te gaan, niet te veel praten, maar de hoofdzaken goed onderscheiden van bijzaken, zonder ook de betrekkelijke waarde van dezen uit het oog te verliezen. Door veel werken op verschillende gebieden krijg je eerst meer algemeen inzicht en waardeering. Tegen anderen met meer ervaring niet eigenwijs zijn, maar je eigen meening bewaren tot je een vaster inzicht verkregen heb. Oom de Boer werd verleden week van uit Vlaardingen in Hellevoetsluis begraven, bij welke gelegenheid veel familie en kennissen aanwezig waren. Terug naar Rotterdam reed ik met neef Dick van der Made en zijn vrouw. Hij vertelde mij, dat vermoedelijk op de suikerfabriek waarvan hij directeur is, spoedig een paar flinke gebouwen [2] voor pulpdrooginstallatie enz. ter uitbreiding van de onderneming zullen worden gebouwd. Nu scheen het mij, dat voor jou daarbij een goede leerschool onder de flinke leiding van neef v.d. Made zoude kunnen zijn; hetzij voor toezicht of voor praktisch werk. Daarom heb ik op initiatief van Dick aan hem naar Puttershoek heden een brief geschreven. Je moet je daarvan nog maar niets voorstellen, maar het zal wel goed zijn dat je voorbereid ben voor het geval, hij je zou voorstellen eens te komen kennis maken en spreken. Al verdiende je maar weinig, zou ik toch in je belang achten onder zijn leiding daar op deze of gene wijze te gaan werken, want bij hem zou je zeker goed leeren werken omdat hij zelf een flink werker is. Je uitnoodiging op den eersten Zondag in Mei, dat zal dus a.s. Zondag zijn, je in Haarlem te bezoeken en tevens in gezelschap van den heer de Boer door te brengen, wil ik met genoegen aannemen. Ik zou nog graag vernemen hoe laat je mij kan verwachten, we kunnen dan een trein afspreken, beter schrijf my met welken trein. Ik ben gewend tamelijk vroeg op te zijn, dus regel je zooals het goed uitkomt. Erg jammer zou ik vinden indien Tine [Tinie] niet daarbij kan zijn. Ik wensch je het beste en met hartelijke groeten ook aan Tine [Tinie] en haar vader. Vader. [linker marge p1 met blauw potlood] Het zal dunk me beter niet te laat n. de Flora te gaan anders wordt het daar te druk en onaangenaam] Rotterdam 13 Juni 1935 Oostzeedijk 340A Beste Gerard, Het trof mij toen ik in je brief las hoe Tine [Tinie] vooruit had vastgesteld, dat die twee vaders wel in levensopvatting zouden overeenstemmen. Toen ik op weg naar Heemstede was zat ik in den trein over de kennismaking met den heer de Boer te denken en zag er wel een beetje tegenop omdat ik moeilijk met menschen kan omgaan. Je wil vaak goed en het valt ongunstig uit, of je spreekt te veel of te weinig enz. Ik heb van mijne ontmoeting met den heer de Boer een aangenamen, ernstigen indruk na behouden zooals weinig tusschen mij en anderen geschied. Dus jij zou graag naar Zweden willen en dan Tine [Tinie] zeker ook. Natuurlijk weer zooals de Russen zeggen: het is daar goed waar ik niet ben. Je stel je dat misschien wel gunstiger voor dan de werkelijkheid is. Ik kan je weinig of niet daarbij helpen. Ik weet niet of de heer Appelboom nog in Zweden bij den Nederl. Consul in Gothenburg Secretaris is, of de heer Immink nog consul generaal in Stockholm zal zijn; Jhr. Vredenburg die in 1916 / 17 gezant in Stockholm was, voor wien ik als courier reisde, is overleden. Voorloopig moet je aan den eersten twee nog niet schrijven. Je moet niet uit het oog verliezen, dat je als technicus in het Buitenland boven de inlanders kans heb, indien je op een of ander gebied ervaren ben waarin je mededingers achter zijn. Nederland is in Waterbouw mede aan de spits, maar het ontbreekt jou aan praktische kennis. Daarom beschouw ik de zaak zoo, dat je veel beter eerst in Holland flink praktisch [2] kunt leeren werken en denken, dan ben je na een paar jaar meer waard. Een ander geval zou zijn indien je bij een werk in het Buitenland zou kunnen komen dat door Hollanders wordt uitgevoerd en waarbij je onder

1

1260


1260


goede hollandsche leiding zoudt komen, zooals b.v. thans bij de Mij voor Havenwerken te Amsterdam, welke een haven bouwt aan de Kaspische Zee voor den Perzischen Staat, een werk dat op 5 jaren berekend is en vermoedelijk nog uitbreiding zal krijgen. Met Dick heb ik daarover gesproken en die zal wel zaterdag deze zaak met je behandeld hebben. De hoofdzaak is voorloopig dat je diploma Waterbouw in handen krijg, dan kan je direct soliciteeren bij die Maatschappy en aan den Directeur een onderhoud vragen en zoomogelijk van den Dir. der M.T.S. een aanbeveling. Echter, als je daar kans wil hebben begin dan eerst daarmede, dat je al je sociale idee netjes onder in een bescheiden hoekje van je reiskoffer opbergt en niet eerder daaruit te voorschijn haalt dan na 5 jaren praktisch werken en denken onder leiding van ervaren menschen die hoe dan ook door hun werk de toekomst opbouwen niet met schoone leuzen maar met daden welke de menschheid dienen. De groote cultuurwaarden zijn toch voor een heel groot deel ook onder kapitalistische regeeringsvorm tot stand gebracht. Daarom moet je niet zoo kortzichtig alleen de Socialistische, Communistische of Fascistische als de alleen zaligmakende beschouwen. De oprechte liefde onder de menschen is alleen heilbrengend en alle partyzucht is bekrompen, maar niet overbodig in sommige perioden. Ik was met veel genot een paar dagen bij E & N. en L. en L. Wees hartelijk gegroet en breng mijn groeten over aan Tine [Tinie] en den hr. de Boer. Vader. R'dam 13 Juni 1935 avond. Beste Gerard, Hedenochtend wilde ik aan je schrijven maar kon je brief niet vinden en heb daarom het voornaamste beantwoord. Nu herinnerde ik mij waar ik hem gelegd had en wil ik dit aanhangsel schrijven. Wat Dick's studie aangaat hoop ik zeer dat zijn poging zal gelukken en hem inderdaad gelukkig zal maken. Gemakkelijk zal dat voor hem zeker niet zijn, daarom zal het goed zijn, indien hij die studie niet in de eerste plaats voor de eer en diploma als wel uit lust naar ruimer inzicht in Bouwkunde zal volgen. De trotschheid in den mensch is een van de groote oorzaken welke een beter samenleving in den weg staan. De waan, dat iemand zich boven zijn medemenschen verheven acht tengevolge daarvan, dat hij meer diploma's bezit, tot den adel behoort, een groote rijkdom heeft verworven, militaire of sportoverwinningen behaalde etc. is niet goed, maar dat ligt in den aard, evenmin is het goed, dat menschen die door geest- of lichaamskracht uitblinken deze natuurlijke voorrechten meestal graag in geld en eerbetoon extra beloond willen zien. Alleen zeer hoogstaande, edele geesten maken door hun eenvoud en oprechte liefde een zeldzame uitzondering, zooals b.v. Albert Schweitzer. Daarom is het goed het leven van de edelste voorgangers der menschheid te bestudeeren en valt uit het leven en de leer van Jezus zooveel mooi's en goeds te leeren. Echter, en dat eischt in de eerste plaats overwinning op ons zelf, terwijl gewoonlijk overwinningen op anderen wordt nagestreefd. Het [2] het eerste heeft tengevolge de geestelijke verheffing van den mensch, terwijl het tweede deze tegenhoudt. Niettemin moeten wij streven naar geestelijken en stoffelijken opbouw, maar tevens naar rechtvaardigheid, barmhartigheid, liefde tot alle schepselen of zooals Prof. Schweitzer in zijn Ethiek dat noemt: Eerbied voor het leven. Uit dat beginsel leer je met alle menschen gelijk goed omgaan. En dat kunnen wij in onze maatschappij, hoewel soms moeilijk, in eenvoud nastreven en meer goed doen door groote verdraagzaamheid dan door sterke partijhaat, klassestrijd etc. Zoo als Rockefeller op zijn leven met teleurstelling terugblikte, moest de groote Bismarck ook tot erkentenis komen, dat hij schuld had aan zooveel oorlogen, met verliezen van honderdduizenden mannen, wier vrouwen en moeders weenden, dat al zijn roem hem niet gelukkig had gemaakt en dat alles stond tusschen hem en God. Ook Koning Salomo kwam tot ontdekking dat alle genot van rijkdom en wellust - ydelheid was. Jezus zeide anders: Aanzie de leliën des velds - Salomo in al zijn pracht was niets, vergeleken bij de schoonheid van de bloemen. En Goethe laat Dr. Faust verzuchten: Habe nun, acht! Philosophie, Juristerei und Medizin, und leider auch Theologie durchaus studiert, mit heissem bemühn. Da steh' ich nun, ich armer Tor! Und bin so klug als wie zuvor; etc etc. - Dan is Dr. Albert Schweitzer een beter voorbeeld: als Dr. in Philosofie, Dr. Theoloog, Dr. Medicus, Prof Bachmuziek, beroemd orgelbouwer is hij in equatorial Afrika in de wildernis al een 20 jaren werkzaam om de negers geestelijk en lichamelijk gezond te maken. Dat komt omdat hij een goddelijk ideaal nastreeft = Eerbied voor het Leven. Wij moeten trachten het leven te dienen zoowel het noodige stoffelijke als het geestelijke. Nu beste Gerard, ik ga de krant lezen en slapen. Salut! Vader.

2

1260


1260


[handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer G.A.M. v.d. Muyzenberg p.a. Teslastr. 6 Haarlem R'dam 10.7.35 B.G. Zooeven aan Erwin geschreven om zaterdag/zondag naar Soest te komen. Dick heeft het erg druk. Zijn Tine komt uit Zw. en hij zal met haar van hier naar Bussum en Zondag n. Soest gaan voor de officieele verloving. Ik hoop dat jou vele studeeren nu beloond zullen worden anders kan je uitroepen met Faust Hab'nun Medizin, Filosofie, Juristerei und ga Theologie studirt und bin ich armer Tor so dumm wie einst zovor. Maar het zal met jou wel beter gaan, jij heb je Gretchen al vroeg en hij pas als oude geleerde. Ik hoop je zat. av. in Soest te komen gelukwenschen. Eerst ga is[k] in ocht. n. Keesje en Dina, dan middag naar fam. Ruitenberg en Schweig, daarna met Lydia en Bart, die hier waren, naar Soest. Erwin zal hoop ik ook komen. Vraag jij Leendert ook te komen; ik weet niet of het adres goed is dat ik van hem heb. Tinie komt zeker ook met je mee? Doe aan den hr de Boer mijn groeten ook aan Tinie en voor jou Vader. Of Johan komt weet ik niet, zal afhangen of hij al vacantie heeft. Afzender V.d.Muyzenberg Oostzeedijk 340A, R-dam. Hellevoetsluis 3 Aug. 1935 Beste Gerard, Ik stond hedenmiddag gereed om hierheen te gaan, had mijn pels uitgeklopt om mee te nemen, het zou eens plotseling kunnen gaan vriezen, bovendien had ik met Eradus, de Kleermaker hier afgesproken, dat hij het losgeraakte bont zou herstellen en toen ik den trap afging vond ik je briefk. die juist was gebracht. Wat een geluk! Die moeder schijnt toch wel goed aangeschreven in hooger sfeer. Als nu a.s. Maandag het medisch onderzoek tevens mag uitwijzen, dat je corpus met yzer en staal in voldoende mate harmonieert, dan kan het succes volmaakt worden en kunnen wij jou onze Stalin II noemen. Ik hoop zeer, dat je lust, wysheid en kracht zal hebben om je werkkring flink te vervullen, oprecht en trouw en met blij gemoed. Nu mag je vóór het begin Die Klocke van Schiller aandachtig lezen: Festgemauert in die Erde steht die Form aus Lehm gebrannt, Heute muss die Klocke werden Frisch Gesellen ! seih zur Hand etc. [2] Indien je dat goed van buiten kent, dan beleef je de poëzie van je werk en zie je perspectieven van het leven. Nu ik wensch jullie allen geluk met dit feest; dat geeft weer moed! Ook van tante Maartje gefeliciteerd en allen hartelijke groeten. Ik zou ook naar Soest gekomen zijn had ik hier niet reeds alles afgesproken. Een andere keer dus zullen we hopen op een algemeene samenkomst. Je allen het beste! en allen gegroet. Aan Dick hoop ik morgen op zijn brief te antwoorden. Goeden Zondag! Vader. [kleiner briefpapier] Rotterdam 13 Augustus 1935 Beste Gerard, Weest hartelijk gelukgewenscht met je eersten verjaardag in je eerste werkkring. Ik hoop zeer dat groote voldoening zult mogen ervaren van het werk dat je thans ben begonnen en van het vele nuttige werk waar je vermoedelijk in je leven nog voor zal komen te staan. Gemakkelijk zal dat niet altijd zijn en daarom voeg ik mijn wensch hieraan toe, dat je altijd een gezonde zelfstandige levensopvatting zult mogen nastreven welke in de eeuwigheidswetten gefundeerd is, n.l. dat wij het leven willen dienen en daarmede ons lichaam en ziel als voorname onderdeelen naar hooge be[2] ginselen verzorgen. Leer alles met liefde te dienen en het edele bevorderen; weest moedig en opgewekt ook in moeilijke oogenblikken. "Was man mit Liebe tut, das geht nochmal so gut." Ik hoop, dat Tine [Tinie] je morgen zal kunnen bezoeken en je feestavond in die nieuwe omgeving gezellig zal zijn. Nu zou ik graag willen weten hoe je nieuwe adres luidt; en als je tijd heb natuurlijk ook een en ander over je nieuwe leven. Tante Maartje die ik onlangs bezocht informeerde naar je en vroeg mij je adres omdat zij je voor je verjaardag wilde schrijven; helaas kon ik het [3] haar niet geven.

3

1260


1260


Dick is gelukkig vlug hersteld, is gisteren weer officieel in functie getreden, alhoewel hij voor dien ook reeds werk deed. Hij moet zich in acht nemen, want zijn linker arm is nog niet normaal te gebruiken. Zondag ben ik naar hem toe wezen wandelen over Terbregge, waar ik in de Rotte onderweg heerlijk heb gezwommen; dat is dezen zomer de 9e keer en gisteren in de Maas de 10e. Met mijn werk staat het helaas miserabel. Nadat mij eerst eind Juni ontslag was aangezegd, zijn ze van de fam. M. gisteren daar op teruggekomen. Het is nu wel zoowat definitief dat dit tegen 1 Oct. a.s. teneinde [4] loopt. Nu hoop ik dat tegen dien tijd een nieuw gareeltje nog hier of daar gevonden zal worden. Een kleine kans geeft Erwin, maar daar valt nog weinig op te rekenen. Verder wensch ik je al het goede toe, en evenzoo voor Tine [Tinie] ook de hartelijke groeten; desgelijks aan haar vader wanneer je dien ontmoet. Vader. Rotterdam 17 Augustus 1935 Oostzeedijk 340A Beste Gerard, Een of twee dagen geleden ontving ik inliggende kaart van je collega C. Klompe, welke ik nu maar aan je nieuwe adres waarvan ik je kennisgeving ontving, zal doorzenden. Met je verjaardag stuurde ik een brief p.a. Hoogovenbedrijf dien je wel zult ontvangen hebben; je adreskaart had ik een dag later. Mischien had ik met mijn brief beter een dag kunnen wachten, maar ik wist niet tevoren, dat ik je adreskaart zou ontvangen, ongeveer gelijktijdig met de ontvangst van mijn brief door jou. Ik hoop dat het werk naar je zin zal zijn; vreemd natuurlijk. Toch zal het wel interessant zijn op zoo'n groot bedrijf. In Rusland was 48 K.M. van de mijn een groot hoogovenbedrijf bij het station Kramatorskaja. Als je 's avonds of 's nacht met den trein naderbij kwam, dan zag je uit de verte al de roode gloed aan den hemel boven de hoogovens. Wanneer je eens tijd heb schrijf dan aan Dick een en ander over je eerste bevindingen, dan hoor ik wel van hem, zoodat je niet 2 keer hoeft te schrijven. Wees het beste toegewenscht en gegroet Vader. [klein briefje] Bijlage II Beverwijk 19 Aug. 1935. Beste Vader, Bedankt voor al Uw brieven v.d. laatste 2 weken, m'n antwoord daarop zal niet al te lang kunnen zijn, in ieder geval kunt U alles betreffend m'n werk in de rondzend brief lezen. Leuk was het op Zondagmorgen Uw felicitatie (expresse) brief te krijgen. Das Lied von der Klocke zal 'k waarschijnlijk nog wel eens lezen, ofschoon het niet met m'n werk heeft te maken, maar het is mooi, dat herinner 'k me nog van de H.B.S. tijd, toen we het op school lazen. Overigens is er niet direct zoveel poëzie aan het werk verbonden. Wel is het iets groots als b.v. de buizen worden gegoten en de vloeibare ijzer massa uitgegoten wordt. Het gevaarlijke van dat werk, de gloeiende hitte en het snelle werk dat de arbeiders moeten doen is indrukwekkend. Ik kan me tenminste heel goed indenken dat het de schilder Heyenbrock en zovele anderen in het buitenland de inspiratie tot zoveel prachtig schilderijen heeft gegeven. Morgen ga 'k in de schafttijd misschien even de hoogoven op en bekijken. Ook ben 'k van plan om eens een nacht bij de hoogoven te gaan zien, het lijkt me prachtig om in het donker b.v. het afsteken van het ijzer te zien. Maar dat is voor de toekomst. [2] Leuk om kort na de aanvang van m'n eerste werkkring jarig te zijn geweest, allemaal hebben zo prettig geschreven, zo belangstellend en de vele goede wensen daarbij. Bij gelukwensen ben 'k altijd geneigd om aan conventie te denken, dat had 'k nu niet want allen die mij schreven, beseften de betekenis van werk te hebben. M'n verjaardag is heel rustig voorbij gegaan, 's avonds ben 'k even naar Haarlem geweest om m'n oude kostjuffrouw te feliciteren, die is n.l. gelijk met mij jarig. Wat is U een waterrot, heeft meer gezwommen dan ik deze zomer. Ik geloof dat het bij mij 1 of 2 keer is geweest. Als U Tante Ma schrijft doet U dan ook mijn groeten. Dank U voor het opzenden v.d. kaart van Klompe, al is het dan een kaart die me geld kost. Ja mooi is dat de gloed v.d. hoogovens 's avonds; toen 'k gisterenavond naar Beverwijk fietste heb 'k ervan genoten. Nu Vader, in alle haast hoop 'k niet al te onduidelijk en te klein geschreven te hebben.

4

1260


1260


Ik hoop dat er ook voor U nog een of andere werkmogelijkheid zal komen; steeds merk je weer dat het leven niet zo maar glad voorbijgaat, dat het steeds z'n moeilijkheden geeft, zowel materieel als moreel met een zeer nauw verband tussen beiden, omdat wij toch ondanks alle materiële moeilijkheden moeten proberen moreel omhoog te komen en dat blijft toch het belangrijkste in het leven. Juist te midden van alles om je heen stand te houden dat is geloof 'k de eis die aan ons allen gesteld wordt, waarbij de een meer van dit de ander meer van dat te verduren krijgt. Vader, het beste en de hart. groeten van Gerard. Ook van Tinie de groeten, zij heeft momenteel nachtdienst, wat nogal vermoeiend is. Rotterdam 3 September 1935 Oostzeedijk 340A Beste Gerard, Met belangstelling heb ik je rondzendbrief zoowel als je particulieren gelezen. Het verheugt mij dat je nieuwe werk je volle belangstelling heeft en je verhouding tot je hooger - als lager geplaatsten op een gezonden, eenvoudig natuurlijken basis berust, d.w.z. op den eenvoudigen wensch met elkander goed werk te verrichten. Je beschouwingen ten opzichte van je ouders waren natuurlijk voor mij ook aangenaam te lezen. Ik kan niet anders als getuigen, dat onze kinderen edel van inborst zijn, want ook Leendert, alhoewel ik met zijn opvatting niet instem, handelt ongetwijfeld niet van uit een eigen egoistisch beginsel, maar gedreven door de gedachte, dat hij op zijne wijze zoo de gemeenschap het beste dient. Ook Theo doet op zijn manier zijn best om iets goeds van zijn leven te maken en gelukkig, dat hij het besef heeft, dat de grondslag moet berusten op een zuiver persoonlijk moreel leven. De eene mensch heeft het geluk het leven als een duidelijk doel voor zich uit te zien, het geheele leven ernstig na te streven en aan het eind den zedelijken kroon te verwerven; doch zulke menschen zijn er niet veel. De meesten gaan langs zy- en omwegen en moeten vaak door ernstige smarten alvorens tot inzicht van het ware leven te komen. En dat komt niet met tromgeroffel, met hoorngeschal of vlagvertoon, maar de stem van het geweten werkt in ieder mensch in stilte tot wij meer en meer ontvankelijk [2] worden voor den geest des Vaders. Dan komt het ware leven voor ons geestelijk ook tot de ware verhoudingen en zien wij, dat alleen de dienende liefde noodig is, zuiver van uit elke individueele ziel. Met October loopt mijn werk in R'dam ten einde. Op voorstel van Erwin en Dick zal ik vermoedelyk 1 Nov. in Wageningen wonen bij de fam. Roekel, den bakker, waar Erwin heeft gewoond. Ik zorg dan verder geheel voor mij zelf. Ik hoop dat ik daar nog werk zal vinden en voor mijn eigen onderhoud zal kunnen zorgen. Anders heeft Dick beloofd dat te regelen. Het zal wel goed zijn, indien wij allen met Moeder's verjaardag 27sten/28sten in Soest komen, want er zijn groote veranderingen op til. Inliggend stuur ik een briefje, dat heden ochtend door de Post werd bezorgd en door de M.T.S. te Haarlem werd verzonden. Ik hoop, dat je het goed maakt, zoowel in je werk als in je partikuliere leven. Zorg vooral veel en gezond uit te slapen en goed te eten; dan komen je zenuwen tot rust. Wees met Tine [Tinie] en haar vader veelmaals gegroet Vader. 's Gravenhage 18 December 1935 Celciusstraat 130 C. Beste Gerard en Tinie, Zaterdag ben ik naar Voorburg gekomen om afscheid te nemen van tante Rita die volgens bevinding van den dokter spoedig het tijdelijke met het eeuwige zal verwisselen; ook was tante Nelie uit Maarn gekomen. Ik heb tante Rita nog vrij helder van geest aangetroffen en vond het droevig te aanschouwen hoe het stoffelijke lichaam door kanker wordt vernietigd en aan den geest de bewustheid steeds meer ontneemt. Vanmiddag reis ik naar Maarn, maar zal vermoedelijk over korten tijd hier terugkeeren om de begrafenis bij te wonen; zoo ben ik weer eens van nabij getuige van dat mysterie, den dood, die door negatieve bacteriën den weerstand van het stoffelijk lichaam ondermijnt en aan den geest geen woonplaats meer biedt. Het lichaam keert weder tot de stof en de geest, gelouterd door ervaringen in dit voorbestaan ontwikkelt zich verder in een hooger nabestaan; de eeuwigdurende wisselwerking van den microcosmus en macrocosmus: God is een geest en die hem aanbidden moeten hem dienen in geest en in waarheid. Indien wij streven den

5

1260


1260


geest der waarheid te volgen, dan zal die ons troosten en vrijmaken van de banden waarmede de mensch in het stoffelijke, uiterlijke schijnleven gekneld wordt, dan leeren wij te leven uit de eeuwigheidsbeginselen, dat veel hooger en schooner kan worden naarmate de ziel boven het stoffelijke zich weet te verheffen. [2] 19 Dec. 1935 Maarn. Vandaag ben ik een paar keeren wezen wandelen; welke richting je hier uitgaat, overal stoot je op mooie dennenbosschen en heuvels met bosschen. Allerwege wordt het landschap getooid door een maagdelijke Sneeuwlaag en de lucht is zoo zuiver en frisch dat de wandeling een echt genot wordt. Ingesloten zend ik je uitknipsels uit de N.R.C. welke je wellicht interesseeren. Wel jammer, dat je dit terrein van je werkzaamheid, zooals ik van Erwin vernam, in afzienbaren tijd zult verlaten. Het is in allen geval een goed adres vanwaar uit je nu zal moeten solliciteeren en allicht zal je goedgunstige referentie over je werk krijgen. Ik hoop dat het je zal gelukken een je bevredigenden werkkring te vinden alvorens je taak bij de H.O. eindigt. Theo heeft gistere avond waarschijnlijk zijn debuut gehad als deelnemer van Igor Swerjof in de Kon. Schouwburg in den Haag; hij schreef aan Erwin met veel entusiasme over deze gebeurtenis. Het mag wel een succes zijn, dat hij zoo spoedig daarvoor in aanmerking komt, maar het spijt mij voor hem, dat hij zich zoo ernstig daarvan een toekomst voorstelt. Volgens mijn inzicht geloof ik, dat hij ook nu nog na zooveel verandering, veel beter zich kon toeleggen op een of ander ambacht en dat grondig nog leeren, dan met dansen zijn bestaan te zoeken. Een goed ambachtsman verdient meest zooveel dat hij tot hoogen leeftijd er van kan leven. Ook was er wel kans dat hij bij de Crisiskontrole, zooals Rien Broeckman, een werkkring zou kunnen krijgen. Enfin. Geduld. Wat denken jullie met Kerstvacantie te doen? [linker marge] Ik weet niet hoe mij alles zal loopen; vermoedelijk eerst terug naar (Den Haag Voorburg) voor begrafenis en dan of terug naar Maarn of eerder naar Wageningen. [linker marge p1] In allen geval wensch ik jullie een gelukkig Kerstfeest en Nieuwjaar toe desgelijks Tinie's vader. Met groeten ook van tante Nelie. Vader. 1936

Wageningen 9 Januari 1936 Grindweg 152

Beste Gerard, Alles moet zoo naar zijn aard groeien, zelfs een Nieuwjaarswensch blijkbaar; de uitvoerende stuwkracht daartoe vormt, behalve voorafgaande gedachteaanloopen, het inliggend uitknipsel uit de N.R.C. d. 22.12.35 hetwelk ik gisterenavond las bij het nazien van een stapel van wege mijne afwezigheid aangehoopte achterstallige nieuwsbladen. Mijn Nieuwjaarswensch mag dan zeker ongeveer wel zóó luiden voor jou en Tinie: goede gezondheid naar lichaam en ziel, een flinke nuttige werkkring, zooiets tegen vergoeding van ƒ 5.000.- p.j. en natuurlijk annex al het geluk van het huwelijk dat jij en Tinie zoo ongeveer van zulk eene mystieke verhouding hebt voorgesteld, een blijmoedigheid in je werken en denken en leeren, goed inzicht in het leven, wilskracht om daarnaar te leven, de eenvoud welke in hare schoonheid wordt uitgebeeld door de leliën des velds, welke zooals van ouds bekend Salomo's pracht en praal verre overtreffen, zachtmoedig en nedrig van hart en rein van geest; de middenmoot kan dan ook wel wat kleiner zijn dan ƒ 5.000.Verleden jaar hebben in de N.R.C. enkele malen beschrijvingen gestaan over den aanleg van een haven aan de [2] Kaspische Zee in Perzië (tegenwoordig genoemd Iran) in uitvoering door de Nederlandsche Maatschappij voor Havenwerken te Amsterdam, welke eveneens concessies heeft verworven voor den aanleg van wegen, huizen, schepen enz. Ik weet niet, of ik t.z.t. aan jou die uitknipsels heb gezonden; het kan achterwege gebleven zijn omdat je eene aanstelling te Velzen kreeg en omdat het leven in Perzië niet zoo liefelijk en mild is. Thans zou een werkkring daar voor jou wellicht meer kans hebben omdat je nu ernstige praktijk heb en Tinie weldra verpleegster kan zijn; jullie zouden eventueel getrouwd daarheen moeten gaan, of Tinie b.v. 1 jaar later. Het werk zal daar voor jou leerzaam zijn, het leven is daar echter hard, heete zomers en malaria, en hardvochtige winters met primitieve levensomstandigheden. Je zou eventueel bij de Directie te A. kunnen solliciteeren en onderhoud verzoeken.

6

1260


1260


Ingeval je daartoe, na overleg ook met Tinie besluit moet je mij eerst nog maar eens schrijven of hier eens komen praten. Nu, ik groet je, alsmede Tinie en ook moeder, wanneer je haar ontmoet, tevens den hr. de Boer. Vader. Het 2e uitknipsel is voor Dick, maar lees jij het en vraag aan Dick, of hij het uit zijn eigen krant heeft uitgeknipt of dat je hem dit zal zenden. Van het overlijden van tante Rita weet je natuurlijk. Ik was daar 2x en na en voor de begrafenis was ik in Den Haag bij tante Adriana en in Maarn bij tante Nelie, waar ik in de boschrijke omgeving veel heb gewandeld. Wageningen 25 Maart 1936 Grindweg 152 Beste Gerard, Je goeden brief van 23 Januari verschafte mij veel genoegen door de uitvoerige mededeelingen over je werk, je toekomstplannen en vriendelijke wenschen voor mijn welvaren. Het is een byzonder geluk, dat je onder zoo kundigen en vriendelijken ingenieur je eerste schreden op je maatschappelijken loopbaan heb kunnen zetten, dat heeft beteekenis voor je heele leven en de waardeering daarvan moet je nooit veronachtzamen. Natuurlijk heb je zelf ook de verdienste, dat je met belangstelling voor je taak ernstig heb gewerkt, anders zou het uitstel van je ontslag niet zoo lang gerekt worden en de bereidwilligheid tot goede referentie minder hartelijk uitgevallen zijn. Alles bij elkander een mooie basis om verder op voort te bouwen en te solliciteeren. Johan heeft met zijn sollicitatie mooi succes behaald, waarvan ik hoop, dat hij op den duur veel geluk zal mogen ondervinden, want ik geloof wel, dat hij voor zulk werk beter eigenschappen bezit dan voor de groote klassen van de lagere school + studie voor hoofdakte. Om nog een kleine verdienste machtig te worden heb ik enkele keeren hier gesolliciteerd, maar heelemaal geen antwoord op ontvangen. Indien ik tot Juli geen betrekking vind, denk ik met Juli/Aug. naar een andere woning te zoeken omdat deze zeer koud en [2] vooral erg vochtig is gebleken waardoor alles beschimmelt niettegenstaande ik veel heb gelucht en gestookt. Ik denk dan uit te kijken naar 1 kamer wat feitelijk voor mij genoeg is. Met de brochure van Johan zond ik aan moeder ook uitknipsels uit de N.R.C. Ik weet niet of die voor jou van belang zijn, daar Dick wellicht aan je stuurt. Ik zend wekelijks een partij uitknipsels aan Johan over onderwijs, politiek, wetenschap enz. voor zoover voor zijn algemeene ontwikkeling dienstig kan zijn. Voor Leendert en Theo voegde ik ook een paar stukjes welke je bij gelegenheid wel aan hun wil doen toekomen. Mochten zij meerdere wenschen, dan zou ik ook aan hen zonder je tusschenkomst kunnen zenden wat ik eerder tenopzichte van dansrecenties aan Theo heb gedaan. In Driehuis woont ook een neef Johan van der Made, overwien ik uitvoerig aan moeder schreef. Mocht je belangstelling hebben voor Indië, dan denk ik, dat hij op je verzoek bereid zal zijn welwillend zijn raad te geven. Maar kan je in Holland plaatsing vinden dan geloof ik, dat het voor je beter is voorloopig nog hier te blijven tot je meer ervaring zal hebben opgedaan, dan kan eventueel later over de grenzen wat aanspraak doen gelden op hooger vergoeding en dan zou het ook beter zijn getrouwd naar het buitenland te trekken. Ik hoop dat het je goed mag gaan en verblijf met hartelijken groet, Vader. Wageningen 25 Maart 1936 Grindweg 152 Beste Tinie, Met deze zonnige lentedagen verwacht ik, dat alle kiemen van angine uit je tempel, zooals in het boek der boeken ons lichaam wel genoemd wordt, zullen hebben moeten wijken voor die heilzame bacillen welke als voorboden van de lente nieuwe gezondheid, schoonheid en levensmoed toevoeren, zelfs aan oude menschenlevens. Ik vind het toch maar een droevig verschijnsel, dat zulke kwaadaardige bakzeilen zoomaar vrij toegelaten worden in een inrichting waar zooveel wetenschappelijk gevormden, die vele jaren daarop zijn voorbereid en toegerust met alle mogelijke wapenen, microscopen, giftgassen, en wat niet al, hun doel er in stellen ze te bestrijden. Wanneer in de goede, oude russische tijd de landheer een Donsche of Koebansche Kozak aanstelde voor Roebels 25 per maand met bevel: houd dat gespuis uit mijn huis, dan gebeurde dat al zou hij er zelf bij vallen en dat alleen met behulp van zijn nagayka (kozakken zweep) of kinzjal (dolk).

7

1260


1260


En hier kunnen de geleerde heeren met meer dan 20 voudig salaris en onnoemelijk aantal attributen zulke kleine beestjes nog niet van 't lijf houden, ze hebben toch hun verrekijkers en kunnen ze toch wel zien aankomen. De vroegere chineesche keizer betaalde zijn lijfarts alleen salaris zoolang de eerste gezond was en ik denk dat in het bovenstaand geval dit middel probaat zou werken. Inmiddels was het eigenlijk mijn bedoeling je nog wel [2] te bedanken voor de goede wenschen welke ik van je op mijn verjaardag mocht ontvangen. De Paaschdagen naderen al op lenteschreden en dan krijg je toch zeker wel zooveel vrij, dat je met Gerard een tournee zult kunnen maken waarin misschien ook Wageningen kan opgenomen zijn. Nel en Erwin maken het even als Laurens en Leendert goed; of zij echter met Paschen hier blijven of naar Hilversum trekken weet ik nog niet. Na den winter welke voor mij uit de stad komende, soms niet zoo erg gezellig op mijn oude omhulsel inwerkte, is het nu heerlijk zoo door de boschen te loopen zonder overjas, zooals ik eergisteren ongemerkt in Oranje Nassauoord in Renkum aangeland was en 's middag door en door van zonnewarmte doortrokken was thuis gekomen. Gerard heeft het wel gelukkig getroffen dat hij voorloopig nog een poos in Velzen kan blijven, dat zal jou ook wel prettiger zijn, dan wanneer hij ergens in de Oostpolder van de Zuiderzee zijn wetenschappelijke overwinningen voor nog komende geslachten zou gaan demonstreeren of in het rijk van Darius onze hollandsche polderjongens aan te voeren. Wie zal zeggen wat hem en jou nog te wachten staat? Moge het nog veel goeds zijn; zorg zooveel je kan goed toegerust te zijn met goede gezondheid en Samariterkennis, dan kunnen je beiden zoo noodig samen elk op zijn terrein ook in den vreemde nuttig zijn, vaak meer dan in Nederland waar een mensch al gauw als overcompleet kan gelden. Met hartelijken groet ook voor je vader, L.W. van den Muyzenberg. [brief geschreven met potlood]

Wageningen, Vrijdag 1 Mei 1936 Grindweg 152

Beste Gerard, Een mensch denkt en zint, zoekt zijn geluk over de geheele aardbol, of er hier of daar, in Zuid-Afrika, Iran of elders een klein vlek is, waar zijn geest zich kan verankeren om door zijn arbeid in zijn levensonderhoud en dat van hen voor wien hij zich verantwoordelijk acht, te voorzien en zie, het doel ligt dan vaak zoo nabij. Hoeveel zorg en kwelling gaat vaak gepaard met dat zoeken. Ik ken dat van 1920/21 toen ik uit Rusland teruggekeerd, zonder werk stond met een gezin dat heel wat noodig had. Ik was toen bij "Landverhuizing", die heeren waren mij zeer behulpzaam en prof. v.d. Broek schreef hun dat hij spoedig verwachtte eene eenvoudige werkkring in America bij een der Colleges of gardnery voor mij te hebben, waarbij dan de kinderen tevens zouden kunnen studeeren, zooals ik gevraagd had, en zie, kort daarop ontving ik eindelijk op een oogenblik van hoogsten nood nabij aan wanhoop, een antwoord op mijn brief op een der vele advertenties waarop ik gesolliciteerd had, met gevolg, dat ik 1 Nove. 1921 bij de Firma Moll in dienst trad en later volgde de Russische lessen er bij; een en ander met gevolg, dat alle kinderen in de gelegenheid kwamen een behoorlijke hoeveelheid schoolkennis op te doen om het leven mee in te gaan en dank zij de medewerking van de oudere kinderen is dat tot heden ondanks de moeilijke tijden in hooge mate gelukt. Zoo wensch ik je dan hartelijk geluk met je nieuwe aanstelling; waardeer ze, stel ze op prijs door je werk zoo goed mogelijk te verrichten en doe dat je leven lang. Wees dankbaar degenen die goed voor je waren, wees welgezind voor die dat minder waren en vergevensgezind tegenover die tegen je mochten zijn. Blijf eenvoudig en bescheiden, laat succes in je leven je nooit verleiden tot de waan dat je zoo knap ben, maar streef ootmoedig naar een vroom, godsdienstig leven dat steeds naar meerder volmaking boven het stoffelijke voert, naar den geest der Waarheid. Ik wensch ook Tinie hartelijk geluk en groote eensgezindheid in voorspoed en tevens in tegenspoed. Met de groeten voor je beiden en den hr. de Boer van Vader. [met inkt] Mijn groeten s.v.p. ook aan Mevrouw de Castre (of hoe heet zij.) en hare vriendelijke dochters. Wil Mevrouw nog wel bedanken voor haar goede verzorging. [met potlood en rechtop geschreven] Wageningen, Grindweg 152, 13 Augustus 1936 Beste Gerard, Het koren is grootendeels van het land, dat alweer voor de ontelbaarste keer wordt geploegd, de groententuinen hebben de menschheid weldadig van een rijkdom aan gezonde, heerlijke gewassen

8

1260


1260


voorzien, bessen, boomvruchten, druiven vullen die kostbare schatten aan; en waar komt dat alles vandaan? In een russische gedicht is moeder's antwoord op dochtertje's vragen: dat alles, mijn engel, komt van God. In zulk een zegenrijk jaargetij is Gerard geboren. Wees hartelijk gelukgewenscht met je verjaardag als symbool van gelukkigen tijd naar lichaam en ziel temidden van den oogsttijd over het noordelijk halfrond. Ik hoop, dat je morgen niet alleen zult zijn, maar Tinie en de hr. Boer het feest zullen opluisteren, benevens een flinke postzending van verre en nabij. Het verheugde mij in Juni je groet met die van Tinie, Dick en Tine uit 4-houten te ontvangen. Inmiddels zal je wel weer behoefte gevoelen opnieuw een dergelijke tocht te maken. Ik ben belangstellend bij gelegenheid van je te vernemen, hoe tegenwoordig Tinie's gezondheid is, of zij weer in een nieuwe functie is en waar; hoe het werk bij de W.G. je bevalt, hoe het den Heer B. gaat en met jezelf en zoo meer. Van Theo ontving ik een poos geleden een goeden brief van uit S. waar hij en Jooke bij Bart en Lydia hadden gelogeerd en gelukkig tot heil van zijn gezondheid is geweest, gezien de goede geest welke daaruit sprak. Ik hoop dezer dagen aan hem terug te schrijven. Tante Nelie ligt reeds een maand in het Diaconessenziekenhuis te Utrecht; door teveel drukte heeft zij een ernstige inzinking gekregen waarbij de gal onvoldoende functioneert en wellicht een nieuwe operatie tengevolge kan hebben, waartoe zij moeilijk haar inwilliging kan geven vanwege de ongunstige resultaten der voorgaanden. Tijdens haar ziekte heb ik haar functie overgenomen om 2x per week een blinde dame in Doorn voor te lezen. Zij is de kleindochter van Mr. Jacob van Lennep de bekende schrijver van de mooie boeken: Ferd. Huyck, Roos van Dekama, Klaasje Zevenster en zoovele andere welke ik in Rusland alle gelezen heb en daar achtergebleven. Zij is eene zeer intelligente dame spreekt minstens meer dan 5 talen en heeft een geheugen dat met haar algemeene ontwikkeling wonderbaarlijk is; ook russisch heeft zij wat geleerd, heeft goede uitspraak en zeide mij een russisch gedicht, waarvoor ik haar weer andere geleerd heb. Haar dochter, waar zij woont, is getrouwd met een Oostenrijker; alle zeer vriendelijke, goede menschen die de gedachten van de Oxfordgroep praktisch nastreven. Met hartelijke groeten, tevens voor den hr. B. en Tine [Tinie] van Vader.

9

1260


1260

in rode ordner 1000 origineel in zwartgrijze ordner van archief GAM, 0260

1937, 1938 Wageningen 25 Januari 1937 Grindweg 152 Beste Gerard, Mijn hartelijken dank voor je goede wenschen voor mijn verjaardag en voor je phylosophische uitwijding over het waarom in de dingen van het leven, wereldgebeuren, heelal. Het is goed dat je daarover ernstig nadenkt vooral wanneer je tracht van uit godsdienstige bronnen je levensinzicht te putten en voorzichtig ben God niet naar menschelijke afmetingen te beperken hetgeen zoo vaak de oorzaak wordt van menschelijke hoovaardij. De geest die uit de 4 evangelieën spreekt is verheven en geeft vaste richting aan het geloof zonder hetwelk een mensch naar den geest niet gelukkig kan leven. God is "een geest en die hem willen aanbidden moeten hem aanbidden in geest en waarheid." "Ik dank U, Vader des geestes, dat Gij deze dingen voor de verstandigen hebt verborgen en den Kinderen hebt geopenbaard." "Wees deemoedig, leert van mij dat ik zachmoedig ben en nederig van hart, de vrededragers en niet de geweldenaars, zullen het aardrijk beërven etc.” Wil je ook Tinie hartelijk danken voor hare vriendelijke gelukwenschen voor mijn verjaardag. Ik hoop dat zij met moeder en met den zegen van boven veel geluk in de woning van Johan zal kunnen brengen. Vrijdag a.s. zullen de rest van tante Nelie's inboedel o.a. opklapbedden met matrassen, karpetten, tafels, stoelen, looper, glas etc., petrolstellen enz. verkocht worden [met potlood bijgeschreven] ronde tafel met kleed ƒ 5.- Ele [?] voor veertien gulden trapnaaimachine ƒ 20- vaste waschtafel ƒ 13.-. Indien je geld heb kan je misschien een of ander vrij goedkoop over nemen. Heb je bepaalde dingen op 't oog schrijf mij dan, of kom a.s. Vrydag naar Maarn indien je kan. Er zijn natuurlijk meerdere fam. en kennissen die willen koopen. Schrijf mij spoedig. Hartelijk gegroet, Vader. [2] [ander handschrift] Beste Gerard. Die ronde tafel + kleed ƒ 5.- lijkt me wel wat voor jullie, 't is een eenvoudige ronde tafel, alleen is de kleur (naar 'k meen mahoniehout) niet modern. Dan is zo'n trapnaaimachine ƒ 20.- prachtig voor Tinie als ze nog geen naaimachine, zou ik hem zeker nemen, en dan die opklabbedden, zou ik er ook één van nemen, voor een paar maanden kunnen Vader & ik je wel voorschieten (al zal ik dan de komende maanden wel wat moeten goochelen maar dat lukt wel). Of je er nog een karpet bijneemt - ƒ 13.-? daar moet je zelf nog maar eens overdenken. Nog hartelike groeten ook van Nel & de jongens die 't best maken. Erwin. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer G. van den Muyzenberg Dorpstraat 1 - 156 Broek in Waterland Wageningen 24 Mei 1928 Beste Gerard, Vermoedelijk heb je dat reeds gedaan, mocht echter het geval zijn, dat je aan nicht H. van der Made nog niet bedankt voor het door mij gebrachte pakje, dan zou ik het aangenaam vinden indien je spoedig aan haar schreef: Prinsegracht 865. Wil je zoo goed zijn, alvorens je hierheen komt, bij je overbuur, den heer de Boer te informeren hoe de operatie van zijn zoon verloopen is en mijn groeten voor hem en Mevrouw over te brengen. Ik vernam van Erwin, dat je met Tinie a.s. Donderdag denkt hier te komen. Wees met Tinie hartelijk gegroet van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg Eekmolenweg 13 Wageningen. Wageningen 13 Augustus 1938 Beste Gerard, Wees met Tinie hartelijk gelukgewenscht met je verjaardag, den eersten in je huwelijksleven en naar ik hoop en vertrouw, een blijden, heuchelijken dag, waarop je lange jaren met dankbaarheid terug zult zien. Moge gezondheid naar lichaam en ziel in rijke mate door wijsheid verlicht en door zegen van boven je beider leven verrijken opdat je in eenvoud des harten het groote leven zult mogen genieten dat boven het alledaagsche en stoffelijke, in de eeuwige dingen wortelt. Thans leven we in den nachttijd: allerwege uitingen van bruut geweld, knechting van de persoonlijkheid, alles voor de materie, mecaniseering van het leven, ter wille van roemzucht, machtswellust van den mensch in zijn waard, zonder bewustzijn van zijn hoogere bestemming. Jezus heeft geleerd: wat baat het den mensch wanneer hij de geheele wereld overwint maar schade leidt aan zijn ziel. De wereld heeft hem niet begrepen, maar de Geest waait waarheen hij wil, de dageraad begint hier en daar te schemeren en door veel lijden gelouterd zullen de

1

1260


1260


volkeren inzien dat ze zijn leer van liefde, zelfverloochening, reinheid en heiligen geest hebben verzaakt, dan zullen ze het offer leeren brengen en hun gemeenschappelijk ideaal zien in Hem, uit Wien en door Wien en tot Wien alle Dingen zijn. Enkele profetische schrijvers van het oude Rusland verwachten die herrijzenis juist in Rusland en ik voel dat aan want haar volk heeft de Zonde het diepst ondergaan, het meest geleden en bewustzijn van hooger bestemming het meest gevoeld. Maar nog is het einde niet. Met hartelijke groeten van Vader. [staand handschrift]

Wageningen 21 October 1938 Eekmolenweg 13

Beste Gerard en Tinie, Meestal zal wel de beste weg zijn de belangrijke dingen de voorrang te geven boven die van lager orde, waardoor ik vanzelf, benevens mijn dank voor je uitvoerige berichten van 26 Sept. j.l. met bijgevoegden 2 photo's, er toekom mijn bewondering uittespreken over het historisch verloop van je jeu[g]dig huwelijksleven: na vroege kennismaking, ernstige studie, examens, praktische arbeid, levensbasis, volgt een bekoorlijk huwelijk in schoone natuur in het volle zonlicht en glans van liefde en vriendschap, zoo wordt het huis en hof betrokken met alle attributen tot gerief van stoffelijk en geestelijk genieten … wat nu nog? … a thing of beauty is a joy for ever, en God schiep de Mensch. Hiermede begint weer een nieuw tijdperk in je huwelijksleven, moge liefde, wijsheid en eenvoud je verder geluk begunstigen. Dagelijksch wandel ik hier langs den breden straatweg met statige eiken onder een prachtig loofdak den berg op om voor E. de N.R.C. te halen en langs den hoogen rand van den Eng, vaak bij heerlijke vergezichten, keer ik met Laurens van de Kleuterschool huiswaarts naar de Dijkgraafweg. De eikels vallen eveneens bladeren en doode takken en de kleuren wisselen, alles symbolen van het tijdelijke en eeuwige, ook voor den mensch. Uit je beschrijving van het bezoek bij je voormaligen chef ir. O.[tto] krijg ik wel de voorstelling, dat je verhouding bizonder vriendschappelijk is en dat is mooi, maar wanneer je spreekt over je onderhoud van eenige uren, komt de gedachte op, of je wel indachtig ben, dat er een type - hollandsche plakker - bestaat, dat in dit geval op jou weliswaar niet toepasselijk is, maar wellicht niet misplaatst is aan te herinneren. Theo en Jooke moeten nu volgens ontvangen kaart op een jaarkontrakt onder vrij gunstige omstandigheden aan den Staatsschouwburg in Munchen verbonden zijn; dat is een groot geluk voor hen. Niettemin vrees ik dat dit leven op den duur voor Theo te afmattend zal zijn. Hier bij E. en Nel gaat het gelukkig goed en Guido is ook een lief kereltje. Van Lydia ontving E. deze dagen gunstige tijding tevens over H. en L.W.; nog mijn dank voor je gelukwenschen met de geboorte van L.W. Zooals je weet heb ik 2 nichten van der Made, Heiltje en Antje, kinderen van mijn moeders oudsten broer Nicolaas (oom Klaas). Nu is de oudste dochter Heiltje den 26sten Oct. jarig en ik hoop aan haar te schrijven. Zou het zonder bezwaar mogelijk zijn, dat je haar dien dag wat aardige bloemen bracht? Zij wonen te Amsterdam, Deutzenhofje (859-897 op de deur), Prinsengracht 865. Ik vond het zoo vriendelijk, dat zij op je trouwdag in Aerdenhout kwam gelukwenschen en ook nog een klein geschenk gaf. Met de beste wenschen voor je welvaren en hartelijke groeten van Vader. Wageningen 29 November 1938 Eekmolenweg 13 Beste Gerard en Tinie, Heel veel dank voor je belangrijke brief met gelukwenschen en de groote verrassing in den vorm van de schitterende album, als schoon en wel verzorgd beeld van ons huwelijksgeluk, dat op 11/23 November 1898 te Odessa in den ochtend eerst voor den Nederlandschen Consul en daarna voor de Eglise reformée een aanvang nam en thans na 40 jaren tot zulk een rijken stamboom is uitgegroeid. Laten we hopen, dat de stormen welke daarover heen gegaan zijn, behalve eenige schade, ook een flinke mate van zedelijke weerstand hebben geschonken, instaat om het jonge geslacht veerkrachtig tegen de lagere invloeden van deze zeer woelige, maar belangrijke historische tijden te wapenen. Je heb met twee exemplaren van die mooie verzameling beelden uit ons familieleven en door de aardige, kunstzinnig weergegeven aanduidingen heel wat werk gehad, dat groote lof verdient. Moeder zal zich ook wel zeer daarover verheugen en ook wel als een wonder beschouwen, als door een hooger, heilige

2

1260


1260


geest bestuurd, dat zij nog tijdig vóór den oorlog en revolutie Rusland heeft verlaten en in Blaricum in een eigen huis een goed onderdak heeft gekregen, want hoeveel ongunstiger had alles kunnen verloopen indien zij in Rusland ware gebleven. Het spijt mij erg dat Tinie mijne nichten v.d. Made niet persoonlijk de bloemen heeft kunnen overhandigen, dat had wel veel aardiger geweest, maar ik dank je beiden zeer, dat je zoo vriendelijk aan mijn wensch heb willen voldoen. Je zeer royale uitnoodiging in December enkele weken bij je te komen logeren wil ik graag in dank aannemen, zoodanig, dat ik na Erwins verjaardag b.v. van 14 tot 27 Dec. bij je doorbreng en in dien tijd nog eens een dag heen en weer naar Dina en Keesje ga en een dag in A-dam het Rijksmuseum en mijne nichten bezoek. Mocht echter in verband met je eigen plannen wenschelijker zijn, dat ik eerder kom en dus eerder vóór het Kerstfeest vertrek, dan maakt dit voor mij weinig verschil. Hierover wil je wel zoo goed zijn mij nog je wenschen te berichten. Van Lydia ontving ik ook een aangenamen brief met drie aardige aanvullingsphoto's voor de album. Gelukkig had zij van Theo en Jooke goede berichten van recente datum. Met de beste wenschen en hartelijke groeten van Vader. Wageningen, Eekmolenweg 13, 13 December 1938 Beste Gerard en Tinie, Met dank voor je vriendelijken brief met bijgevoegden groeten van je vader en tante Jeltje, deel ik je mede, dat ik in verband met een op a.s. Zaterdag te geven russische les, die al eenige tijd "in de maak" was, niet eerder kan komen dan Zaterdagavond. Ik hoop, dat deze wijziging geen bezwaar bij je zal ontmoeten. Gisteren hebben we Erwin's verjaardag aangenaam gevierd. Laurens had ik naar gewoonte van school gehaald en vertelde mij onderweg zijn groote geheim, dat hij voor zijn vader 3 geschenken zelf had gemaakt, waarmee hij thuisgekomen, dan ook triomphantelijk voor den dag kwam. Leendert was zoo onder de indruk, dat hij zich gedr[w]ongen voelde ook een daad te verrichten en was in den tuin een paar struiken boerekool gaan halen en die moest ik in mijn handkoffertje doen, die waren voor mij. Verder heb ik met hun aan het feestmaal deelgenomen en toen ik in den avond nog een kopje thee kwam drinken was ondertusschen 1 lange brief van Theo en 1 brief van moeder gekomen. Ik vond het jammer dat verder geen brieven aanwezig waren. Theo en Jooke maken het vrij goed, nemen deel aan Operette voorstellingen, wat groote inspanning van hun krachten eischt; zij beoogen op den duur in Dresden bij de Opera te komen waarop wel eenige kans is. Vandaag een feestdag in Beers, alweer 2 jaren dat Herbart werd geboren die inmiddels al flink ter been is. Ik ga even naar E., wellicht kan hij mij nader inlichten over de loop der treinen en deel ik nog hieronder mede hoe laat ik in Amsterdam kan zijn en ongeveer in Broek denk te komen. Met hartelijke groeten voor je beiden en voor je vader en tante Jeltje. Vader. V. Wag. V. Ede A. Amst.

5 u (17. ) 5.27 (17.27) 6.28 (18.28)

3


1260

1260

uitgetikt in rode ordner1000 origineel in zwartgrijze ordner 9 van archief GAM, 0260

1939, 1940

Wageningen, 27 Januari 1939 Eekmolenweg 13

Beste Gerard en Tinie, De feestdag van mijn verjaardag zette al vroeg in: nadat ik Zaterdag tot laat in den avond brieven zelfs per expr. een pakje eigen baksel van L. en doos met rookoffer van n. Schweig had ontvangen, ging ik Zondagocht. 10 u. uit om voor E. de N.R.C. te halen en nauwelijks 100 passen op stap komen daar drie statige heeren mij tegemoet E. D. en J. dus terug naar huis en moest vele goede wenschen met aanlokkelijke Alpenglühen in 't verschiet over mij uitgestort zien, opgeluisterd door een menigte van allerliefste bloemetjes. Na een uur gingen wij naar E. waar nieuwe verrassing wachtte; de hr. Dr v.d. Lek was gekomen mij geluk te wenschen, Laurens had 2 geschenken voor mij gemaakt en na koffie, gebak, most gebruikten wij het heerlijk middagmaal; gelukkig waren Nel, Laurens en Leendert weer op de been na enkele dagen bedrust. Het was een aangename dag en in totaal heb ik 22 brieven ontvangen met welker beantwoording ik nu bezig ben. Ik dank je beiden veelmaals voor je hartelijke gelukwenschen en het verblijdde mij niet weinig zooveel goede dingen uit je brieven te vernemen: de verrassing van duizend en één sneeuwklokje, de salarisen rangverhooging, de groei van vertrouwen en arbeid, goede gezondheid en dankbare stemming, altemaal waardevolle attributen om daarmede de komst van het groote wonder, de eersteling van je gezin met blijdschap tegemoet te treden. Je mag in geen geval denken dat mijn verblijf bij je niet zoo aangenaam is geweest, integendeel heb ik daaraan een prettige herinnering behouden. Bart wil mij, "Tijd en Taak" direct van de redactie laten toezenden, waardoor je dus de moeite van doorzending bespaart. Erwin heeft het veel te druk en zoo is het te begrijpen en tevens doordat hij je giro No. niet wist, dat de ƒ 2.50 welke ik hem eind Dec. van de ƒ 40.- liet inhouden, niet aan je heeft gegireerd. Thans verzoekt E. dat je hem inplaats van de ƒ 15.- voor mij, slechts ƒ 12.50 gireert om zoodanig mijn schuld te vereffenen. Van je gul aanbod deze aan mij te schenken mag ik geen gebruik maken daar ik over 't algemeen met ƒ 40.toekom en je met het oog op je a.s. extra uitgaven ze zelf best kunt gebruiken. Wil je zoo goed zijn mij tijdig te berichten, op welke datum in Februari de hr. de Boer 80 jaar hoopt te worden en hoe zijn voornaam of huis No. is, dan wil ik hem een brief schrijven of telegram zenden. Verder al het goede, zoowel in je beider werk en in 't bizonder Tinie in haar moederschap en al het geluk van harte toegewenscht wat daarin ligt opgesloten wanneer dat als geschenk uit hooger geest wordt aanvaard. Met hartelijke groeten ook van E. en N. van Vader. Wageningen, 27 April 1939 Eekmolenweg 13 Beste Gerard en Tinie, De brief van 10 dezer welke ik het genoegen had van Gerard te ontvangen is als een prozagedicht over alle schoone gewaarwordingen en aandoeningen welke de verschijning van Otto, Diederik, vergezellen. Inmiddels, indien alles verder een normaal verloop heeft gehad, mag ik aannemen, dat Tinie thans als gezonde moeder het geluk heeft dien flinken zoon zelf te kunnen voeden en baden en verder kan hij het zelf wel vinden door minstens 20 uren per etmaal te slapen. Het is een groot geluk, dat alles zoo goed is gegaan, al zal Tinie van zulk een forsche knaap wel veel geleden. hebben. Maar welk een feest toen alles weer geordend verliep en gelukwenschen, bloemen, taarten enz. je gelukkige woning binnenstroomden en de beschuiten met muisjes er een goed oud vaderlandsch gebruik het stempel op de groote, blijde gebeurte-nis zetten. Gelukkig het kind, dat ook in dezen tijd nog als een geschenk van God wordt aanvaard en in dien geest wordt opgevoed, want de wereld geeft ons thans toch wel een beeld der verschrikking van de gevolgen der opvoeding buiten God, zoo als de voorloopers gelijk Nietzsche e.a. alle kracht, macht en verstand in den mensch waanden en den weg naar de hel van oorlog en verwoesting voorbereidden -- Jedoch, das Schreckliste der Schrecken, das ist der Mensch in seinem Wahn -Vrijdag zijn moeder en ik met den hr en Mevr. R. in hun nieuwe Morris heerlijk naar Beers gereden, hebben daar Zondag den doop van Leendert, Willem bijgewoond een paar gezellige dagen doorgebracht, die lieve Herbart aardig hooren babbelen en de lachende phylosoof Leendert met zijn fijne mondje bewonderd

1

1260


1260


en keerden Maandag, dankbaar voor het genotene weer tot onze penaten terug. Bart en Lydia maken het gelukkig ook goed; zij denken begin Mei naar Amersfoort te komen en met de auto de familie te bezoeken. Een groot succes, dat Leendert geslaagd is voor het eerste gedeelte van zijn examen, nu wacht hem 6 dagen examen voor het 2e [gedeelte] in de 1ste week van Augustus. Met Theo gaat het helaas niet zoo goed, hij ligt in München in het ziekenhuis met gescheurde beenspier. Het is nog mooi dat hij op staatskosten wordt verpleegd en zijn salaris voorloopig nog doorgaat. Op den duur zal hij dat dansen niet kunnen volhouden omdat het een inspanning vereischt die zijn krachten te boven gaan. Ik hoop, dat Jooke en Theo zich op een andere eenvoudigere en rustiger werkkring zullen bezinnen, daar het ook voor Jooke beter zal zijn. Hier bij Erwin gaat het gelukkig vrij goed, hij zou graag wat vlotter met zijn studie opschieten, dat baart hem nogal zorg, alhoewel hij er weinig over spreekt. Hij vraagt mij aan jullie de groeten over te brengen. Het is toch ook een groote meevaller, dat je in het werk voor de W.S. zoo dicht bij huis kan blijven en tevens zal dat voor Tinie ook gezelliger zijn, als je nu je zoon daardoor maar niet uit zijn slaap houd om met hem te beraadslagen over je waterstaatswerken, hij heeft daarover toch zijn eigen opinie en zal zijn irrigatie voorloopig toch niet in andere bedding leiden. De kaartjes heb ik dadelijk verzonden. Vele hartelijke groeten met de beste wenschen voor je 3 tal. Vader. Wageningen, 14 Augustus 1939 Eekmolenweg 13 Beste Gerard, Weest met Tinie en je zoon hartelijk geluk toegewenscht op dezen verjaardag, een blijde, zonnige feestdag, waarop naar ik hoop een lange reeks van voorspoedige jaren voor je allen naar lichaam en ziel zullen mogen volgen. Op zulke warme dagen zal na gedane arbeid je woonstede op het schiereiland wel heerlijke verpoozing en heilzame rust bieden waardoor je wellicht niet eens zoo groote behoefte zult voelen om elders een vacantie door te brengen. Ik ben de vorige week uit Beers teruggekeerd, waar ik ook Tinie's broer K. heb ontmoet die gezond en opgewekt was als ik hem nog niet eerder heb gezien. Met Bart, Lydia en hun lieve kinderen gaat het gelukkig goed. Jammer dat het examen van L. niet tot het eind gunstig is verloopen; Zaterdag en Zondag was hij met B. bij E. & N. gelogeerd. Nu is hij weer aan het soliciteeren, ik hoop dat hij goeden moed zal houden, want het zal wel geen gemakkelijke tijd voor hem zijn. Ik had Dina aangeboden met K. een paar dagen hierheen te komen, maar zij schijnt door veel werk nog al vermoeid en vraagt mij Zat, Zond. en Maandag daarheen te komen hetgeen ik denk te doen. Keesje was bij D. en T. gelogeerd waar zijn bezoek wederzijdsch prettig was. Met de beste wenschen voor je drietal en hartelijke groeten van Vader. Wageningen, 19 November 1939 Eekmolenweg 13. Beste Tinie en Gerard, Wel jammer, maar ik merk een paar dagen achteraan te komen. Niettemin wensch ik je hartelijk geluk met Tinie's verjaardag in de hoop, dat je dien met je drieën in welstand, goede gezondheid en dankbaarheid heb mogen vieren en nog zeer vele keeren in blijdschap met elkander zult mogen beleven. Ik was zeer verheugd met de ontvangst van je goeden brief en de aardige photo van Otto, Diderik, blijkbaar een gemoedelijk, goedaardig en gezond, tevreden mannetje; hij maakt goeden staat op de schoorsteenmantel tusschen andere kleinzonen; ik dank je zeer voor de vriendelijke toezending. Gelukkig dat het leven en werken in vele opzichten gunstig voor je verloopt en je bij D. & T. aangename dagen hebt doorgebracht en O. zich goed kon aanpassen. Nu zullen wij hopen, dat alle omstandigheden gunstig zullen meewerken en je in Dec. ook hier een prettige vacantie zult hebben. Dat Theo en Joke na hun vele moeite en zorg thans goede resultaten oogsten zal hun en ook ons allen zeer verheugen; laten we de verwachting koesteren dat ook voor Johan met Lena en Olga een betere tijd mag aanbreken en vooral ook, dat het menschdom spoedig eerbied voor de onderlinge samenleving op rechtvaardigen grondslag zal helpen in vervulling te brengen en alle geweld af te zweren. Weest met je driën hartelijk gegroet Vader.

2

1260


1260


Wageningen, 13 December 1939 Eekmolenweg 13. Beste Gerard en Tinie, Aangezien ik van E. vernam, dat je deze maand en ook dit jaar dus niet naar hier komt, wat vanwege de mazelen van L. en G. tenopzichte van Otto begrijpelijk is, wil ik je alvorens je op reis gaat nog even schrijven en je mijn hartelijken dank betuigen voor je vriendelijke St. Niclaas zending; dat was een bizondere verrassing die even mooi als smakelijk, vermoedelijk haar ontstaan heeft te danken aan Tinie's kunstvaardigheid en haar geijkte recept van verleden jaar. Wel erg jammer, dat nu je komst hierheen niet kan doorgaan, ik had Otto wel graag hier in levende lijve aanschouwd, want al staat hij hier heel genoegelijk op de schoorsteen te lachen tot groot genoegen ook van mijn buurvriendje die hem bijna dagelijks komt begroeten, zoo heeft een persoonlijke kennismaking toch meer bekoring van weerskanten. Ik hoop, dat je een aangename vacantie zal genieten en door gunstig weer en verder omstandigheden voor je drieën een genot zal worden. Inmiddels loopt dan dit jaar weer hard ten einde, een jaar van veel onrust, gevaar en leed in de wereld door de menschen elkander onderling aangedaan vanwege de zucht naar meer stoffelijke waarden en gebrek aan inzicht voor de geestelijke dingen. Moge dit jaar je allen naar lichaam en ziel tot zegen zijn en het Nieuwe jaar voor alle volken der aarde in de eerste plaats Vrede brengen met beter begrip van de grondslagen voor betere samenleving in de geest der christelijke naastenliefde en eenvoud des harten. Wij mogen wel zeer dankbaar zijn, dat in onze familie de omstandigheden zoo weldadig zijn, alle kinderen behoorlijk werk en verdiensten hebben en op enkele uitzondering na gezond zijn. "De voorzichtigheid, de rechtvaardigheid, de sterkte, de matigheid houden een geheel van eigenschappen in, die op elkander inwerken, elkaar aanvullen en vervolledigen en tezamen de volkomenheid van het zedelijk leven uitmaken." zoo schreef in de dertiende eeuw Thomas van Aquino. Weest hartelijk gegroet van Vader. 1940

Wageningen, Eekmolenweg 13, 27 Maart 1940 Beste Gerard en Tinie,

Gisteren zat ik bij open venster een brief te schrijven aan Theo en Jooke, die 31 dezer na veel succes in Scala Berlijn weer verlaten, terwijl ik in den ochtendstond de lijsters hoorde zingen, wel een heel groot verschil met den inhoud van je brieven welke ik met blijdschap en dankbaarheid met de photo's van lieve Otto op mijn verjaardag van je beiden mocht ontvangen. Gelukkig zijn die 'ouderwetsche winters' waar sommige met weemoed naar verlangden maar zeldzaam, zoo ongeveer 1 maal per eeuw, en hoewel ik in Rusland wel strengere van langer duur heb meegemaakt vond ik deze hollandsche al bar genoeg. Niettemin ben ik iederen dag er door gegaan en heb sommige dagen genoten van de prachtige tooi van velden, boomen en struiken, ook niet minder van de sneeuwstormen, echter met 71 jaren wordt je bloed minder en is de stroom in geringe versnelling, met gevolg dat de temperatuur van den 2den Paaschdag mij meer kan bekoren. Het verheugt mij dat je beide, ook Joh. Leen, Erwin, Lau, Nel en anderen zooveel hebt genoten van schaatsrijden, je reis naar Friesland veel genoegen gaf en alles zonder ramp is afgeloopen, ofschoon het ijs dezen winter veel slachtoffers heeft meegenomen. Zoolang je bij de Prov. N.H. goed werk krijgt en prettige samenwerking heb, blijf dan nog, maar kijk tevens een beetje de toekomst en de voorkomende kansen aan, overweeg ze rustig en solliciteer alleen daarop wat je naar den aard van je werk, de opvoeding van je lieve zoon, gelegenheid voor eenvoudige, beschaafde omgang enz. het beste toeschijnt; let niet in de eerste plaats op groot salaris maar op levenswaarden welke hooger staan. Je heb een prachtige ontwikkelingbasis waarop je verder rustig moet voortwerken door ervaring te verkrijgen in de beste dingen die je in theorie heb geleerd. Indien je de voorkeur zoudt krijgen voor de stad, dan lijkt mij b.v. Utrecht, Arnhem, Nijmegen beter dan Amsterdam, blijf ook met het oog op nageslacht beter in de buurt van de natuur, waar je nog kan aanschouwen de basis van een gezond stoffelijk en geestelijk leven en minder degeneratie, hoe heel anders wanneer je Otto naar school zit gaan langs korenvelden, bosschen en rivieren dan langs de steenen muren van groote steden. - Ik dank je voor je vriendelijke uitnoodiging in het voorjaar bij je te komen logeren. De lust tot reizen wordt bij mij steeds geringer, maar ook zou ik Otto graag zien. Hier in huis is een Berti van bijna 2 jaar, een lief kereltje, staat onder aan de trap te roepen: dag, handje, zoolang tot ik beneden kom om 's ochtends hem een hand te geven en 's avonds als hij gaat slapen moet hij eerst alle jongens zien op de schoorsteen en dan wijst hij en zegt achtereenvolgens: Kees, Laurens, Guido,

3

1260


1260


Leendert, Otto, kleine Otto met mama en tante Lydia welterusten. - Komen jullie maar beter eens hierheen wanneer je in de gelegenheid komt om weer vacantie te nemen. Inmiddels wensch ik je allen het beste toe met hartelijke groeten van Vader. Wageningen, 14 April 1940 Eekmolenweg 13. Beste Gerard en Tinie, 27 Maart schreef ik een brief aan je en dacht er niet aan dat de eerste verjaardag van je eerstgeborene in kort verschiet lag en nu heb ik tot mijn grooten spijt verzuimd er voor te waken dat je de vorigen zondag mijn gelukwensch in handen zoudt hebben. Ik hoop dat mij in 't vervolg niet meer zal overkomen en wil je nu nog mijne hartelijke gelukwenschen voor je éénjarigen jubilaris aanbieden met de bede, dat die lieve Otto ook zijn tweede jaar zoo voorspoedig en gelukkig zijn groei en ontwikkeling zal mogen voortzetten tot blijdschap van hemzelf en van je beiden in de eerste plaats en ook voor den wijderen kring van familie en belangstellenden. De vorige Zondag zal wel een bizondere feestdag bij je geweest zijn welken je met dankbare gevoelens zult hebben vervuld. Moge de ramspoedige tijd dien wij thans in de wereld rondom ons beleven spoedig in een gunstiger toestand verkeeren en het groote leed in de geheele wereld een einde nemen en plaats maken voor een betere samenleving, welke alleen dan kan komen indien de hoogmoed zal plaats maken voor nederigheid voor God. In de elfden eeuw trokken de volken van West Europa met hun ridders, graven, koningen, keizers en geestelijkheid uit om Kruistochten te ondernemen om de godsdienst tegen het ongeloof te beschermen en thans na bijna 1000 jaren is Europa zoo verscheurd, dat de godloosheid van de christenvolken ook dat deel nog dreigt te vernietigen wat nog eenigermate is trouw gebleven, maar door hoogmoed het ware geloof heeft bezoedeld. Alleen door oprechte eenvoud en oprechte navolging van de leer van Christus zal een in deemoed vereent Christendom den hel die door den Antichrist, waaraan wij allen mede schuld dragen, geschapen is, overwonnen kunnen worden. In 1815 toen Napoleon voor goed zijn gedroomde wereldmacht gedwongen was met knechtschap te verwisselen, hield in het Centrum van Parijs op het plein waar Lodewijk XVI onthoofd was, Czaar Alexander I met zijn legermacht een samenkomst waarbij de geheele russ. geestelijkheid van zijn legers en gezantschappen een grootsche Godsdienstige Dankdienst met russ. koorzang waar heel Parijs aan deelnam. [linker marge] Uw Koninkrijk kome, Uw Wil geschiede!. Redding is nog mogelijk indien alle geloovigen zich vereenigen en het Kruis voor een nieuwe Kruistocht willen dragen, zóó dat Liefde en Ge[?]chheid zal heerschen in de plaats van hoogmoed en hebzucht. Weest met Otto hartelijk gegroet en het goede toegewenscht. Vader. [minder regelmatig handschrift] Wageningen 5 Mei 1940 Beste Gerard, Ik heb je, meen ik, reeds voor je kaart van den 17den bedankt; hoe gelukkig dat allen van de familie in het vaderland behouden is gebleven al is er dan hier en daar wat te betreuren, maar dat verlies is overkoombaar. Bij E en N. gaat nu de huishouding en het werk weer naar het normale; vandaag zijn Laurens en Leendert, die een week met Nel's moeder mede naar H. gingen, weer door den hr. B. teruggebracht en gaan morgen naar school. Inliggende twee papieren over je dienstplichtvrijstelling kreeg ik deze dagen in handen en zend ze maar aan jou als belanghebbende. Jammer, van Theo en Jooke nog geen bericht, vermoedelijk zijn ze geinterneerd, maar volgens de nieuwsbladen zullen die ook spoedig vrij gelaten worden. Mocht je in de gelegenheid zijn, informeer dan eens bij Jooke's vader in Amsterdam. Zij waren, geloof ik het laatst in Hamburg en Hannover, maar vandaar ontvingen wij geen bericht. Ik hoop dat Tine [Tinie] en jij het verder goed maken en je lieve zoon Otto zijn gemoedelijkheid weet te handhaven. Je moet nog maar wachten met op reis gaan tot alles wat meer tot rust is gekomen en de treinen normaal rijden. Weest met je drieën hartelijk gegroet. Dick schreef, dat hij vandaag en a.s. Maandag examen heeft, het beste voor hem gehoopt. Vader. [briefkaart (onrustig handschrift) geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.v.d.Muyzenberg Opz. Wat. St. Broek in Waterland bij Amsterdam [met poststempel] Ameide (Z.H.) 13.V.1940

4

1260


1260


[met rood potlood door een ander erop geschreven] Groep 40 F Ameide, 12 Mei 1940 Beste Kinderen, Vrijdag werd de bevolking van W. op ± 14 schepen den Rijn-Lek afgevoerd. Stopten in buurt v. Schoonhoven waar we 2 etmalen op schuiten verbleven ± 10000 m. Nu zijn we op weg n. Ameiden wier Burgem voorloopig de zorg voor 2000 op zich neemt. Mocht de omstandigheden dit wenschelijk maken zou ik graag Poste Restante Ameiden van je vernemen, of eventueel mijn bezoek wellicht voor 1 of 2 weken geen bezwaar op 't oogenblik voor je zou zijn en hoe de omstandigheden ongeveer in Den Haag R'dam enz is. Ik weet niet of E. met gezin ook op 1 van den 14 schuiten zit. ik kon slechts ± 4 à 5 controleeren dat ze er niet waren. Indien je iets van hen weet schrijf mij dan. Ik hoop dat het je goed mag gaan ook met Otto. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Poste Restante, Ameide [briefkaart (rustiger handschrift) geadresseerd aan] Den Heer G. van den Muyzenberg Opzichter b. Waterstaat Broek in Waterland bij Amsterdam [met poststempel] Ameide (Z.H.) 16.V.1940 Ameide, 16 Mei 1940 Beste Gerard, Ik hoop spoedig een briefkaart van je te ontvangen met bericht hoe het gaat met moeder, jezelf, Tinie en Otto en wat je bekend is over onze familie. Erwin heb ik sedert Vrijdag 12 uur niet gezien. Ik heb getracht hier informatie in te winnen, maar ontving uit Nieuwpoort bericht dat hij vermoedelijk met gezin in Streefkert a/ Lek is geëvacueerd. Telefoon daarmede nog niet vrij. Op goed geluk heb ik daarheen ook een briefkaart gezonden. Ik ben Vrijdag in een der 14 schuiten mee de Rijn en Lek afgezakt, maar verder dan Schoonhoven konden wij niet komen na twee nachten in de schuit keerden wij terug naar Ameide waar den derden dag ontscheping plaats vond. Ik ben ingekwartierd bij een eenvoudige boerenfamilie met drie kinderen die mij liefderijk verzorgen waarvoor ik dankbaar ben. Over eenige dagen hopen wij weer naar W. terug te kunnen keeren. Met de beste wenschen en groeten voor moeder en je drieën van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Vluchteling uit Wageningen Groep 40 F te Ameide a/ Lek [Briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G. van den Muyzenberg, Opzichter Prov. W.S. te Broek in Waterland Wageningen 21 Mei 1940 Beste Gerard, Tinie en Olga [Otto], Je brieven aan E. en N. van 9 dezer heb ik gisteren gelezen. Van Lydia, Theo en Johan nog geen berichten. Wij allen zijn Vrijdagav. behouden hier na een week dolen, teruggekeerd. Gisteren had Guido koorts, vandaag Nel ook te bed, overigens alles wel. Er zijn in W. veel verliezen, geleidelijk keert het normale leven terug, enkele levensbehoeften beperkt, gebrek wordt niet geleden daar openbare diensten alles doen om te helpen. Voorloopig zou E. wenschen dat je reis hierheen nog wat wordt uitgesteld tot alles meer tot rust en orde zal zijn gekomen. E. zal je dan nog schrijven. Ik ben blij weer thuis te zijn; ook E. en N. en gelukkig geen schade geleden. Laurens is vandaag weer naar school. Ik zal mij verheugen indien je spoedig met Otto hier zal kunnen komen en ik die lieve jongen ook op de armen zal mogen dragen, maar wacht beter tot ook het spoorverkeer weer geregeld is. Indien je berichten van de familie ontvangt laat ons dan ook wat per briefkaart weten. Verder wensch ik je allen het beste toe, vooral ook Gerard in zijn werk. Er zal in Nederland heel wat opgeruimd en nieuw opgebouwd moeten worden. Wij hopen dat moeder weer geheel hersteld zal zijn en in Soest van de heerlijke natuur zal genieten, zoo als ik hier iederen vroegen ochtendstond het gezang der vogels beluister. Hartelijke groeten [linker marge] tevens van E. en N. Vader. Afz: L.W. van den Muyzenberg, Eekenmolenweg 13 Wageningen Wageningen, 12 Augustus 1940 Beste Gerard, Op het oogenblik dat ik mij wil zetten om een brief voor je verjaardag te schrijven krijg ik een gedicht in handen van den russische dichter Nadzon, dat ik hier in vertaling laat volgen:

5

1260


1260


Mijn vriend, mijn broeder, vermoeide, lijdende broeder, Wie je ook moge zijn, dat je ziel niet bezwijke: Moge leugen en boosheid in volle machtsvertoon heerschen over de door tranen bevochtigde Aarde, moge uiteen geslagen zijn en bespot het heilig ideaal en onschuldig bloed in stroomen vloeien Geloof, de tijd komt - en Baäl zal vallen, en op aarde zal wederkomen de Liefde! Niet met doornen kroon, niet in ketens geknecht, noch met het kruis op gebogen schouders Zij zal de wereld binnentreden in haar kracht en roem met heldere toorts van geluk in handen. Dan zal in de wereld noch tranen, noch vijandschap zijn, noch kruislooze graven, noch slaven, noch de nood, de nijpende nood, noch zwaarden, noch schandpalen. O, mijn vriend, deze lichtende toekomst is geen droom, geen ledige, ijdele hoop slechts: Overzie, - rondom heeft boosheid reeds bovenmate geknecht, rondom is de nacht reeds in diepe duisternis, de wereld vermoeid van leed, verstikt in bloed, krijgt genoeg van een verstandlooze strijd en heft de blikken op naar de Liefde, de onvergankelijke liefde, blikken, vervuld van smartelijke bede - - Het wereldbeeld van heden heeft den russischen dichter meer dan een halve eeuw geleden voor oogen gestaan en geinspireerd tot een blik in betere toekomst, waarheen de menschheid door veel lijden gelouterd zal streven naar het goede dat de liefde kan brengen. Geloof, Hoop en Liefde zullen de bovenhand moeten verkrijgen boven leugen, geweld en haat. Nu wensch ik je toe, dat je met Tinie en je lieve zoon Otto een blijden en gelukkigen verjaardag zult mogen beleven, waarop je door Gods genade tot dieper levensinzicht zal komen om je leven te richten naar den Geest uit Wien, door Wien en tot Wien alle Dingen zijn. Alleen in dien geest vereenigd kan de menschheid door ootmoed tot betere samenleving komen en een betere toekomst voor hun kindertjes helpen opbouwen door dezen ook in eenvoud en godvreezenheid op te voeden. Van Theo ontving ik bericht, dat hij met Jooke in Elberfeld waren opgetreden en nu naar Munchen waren om daar - adres Tchernoff - Odeon - Casino tot half Aug. voorstelling te geven en hun verder engagement af te wachten. Wees met Tinie en lieve Otto hartelijk gegroet. Vader. Beers 20 September 1940 Beste Gerard en Tinie, Het was al een poos dat ik van ziekte vernam van Bart, Lydia en de kinderen en nadat die gelukkig weer was geweken, kreeg ik lust vóór den winter eens te gaan kijken hoe de familie het maakt. Zoo ben ik dan een week geleden via Amsterdam - Zuiderzee - Stavoren 's avonds hier aangekomen en gelukkig was alles in de pastorie mobiel en gezond. Volgende week Zaterdagocht. denk ik van hier de terugreis weer over Enkhuizen te maken, ongeveer van 1 tot 5 u. in Amsterdam te zijn en daarna, ingeval mijn komst je goed gelegen zal zijn, voor een paar dagen van je gastvrijheid te genieten. Nu zou ik graag een berichtje van je ontvangen of er geen bezwaren daartegen bij je bestaan. Ik hoop dat je beide en je lieve zoon gezond zijt, en vol goeden moed de moeilijkheden van het leven onder Gods hulp zult mogen overwinnen. Weest ook voor Bart en Lydia hartelijk gegroet en het goede toegewenscht. Vader. [ander handschrift] Een klein krabbeltje, want ik ben aan 't eten koken. Wat bieten zullen jullie van me hebben. Kolossen worden het. Vader zal ze er voor me uithalen, wassen en in 't zand leggen. Met de knoopjes ben ik erg sloom

6

1260


1260


geweest. Eerst: door niet precies aan te geven wat ik hebben wilde n.l. achthoekige of ronde langwerpige blokjes [tekening]. Ik dacht dat je ze in die leuke winkel aan de Keilige Weg wel kon krijgen. Ik zal Vader deze knoopjes [2] die te peuterig zijn meegeven. Kun je ze bij gelegenheid voor wat anders ruilen - best - en anders krijg ik ze wel weer eens terug. Heb je voor jezelf geen boodschap dan koop je voor mij wat huishoudelijks, 't komt er niet op aan wat. 't Kan voor mijn part een paar kousen voor een van de jongens zijn een paar boenders of weet ik wat anders (textielpunten heb ik genoeg). Ook al kun je ze niet ruilen en je kunt wel houten kralen krijgen 4 stuks dan wil ik de laatste toch graag hebben. Ze komen twee bij twee op een linnen jasje en zijn met een lus verbonden [tekening] kunnen niet al te klein zijn, liefst zoiets [tekening]. We hebben de laatste tijd veel logés gehad, gezellig maar druk vooral voor Gaats. Nieuwtjes zover die er zijn vertelt Vader wel. Ik heb nu geen tijd. Dàg hart gr v Lydia. [met potlood beschreven briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw Van den Muyzenberg Broek in Waterland bij Amsterdam. [met poststempel] Wageningen 30.IX.1940 B. G. & T. Met dank voor je dringende uitnoodiging moest ik toch ook hier zijn wegens mijn identiteit - en distributiekaarten. Bij Lydia en Bart was gelukkig alles vrij goed, ik hoop tenminste dat Herbart die een paar dagen koorts had weer geheel hersteld zal zijn. Laten wij verder afwachten hoe de zaken verder loopen - Wellicht kom ik bij gunstig weer en wind nog eens aanzeilen en schrijf je dan tevoren. Is je reis met je zoon goed verloopen - Ik hoop dat je allen gezond zijt - Mochten de plannen van Theo en Joke hun in A-dam brengen dan zou dat goede gelegeheid geven bij je te komen. Hartelijk groet Vader Afz. v.d. Muyzenberg, Eekmolenweg 13 Wageningen. Wageningen, 6 October 1940 Eekmolenweg 13 Beste Gerard en Tinie, Indien tusschen 21 en 26 dezer je logeerkamer vrij zal zijn en overigens geen bezwaren daartegen hebt, zoude ik graag enkele dagen bij je vertoeven, tevens wat langer met mijn lieven kleinzoon kennismaken. Met hulp van Lydia speelde ik het klaar van een ouden klomp een zeilscheepje en van een blokje hout 2 jollen voor Herbart en Leendert te maken waarin beide nog al schik hadden. Nu denk ik, dat Gerard niet slechter dan Lydia van gereedschap, geschikt hout b.v. een blokje fijn vezelig, niet splijtend, zacht hout, zonder kwast, van ongeveer 30x10x8 c.M., voorzien zal zijn met een weinig koperen spijkertjes met bolle kopjes, een paar kleine koperen krammetjes en oogjes en stukje triplex en stokje voor mast en boegspriet. Een gusbijteltje voor uithollen zal daarbij tevens van nut zijn, alsmede een reepje lood voor kiel. Tinie kan dan wel een zeiltje van een oud lapje naaien. Wij zouden dan beiden daarmede een eenvoudig zeilscheepje kunnen maken voor Otto, waarvan hij wel zal genieten om het te laten varen, hoewel hij nu nog wat klein is kunnen wij het wel zoo stevig maken dat hij er later plezier van heeft. Mocht je daar geen geschikt blokje vinden, dan zou ik op mijn heenreis in Amsterdam in een knutselaarswinkel een goed stukje hout voor scheepje en jolletje kunnen koopen; wellicht weet je daar zulk een zaakje, schrijf mij dan het adres, daar zullen zij ook wel linnen garen of heel dun touw hebben geschikt voor tuigage. Mocht mijn bezoek niet best voor je uitkomen, dan stellen wij dat uit zoo als ik je in mijn kaart vorige week schreef, tot Theo en Jooke naar Amsterdam komen. Weest beide en Otto hartelijk gegroet en het goede toegewenscht van, Vader. Wageningen, 10 October 1940 Eekmolenweg 13 Beste Gerard en Tinie, Het doet mij genoegen uit je kaart te vernemen dat je mijn komst op 21 dezer aangenaam vind, ik hoop dan tijdig van hier te vertrekken, moet eerst nog naar den geschikten trein hier informeeren, maar stel mij voor ongeveer om 10 u. in Amsterdam te zijn en dan mijn nichten even te gaan begroeten, zoodanig, dat ik omstreeks 12 u. met het bootje kan overvaren en dan verder zal je wel kunnen

7

1260


1260


nagaan hoe laat ik bij je kan zijn. Ik verheug mij er ook op nu eens enkele dagen met dien lieven kleinzoon Otto samen te leven en ik heb een stil vertrouwen dat dit wederzijds niet tegen zal vallen. Inliggend briefje vergat ik in mijn haasten naar de post bij mijn voorgaanden brief in te sluiten, haastige spoed is zelden goed, vooral wanneer je de 70 en één jaren wel de tijd gehad heb om alles voorzichtig, met bedachtzaamheid te leeren doen. In de courant las ik dat in je woonplaats een boerderij werd gebombardeerd en afgebrand is, verder stond daarbij niets vermeld; wij maakten ons hier al ongerust maar mochten uit je bericht vernemen, dat je allen ongedeerd zijt. Dus tot spoedig weerzien zullen wij hopen en het beste voor je drieën toegewenscht, met hartelijke groeten van Vader. Theo en Jooke zijn nu in Karlsbad "Orpheum Variété" waar zij vermoedelijk niet lang meer zullen zijn, daar het een engagement voor 14 dagen is. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Broek in Waterland bij Amsterdam Wageningen 30 October 1940 Beste Gerard en Tin[i]e, Gisteren kwam er niet van je te schrijven, dus nu even deze kaart. Ik dank je nog wel voor je hartelijke ontvangst en gastvrijheid, waaraan je lieve Otto ook veel heeft bijgedragen. Ik kwam om 4 u. thuis, bij E. waren allen gezond. Vandaag is [grote inktvlekken] te bed, [?] een goed dieet[?] waarschijnlijk een beetje griep. Er lag weer een brief op mij te wachten van Theo en J. die in Franfurt a. M. zijn en van 1 tot 15 Nov. in Katowitz adres Bagatelle Cabaret zullen zijn. Indien je tijd hebt, schrijft hen dan ook een briefje, dat is altijd voor hen zoo prettig post uit Holland te ontvangen. Ik hoop dat alles verder goed gaat met je drieën en de keet weer is opgebouwd en de chocolade ketel weer rondgaat. Het heeft hier deze nacht vrij hard gevroren zoodat vanmiddag nog ijs in de sloten was. Weest hartelijk gegroet met de beste wenschen van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Eekmolenweg 13, Wageningen. Wageningen, 19 November 1940. Beste Tinie, Alhoewel een paar dagen na data kom ik je, Gerard en Otto hartelijk gelukwenschen ter gelegenheid van je verjaardag, dien ik hoop door je drieën met gevoel van dankbaarheid en blijdschap in goede gezondheid is gevierd en in de toekomst tevens onder omstandigheden van vrede nog beter en vele gelukkige jaren zal mogen worden beleefd. De aardbeving in Roemenië, de vermoedelijk daarmede verbandhoudende stormen brengen de harten der menschen nog in verhoogde mate in beroering dan reeds door de oorlog het geval is, in zulke tijden van rampspoed zoekt de mensch meer dan anders uitkomst. De christelijke godsdienst leert dat de zachtmoedigen het aardrijk zullen beërven; de reinen van hart God zullen zien, naarmate die geest in de menschheid zal toenemen in nederigheid des harten zal God daarin woning maken en de heilige geest doen indalen, den Trooster zenden, het leven der menschen gerechtigheid ervaren en de samenleving heiligen. Oorlog en revolutie is geweld van den mensch, opstand tegen God, tijdelijke verschijnselen; alleen de eeuwige waarden zullen standhouden en de menschenwaan teniet doen zooals telkens in de geschiedenis gebleken is. Laten wij daarom streven dien beteren weg door het Evangelie gewezen, te bewandelen. Hier bij Erwin gaat het gelukkig goed, ook bij Lydia en Bart volgens gisteren ontvangen bericht. Van Bart ontving ik in de plaats van T en T. [Tijd en Taak] een uitvoerig uitgewerkte beschouwing als brief No. 1 over de persoonlijkheid. Ik raad je hem ook een ex. te vragen. Weest met Gerard en Otto hartelijk gegroet van Vader. [staand handschrift] Beste Tinie en Gerard,

Wageningen, 31 December 1940

Ik dank je voor den uitvoerigen brief door Tinie geschreven en eveneens voor Gerards die begrijpelijkerwijs ditmaal minder lang was dan gewoonlijk. Het is heerlijk dat Otto zoo in lichamelijken groei als in wijsheid toeneemt en bidt God om Zijne genade dié ouderlijke eigenschappen van hart en ziel te mogen verkrijgen, welke noodig zijn voor eene goede opvoeding niet alleen tot een maatschappelijk, maar tevens tot een geloovig mensch, die de diepere zin van het leven leert kennen en het is

8

1260


1260


goed daar jong mee te beginnen met liefde en die zachtmoedigheid des harten, welke Jezus in zijn Evangelie aan het menschdom heeft kenbaar gemaakt. Dat eischt in de eerste plaats dat je beiden ook streeft niet in heidensche, maar in christelijke levensbeginselen jezelf op te voeden in alle eenvoud en wijsheid. Thans klagen wij in angsten voor de ontketende hel op die schoone, rijke Aarde, maar dat is toch het resultaat van de afwijkingen der menschheid van Gods heilige wetten en het najagen van uiterlijke inplaats van innerlijke verschijningsvormen van het leven. - Het deed mij genoegen dat je de mooie cyclame in je kamer hebt staan en ervan geniet; bij goede verzorging kan dat genot jarenlang duren en is tevens een stukje mooie opvoeding. Gisteren waren E en N. met hun jongens nog niet thuis, vermoedelijk door het weer een dag uitgesteld; ik ben verlangend te hooren, of zij wat nader van Theo en Jooke weten, want sedert hun eerste kaart vernam ik niets. Het is te hopen, dat Gerard's werk daar nog zal voortduren en; ik zou je toch ontraden voorloopig verhuisplannen te maken, want alles is op het oogenblik zeer onzeker en je krijgt onnoodig groote kosten en je zit daar toch niet zóó ongunstig, vooral ook wat het werk aangaat. Blijf eenvoudig, dat is voor jezelf en je kind het beste, dat zal je later zelf ook inzien [2] Ik was ontsteld van het overlijdensbericht van den hr. de Boer, wel was hij op hooge leeftijd maar we hebben kortgeleden nog zoo gezellig zitten praten. Voor zijne vrouw zal dat een groot gemis zijn. Ik heb aan haar een brief geschreven. Een paar weken geleden zeide mijn verhuurder, dat zij mijn kamer zullen noodig hebben omdat hun zoon te groot wordt bij hun te slapen, dus meer levensruimte voor het jonge geslacht, dat het oude er uit drukt, de natuurlijke loop der dingen. Ik begin daarom te zoeken naar een klein huisje van 1 kamer met keuken of deel ergens in stillen natuur waar ik mij op het eind van mijn levensreis kan voorbereiden om daar, naar ik hoop, rustig in God te sterven, misschien ergens op de Veluwe of aan de Vecht? Ken je de omgeving van Nigtevechte? Mocht je hier of daar iets weten in den prijs van ƒ 2- à ƒ 2.50 p.w. schrijf mij dan eens. Liever ga ik niet meer een kamer bij anderen inhuren dat is voor beide kanten minder vrij alhoewel ik de voordeelen ervan ook erken als je het goed met elkander kan vinden en dat heb ik thans en ook voorheen altijd gelukkig getroffen. Het ongeluk is dat tegenwoordig zulke kleine huisjes niet meer gebouwd mogen worden en de oude al gauw onbewoonbaar worden verklaard en toch ligt er een bekoring in voor oude menschen die hun einde meer voelen naderen en naar beperking van woonruimte streven om je geleidelijk aan dat bouwsel van 6 planken te wennen. Als het zoo mag zijn hoop ik tijdig vóór Paschen in mijne nieuwe woning op orde te zijn. 6 Jan. is mijn jongere nicht Antje van der Made jarig en als dat niet te lastig is, zou ik graag willen, dat je een pot met mooie nog niet in vollen bloei zijnde witte of rood- wit- en blauwe hyacinten kocht en bij haar bracht of liet brengen. Tinie heeft wellicht nog dat adreskaartje dat ik haar gaf en kan je desgewenscht ook een briefkaart schrijven en zeggen te betalen wanneer je in A-dam zult zijn. Schrijf mij dan hoeveel de kosten (omstreeks ƒ 1-) bedragen en houd dat af van het geld dat je aan E. gireert en dan krijg ik van E. zooveel minder. De nichten zonden mij een tijd geleden ƒ 2.50 om sigaren te koopen en daarom wil ik liever voor hen ook eene kleine verrassing bezorgen. Aan de oudere nicht bracht ik met haar verjaardag een roode cyclame, toen waren de witte nog niet uit de kassen. En nu voor je drieën nog een zeer gelukkig en voorspoedig Nieuwjaar 1941 toegewenscht in de hoop dat je voor rampen gespaard mag blijven en een gelukkig en tevreden leven zult mogen hebben, zoowel in je huis als daarbuiten en vooral ook in je werk en in je innerlijk leven. Met hartelijke groeten ook voor lieve Otto van Vader. [met potlood in linker marge p1] Vandaag een brief van Dick dat moeder [roestvlekken] A-dam heeft. Dick, Tine, Kl. Erwin het goed maken en Joh. wellicht kan[s] heeft in A-dam proef [?] Erwin schrijft [?] Komt en Keesje meebrengt die zondag door Dina wordt afgehaald. Dick heeft veel ervaring [?] met de nieuwe loonbelasting wet die ook voor hem [?] een strop zal zijn.

9

1260


1260


1941, 1942 Broek in Waterland 21 Jan. 1941 Beste Vader, De tijd gaat snel en zo is het morgen alweer 22 Jan. Van harte gefeliciteerd met Uw verjaardag; een felicitatie is in deze tijd wel iets eigenaardigs maar toch op z'n plaats en vooral omdat U morgen Uw 72ste verjaardag in een goede gezondheid bereikt. Hopelijk zal dit in het voor U komende jaar zo blijven. Erg benieuwd of U morgen nog bezoek van buiten Wageningen krijgt omdat we van Dick bericht kregen dat Lydia in Amersfoort is. Leuk dat Lydia er nog even tussen uit is voordat de grote gebeurtenis daar komt. Doordat we de laatste tijd heel weinig in A'dam komen, heb 'k niet persoonlijk aan Uw verzoek kunnen voldoen, maar heb wel telefonisch in de bloemenwinkel "Camelia" verzocht bij nicht v.d. Made tulpen te brengen, er was weinig anders voorhanden. Wat jammer dat U de kamer aan de Eekmolenweg niet kunt houden. Het zal momenteel lastig zijn iets als een klein huisje te vinden, want alles is bezet, zodat U waarschijnlijk toch het beste naar een geschikte kamer kunt uitzien. Ook zou 'k U raden in of bij Wageningen te blijven. De omgeving is er mooi wat b.v. van de streek hier niet zo gezegd kan worden en vooral ook is de omgeving van Wageningen veel gezonder dan de vochtige winderige streken als bij Dick en ons. Hier gaat alles goed, behoudens wat verkoudheid voor de afwisseling, waar we alle drie in delen, maar gelukkig maar weinig. Otje kent U nu goed, dus U snapt wat we met hem beleven. [2] [in bovenmarge door "Vader" bijgeschreven] antw. 4-3-41 Het ijs en vooral de sneeuw heeft hem heel wat plezier verschaft. Ik liet hem voor me uit glijden op het ijs, nu dat was hem naar z'n zin en later de sneeuw daar was meneer niet weg te krijgen. Hij moest steeds stappen in de sneeuw en pakte de sneeuw dan om ze ons te geven. Zaterdagmiddag zijn we meer dan een uur in de sneeuw geweest, tenslotte haalde de wijkzuster een slee te voorschijn, waar Ot fijn in gezeten heeft. Toen we net weer thuis waren kwamen Theo en Jooke, die we pas 's avonds verwacht hadden. Dat was erg gezellig, we hebben een heel prettig weekend met hun gehad, ze waren beiden erg opgewekt en rustig. Ook Theo's gedachtengang over alles wat er gebeurt vonden we prettig. Met hun werk gaat het ook heel goed en bij de goeie verdiensten blijven ze toch verstandig. Vanavond is onverwacht Tante Jeltje uit Aerdenhout overgekomen, zodat 'k deze brief al pratende heb moeten schrijven en er hier en daar wel een eigenaardige zin zal staan. Tenslotte hebben we nog een verrassing we verwachten n.l. in Juli ons tweede kindje. Het zal weer een grote verandering zijn en vooral voor Otje leuk straks een speelkameraadje te hebben als het wat ouder zal zijn. De tijd is wel niet zo vrolijk en opgewekt maar het leven gaat verder en dat is goed. We verheugen ons dan ook erg op de komst van Otjes broertje of zusje, maar voorlopig moeten we nog geduld hebben. Maar 'k stop om weer wat meer aandacht aan onze gast te wijden. Kunt U met de brandstof uitkomen, wij hebben het geluk dat 'k hout heb gekregen, anders zouden we veel te weinig brandstof hebben. Wilt U onze groeten aan Erwin, Nel en de jongens doen. Voor Uzelf een prettige dag morgen en veel hart. groeten van ons drieën Gerard, Tinie en Otje. Wageningen, 4 Maart 1941 [kalenderblaadje bovenaan brief geplakt met tekst] Zondag 23 Augustus Laat het waar wezen, dat het de moeder voornamelijk is, die voor het kind te zorgen heeft, zoodra het kind geboren is - de vader vooral is het, die het kind te ontzien heeft vóór zijn geboorte. Ds. Bähler [met potlood bijgeschreven] Zegt het voort! [hele brief met potlood in staand schrift geschreven] Beste Gerard en Tinie, Hartelijken dank voor je gelukwenschen op mijn verjaardag, dien ik in Soesterberg bij neef en nicht Schweig, waar ik Lydia opwachtte, begon en aan een diner bij E. & N. voortzette en den middag en avond bij mij eindigde onder het lezen van een vijftiental brieven. Erg jammer dat het met Lydia zoo heel anders is gegaan. Inmiddels ben ik alweer een tiende kleinzoon rijker in de hoop, dat het hun in het leven goed mag gaan, ook de eene kleindochter, en zij allen en die nog verder mogen komen een goede, eenvoudige opvoeding zullen krijgen die in hen meer de waarde van de geestelijke zijde dan van uiterlijke schijn zal aankweeken. En daarvoor beschouw ik de christelijke godsdienst naar de evangelische beginselen als de ware grondslag zoowel voor de tijdelijke als voor de eeuwige waarden van het leven.

1

1260


1260


Ik kan mij voorstellen de verrukking van Otto over de verschijning van sneeuw en ijs en het genot dat hij daarbij heeft gehad. Na lange overwegingen, nadat ik hier geen geschikte woning vond, in Hilversum het plan van coöperatief samenwonen met moeder, Dina en Keesje vanwege gebrek aan huurhuizen niet kon doorgaan, in Amerongen enz. eveneens alles bezet is door vluchtelingen, heb ik met behulp van Bart een woning gehuurd van 1 kamer + keuken, kelder en schuurtje voor ƒ 60.- per jaar. Ik denk eind Maart daarheen te verhuizen. Het was vriendelijk van je voor tulpen te zorgen en de nichten v.d. Made waren door deze mooie verrassing zeer verheugd, maar je geeft niet op hoeveel de kosten zijn en je heb die ook niet afgetrokken van je bijdrage aan E. Doe dit nu a.s. keer anders kan ik je later moeilijk iets van dien aard verzoeken. Van Theo ontving ik bericht dat zij in Palacehotel te Mährisch-Ostrau wonen en optreden, maar nog geen engagement in zicht hadden. Guido is voor een breuk geopereerd, loopt nu weer vrolijk rond. Ik hoop dat het je allen goed mag gaan. Vele hartelijk groeten van Vader. Het spijt mij dat ik den hr Jac. de Boer niet meer zal spreken wanneer ik weer eens bij je kom. Zijn vrouw vooral zal hem wel erg missen. [met potlood geschreven op kladpapier] Beers 27.3.1941 Beste Gerard en Tinie, Gisterenochtend door E. en gezin uitgeleid kwam ik hier gisteren middag aan en vanochtend wilde Lydia dat ik inliggende blaadje klaarmaakte van het boekje "Het regent, Het zegent - Nelly Bodenheim 2e druk S.L. van Looy, Amsterdam. Dit aan je toezendend is het verzoek van Lydia dat Tinie bij iedere regel het nummer van de blz. schrijft en dan weer terugstuurt. Ik zal dan het boekje met L. weer in eere trachten te herstellen. Met Goede Vrijdag komt Leen hier helpen bij mijn inrichting. Over enkele dagen verwacht ik mijn goed uit Wageningen hier in huis te krijgen. Ik hoop dat het je beiden en Otto opperbest gaat en ook het werk zijn geregelden gang vindt. Hartelijke groeten van ons allen Vader. Beers, Post Weidum, 9 April 1941 Huis No. 48 Beste Gerard en Tinie, Alweer telaat, maar minder dan de vorige keer, dus kans op verdere verbetering om tijdig op den verjaardag van je lieven zoon aan te komen met mijne gelukwenschen, welke ook thans niet minder hartelijk zijn en je beider geluk en zegen beoogen in de hoop dat die dag voor je allen een bij uitstek blijden is geweest. Moge je lieve Otto door Gods genade tot een gezond en goed mensch opgroeien tot vreugde en blijdschap voor hemzelf, ouders en medemensch. Ik stel mij voor dat hij nu al heel wat te vertellen heeft en zijn belangstelling voor de levensverschijnselen in sterke mate is toegenomen. Alles is voor hem iederen dag weer een nieuwe openbaring en dat gaat zoo het geheele leven door, want zelfs op mijn leeftijd is dat proces nog niet geeindigd, het is nog steeds zoo als De Genestet in zijn gedicht: "Werken en denken en leeren is leven" zegt: "want om te leeren is het leven gegeven" enz. Na een maand van beslommeringen over nieuwe woning, pakken, dure transporte, uitpakken en inrichten, waarbij ik met groote dankbaarheid aan de ijverige hulp van Erwin, Bart, Lydia en Leendert denk, zit ik dan nu rustig in mijn kamer door de middagzon beschenen, te schrijven en kan getuigen dat het mij in mijne woning en omgeving best bevalt. Ik heb een geheel ander gevoel nu ik in een vrije woning ben met bedsteden als bergruimte, keukentje, keldertje, zoldertje en buiten een houten schuurtje. Alles heeft nu overzichtelijk zijn plaats en ook in mijn zieleleven is door de opneming als lidmaat in de Ned. Herv. Kerk, waartoe ook mijn voorouders ongeveer drie eeuwen behoorden meer orde en vrede gekomen. Ik kan je beiden van ganscher harte toewenschen je geheel maar dan veel vroeger dan ik, aan die Kerk toe te vertrouwen en je zoon te laten doopen; je zal daarvan nooit berouw hebben indien je dat in nederig gebed met geloovig hart oprecht doet en uit het geloof zult streven te leven en te werken. Eerst dan zal je de zegen ervaren die een vroom godsdienstig leven kenmerkt boven een heidensche wereldbeschouwing waarin niet God, maar de mensch in het middelpunt staat. Ik hoop dat het je allen in je leven en werken goed mag gaan en voeg hierbij tevens de gelukwenschen bij voor Otjes verjaardag namens Lydia die van den ochtend tot den avond druk werk heeft

2

1260


1260


en moeilijk tot schrijven kan komen en tevens van Bart. Hoe staat het met het Waterstaatwerk voor het a.s. seizoen, is er kans, dat je in je distrikt nog een tijd werk houdt wanneer je brug klaar komt? Weest hartelijk van ons allen gegroet en het goede toegewenscht Vader.

[bovenaan met potlood geschreven] antw. 18-6-41 Broek in W. 5 Mei 41. Beste Vader, Hoe gaat het met u, in het hooge Noorden? Bent u al gewend in het nieuwe huisje? Jammer, dat het nog steeds zoo koud is, dat voel je zoo duidelijk op "ons" platteland. Ik ben al eerder een brief aan u begonnen; ik hoop niet, dat u me kwalijk neemt, dat ik niet direct antwoordde op de vraag over 't boekje. Het vervelende is echter, dat ik u nog niet eens helpen kan, daar de twee boekjes van N. Bodenheim, die wij hebben, allebei andere zijn, dan dat van Lydia. Ik dacht, dat er maar één soort was, maar er schijnen ettelijke te zijn. 't Is erg jammer! Reden, dat ik nu pas schrijf, is de timmerderij boven, Gerard heeft 't kleine kamertje omgetooverd in een pracht kamer. We hadden echter daardoor een huis, waar àlles door elkaar lag; mèt schoonmaak en een verandering van meisje maakte dit, dat er niet veel van brieven schrijven kon komen, te meer daar er af en toe een paar dagen zijn, dat ik me te moe voel, om iets behoorlijks te doen. Gerard werkt geweldig veel in de tuin, hij mag een stuk grond bebouwen, dat van de Provincie is en heeft voor een heel jaar aardappels gepoot en zaait iedere avond verder van alles. Hij heeft het druk voor z'n gezin "Eerst hard timmeren en nu harde tuinen! We hopen maar erg, dat we straks de spullen zelf kunnen houden. We hebben hier anders een geweldig verlangen naar zon en warmte. Otje vertoont dit het duidelijkst, door wat gezwollen halskliertjes. Zonder fruit, is het ook dubbel een toer om hem op peil te houden. Hij zit vandaag ook weer onder de roode vlekjes, hij is verder wel heel vrolijk en actief, dus echt ziek is [2] hij niet. Ik wacht het nog wel even af. Dr. is er altijd in een wip, zulke dingen verdwijnen vaak ook weer zòò. En Dr. komt nog weer eens naar Otje's halsje kijken. Hij is verder zoo geweldig leuk op 't oogenblik. 't Is zoo heerlijk, dat het terrein van z'n onderzoekingen weer uitgebreid is tot de andere kamers en ook tot de trap en boven. Het werd hem in de winter te eng in de èène kamer. Hij kan nu in de tuin, als hij zin heeft. Hij heeft ook speelgoed, waar hij zich nu al heel lang mee amuseert. Otje is z'n leeftijdgenooten voor, hij zit lang en breed in de "negatieve periode" - "Otje doe nu dit en dat" - prompt is het antwoord: "Dan nìèt!"- We moeten er erg om lachen, want 't is nog zoo'n erg klein menschje, dan klinkt het zoo bar eigenwijs. We dringen het eten nooit op, dat is in dit geval al heelemaal niet noodig, want hij eet best; weigert hij pertinent, dan zeggen we "Nou Otje, dan nìèt!". Het laatste plant hij nu over! Otje kan nu ook heel goed de trap afklimmen; òp ging al lang, maar àfgaan kwam niet aan bod, omdat het ons te lang duurde, eerst. Nu kan hij het best, hij zoekt veiligheidshalve het breedste deel van de trap op en kijkt goed om telkens, of hij wel goed mikt met z'n voetje. Hij praat verder àlles na en weet zich voortdurend duidelijk te maken. Hij corrigeert zich zelf voortdurend, oefent zich v.n.l. daarin 's avonds in bed. Eigenaardig is het, hoe echter enkele woorden eenmaal goed verbasterd, ook zoo blijven. B.v. "Tìmmie - timmie" = vliegmachine - "naaie timmie""ompoope = rondloopen!" terwijl andere nieuwe woorden keurig correct uit z'n mondje komen: De kabouter heeft een "punten muzzop". Correct dan wel voor z'n kleine mondje hoor. Hij kent veel liedjes, zegt altijd de laatste woorden van de regels, soms nu ook een heel zinnetje. [3] 14 Mei. Dit is een brief in étappes! Ik zal nog wat verder over Otje vertellen. Hij is gek op de "tòw òpa" = tol van Opa! Zoo nu en dan halen we hem te voorschijn, dat is altijd iets héél bijzonders; we bewaren het dan ook voor de Zondag en d.g.l. Vandaag was 't wanhopig met Otje. Aan èèn stuk door deed hij verboden dingen! Hij moest meer buiten kunnen, het trekt nog altijd zoo geweldig langs huis; vandaag is hij maar kort buiten geweest, het was zulk guur weer. Wat duurt het toch lang, voor we regen krijgen! Alles komt nu zoo slecht op! Er zijn nu wel al aardappels te zien en de radijs begint. 't Zal straks een moeilijke tijd worden, men zegt nu, de groenten op de bon. Dat is al bar lastig. Enfin, we zien wel weer. Wij lijden tot nu toe absoluut geen gebrek al loopen we 's avonds de kasten na, om iets eetbaars te vinden. We kunnen altijd pap koopen, dat is al heel wat. Melk hebben we ook genoeg, meer dan. We krijgen extra voor het a.s. kindje. - U zult intusschen al wel beste vriendjes zijn met de vier Friesche kleinzonen? Hebt u het er druk mee?

3


1260

1260


Het is een heele stap voor u geweest, denk ik, om tot de kerk toe te treden. Ik hoop, dat het u de rust zal geven, die u ervan verwacht. Mijn broer, Klaas, is door een Remonstr. predikant bevestigd in den Haag. Ds Kleyn - Bart kent hem wel. Ik ga zelf hier haast nooit, het is me heusch te kras, anderhalf uur vervelen en niets belangrijks hooren. Ik hoop dan maar op later. Ziezoo, nu weet u weer eens het een en ander. Van Gerard vooral heel veel groeten, voor de anderen natuurlijk ook! Hartelijk groeten voor allemaal, van Ot ook voor de neven, uw Tinie [met potlood]

Beers, No. 48 18 Juni 1941 Post Weidum.

Beste Gerard en Tinie, De uitvoerige, gezellige brief van Tinie was wel een spoediger antwoord waard, maar voor ik het kringetje rond ben geweest van kinderen, kleinkinderen en verdere familie of kennissen is er gewoonlijk alweer een nieuwe maan aan het uitspansel. Thans is de Pastorie uitgevlogen naar omgeving Amersfoort en is het vrij drukke dagelijksch verkeer 3 weken gestremd. Friesland was koud en guur, maar nu gelukkig warm. Dat treffen de boeren die nu haast maken het hooi droog binnen te krijgen. De wandelingen zijn hier nogal eentonig vergeleken bij Wageningen, waar men niet altijd langs rechte lange slooten moet loopen en meer vee dan menschen ziet, maar de stille zomeravonden bieden ook veel schoonheid en gemoedstemming. Gelukkig dat je woning en tuin zoo goede uitbreiding kreeg en het vooruitzicht op voldoende aardappelen, boonen, groenten de toekomst minder somber kan toeschijnen. In dat opzicht hebben Erwin, Dick en Lydia ook uitgebreide voorzorg in acht genomen. De levende beschrijving van je zoon zijn gedragingen kan alleen een rechtgeaarde moeder zoo aanschouwelijk geven. Van Johan en Lena kwam het verblijdende bericht, dat hij behoudens goedkeuring der Rijksinspectie, als vast onderwijzer werd benoemd in Eindhoven - God geve, dat zij daar met hun lieve dochtertje een gelukkige tijd zullen mogen beleven. Van Theo en Jooke vernam ik niets na Hamburg, weet niet waar zij thans heen zijn. Dick heeft ook in de Remonstrantsche Gemeente in Den Haag belijdenis gedaan en bij die gelegenheid heb ik Ds Klein ook begroet. Daar slaat het dorpsklokje 10 uur en de zon gaat mooi onder, een stille avond ligt over de hooilanden en de koeien staan hier en daar in den avondnevel. those evening bells, those evening bells How many a tale their music tells Of youth and home, and that sweet time When I was heard their soothing chime. Mijn buurvrouw Sietske is met haar 83 jaren bizonder ijverig en zou behalve voor haar 86 jarigen Leeuw of Lieuwe, ook mij daarvan volop blijken willen geven, indien ik haar niet een beetje remde, maar zoo als nu heerscht tusschen ons een geest van welgezindheid welke de heele wereld kan benijden en tot voorbeeld dienen. Komt dat omdat wij beide het gezicht op de kerk en begraafplaats hebben? Veel hartelijke groeten ook voor lieve Otto van Vader, resp. grootvader. [linker marge] Ik hoop dat de groote gebeurtenis welke je te wachten staat door Gods nabijheid gesterkt gunstig mag verloopen en je beiden met een lieve gezonde dochter of zoon rijker maken. [met potlood, staand handschrift] Beers, Nr. 48 = Post Weidum. 13 Augustus 1941 Beste Gerard en Tinie en Otje en Lydia, Alweer een schalm aan dien fijnen loopenden levensband, welke in tegenstelling met den modernen technieken loopenden band, groote afwisseling en vrije keuze toelaat, zoowel op het gebied der stoffelijke als geestelijke wereld. Wel van heel groot belang is het, in welke richting die keus van ons denken en handelen gaat, niet alleen voor onszelf maar niet minder voor onze kinderen, of de mensch, ieder afzonderlijk voor zich en in groot verband alle volken der Aarde, oprecht De Waarheid zoeken en Jezus wil volgen die geleerd heeft: Ik ben: De Weg, De Waarheid en Het Leven. Dien Weg moet ernstig gezocht worden, dan vindt men De Waarheid en Het Leven = God. Wanneer wij jong zijn, een en ander geleerd hebben, dan willen wij meestal graag - zelf alles doen, zelf alles beter weten; op den duur loopt de mensch

4

1260


1260


dan vast in een slop. Dan volgt de nood en de worsteling naar een uitweg. Dien toestand beleven wij nu. Er is een hooger macht dan die van den mensch, God eischt van den mensch naar Hem te luisteren, daartoe legde hij in den mensch zijn Geweten en verstand om de keuze te doen tusschen: Goed en kwaad, dienende liefde en zelfzucht, ootmoed en heerschzucht, Waarheid en leugen, Vrede en oorlog. Op je verjaardag wensch ik je van harte toe dien Weg te zoeken en te vinden en dan vanzelf te volgen. De 4 Evangeliën, o.a. Math. 5, 6, 7, wijzen dien weg duidelijk aan. Ik hoop, dat je met Tinie, Otto en Lydia een gelukkigen verjaardag, vooral voor het zieleheil zult mogen vieren en wensch je allen een gelukkig leven toe. Verleden Zondag werd door Bart en Lydia hun Erwin aan God opgedragen en door den doop tot de groote christengemeente toegedaan. Van Theo en Jooke, die tot 28 Aug. in Brussel zijn en in Antwerpen en Charleroi naar wensch zijn opgetreden, maken het goed. Adres: Gaaity Cabaret, Rue Fossé des Loups. Vermoedelijk reis ik van 28 Aug. n. Amersf. Soesterberg, met dagretours Soest, Hilv. Wagen.: Rotterdam 3 Sep. Rodenrijs 10 Sep en naar hier terug, mocht ongeveer 17, 18 Sept je gelegen komen, dan zou ik graag een paar dagen bij je vertoeven en van Amsterdam - Lemmer n. Leeuwarden - Beers. Met hartelijke groeten voor je viertal. Van Vader. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G. van den Muyzenberg Dorpstraat Broek in Waterland bij Amsterdam. Soesterberg, 11 September 1941 Beste G. en T. Heden hier aangekomen nadat ik een paar dagen bij E. en N. logeerde; zij en hun kinderen zijn gelukkig gezond. Ik denk nog moeder, Dina en Keesje te gaan bezoeken, de laatsten waarschijnlijk a.s. Zaterdag. Ik zou dan graag Dinsdag 16 dezer bij je komen, waarschijnlijk namiddag ±4 uur en den 19den ’s ochtends via Amsterdam, de Lemmer naar Beers terugkeeren. Inmiddels denk ik in Amsterdam op den 16den mijne nichten te bezoeken indien zij niet afwezig zijn. Ik hoop je allen in gezondheid aan te treffen en dat mijn bezoek je gelegen komt. Mocht je iets te vermelden hebben schrijf mij dan hierheen p.a. den heer P.M. Schweig, Amersfoortsche straatweg 120A, Soesterberg. Met hartelijke groeten voor je allen van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg p.a. Soesterberg: Amersfoortsche straatweg 120a. [met potlood en staand handschrift] Beers, No 48, Post Weidum, 16 November 1941 Beste Tinie, Morgen breekt de dag aan, waarop ik hoop en je, alsmede Gerard, Otto en Lydia, van ganscher harte tevens toewensch, een blijden, gelukkigen verjaardag zult vieren in goede gezond[heid] naar lichaam en ziel, met groote waardeering en dankbaarheid voor Gods menigvuldige zegeningen en genaden. Wanneer wij jong zijn, dan dringen wij zelden dieper door in de geheimenissen van het leven, maar komen wij aan het eind daarvan dan wordt ons, vooral wanneer naar het licht zoeken, veel geopenbaard, ook veel dat ons vroeger in vage vorm tot ons kwam, komt thans meer in het volle licht. Zalig zijn de reinen van hart die zullen god zien; zalig zijn de zachtmoedigen - die zullen het aardrijk beërven. Dit was mij ook vroeger bekend, maar dat drong niet zoo diep tot mij door als nu, na een leven van veel ervaringen. Eertijds schreef mijn moeder: ga dan beter naar de russische kerk, dan heelemaal het verband met het hooger christelijk leven los te laten. Ik deed dat toen niet en nu zie ik wel, dat daarin een groote gedachte lag. Wanneer alle menschen ernstig Jezus volgden, zou thans geen oorlog zijn met de afschuwelijke daden welke daarmede samengaan. Zoo zijn wij allen schuld aan veel ellende en wanhoop waardoor de menschheid thans geteisterd wordt. Ik bid, dat je met elkander den waren levensweg zult zoeken in oprechtheid en eenvoud des harten, - in dienende liefde. Weest hartelijk gegroet, ook van Bart en Lydia, die wellicht vandaag niet tot schrijven komen wegens bezoek en andere beslommeringen. Vader.

5

1260


1260


[linker marge] Theo schijnt na Dresden en Berlijn in Oberhausen met Jooke op te treden. Dit laatste vernamen wij uit Johan's uitvoerigen rondzendbrief dien je ook spoedig zult ontvangen; zij hebben nu in Eindhoven een goede woning betrokken, (natuurlijk Johan, Lena en Olga) Zij maken het goed. Vader 1942 [met potlood bovenaan geschreven] antw. 1.4.42 Broek in Waterland 20 Jan '42 Beste Vader, het is alweer lang geleden dat U iets van ons hoorde, allereerst dan onze hartelijke gelukwensen met Uw verjaardag. Iedere gelegenheid waarbij een nieuw jaar begint brengt je tot dezelfde vraag, zal in dit jaar de oorlog afgelopen raken en zo is het nu met Uw verjaardag ook de eerste wens wel. Daarnaast vooral een goede gezondheid. Het was prettig dat U in September nog hier geweest bent, daar rekenen we dit jaar weer op. Vandaag moest 'k opeens erg om Ot lachen, 'k had de kastdeur open laten staan en daar is Uw tol in, Ot had hem direct in de gaten en kwam er direct mee aan lopen. "Tol van Opa draaien", dat is nog altijd een feest voor hem. Hij wordt nu een echte jongen, speelt met buurjongens, ouder dan hijzelf, maar ze vinden het blijkbaar toch leuk. Ook is hij op het ijs geweest en vindt het fijn als 'k hem voor me uit laat glijden als 'k op de schaats ben. Nu het zo erg koud is houden we hem maar binnen, want hij werd steeds verkouden van de wind. Het is aardig te zien hoe langzamerhand allerlei moeilijkheden worden overwonnen. Hij is nu b.v. altijd droog en vindt het vreselijk wanneer zoals onlangs in Aerdenhout, hij z'n broek nat maakt, doordat de mensen niet begrijpen wat hij wil. Voor Tinie is dat ook erg prettig, want Lydiatje vraagt nu uiteraard meer tijd. In Roef hebben we gelukkig een erg flink meisje, die zich door de kou niet laat afschrikken, wat erg veel waard is. Lydia'tje is nog altijd erg rustig en lief, ze heeft in Ot altijd veel pret, als ze hem ziet lacht ze [2] omgekeerd is Ot ook op z'n zusje gesteld en laat dat het duidelijkst merken door haar allerlei malle namen toe te spreken en ook hele verhalen tegen haar te houden. Hij speelt erg veel met blokken bouwt dan alle torens hier in de buurt, ook huizen, trams, boten en treinen en gaat dan op reis en dan hoor je hele reisverslagen van reizen door hem gemaakt. Hij bouwt nu ook veel meer met overleg, symmetrie is wel een van de eerste dingen. Lydia'tje is ereen van binnenpretjes, ze kan zo genoeglijk in haar wieg en vooral op de divan liggen belletjes te blazen en te spelen met een popje of een konijntje. Met Tinie gaat het gelukkig ook best, ze is veel sneller op krachten gekomen dan na de geboorte van Otje. We hebben Zondag samen nog een flinke tocht per schaats gemaakt, het was hier prachtig weer. U zult daar ook wel veel zien rijden in het beroemde schaatsrijders land. We zijn hier druk bezig voor de oprichting van een kleuterschooltje, het zal waarschijnlijk doorgaan, het is aardig werk, maar 't neemt af en toe nogal tijd. M'n werk ligt nu stil, zodat ‘k nu net als het eerste jaar, toen U hier logeerde in de winter thuis in de kamer zit te werken; soms is het weer precies zo koud in de kamer als toen. We hebben nu onze derde kachel in dit huis, tenslotte blijkt het aan de schoorsteen te liggen; nu is er een kachelpijp tot boven in de schoorsteen gemaakt, waardoor de trek wel beter is en de kachel over het geheel beter brandt, maar het komt nog vrij regelmatig voor dat we temperaturen van 40 - 50° hebben, wat niet direct bevorderlijk is voor Ot z'n activiteit, maar dankzij een fijne partij hout staan we er toch beter voor met de kou dan vorige jaren. Vorige week ben 'k bij de Hoofdingenieur gaan praten over het aflopen van mijn diensttijd bij de Prov. Waterstaat. [vel] 2 [3] Het was prettig om dit eens nader te bespreken. Ik kom dan op arbeidscontract na een week zonder werk te zijn. De H.I. raadde me niet aan om links en rechts te solliciteeren, wat 'k liefst ook niet wilde. Ik kan in ieder geval nog 1 jaar op arbeidscontract komen en dan zien we wel weer verder. Mocht er in die tussentijd ergens een geschikte werkkring zijn, dan laat je hem allicht niet schieten, maar de H.I. vermoedde ook dat na de oorlog voor ons veel gunstiger gelegenheden zouden komen, dan er nu zijn. Met het nieuwe werk hier bij 't Schouw is het mooi opgeschoten, het is wel een aardig werk, waar veel aan valt uit te zoeken te regelen en te bespreken. Het is prettig te merken dat verschillende van de voorstellen welke je doet in goeie aarde vallen en de verdere uitwerking ervan aan je wordt overgelaten. Ook merk je, dat je nu aanvoelt wat wel en wat niet kan, zodat je houding t.o.v. derden, niet tot onze dienst behorend, ook zekerder is. Met de H.I. besprak 'k ook nog het feit dat 'k langzamerhand een zelfstandiger werkkring zou willen hebben, wat hij ook begreep. Het leek me goed om dit te laten merken, met oog op steun bij sollicitaties.

6

1260


1260


Hopelijk zal 'k deze week Theo nog een keer opzoeken, hij belde me vorige week op; ze waren weer in A'dam. Leuk dat ze ook nog in het hoge Noorden zijn geweest. Vooral nog hartelijke dank voor Uw gelukwensen met nieuwjaar, ik had U toen al willen schrijven, maar er kwam niet van. Maar 'k stop, want het is al laat en 'k wilde de brief toch nog naar de bus brengen, anders krijgt U hem pas na Uw verjaardag. [4] Een prettige dag morgen, hopelijk in een gezellig warme kamer momenteel een waardevol iets. Veel hart. gr., ook van Ot die het wel weet en van Lydia die dat nog niet weet, al staan haar oogjes er helder genoeg voor. Gerard. [5] Broek in Waterland 21 Jan. '42 Beste Vader, Van harte gefeliciteerd met uw verjaardag! Wat hopen we allemaal op èèn ding: vrede! We kunnen ons haast niet voorstellen, dat na '42 nog een jaar oorlog zou kunnen volgen. Ik reken er ook maar niet op en blijf maar hopen op vrede in de komende herfst. Ik wou, dat het hielp, als we dat allemaal dachten! Hoe hebt u het in Beers? Hebt u het warm genoeg en zorgt u nu goed voor uzelf? Wij vonden het zo jammer, dat u niet bent meegegaan naar Franeker. 't Lijkt me daar veel interessanter! En Lydia kan u nog eens met het èèn of ander helpen. Denkt u nu nog tegen de zomer te gaan? U moet niet op mijn schrift letten, ik zit n.l. vlak op de kachel, Gerard schreef al, dat de temperatuur hier nog niet altijd in orde is. Maar we treuren er niet over, we hebben het nog zò veel beter dan menigeen. En als het straks niet meer vriest, houden we het best weer uit. Alle mensen tobben met het stoken. Gerard is aan 't handtekeningen verzamelen. We sturen een verzoek om goed voorbereidend onderwijs aan de "Kas v.d. thuiszittende armen"- een fonds, dat de bestaande bewààrschool financiert. 't Leek ons, dat het schooltje al aardig opschoot. We wilden n.l. een nieuw schooltje trachten op te richten. Maar er schijnt toch tegenwerking te zijn. In dit dorp moet het blijkbaar altijd zo zijn. Enfin, het is te ingewikkeld, om te vertellen. U moet echter wel even weten, dat wij er n.b. van beschuldigd worden, een standenschooltje op te willen richten. Dat is wel iets [6] voor een Muyzenberg, vindt u ook niet?! Iemand heeft gewoon onze woorden verdraaid, 't is bespottelijk! Enfin, ik zal u daar niet meer mee vervelen. Tegen de tijd, dat 't schooltje klaar is, is Otje uit Broek, dat geloof ìk. Lydiatje is nu bijna een half jaar. 't Is nu een stevig meisje. Fijn, die twee peuters samen. Lydiatje kan Gerard zo leuk roepen, ze kraait dan en lacht, als ze ziet, dat Gerard omkijkt. Ze kan zo stralend lachen, zoals trouwens iedere gezonde baby dat kan. Hoe gaat het met Lydia's jongens. Ze zijn ziek geweest met de verhuizing, hoorden we. Wat zal dat een getob geweest zijn! Bevalt het hun in Franeker? Hopelijk is dit huis wat geriefelijker dan dat in Beers. Vader de brief moet naar de bus, het is n.b. al bij twaalven. Het is niet lang, de kleuterschoolgeschiedenis bracht o.a. stagnatie, veel nieuws weet ik echter ook niet. Het beste met u de verdere winter! Hartelijke groeten van allemaal. Otje en Lydiatje feliciteren Opa ook vooral! Uw Tinie. Beers, N. 48 Post Weidum. 1 April 1942 Beste Gerard en Tinie, In de eerste plaats nog mijn hartelijken dank voor je beider uitvoerige brieven op mijn verjaardag. Heerlijk, dat je zoo gelukkig bent met je lieve kindertjes en dankbaar voor zooveel weldaden welke je leven begeleiden. Vrede! dat is het groote verlangen van de meeste menschen en dat is een groot geluk, hoe meer die wensch tot uiting komt en in nog sterker mate daarvoor gebeden wordt, want ook het gebed van een rechtvaardige vermag veel, deste machtiger zal de drang daarheen groeien. Maar wij allen moeten leeren een offer te willen brengen, want ware dat offer eertijds aanvaard, dan zoude geen ruimte geweest zijn voor oorlog die alleen door de menschen wordt aangericht als gevolg van hoogmoed en zelfzucht. Zalig de zachtmoedigen en reinen van hart, die zullen God zien en het aardrijk beërven. Zoolang de mensch geen hooger macht boven zich erkent en zichzelf in zijn dommen waan verhoovaardigt moeten

7

1260


1260


wij met oorlog blijven rekenen. Alleen een eenvoudig, oprecht en sober levend christendom dat God eerlijk dient zal vrede op Aarde kunnen brengen, maar nooit een leven uit heidensche beginselen. Wellicht ga ik de Paaschdagen n. Franeker en vandaar naar neef en nicht Schweig in Soesterberg een week logeeren; met E. was afgemaakt dat ik een poos daarheen zou komen maar gisteren ontving ik zijn kaart men[t] verzoek eerst de familie in het Westen te bezoeken omdat Nel een ernstige oorontsteking, welke doorgebroken is en complicaties meebrengt, doormaakt die mijn komst thans minder gewenscht doet zijn. Ik schrijf of Dick en Tine mijn bezoek vanaf ±15 dezer wenschen en voor het geval dat ongelegen zal zijn, zou ik graag niet later dan Vrijdag hier je omgaand antwoord ontvangen of ik eventueel dan naar jullie kan komen. Het is ook mogelijk dat ik heelemaal niet op reis ga, indien weder enz. ongunstig zal zijn. Tevens om niet te vergeten wil ik je nu reeds mijn gelukwenschen toezenden voor Otto's verjaardag. Ik hoop dat hij tot een flink mensch mag opgroeien en veel geluk mag beleven en rond zich over anderen zal mogen uitstralen. Bij Lydia gaat het nu weer vrij goed. Weest hartelijk gegroet en je allen het beste toegedacht Vader. [linker marge] Theo en Jooke waren 22. 3. in Luxemburg en zullen nu tot 15.4 in Krefeld zijn; zij maken het goed. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.v.d.Muyzenberg Dorpstraat Broek in Waterland bij Amsterdam. [poststempel] Amersfoort 8/4 '42 Beste Gerard en Tinie, Hedenmiddag hier in welstand de fam. ontmoet. Ik denk hier tot zaterdag te blijven en 't ochtends n. Amsterdam te komen. Wellicht ga ik eerst naar Dina en Keesje kijken hoe die het maken, of bij mijne nichten v.d. Made een bezoek brengen. Wil je mij schrijven of mijn bezoek gelegen komt en hoe laat je het middagmaal gebruikt Zat. en hoe laat het bootje uit Amsterdam en de tram verder naar Broek vertrekt. Hartelijk gegroet en het beste toegewenscht tevens voor Otto en Lydiatje, ook gegroet van neef en nicht Schweig. Vader. Afz.: L.W. van den Muyzenberg, Amersfoortsche Straatweg 120A, Soesterberg. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg Dorpsstraat Broek in Waterland bij Amsterdam. Beers, 17 November 1942 Beste Gerard en Tinie, Vannacht heerschte hier bar stormweer, maar vanochtend stilte en zonneschijn, een mooie dag van Tinie's verjaardag, waarop je mijn gisteren geposte gelukwenschen met zoovele anderen zult ontvangen. Ook heden ochtend zeer verrast en verheugd door je brief en mooie photo's, wat bizonder aardig en hoe lief die Otto met zijn zusje en die met moeder en vader, een gelukkig familiebeeld, dat een rijke toekomst kan beloven. Het zal heerlijk zijn indien Theo en Jooke ook over eenige tijd hun leven zulk eene metamorphose zal ondergaan dat zij een dergelijk beeld van welvaren mogen tentoonstellen en hun werk in meer geëffende banen zich zal bewegen. De overgang naar een of ander nieuwe bron van arbeid zal niet zoo gemakkelijk zijn, echter wanneer een doel dat men ernstig nastreeft goed is, zal met Gods hulp de zegen niet ontbreken. In dit opzicht hebt je zelf ook wel aanleiding daarin te roemen, kijk echter nooit te veel op het geld maar in de eerste plaats of het doel, het werk goed is en je geest verrijkt, dan komt de oogst ook op den duur. Een mensch kan op 2 wijzen welstand bereiken: door hooge inkomsten of door spaarzaam en eenvoudig leven dit laatste is de beste weg, ook als voorbeeld voor je [in boven marge] kinderen. Hartelijk dank en groeten van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Beers, 48 Post Weidum, Prov. Frl. [leeg bruin envelopje met handschrift van Gerard geadresseerd aan] Den Heer L.W. van den Muyzenberg te Beers (Fr) post Weidum (Fr) Franeker 6 December 1942 Beste Gerard en Tinie, Gisterenavond hebben wij hier een zeer gezellig St. Nicolaas gevierd en allerlei aardige verrassingen gekruid met toepasselijke gedichten brachten telkens weer uitroepen van verrijking, verrukking en blijdschap teweeg. Ik hoop dat je beiden met je lieve kindertjes ook veel genoten zult hebben, want de tijd is in menig

8

1260


1260


opzichten voor zeer vele menschen treurig. Hier in Friesland komen o.a. al vele verjaagden uit hun woningen van Velzen enz. om inkwartiering, waarbij ook menige oude mannen en vrouwen, ook kinderen en dat in den winter. Wat bestaat er toch een vreeselijke nood en behoefte aan waar christendom, want het oude heidendom heeft nog lang niet afgedaan en toch zal teneinde raad de menschheid door vreeselijke rampen gedwongen, inzien dat zij aan God moeten gehoorzamen en leeren elkander lieftehebben en het goede na te streven inplaats van tirannie, onderdrukking, moord en plundering geluk na te streven. Noch door hoogmoed, noch eer en heerschzucht doch alleen door dienende liefde, deemoed, nederigheid en gehoorzaamheid aan God zal het ware leven kunnen komen. Jammer, dat niet een van de zwagers Bart op zijn verjaardag heeft gelukgewenscht. Wil je inliggende boterbon die ik deze maand vanwege de extra toewijzing kan missen aan W.[?] geven. Weest allen hartelijk gegroet en het goede, vooral goede vrede voor alle volken toegewenscht. Ook gegroet van B. & L. Vader Dag lieve

9

1260


1260


1943, 1944 Broek in W. 7/8 '43 Beste Vader, Uw brief kregen we en inderdaad moeten we naar Haarlem verhuizen. Het vervelendste is dat er geen geschikt huis te vinden is, daar zitten we nogal over in. Deze week ben 'k enkele dagen naar Haarlem geweest, heb allerlei kennissen gesproken en nu zullen allen uitzien voor ons. Ik vrees echter dat het weinig zal opleveren. Mocht het niet lukken dan wil 'k toch probeeren hier te blijven wonen. De moeilijkheid is dat een opvolger in ons huis zou moeten. Ik zou alles zonder onaangenaamheden willen oplossen wat 't geheel niet eenvoudiger maakt. Het lag in de bedoeling dat we in September zouden verhuizen. Gelukkig zijn m'n chefs allen redelijke mensen, zodat 'k wel hoop heb dat alles tot een behoorlijk einde zal komen, op welke wijze dan ook. Nu, Uw "visitekaartje" zullen we met veel geestdrift ontvangen! Ik hoop dat Theo en Jooke er ook van komen meegenieten. M'n laatste verjaardag hier zal wel de drukste worden, want tegen die tijd logeeren hier 4 Tantes van Tinie, komen Tinie haar broer en z'n vrouw, misschien komt Moeder (zou n.l. naar Th. en J. komen) en ook T. Jeltje komt. [2] Ot vroeg me laatst al wat voor cadeautje hij me zou geven. Die twee ontwikkelen zich zo prettig. Ze hebben samen heel veel plezier. Lydia'tje praat honderd uit. Otje zou het erg leuk vinden om naar H. te gaan want dan kan hij naar een schooltje. Hij praat er aldoor over. Lydiatje is weer erg kwiek en vrolijk; enkele weken geleden is ze een beetje ziek geweest maar dat is bij de kleintjes meestal gauw weer voorbij. Leuk dat Lydia's kinderen bij U in de buurt zijn. Zondag was Bart hier nog, zodat we juist weer van allerlei over hun gehoord hebben. Het is te hopen dat Erwin en Nel gauw een geschikte woning en de nodige grond zullen vinden, want dat werkt altijd vlotter en prettiger. De reden waarom 'k naar H'lem moet is dat er een collega de dienst verlaat en een ander nu dat werk moet overnemen. Nu ben ik degene die daar het meest geschikt voor was. Het is wel een grote verandering na 5½ jaar buitendienst zelfstandig grotendeels, weer in het gareel van het kantoorleven te moeten. Maar er zijn heel wat erger dingen, die niet ver te zoeken zijn en daarom ben je tegenwoordig blij dat je nog zo leven kunt als je doet. Vooral veel hart. gr. van ons allen Gerard. 17/8/'43 Beste Vader, nu toch gauw U bericht sturen van de goede ontvangst van de heerlijke koek, iedereen was er vol lof over en dat “iedereen" was dit keer geen gering aantal. 3 Tantes van T. logeeren hier, T. Jeltje kwamen Zat. morgen, Moeder ook (Theo en Jooke konden niet), 's middags kwam Dick en 's avonds Klaas en Mieneke. Het was erg gezellig met zovelen aan tafel en later de avond met muziek en gesprekken. Zondag hebben we de "feestelijkheden" wat voortgezet. Dick is in de loop van de morgen weer vertrokken, de overigen bleven tot Maandagmorgen. Het is wel de laatste bijeenkomst hier geweest want 'k zal toch moeten verhuizen begin September. Het zal een grote verandering zijn, we zien er erg tegenop, want we zullen toch in het aangewezen huis moeten trekken, wat vooral ook voor de kinderen niet leuk is. Maar er zijn erger dingen en nu hoop 'k maar dat de oorlog spoedig tot een einde zal zijn en er weer werken in uitvoering komen, of misschien elders een baan te vinden zal zijn. De verhuiskosten en ook de inrichtingskosten zijn voor rekening van de Prov. Waterstaat, het is dan ook erg jammer dat we in een klein huis moeten en er niets te krijgen is. [2] Het is prettig dat u even enkele tips betreffende regeling van de verhuizing gaf, het is voor ons de eerste keer dat we met z'n allen moeten verhuizen. Van de werkzaamheden op kantoor heb 'k niet zo'n hoge verwachting, maar 'k zal uiteraard trachten ervan te maken wat mogelijk is. Het zal een drukke tijd worden met de verhuizing, want er is tegenwoordig zo ontzettend veel administratieve rom[p]slomp bij gekomen met distributie, verandering persoonsbewijzen enz. Maar 'k merk dat 'k vlug moet ophouden om nog op tijd weg te komen met de tram. Vooral nog eens hartelijke dank voor uw brief en vooral ook voor de koek. Veel hart. gr. ook van Tinie en de kinderen. Gerard.

1

1260


1260


Beers, post Weidum, 22 September 1943 [bijgeschreven: beantwoord 29/9'43] Beste Gerard, Ik hoop, dat je met Tinie en je lieve kinderen en met je inboedel goed zijt overgekomen in je nieuwe woning en wensch van ganscher harte, dat je daar veel geluk met elkander zult mogen beleven, hetgeen eerder verwerkelijkt kan worden met nederige en eenvoudige, dan met hoogmoedige en zelfzuchtige harten. Eenvoud blijft altijd kenmerk van het ware. Vooral in de steden, waar het leven nog meer dan in de dorpen gericht is op de uiterlijke dingen, is het goed zich deze eigenschap gedachtig te zijn, vooral ook een jonge huisvrouw wier deugd ook daarin behoort te bestaan, dat zij door overleg en vlijt haar huiselijke taak zoodanig weet uitteoefenen dat de huisvader niet gekweld wordt door huiselijke zorgen en destebeter instaat zal zijn zijn functie voor het gezin goed te behartigen. Tracht in harmonie en bescheidenheid een gelukkig leven met je kinderen in Haarlem op te bouwen en wees God dankbaar, dat je nog zoovele weldaden moogt genieten. Ik leef een tijd op dieet en op advies van den dokter ontvang ik o.a. melkbonnen inplaats van vleesch; ik zend je inliggend tien rantsoen bons welke je wel niet zal laten verloopen. Het is voor je toekomstig bestaan ook van groote waarde flink administratief te worden waarmede je vakkennis in waarde verhoogt, want bij vele technici is dat een tekortkoming die in later tijd k[h]un vaak zeer nadeelig kan zijn. Je moet dus je tegenzin overwinnen en ook deze nieuwe functie ernstig uitoefenen, daarvan zal je later zeker geen spijt hebben. Wanneer je in je nieuwe werk en het stadsleven wat ingeburgerd zal zijn, hoop ik weer eens uitvoerig daarover van je te vernemen. Mijne gezondheid is wel beter geworden maar maag en ingewanden aanvaarden niet meer als eertijds groenten en aardappelen hetgeen die goede zijde heeft, dat ik al gauw voldaan ben met het weinige dat de markt tegenwoordig biedt. Erwin is nu ook zoo wat geinstalleerd op Lawickallee 5. Hij heeft moeite voor zijn kantoor goede schrijfmachines te koopen. Mocht jij de Hammond thans niet meer noodig hebben en Erwin wel, dan lijkt mij de aangewezen weg, dat hij die bij je komt halen. De Hammond is en blijft een soliede machine die bij behoorlijk gebruik en onderhoud nog lang van nut kan zijn. Met hartelijke groeten ook voor Tinie en Otto en Lydia en met de beste wenschen voor je nieuwe leven en werken in Haarlem. Vader. Haarlem 28/9'43 Beste Vader, Wat was het prettig al zo gauw na onze komst in Haarlem een welkomsgroet van U te ontvangen. Met beantwoording zal 'k maar niet wachten tot we helemaal ingeburgerd zijn en ik in m'n kantoor werk zit, want vooral dit laatste kan nog wel enige tijd duren, daar ik weer wegens een rheumatische aandoening aan m'n rechter onderarm huisarrest heb. Vorige Maandagavond werd het zo hinderlijk pijnlijk dat 'k Dinsd. thuis bleef en de dokter me voorloopig 1½ week huisarrest voorschreef. Dat kwam al heel slecht van pas, maar gelukkig kwamen L. en Br. als redders in de nood opdagen en hebben ons enorm door de drukte en rommel heengeholpen. De verhuizing zelf was een heel gedoe want de verhuizers hebben veel moeite gehad om alles in de wagen te krijgen, daardoor was er nogal wat ontstemming, wat niet prettig is, maar 's middags bij het uitladen in Haarlem was dat gelukkig veel prettiger. De baas zei toen ook dat verhuizingen vanaf het platteland altijd tegen vielen, doordat overal nog wat vandaan kwam. Ik kan me dat voorstellen, maar daar moet hij dan ook rekening mee houden m.i. We troffen gelukkig prachtig weer, Zondag ook nog, zodat we alles buiten konden zetten wat in de weg stond. De vloerbedekking had 'k grotendeels al liggen, zodat de zwaardere dingen als piano en kasten meteen op hun plaats konden worden gezet. Het geheel viel ons tenslotte erg mee toen de voornaamste dingen een maal hun plaats hadden gekregen. Het is nu na een week alweer een gezellig huisje. Van de huiseigenaar heb 'k nog wat gedaan gekregen o.a. alles witten en 3 kamers behangen en zelf heb 'k ook e.e.a. laten in orde brengen, zodat het nu een gerieflijke woning is geworden. Beneden een zitwoonkamer, waar de kachel staat (gisteren juist aangestoken) en piano, divan, eikenkast uit voorkamer in Broek. Een achterkamertje van 2.50 x 2.75 dat we als eetkamertje gebruiken, daar staat dressoir en ronde tafel met stoelen. Het is een knus kamertje, prettig licht. Verder is beneden de keuken die 'k liet opschilderen, een gang met voor poortaaltje en tochtdeur. De laatste blijkt vooral ook handig met oog op de kinderen, als

2

1260


1260


ze vòòr buiten spelen, want dan kan de buitendeur open blijven. De w.c. is uiteraard een belangrijke vooruitgang bij [2] Broek en is onder de trap. Boven is een overloop met grote provisiekast. Aan de voorkant kinderkamertje en onze kamer, alles niet te ruim maar het is te doen; achter is de logeerkamer en een klein kamertje dat we tot douchekamer hebben gepromoveerd. Daar zijn we erg blij mee. Ik had het geluk nog een boiler + douche te kunnen krijgen hierdoor hoop ik ook beter met ons electr. rantsoenering uit te kunnen komen. Ot vindt het douchen iets reusachtigs. gisterenmorgen was hij er niet onder vandaan te krijgen. Lydia'tje vindt het daarentegen nog wat vreemd, zij is ook nog te klein daarvoor. Ot stapt er onder vandaan wanneer het hem te koud of te warm is, maar L. heeft dat besef nog niet zo erg. Ze vinden het hier wel leuk, Ot vooral; hij ziet[?] steeds nieuwe dingen en neemt veel in zich op. 1 Oct zal hij naar een kleuterschooltje gaan, erg benieuwd hoe hem dat zal bevallen. We verwachten van goed, want hij wil graag dingen leren. Voor Tinie is het een hele drukte allemaal, zodat ze nogal moe is maar dat zal langzamerhand wel beteren. Wat heeft U ons verwend met de melkrantsoenbonnen. Het is natuurlijk reusachtig, maar kunt U ze heus zelf wel missen, want we zouden het erg vervelend vinden wanneer U daardoor zelf te weinig zou krijgen. Wanneer 'k weer aan het werk ga en de eerste maanden nog 2 à 3 maal per week naar Het Schouw ga neem 'k weer melk mee 5 l. iedere keer, zodat we er niet zo erg slecht voorstaan hoor! Niettemin was het deze keer heel erg prettig nu 'k niet naar 't werk ben. Ik heb me met de wijzigingen in m'n bestaan wel verzoend hoor en zie er ook wel gunstige factoren in, maar m'n leeftijd brengt nu eenmaal mee dat je graag vooruit wil en nu is deze tijd daar niet erg geschikt voor, daardoor was 'k met deze wijziging niet zo bar ingenomen vooral ook omdat het finantieel een achteruitgang zal worden van meer dan ƒ 200.- per jaar door hogere huur, pers. belasting enz. We hadden altijd gerekend dat vertrek uit Broek een vooruitgang zou betekenen zowel in functie als in salaris. Vermoedelijk kunt U nu de teleurstelling beter begrijpen. Over de Hammond schrijfmachine zal 'k met Erwin overleggen, 'k meen dat hij onlangs vertelde w.s.l. uit Den Haag een machine te zullen krijgen. Ik hoop erg dat Uw maag weer wat zal bijdraaien, Tinie gaf me deze 4 beschuitbonnen als hulp daarvoor. Door de kinderen krijgen we daarvan behoorlijk, zodat we het goed kunnen missen hoor! Het is etenstijd en dus eindig 'k nu maar. U weet nu weer e.e.a. hoe we hier zitten. Mevr. en Els Ortt wonen vlak bij hier in de straat; de kinderen waren er de eerste dagen wat erg prettig was. Van Ot en Lydia'tje moest 'k U vooral de groeten doen, ook van T. Jeltje die hier fijn helpt. Veel goeds en hart. gr. ook van Tinie, Gerard. [briefkaart geadresseerd aan]

Mevrouw T. van den Muyzenberg-de Boer K. van Manderstraat 84 Haarlem Beers, 16 Nov. 1943

Beste Tinie, Weest morgen met Gerard, lieve Otto en Lydia een blijden en gelukkigen verjaardag toegewenscht met goede gezondheid, een tevreden, eenvoudig en dankbaar hart en nog vele voorspoedige jaren van vrede. Ik kom er niet toe uitvoerig te schrijven want met mijn gezondheid gaat het de laatsten tijd bergaf. Erwin en Nel noodigen 12 Dec. E's verj. dag daar te komen en tante Ma's verjdag 26 Dec. ook met haar bij hen te vieren. Indien ik wat beter word denk ik dat te doen, zoo niet dan blijf ik met Kerstmis hier. Ik verwacht dat je nu in H. al goed thuis zult voelen en Gerard weer allang gezond in functie zal zijn ook met zijn werk zich kan vereenigen, geen zorgen zal hebben die hem het leven bezwaard maken en dat je beiden met overleg je leven en dat van je lieve kinderen aangenaam zal weten te maken. Met veel hartelijke groeten van Vader. Afz. L.W. van den Muyzenberg, Beers, post Weidum, prov. Friesl. [linker marge] Met moeder schijnt het ongeval nog al vrij goed afgelopen. 1944

Haarlem 21 Januari 1944. Beste Vader, Nu is het toch alweer 21 Jan. geworden voordat 'k tot schrijven kom. Van harte onze gelukwensen met Uw 75ste verjaardag. Ot vroeg laatst hoe oud U was; toen 'k hem vertelde dat U 75 jaar werd maakte het echt indruk op hem. Hij kan die vragen zo leuk belangstellend doen, waaruit je merkt dat hij erover nadenkt; ook valt het me wel eens op dat hij zo opeens zonder een directe aanleiding aan iemand denkt. Ot maakte voor U

3

1260


1260


ingesloten lijstje. Op het schooltje heeft hij leren vouwen, allerlei aardige dingen o.a. woonschepen, eerst zou hij dat maken maar toen dacht hij even na en zei tegen Tinie dat hij het niet helemaal goed meer wist en dus liever het "schilderijtje" maakte. Vandaag kreeg 'k juist bericht van Dick, hij vermoedde dat U morgen bij Lydia zou zijn en nu stuur 'k de brief dus daar naartoe. Gezellig dat U dan toch hun allen om U heen hebt op Uw verjaardag. Het is heel erg te hopen dat dit jaar in Uw leven de vrede zal brengen waar iedereen zo naar verlangt en vooral ook dat het een vrede zal worden die niet weer een volgende oorlog in zich sluit. Het is erg te hopen dat het verstand en het menselijk gevoel leidraad zullen zijn en niet de haat en vooral ook dat er mensen met een ruime blik op het wereldgebeuren aan de conferentietafel zullen zitten. Bij ons gaat nog niet alles geheel naar wens, de kinderen hoesten al een poosje wat dan weer bijna over is en een week later weer begint. Het is trouwens een algemeen voorkomende kwaal deze winter. Ze hebben het hier in Haarlem wel naar hun zin, Ot vooral er is hier voor hem veel meer te zien, daarbij komt dat hij graag naar z'n schooltje gaat en daar ook leuke dingen leert. Hij komt meestal huppelend en zingend thuis. Tussen de middag laat Tinie hem [2] een uurtje slapen zodat hij weer fris naar school gaat; hij loopt alleen of met een vriendinnetje hier uit de buurt naar school, kijkt goed uit zodat we hem ook alleen durven te laten gaan. Lydia'tje vertelt altijd dat ze ook op het schooltje is; ze kan met zoveel zelfverzekerdheid zeggen "heb 'k op 't schooltje geleerd" dat je het haast zou geloven. Het is grappig te zien hoe zij van een heel stil baby'tje zich ontwikkeld heeft tot een meisje dat weet wat ze wilt en haar woordje kan doen, al is ze dan net 2½ jaar. Aan tafel kan ze ons nog wel eens aan het lachen maken; meestal lukt het wel je ernstig te houden dat is n.l. wel nodig want ze heeft direct door of ze leuk is en dat moet niet, want het is toch al een kleine komediante. Ze is een echte aanvoerster, Ot dòet nu dingen met haar waar hij vroeger niet eens aan dàcht. Het is wonderlijk hoe in zo'n klein mensenkindje al zoveel omgaat en tot uiting kan komen. - Tinie is nog niet weer echt goed op dreef, vlug moe; de operatie heeft haar blijkbaar toch wel wat van haar krachten gekost. We trachten het nu weer in orde te krijgen met bijvoeding, maar van de distributie kreeg ze practisch niets. Nu zal ook het feit dat Tinie in verwachting is van onze 3de spruit niet helemaal hieraan vreemd zijn. Ze rust dan ook zo veel mogelijk. We hopen erg dat het kindje in vredestijd geboren zal worden. Ot heeft het er dikwijls over dat hij graag nog een broertje of zusje zou hebben; dat we er een verwachten weet hij nog niet, misschien vertellen we dat wel als hij met April 5 jaar wordt. We verwachten No 3 in de 2de helft van Juni. Gelukkig krijgt T. dààr nu behoorlijk extra voeding voor sinds deze week. Met m'n werk gaat alles z'n gewone gang. Wekelijks ga 'k nog 1 soms 2x naar Het Schouw waar nog een en ander gedaan wordt en op bureau heb 'k wel aardig werk. Niettemin verlang 'k ernaar om straks een nieuwe ruimere werkkring te zoeken en daar te beginnen. Het is goed dat 'k weer eens op kantoor en in de stad zit, je komt weer met meer dingen in aanraking en met meer mensen. Zaterdagmiddag nog een erg interessante lezing gehoord over de drooglegging van de Beemster. Maar nu ga 'k eindigen, het wordt alweer bedtijd. Je zou 2x zoveel tijd moeten hebben om alles zo te doen als je graag zoudt willen en ook om dàt te doen wat je belangstelling heeft. Vader doet U vooral ook onze groeten bij L. en B., een erg prettige dag morgen. Hopelijk krijgt U de brief nog met de avondpost morgen, 'k ga hem nu nog even posten. Hart. gr. van ons allen. Gerard. Van Ot en Lydiatje moest 'k U nòg eens feliciteren. Tinie vroeg me den 2 beschuitbonnen in te sluiten. [fotootje Otto en Lydia op klompen in Broek op weg terug van de kruidenier en ingelijst in een zelf door Otje gevouwen papieren lijstje (waarschijnlijk genomen in augustus 1943) gestuurd naar Vader op 22/1/44 "Van Otje bij Uw 75ste verjaardag"] Beers, Post Weidum, prov. Fr. 6 April 1944 Beste Gerard en Tinie, Lieve Otto en Lydiatje, Met mijn verjaardag werd ik verblijd door je gelukwenschen en berichten alsmede door het aardige photo in lijstje door Otto gemaakt. Ik dank je voor dit alles en vooral voor het hunkeren naar een nieuwe tijd die ons allen tot vrede en meerder geluk zal voeren en, zoo als je schreef, te hopen, dat het verstand en menschelijk gevoel leiddraad zullen zijn en niet de haat enz. Ik geloof echter, dat verstand en gevoel in den mensch zeer beperkt en wisselvallig zijn en alleen dan oorlog kan voorkómen worden wanneer alle menschen gehoorzaam leeren worden aan God zooals Jezus aan de menschen heeft geopenbaard: door liefde

4

1260


1260


tot God en den naasten, door zedelijke levensbeginselen en algemeene afkeer van daden waaruit oorlog kan komen. Daartoe moeten eerst alle volken zich bekeeren tot God en een godvruchtig leven leiden in eenvoud des harten en oprechte nederigheid, want oorlog komt door hoogmoed, hebzucht, heerschzucht, egoïsme. Nu wensch ik je allen en lieve Otto in ’t bizonder veel geluk met zijn verjaardag. Ik hoop dat God [2] Hem zal zegenen met een wijs hart opdat zijn leven altijd zal worden geleid door den geest der waarheid en liefde. Veel zal ook afhangen van je beiden, of je als ouders je taak der opvoeding zult verstaan in gehoorzaamheid aan God of gekeerd naar de wereld der uiterlijke - stoffelijke dingen. Morgen, Goede Vrijdag, hoop ik naar Fr.[Franeker] te gaan om in den avond in de kerk deel te nemen aan het avondmaal ter herdenking van Jezus’ lijden. Hoe geheel anders zou thans de wereld zijn indien alle menschen deden wat Jezus 19 eeuwen terug heeft geleerd en voor welke edele beginselen hij vrijwillig zijn leven offerde voor een betere toekomst. Ik wensch je beiden een goed Paaschfeest toe waarop je de ware zin zult leeren verstaan van de herrijzenis tot een hooger geestelijk leven dat boven de stoffelijke en vleeschelijke lusten uitgaat en ons in aanraking brengt met de eeuwige, absolute Waarheid -God. Weest goede gezondheid toegewenscht. Met mijne gezondheid wil het altijd nog maar niet beter worden. Zou Klaas gelegenheid hebben een enkele keer een klein pakje te [linker marge] sturen, met de beste jonge groenten en enkele kruiden om te proberen of mij soep daarvan zal smaken. Ik eet al een ½ jaar geen aardap. met groenten, alles staat mij tegen. Hartelijken groeten, Vader [marges p1] Indien Tinie je broer Klaas daartoe lust en gelegenheid heeft, zou ik graag bij wijze van proef wenschen, dat hij mij als gewone brief een weinig jonge groenten stuurt van de beste en voor de soep een paar sprietjes kruiden er bij en de kosten opgeeft; en of eventueel herhaald kan als het goed bevalt? Soest, Willem de Zwijgerlaan 8B 8 Juni 1944 Beste Gerard, Zooeven je briefkaart van 7 Juni j.l. ontvangen. Het verheugt mij zeer je te kunnen gelukwenschen met je vaste aanstelling te Assen op een salaris van ƒ3.200.- en de omstandigheid dat je in Haarlem 90% kans op vaste aanstelling werd toegezegd wijst er op, dat je oude chefs ook waardeering voor je werk en je persoonlijkheid voelden. Dit is van groot belang voor je om in je toekomstige werkkring voort te gaan met onverminderde toewijding en ontplooiing van je persoonlijke eigenschappen van eenvoud, oprechtheid en eerlijkheid. Gelukkig, dat je nieuwe hoofdingenieur de indruk bij je achterliet van een vriendlijk, openhartig, toegankelijken man. Ik wensch je toe dat zulk eene verhouding zeer vele jaren de grondslag zal worden van je wederkeerige samenwerking. Ook bevalt het mij dat Tinie met de nieuwe plaats is ingenomen en het is zeer te wenschen, dat zij ook op den duur dankbaar en tevreden zal gedragen voor de weldaden welke zij onder jouw leiding te genieten kan krijgen, indien zij eveneens eenvoudig, spaarzaam en met toewijden zal geven om voor hare huishouding, voor jou en je lieve kinderen te werken en gelukkig en blijmoedig samen te leven. Nu kan de tijd aanbreken, dat je door gemeenschappelijk overleg spoedig uit finantieele zorgen vrij komt, indien je vaste orde invoert op je leefwijze en je beiden doordrongen wordt van de ernst welke aan een goed beheer van het gezinsleven vastgekoppeld moet zijn. Wanneer man, vrouw met 2 kindertjes niet zonder schulden van ƒ2.600- kunnen leven [2] dan leggen zij het bewijs daarvan af, dat zij lichtvaardig met hun middelen omspringen en dat het noodzakelijk herziening vereischte hoe in toekomst hun verder leven in te richten. In de eerste plaats moeten man en vrouw in liefde samenleven, dat wil beduiden in een hoogere liefde dan de stoffelijke en zinnelijke waar tenopzichte van grooter zelfbeheersching dient nagestreefd en beoefend te worden. Indien daarvoor in de plaats een hooger zedelijk en geestelijk peil wordt nagestreefd, wat langs den weg van eerlijk, oprecht godsdienstig leven destebeter zal zijn, zal de man vaster in de vervulling van zijn plichten als hoofd van zijn gezin, en de vrouw ootmoediger en needriger haar taak als dienaresse van haar gezin leeren verstaan. Dan kunnen je beiden de toekomst blijder en met meer toeverzicht onder Gods leiding tegemoet gaan en zal je de geldelijke middelen voor een goede opvoeding van je kinderen, die op den duur steeds meerdere eischen medebrengen tot zij zelfstandig in het leven komen te staan, niet ontbreken. Maar o wee, als je nu lichtzinnig onvoldoende inzicht daarin betoont moet je verwachten dat je toekomst en die van je kinderen niet gelukkig kan worden. Want het is een dwaas beginsel

5

1260


1260


alles te verleven inplaats van zich tijdig te leeren beperken, want ijdelheid en hoogmoed gaan daaraan gepaard. Ik weet niet of ik je nog zal spreken daarom schrijf ik je mijn op ervaring gefundeerde opvattingen wat meer uitvoerig. Ik wensch je van ganscher harte al [linker marge] het goede toe en bid, dat Gods genade je beider harten moge verlichten tot een wijs en liefdevol levens-inzicht- en wandel [bovenmarge p1] Indien je nog hierheen kan komen zal mij dat zeer verheugen, maar schrijf vooruit een kaart [linker marge p1] Met hartelijke groeten ook voor Tinie en lieve Otto en Lydia en een voorspoedige bevalling. Vader Beers, Post Weidum, prov. Fr., Vrijdag 11 Augustus 1944 [bijgeschreven] beantw. 19/8 ’44 + suikerbon + 4 beschuitbonnen] Beste Gerard en Tinie, Het is goed te leeren in het “Heden” te leven, want dit is het moment waarop hij over zijne gedachten en handelingen kan beschikken en dus van heel groote waarde voor toekomstig gebeuren en of het verleden aan onze herinnering een blijde, dankbare gedachte achterlaat of spijt en smart; toch moet ik ook vooruit denken want ik zou graag willen dat je dezen brief en de begeleidende, rood geworden oranjekoek op den 14den tijdig op je verjaardag ontvangt. Of dat nu goed uitvalt heb ik verder niet in mijn hand, maar wil toch wel graag van je vernemen of alles in goeden staat vroeg is bezorgd en hoe die feestdag voor je allen is geworden. Nu dus in de eerste plaats mijne hartelijke gelukwenschen voor je verjaardag, ook aan je lieve kinderen, in de hoop dat je allen dien dag tot hoogen leeftijd door Gods zegen, waarin alles is gelegen, zooals op een ouden boerderij in Rodenrijs prijkt, dankbaar, blijmoedig en in oprechte nederigheid en liefde zult mogen vieren. Deze verjaardag gaat tevens gepaard aan de gebeurtenis van de vermeerdering van je gezin en van je nieuwe werkkring, dus een drievoudig dankfeest. Streeft er naar je denken en handelen te richten ter eer van God, ook in de opvoeding van je kinderen, want dat is het goede fundament van ons leven. In het Evangelie vinden wij de zuiverste richtlijnen voor een heilzame opvoeding van onszelf en ons gezin. Het leven naar de wereld buiten God heeft altijd gefaald en moet steeds verkeerd uitvallen omdat de mensch uit zichzelf al gauw geneigd is tot eigenwaan en opgaat in vleeschelijke en stoffelijke begeerten en zijn geestelijke wasdom veronachtzaamt. En toch is de ziel het voornaamste. Jezus sprak: zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijne gerechtigheid dan volgt het andere uitteraard. Het zal mij aangenaam zijn spoedig te vernemen, hoe het je allen nu gaat in je nieuwe levensomstandigheden. Ontvangt allen mijne hartelijke groeten. Vader. Grootvader. Beers, Post Weidum, 23 Augustus 1944 [bijgeschreven] Hier zijn heden ocht. jongen en meisje (tweelingen) geboren, d.i. in 3 jaar 4 kindertjes. Beste Gerard en Tinie, Gisteren heb ik de doos terugontvangen en wel met verrassingen die eigenlijk niet noodig waren, evenmin als de beschuitbonnen, want met mijn ziekebonnen kom ik tot nu toe wel uit. Ik eet tegenwoordig wel aanmerkelijk meer en het smaakt beter dan gedurende 1½ jaar, mijn gewicht is dan ook toegenomen zoo dat kans voorhanden is dat ik nog eenige tijd zal leven waaraan drie maanden terug algemeen getwijfeld werd. De 21ste ben ik om 9 u. met den trein van Deinum naar Lydia getogen, zij was druk aan de wasch, natuurlijk als altijd druk voor anderen en neemt het niet gemakkelijk voor zichzelf. Nu is zij 40 j. Ik vrees wel eens dat zij teveel aan anderen en te weinig aan haarzelf denkt. Maar wanneer ik eens tracht haar wat te temperen dan komt zij tegen mij in opstand. In den avond was ik hier weer terug. Ik dank je inmiddels voor je peren, appelen en rogge welke ik zal malen voor pap. Gelukkig dat je werk en huiselijke omstandigheden beter zijn, moge dat verder stabiel blijven en Tinie in staat zijn de zorgen voor gezin en huis zelfstandig voor haar rekening te nemen. Het deed mij genoegen te vernemen dat Otto en Lydia zoo ingenomen zijn met hun zusje en dat mijn koek aller zinnen heeft kunnen bekoren. Ook mijn dank voor je uitnoodiging. Ik heb vroeger nooit gedacht, dat de prov. Friesland en Drenthe nog zoo belangrijke plaats in mijn leven zouden kunnen innemen. Ik hoop dat de bosschen daar van de bezetting niet al te erg geleden

6

1260


1260


hebben en je brandstof voor a.s. winter aangevuld kan worden met wat vrij brandhout en turf, want je keet zal wel niet op vorst berekend zijn. Van Erwin ontving ik ook goede berichten. Dat Theo aan zijn rug lijdt doet mij ernstig leed, want dat is bij zijn intensief op spierkracht aankomend bedrijf funest. Ik hoop zeer op herstel maar ook op een ander leven voor hem. Een sterk beheerscht sexueel leven kan in zulke omstandigheden uitkomst of redding geven maar anders gaat veelal een lange lijdensweg gepaard; het doel van sexueel leven is: kinderen verwekken, wordt dat beginsel veronachtzaamd en alleen als genotsprikkel beschouwd dan is dat onzedelijk, zonde, druischt in tegen Gods Wil en heeft lichamelijk en geestelijk lijden ten gevolg. Op dat gebied is het moderne leven op laag peil, lager dan bij de dieren die nog een periode van onthouding kennen. Bij Johan en Lena schijnt het vrij goed te gaan, ik hoop dat hij met rust zal worden gelaten en het leven bij hen een langen tijd van geluk mag brengen waardoor zij boven de moeilijkste dingen uitkomen. Weest met elkander een gelukkig leven toegewenscht en hartelijk gegroet. Vader. Dag Otto, Dag Lydia, Dag Hanna - Grootvader. Beers, Post Weidum, 25 September 1944 [bijgeschreven] beantw. 5/10’44 Beste Gerard en Tinie, De Post neemt nu geen zendingen meer aan in Weidum elders dan voor de provincies Friesland, Groningen en Drenthe, d.w.z. dat de verbinding met onze familie daarbuiten is verbroken. Moge dit spoedig veranderen ten goede en de oorzaken van vreeselijk geweld, moord en vernietiging door vrede overwonnen worden. Deze oorzaken zijn heerschzucht, hebzucht, roemzucht, hoogmoed, alle eigenschappen welke het Evangelie van Jezus Christus veroordeelt, dat daartegenover stelt, liefde, zachtmoedigheid, nederigheid, dienen met de belofte van de komst van het Koninkrijk Gods op Aarde. Dit is geen droom, maar De Waarheid welke uiteindelijk de Ware Vrede zal brengen die alle verstand te boven gaat. Duizenden jaren heeft de menschheid het geprobeerd met de eerste richting die steeds heeft gefaald, groote wereldrijken kwamen op en gingen onder, millioenen menschen onder de grootste rampen vonden voortijdig den dood, grootsche bouwwerken werden in puin gelegd. Zou het eindelijk niet tijd worden dat de mensch het nu eens ernstig ging probeeren met die andere richting door gehoor te geven aan den roep van Jezus: Komt allen tot mij die vermoeid en belast zijt. Ik zal U rustgeven, Mijn juk is ligt. Het is voor onze kinderen, voor ons nageslacht van de grootste beteekenis dat wij ons afkeeren van de eerste, de heidensche richting en Jezus gaan volgen niet met halfslachtig christelijk, halfslachtig heidensche beginselen, maar met geheel ons hart, met geheel ons verstand, met geheel onze ziel ons aan Gods leiding met volle geloof toevertrouwen en Hem alleen leeren dienen en al de andere afgoden afzweren. Geen menschelijke wetten, politieke richtingen zijn bestendig indien zij van Gods wetten afwijken en dat doen zij maar al te veelvuldig. Willen de ouders dat het leven van hun kinderen door de ware christelijke karaktereigenschappen wordt gedragen en geschraagd, dan dienen zij gehoor te geven aan Jezus’ opwekking: laat de kinderen tot Mij komen en verhinder ze niet, want hunner is het Koninkrijk der hemelen. Leer hun bidden het gebed dat Jezus aan Zijne discipelen opdroeg, waaruit wij onze ware verhouding en band tot God leeren erkennen en verstaan zoo dat het geloof in hun later en ook in het jeugdleven tot steun en innerlijk geluk kan zijn. Het leven naar de wereld is voor het grootste deel gericht op de stoffelijke dingen, op bevrediging van de lusten, die allen tot ondergang zijn gedoemd, terwijl de geestelijke groei van de ziel veronachtzaamd [wordt] [2] Het is echter voor ieder mensch belangrijker meer acht te slaan op het voornaamste en steeds te streven naar meerder volmaking van ons leven naar den geest. De man meer naar buiten in zijn werk voor de gemeenschap en zijn gezin, de vrouw meer in huis haar man en kinderen dienende in eenvoud des harten en in gebed tot God. Ik hoop, dat het leven in Drenthe je allen tot zegen moge strekken en de eenvoud der natuur ook een stempel zal drukken op je leven. Hoe zal in den winter je woning tegen de koude bestand zijn, is die dubbelwandig of maak je dat nog. Je heb daar het voordeel dicht bij bosch en turf te zitten om daarvan te kunnen stoken. Ik heb nu 3 m. anthraciet, 2 zakken briketten en 140 turven, dus voor een paar maanden voldoende, verder zal afhangen of er spoedig toevoer kan komen die voorloopig gestaakt is en hoe wij door den oorlog komen Van Lena ontving ik laatst een brief dat het met Johan beter ging. Nu is ondertusschen in die buurt heel wat gevochten en ontbreken mij verdere gegevens over hun toestand. Zoo staat het ook met de overige

7

1260


1260


kinderen en kleinkinderen. Wij weten niet wat ons te wachten staat en de eenige juiste houding is, dat wij ons geborgen weten in God, aan wien wij ons geheel overgeven en Wiens Wil wij gehoorzaam moeten volgen. Ruwe stormen mogen woeden, Maar wat lot, ’t zij dood of leven, alles om mij heen zij nacht, smaad of eerbetoon, mij wacht. God, mijn God zal mij behoeden Jezus zal mij nooit begeven: God houdt voor mijn heil de wacht. ben ik zwak, bij Hem is kracht. Moet ik lang zijn hulp verbeiden Gunst van menschen, raad van vrinden, Zijne liefde blijft mij leiden: bittre haat van kwaadgezinden, door een nacht hoe zwart, hoe dicht hoogte, diepte, vreugd of rouw, voert Hij mij in ’t eeuwig licht. Niets ontrooft mij aan Gods trouw. Lydia bezocht mij verleden week per fiets. Het gaat hun allen gelukkig goed. De 2 rotterdamsche kinderen zijn niet tijdig weggegaan en bij haar achter gebleven. Hoe verder alles hier in ’t noorden zal verloopen dient geduldig afgewacht, inmiddels zal thans rond Arnhem veel gevochten en vreeselijk geleden worden. Bij Erwin en Nel en bij tante Maartje als zij niet zijn geëvacueerd moet het leven wel een hel schijnen en als zij geëvacueerd zijn is dat ook weer nieuwe ellende. Van Tine ontving ik een week geleden nog een haastig met potlood geschreven kaart dat zij allen nog gezond zijn maar dat alles griezelig stil rondom was. Laten wij het beste er voor allen van hopen en dat wij elkander allen weer in gezondheid zullen mogen ontmoeten. Hartelijk gegroet ook je lieve kinderen. Vader. [linker marge p1] Indien het mooi weer wordt wil ik Vrijdag of Zaterdag trachten Franeker tevoet te bereiken en daar enkele dagen verblijven. Dag lieve Otto, dag lieve Lydia, dag lieve Hannah. [in bovenmarge] Ik stuur deze brief maar naar Franeker, vermoedelijk bent U nu daar [bijgeschreven] ontv. in B. 21.10.44 5/10 '44 Beste Vader, Het was erg prettig gisteren Uw brief van 25/9 '44 te ontvangen. Ik had al steeds willen schrijven, maar kwam er niet aan toe; wij hier in het Noorden kunnen nog contact met elkaar hebben. Hoe lang? Het gaat ons goed, mijzelf geen 100% maar dat is ook al door de omstandigheden. Ik had n.l. een paar erg drukke dagen gehad 2 weken geleden en toen was m'n maag even in de war en bleef 'k een dag thuis; juist die dag vond hier voor de 2de keer een algemene vordering plaats van mensen die moeten gaan spitten. (van de 1ste was 'k vrijgesteld). Doordat 'k ziek was en bleef hoefde 'k niet te gaan; dat is tot gisteren (dus 2 weken) zo gebleven maar toen was opeens alle vrijstelling weer vervallen ook voor ziekte en zou 'k vandaag weer aan het werk moeten gaan, ook spitten. Nu had onze dokter Maandag juist gezegd dat 'k in ieder geval nog een week thuis zou moeten blijven; dus ben 'k vanmorgen niet gaan melden, maar Tinie is naar de dokter gegaan en kreeg van hem een briefje dat 'k nog 1 week ongeschikt was. Daarmee is ze naar het gemeentehuis en nu zal 'k dus nog wel een week vrijblijven. De hoofdingenieur heeft ondertussen na veel moeite contact gekregen met de duitse instantie die over waterstaatszaken gaat en deze zal nu trachten ons vrij te krijgen van deze tewerkstelling naar 'k hoop en ook wel verwacht zal dit gelukken. M'n buurman - collega heeft al 1½ week gespit. Dat werk op zichzelf vind 'k niet zo erg, maar het doel wel. Het is hier een en al uniform en werkkrachten, gisteren zijn er weer duizenden arbeiders langs gekomen. Je hebt nu wel het gevoel dat [2] er oorlog in ons land is, maar 'k heb een stille hoop dat het oorlogsgeweld even niet in deze richting zal verplaatsen, maar meer in O. zal afzwenken. Met Dick had 'k gisteren voor 2 weken nog een telefonisch gesprek, bij hun alles goed. Over Lena met de kinderen en ook over Johan en Brecht maak 'k me wel ongerust, ook voor Uw naamgenoot zal het niet eenvoudig zijn, maar we moeten het overlaten. Het is te hopen dat het oorlogsgeweld niet te veel tot Johan zal doordringen en het Lena mogelijk zal zijn contact met hem te houden. Ik heb wel hoop, vooral ook na Lena's brief enkele weken geleden (net voor de inval in ons land) dat Johan er weer bovenop zal komen. Het is in deze tijd ook geen wonder wanneer een mens in de knoop raakt en ofschoon ik de gedachten op een andere wijze formulier ben 'k het eens met wat U schreef over den tijd. Je vraagt je alleen wel eens af welke zin in groter verband dit alles moet hebben, want zo'n oorlog is niet alleen van onze tijd, maar al zolang als de historie reikt. Met de kinderen en Tinie gaat het gelukkig best, Hanneke groeit goed en is een erg leuk kindje waar Ot en Lydia dan ook erg op gesteld zijn. Tinie heeft vorige week gelukkig een werkster gekregen, zodat zij nu het werk wat beter aan kan. De werkster komt 2x per week en kan dan het zwaardere werk juist doen. We

8

1260


1260


genieten erg van ons drietal, als nu de tijd maar eens spoedig mocht verbeteren. In Holland schijnt het met de voedselvoorziening al erg moeilijk te zijn, hier gaat het nog vrij behoorlijk. Erwin + gezin zal wel naar H'sum vertrokken zijn denk 'k, 'k heb nog getracht E. te bereiken, maar hij heeft geen telefoon meer. Ik ben blij dat wij uit Holland weg zijn; aard. melk en rogge is hier in ieder geval nog wel te krijgen. Brandstoffen hebben we nog niet, maar dat zien we wel. Moeder zei vroeger nogal eens "komt nood, komt raad" en zo is het ook inderdaad vaak. Onze keet is inderdaad dubbelwandig en wanneer er maar èven zon is is de woonkamer prettig warm. Verder doen wij bij de ergste kou even het electr. kacheltje aan als Tinie Hanneke moet helpen. Veel schrijfbaar nieuws is hier verder niet. Doet U vooral bij L. en B. [Lydia en Bart] de groeten, 'k hoop hun ook gauw te schrijven. Vader vooral het beste voor de komende weken en [rechter marge] het aantal weken waarvoor 'k dit bedoel maar erg kort mag zijn. Ja, laten we het beste voor allen hopen. Er komt nog wel post naar hier uit Holland door, dus nu zal 'k ook maar daar naartoe schrijven. [boven marge] Van Theo en Jooke hoorde 'k sinds m'n verjaardag niets, heb hun kortgeleden geschreven. [linker marge p1] Rondom Haarlem hebben weer ontzaggelijk veel mensen moeten evacueeren, ook vrienden van ons. Wat zal Mevr. Ortt weer angstige tijden beleven, met haar dochter Nanda vlak bij Arnhem. Veel hart. gr. van ons allen. [onder marge p1] Ot heeft het regelmatig nog eens over zijn logeerpartijtje bij U; het is leuk zo'n verhaal te horen, want kinderen zien of horen altijd grappige kleinigheden, waar je zelf geen aandacht aan schenkt. Dag van Gerard, Tinie, Otje, Lydia'tje en Hanneke. Beers, Post Weidum, 12 October 1944 Beste Gerard en Tinie, Je brief van 15 Aug. las ik heden ochtend nog eens door en daar ik van Erwin 7 Oct. een brief ontving van 26 Septr. en op 9 Oct. een van 15 Septr. wil ik nog een brief aan jelui wagen in de hoop deze je spoedig zal bereiken en dat hij je allen in goede gezondheid en tevreden stemming aantreft. Ik hoorde hier wel dat uit Leeuwarden enkele duizenden mannen zijn weggevoerd om in Drenthe de grond om te woelen, zoo dat ik vermoed je daar ook al niet zoo erg rustig zal zijn, maar gelukkig is dat nog niet zoo erg als in de buurt van Erwin en Dick en Johan en Theo, waar de verschrikkingen onafgebroken toenemen. Ik hoop dat je allen gezond zijt en je werk kans krijgt tot behoorlijke uitvoering te komen. Gaat Otto daar op de kleuterschool en is deze dicht bij je woning? Groeit Hannah goed en loopt de huishouding met de geexamineerde hulp naar wensch? Ruim een week geleden ben ik bij Lydia geweest; van hier onder een paar uren regen eerst mee gereden met een melkrijder tot Rewerd, vandaar ongeveer 10 K.M. te voet tot Franeker en terug met een vrachtbootje tot Deinum en 5 K.M. tevoet. Bij Lydia een huis vol menschen waaronder 2 uit R'dam en B's broer en voor allen de wasch - en bonnen behandeling en wat er van alles nog bijkomt en verwacht wordt. Ik ben nu een beetje aan het roggemalen voor de pap die mij nog het beste smaakt, want met middageten van aardap. wortelen kool is mijn maag niet meer zoo gediend, alles behalve mijn baard aan mij is nu 75 j. oud, en dat raakt afgewerkt, hoewel de laatste tijd mijne gezondheid wat beter is geworden. Hoe is de omstreek van Assen, is daar nog mooi bosch en heide? Hier valt deze herfst geen blokje hout te koopen. Wel heb ik kortgeleden wat anthraciet en briketten en een weinig turf kunnen koopen en gelukkig is de herfst nog niet zoo erg koud. Petroleum krijg ik niet meer en ook geen andere brandstof daarvoor in de plaats. Hier zijn in de buurt nu ook duitsche soldaten gekomen die de spoorhuisjes langs de lijn bezet houden, anders hadden wij hier tot nu toe weinig met de bezetting uitstaan. Nu zijn de burgers in deze omgeving ook aan het kuilengraven gezet en sommige doen dat met vlijt die beter dingen waardig is. [2] Zoo wordt de mensch geoefend zijn eigen graf te graven. Het is te hopen dat spoedig uitkomst zal opdagen en een tijd van vrede zal aanbreken voor de geheele wereld. Zoolang echter de mensch niet tot inzicht komt van eigen misdaad en tot oprecht berouw is er weinig kans dat uit deze chaos een beter leven kan voortkomen. Hoe geheel anders zou de wereld en het geluk van de menschen er voor staan indien alle menschen er naar streefden oprecht te werken en te leven naar de leer van Jezus Christus en niettegenstaande de tegenwoordige geslachten op school geschiedenis onderwezen wordt die de rampen van alle oorlogen aan het licht brengen blijven alle volken toch de voorkeur geven aan de zucht naar macht, hoogmoed, roem, uiterlijk en stoffelijk bezit, gemakzucht, weelde, wellust, alle eigenschappen die oorlog doen ontstaan en die hun kinderen op later leeftijd op het altaar van Mars of Moloch doen offeren omdat zij hun zelfzucht en begeerte niet willen bestrijden

9

1260


1260


Hoe is de omgeving van Borger, is daar nog veel en mooi dicht bosch, mooi heuvelland, heide-, zand- of vruchtbare grond en tuinen? Of ik op den duur hier blijf wonen nu ik weer wat gezonder ben, is niet zeker. Mocht ik hier of daar zuidelijker een heel eenvoudig goedkoop plaggenhutje met goed drinkwater vinden dan zou ik na den oorlog wellicht toch nog verhuizen. Op de kaart met schaal 1: 275.000 meet ik de afstand van Assen tot Borger 6 c.M. dus 6/100 x 275.000 = 1650000 = 16.5 K.M. Je komt nog al veel op de fiets door de provincie en zal je wel instaat zijn mij eenigszins over die buurt in te lichten. Wanneer je mij terugschrijft stuur mij dan 1 of 2 ongebruikte envelloppen in je brief bijgesloten indien je ze kan missen, de mijne raken op en nieuwe kan ik niet krijgen. Overigens behelp ik mij maar met briefkaarten. Ik hoop dat het je allen daar goed gaat en je werk eveneens naar wensch verloopt. Maak maar goede wegen en goede niet dure maar praktisch gerievelijke woningen, vruchtetuinen en groentekweekerijen, dat zijn nuttige werken, maar oorlogshulpmiddelen behoort ieder christen te weigeren tot stand te brengen. Alles wat geweld, slavernij, hebzucht, ijdelheid, degeneratie in de hand werkt moet een goedwillend mensch afwijzen ook alle onderwijs dat niet gericht is op verhooging van het zedelijk - geestelijk peil der menschheid dient te worden tegengegaan, steeds te streven naar meerder vervolmaking en navolging van Jezus Christus moet elk mensch zich tot ernstige taak stellen, dan kan de wereld beter worden, maar nooit door welk systeem ook dat gebaseerd is op geweld en tyrannie. Weest hartelijk gegroet en het goede toegewenscht. Vader. [linker marge p1] Erwin heeft ernstige rampen meegemaakt, is er zelf gelukkig met een paar schrammen afgekomen, hij is nog al onder den indruk en het is daar nog niet afgeloopen. Met Joh. gaat het wat beter. Verder weet ik weinig van anderen, berichten blijven vrijwel uit. [briefkaart geadresseerd aan] Den Heer en Mevrouw G.A.M. van den Muyzenberg, Emmastraat 18, Assen pr. Drenthe Beers, Post Weidum, 22 October 1944 Beste Gerard en Tinie, Gisteren ontving ik 2 brieven uit Fr.[aneker] v. 16 en 19 dezer; bij den 1sten was toegevoegd jouw brief van 5 dezer geopend dus kennen B. en L. ook de inhoud. Zeer dankbaar was ik te mogen vernemen dat Tinie en je 3 lieve kinderen gezond zijn, jammer dat jij G. ziek ben waardoor je niet instaat ben je werk te doen, qui trop embrasse mal étreint, leert dus niet buiten den grens van je kunnen te treden en doe wat het belangrijkste is n.l. dat waarvoor je ijverig heb geleerd en gewerkt de W.S. [Waterstaat] Die een kuil graaft voor een ander valt er zelf in, dat is al zoo vaak bevestigd door het leven, beter dus geen deel daaraan te hebben. In een vorigen brief schreef je dat Tinie een hulp in de huish. sch. [huishoudschool] kreeg, is die niet gekomen? Gelukkig dat T. dan nu hulp van een werkster heeft. Van D. ontving ik een brief dat naar omstandigheden hun leven bevredigend is, dat zij gezond zijn, ook bij Erwin die in Veenendaal, Davidstr. 35 bij M.N. Vink huizen. Ik heb goede hoop dat Joh. zal herstellen daar hij inzicht heeft van zijn toestand en indien hij zich zal leeren beperken tot wat voor hem het voornaamste is: geleid door oprechte eenvoud van geloof, zich rustig met volharding toelegt op zijn onderwijstaak en daardoor voor zijn gezin met liefde op bescheiden voet kan zorgen. Zijne tijdelijke ontsporing zal in sterke mate verband houden met den algem. toestand door teveel willen omvatten wat buiten zijn vermogen en niet direct op zijn weg ligt. Het is goed de Dingen te onderzoeken en het goede te behouden, maar dat eischt groote voorzichtigheid. Het groote wereldgebeuren moet de mensch niet uit Gods hand willen grijpen; beter is dat de mensch in ootmoed met nederig, eenvoudig hart naar Gods Wil leert volgen. Assyrië, Babylonië, Egypte, Arabië, Griekeland, Romijnsche Rijk - alles heidendom - geweld, daarop komt Jezus Christus, volgen 3 eeuwen doorbreken van christendom, Konstantijn en Paus Sylvester - verbond met heidendom. [Er?] kan alleen redding komen indien Staat + geloof één wet worden in Jezus Christus' wet.: LIEFDE - dienen niet heerschen. Hartelijke groeten je allen. Vader.

Beers, Post Weidum, prov. Fr. 7 November 1944 Beste Tinie en Gerard, Je verjaardag, Tinie, is weer in het verschiet en daar de Post thans minder vlug is, wil ik nu maar mijn gelukwenschen den aether toevertrouwen in de verwachting dat ze tegen den 18den je allen in goeden welstand mogen bereiken. Ik schrijf nu in halve duisternis alhoewel in het middaguur tusschen 3-4 u. Hevige storm met zware regen en hagelvlagen beuken hier op het eeuwen oude kerkje en mijne woning welke daar vlak achter is en mijn komt in de gedachte: Eeuwig Eindloos houdt Gods liefde stand ---- gez. 189.

10

1260


1260


Hoe de heidensche machten ook mogen woeden, niets kan ons scheiden van Gods liefde die altijd weer zal zegevieren over geweld en verkrachting, over menschelijke eerzucht, waan ijdelheid, over begeerten en hartstochten tot het Rijk van gerechtigheid, eerbied voor het Leven en liefde tot den naasten steeds meer zal naderen, onze harten zal zuiveren en de nieuwe wereld van den geest der Waarheid zal heerschen over alle volken. Maar dat Koninkrijk wordt verkregen niet door oorlogsgeweld, niet door bommen en granaten maar door de stille, geestelijke strijd in ieder menschenhart, dat in deemoed zich overgeeft aan Jezus Christus. In dien geest hoop ik dat je verjaardag door je allen in blijmoedige, dankbare stemming tot een ware feestdag voor je zal zijn en dat je allen gezond en eensgezind door het leven zult mogen gaan. ----- Zaterdag 4 Nov. ontving ik een brief van Erwin van 17 Oct uit Hilversum hij verzoekt de inhoud aan je toetezenden en schrijf dien hiervoor over zooals ik tevens voor Lydia en Bart deed. Nu volgt die brief: Naar ik hoop maakt U en verdere familie in het noorden het goed. Wij kunnen ons nog slecht een idee vormen van den toestand bij jullie. Terwijl een maand geleden in Wageningen slecht electriciteit moesten ontberen is vorige week in Veenendaal het zelfde gebeurd en vermoedelijk ook in Friesland of mogelijk dat ze daar potverteren. Overal zijn nu maar enkele uren gas per dag, 's avonds zitten de menschen bij geimproviseerden lampen of in donker en gaan vroeg in bed. Bij ons schikt dat nog wel en is er gelukkig nog wat brandstof al doen we daar erg zuinig mee zoodat alleen voor etenkoken gestookt wordt en we verder in de kou zitten. Het is dan wel een geluk dat het weer niet zoo erg koud is. Nadat we vorige week Maandag door een Veenendaalsche fabrikant die in H. woont, bericht kregen dat Nel's familie graag zag dat we daarheen kwamen, besloten wij daaraan gevolg te geven want het op den grond slapen valt op den duur niet mee en hoewel we het met de fam. best konden vinden en Nel ons eigen onderhoud verzorgde bleef het toch een noodtoestand; Jammer was het dat we de fam. V.d. Lee niet meekonden nemen te eer waar ze ons eenigszin kwalijk namen dat we weggingen wat nu niet gerechtvaardigd was aangezien we hen van begin af geheel vrij gelaten hebben met haar broer mee te gaan, de toestand in Veenendaal niet verontrustend was en zij veel bezoek kregen van personeel en kennissen. Bovendien kregen we van den hr. Vink die bij Transportdienst was de belofte dat hij hun zou helpen indien er sprake zou zijn van evacueeren uit Veenendaal. Mijnheer V.d. Lee's been genas [2] goed al moest hij voorloopig nog een tijd blijven liggen. Het dochtertje van fam. Boonstra (15 j.) kreeg wondkoorts daar nog een scherf in haar been bleek te zitten. Maandag was de koorts gelukkig een stuk gedaald en hun dochter Riet (18 j.) is zoover weer hersteld dat een paar vingers wellicht stijf blijven. De hr. van Vloten wiens beide beenen afgeslagen zijn waarbij van 1 been een stuk uit was dat men[t] een stuk zilver weer in elkaar was gezet zal misschien na een jaar genezen, en de la Rive Box wiens buik zwaar gewond was en al den tijd op morphinespuitjes in leven gehouden wordt, zal er wel niet boven opkomen, beiden zijn nu in Utrecht. Zijn vrouw Otie van Vloten v.d. Berg (Lydia kende haar wel) is reeds bij het bombardement gedood. In Veenendaal mochten niet meer menschen opgenomen tenzij bij familie. Toen Dinsdagmiddag de lucht betrokken was waardoor het schieten uit de lucht minder gevaar opleverden en de fietsen goed nagezien waren reden wij om 2 u. weg met veel bagage en de jongens, Laurens op zijn fiets + mand. Een gewezen soldaat herkende Nel uit Groot Ammers die hem in 1940 een paar reepen chocolade had gegeven, hij wist ook nog dat we geen vleesch aten, reed een eind mee en nam Leendert op de fiets. Later nadat hij een andere kant uitging hadden wij nog vele malen de fietsen op te pompen, plakken en met touwtjes en draden verbinden dat wij vreesden niet vóór 8 u. in H.[Hilversum] te komen; de weg was over Maarsbergen, Maarn, Austerlitz, Dolder waar groote verwoestingen, Zeist Huis ter Heide, kwamen vermoeid in H. waar we met open armen werden ontvangen. Het was een groote verademing weer in pyama (geleende) in goed bed te slapen. Volgenden dag belde ik Den Haag op en installeerden we ons met misschien wel de restanten van ons huishouden. Hoe het met onze inboedel zal afloopen weten we niet, een koffer en doek met allerlei is nog in station van Bakkerij en Maalderij opgeborgen, een kist o.a. met familiephoto's, kleeren, schilderijen in de kelder van het Lab. voor zuivelbereiding. Wat nog onder de vloer in het huis en een deel in den tuin van ons vroeger huis op 2 plaatsen c.a. 3 m. van het pad ca. 12 en 20 m. van het huis ingegraven. Ofschoon Zondag voor een week ons huis oogenschijnlijk nog onbeschadigd was, nemen we toch aan dat naar de verhalen uit Arnhem, er toch niet veel van onze inboedel zal overblijven. Hier worden nog al fietsen en menschen opgepakt. Mijn fiets raakte ik bijna ook kwijt. Verder naar omstandheden goed al is het moeilijk aardap. en groenten te krijgen. Veel ben ik thuis aan werk schrijven van een boek over Tuinbouw technik waarvan ik nu 100 blz. (ruim de helft) heb. Daarnaast ben ik juist vandaag begonnen de jongens les te geven. Nel heeft het druk met huishouden, boodschappen wat nu vooral met groenten veel tijd vereischt. Laurens kocht vandaag n.b. 4 Kg prei op eigen gelegenheid aan een kar. Misschien ga ik ook nog wel op bezoek naar kweekerijen in

11

1260


1260


de buurt. Leendert werd hier voor eenige weken gesignaleerd. Van Theo verder nog niets gehoord. Nu Vader het beste, ik hoop dat het U goed gaat. Denkt U er aan alleen met bewolkte lucht te reizen. Een stevige hand en de groeten aan alle bekenden. Naar ik verneem evacueert Bennekom waarschijnlijk naar Bussum. Het beste Uw zoon Erwin. Deze brief is een tijd blijven liggen omdat ik Dina nog niet gesproken had. Het bleek met haar goed te gaan. Zij had van Dick bericht gehad en juist van Gerard die het ook goed maakten evenals Leendert naar omstandigheden. Voorts zijn hier een massa mannen opgepakt voor graafwerk, waaronder alle 4 broers van Dina. Bij Lena's ouders is Nel nog geweest die hadden de toestand van Johan niet voor geheel ernst opgevat. Van Lena en de kinderen hadden ze verder niets gehoord. L. had echter goede hoop dat ze er wel goed zouden afkomen. Nogmaals het beste toegewenscht. Het zijn wel zeer spannende tijden waarin we leven. Het beste toegewenscht van ons allen. Erwin Nel en jongens. ---------------------Het ware te wenschen dat spoedig voor de geheele wereld een betere samenleving met vrede en meerder geluk voor alle menschen tot stand kwam en die rampzalige oorlog met alle smarten een spoedig einde zal hebben. Hier over 't geheel zeer onrustig vanwege opeischen van paarden wagens autos menschen enz. Met voeding betrekkelijk, brandstof weinig. Ik was 26-30 Oct tevoet n. Fr. en terug. Bij B. en L. gelukkig bevredigend, weinig gas, electr. Verder dient afgewacht - hoelang nog? Je allen het goede toegewenscht. Erwin heeft het wel heel moeilijk maar gelukkig nu in H. moge zij en anderen gespaard blijven. Dick & T. nog al goede berichten doch ook veel moeilijkheden en wat alles nog komen kan. Laten wij voor alles troost zoeken bij God en hopen op spoedige uitkomst ten goede. Je allen hartelijke groeten Vader.

12

1260


1260

uitgetikt in rode ordner1000 origineel in zwartgrijze ordner 9 van archief GAM, 0260 [ie = i, als in zien = zin, ziet = zit; a = aa, als in vandag = vandaag; ei = ij als in wijnig = weinig, ui = eu als in gebuirt = gebeurt; en = een; v=f als in viets=fietsgeen of weinig punctuatie; Tine = Tinie]

1925-1932 Soest, 12. Aug 25 Lieve Gerard. Als je deze schrijve ontvangt zal ik [je] hoop ik jarig zijn. Ik ;hoop dat je je dertiende geborte dag in goede gezondheid mach herdenken veel genoege hebben. De gevraagde cadeau moet je wat mee wachten, zodra ik wat geld missen krijg je een vulpenhouwder. Uit Hellevoetsluis kwaam ik niet aan toe om briefkaarten aan jou en Johan te zenden. Bedank de jongens voor de ondertekeningen. Van dag kwaam een kaart voor Theo en Dick [Gerard doorgestreept], nu zend jelui iederen dag aan de arme jongen, hij moet zes weken liggen hij heeft zijn rechte been even boven de enkel gebrooken, zijn enkel was bijna door de vel, het scheelde wijnig. Vandag weer naar de onderzoek van de Dr. van Dongen heeft hij veel pijn, paar dagen ging het, maar nu moeste de Dr. been nazien om te zien of de been goed gezet is, het is erg dick, Paar nachten, hij brak het zaterdag om 9 uur s'avonds, Ik kwaam t'huis maandag [2] avond, toen had hij erge pijn. Hij had slootje gsprongen verder dan de nieuwe boerderij, nu daar over kunne jelui van hem horen Zaterdag en zondag nacht had Dick hem verpleegd. en daar na Kees. Kees is erg lief voor hem, stuur jelui Kees ook een prentkaart. Als Theo erge pijn heeft dan houd Kees Theo vast, en als het over is dan leest hij hem voor, nu is hij ook aan het voorlezen en ik heb boekken van Broekmans gehaalt. Ik vind het niet leuk dat je zulk nieuws op je verjaardag krijgt, maar vond het beter dan dat je het op reis bij grootmoeder zal horen, als zij niets zegt er over houd jelui je mond, beter dat vader haar er over schrijft. Denk maar niet te veel aan een ongeluk kan ieder een overkomen, wees dan voorzichtig, ook met dat zwemmen met golven. Wat reid de viets licht, nu en dan ga ik wat voor Theo te halen, komkomber of appeltjes,. Eerste dagen kreeg hij veel chocolade druiven, veel bloemen., Nu dat alles zal Theo je zelf vertellen. Doe je Fandricht [?] Dono en de andere jongens de groete. Een kus van je liefhebbende Moeder. [ondermarge] Laat Johan de brief lezen, als ik kan schrijv ik hem morgen, heb jelui de groote Kerk [koek?] ontvangen. [linker marge] Lydia is dinsdag morgen naar Renkum [Hellevoet doorgestreept] vertrokken. om te kamperen. Ook de groete en gefeliciteerd door Kees en Theo. 1927

Soest 16 Aug 27. Lieve Gerard. Daar komt eindelijk je stoute moeder die de jarige niet eens heeft geschreven, wel dacht ik telkens aan en spraak er over, maar je weet hier is steets druk. steets aan het inmaken, de laatste erwten, tuinbonen, 4 lieter boontjes dan al de andijvi bijna bij van Tills daar het schoof door, daar om ben ik niet naar Gorssel gekomen, en het is eigelijk zoo beter want op zulk voch [2] teg grond te slapen is niets voor mijn arme handen Zaterdag middag kwam Piet Jongens en twee A.J.C. hebben s'avonds met Leendert de tent van Mheer Houtman genaaid zondag vertokken zij, om 9 s'avonds zoo wat zaterdag kwaam van Daummel [Drummel?] de zoon van de menschen waar Dick aan huis is, nu wist ik dat hij meschien komt, maar wist niet dat hij de zoon was. Leendert vertrok 9 uur met de jongens, toen stond v Drummel op en ging om 11 uur weg verder ben ik altijd aan het [3] wekken, de andijvie klaar, nu moet ik weer bonen plukken, het is niet zoo veel ingemaakt maar ik moet alleen plukken alles, afhalen e.z.v. De paar pruimen die er waren eet Theo op, hij had gisteren ook zondag, het speet hem dat je de sluiteltje van de kano nie had achtergelaten, stuur het per omgaande maar aan wie, aan Mev. v. Till daar de Koopmans gaan meschien weg en ik meschien naar Gorssel als er een paar droge dagen zijn, of is het bij jelui droog, hier giet het elk ogenblick. De geele zone [4] bloempjes voor de ramen bloeijen (zijn in vollen bloei). Mev. Hoogland is gisteren weg gebracht door haar man Jul en Toon achter Utrech naar een zenuw rust oord, aarm moedertje. De Koopmanetjes en van Tillen zorgen dat ik niet te eenzaam heb en dat ik niet van de 1

1260


1260


stokki val met hun bezoek en ditjes en datjes, ook de nodige kinderbezoek. Zondag zat ik Theos kousen te stoppen en 5 kleine kleutertjes zaten op de bankjes en hooi kist boekjes te kijken Ja voor de brief gaat dicht. welgeveliciteerd met je 15 jaardag en het beste in je nieuwe jaar. [linker marge] Meschien vertrek ik morgen uit Amersfoort 18 u 15 meschien niet [onder marge p1] Vermoedelijk komt vader zaterdag in Gorssel, hij is hier niet geweest, de Boer in D. ook niet [onder marge p3] Ik vezend tegelijk briefkaart van grootmoeder en van iemand uit Nijmegen [onderste boven, boven marge p2 en 3] De groete aan de fam. Bos hebben zij zaterdag mijn telegram ontvangen ook groete fam Janse, Lydia en jou een kus van jelui Moeder. N Programma Baarn A afd Soest 11 Dec. 1928 1 Opening 2 Muziek 3 Arab. Wonderdokter 4 Speech 5 Pauze 6 Muziek 7 "Nu noch" 8 Voordracht W. Ploegsma 9 Sluiting Wordt Lid! of Donateur [trice] Op te geven bij Gerard v/d Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest of Lien v. Calmthout Mesdagplein 20 Baarn. [correspondentiekaart] Soest [doorgestreept 22 .Mei 29] 7 Juni 29 Lieve Gerard Hier bij de kaart van de rector Schrijf hem dat je de 13 komt, dan kom je vrijdag 12 t'huis. De 13 komt vader of 12 meschien word de boerderij met tuin verkocht als zij met de centen over een komen. Vader schijnt E.B.[?] eerst 7500 gezecht en nu schrijft v.[vader] mij 8000 dus afgewacht. J. en D. zijn naar Hotel Eemland voor de uitvoering, ik ben Woensdag geweest, heel aardig. Bas is niet ingemoomen, ook zijn partij niet geloof ik, dus Bart had gelijk dat mijn stem ging verlooren, maar ik weet noch niet zeker. Gisteren aan tafel heerlijk veel rode bessen gegeeten. Lize v. M. is net naar Hilversum over de jeugd herberg. Johan is gisteren geweest. Donderdag en Vrijdag is Johan bij Houtman of elders geweest laat s'avonds Mev. Addens en Haar man moeder en vader in het gebouw Engeldaal School. Mev. Woudenberg [2] is van dag of morgen naar Zijst. begint met Padvinderij. Donderdag komt Mev. Roskes, Zaterdagmiddag gaat zij weg. Zeg Geerard hoe komt het dat je tot nu niets heb geschreven, heb je zoo baar[?] druk. Wat is het still Johan is ook gaan keiken. En de kinderschaar is van morgen 4 keer geweest, telkens zond ik weg dat ik rust en zondag wouw hebben, maar dat scheenen zij nìet te begrijpen, nu heb ik gezecht als zij vandag noch eens komen, dat zij de heele week niet mogen komen, want ik wouw noch een paar brieven schrijven, en wat rusten. Gisteren heerlijke Betuwsche kersen gegeeten van Mev. Leemhuis. Wat een regen boel geweest, je hebt geen manchester jas genoomen om in de regen te kunnen werken. En geen piamas, dat is toch onvrich [onfris] in de zelewde [zelfde] boel te slapen waar in je werkt, of heb je oude goed genomen. Doe de groete aan bekende kus van Moeder.

2

1260


1260


1929 [Prentbriefkaart van wandelende jongeren geadresseerd aan] Gerard v.d. Muyzenberg N.B.A.S. Kamp Oldenbroek Soest 8 Juli 29 Lieve Gerard. Vader vraagt voor een kiek van je met je school of klas, hij moet het hebben niet later dan 16 Juli voor Grootmoeder, dus denk er om, als je t'huis bent op testuuren. Mies van Rees komt einde [Aug doorgestreept] Sep bij ons Allen gegroet. kus van Moeder afz. O.L.M. v.d. Muyzenberg-Kiessler [voorgedrukt briefpapier van International Order of Good Templars, Nederlandsche Groot Loge, GeloofHoop-en-Toekomst Om aan 't goede te gelooven, moet men beginnen het goede te doen] 1930 Soest, 25 April 1930 Lieve Gerard, Hoe maken jelui het in het kamp, je slaapt zeker binnen.Wat heeft het gisteren en van dag gegooten. Lydia zal wel nat . is[n?] Lyde aangekoomen zijn als ze van de Reutenbergs vertrokken? Waneer kom je t'huis. Hier is stil en toch druk. Vanmorgen Henk Snoeki en ik hebben verder Juus Daans kamer gedaan en s'middags, de overloop. Ik heb de zolder geveegt en met staartjes ding gedwijld. Morgen verder beneede Woensdag 12 dekens gewassen e.z.v. Lena word zaterdag naar zoekenhuis gebracht en geopereert. Vandag van Lauw Poke (Jan Koopesn[?] pakje, cadeautjes voor het Nut. Woensdag avond Nuts verkiezing [2] bijgewoont. De radio ondekte ik van dag werkte dus geleusterd tegen de avond en gedeeltelijk s'avonds en Vercades album geplakt. Plin en Greete hielden mij gezelschap. Vertelden dat Piet e.s.v. bij hun gisteren reutje [ruitje] getikt oude Marxe waren niet t'huis Vanavond bij mij eerst geloop maar de klompen verrade toen tikke even, dan heele drom naar binnen, maar ik warschuwde dat zij verzichtig moesten zijn, gaw ze Verdades album te kijken, en zoo was de efect voor hun nigiel En nu moet ik naar bet Johan een brief gekraabd. Nu had ik geen koncurent. Maar gisteren was ik ½7 op van dag 1/4 over 8 maar morgen moet ik vroeg op, want de vogels zinge zoo vijn. Henk vertelde dat vogeltjes bij de deur in de nest komen en Soekin [?] zag op zolde raampje dat stroo in huisje was, wie weet meschien krijgen wij noch vogeltjes. De groete aan Els en die ik ken Kus van Moeder. 11 Aug. 1930 Soest L.G. Hier bij de sleutel voor de zijl zie dat de dekens'niet nat worden. De reçu die uit Ommen is gekoomen van mijn viets En reçu van de pannen Tot kijk. Vader gaat 15 16. naar Kees. Kees is noch niet ontslagen Van Gorssel ga ik naar Erwin [handgeschreven voorgedrukte briefkaart van de Vegetariërsbond met rode plakker "Expresse" geadresseerd aan] G.A.M. v.d. Muyzenberg N.B.A.S. Kamp Kampterijn v.d. Muyzenberg Gorssel Soest 11 Aug 30 Lieve Gerard De expres kaart van Theo van 9 Aug die ik net lees dat de grondzeil en+ 3 tentstokken ontbreeken. Hij vraagt direc opzenden maar ik heb geen sluitels en weet niets van grondzeil. Kan je mijn gronzeil verzenden direct als eilgoed en de stokken. En als ik kom koop ik in Zutphen een Vandag vertrek ik niet meschien dinsdag of Woensdag het giet hier de heelen dag vandag, dus tot Woensdag. Dus als eilgoed, geld betaal ik als ik kom mijn geld zal ;op mij wachten. Je heb G. voor Hobbelen[?] te vergeeten erg lastig zeker op slot. Heb je van station schef die zak en viets ontvangen ik heb hem per brief verzocht. De pannen zijn als ijl goed verzonden naar st. Gorssel Kus van moeder

3

1260


1260


[voorgedrukte envelop met tekst van Felix Ortt over De Vegetarische Voeding op de achterkant, per expresse verstuurd en geadresseerd aan] G.A.M. v.d. Muyzenberg Kampterrein v.d. Muyzenberg Gorssel Expres 735 Aangetekend Afzender: O.L.M.v.d. Muyzenberg Soest Fer. Huyklaan 8. [voorgedrukte tekst op envelop] FELIX ORTT, DE LEIDER VAN HET VEGETARISCH BUREAU TE SOEST is op verzoek steeds gaarne bereid inlichtingen omtrent het Vegetarisme te verschaffen. Vraag gratis lectuur.Vraag proefexemplaren van de "Vegetarische Bode". DE VEGETARISCHE VOEDING IS: 1e. de natuurlijkste. - De lichaamsbouw van den mensch, in het bijzonder zijn gebit, darmkanaal en handen toonen aan, dat ij van oorsprong vruchteneter is en vleesch dus niet tot zijn natuurlijk voedsel behoort. Het slachten van dieren en de uitstalling van dierenlijken verwekken bij den normalen mensch van nature afkeer en walging: het oogsten van plantaardig voedsel en de uitstalling daarvan schenken daarentegen voldoening en levensvreugde. 2e. de zedelijkste. - De vegetariër stelt zich niet als een geweldenaar tegenover de Natuur, doch ontplooit in en door deze in liefde zijn wezen, zich ontfermend over al wat leeft en voor lijden vatbaar is. 3e. de gezondste. - De vegetariër voedt zich met vruchten en groenten, die onafgekookt - a l l e stoffen bevatten, noodig voor den opbouw en het onderhoud van het lichaam. Hij schuwt het voedsel afkomstig van gedoode dieren, welk voedsel door zijn giftige bestanddeelen het bloed verontreinigt, het lichaam belast en het zenuwstelsel bovenmatig prikkelt. Het is de vegetarische voeding, die het meest tegengaat de zucht naar alcohol en die mede temperend werkt op verkeerde zinnelijke neigingen. 4e. de goedkoopste. - Sommig plantaardig voedsel, b.v. granen - waaronder rijst - peul-vruchten en knolgewassen (o.a. aardappels) leveren voor eenzelfden prijs eenige malen meer voedingswaarde dan vleesch of visch. 5e. sociaal-economisch noodwendig. - Door landen tuinbouw en vruchtenteelt kunnen vele malen meer menschen arbeid vinden en gevoed worden dan door veeteelt, uitgeoefend op gelijke bodemoppervlakte. [Briefkaart met betaald antwoord geadresseerd aan] Gerard v.d. Muyzenberg Kamp N.B.A.S. Tarijn v.d. Muyzenberg Gorssel Soest 13 Aug 30 Lieve Gerard. Welgefeliciteerd met je verjaardag. Ik hoop dat je nieuw jaar veel goeds voor je zal brengen gezondheid en diploome van de Lucum en noch allerlij dat je jezelf wensch. Vorloopig kom ik niet, het is te nat. Gisteren 11 uur s'nachs kwam Lydia en Bart in plaats van de 15 zij waren door hun geldbeudel. Lydia is naar Dr. zij hoest erg. Dus van kampeeren tot mijn spijt komt niets. Waar liggen de sluitels, ik kan nergens bij. De kelder is alleen open. Of als zij met je zijn stuur ze ommiddelijk. Wat het geld betreft ik vermoed dat mijn volmacht niet zal baten[?] om de 24g te ontvangen Je kan vragen, Ik zal vandag schrijven aan de G. directeur. Wat jammer giet het bij jelui ook. Gisteren middag ben ik met 10 kinderen paddestoelen gezocht, dus volop eeten er van, en ik zal sterelizeeren. Heb je de sluiteltje ontvangen. Mijn viets word ook niet beter. Pothowen [?] is om de papier geweest. De pruimen vermoedelijk zullen op zijn voor dat je t'huis komt. Veel peren 5x2 liter vleschen ingemaakt. Veel geew ik weg, alles valt neer door de wind. Als wij de 17 s'avonds niet zijn, zend mijn viets en tenten terug Kus van Moeder. Afzender O.L.M. v.d. ;Mduyzenberg-Kiessler Soest Ferd. Huycklaan 8

4

1260


1260


[handgeschreven briefkaart geadresseerd aan] O.L.M. v.d. Muyzenberg - Kiessler Ferd. Huycklaan 8 Soest. Gorssel 13 Aug. 1930 Lieve Moeder, wanneer kom je nu eens, 'twordt haast de moeite niet meer waard, 't is ook zulk rotweer Gisteren je fiets en de pannen gehaald. Kost je een flinke duit hoor. Stur gauw een machtiging dat ik het geld kan halen want ik heb nog steeds geen kampgeld betaald en wilde ook wel graag tracteeren. M'n bril is ook al weer kapot geweest heeft me ook weer idem zooveel gekost. Fijne pen heb ik hier te pakken. 't Kamp is wel leuk maar er mislukt een hoop doordat 't steeds regent. Nu dag, tot kijk hoor, de groeten aan degenen die thuis zijn en aan Moortje. Gerard Er is hier een brief voor u van Me. Roskes die met Juus en Daan hier heeft gekampeerd. Afzender Gerard v.d. Muyzenberg N.B.A.S. kamp Gorssel. Soest 14. Aug 30 Lieve Gerard Hier bij 250 meer kan ik niet zenden de post is voor dicht, toen Henk geld van Sterens[?] bracht. Vandag brief naar directeur te Gorssel gezonden om alles hier te zenden. Jammer dat je verjaardag zoo nat is hier giet het telkens. Lydia is bij Bart Johan naar Leena toen hij dinsdag was, had zij maandag wat opgezeeten. Heer Ran [Ban?] is overreeden zijn achterste plat vermoedelijk zal sterven, is in de ziekenhuis te Amesfoort. Johan zal in de schuur met de padvinders kampeeren daar het zoo nat is. Net telegraam dat Emmy niet mee zal kampeeren. Een droge middag masse paddestoelen gezocht, nu staan zij vanmorgen keurig in de kelder. Het zal mij niet verbaazen als vader in Gorssel de 16 of 17 komt. de 15 16 bij Kees, [dus dan doorgestreept] vermoede [2] rekend hij dat Lydia Bart en ik in Gorssel zijn. Nu moet ik verder peeren schillen Waren de peertjes eetbaar, jai schrijft niet wat je ontvangt even in je schrijven vermelden Kus van Moeder. Morgen zend ik meer geld of de 16de gedeelte van deze is om te trakteeren. Alle N.B.A.S.ers gegroet. Soest 16 Aug 30 Lieve Gerard Hier bij 10 g. Wat wij doen weeten wij noch niet Lydia is erg hoesterig Nat nat. Kus van Moeder Stuur de goederen en viet [fiets] terug De groete aan de N.B.A.S. Jeanne Henny Tine Jan Berty Lily bedankt voor de anzicht en felicitatie zeg hun dat ik het erg aardig vond. [later bijgeschreven door GAM] aug. 1930 Lieve Moeder, hierbij 't run[?] voor je fiets die nu in Gorsel staat. We hebben hier veel regen. Kom maar niet hier naar toe want er zal geen tent voor je zijn. Dus zie maar onderdak in Gorsel te krijgen. 't Congres is fijn. Ik houd me heel kalm wat werken betreft om me niet moe te maken. Een briefkaart van Lydia gehad. Dag, Leendert is ook hier tot Gorsel Gerard Ik kwam Zondagavond droog thuis om half elf [I.O.G.T. briefkaart met voorgedrukte tekst "Laten wij als broeders overal op aarde eendrachtig samenwerken, zonder onderscheid van ras, van taal, van nationaliteit, van politieke of godsdienstige overtuiging of van maatschappelijke positie" Dr. A. Forel. geadresseerd aan] G.A.M. v.d. Muyzenberg Post. restant Emmen.

5

1260


1260


1931 Soest. 13 Aug 31 Lieve Gerard. Hier mee even hartelijk gefeliciteerd, ik hoop dat het een prettige dag zal zijn in allen opzichten. Dat je niet te moe zal zijn, je moet niet altijd zoo werken anders ben je op voor dat je naar Haarlem gaat en de vacanties zijn om uitterusten, als het werk goed verdeelt is dan hoeft niemand moe te zijn, zulke kampen zijn juist om gelijkhijd te krijgen in allen opzichten. Ik hoop je een brief te schrijven, Lydia heeft ook al geschreven. Gisteren bracht zij twee boeken Heerlijk zonnetje als het morgen zoo zal zijn heerlijk voor je Je hebt zeker de 7 g ontvangen, voor 2 g moet je iets in Emmen als aandenken koopen. Veld vlesch of iets anders, zij tas als Johan heeft, en niet ook versnoepen met de anderen, je hebt nu 5 g voor uitgaven. Gauw posten 5 over 9. Groete van L.B. die zijn noch niet op. Verjaardagskus van Moeder. 1932

Soest 10 Sep 32 Lieve Gerard. All twee dagen ben ik vergeeten naar Dr. te gaan ja jongetje ik ben nu gelukkig afgewend naar Dr. te gaan en aan denken Ik raad je ook aan gezond te leven op tijd naar bed al dat medecijne gedoe, je ziet nu wat is van Mev. Ortt geworden met altijd aspirintjes en allerlij Dr. bezoeken, niets gedaan. Je neemt je jezelf in hande en zegt weg met de hoofd [2] pijn terwijl je met je hand over je voorhoofd vrijft en weg is het, maar zeker op tijd naar bed en op tijd op. Vandag verwachte ik Jonge Tempelieren om de achterste terijn te effenen om de 24 tenten op tezetten er komen 40 a 60 inwijding bij Zr[?] v.d. Muyzenberg 3g zaal huur. en s'morgens 25 60 K.G.O.B. (kwekelingen) met N.B.A.S. zoo veel ik begrijp om over fuzie van N.B.A.S. en K.G.O.B. te bespreeken, weet jai iets van, kom jai [3] ook soms. Zij slapen in de Jeugd Herberg: Over fuzie hoorde ik van een Tempelierster die komen ook op die vergadering, ik hoop dat ik goed begreep, want ge J.T. vond als ik dat het jammer was voor de N.B.A.S. want K.G.O.B. is uitgesprooken S.D.A.P. dan gaat de N.B.A.S. op de vlesch. Ik dacht aan de Bonds Huis moet dat dan ook enkel voor S.D.A.P. als beziet worden zoo een eenzijdig boeltje N.B.A.S. waren toch leeden van allerlij poletieke richting [4] Zeker het is goed dat er niet 20 kleine geheelonthouwers groepje zijn, maar het moet niet een een richting poletieke groep worden dan is de menschen nie emee geholpen. Want de S.D.A.P. ers zijn brutaal zij dwingen ieder een, ik heb groote zien om de Volk en Radio Bode afteschaffen, waar is de vrijhijt die de vooraanstaande om vochten, diet word weer knechtschap. Maar laat ons even onze eige zaakjes bepraten. Heb je met je kamer getroffen. Heb je Johans kaart ontvangen? Heb je de kist en matras? [5] met zak er in met gereedschappen schaaf kleeren jas ontvangen? Theo heeft de twee kamers geverwd zij plakken nu niet zeker als gummie zolen, die akelege dingen, maar als ik loop blijft geen sporen ziet netjes uit. Maandag moet ik inruimen, dus ik ziet in een keet steets. Theo druk met lampe kappen bezig voor Mev. Woudenber, voor zijn kamer, ook voor een scheemer lampje hij kan op zoo iets uuren [6] achter een werken. Vandag brief van Wolody die ik heb vertaald voor Leendert om te komen, maar ik voel niets voor tege de tijd dat de zaak in orde is, is diep winter, hij kent geen woord Russisch, er is geen kamer belooff e.z.v. veel beter in de zomer naar zijn exame maar hij zal wel koppig zijn zoo als altijd. Hij zouw bij vader Dick Lydia of hier, kunnen werken voor exame en de Rus taal, zelf kooken dan kon hij uitzingen met zijn geld [7] Jo Ruitenberg kwam de viets halen en vertelde dat Lydias goed was pas zaterdag aangekomen, somige dingen nat. Leendert was zaterdag vertrokken maar was te laat voor de Lemmer boot kwam met Els terug zijn in Soesterberg op congres van de Vreedes acsi waar Hijn van Wijk heeft gesprooken die hier heeft tot zaterdag middag gelozeert. Leendert en Els waren door en door nat. Els viel de bespreeking tegen [8] daar er eigelijk geen tijd was van gedachte wisseling, en alles was zoo vaag. Ik had al tegen Hijn gezecht dat er veel te veel worden worden gebruikt, Maar zij moeten kort en bondig spreeken maar werken "de daad "Nu klein baschje het beste De groete bij de fam de Boer bedank uit mijn naam voor de goede zorge aan mijn jongste spruit bewezen ook Tin[i]e de groete en kus van Moeder 6

1260


1260


Theo en Daan laten je [bovenmarge onderste boven] groeten terwijl een is bij de Waan het lampekapen fabrieseren en N2 snurkt daar de kloke al 12 uur wijst Dus al zondagmorgen Soest 17 Sep 32 Lieve Gerard. Je denkt Moeder ziet bij Lydia min. eerstens ben ik erg moe en sufferig, dan kost het bom duiten, om daar 7 uur s'avonds aan tekomen, en volgende middag 2 uur weg te gaan, want blijven vind ik niet geschiekt de ouders van Bart blijven 4 dagen, en Lydia krijgt het druk genoeg Zeker had ik graag gezien hoe Lydia ziet. En nu een minder aangenaam nieuws Vader krijgt voortaan 15 g per week, voor de school geen leerlingen dus dat strop, en pinschuun [pensioen] zal hij niet voor krijgen, daar hij geen 10 jaar aan is verbonden geweest [9 jaar en 9 maanden]. [Leend doorgestreept] Dick raadde hem aan om naar huis te gaan, maar Leendert vind beter dat hij blijft in Rotterdam, dus wij zullen zien wat er gebuirt, anders is [2] kans dat met 1 October vader hier komt. 8 of 7 October ben ik in Holland aangekomen 1911, 1920 15 Oct naar Soest en nu weer October. 9. Oct. moest ik naar Amsterdam voor inwijding voor de Eerste Graad E.S. maar vermoedelijk moet ik afschrijven. Morgen avond komt W. Markhaupt [?] 40 g per maand voor 6 weeken hij zal zijn praktisch werk doen Vliegkamp. dus ½7 al na toe voor zijn M.T.S. diplome. In de Veg Bode meisje adverteerde van 25 j maar onbekend voor Amsterdam of buiten, ik heb op geschreven, je weet nooit, hoe een koe en haas vangt Zeg ik merk dat je spullen zijn noch niet weg ik hoop maandag te verzenden. Luik dat je prettig geprezideert heb en Tin[i]e je rechte hand is. Hoe is het met je hooftpijn? Leendert is van morgen naar Lydia ik vond zoo sneu voor haar, geen van ons. met de viets tot Amsterdam e.z.v. Hij is zaterdag t'huis gekoomen. Maandag lezing Amesfoort [3] van Mev. Knappert. Hij heeft op de School van Wijsbegeerte heel wat leeren kennen. Met de J.J.G.T. vlot niet erg, veel bespreekingen maar de inwijding gaat vermoedelijk niet door. De tarijn hebben zij noch niets aan gedaan. Nu afgewacht. Bij de open zitting zijn Jana Ige Berty Boeky geweest. Ige vertelde dat zij willen weer hier N.B.A.S. oprichten Wat je mij schreef ben ik mee eens. Maar er moeten altijd menschen die niet alleen voor de materi leeven, anders komt alles in de put. Van morgen had Koopmans over dat de S.D.A.P. lijders hebben alles opgedreewen en nu weeten geen uitweg. En nu Daan is met de bootschappen [4] Aarbijdsvruigde hij was best te spreeken zijn naar Hilvursum geweest om Raadhuis te zien Dudock van Heel liet zien, Leendert heeft mee gepraat vond een zeer geschiekt iemand zoo als Leendert de menschen betitelt. De Jeugd Herberg still voor de wonder vanavond 2 jongens. Will Bos van morgen geweest, maar Leendert was al weg. Vader maakt niet veel haast met Leenderts kontrakt optezenden naar Rusland. Leendert voor zijn eeten en onderdag in een van de S.D.A.P. tehuizen komen als lijder van werkeloozen door bemiddeling [dwars met potlood] s'avonds Thee 80 maal koekjes] [5] Ik scheef om je eigelijk de lijst van de boeken die hier m[z]ijn voor Johan, en wat hij noch moet hebben, ik vroeg Will of zij iets heeft, zij heeft al verschijdene weg gedaan, meschien Toos Koopmans. [6] Stuur dus 2 lijsten een voor de boeken die hier zijn waar? en een voor Will e.z.v. Soest 24 Oct. 32 Lieve Gerard, In lange niets van Moeder gehoort, het is steeds druk. Zaterdag is Daan voor een week naar den Haag Leendert is paar dagen in Amsterdam geweest. Vrijdag morgen ging naar Enthoven van middag uit Utrecht wandelent t'huis gekomen. 25. Zeg ik heb Dick en Johan geschreven t'huis te komen, jai komt ook heb ik geschreven, afschijd van Leendert Leendert had telkens gezecht dat hij over 10 dagen naar Berlijn ging daar 2 weken en den 15 Nov in Rusland op werk. Vandag zecht hij dat het noch 1 maand kan duuren Zeg heb je herfs vacantie [2] 7

1260


1260


De 12 om ½10 met Barts Grootmoeder en Moeder naar Lydia met [?] auto geweest, om 3 uur waren wij bij Lydia, reuze vijn, gezellig goed dat zij zoo veel spullen heeft anders was het een kale boel, daar het huis zoo groot is, veel geloop, noch erger dan hier. Er[g] druk met vrouwen vergaderen, meisjes d.t.o.[?] zondagsschool, huisbezoek, een keer in de maand distriekt vergadering van de Dnees en hun egaas Lydia is al geweest, de 12 hadden wij de huis toen de kerkje bezocht Bart gespeeld sávonds kausen zitten stoppen voor Lydia Mev. L. en ik. De 13 Lydia en ik stukje getippeld toen zij op kaka poefi ik op haar viets [3] omgereeden, om ½2 vertrokken wij naar Groningen e.z.v. in G. 3/4 bij Grootmoeders neef gezeeten Prof Veldhuizen (als ik niet vergis. zijn naam) Studenten op straat gezien met rode struisveeren, de draacht naar de ontgroening. Luik zoo in twee dagen veel gezien De tuin ziet verlaten uit Gisteren op zolder ruise [reuze] schoonmaak. Volgende maandag verder. Deze zaterdag komt Paulin voor het laats, daar vader maar 15g per week verdient dus krijg ik alleen de 12g van de huizen, van Daans overschoote geld moet ik de in de zomer opgeloopen schulden betalen. [4] Gelukkig dan Daarn er noch is Theo heeft zoo veel uitgaven dat ik maar 25g in het geheel heb gehad, en hij is nu 5 maanden t'huis, maar daarom niet getruird, gelukkig dat de groente niet zoo duur zijn, wel de electricitijt waterlijding gas kosten veel geld, Bets en Pauwlien, Met de bruiloft heb ik ruize an die twee moeten betalen. Maar ik vertrouw dat alles met de tijd in orde komt, ik leez nu expres s'nachts niet meer vroeg naar bet dus aan mij zal het niet ligen. Ergens zijn ze aan het dorsen, zulk Russchisch geluid. Mijn inktpootje is bijna leeg daar om dat dik dan dun. De 9de ben ik opgenoomen [linker marge] in de Eerste Graad E.S. Vijn, jammer geen tijd voor studie [bovenmarge p1 en p4] Een zaterdag hier Esperanto tentoonstelling, en deze geweeze Vrij Lichamskultuur van Beemen (onderwijzen) uit den Haag voor de Vegetarische Bond al hier groete van Leendert, Theo kus van Moeder. Soest 5 Nov. 32 Lieve Gerard Een krort briefje Dinsdag vertrekt Leendert naar Berlein en dan naar Rusland.[inkt gevlekt] Gisteren is hij bij Dina geweest. Keesje was ziek geweest bijna gestikt een toefal atak, aarme kereltje, ja met de kleinkinderen will het niet gaan. Nel had laatst weer een miskraam [2] praat verder niet over. Wat een veeg ik, dee met vloetje niet veel genoeg, dus met de hand een ve Ik krabbel daar ik will Johan ook even schrijven Vandag gaan vader en Dick met de auto uit R naar Keesje t'huis slapen, morgen hoopen wij Leendert en ik, Theo will niet met de auto naar Erwin en Nel en s'middags naar Soest Maandag morgen gaan vader en Dick naar Rotterdam Ik denk eentje gehuurd of van de zaak. Zal je niet even een brieje of kaartje aan Leendert schrijven dat hij Maandag avond ontvangt, als je naar ontvangst van deze direkt schrijft. De groete van Leendert Theo en Daan kus van Moeder. Soest 16de Nov. 32 Lieve Gerard, Volgens Theo is Tine morgen jarig, dus moet ik dan gauw jelui feliciteeren en het beste in het Nieuw Jaar van Tine toegewenst. Vandag vertrekt Leendert uit Berlein naar Rusland. De kamers zijn weer oporde Theo loopt te neurien, en iederen avond houwden wij een praatje. Ik slaap tegenwoordig weer heel goed, heb niet eens tijd om s'nachts wakker te worden. Pauwlin heb ik niet meer, alleen heb ik Bets een half dag bij genoomen, en druk met uitgaan. De Loge zelf spreekend de 10 in Baren. Ik heb een mensch gedood [gehoord?] Jan de Voogd heel goed Dn. Pad als spreeker ook ruizachtig. Maandag twee nieuwe T.V. leden ik heb gespeeld Dinsdag Mev. Leuten 8

1260


1260


Blok Dns van Schaaik, Bloemmen zang koortje en Jan de Voogd heeft gedeelte uit, Autschenke [?] voorgedragen vijn, vanavond Loge. Maar nu moet ik voor de Vries en Daan gaan koken, gisteren heerlijke Jan in de Zak zoo zie je aangename met het nuttige dat is je ware Zeg wat heb je een prachtige lijst zoo gelevert, ik ben benieuw met Kerstmis als het in cijfers staat. Heb je vader over geschreven. Ik leez nu Het Conflict in Jeugd en Samenleving [linker marge] van J.H.;Bolt Zondag ben in Amsterdam geweest. E.S. om 5 uur t'huis daar Daan's vader was jarig. Nu weet je een en ander Inge gaat naar een en ander kurzes over jeugd daar zij lijdster word van de jeugd (N.B.A.S0 hier. Dus er word gewerkt [bovenmarge onderste boven] vat je jauw lijderschap zoo erenstig, of ben je zoo knap dat je de jeugd kunt lijden zonder zuurings[?] lezingen Het is altijd goed de Physihilogi van de mensch te kennen Maar ik moet kooken daag zoen van Moeder [2] [ander handschrift] II Enfin een volgende keer wat beter. Vanavond zal ik voor het eerst naar de Utrechtsche gym. B.A.T.O. gaan en ben benieuwd hoe het daar zal toegaan. Het zal in het begin wel weer een heele toer zijn. Gelukkig ben ik niet alleen van Zutphen zou er ook heen gaan zoodat ik er tenminste niet alleen voor sta. Het is vanavond wel een vermoeiende avond eerst een uur schermen en daarna op school 1½ uur turnen en dan nog van 9 - 10.30 turnen op de vereeniging zoodat ik om kwart voor twaalf thuis ben. Dat is Vrijdag ook zoo het geval het beroerde is dan dat je de volgende morgen zoo stijf als een hout bent. Hoe gaat het met Gerard z'n Duitsche les of hebben jullie het al opgegeven. Als het zoo doorgaat zullen we hopelijk eens gauw kunnen schaatsen rijden op het vijvertje lag van morgen al ijs dus het begin is er al geweest. Nu Tinie en Gerard ik zal eens eindigen misschien dat Moeder er nog wat bij zal schrijven. Een stevige poot van Theo

9

1260


1260

uitgetikt in rode ordner1000 origineel in zwartgrijze ordner 9 van archief GAM, 0260 [ie = i, als in zien = zin, ziet = zit; a = aa, als in vandag = vandaag; ei = ij als in wijnig = weinig, ui = eu als in gebuirt = gebeurt; en = een; geen of weinig punctuatie; Tine = Tinie]

1933-1934 2 Januari 1933 Lieve Moeder, De Kerstdagen zijn heel rustig verloopen zooals het wel weereens nodig was, ten minste voor mij die steeds leeft in een afgesloten werkkring welke behalve het steeds minder voorkomende geval van geregeld werk een behoorlijk salaris oplevert maar verder vrij saai is. Het is dus noodig dat op ander gebied in studie enz. een compensatie wordt gevonden, wil er niet een al te groote levensontevredenheid ontstaan. Het is danook jammer dat ik niet meer kan thuis zijn daar ik het soms toch hard noodig heb, daar geen eigen "thuis" mij de eerste jaren zal vinden zoodat een steeds stelmatiger verstandelijk leven wordt gelijd wil je niet toegeven aan tijdelijke neigingen welke naar de levensafgrond leiden. Vooral in de gezamelijke muziek welke weer voert tot een concentratie in 't hoogere is voor mij altijd een redding. Hier heb ik niemand om mee samen te speelen [2] wat ik telkens erg mis. Soms kan ik zoo'n heele avond speelen maar toch geeft het niet altijd die bevrediging wat ik ook wel wijt aan de stukken n.l. hoofdzakelijk Chopin ten slotte allemaal iets in het tragische, niet die forsche toon van een Beethoven die je even een stukje steun geeft. Als ik geld had zou ik danook wel weer eenige stukken erbij probeeren te krijgen maar ook dat is al weer toekomst. Bij een berekening van onze huidige fin. stand van zaken is wel ;komen vast te staan dat we ons allen stuk voor stuk schrap moeten zetten willen we niet door allerlei luttele uitgaven ons brengen op een lager niveau dan we nu staan, n.l. zoodat we gedwongen worden alles te verkoopen. Laat Theo nog eens informeeren of we de schuur kwijt kunnen of wilde U weer overnachtingsgelegenheid maken? Nu 't beste hoor. Met hartelijke groet ook aan Theo en Daan, Dick Brief aan Gerard mag Theo ook lezen! [met potlood] Schiebroek. 27/12 1932 Beste Gerard, 'k zal de brief aan jouw sturen maar je kunt 'm ook de anderen laten lezen, misschien interresseeren je de volgende gedachten en anders laat je 't schieten. Het viel mij op dat je zoo eens zie "ik heb heelemaal niet 't gevoel gehad van Kerstmis". Ik zeer ten deele en waarom is dat zoo, Kerstmis de tijd van overgang van het oude naar 't; nieuwe leven van de doorgang door de donkere dagen naar de lichte (ook alles wat volgt symbolisch te nemen) is het keerpunt van de bezinning naar uitstorting in 't leven, of beleving. Dit alles kan zijn op verschillend gebied (natuurlijk = lichamelijk) trap hooger (cultuurlijk = ongeveer maatschappelijk + nog wat) en nog een trap hooger religieus. Wat hebben wij met Kerstmis gedaan hoe hebben wij de wisseling beleeft [2] Ik in[?] op de 2e trap n.l. de strijd van overgang van het oude naar 't nieuwe symboliseerde zich in de strijd op 1e Kerstdag tusschen Vader en zoons op welk gebied! maatschappelijk! wat gaf dit inzicht maar geen volkomen bevrediging? waarom niet om dat ten slotte boven alle strijd er een hoogere eenheid te vinden is welke je midden in de woede van de strijd niet kent maar gevaar je wel naar verlangt (neem jullie gang maar eens naar de R.K. Kert daar zit meer in dan nieuwschierigheid) het is ook de drang tot het zoeken, het vinden en beleven van die lagere sfeer waarin de harmonie met 't oneidige wordt doorleeft. Dit is nu de analyse, heb je daar veel aan als je nu toch de weg verder niet weet ja en neen. In zooverre dat er misschien een uitgangspunt komt [3] aoim die hoogere eenheid te zoeken. Waar en hoe? Is m.i. individueel verschillend. Ik voor mij kan het nog in sommige kerken vinden, waar ik een eerlijk mensch hoor die niet verdoold of verdervaart[?] door woorden en begrippen, ook gezamenlijk met de luistereden tracht te vinden datgene wat in de strijd op de lagere gebieden noodig is n.l. ;vertrouwen, welke dan door 't gezamelijke zoeken het beluisteren van eigen geweten gevonden wordt. Dan kan er komen dat besef wat je ook verstandelijk door inzicht in de verhoudingen krijgt van kleinheid van nietigheid maar toch ook weer van de grootheid en de kracht die door de gezamelijkheid van al die kleinheden kan spreken, en waaraan stuk voor stuk kan worden medegewerkt. (zie daarvoor maar eens naar 't ;boekje van de Jonge [?] d S.O.)

1

1260


1260


'k Heb den gedachten in telegramstijl gegeven, misschien dat ze de overdenking waard zijn. In ieder geval lijkt het mij toch wel goed dat je daar eens over denkt, want al zou je er op den duur; toch niet dat in vinden wat ik er aan heb, toch is het goed niet aan dat gedeelte van 't leven voorbij te gaan zonder te hebben nagegaan wat 't voor je kan zijn. Prettige vacantie en probeer maar eens flink te ont - spannen, zoodat je er straks weer frisch voorstaat. Hart groeten ook aan de anderen en Tini[e] je br. Dick Soest 11 Jan 33 Lieve Gerard. Het is me een tijd van konsternaties. Eerst Johan bij Lena ziek geworden, ik dekens appels cinesappels [doorgestreept] citroenen e.z.v. gepakt late van spoor halen, komt t'huis een brief dat hij mocht opstaan, doet[?] terug zondag dus kwamen zij maandag vertrokken same naar Warensveld maar hij hoeste noch en zag bleek en moe uit . Zaterdag zijn Lydia Bart en ik bij Dina, Lena en Bochtmans geweest, ook niet zonder gebeurtenissen. L.B. gingen van S met de trein hadden 4 m maar zij zagen [2] de staart van de trein, toen met en volgende naar Amesfoort daar een snel trein naar Hilvursum. Dus ik rijzde alleen kom bij Dina, niet t'huis, ik haar van Versteegs gehaa[l]t, e.z.v. Bij Lena vergat ik haar tasche zij terug, terug hollend B. en ik waren net bij Bochtman [?] of zij kwam aandrawen. En nu komt de grootste gebuirtenis. Bericht van een O.R.S.P. "stuur mijn viets op ik kom terug naar Nederland, nu begrijp je van wit het is. Dus broeder Leendert huiswaards, krijgt geen vizum. weet niet de oorzaak. Nu begrijp je moeder in de tiende heemel ook Theo blij wat zal [linker marge] vader en Dick blij zijn. De brief word te dik groet T. kus van moeder. [linker marge p1] Ik wacht met verzende tot L. komt uit Rotterdam. Ik had gisteren vader geschreven, en de konferentie zouw bij hem om 4 uur zijn. Soest 23 Jan. '33 Beste Gerard en Tinie! Genieten jullie ook zoo van het ijs als wij hier in Soest. Het rijdt hier mieters. Ook de Loosdrechtsche plassen liggen zoo goed als dicht als het door blijft vriezen zal ik zien dat we met een stel van school eens de a.s. Zondag (nog wel erg ver in het verschiet) een tocht over de plassen gaan maken. Jammer dat er vannacht die sneeuw bij is gekomen daar wordt hij[het] ijs niet beter van. Vrijdagavond heb ik m'n rapport gekregen dat met in acht neming van de cijfers die me mee of tegen zijn gevallen wel zoo'n beetje is als ik het na die officieele rep.; dag gedacht had. Ik zal op de andere zijde het lijstje laten volgen. Ze zijn op school nogal gauw tevreden want ik kreeg waarachtig nog een pluimpje. Het schijnt dat [2] ze nogal waarde aan het cijfer voor les geven hechten en daar had ik een 6 voor dat is heel behoorlijk want ik geloof dat er maar 2 zevens in de geheele klas voor dit vak gegeven zijn.

5 is bij ons voldoende Anatomie 5½ Die 5 voor scheikunde had best en 7 of 8 kunnen zijn maar Physiologie 6 ik had het ten eerste wat te ligt op gevat ik kan de formules Paeda [?] 6 wel maar de definities niet daarbij had ik nooit een mondelinge Theorie gym 7 beurt gehad dus het hing van die eene rep. af. Daar had ik Theorie spel 7 trouwens een 5½ voor Lesg. lagere school 6 Eigen werk met toestellen 6 " " zonder " 6 Athletiek 5 Schermen 6 Mechanica 8 Zweedsche gym 6 2

1260


1260


Scheikunde 5 maar hij wist niet dat er halve punten op het rapport gegeven worden. Dat ik voor m'n practisch werk nog zulke vrij behoorlijke cijfers gehaald heb (al zijn het geen zevens) valt me erg mee alleen die 5 voor athletiek viel me juist tegen omdat ik zelf het gevoel had dat dat nog het beste van m'n practisch werk was. [3] De directeur heeft er op die officieele avond verscheidene in het bijzijn van de ouders voor schut gezet soms wel eens een beetje al te erg. Enfin dat is van hem te verwachten. Ik zat m'n wel een beetje in de knijpert dat ik op m'n nek zou krijgen dat ik te veel lol trapte op school maar het ging juist tegengesteld daaraan. Hij vond dat ik m'n studie nogal serieus nam. Dus zoo zie je alweer dan[t] een mensch zich in zichzelf vergist (dan heeft hij zich denkelijk wel vergist). Enfin een lolletje mag er op z'n tijd ook wel eens bij. Op het oogenblik ligt de heele school zoo'n beetje op z'n kop met al dat ijs er zijn n.l. hoopen die geregeld spijbelen (met ei of ij Tinie?). Ook daar zal wel veer een eind aan komen. Van Lydia hoorde ik dat jullie zoete kindertjes waren geweest in Sur. ik benijd jullie nog altijd om die Friesche tocht waarop ik toch eigenlijk wel de meeste rechten had. Leuk dat het lesgeven Tinie zoo bevalt. Volgende maand begin ik ook weer op een school. [4] Ik hoop nu maar niet dat hij me op een M.U.L.O. zet want dan weet ik niet of er[ik] niet een beetje zenuwachtig van zou worden. Verleden week is er een meisje bij ons boven uit de ringen gevallen haar neusbeen was op 3 plaatsen gebroken en ze zal nu een valsch neusbeen krijgen dat is ook iets verschrikkelijks en zooiets kam nogal eens voor. Zelf ben ik ook wel eens een paar malen naar beneden komen tuimelen maar tot nu toe nog altijd zonder noemens waardige mankement. Lena was hier gisteren. Ze heeft in Amersfoort bij een kennis van Bart een baantje als juffr. in de huishouding. Het eenige beroerde is dat ze een slagerij drijven dus ze zit de heele dag tusschen de lijken. Nu Gerard en Tinie maar weer stevigte jullie rijden zeker ook wel dapper daar frisch je eens lekker van op. Zullen jullie de gr. doen aan je kostbaas + aanhang en ook aan Tinie haar vader en Moeder ook van mijn Moeder en een stevige poot van je broer en (a.s. schoonbr) Theo. Soest 13 Feb. 33 Lieve Gerard, Leendert is de 2 t'huis gekomen 3 naar A. waar kamer gehuurt 6 t'huis, van dag gaat naar A. De rest vertelt hij hij[zelf], ik heb net Lydia over zitte pennen. Zaterdag is Johan plotseling t'huis gekomen, dus L.J. en ik tot ½3 geboomd Zondag haalde J. Lena van Amesfoort waar zij van de 2. in betrekking is. Gisteren om 8 gingen zij weg, dus ik had 3 van de bengels t'huis. Deze of volgende week komt Dick over zijn bevindingen in Rusland spreeken. Theo en Daan hebben veel schaatsen gereeden. Daan twee of 3 keer naar de Zuiderzee gereeden. Ik heb niets van gezien. Ik had niet gedacht dat het zoo gauw ophield. Gelukkig, want wij stookte kachel en haard, en noch veel guldentjes kwijt. Marx en Kees M. hebben de groote palen gezaacht in stukken van 1½ meter. ongeveer dus ik stook de boel op. Zaterdag L. en J. de put geleegt, J. voor gespit en gisteren de heele dag en de oude planten af Daan heeft mee [2] geholpen tegen de avond, dus van voren is gelukkig opgeknapt. Theo is van plan een en ander in de voor tuin te zaaien. Dan will hij de groote kamer geel maken. Wat een toestand met "de Zeven Provincis" schande voo[r] Holland in alle opzichten. Eerst de meuterij en nu met de bom, zonder eerst de menschen behoorlijk te ondervragen, geloof met dat er meer komt. De Volk heb ik niet, lees de courant van Heer de Vries de Amesfoorter. Hier drukke vergaderingen. Donderdag midden van de V.V.B. en s'avonds van de Vegetariers. De 5 was ik in Amsterdam. Mr. Alberts spraak over nIbelungen van Wagner (J V.[?]) en s'middags Concert gebouw Salomons over de Parsifal elk zien verklaren dan speelen, van ½4 tot ½6. vijne dag geweest. Met Nel is best. Weet je dat Erwin komt bij het Lam te wonen in Apriel, en de kleine komt in Juni.

3

1260


1260


En nu De groete aan Tine ook bij haar t'huis zoo als je will. Groete van Leendert Theo Daan de Vries de vertrokkene Johan en Lena Kus van Moeder. Soest 28 Juni 33 Lieve Gerard. Hier bij een brief die ik per ongeluk heb geopend, en nu blijkt het dat het voor mij ook is. Zeker kunnen zij komen [doorgestreept: maar welke datum schreven zij niet.] De 9de kom je t'huis, vijn. Van Johan vandag bericht de 5 komt hij aantekenen 22 trouwen. Theo en Theo Tokarenko als geteugen, echt leuk twee kleintjes twee zwartjes twee Oekraineers, Van Hilvursum raadhuis naar Soest boterhamen eeten. Zij hebben 2 groote 1 klein kamer boven met keuken beneeden bij bos mooie deel voor 4 g per week, bof. gisteren brief van Brech. Vandag van tante Jany. Van Lydia gist van Vader vandag van Johan en zake brieven, ik moet een particuliere secret. hebben. En hier word gewerkt, en advertenties geplaatst. En 4 pond sperzis voor 20c. gegeeten en schoongemaakt. Ik ziet in mijn halve keukentje [2] het is noch niet klaar, in mijn stoel op een hooge bankje voeten en maar pennen, daar om ook zoo netjes, maar dan schiet ik op. Van morgen eerst eeten afwassen naar Zr. Manders even de de advertentie gewijzicht, kopje thee dan naar groote Post geld verzonden, dan Vreemdeling Verkeer Mej: Schuelenburg gevraagt, daar ik geen lid ben, dan eve bij Mev Broekman Mooi plaat (potlood) twee van (Torop) nee een andere, goed weer gegeewen, de vrekkege kin en mond en pintere oogen, door Wies getekend. gauw naar huis ete koken, kwam een jef kamer kijken, heeft gegeeten, ik verhuur liever voor een maand en zoo is gebrooken. Ik moet Leendert ook schrijven, maar nu dat doe ik morgen, net Johan geschreven waar Theo en ik zijn gebooren. Vandag s'middags bruine kast tussen de ramen gezet groene ook leeg de kamer geel gematolient[?], duur je begrijp dat ik een druk basje ben, maar ik ben gezond gelukkig. Nu Gerardus wees gegroet met je Ninius van Theo Daan Kus van Moeder Daan gaat ook naar Oldenbroek, Juus gaat met zijn tent. [linker marge] Lydia en Bart komen niet met Johans en Lenas trouwe jammer Soest 6 Oct 33 Lieve Gerard, Morgen verwacht ik jauw en Tinij, of gaat het niet door. Intussen ben ik bij Lydia en Bart dan Ooom Johan Jean Overwater Grootmoeder Vader. en nu druk voor de V.V.B. dus druk baschje. De brief moet weg dadelijk Bedank de fam. de Boer en Tiny voor hun goede wenschen. Erg gezellig zoo een dikke brief Groet allen Kus van Moeder. [voorgedrukte briefkaart met tekst van de Nederlandschen Vegetariërsbond: De os eet in één jaar voor zes mannen en geeft voedsel voor één man gedurende honderd dagen Dr. HINDHEDE. geadresseerd aan] Gerard v.d. Muyzenberg 2 Hoogerwoerddwarsstraat 15 Haarlem Soest 7 Nov. 33 Lieve Gerard Eve kort. Morgen 1½9 trouwt Bets Marx. Kan je eve een briefje schrijven. Zij heeft altijd zoo goed mij bij gestaan Zij vroeg dat ik naar de kerk kwam en bij haar. nu gauw posten. Kus van Moeder adres. B. Vanlenneplaan 52. Soest 24 Nov. 33 Lieve Gerard. Net een brief aan Tini en Mevrouw gepend. Wat is dat naar dat Mevrouw de Boer weer ziek is. Ik zie komen dat deze Kerstdagen wijnige zullen t'huis komen. Lena hoopt met Kerstmis te zijn in H., maar het zal mij zeer verwonderen als zij is het dan per auto naar Hilvursum zal komen. Johan zag beter uit, hij was 8½ p. afgevallen nu 3 + 3 = 6 angekomen, maar hij kan noch 10 p bij hebben. Wat een leuke school heeft hij veel licht en lucht. 4

1260


1260


Erwin wouw dat ik zaterdag kom, maar ik doe het niet eerstens mijn been is niet zoo in orde, ik ben zaterdag plotseling op mijn been, rechte, hard tussen de viets gestaat, dat bij de keut erge pijn, maar gaw niet aan toe en noch met Mev Dimjantsew [?] naar Soestduine gekard, maar met [2] afstappen van de pijn stoote mijn mond tegen de bel, de mond doet geen pijn meer, zaterdag avond met kompres gezeeten en s'nachts en zondags morgen, maar om 3 [?] uur kwam de jarige Henk met Anny om naar een neef in Amsterdam te gaan, dus ik hinkend naar de auto en een verdiping hoog geklauwterd, dus je ziet dat het niet zoo erg is, maar de laatste paar dagen druk met schoonmaak, dan cursus en bootschappen, dus vannacht bromde de knie en voet, maar ik brom terug, maar met al dat instappen en uitstappen trein en trams ben ik niet erg op voorzien. Wie weet meschien komt Henk mij halen want ik had er over dat ik naar Erwin will. Erwin Nel en Lauwrens maken het peuk. Met St. N. komen Mev. B. Nel en Chatrin in W. Lydia en Bart maken het ook goed erg druk. B. is voorzitter L viezevoor. van de N.V. die zij in Surhuisterveen hebben opgericht. [3] Ja! ik weet niet of je de laatste nieuws heb gehoort, en nu heus. De huizen zijn verkocht aan vader Ruitenberg alles voor 6600, dus erg lag, maar gelukkig dat hij heeft gekocht, al die suze[?] met publieke verkoop en niet geweest, dat het vijnste dat ik 3 jaar kan kosteloos blijve wonen, dus Theo ook rustig kan verder leeren. Johan vertelde dat Gorssel is ook verkocht, maar ik vroeg niet wat het op brackt. Dus dat is een pak van de van den Muyzenbers harten. Bart heeft het zeker aan zijn vader aangeraden om te koopen. Maar mijn blijve hier, hebben de ouders onderling uitgemaakt, mevrouw Ruitenberg vertelde dat zij nooit noot heeft gehad, en dat het haar leek verschrikelijk. Dus jongen naar al geschrijv met Schiebroek zit ik lekkertjes in Soest. Je weet dat Theo Henk en ik bij Leendert in de klas[?] zijn geweest, heel wat [4] verzet Leendert daar, hij zecht het niet maar ik hoor van anderen. En met de zaak van Mev Smit Schukking Kool die voor haar zoon opkwam was ik ook bij de gummi stokken zweegen in mijn buurt, en bent twee keer van mijn witte bloemen, als een kip geplukt, eers een bloem dan gepakt aan mij schquwder rechts omkeer weg gezet, toen het rusteger werd kwam ik weer en had niet gemerkt dat ik noch een witte bloem op mijn mantel had, en dus weer geplukt en toen naar binnen, maar lang niet alle dames waren binnen, er werd afgeteld, en de rest mocht niet binnen, zij waren bang voor demonstratie zeker, maar wij waren still als muizen, wij zijn toch voor vreede. Thee is naar Lola en Zig om dat ik zit te schrijven de heele avond zegt hij, pratjesmaker. Poes heeft een okkernoot te pakken, leuk met die vijne pootje, nu en tweede uit de schaal. ;Maar ik moet meer brieven schrijven Dus lebe wool Kus van Moeder groete aan Tini en familie Soest 19 Dec. 33 Lieve Gerard. Wel gefeliciteerd met je heel goede raport, zoo als den Heer de Boer scheeft, het is vijn dat je zoo je best hebt gedaan, ga zoo door mijn zoon. Dan ter zaak, of het praatjes zijn of waar, maar Dimjantsew vertelde dat er een kennis Delfsche Ingineer op de gemeente komt (die mee heeft gewerkt bij de bad zwem, die is dan ontslage geweest, maar nu is sprake dat [doorgestreept hij] er reorganisatie komt en dat hij komt, en dat zij plan was paar jonge opzichters te nemen, nu dacht D. of het niet iets voor jauw was, dus als je t'huis bent kan je D opzoeken en same naar die architekt gaan, maar praat vorloopig niet over, want D. praat soms meer dan dat hij kan verantwoorden, maar een bezoekje kan geen kwaad, want kon je [2] je werk in Soest krijgen, dan was het voor Dick ook lichter. Deze maand heb ik maar 20 g gehad, gelukkig dat ik deze maand van de huizen noch het geld had, maar hoe het moet voortaan. Dus jai en Tinie moeten op rekenen dat ik geen dag onbetaalde gasten kan hebben daar ik in vooruitzicht geen verdiensten heb. Ik verhuig mij op jelui komst, vijn kuns Theo is ook in de tiende wolken. Hij zecht dat hij een heel slecht raport zal hebben door die drie maanden voordurend in spanning hebben gezeeten waar wij naar toe moesten als alles verkocht werd. Nu is dat vijn opgelost daar Heer Ruitenberg heeft de boel hier gekocht en ik mach 3 jaar kosteloos zitten. De 17 zouw Dick komen om over de gelden te spreeken wat Theo weer 3 weeken verveelende humeur bezorgde, en Dick is niet geweest dus nu zeker met de Kerstdagen. Ik leez net je brief door. Als je werkelijk niets kunt [3] 5

1260


1260


betalen, dan moet zonder betaling, maar dan zeunigjes aan, maar Tinie kannik heus niet zonder betaling, want dan kom ik weer in schulden, en nu heb ik geen Daan waar ik op inkomsten kan rekenen, en wat meschien kan gebuiren ken ik niet op leven. Will je Mevrouw en Heer de Boer groeten en de laatste bedanken voor zijn schrijve. Vijn dat Mevrouw zoo vooruit gaat. Het is erg jammer dat het in Tinies studie scheelde, maar zij is een bollebooz dus naar de Kerstvacantie ziets zij op te halen. En als jelui hier zij dan werken wij vijn. Ik ben druk aan het lakens verstukken ondekte dat een lakken die ik even gedaan bestond uit 9 stuks, goede oefening voor mijn naai kunst. Wij hebben hier een en ander in de kamer verandert, veel gezelliger. En vijn die kleine keuken scheelt in de waremte en het werk. Verder schrijft Theo aan je, net was Daan v.d. Es hier toen je brief kwam. Doe de groete aan Tinie Kus van Moeder. [4] Beste Gerard en Tinie! Leuk dat jullie in Soest komen in de vacantie dat valt me reusachtig mee ik dacht juist dat het een saaie boel zou worden en dat Moeder en ik alleen thuis zouden zijn. De kerstviering is op Vrijdagmiddag er is nog wel geen bericht, voor je gekomen maar Daan zei dat je in elk geval komen moest want de rector had nog [?] gezegd dat hij wel eens luidjes vergat aan te schrijven maar dat kwam omdat het er zoo langzamerhand zooveel begonnen te worden maar ze zijn toch alle van harte welkom. Daan gaat er zelf ook heen en zou het erg leuk vinden als jij er ook was. Hij werkt tegenwoordig in het Lab. v. het Lyceum. Ik zal er hoogst waarschijnlijk na de vacantie een paar uurtjes gymles gaan geven per week. De rector vindt het goed nu moet ik nog met Muilwijk spreken. Ik kan niet op z'n spreekuur komen en heb hem nu geschreven op welk ander tijdstip hij me ontvangen kan. We hebben reusachtig fijn schaatsen gereden de laatste tijd. De Eem was prachtig jammer dat het nu juist dooien gaat. Nemen jullie je schaatsen mee ingeval het nog eens mocht gaan vriezen. [5] Fijn dat het met Tinie's Moeder zoo goed gaat. Ook plezierig dat jouw rapport zoo goed was. Dat van mij zal wel minder zijn enfin is best op te halen. Ik ben benieuwd of het nog voor de vacantie krijgen. Het is tegenwoordig rommelig op school we zijn van af September nog steeds niet op dreef en hebben allerlei geduvel gehad Ze hebben n.l. het lesrooster zoo gezet dat we op zaterdagmiddag school hadden nu en dat was niemand naar het zin. In Soest hebben we nu een leuke hokey club of schreef ik het al. We hebben al en 40 leden en komen geregeld spelen, jammer dat het terrein slecht is. In het begin v.h. volgend jaar zullen we een tooneel avond of revue avond houden Met een meisje van onze school samen zouden we een zestal meisjes een "girl dance" instudeeren nu hoop ik maar dat ze in de kerstvacantie wat thuis zijn anders zie ik er geen kans toe want het is een verdraaid vermoeiend baantje. Nu Gerard en Tinie ik zal moeten eindigen de groeten aan je kosthuis en aan Tinies Vader en Moeder en tot a.s. Vrijdag da misschien. een stevige poot van Theo. [2 briefkaarten elk aan beide kanten volgeschreven] 1934 Soest 12 Jan 34 Lieve Gerard. En hoe is het er mee, ben je al weer ggewent, en Tinie op school. Is Mevrouw dien dag ook t'huis gekomen, en hoe is het met haar? Van Johan kwam bericht ofschoon Lena dagelijks een uur opzat, zouwden zij haar met parde serum van onderen inspuiten, en als dat niet helpt, zal zij moeten geopereerd, maar dat will Lena niet, verder hoor ik niets, hoe het afgeloopen is. Theo is Dinsdag naar school gegaan, en werkt zoo hard, dat hij gisteren "beroerd de heelen dag voelde" van 9 tot 10 naar Klootwijks geweest, daar hij naar de ontvangst van zij vest niet meer is geweest [p2] of zelden, en toen hij t'huis kwam direct naar bed gisteren ben ik naar Utrecht geweest om wat ondergoed te koopen en 6 thee kopjes en een rode brood trommel, toen een uurtje bij Marta Calcar, zij had twee stukjes van Debusy gespeeld en een geel grote Ballada van Chopen, zij is vlink vooruit gekomen met haar spel. 6

1260


1260


Zaterdag avond kwam Dick met zij motoor, zondag naar Dina om 2 uur. Hij dacht dat Theo geen lust in zijn school had, maar voor Theo van Daan kwam, had ik dat van de weg weggeruimt, dat toen kon Dick rusteger slapen. Maar toch is het jamer dat Theo zulk een raport had, van school hadden zij Dick gewarschud. Mijn schrijve was eigelijk om je te zegen om Tini dat geld te [3] rug te gewen dat was 450 die zij mij gaw is niet, en in mindering van Theos schuld te zenden, dan zal ik Theo anfullen, Kan je Theo het geld noch niet zenden, want je weet wat een pikkerar hij is. Je geld voor mij kop je een vulpenhouwer en noch boek, want een dure vulpenhouwer verlies je noch, of gaat dat nu beter, nue zie wat je doet. Zaterdag was ik bij Ruitenbergs om geld te betalen, met Bart was het weer goed. Lydia had twee Kerstbomen, en een uitvoering, Bart screef dat Lydia had ardige [4] costums voor de kinderen mooie van lijn en kleur. hij hoopte dat zij niet ziek werd van zoo veel werk, dan ging zij al de oude van dagen pakje [doorgestreept: die [?] nodig had, iets] brengen, dus onze Lydika werkt hard voor de menschdom. Had bij de Kersboomen prachtig verhaal geleezen. Ik ben benieuwt of de dames vandag komen zingen. Ik dacht eerst kort te schrijven, darom op zoo een kaart. Van schrijven komt noch niets, daar ik erg moe ben, laat op, en dan met het huishouwding doe. Maar het gaat vooruit. Doe bij de fam de Boer de groete Tinie en je kosthuis. Kus van Moeder, groente van Theo [correspondentiekaart] Soest 19 Jan 34 Lieve Gerard. Gisteren verzond ik je pak, hier en daar gerepareerd, maar geen nieuwe mauwen er in van de zomer. Wat het geld betreft de 450 geef je aan Tinie terug. En jauw 10 g gebruik om een vulpenhouwder te koopen. Ik heb eindelijk van morgen E[rwin].N[el]. L[ydia].B[art]. Mev. Dirksen (Daans Grootmoeder) en gisteren Lena en Johan geschreven, dat is een pak van mijn hart. Leendert zondag [2] gezien, hij had jauw verwacht, kennis met Peter Alme gemaakt aardige eenvouwdige man, heb zijn werk in Rusland gezien statestieken. Erwin gaat weer verder met zijn Russisch. met noch een uit Wageningen. gisteren Vegetarisch vergadering de 1 Feb. weer en in midde van Feb. Insteuf. Nu ga ik vegen stoffen afwassen en meschien naar Amesfoort, het waait zoo. Vijn dat jai en Tinie zoo hard aan het werken zijn, ook Theo doet zijn best. Jammer dat Mev. de Boer noch niet op is. Doe je bij de fam de groete. Eet de nootjes gelijdelijk Kus van Moeder Soest 5 Feb. 34 Lieve Gerard. Heb jai mijn uitknipsel ontvange? Hier bij een van Erwin. Waneer je niet meer hebt nodig stuur bijde naar Jan Brand Corsius. het zal hem intereseeren, dat zijn stuk zoo veel stof tot denken en schrijven gaw. 6 Feb. Een brief van Lydia zij will dat ik daar kom, ik denk de 10 te gaan en de 17 terug daar ik de 18 wouw naar Amsterdam gaan. Ik vind niet leuk Theo alleen te laten. Hoe is het met Mev. de Boer? Heb jai de vulpenhouwer gekocht of heb je het geld anders besteed. Johan schreef dat met Lena ietsje beter ging dacht hij. Donderdag is Vegetarische vergadering hier en Vrijdag R.K. Bellemy avond dus een drukke week. Gisteren was de Vries om te britschen [2] van avond komt Dimjantsew met of zonder zijn vrouw om 20 over 10 naar uitzending uit Rusland te horen, maar Hilversum maakt altijd zoo een leve met haar humpa muziek in die tijd, ik vermoed dat wij niets zullen horen, alleen ben ik een avond kwijt. Theo is naar Amesfoort zijn pak te passen, en als dat in de kast hangt, zal de jas moeten gemaakt worden, daar de zijne zoo kaal is, hij heeft al de stof gekocht, het maken is zoo duur, gelukkig dàt hij lang met zijn goed doet. [doorgestreept: Morgen] Overmorgen ochtent moet hij les in Baren op Lyceum gewen. Daan v.d. Es boft hij verdient met lessen particulier 80 in de maand geloof ik, elk avond is hij bezet, gelukkig dan is Theo meer t'huis, dat die jongen niet meer plichts gevoel heeft, eerst begon hij hard te werken, maar nu weer slabakken, en als ik naar Lydia ben dan zal hij iederen avond uit zijn, maar ik krijg al genoeg van, dat gezeur dat ik moet komen, dat zij niet snappen, maar laat ik maar eindigen Schrijv je eens aan Theo, hij

7

1260


1260


[linker marge] is erg op gesteld op post te ontvangen. Groet bij de fam de Boer Tinie en kus van Moeder Groete van Theo. Soest 26 Feb. 34 Bedank je fam Dimjantsew Lieve Gerard. Hoe komt het dat je Zaterdag niet kwam, zeker druk met de repetitie. Ik dacht dat jai met Dick zouw komen. Dimjantsew vertelde dat Zondag was de laatste termijn, daar Maandag weer dicht word gedaan. Je hebt toch Mev. Dimjantsews brief ontvangen? Van de 10 Feb. 6 uur s'avonds kwam ik bij Lydia aan zij kwam naar Drachten noch kijken of ik er was )op de kakapoefi.). Vrijdag vertok ik naar Leeuwarden 420. sliep bij Bos om 8 uur naar Zutphen 1120 Johan aan de trein, 2 keer bij Lena geweest zij mach s'morgen 1 uur en s'middags 2½ uur op. Dat weet je al vermoedelijk. Zondag 9 naar Amesfoort uurtje bij Barts ouders toen naar Amsterdam Jimereadafa [?] heeft gesprooken om 5 uur bij Leendert, die ziet er goed uit is verhuist Baarsjesweg 184III [2] hebben same gespeeld. Bij Lydia was een triestege week de week dat Kees 3 jaar is overleeden. de 10 grootmoeder overleed 13 was zij begraven, wij zijn niet geweest, te kostbare rijz Lydia Bart en ik waren alle drie ook moe op de koop toe Bart piekerde dat in Austrijk met de S.D.A.P. niet best aan toe was. De 11 hebik Bart 3 keer hooren preeken. Gisteren is Ingen geweest voor de groote schuur voor haar gewest de 6.7.8. Groote plannen beraamd kamp vuur buiten of in de haard de Amersfoorters kommes voor de tijd om de schuur te versieren e.z.v. Gisteren bij Henk T [F?] geweest met Theo. De 4 is Insteuf van de Vegetariers, van middag komen twee dames zingen repetici. Hier is een Bellamy vereeniging opgericht, ik denk er uit te gaan, want het zal weer exta kontrebutie zijn. En ik heb werk genoeg. Hoe is het met Mevrouw de Boer? knapt zij goed op. Nu ongske Groete voor allen en Tinie Kus van Moeder. [linker marge] Theo is en heele mijnheer in zijn nieuwe jas en nieuwe pak je begrijpt dat hij in zijn noppies is. [onderste boven in boven marge p1] De 5 Maart komt Dina en Keesje vermoedelijk hier voor een weekje [linker marge p1] Ja hoe is het met de Paasdagen welke dagen ga jelui Dick en jai naar Lydia, en waneer kom je hier? [onder marge p1] De groete van Lydia Bart Mev. Bos, haar zuster, Lena Johan Theo. Theo heeft geen tijd te schijven, dus de brief gaat 28ste. [rechter marge p1] Dag kereltje, is Tinie bij met haar werk? [brief van 3 vellen papier met 1,2,3, erop geschreven] Soest 2 Juni 34 Lieve Gerard. Zie zoo eindelijk een brief van Moeder. En hoe gaat het met mijn zonnetje? Erg druk aan het werken, ik zie mijn blondkopje daar boven aan het zwoegen. Theo is ook begonnen ernstig te werken - maar die treft het in het gras of in een leg stoel in de heerlijke zon zijn werk te mogen doen. Het is hier een drukke tijd achter de rug met de schoonmaak en allerlij verhuizingen. De drie kamers zijn voor de Pinksteren door het maantje netjes geschildert, voor die tijd werk er met hamer zaag en spijkers gewerkt dus de gaten zijn dicht. Ook de drie deuren naar de groote kamer kant heeft Theo geschildert, dus het ziet netjes uit. En met Pinksteren zijn 11 Natuur Vrienden geweest, waarvoor er 3 middagmalen werden berrijd, en broer Theo heeft dagelijks 3 groote schalen met allerlij grasvoer: zoo als sla komkomer radijs wortels keurig [p2] berijd 2 voor "de Tagerauwm" een voor de fam: den Eerzame welke bestonden 4 malen voor de echtpaar 3 maaltijden voor hun dochter 34 jaar oud, die heel mooi de piano kon bespeelen, allen drie vorse menschen waar bij Moeder en Theo te niete kwamen, maar tot ons troost is klein en dapper, gisteren kwam een briefje van de dochter over de prettige dagen die zij hier doorbrachten (zij is op de unevercitijt te Amsterdam (voor deutsch. Vader en Moeder wonen te Wassenaar achter buren van de familie van Wijks (Free Hamburgers schoonouders) door wie ik ze kreeg, den Heer den Eerm[z?]ame is hooft van de bizondere Handelschool te Rotterdam, heeft veel in de Blauwe Vaan geschreven. heeft iets van Tinies fader alleen gezetter ook een boere zoon van Overvlakee bij Hellevoet. Maar nu een echte gentelman Mev.heeft last van haar zenuwen, 8

1260


1260


maar ik heb geen last van gehad, alles verliep goed van Mev. in plaats van 22g kreeg ik 25g van Papa. een vlech odecolonje, de dochter hielp met de rauwkost schooteltjes voor binne daar je weet Moeders ziekte uittepakken Vader geen vegetarier, maar ter wille van het gezin een zelde vleech moeder veg. gezondheid[3] snoep nu en dan vleesch, dochter een rauwkoster en s'morgens moezlie. En nu heb ik weer van die kleine antraciet in mijn schuurtje, waar ik nu naast ziet te bewaken zoo lang ik niet klaar ben met pennen. Dus het waren erge drukke nuttige en aangename dagen. Want de laatste avond zaat de jeugd op matten om de haart werd gezonden. Dina had sonates van Beethoven gespeeld werd voorgeleezen, moeder trakteerde op Limonade fam den Eerzame op gevulde koeken (bof voor de jeugd) dus je ziet dat het echt leuk was. En in de A.B.S. verhaal moest moeders neuz eens krullen en de soep werd er ook niet in vergeeten. Van vrijdag op zaterdag waren N.B.A.S. onder Schopp is keurige lijding 24 persoon terug een nacht 2 en een nacht 8 tegen 25 c. dus die frinden zijn ontrouw geworden, zijn per boot gegaan. Er word weer druk gekorespondeert met de J.V.S. ze zijn weze kijken. Ook met Schoppie om hier te kamperen 5 dagen in tenten slapen eige managi alleen de schuur drie keer per dag met piano licht waterlijding voor 5 dagen, ik weet niet of er iets word, dat zijn 25 muzikanten en 25 koristen. [4] De witte lissen in de moeras bloeijen prachtig, de paarsen hebben gebloeit. De rots is wit en groen, daar veel van die blompjes van bij mijn raam is 3 groote vlaktes ook de witte anjelieren, hier en da witte korebloemen, in de tuin blauwe Mev Jekel was verwondert mijn stokroozen onder de pruime boom groeien bizonder een zoo weelderig, ik had ze van haar verleede jaar, en de haare zijn lang niet zoo feer [veel?]. Arme Koschka had 6 katjes 4 moesten weg, toen stier[f] eentje naar paar dagen toen koschka haar been gebrooken, had ik een heel geviets de veeartst kwam kijken Theo met kischje met Koschka en de kleintje naar hem toe daar hij had een zoon (hij is boer) die in zijn laatste jaar is hebben de poot gezet dus nu hinkt zij op 3 poten, en volgende morgen waz de 2 katje dood, dus nu is zij kinderlooz het was ook te zwaar voor zoo een jong moedertje. Morgen hoop ik naar Johan te gaan en Lena of Erwin en Nel met anny en Henk. Met Lena will het niet haar zuster Nel is om het werk te doen daar zij moet liggen [5] Ik hoor steets niets van jauw over de toestand van Mev. de Boer, wat is dat toch een zwaar lijden voor allen die om haar zijn, zoo een lief mensche kind zien lijden.De ouders van Lena denken dat Lena de zelevde ziekte heeft zulke twee jonge menschen hebben zoo niets aan hun huwelijk, nu met de prachtige lente avonden konden zij daar in de prachtige natuur gaan wandelen, zondags vietsen, en nu is Lena weer aan haar bed gekleusterd, zooveer ik weet. Bij Erwin en Nel gaat best, zij waren uit toen wij met ons vieren de Betuwe bezichtegde en bij hun aanreeden. De 6 of 7 komen Lydia en Bart naar Amersfoort en Soest. Of ze noch naar Schotland gaan weeten zij niet. Dick komt vermoedelijk een week t'huis, daar hij geen geld heeft, ook meende hij dat het voor hem goed zal zijn rustig t'huis te zijn. Je weet zeker dat vader weer in Rotterm[d]am woont. Van Leendert hoor ik niets, hij is eve op zolder geweest om tekeningen te halen en weg met Boy Woelschies [6] auto, hij zag moe en mager uit. Ben jai bij hem weer eens geweest, dat zouw hem goed doen, de arme jongen heeft het niet makelijk, zoo een beste brawe goede jongen, De 26 ben ik bij Dina geweest zij was jarig Keesje is leuke jongen, spreekt zoo en als ik een word gebruikte "Note Beene" of meer ingewikkelde, dan zijde hij ze telkens over, en lachte om, wat zal in de hersentjes van zoo een kereltje omgaan. Weet je dat in de groote keuken 10 weeken lang op Vrijdagen "Moderne voeding" word berijd. Het gaat zeer geanimeert. Maar ik blijf bij het oude daar Theo niet om dat rauw eeterij geeft. Nu en dan heb ik een boek onder hande enkelekeer speel piano 2 keer met viool begelijding voor ons plezier, niet voor menschen. Nu moet ik twee cakes maken een mee te nemen een voor onderweg, Anny en Henk vinde ze ook lekker, en moet kooken 2 V.V. menschen opzoeken voor de 6 Amesfoort "Wijsbegeerte" of ze gaan gisteren en vandag er op uit geweest. Het is hier altijd wat. Nu doe de groete aan de fam: de Boer in bizonder Mev. en Tinie [linker marge] ook waar je woont. En kus van Moeder voor je zelf. 9

1260


1260


[briefkaart geadresseerd aan] Fam. van den Muyzenberg Ferd. Huycklaan 8 Soest. Haarlem 11 Juni 1934 Beste Menschen even enkele punten. Moeder: Meneer Boom hier, die U laatst bij ons ontmoette wil misschien in Aug. een week in Soest in pension, schrijft u mij even welkeprijs je vraagt en of het mogelijk is. Lydia: breng je, als je het motorke brengt ook de broekspijpen mee en handschoenen, want anders kom 'k iedere keer onder de olie op school aanzetten, wat niet het handigste is. Op school loopt het op z'n eind, hopelijk morgen het allerlaatste teekenwerk af en overmorgen is het afgeloopen en dan maar [wachten?] tot Maandag, dan beginnen we weer. Voor ons hoop ik dat het niet te warm zal zijn. Voor alle vacantiegangers en L. en B. speciaal hoop ik dat ze pracht weer treffen. Donderdag is Tinie haar examen afgeloopen, zoodat het vermoedelijk Vrijdagmorgen in de krant staat, waarschijnlijk zullen er 2 de Boers in staan want er is nog een meisje met dezelfde naam. Maar Tinie heet C.E. Ze zal er wel in staan, knijpt 'm wel erg, maar dat is examenkoorts; waar ik zelf momenteel, wonder boven wonder niet veel last van heb, wel gehad. Werken maar en hopen dat de examengoden je welgevallig zijn dat is het beste. Hoor ik meteen wanneer Theo's overgang is, dan kan ik het in de krant nazien. Nu menschen, tot na het examen en Lydia zie ik dus Vrijdag Dag hoor. Gerard Afzender: Gerard van den Muyzenberg Teslastr. 6 Haarlem. Soest 16 Juni 34 Lieve Gerard Wel geveliciteerd met Tinis suxes vijn voor haar en ook voor jquw, het is weer een pak van je hart. En nu jai en Theo Jammer dat Tinie niet volop kan genieten er van, voor Mev. de Boer is het ook vijn, daar Tinie door haar met de Kerst vacantie minder goede raport had, het is braaf van Tinie onder deze zware tijd toch haar hooft niet laten hangen en moeddig gewerkt. Gelukkig kon Lydia vertellen dat Lena buiten komt. Van Tinie zal je hoooren warom ik zoo krabel Wat den Heer Boon betreft, hij is welkom.de prijz dacht ik 250 per dag maar denk je dat hij dat niet kan missen dan lager. Wij hebben nu 2 stoelen (leg) met gestreept goed om in de tuin te zetten. Warom stelt hij zijn rijz tot Aug. hij is toch gepencioneerd, of is het in verbant met de kostbaazen. Ik hoor zeker gauw hoe zijn besluit is. Van 23 op 24 krijg ik vermoedelijk [2] 20 jongemenschen meschin ook van 30 - 1 ook 20 bijde kun meer zijn eenkeer eeten. dus druk Het zouw vijn zijn als Johan weer een betrekking kon krijgen in provinci Utrecht. Ik laat het hier bij jai zal een en ander van Tinie horen, En ik wensch je suxes prettige exame tijd, houw je taai. Kus van Moeder. Zeg Els schijnt een vrindin van Friets van de Klugt te zijn, het is weer aan. Ik verheug mij dat je t'huis komt gezellig broery weer eens t'huis Groet de fam de Boer Tinie en bij jauw Kus van Moeder. Vijne rozen ik schreef Tinie er over er reuke heerlijk. [correspondentiekaart] Soest 9. Juli 34 Lieve Gerard [bijgeschreven] Gefeliciteerd met de 13 vrijstellinge braaf gedaan. Eve ten laatste groet hoopelijk uit Soest. in Haarlem. Vijn de tijd nadert dat de exames achter de rug komen. Fijn voor Tinie dat zij klaar is gekoomen.Wat is het jammer dat mevrouw de Boer zoo veel pijn lijd. Doe je haar mijn hartelijke groete ik zie steets haar mooi groote oogen. Mej> Harting (Hum School) is overleeden 21 Ju. De 14 komt vader, Dick t'huis en jelui Erwin kom om 6 uur in Hilvarus of hij hier komt weet ik niet, de 15 gaat hij tot de 28 naar England met de Wette als leider van H.B.S. bof. Dick ziek in Zeeland. Bart schrijf dat Lydia erg druk heeft. Zij hebben vijne rijz naar Schotland gehad. Johan is t'huis geweest om kennis te maken 10

1260


1260


in Dribergen met de School bestuur of zoo iets, maar hij heeft geen oproep voor proef les, dus vermoedelijk mis, afgewacht. Mijn Theos Juus en groote kamer van 28 J. 28 Aug verhuurd Vanavond groote bijeenkomst van de cursisten en belangstelende in moderne voeding Ortt spreekt huize Muyzenberg Kus van Moeder groet Tinie.fam. Aerdenhout 24 Aug. '34 Lieve Mevrouw, Deze tasch heb ik de laatste dagen gemaakt. Nu hij klaar is vind ik hum juis leuk voor u. Ik hoop, dat u hem wilt hebben - en dat u hem óók leuk vindt. Gebruiksaanwijzing is als volgt: als klein taschje te gebruiken is het allerachterste vakje, zooals u ziet. Dat is voor als u op visite gaat. En komt u nu op de terugweg langs een vruchtenwinkel en ziet u daar veel koopjes, dan vouwt u 'm uit en u hebt een boodschappentashc.'k Hoop, dat hij u op beide manieren te paskomt -Gerard is al naar Schiebroek, hè? 't Is mooi weer, toch nog wèl zomer, ondanks het feit, dat het de laatste tijd al haast herfst was. Hoe gaat het met u? De ergste drukte is zeker weer ongeveer voorbij? De scholen beginnen alweer gauw. [2] Hoe het met mijn Moeder is, zult u wel van Gerard gehoord hebben. Het gaat nu, ook geestelijk, hard achteruit - toch zal het nog lang kunnen duren. Het is hier nu weer stil. De heele vacantie door zijn er steeds menschen geweest, steeds was er afwisseling. Maar nu is het weer het stille oude[?] stelletje. O ja, Mevrouw, wilt u misschien aan Gerard vragen de blauwe wol voor 't kleedje van mijn moeder, mee te nemen of op te sturen. Ik heb 't al een poos geleden gevraagd, maar doordat ij toen op 't congres was, is er niets van gekomen. 'k Stuur voor de zekerheid nog wat draadjes voor de kleur, 'k heb geloof ik 3 strengetjes noodig. Nu hoor, ik stop hier maar. 'k Heb tegenwoordig zoo'n beetje de correspondentie te onderhouden, moet daarom telkens aan allerlei tantes en d.g.l. schrijven. Daar zal ik nu dan maar mee beginnen. De hartel. groeten voor ieder, die thuis is van ons allemaal en speciaal voor u van mijn Moeder en Tinie. [brief die reageert op het overlijden van Moeder de Boer - dus 1934] Soest 2 Sep 19[34] Lieve Gerard. Ik dank je voor je briefje, maar eerst wat ik laz was de raou brief, het was zeker prettig dat je bij Tinie was, en mevrouw heb gezien. Het is erg jammer, en hoe zij allemaal niet voorberijd waren is nu toch erg zwaar, ik heb met Mijnheer en zijn kinderen erg te doen, maar zeker met Tinie het ergst want zij is de jongste er van. Ook de tantes zullen hun lieve zuster missen Maar zoo is het leven. Ik had Tinies vader een lange brief geschreven Theo vond dat ik telkens op het zelevde neer kwam, maar ik was zoo onder de indruk, en heb het zoo met met Mijnheer de Boer te doen ik zend het bij. De fam K[linkenberg] zijn gisteren 11 uur vertrokken ook de Hobbeles dus het is zoo still in huis en naast. Vermoedelijk komt Miene en Rijk de Bree er in. [2] Van middag was ik bij Mev. Droste zij ziet noch zwak uit, wat heeft zij een groot terijn achter haar huis, hij en bomen, vijn hebben buiten gezeeten, en later t'huis bij de duir padestoelen die wij samen plukte jai en ik schoongemaakt. De dalyas staan noch goed die jai bracht. Morgen denk ik naar Dina te gaan en stoff voor mijn mantel koopen. Ja zulke prozaische dingen kan Tinie en jai met Tinies moeder niet meer bespreeken. Vijn dat Tinie die mooie boek van haar ouder kreeg net op tijd, het is te hoopen dat jelui veel van zult leeren. Je was je citroen pers en lamp vergeeten, met mijn verjaardag kan je mee nemen als je will. Is je goed op tijd gekoomen? theo is uit. Wat ik van avond zal doen weet ik niet, niet schrijven daar mijn vingers beginnen stijf te worden, maar door telkens s'nachts met olijf oly invrijven, heb ik van morgen [linker marge] in het geheel geen pijn gehad tot nu vijd[?], moet houwden meschien raak ik de pijn over een tijd noch weg. [linker marge p1] Ik zal ge groete van Theo doen en kus van Moeder. 11

1260


1260


Haarlem 12 September 1934 Lieve Moeder, eindelijk is er dan een oogenblik dat 'k U kan schrijven. Het is nu 1½ week geleden dat 'k uit Soest ging, het lijkt mij een eeuw, er is dan ook veel gebeurd. Ik vond het prettig Tinie haar Moeder, al was ze dan ook buiten bewustzijn en haar geest waarschijnlijk ook niet meer in het lichaam was, nog heb zien ademen. Na haar sterven dwam de begrafenisdrukte wat een paar rare dagen waren en nu is het steeds weer eigenaardig in de voorkamer te komen, alles weer als voor haar ziekte ingericht. Het middelpunt van het gezin is wèg. Het was steeds weer een moeilijke gedachte om voor jezelf te beseffen dat zij nu weg is, onherroepelijk. Tinie was erg blij met Uw brief en ook die van Vader, Dick en Johan vooral Dick schreef enkele echt belangrijke dingen. Hij heeft Tinie haar Moeder eenmaal even gezien tijdens haar ziekte en heeft toen een heel juiste indruk van haar gekregen. We vonden het jammer dat U niet bij de begrafenis was, maar van te voren leek het ons dat er alleen mensen zouden komen die Tinie haar Moeder heel goed kenden en daarom kreeg U ook geen uitnodiging. Tinie is nu thuis, maar vindt het niet prettig omdat ze zich niet beslist nodig voelt, dat is erg vervelend voor haar, we zijn dan ook hard aan het peinzen of ze in de middaguren niet iets kan doen buiten huis, maar weten niet wat. Over eenige tijd gaat ze waarschijnlijk wel proberen in een ziekenhuis te komen, maar dat kan nu nog niet, omdat het voor haar Vader dan zoo alleen is. ;Waarschijnlijk ga ik met hem samen wonen, maar nu is het lam dat 'k hier bij de fam. v. Weert weer moet opzeggen. Nu heb 'k gedacht, nu vast op te zeggen en voorlopig nog te blijven; onderwijl kunnen zij hun best doen iemand te vinden. Het lijkt mij wel nodig dat 'k met Tinie's Vader ga samenwonen tot deze zomer, want hij mist en zal nog veel missen in z'n vrouw, hij toont het wel niet zoo erg, maar het is toch wel te merken. Zeg Moeder ingeval Tinie er veel voor zou voelen een poosje bij U in Soest te komen en je dan wat te helpen in huis kon zij dan tegen niet al te hoge kosten een tijdje kunnen komen, ze verlangt dikwijls erg naar Soest en zou het geloof 'k erg prettig vinden een poosje bij U te zijn. Denk er eens over. Op het oogenblik schrijf 'k met een prachtige vulpen, een erfstuk van Tinie haar Moeder.[p2]hij schrijft geweldig fijn en ik ben er erg blij mee, maar nu schiet Uw vulpen cadeau er alweer bij in. Vindt U het nu goed dat 'k voor dat geld een studieboek koop, of een ander belangrijk boek of kunstvoorwerp. Vandaag juist reformgoed voor broekjes gekregen. Tinie gaat ze maken. Wilt U aan Theo vragen of hij het goed vindt dat 'k z'n ;pak met Uw verjaardag mee naar Soest neem want als hij het voordien toch niet beslist nodig heeft is het geld weggooien als ik het nu verzend en dat is zonde. Jullie krijgen zeker nog geld voor het verzenden van m'n teekenplank. Op school ben 'k de heele dag aan het teekenen, maar een paar uur theorie. Maar 'k moet vlug naar school, dus stop ik, de groeten van fam. van Weert. Na schooltijd gaan Tinie en ik waarschijnlijk inkopen in de stad doen, kleeren. Dag, doet U vooral de groeten aan Theo en zelf een stevige zoen van Gerard. Natuurlijk ook van Tinie de groeten, dat spreekt vanzelf. Schrijf je eens vlug terug op m'n vragen en ook hoe het gaat. Fijn van je olijfoliehanden hè. Dag. G. Is Theo alweer begonnen? Haarlem 25 Sept.1934 Lieve Moeder, morgen en/of overmorgen ben je jarig, dus een pracht gelegenheid om weer eens te schrijven. Leuk dat je nu in het hoge Noorden bij Lydia en Bart bent en daar je verjaardag viert, zal Lydia vast echt gezellig vinden vooral nu ze, zoals 'k uit je brief las, weer aan de zieke kant is. Het is ook eigenlijk een domoor die zus van me, want ze werkt altijd boven haar krachten, in dat opzicht een waardige dochter van haar moeder. Prettig om U te feliciteren, juist omdat U het laatste jaar zo geweldig gezond bent geweest en veel dingen heeft kunnen doen waartoe je vroeger nooit kon komen, door alle drukte van de huishouding en kinderen. Het is fijn dat je nu na al die zorgen nog een tijd hebt gekregen waarin je de gelegenheid hebt om al de onverviondingen gedurende je leven opgedaan te rangschikken en uit te werken, wat niet mogelijk was en 12

1260


1260


hele jaren geleden, waardoor je toen waarschijnlijk veel passiever tegenover het leven stond dan nu. Het begin aan je brief is er, nu ga 'k naar school, om straks verder te gaan. Dag Dag, zie zo, dat is alweer achter de rug. We werken hard op school en hebben erg veel tekenen 31 uur van de 44, maar 'k vind het wel prettig, je schiet op bovendien werken we steeds door, verklungelen geen tijd, zoals dat vorig jaar dikwijls gebeurde. Zal mij benieuwen of het lukt, 't is anders wel eigenaardig om weer op school te zijn. Gelukkig hebben we niet allerlei snertvakjes, maar alleen de technische. Donderdag een heel groete repetitie over Wegenbouw heb 'k nog nooit iets van gehad, ook dit jaar en nu moeten we het maar opeens kennen enfin, 'k zal vandaag en morgen eens gaan spurten. Vrijdag sluizen rep., ook nieuw; vandaag juist begonnen m'n sluisdeur in inkt te tekenen. Maar 'k zal ophouden met dit technische gezwam. Grappig was het laatst in Soest, dat we allemaal onverwachts kwamen. Wie komen er a.s. Zaterdag en Zondag, jammer dat het juist samen valt [2] met de vegetariërs dag, enfin weer naar huis gaan is ook leuk. Gek, 'k moet zo'n bende mensen hoognodig schijven en er komt niets van Zaterdag en Zondag heeft een vriendin van Tinie bij haar gelogeerd en hebben we Zondag langs het strand getippeld en moest ik allerlei kook verhalen aanhoren, dan vertelde zij een recept aan Tinie en dan Tinie weer één aan haar, 't slot wat[s] dat toen we thuis kwamen en zij met z'n tweeën eten hebben gekookt we allerlei lekkers kregen d[t]e bikken. Wat jammer dat Tinie niet naar Soest en Frisland kon en ze zou Lydia dan ook fijn een poosje hebben kunnen helpen, maar ja als je huishoudster bent heb je je verplichtingen en kan je er maar niet zo tussen uit. Ze heeft nu weer fijn pianoles es speelt nog al veel, prettig hè. Ik heb er altijd veel aan als ze speelt, het brengt me altijd tot rust, dat had 'k vroeger in Soest ook al als U speelde. Ik kan me voorstellen dat echt muzicaal gevoel, één van de hoogste vormen van de menselijke ontwikkeling is, zoals U laatst beweerde. Muziek kan zo "beschaafd" zijn, ik weet niet of je begrijpt wat 'k ermee bedoel. --- Typisch dat je verhouding tot de maatschappij en tot andere mensen individueel zo veel problemen bevat, tenminste voor mij, 'k weet dan ook nog heelemaal niet hoe die moet zijn bij mij en slinger van het één naar het ander, omdat je dan bij dit en dan bij dat weer dingen aantreft die je niet goed vindt en kom 'k nu maar eens goed achter verschillende dingen komen, maar dat lukt niet doordat me veelal de tijd ontbreekt of iemand of iets waar je die wijsheid kunt oppikken. Je blkijft zo, zo aan de oppervlakte van het leven, voelt en merkt wel degelijk dat er meer achter zit, maar kan daar niet bij komen, toch zal het nog mogelijk moeten zijn. Ik ben altijd zo bang dat het ju nuiist de gunstigste tijd is om dat enigszins voor elkaar te krijgen en dat 'k die tijd voorbij laat gaan. Dat is toch een nadeel van zo'n schoolopleiding dat het te veel van je eist, tenminste van mij om daarnaast nog iets anders te doen. Dat lijkt mij ook het sterke verschil met een universitaire opleiding. Maar het blaadje is vol en de tijd schiet op, dus stop 'k eens. Wilt U aan Lydia zeggen, dat ik de sokken, waarvan ze schreef ze aan mij gestuurd te hebben (in Juni) nooit heb ontvangen; vermoedelijk is het versturen bij het plan gebleven. ;Neemt U ze dan mee naar Soest. [boven marge onderste boven] Verder moet je Lydia de heel hartelijke groeten doen en zeggen dat ze op het lijstje staat van de nog te schrijven mensen. Hetzelfde geldt natuurlijk voor Bart. Ook Bart's Grootmoeder de vriendelijke groeten. Zelf een dikke, stevige verjaardagskus van je zoon Gerard. Aerdenhout 25 Sept. '34 Lieve Mevrouw, Omdat u morgen (of overmorgen zegt Gerard) jarig bent, krijgt u een brief op extra mooi papier. Wèl gefeliciteerd, hoor, ook Bart en Lydia, met deze dag. Ik hoop van harte, dat u nog heel vaak gefeliciteerd zal kunnen worden! Hoe bevalt het u, weer eens in Friesland te zijn? Wij wisten helemaal niet, dat Lydia rust moest houden. Als ik bij mijn Vader niet hoefde te blijven, zou ik nu bèst aan willen bieden als hulp in de huishouding! Maar nu ik hier echt kan werken, en het ook goed gaat, blijft Aerdenhout voorlopig m'n standplaats. Moet Lydia doorgaan met het damesleventje? Helpt het? Hoe gaat het met Bart? Doet u hun ook mijn hart. groeten, en feliciteert u ze ook van me? Wat kort is het nog maar geleden, dat we in Soest waren. En nu zijn we er haast al weer! Fijn [2]

13

1260


1260


Weet u dat we 's middags, toen we terugkwamen, in A'dam, Leendert zagen, toen hij meeliep met de demonstratie van de SDAP. We zijn hem een heel eind gevolgd, maar raakten hem kwijt, toen we Hans van Eck ontmoetten. 's avonds) Gerard bracht daarstraks zijn brief. Hij had gezegd, dat hij absoluut niet kon komen, en toen stond hij ineens voor m'n neus. Dat vind ik zo leuk! Hebt u een goede reis gehad, met Bart's grootmoeder? Was u met z'n tweetjes? Vanavond heb ik weer van alles afgespproken op muziekgebied. ;Met de wijkverpleegster uit Aerdenhout ga ik viool - en piano spelen. Met een vriendin quatre-mains. Bovendien wilden we proberen, of we nog konden komen in een koorklasje van de muziekschool. Dan zing je ongeveer m'n [met] z'n achten. Lijkt wel leuk. O ja! Zou ik Zaterdag van u misschien wat muziek voor 4 mains mogen lenen voor een poosje? Of gebruikt u [3] het juist zelf? Dan natuurlijk niet, hè. Maar anders graag, zoals b.v. die van Mozart, die wij ook wel eens samen hebben gespeeld. We zijn nu met een septett van Beethoven bezig. Wat een muziek - gepraat. Ik weet eigenlijk absoluut geen belangrijk nieuws. Molly en Klaas zijn vandaag naar Mej. Telders, die kent u toch ook goed, is 't niet? Zij zocht iemand, die correspondente kon zijn of beter - worden van het op te richten Engelse dagblad "The Call", van de Vrouwen Vredebond. Ik wou dat Molly 't kreeg. Klaas leert chaufferen, met het gevolg, dat als hij thuis is, mijn Vader en Gerard ook in enthousiasme raken, en geweldige kastelen gaan bouwen over dagen naar de Veluwe en over zelf ook rijden. Prachtig. Klaas zou heel misschien geëmigreerde duitsers Holl. les kunnen geven. Daarvoor bestaat een kans. Als het doorgaat, stichten we (hm) volgend jaar b.v. Het Instituut de Boer, we stellen nog meer NBASsers aan en we ontfermen ons gezamenlijk over de gevluchte Joden. [4] Ziet u, zo staat het hier. Nu ik stop. Mijn vader wilde u ook nog even schrijven.Er komt nu niets interessants in de gedachten, daarom houd ik maar beter op. Maar prettige dagen met z'n allen. Hartelijke groeten dus aan Bart's grootmoeder, Lydia en Bart en speciaal aan u van Tinie. Beste Jarige Mevrouw van den Muyzenberg, Ook mijn allerhartelijkste gelukwenschen op de heuglijke dag van Uw verjaring. Het is toch maar een groot voorrecht dat u deze wederom mag vieren te midden van zoovelen, die u zoo dierbaar zijn. Moge de Goede God U verder een gezegend jaar doen geworden en allereerst een goede gezondheid voor U weggelegd zijn! - Wij hebben zware tijden achter de rug en staren nog terug op wat ons is ontvallen en wat voor altijd van ons is heengegaan. Het besef verdiept zich steeds nog meer, van wat we eenmaal mochten bezitten en beleven. Ik feliciteer ook Mijnheer van ganscher harte met dezen geluksdag. Moge het voor U samen weggelegd zijn, nog vele jaren voor elkander gespaart te blijven. Met een kort woord van dank voor Uwe warme belangstelling en troostvolle brieven en met vele hart. groten Uw [?] B. de B.

14

1260


1260


1935-1936 [briefkaart geadresseerd aan] Huycklaan 8 Soest.

Mevr. O.L.M. van den Muyzenberg - Kiessler Ferd.

Haarlem 8 Febr 1935 Lieve Moeder a.s. Zaterdag hopen Tinie en ik in de loop van de avond in Soest te komen en daar te blijven, Tinie waarschijnlijk tot Maandagavond, ik waarschijnlijk tot Zondagavond. Maak echter geen onnodige uitgaven, sant dat vinden we erg vervelend en zou ons er toe brengen niet meer in Soest te komen op vrije dagen. Dick zou a.s. Zat. en Zond. hier komen, maar 'k heb hem geschreven dat we naar Soest gingen en ingeval er geen haast bij wads dat hij dan volgende zat. hier komt. Tinie is nu voor goed aangenomen in 't W.G. ;Het bevalt haar erg goed. Hoe maken jullie het in Soest, is het al schaatsenrijden, dat zal 'k eens komen zien. Dus tot Zat., hartelijke groeten ook aan Theo van Gerard. Afzender Teslastraat 6 Haarlem. Soest 21 Mei 35 Lieve Gerard. Heb je de menschen in Utrecht over de betaling geschreven, heb je niet gedaan doet het dan direct s.v.p. En hoe gaat het er mee? druk met studie. Ik ben dagelijks druk met de [doorgestreept: studie] schoonmaak van studeeren komt niets van, en s'avonds lanterfanteren bij de haart. Theo had een goede inval wij waren net door ons hout, toen is hij de tuin ingewandelt en haalt telkens de palen van de hek die zijn toch verrot, zoodoende stoken wij zoo lang het duurt. In de midde van de week was Dick paar uurtjes. Zaterdag ben ik prodeo naar den Haag geweest 2 uur in de regen gewandelt, was een goede opkomst van de Vredes vrouwen [2] Hier zijn geen insidenten of vloekken gebezigt, ieder gaat zijn gang Theo en Lola gaan ondergoed en kauwsen verkoopen, er zijn al aan vraag voor. Theo heeft weer 2 nieuwe dames voor het dansen. Vanavond gaat hij met Daan uit in Amsterdam, en ik ga Religie en Kunst. Natuur Vrienden over behouwd van Soesters schoone natuur. De 25 komt Leendert met klein groepje, ben benieuw of zij betalen en hoe veel, ik zal eve speelen. Voor Pinksteren komt 1 dama met 2 kinderen van 13 jaar, en 10 à 20 Natuur Vrienden, dus weer kook demonstratie slapen 20c., ja je moet het mogelijk maken. Nu weet je hoe het hier staat. Vergeet niet de Boter. Doe Tinie de groete. Theo ontving van vader een lange brief gisteren predecatie, maar hij had alleen de groete gedaan verder weet ik niets, als predecatie. Groete van Theo Kus van Moeder. [linker marge] Doe de groete aan de fam v. Weert. [erg dun papier op beide kanten beschreven - haast onleesbaar] Soest 5 Juni 35 Lieve Gerard. Grappig hoe het loopt, mijn plan was jauw te schrijven, maar steets schoonmaak (alleen) Lydia verleede week telkens geweest, een morgen vijn over laten zetten en langs de Eem gewandelt tot de Groot melm[?], overzetten en weer naar huis getippeld, een middag vijn naar Dina en Keesje samen geweest, Keesje zag goed uit. Dan blauwe bloem kommissie dus tellen een avond op prikken met 3 heeren 3 dames Lydia zat een jeur [jurk?] van Mev. ruiitenberg voor mij te vermaken, volgende middag kwamen al de colportrieses en colportuirs, en voor de Vries [2] Moest elk 25.10.5.2½ .1 centen appart dus ik had werk, en ½ Zondag dat kloppend maken Zondag vroeg vertrok Lydia naar Amsterdam voor de N.V. te spreeken, daar van dan naar R. s'avonds, maandag s'middags naar Erwin daar zij in Renkum (of Bennekum) moest 2 dagen vouwe lijdster zijn.

1

1260


1260


Van de 25 tot 31 was Bart ergens te spreeken dus hij is ook paar keen in soest geweest, echt gezellig. Vrijdag avond komt een dame met 2 meisjes van 13 tot dinsdag morgen. Leendert met Mev Last en 12 cursisten zijn geweest zaterdag avond binnen thee, ik heb gespeeld, op de kleed had de jeugd zoo genaamd Russisch [3] gedanst, dus je ziet ofschoon de zomer niet erg haar intrek neemt zijn wij noch niet bevrooren, gelukkig was zaterdag en zondag mooi weer. Zaterdag door de drukte heeft de stel zoo gewalmt dat ik maandag aan het witten, de hoek 4 keer gedan, en de keukentje 2 keer heele prestasi/y zoo veel heb ik nooit gedaan. En dinsdag was Theo om 8 uur weg heb ik alles netgeruimt en mijn en Theos kamer geschieldert, het ziet keurig uit, dat heb ik nooit gedaan, want Theo van mord[g]en vond het ook netjes, gisteren avond had hij geen kijk op [p4] te moe en brommerig. Nu moet hij iederen dag om 7 uur opstaan, hoe hij zal volhouden, en dan s'avonds voor zaken op uit. Ja het moest zoo zeker zijn, ik had per ongeleuk je brief geopend ik dacht het was een en ander aanvraag, en het geval deze krabbel ik heb ruize haast moet naar Baren boter weg brengen, want de kinderen willen de koe boter niet eeten (van een dood best.) En ik geloof dat ik klets nat aankom ook boter voor Dr. Jekel, dat is onder weg. Wie van je twee komt met Pinksteren. Kus van Moeder Groete van Theo en mij aan Tinie. Soest 21 Juni 35 Lieve Gerard. Net is Tinie met Nia vertrokken naar Leren Hilversum, gisteren zijn zij bij Klaas geweest, je hoort van Tinie de rest. Je bent druk aan de werk gelukkig dat het niet zoo warm is. Ik heb nu een dame Mej: Smeenk uit Velzen, zij vertelde dat daar plannen werden gemaakt meschien van uitbrijding van het werk, en zij radde je aan daar te soliciteeren, dan zal zij haar atviez gewen, daar al de brieven door haar handen komen. Nu is een plan gesmeed dat jai en Tinie haar komen opzoeken. Het zouw vijn zijn als het leukte, dicht bij Haarlem en Amsterdam. Zeker niet te veel op rekenen want kan zijn dat het niet door gaat. Nu ga ik met haar naar Dina Kus van Moeder. [linker marge] en kracht in je exames. Groet de fam van Weert en de anderen. Soest 11. Juli 35 Lieve Gerard Zoo je ziet heeft Jef. smeek je niet vergeeten. Will je de brief voor mij bewaren. Het is te hoopen dat het wat word. Kan jai met Dick niet naar toe gaan zaterdag dat is dan vlug, als je haar telefoonisch vraagt of het kan ingeval Dick dan eens is dan gaan jelui, will hij niet dan maar volgende week, maar ik zal zaakje warm houwden. Will je de familie zegen Kees en Riek dat ik best vind dat Kees zuster komt ik heb reuze druk, inmaak dan Dr. Jekels vrouw en kindje gingen naar Polen en hij was dan bij mij. Maar ik stop jai hebt geen tijd. Lydia en Bart net in [2] Amersfoort zij waren net uit den Haag Morgen naar Soest. Zaterdag zijn ze Amersfoort daar vader daar komt. Nu suxes verder Kus van Moeder groet de v. Weerts e.z.v. [briefpapier Mooi Nederland met plaatjes in boven marge] Soest 15 Aug 35 Lieve Gerard. En zoo lieve jongen is Moeder te laat, ja! het is ook zoo druk geweest en is, maar laat ik je eerst feliciteeren met je 23 verjaardag en het beste gewenst in je Nieuwe Jaar. De 1935 is een goed jaar voor je geweest, maar

2

1260


1260


een wolk die niets aan kon gedaan worden, dat was heengaan van Tinies Moeder, maar dat krijgt ieder een een buirt [2] Verder is alles goed van stapel geloopen. Dick schrew dat hij je adres niet wist. Nelly Vris en de familie feliciteeren je door een brief aan hun tante die hier kampeert in een 2 tenten. De twee dames zijn weer aardig, een heeft last van haar maag dus bewerkelijk met het eeten. Van tante Jany een lange brief, daar hoor je meer als je komt. Zij stuurt de aders van haar kinderen, en van mijn vriendin die ik al veertig jaar niet meer heb gezien, [3] en over de 30 jaar niet wist waar zij woonde. Nu woont zij in een huis voor oude belschewiki in Moscauw dus zij leeft noch, en ziet best uit. Tante Jany schrijft noch best. Ik kreeg een pleumpje dat naar 24 jaar afwezighijt uit Rusland, dat ik zonder vouten schrijf, nu moet ik van de winter mijn Hollands gaan ophalen. Wat treffen mijn gasten mooie weer, morgen ochtent gaat de jongste zuster weg, maar om 10 uur komt een dame van 63 om de dag met de oudste door te [4] brengen, die is bij Truus Mulder in Baren. Ja! Johan en Lena was niet t'huis, toen zijn wij naar Voord [Vorden?] (of zoo iets geweest) Maan[?] was niet t'huis, toen naar Laren, stande recepsy, dan weer Warensveld, waar Henks briefje noch op de deur prijkte, toen naar Stroe, kopje thee, en 9 uur waren wij t'huis Ik dank je voor je briefje en regeling. Nu breng ik briefje weg. Ik lig te schrijven dan rust ik uit. In middels zijn de 7 lietes bonen gesteleriseert, en ik ga naar bet. Theo is gisteren [linker marge] terug gekomen. Zaterdag komt vermoedelijk Joka En morgen Tinie. Of Leendert komt? [linker marge p3] Dus de Muyzenberg vult aan voor paar dagen Groete van Theo Kus van Moeder. [brief van 4 velletjes genummerd 1,2,3,4] Soest 14 Sep.35 Lieve Gerard. Dank voor je kaart en brief. Ja jongetje Dick is geweest en vertelde dat er twee mogelijkheeden zijn, naar Johan of naar Suurhuisterveen naar de doopgezingde Dns. als gezelschap dama voor haar moeder. Dick vond dat voor Johans studie was beter niet te gaan. [met rood potlood door GAM laatste zin onderstreept en bijgeschreven: niet lijkt mij erg d.t.o. staat dat Moeders piano spel b.v. voor J. en L. van veel belang kan zijn] En ik dacht eerst "nu dan hebben de jongens geen last van mij" en zijde goed. -Maar toen Dick weg was en ik mijn latste bezoeken naar S dacht herinnerde ik mij dat ik twee keer zeer wak t'huis kwam moest veel rusten, de week dat ik was bij Lydia en Bart had bloed diaree [2] of de keer voor, maar het was een pijnelijke geschiedenes, en als ik daar in betrekking ben en slap ben is niets waart en geld voor Dr. en veel zorg voor Lydia. -- Dus ik schreef Lydia ik ga naar Johan, ik denk dat Johan meer zal pikeren als ik ziek of slap ben, als ik bij hem ben en Leena niet goed is haar verzorg is hij rustiger van huis. En ik denk dan piano lessen te gewen. -Toen kwam een brief van Lydia (die kreuste met de mijne) waar zij beschreew dat zij moest noch bijbetalen voor mijn verblijf [3] dan is dat heelemal pet.[rood onderstreept] Dan ben ik bij Johan vrij ik help Lena met huis houwding en verder zal zien op een en ander manier te verdienen --Ja! ziek zijn is van de regen water. --Nu weet je de zakelijke deel eerst had ik 3 nachten wakker gelegen tot 6 uur s'morgen dan indutten om ½8 8 uur op, en toen besloot ik volgende nacht te slapen, en ik sliep haast zonder wakker te worden en toen was mij besleut genoomen. Ja ik heb noch hier en daar om betrekking geschreven, maar toien dacht ik, [doorgestreept: de mensxchen] ik ben moe moet nu en dan rusten bij een vreemde kan je dat niet, verder ben [4] ik gezond, alleen dag op 3 nu en dan pijn boven mijn voet even kan niet loopen van de pijn, en dan weer over.

3

1260


1260


Ja! Dick zij dat verschijdene van de kinders zullen voor het laatst komen. En jai schreew over. de korwe[?], dat is ook best. Brecht en Tinie kunnen koken, en de gebroeders gaan, verzien van papier en potlod met mij de kamers en schuur rond om opteschrijven wat gaat naar vader en wat naar mij, zeker met same bespreekingen. Vader had graag de lange kast (de beste van de stel) de zachte stoelen en de machonie tafel ook dus de beste spullen, maar ik vind het best, ik hang [5] niet aan die dingen meschien noch wat de 2 etsen ook kan ik best afstand doen. Dus wij zullen alles netjes registreeren en met Gent en Loos verzenden naar Wageningen. Ik had graag dat Lena bij was daar zij het best kan oordelen. Deze twee weken haal ik van boven alles naar de schuur sorteer naar mogelijkhijd van tijd, en dan kunnen jelui de boeken e.z.v. tekeningen uitzoeken, alleen jauw kasten laat ik tot je komt daar je weet waar wat ligt. En naar mijn verjaardag ga ik mijn paperasen en lappen na zien, kleeren wassen verstellen. Het zijn schitterende [6] dagen. Theos meisje Milja[?] Tsjernowa is vandag alleen naar Amsterdam, daar Theo had daar geen werk en vandag is opening van de Nieuw Sizoen. Hij heeft al tween kluks een van 5 bij hem voor dansen een van 25 in Eemland de laatste huur word niet door hem bekostigt (de Eemland). En Milja heeft voor ballet 1 meisje. ;Milja is een ardig beschawd meisje, alleen van huishouding kent zij niets maar Theo zal haar het leeren. Nu jone het beste groet Tinie en Mej: Smenk. [7] Uit het boek Kolja Babtschew heb ik heel wat geleert, zeker ik wist die dingen maar nu vielen zij mij meer op. Breng je je ruig zak mee dan kan jai en Tinie je spullen mee nemen ik dacht naar Tinies vader. Ik had noch iets en ben vergeeten. Ja eve de boel in de groote kamer op zijn plaats gezet en nu weet ik wat ik wauw schrijwen: dat ik blij voor Vader ben dat hij naar Wageningen gaat, hij krijgt (zeker huurt) een huisje met 3 kamers keuken en zolder met steuk grond waar hij op werken kan, en dan zijn 2 kleinzoons zoo dicht bij. [8 Dat ik hier weg moet heb ik mij al op getreend, maar dat Keesje zal ik minder zien, niet dat ik hem nu veel zie, maar ik ga liften naar Hilvursum. En jelui moeten ook liften naar Warensveld, het gaat vlugger dan vietsend, en minder vermoeiend. Je viets op Station stallen en dan naar Berlage brug, of is er een spesiale weg naar Zutphen Groete van Theo kus van Moeder. Soest 28 Oct. 35 Lieve Gerard. Door drukte ben ik vergeeten je kisje te verzenden, en de rest stuur ik de 1 Nov. daar dan is er lager tarief. Hoe is het met Tinie's vader. Wil je de 30 de maat voor de piano nemen, dan kan ik weeten hoe en wat, anders stuur ik de piano naar Dina, daar ik meer bij Dina zal komen dan bij Johan. Vandag is de Grood[?] geweest en heeft voor 150 de piano de kale plekken bijgewerkt, het ziet bepaald keurig uit, had ik het [2] eerder laten doen hie is een T.V. en ik heb hem wat pianons [?] voor het stemmen bezorgd, en zoo leven wij en een Bellamy Staat ip onze manier. Doe je Mevrouw Overdiep de groete zij komt 29 t'huis volgens berekening zij zouw 10 dagen weg blijven. Gisteren 29 geestverwanten door wind en regen bij een, 4 vereenigingen een Cligelijde[?] gedan aan je Moeder een rijz koffertje voor japon en goed en paar centen voor een taschje, e.z.v. bloem struik, een plantje een bonbon porselijn, telkens bezoek en afschijds brieven, gisteren vijne middag veel lievde van de geestverwanten, toespraken en de waterl. landes bleven niet weg van meenig een toen de toespraken werden gehouwden "ja scheiden tut weh", Maar ik hoop dat tante Rie mij kan gebruiken, en als je daar mach blijven, zien wij elkaar meer. Nu een kus van Moeder [3] De 2 naar Johans vertrek met de meubels ga ik naar Mev. Addens paar dagen en als Lydia kan een auto krijgen ga ik naar haar. De 3 Nov ben ik Tolstraat geloof ik van 11 - 12 of 2 - 3, of 3 tot 4. met auto en dan terug. naar Kolonie weg. Dus naar de 2 Nov. adres Addens, Spreekt Jeeneradaze.

4

1260


1260


Zeg vind je niet leuk. gisteren kwam Dina en Keesje en van morgen 1 uur taxi hun haalde. Dina vind ook niets leuk dat ik weg ga, ik ben Donderdag geweest ook bij Tina in Bussem, die [4] was niet erg lekker, was een zieke. Keesje ziet best uit. Wouw van morgen dat ik mee ging naar Hilvursum. Van morge zong ik voor hem hij vond het vijn. En hij zee tegen zijn moeder als ik bij hun logeer moest ik bij zijn Moeder in bed, dan had hij ons beide bij zich. Nu ik moet pakken, het is een keet. Riekje is in dienst. Hier repetisis voor Woesdag komen bij Theo de ouders van de 6 toneelspeelsters Greeta Riek Joka en 3 vreemde dus weer drukte. Ik hoor gauw van je. Het LKam de trappe maker komt hier te wonen. Groet Tinie ook gegroet van Theo en Milja [linker marge] Heer Robeer heeft de kisten van je getimmert. [correspondentiekaart] Soest 4 Nov. 35 Van zaterdag avond ben ik bij Mevr. Addens, s'avonds zit bij Mej: van Laer. zondag naar Amsterdam geweest waar Jeenaradaze heeft gesprooken vijn. s'morgens ga ik nog opruimen en pakken hoop woensdag klaar te zijn. De boel is naar vader Erwin Johan weg Erwin en Heer Robeer gingen mee daar Johan ziekjes was, maar vandag vertelde Heer R. dat Johan mee hilp. Zaterdag 9 hoop ik naar Ardenhoud te komen bij Tinies vader, en dan tante Rie wil je bij haar hooren waneer ik kan komen, 17 in Amsteeerdam E.S. en 18 naar Suurhuisterveen met Heer Wagenborg. Ik heb zoo veel gepend vanavond dus tot zaterdag kus van Moeder. [correspondentiekaart] Soest 7 Nov. 35. Lieve Gerard. Gisteren avond ben ik eindelijk met het werk klaar gekomen, de Piano en andere pakken same 10 zijn naar Soesdijk en vrijdag gan zij naar Driehuize. Naar Lydia is noch niets, en van Dick geen brief over zijn spul en geen geld, dus ik moest hier lenen voor het verhuize bij Mej:. van Laer. Ik zit sins zaterdag bij Mevr: Addens waar ik lieflijk verzorgd word. Door 4 verrenegingen is een koffertje aan gebooden met 10 g die nu al op zijn. ook allerlij andere cadeautjes. Veel bezoek gehad. Zeg Tante Rie scheew ik dat ik bij Heer de Boer zaterdag kom, en dat zij mij schrijft waneer ik bij haar kan komen. Ik hoop dat wij het goed met elkaar zullen vinden. De 16 of 17 naar Amsterdam, en 18 naar Friesland. Dus ik hoop je zaterdag te zien. Vandag is Leendert jarig, morgen Milja 14de Bart 19 Theo. Ik hoop dat Tinie ook zal zijn bij haar vader. Kus van Moeder. [boven marge onderste boven] Nader bericht heb ik niet van Johan hij was week geleeden zaterdag ziek geworden 2 Drs. dachten dikke darm maandag 3701 dus nu hoop ik dat hij in orde is. [correspondentiekaart] Soest 11 Nov. 35. Live Gerard. Dank voor je brief en de stantjes die niet allen verdient waren, maar ja ik zal wel noch allerlij moeten leeren.Ik wouw dat ik in Westerveld kon wechgebracht worden maarMevr Addens zeide dat ik dan veel astrale narichheeden zouw moeten doorstaan om, dan ging het niet om kosten van telegram en brieve en Tinies rijz maar dan was het 500 die de kinderen moesten opbrengen. Ja! tegen wordig kan je niet rustig leven ook niet rustig sterwen, dus maar moed opgevat en best doen daar denk ik mij maar aantehouwden. Dus morgen 1514 hoop ik in Driehuis aantekomen, en s'avonds hoop ik je ook te zien. Dat uitpaken en opruimen gaat ook niet een twee drie, dat kon jai niet eens met de spullen van 23 jaar, en ik leef 59 dus moest bezieten bijna 3 keer zoo veel zoo hoort eigelijk, en ben oud dus kan niet zoo vlug werken als jongens van 23 [onderste boven] Kus van Moeder.

5

1260


1260


[2 correspondentiekaarten] Warensveld 24.12.35 Lieve Tinie, Waar je bent weet ik niet, ik vermoed in de W.G. Of ik ge goede Sint voor de boek heb bedankt en de leike zwarte Pie met zijn pof mouwtjes, en om dat hij grooter is heeft hij Sint een reuze meiter opgedaan, die oude man word doorde ouderdom kleiner, maar hij dragt zijn snor in eere, het laatste merkte ik was in Warensveld op, de boek zal Lydia met de boel naar Tante Rie sturen ik had geen plaats meer, maar de portret heb ik in een leuk naaimantje die door een andere St. is gebracht in S. Je bedankt dan die twee trouwe kameraden, die mij een oud [2] menschen kind hebben verrast, ook zeg hun dat de boek heb ik geleezen en zouw graag mijn opinie over schrijven maar daar voor zal een dikke werk van Ortt willen lezen, om de karakters van de beide vrouwen in de jeuste licht te laten zien. De eerste was een staats ziel, de andere was een vrouw als er deuzenden rond lopen in het kort gezecht. Bij Lydia heb ik Bartje geleezen en boek over de schrijver Gorter door Mev: Rolland Holst, Faust, was ik mee bezig, maar kwam niet klaar. Nu zit ik te wachten of Fenk Fratsen[?] mij komt halen, ik vermoed morgen [3] dan is Anny vrij, en meschien niet zoo glat. Ik heb overal leuke tijd gehad. De 2 January hoop ik naar tante Rie te gaan, zij zal nu druk hebben of zijn de jonge leu in Zandpoort. Ik wensch je prettige Kerstdag waar je ook bent, ook in het W.G. ;kan het leuk zijn als je tracht anderen in hun ziekte het aangenaam mogelijk te maken, ook een gelukkige "Nieuw Jaar" wensch ik je, of het moest zijn dat wij weer bij Brecht en Leendert waren, ik vond het toen echt prettig. Van Mev. Addens heb ik een mooie anzichtskaart ont [4] vangen, en van een frindin uit Rusland een kerstkaart uit England, dus zij is niet meer in China, zij heeft heel wat gezworwen sins 1914. Heb je schatsen gereeden? Van Gerard hoor ik in lange niets. Ik ben heewig aan het schrijven geweest, en telkens dacht ik aan jauw en dan weer vergeeten lat ik de waarheid zegen, bij Lydia kwam ik haast nooit antoe alleen spoed brieven, maar nu beantword ik ieder een, Mej: 'Huber een van mijn gasten bezocht mij hier (uit Velp) erg gezellig. Wij met ons drien maken het reuze vijn, Lena is gezond en Johan ik geen hande pijn en nu tot kijk. Groete van Lena Johan en Gerards Moeder. [correspondentiekaart] Warensveld 19. Dec. 35. Lieve Gerard. In lange niets van Moeder, ja! jong op ;mijn manier druk en niet druk. Gisteren lange brief van Theo ik ben blij dat hij weer beter is, en giesteren vermoedelijk opgetreeden. Net Dina heb ik geschreven dat ik dacht de 24 te komen, en vroeg of het goed was dan jai ook kwam, maar dat ik niet wist wat je plannen waren. Dieck en Tine komen hier. Theo en Jooke gaan naar Soest en Lydia vertelde dat [2] zij naar hun kwamen. Lena maakt het goed. Ik hoop dat 2 January naar Driehuis te gaan, vind erg leuik tante Rie's pleegzoon te leeren kennen en zijn vrouw. Gisteren spraak ik Mev. Wichman zij vertelde dat de jongste de aardigste van de 3 is aan de Berg van Eizingas. Wat is Holland Klein. Ik ben met Johan naar Dr. de Visschers lezing over Karakorum en Hummalayh gebergte. Lena had een dikke wang. Johans hooft had hem op 2 kaarten getrakteerd net was zeer interessant. Als wij elkaar zien vertel ik van alles. Bedank St. N. voor de boek. Als ik tijd later heb wil ik in de Volk mijn opini over schrijven, maar eers wil ik een werk van Ortt doorlezen. [onderste boven p1] groete van Lena en Johan voor je en Tinie ook van mij Kus van Moeder [correspondentiekaart] Warensveld. 22.12.35. Lieve Gerard, Ik had geschreven om naar Dina te komen, maar nu word het anders. De 23.24 of 25 zal Henk Frantsen mij komen halen, en daar blijf ik tot Donderdag of langer ik weet totaal niet hoe het zal loopen. De 28 avond ik in Amsterdam zijn, maar dat vervalt vermoedelijk. Liefst was ik 29 bij de E.S. ;en bleef tot de 2 Jan bij Brecht en Leendert maar of dat gaat weet ik niet, ik durf eigelijk niet te vragen. Wat doe jai nu met de

6

1260


1260


Kerstdagen, slaap je soms in Jeugdherbergen en doe je uitstapjes, nu jongen ik wensch je prettige Kerst dagen en een gelukkig [2] Nieuw Jaar. Over de resultaten van Theos dansen, hebben wij in de N. Rot. en Handelsblat gelezen, voor de jeugd was het zeer bemoedegend. Voor de baaz minder prettig. [doorgestreept: Weet jai] maar in al geval hij heeft goede krachten om verder te gaan. Ik verheug mij steeds over Driehuis, alleen hoop ik tante Rie te voldoen in haar verwachtingen gisteren was Mej Huber een van mijn zomer gasten een Tribune lezeres was erg leuk heb haar naar Zutphen weg gebracht heerlijke wandeling en schitterende zons ondergang, en de jeugd aan het schatsen rijden. Doe je de groete aan zwarte Pit en St. Nicolas bedank voor de boek Groete van L.J. Kus van Moeder. 1936 [correspondentiekaart] Driehuis 28.1.36. Lieve Gerard. Ik had tante Rie eerst gezecht dat ik de 2 naar Amsterdam ging, maar gisteren kwam ik tot ondekking dat ik de 9 moet daar zijn, nu dacht ik als ik de 2 bij jauw kon komne. Schrijf hoe laat en waar, en kan ik met de viets komen en s'morgens s'middags. De 30 zijn wij niet t'huis en de 31 iedem s'avonds bijde dagen, wat een boemelaars! van Lydia een pakje, alles wel [2] nu als je hier bent of ik neem de brief mee. Hier gaat alles goed tante Rie voelt zich beter, studeert Russisch en piano, morgen hoop ik haar bij de piano spel te helpen. Zelf speel ik iederen dag. Vandag een Sonate van Chopen het naam[r] mijn prezier 1 uur het was een die ik nooiet gespeeld had, ik was perplext dat ik 1 uur zat te speelen aan een ding, zeker als ik hed kende was het iets vlugger. Gistern hadden de 2 tantes een lange brief van Klaas de Boer de goede jongen voor jauw de groete van hem [linker marge] Kus van Moeder. [correspondentiekaart] Driehuis 5.2.36 Lieve Gerard. Net schiet het mij te binnen dat ik Donderdag avond niet t'huis ben, het zal jammer zijn als je kwam voor niets. Ik ga naar de Kalverstraat in een kerkje waar de Goede Tempelieren vergaderen. Het kan zijn dat je vanavond komt, maar ik will niet riskeren. Er[g] beniewt ben ik hoe dat zaakje van je zal afloopen, stel maar voor als je de betrekking [2] in Amsterdam kreeg. Ik zit net Theo te schrijven, en nu aan Leendert niet over jauw, maar dat ik Zondag in Amsterdam ben. Als je tijding kreeg dat je aangenomen bent, dan konden wij bijvoorbaat even vuiwen, en als je dan je eerste salaris kreeg en Tinie vrij was noch eens, en als je uit de schulde bent en 3 keer, maar eerst krijgen, wat zal dat reuze zijn Tante Rie is vandag en morgen uit. De zondag naar deze kon ik meschien naar jauw komen, tante Rie heeft dan vermoedelijk bezoek. Vader de Boer was hier, gezellig gewandelt in bos van Beekenstijn en s'avonds gejokerd. Vijn zaterdag avond was het. Nu gerardje het beste Kus van Moeder. Driehuis 6.2.36 Lieve Gerard. In eens denk ik dat je meschien morgen hier wouw komen, maar weer mis poes, eerst van morgen kreeg ik van den Heer Boeke [Boelse] uit Bentveld een brief of ik morgen avond kan in Bentveld acopanieren, dus ik direkt oefening speelen om de vingers losser te krijgen en de ogen te scherpen met lezen van muziek, daar ik heelemaal niet weet wat die Mevrouw will zingen een uit Zwolle, om 11 uur kwam Mevrouw R. [2] over spreeken, om 3½ was zij weer, of ik muziek will nemen in geval ik zelf moet speelen. Morgen om ½4 kom de taxi (vijn) mij halen of tante Rie mee gaat weet ik niet, en of zij van avond komt of morgen ochent. En nu moet ik naar de Tempelieren [doorgestreept: avond] vergadering. Ik ben benifwt hoe het met je

7

1260


1260


betrekking staat. Gedeuld tot Zaterdag. ;Ik hoop dat je de baan krijgt. Als je Tinie schrijft doe de Groeten, Kus van Moeder. Driehuis 13.3.36 Lieve Gerard. Gisteren avond had ik een brief van Br. Vuurmans, warmee ik bij Mej: smenk was van dag Ik had over jauw gehad dat je noch niets van Amsterdam hebt gehoort. ;Nu ga ik Kloe weg brengen, als je meer van ons gesprek wilt horen dan kom morgen avond. Daag zoentje van Moeder. Hadden over Theo ik wouw jauw over raadplegen. Driehuis 26.3.36. Lieve Gerard. Ik zal toch niet in de Prospectes knoeijen. Ik zal Johan schrijven, dat hij haar een prospectus appart stuurt, daar het zal goed zijn dat Keesje op zulk een school in Hilvursum komt. Dan zal goed zijn Brecht te vragen een uit Hilversum te krijgen en dat ik het aan Dina voorleez en bespreek. Van vader vandag een lange brief en van tante Jany als je hier bent kan ik vertellen. [2] Ik dank je voor het weg brengen echt gezellig ik heb, en reuze geslapen direct ingeslapen. Vader schreef over een neef v.d. Made hier, maar tante Rie vertelde dat zij weg waren, nu ik zal op onderzoekingstocht gaan, er zijn meer v.d. M. Nu jongetje noch de naam van de poeder "Wond en Kinderpoeder Fissan". Tante Jany scheef vlink en een uitknippel over 8 vrouwelijke delegaties uit Holland Nu dag broery Kus van Moeder. [voorgedrukte IOGT (GEHEELONTHOUDING is de weg naar HET GELUK - geloof Liefde, Hoop) briefkaart geadresseerd aan] Ing G.A.M. v.d. Muyzenberg Baanstraat 4 Beverwijk Driehuis 3.4.36 Lieve Gerard. Mijn plan was gisteren avond te komen, maar toen uitgesteld tot van avond, maar het weer is zoo guur. Van Johan kwam bericht dat hij Telegrafisch aangesteld was, zijn geestelijk en lichamelijk onderzoek was goed, gelukkig voor hem, met Lena ging het ook goed. Ik was vergeeten jauw Brechts brief mee te geven, nu is het pas gisteren of vandag weg. Dick is ziek geweest gisteren een brief maar de 1 is hij weer naar bedrijf geweest. Kus van Moeder. Afz.Tollenslaan 2 Driehuis [met potlood geschreven briefje geadresseerd aan] Mevr. O.L.M. v.d. Muyzenberg. april 1936 Lieve Moeder, Jammer dat 'k je niet thuis tref, maar 'k kon toch maar even blijven, was hier daar straks al maar vond nieman thuis. Morgenochtend heb 'k vrij. Ik leg hier m'n werk broek neer, wil je deze even repareren het zitvlak is door, vervelend. Liefst zo doen dat het zo min mogelijk is te zien. een donker lapje er b.v. achter, zie maar eens. Morgen kom 'k dan om b.v. ½12 even. Van Bart een kaart ontvangen, vraagt inlichtingen over Parijs, toen ze m'n ansicht hadden ontvangen, wilde Lydia opeens graag naar Parijs en nu gaan ze in de maand Mei. Ik heb rare dienst gehad, gisterenavond tot 10 uur en vanmorgen om 6 uur weer. Ik ga dit weekend waarschijnlijk ook naar A'dam, ben erg benieuwd hoe Tinie het maakt, hoor niets van haar maar dat komt nog. Dag, stevige zoen van Gerard. [brief van 3 velletjes blauw papier] Driehuis 25.7.36. Lieve Tinie. Tante Rie en Tante Truus zijn gaan wandelen, dus ik neem de ogenbliek waar om even te pennen. Net met de avond post komt een verzoek van Mevr Ortt door Els geschreven, dat ik naar Duin en Kruidbergen om ½3 kom. Volgende week kampeert Els in Kamperduin en 3 Aug vertrekt zij naar Zwitserland.

8

1260


1260


En nu even jauw brief beantworden, ik heb dagelijks aan gedacht maar kwam niet aan toe. Kind dat aardig zijn tegenover mij je moet zoo zijn als je dat voelt, al dat opgeschoewde aardig zijn houw ik niet van. Dus ik neem je zoo als je bent. Je hebt de laatste tijd zoo veel doorgemaakt prettigs en minder prettigs, en dan leeft met[n] meer inzich zelf, met zich zelf, en met de eerste naaste die je mee omgaat. Toen ik naar boven ging, dacht ik dat ik dat mocht ? als je aanstaande [2] moeder, maar later dacht ik dat je meschien opdringerich vond, maar doordenkend dacht ik aan Soest waar jai overal lief en niet aan al de kapsonese dacht of Gerards Moeder het goed vind of niet en zoo was het goed, en nu als ik naar Aerdenhoud kom kijkt Gerard mij aan als of hij will zegen "wat doe je hier". Maar ik maak mij niet moeilijk dat zijn allemaal dingen die terechte komen. Dat jai van tante Rie meer houd is toch zoo van zelf spreekend, zij kend jauw Moeder van jongsafaan, jauw als klein kind, dan T.R. kan je zoo aanhalen, dat zal ik nooit doen dat ligt niet in mijn aard, dus ik kan ook geen pretenties maken dat je tegen mij zoo lief zal doen, dat hoef je niet blijf natuurlijk en waar daar houw ik van. Meschien Theosofisch gezecht dat je minder prettig tegen over mij gestemd was, en dat [3] dat[n] je geweete spreekt, en dan ging je pikeren. Maar kind ik zeg lieve dat je niet aardig zal doen tegenover mij, dan dat je allerlij strijkaze's zal doen en innerlijk onwaar zal zijn. Dus afgesprooken ik ben niets gekrenkt, ik tracht mij in je leven te platsen. Meschin ben je met mij ontevreeden wat tante Rie betreft, je had grootere verwachtinge, ja! dan valt dat tegen en jonge menschen smukken meer op, en dan ben ik je tegen gevallen, maar er is niets aan te doen, ik ben zoo als ik ben, dat is dat anarchistische in mij vrijhijd is mij te lief dat ik mij zal anders voordoen dan ik ben. Omgang met menschen. Ja! dat heb jai zeker veel meer, op jauw leeftijd bekomerde ik mij nooit wat een ander van mij denkt. [4] ik had een makelijker leven dan jai, maar jai ewolueert je groeit gestelijk vlugger, daar door doe je meer menschenkennis op, en je ontwikkeld gauwer het is wel moeilijk en vermoeiend maar als je alles als leerschool beschauwt dan zal het minder moeilijk vallen. Ja, individualist te blijven, wat ik uit Krischnazis werk leez en begrijp (kan ook zijn verkeerd begrijp) vind hij dat de menschen moeten geen individu zijn, dat is een probleem. Ik vind in groote dingen moet een mensch zich zelf zijn, en in kleine dingen moet hij toeschietelijk zijn, om zijn medemenschen die niet zoo veer[?] zijn te helpen. Leren uit boeken (wat ik onderteken) is jauw vragen. De boeken spreeken elkaar zoo tegen, dat de eene is ze te lezen en er uit uithalen dat je geschiekt lijkt. Want aangeft laten[?] [5] denken spreeken en uitleven, geeft geen zier, de mensch schoeft zich op, en valt door de mand. Partij werk. Daar heb je weer aan geplakte iets wat de menschen doen, zij lopen een lijder na, dat is makelijk, zelf hoeft niet te denken, maar als een mensch gaat denken, dan ziet hij de groote onvolmaakthijd van zijn partij, en het is niet mogelijk dat welk partij ook volmaakt zal kunnen zijn, daar zoodra een groei in komt komen zoo veel verschillende individuwen en dan gaan zij schipperen, en het is onmogelijk ieder naar zijn zin te doen, de eenige is het beste te zoeken en dat te doen, opdehoogte blijven van de gebeurtenisen en daar stunen wat je het beste lijkt. Ik geloof dat al de dingen die je als een berg ziet, zullen minderen als je wat geestelijk [6] ben uitgerust, daar voor is goed dat je in Enkhuizen bent. De menschen in steden eerder slechter dan beter. Daar heb je weer om dat zij niet denken maar worden gedacht. Kan je geen kennis maken met iemand die een piano heeft? Dick en Tine maken het best daar hoor je meschien later meer van. Johan en Lena maken reuze goed. J. gaat 3 dagen met de kinderen uit dan aardappels rooien en verder pakken. Lena maakt het heel goed J. schrijft dat hij mijn rad opvolgt en zij ziet er patent uit, hij ook uit een kikje. Theo en Joschka zijn bij Lydia en Bart prettig geweest, had van hun een brief een kaat uit Leeuwarden en gisteren een brief uit Soest waar zij rusten uit Gerard in lange niet gezien. eerste dag toen hij naar Oestgeest ging. Lydia schreef Theo werkte in de tuin en in huis. Een ik brief nu en dan moet een mensch even opluchten en nu had ik materjal om te beantwoorden. Dag Tinie, Moeder.

9

1260


1260


[brief op voorgedrukt papier "Mooi Nederland"] Surhuisterveen 12.8.36 Lieve Gerard. De 14 nadert, wat zal dit jaar je brengen, als je naar je oude jaar omziet is het toch een goed jaar geweest, wel zeer onsteumig door onzeker zijn van je werkkring, dan weer van Tinie en haar vaders ziekte, later de zorg over ja Moeder. Maar laat ons hoopen dat de nieuw jaar niet minder goed zal zijn, want tot slot van rekening, wij leven allen en lijden geen gebrek, en de geestes stribbelinge zijn gegewen om van te groeien. Ik ben benieuwt of Tinie net op jauw verjaardag bij je zal zijn. [2] Hie[r] is alles wel. Lydia is druk met naaien voor de kleine, van oud nieuw aan het maken, het is net Grandmama, wat zouw zij plezier gehad, meschien heeft zij het wel, want was zij nu op aarde dan had zij vermoedlijk niet van kunnen geniete, want zij zouw 100 jaar zijn. Jai was altijd benieuw hoe laat ik ben geboren, meschien ben je nu niet om benieuwt daar ik jelui zoo veel verdriet bezorg, maar daar maak ik mij niet moeilijk, niet jauw verdriet maar dat alles zal zoo loopen als het moet, er zijn telkens nieuwe pereodes in het leven, en het zijn telkens lessen, je zal zegen "je hebt makkelijk te [3] zegen Moedertje, maar wij jongeren hebben last van, nu ik heb ook genoeg last van mij zelf, telkens komt bij mij de wensch op om niet te zijn, dat er zoo veel menschen rust zullen krijgen, en voel als een uitgekneepen citroen, die men weg gooit (en dat is enkel om die smerige geld) want ander geloof ik dat het noch niet zo hinderlijk is dat ik leef, teminste ik heb een brief van Mev. Muller (Aliezemoeder) en fam Zwart en die allen vinden niets leuk dat ik weg ben, dus ik schijn toch iets te kunnen presteeren, maar laat ik van dezen trietege schapieter af dalen en het beste doen. Wat tante rie betreft jai en Tinie moeten voor haar lief zijn, zij heeft tot slot van rekening haar best volgens haar weten gedaan, en dat moet [4] gewardeert worden, maar daar wij twee inividueen zijn en elk toch anders het leven bezien botst dat, ik wouw haar geen verdriet aandoen, uit twee oog punten 1s) als ik de waarhijd zouw spreeken wer ik aan de dijk gezet want dat kan zij heel slecht hebben, en 2ts. dat ik liefst toch geen verdiet iemand will bezorgen, en 3ts. dat ieder is dat wat hij van zich maakt, en daar ik graag heb dat menschen mij met rust laten gun ik een ander ook zijn vrijhlijd. Of ik naar January terug ga naar Driehuis weet ik niet, liefst zouw ik op mijn eetje leven, en dan uitstapje daar natoe doen waar de menschen ;mij graag zien niet uit plichts gevoel maar dat zij het leuk vinden [apart velletje] [5] Ik ;heb boven Jan Steen zijn leven gelezen, daar zag je dat de ouders hun gang gingen, en de kinderen hun gang, net zoo als ik dat zie, alleen nu en dan kwamen zij bij elkaar, zeker ik verlang niet zulke bijeenkomsten, die waren meestal niet prettig, maar ik bedoel hie[r] mee dat de kinderen mij niet zouwden vragen te komen ja! om dat zij een sort van verplichting tegenover mij hebben, of wat zal de wereld over zegen, dat zijn akelige dingen. He! he! wat een gepen, nu zegen jelui dat ik nooit zeghoe ik denk, en zouw ik zegen wat ik denk dan is het of om kwaad te worden of verdrietig [6] niet waar? want tot slot van rekening meschien denk jai ander. Bij tante Rie voelde ik mij hoe langer hoe meer ziek worden, want ik vind onwaar zijn iets verschriekelijks dat drukte mij zoo, dat ik kwam hoe langer in knel, ik de dochter van mijn vader, die leerde waar te zijn ten kossen van alles, maar hij heeft op zijn ouden dag moeten ook leeren niet alles te zegen ook om dat veule geld, waneer zal de tijd komen dat dat afgeschaaft word en dat de menschhijt waar word. Ja! geboren ben ik om 3 uur s'nachts 14/26.27 Sep 1876 Nu jongetje maak het beste van je leven. De 22 denk ik naar Erwin te gaan ik vind leuk Lydias verjaardag [linker marge] hier te vieren Groet allen De groete van Bart en Lydia kus van Moeder. [linker marge p5] Met opruimen vond ik een brief van Kees al kind met mijn verjaardag, ik dacht ik moet voor Gerard ook mooie papiertje gebruiken. [lange brief van 9 genummerde kantjes] Schiebroek 9. Sep. 36.[1] Lieve Gerard. Een druk geschrijf neemt haar aanvang, Dick voor zijn schrijftafel en ik naast op mijn rust bed (heerlijk betje. Ruize lichte kamer en vijn beneden, want in Driehuis had ik tijden dat mijn been zwikte, en menig keer ben ik haast naar beneden gesuilt, betere word kan ik niet. Net heeft Dick fiool gespeeld en ik piano, nu hoop

10

1260


1260


ik dat wij dat meer zullen doen, gisteren avond heeft hij de piano naar de woonkamer gedauwt bij de kachte, die noch niet brand, maar kan kunnen wij de tweede kamer op orde brengen. Als je tante Rie spreek dan troosje haar, dat ik ook graag als zij zelf een eiden hoekje will hebben, en de lucht in Driehuis is voor [2] mijn hart niet goed, ik kon al die akelegheeden toch niet zegen want dan makte zij zich noch ongeruster, en grappig ik had altijd een en ander, en nu ik weg ben heb ik geen prummula gezichten of kappotte knien, of trappen struikelen. Toen ik naar Soest ging uit Wageningen voelde ik in Driebergen dat de lucht was beter, makkelijker adem halen. Ik heb uit Wageningen niet geschreven. Het was leuk eens bij Erwin en Nel te zijn en Lauwrensje en Leendert de eerste had een steen van de putje op zij[n] teen laten vallen dus een dag van pij[n] Dr. e.z.v. en volgende dag beuk pijn, en de dag dat zij naar Westenschauwe moesten gaan koorts 38 8/10 dus [3] de Wette kwam de dag daarvoor 26 met zijn schaafer/serkeloze jongen om met de auto naar W de heele gezin te brengen 27 maar zij gingen pas 29 Erwin wouw dat ik bleef, maar ik vond voor Nel te druk Lauwrens ziek Leendert kreeg tantjes en dan is het tegenover een schoon moeder al dat geheul ;en gedrijns niet prettig, zij probeerde de omstandighijd te verzachten (net als of ik mij moeilijk over maak, alleen kon ik niet slapen, het is toch te begrijpen als je voet pijn doet of buik of tantjes, het is toch normaal. Dus de 27 ben ik naar Soest gegaan, en de 7 naar Schiebroek. Mevr. Koopman en Ida hebben mij erg verwent. Heb lekker [4] benede in de groote kamer geslapen, dus geen trappen alleen s'morgens om te wassen. Ik ben benieuwt of er bericht van Jeanna Jo en Truusje det was de laatste bericht de 7 noch niets, zij hebben een auto gehuurt en Maurits van de Berg als schauffeur, maar Mevr hoorde nu dat hij van een boreltje houd maar Ida weet niets van, dus je begrijpt dat wij beide ongerust waren nu zit ik hier en weet noch niets, Zij zijn naar Boedapest en wouwen terug door Italia en zouwden 14 dagen weg blijven. Ik had aanbiding 2 groote kamers in de groote witte huis Kirkgrad[?] maar boven (niets voor mij 100 g in het jaar. Dan een houte huisje in bos een groote kamer [5] met gordijn afgescheut keuke wesseetje of plee opzij en vietse hokje 4 bedden 2 op elkaar van hout, dus kunnen de jongens eens komen zomers op de Erika weg in de buurt van Mev. Leemhuis (Hijdeweg) kan vijn sprokkelen en paddestoelen zoeken, ik had graag ietsje grooter, het staat zoo verscholen 10 g per maand. Achter v.d.; Moolen ook een steene huisje 12 g met groote bloemetuin voor een moestuin achter van de boer keurig maar is nu bewoont, meerdere kamers, niet binne geweest maar je kon zien, dat het solieder was, de eerste is echt zomer huisje Theo zecht dat Toon Broekman en zijn vrouw konden warm stooken, Mevr. Zoutendijk [6] is in Soesterberg gaan wonen 1 Sep. wouw dat ik bij haar kwam, maar ik heb gezecht dat ik will alleen voor mij zelf wonen. Nu Gerartje ik moet Johan en Lena schrijven dat ik Zondag hoop te komen. Dick gaat naar Bussem. Dus het beste en de groete voor Tinie en gefeliciteerd met vader de Boers trauwe. Bij Dina kwam ik tot ondekking dat je in Overveen woont, is het noch al geschiekt? En waar werk je nu? zoo leer je Noord Holland. Dick had geen vrij met de verlowing van de Prinses het is te hoopen dat het haar goed moge gaan beter dan de fassisten Kus van Moeder. [linker marge] Als tante Rie over mij prat, zeg dat ik voor haar vertrek niet wist dat [7] ik zoo lang zal weg blijven. Dat ik de boel had op zolder gebrach. 1 om dat in 5 maanden kon zij loges hebben en de kast kon gebruikt worden. 2de dat er geen sleutel was dus onvrij al mijn rommeltjes een is beschijden en de andere niet 3de. als zij mij niet meer wouw hebben was alles ingepakt had zij minder last. Maar nu ben ik toch beslooten weg te blijven, het is voor mijn hart veel beter, vroeger had ik nooit zul slappelooshijd e.z.v. Je kan haar zegen dat zij heeft getracht mij het prettig te maken maar, er is geen plaats als "t'huis" dat weet [8] zij welf. Het spijt mij voor haar al de rompslomp, maar mij kost het een boel deuten het verblijf in Driehuis al de verhuizerij en dat kan ik slechter dragen. Als de Piano weg gaat kan je bij zijn daar de bovenste vront en beneden kunnen uit en, bij de toetsen in het midden is een schroef moet los en de twee uiteinde plankjes afschroeven dan de instrument uithalen en naar benede dragen, dan kan de geramte uit de raam naar beneden

11

1260


1260


makelijker gelaten gewoon vieren met de tauw hoeft niet op de schoorsteen. Uit de koffer boeken in een zeep kist zoo als de [9] 3 andere kisten Lijst 1 Piano 1 " Kreuk. 1 schrijf bureau 1 Elektrische kachel 1 dubbele hooi kist 1 enkele " " 1 Koffer 1 mantje 1 rol met platen 1 schaakbort 3 zeep kisten met boekken en muziek e.z.v. 2 oude gordijnen als zak genaaid met allerlij [brief van 8 pagina's waarvan de oneven pagina's genummerd zijn] Schiebroek 21.9.36. Lieve Gerard. Ik ben benieuwt waar je nu werkt! Hier alles wel, gisteren zijn Dick Do Tine en ik naar Oostvoorne met een auto geweest Dick had gereden het was heerlijk weer, wij hebben op een heuwelachtige terijn in de zon gelegen, gemaft gekout, en boterhamen gepeuzelt, en had in noch over dat de pinda mannetjes niet te zien was in dorpen, of daar kwam eentje, toen bij de boer waar D. en T. wiekende thee gedronken, wat appeltjes ingeladen en mud aard appels, het was net als of wij smokkelde want wij kwamen in de donker t'huis, maar dat kwam dat wij naar tante Ma waren, maar zij was naar de kerk. [2] dus wij langs kanaal naar Rotterdam en daar krak stop geen benzine Dick moest lopen en later met 10 liter met een jongetje met de trechter, en toen konden wij dus naar huis. Het was in alle opzichten een vijne dag Do was Zaterdag ½1 gekomen, s'middags zijn wij naar de zwembad en huis die in aanbauw is kijken die D. en T. willen huren. Ik vind de zwembad voor de kosten heel goed. Bijde avonden heb ik gemuzisert, ook vrijdag waren 4 heren 2 van de bad komisi waar ik ook paar stukjes ten beste gaw Om 10 uur s'avonds was Do vertrokken, en Tine vanmorgen 8 uur. Om 9 uur zaten bij te seperen dus van morgen heb ik eerst [3] alles afgewassen. Zeg Gerard will je bij tante Rie mij blauwe brood trommel halen, ik heb orders gekregen om bij mij te nemen, of dat het naar Mej. Top moet. Nu hoop ik nu ik en wij met de werk vlink opgeschooten zijn, dat ik rustig kan studeeren naar mijn verjaardag, want deze week zal ik meschien in maken. Ik weet niet of ik je schreef dat ik twee grote kamers kon huren op de kerk pad in Soest (huis van Veen) die groote witte maar dat trappe lopen is voor nij een nacht mery als ik naar beneden moet, tekens vergeet ik vorzichtig te zijn, en hoe veel keren in Driehuis ik niet naar ;beneden was gesolt daar mijn linke been makelijk zwikt, en hoe zenuwachtig [4] (daar wijt ik gedeeltelijk aan) hoe vader het gebuirt, bij Lydia en Erwin had ik geen last van meschien lag het aan de bauw van de trap, de scherpe draai, het heeft mij in D wat ankst bezorgd, van een kant dacht ik niet aan, en als het gebeurde dan dacht ik aan mijn viziun[?], en beschauwde als warschuwing. Hier zijn gelukkig geen trappen. En in Soest heb ik op het oog een kippehok, waar Toon Broekman met zijn vrouw hebben gewoont, Theo radde mij aan, Mevr. Koopman en ik zijn weze kijken, het is een kamer met 4 bedden (kribben 3 boven elkaar, dus kunnen de jongens komen weekenden (van hout) achter een gordijn vlinke keukentje, dan een pleetje of W.C. [5] en ruimte voor vietsen, jammer bruin gebijtst en bomen vlak maar van een ander kant knus de voorduir komt op een plijntje met veel mooie bloemen en 2 m van de Hijdeweg en bos, vijn paddestoele zoeken en hout sprokkelen denneappels. Theo zecht het is warm het is ook veel klijner dan Theos zaal.

12

1260


1260


Meschine ga je eens kijken met een weekend, naast woont de eigenares Mevr. Eijk Erik©a weg 4. het is achter de oudeheeredameshuis heideweg Mevr. Leemhuis [tekening van plattegrond] witterushuis Erikaweg 4 Leeshuis. Dus ik ben vrij en toch zijn kennisen in de buurt Mev. L en van Berkum v Asselts, v.h. Erwen. ook in geval van ziek zijn.. De grootmoeder van Bart is overleeden, deze dagen koop ik te schrijven. Ik moet s[ch]oenen van [6] Dick weg brengen. Van Johan geen bericht de Drs. dachten 15. 19. of 18. Verleede zaterdag om 12 ging ik naar L. ;en J. en s'avonds zondag weer hier. Ja! mijn eigen noten doppen. Dat zal ik wel doen, ik kan toch geen slaaf om te blijven Eerstens ik kan niet tegen mij zelf niet te zijn, ik ben te veel aan vrijhijd van bewege gewend ik heb 38 jaar mijn vrijhijd moeten missen, maar dat heb ik gedaan daar het was voor mijn gezin, ik was gebonden en toch vrij, had ik gewill dan had ik de kinderen in de steek gelaten, maar ik heb het niet gewild, en daarom steets getracht mijn best te doen, maar nu kan ik niet onder meer zorg dragen voor een ander, nu word ik egoist (meschien) en moet zorgen dat ik zelf gestelijk en lichamelijk gezond blijf, anders hebben je lui [7] noch moeilijker. Ik voelde mij niet in staat voor tante Rie te zorgen. Morgen hoop ik tante Rie te schrijven. Dus will je de blauwe trommel (2) brood(1) van mij dan mijn ochentjapon (blauw) in de koffer, en geloof ik de schoenen, anders in een van de zakken, meebrengen. Dan Dick vroeg om mijn fiets te verzenden, anders moet ik alles te voet doen, en kom niet verder dan Schiebroek en Berket stukje. Nu jongetje tot Zaterdag. Noch steets niets van Johan. Ik heb Juus Daan en de fam. Roskes bezocht en gezien behalve vader R. [8] Jai bent ook bij hun geweest, net een geschiekte woning. Dicht bij een zitje met zwanen en andere vogels en voor Johan duinen, als hij maar zal wandelen, hij vinde vervelend alleen te gaan. Wil je Tinie de groete doen in lange niets van haar gehoort, maar het is te begrijpen zij heeft het nu druk met haar studie, wensch haar van mij suxes. Dick zit ook te pennen maar dat gaat heel wat vlugger. Kus van Moeder. [briefkaart geadresseerd aan]

Ing. G.A.M.v.d. Muyzenberg Denys van Hallenlaan 39 Overveen Schiebroek 25.9.36. [bijgeschreven] L. vraagt of je de pak goed hebt ontvangen. Lieve Gerard. Van Dick moet ik je schrijven dat je in den Haag op station je viets kunt laten (of waar je wil) en met de trein naar Roderijz komen (langs de spoor naar ons lopen) het is goed koper en dichter bij, en zondags gaan wij met de auto naar Lena, dan kan je uit den Haag weer peddelen. Leendert komt ook. Theo en Joocke zijn in Soest. Het zal mij erg spijten als je de p[t]rommel niet mee hebt en de ochend japon, dan zal ik voor het eerste iemand anders opdragen. Hoe is het met de fiets, het is zoo lastig zonder. Ik heb.t.R.[tante Rie] geschreven hoe ik er over dacht. Wel gefeliciteerd met je eerste nichje. Van Lydia een lang brief zij maakt het goed. Ook gefeliciteerd met Tin[i]es exame vijn voor je beide. Doe haar de groete goede rijz toegewenst. Moeder Afzender. O.L.M. v.d. Muyzenberg Adrianalaan 347, Schiebroek. [klein ongedateerd papiertje] Is je goed bij Heer de boer aangekomen ik heb geen brief van goede aankomst ontvangen. Ook de kistje en bort bij jauw Ik had geen geld te betalen, vermoedelijk heeft Heer de Boer betaald, anders zal Theo moeten betalen. Schiebroek dinsdag 13.10.36 Lieve Gerard. Mijn dank van je afspraak met tante Rie. dat is dan toot ik naar Soest ga en Direhuis. Met mijn verjaardag had ik geen schrijve van tante Rie, maar mijn plan was als ik niet vergeet te schrijven. Wat de trommel betreft krijg ik telkens aanmaning dat het in mijn bezit moet zijn. Het mach alleen door 2 personen naar mij geopend, dus als je het wil verzenden doe de ochtentjapon die ligt boven in de koffer

13

1260


1260


omheen en dan pak papier en verzend per [doorgestreept: Gent en Loos of] per spoor maar niet naar Roderijz station restant, jai schrijft direct waneer je vezend. Dick gaat dagelijk an de buurt. Betaal tante Rie de 65 c. voor het viets verzenden, zij schreef dat het 65c. koste, maar ik vind al dat postwissel gedoe, hier heeft Dick 20 c. staan geld betaald. Het is hier steet druk & was Tine weg en vrijdag kwam zij en zaterdag Cor de Boer maandag gingen zij weg, zondag hadden wij een groote wandeling gemaakt, Dicks kantoor bezocht dan door de wijlanden, de onde begraafplaats gekeeken, het is wel erg overdreven, zag net als een menschen begraafplaats, met steenen inskriepsis [2] bloemen een krans met lint, lijkwagen banken om te ruste, vijwertje met lelys, echt voor menschen die geen kinderen hebben. zieleg, en anderen knowien om geen gezin te krijgen. Dick en Tine zijn druk geweest met inkopen anders word alles zoo duur, en zij moeten met een beetje netjes uitzien. Het word vroeg donker. Wij stooken dag en nacht wegens de vocht. Dick en ik kunnen het best vinden, er is geen een keer disharmonie geweest, hij gaat beter uitzien, wij speelen same, en zaterdag en zondag was Cor zijn partneres met viool, het was heel aardig, alleen jammer dat wij wijnig tijd voor de vorberijding hadden. Ik moet even de bloemen water gewen anders vergeet ik Zie zoo 5 uur Dick komt zeer ongeregeld ½6. 6 uur dan haalt hij in wat hij later op kantoor komt. Vijn zoo een tochje, op verkenning van de wegen, zoo kom je meer in en anschauwelijk is altijd makelijker werken. Ik moet Tin[i]e noch feliciteeren, maar ik schrijf niemand op het ogenblik, jai bent nu de eerste behalve zake brieven, dat gaat ok niet vlot. Ik moet raport in zenden maar eerst moet ik de broodtrommel hebben, om te kun [3] bevestigen dat hij in mijn bezit is. Vijn dat Tin[i]e zoo in eens bij je kwam, ik hoop dat zij prettig werk heeft en dat alles zoo van een lijen dakje is gegaan, na al de getob. Gisteren bracht Dick mijn dekens, nu zal ik geen kauw lijden, trouwens ik heb hier noch geen kauw geleeden, in een verwaremde kamer. Dick en ik zitten zoo knu bij elkaar, aan tafel de kant van de piano, en s'avond lezen wij de N.R.C. en dan spelen, of hij schrijft en ik postzegels album. Dicks Leendert en de mijne plakken, Nu wij door de grote rommel heen zijn. En om ½11 naar bet eerst naar de postbus een kleion tippel echt leuk, in de verte al de lichjes van de stand, en de prachtige hemel met sterren. Het is hier ook werkenmaar geen vergelijking met Soest waar je geen tijd had om de hemel te bewonderen met zonsondergaan wat is dat prachtig, ook op dach als je soms beuten bent, het is als of je dan weer in je jeugd jaren bent toen was ik zoo een wolken en hemel bewonderaraster, maar naar trouwe was er geen tijd voor. [4] Ja! ik moet noch een zwaarwichtege brief beantworden, over Moeders die zich aan haar kinderen hangt, of ander om die verlangt dat de kinderen aan haar rokken hangen. Nu weet ik niet wie jauw in het oor zult nontsens ingeblazen heeft, ik heb jelui allen zelf zeer zelfstandig heb opgevoed, maar zeker als Moeder zie ik de kinderen graag van tijd tot tijd bij mij, het zauw toch treurig zijn als ik jelui liever niet zag. De kleine Olga is een levendig kintje volgens Dick, zij heeft 2 groote kijkers net zoo iets als haar naamgenoot was, dat hoorde ik toen ik volwassen was dat ik ook groote ogen had. Lena ziet noch bleekjes uit, maar verder maakt zij het goed, en Johan is op zijn school tijdelijk hooft, wat zeg je van. Hij wil zien in een jaar met van der Tol (Hum[anitaire] school) zijn hooftacte te halen, hij ziet ook goed uit. Lena heeft heel wat inmaak gemaakt. Zie zoo de deke hangt buiten Dick uitgewrongen. Lekker kool met greutjes gegeeten bij de brook N.R.C. gelezen over een boek van Cor Bruin e.z.v. vijn vijn Griech Braams Chopen gespeeld heerlijk, prettige piano en klank, nu [linker marge] Goeddennacht jongske Kus van Moeder Groet allen. Schiebroek 17.11.36. Lieve Gerard. Ik weet niet of je bericht had van de erenstige operatie van Daan Rosk[e]s die 3 Nov is gebeurt, en nu met de trijn 11.14. kom ik hoopelijk aan in Westerveld om de verassing bij te wonen. Zoo jong 19 jaar. Maar nu is hij heel wat teleurstellinge in het leven ontlopen. Hart voor de familie en in bizonder voor Mevrouw Roskes. Ik weet niet of jai ook kan komen de laatste groet te brenen aan Daan

14

1260


1260


Daarna ga ik naar Theo en Joocke en Zaterdag en Zondag bij Brecht als gelegen is, anders blijf ik in Theos woning daar hij naar Soest moet gaan. Zie wat je kan en wil doen. Druk met pakken, moet naar de post Kus van Moeder. [2] Ik zie dat ik wat later kan. Als jai er bent kunnen wij meschien naar je huis, nee dat brengt extra kosten. In Driehuis blijf ik niet over het is steets voor mij een nachtmery, het spijt mij erg voor jauw en Tinies goede bedoelingen. Het zal gedeeltelijk zeker aan mij ligen dat ontken ik niet. Waar twee zijn, hebben twee de schuld. Nu verheug ik mij op mijn hutje. Ik hoop niet dat dat ook fiasko zal zijn. Bij de boel in Zutphen is ook een kist met Rus kinder tijdschrieften en boeken, die Johan niet opgaw, of hij het mee heeft genoomen naar den Haag. Want hij was de 3 stoeltjes ook vergeeten. Dag dag Moeder. [onderste boven] Groete van Dick. Den Haag 8.12.36 Lieve Gerard. Ik vind dat je echt een degelijke huis vader word, wel ontbreekt de vrouw en huis, maar de neiginge zijn gelukkig aanwezig, daar hoeft dan Tinie niet bang voor te zijn. Ik dank je dus bijvoorbaat voor de komende Sint cadeau, je hebt gelijk, want het is nu moeilijk de boel bij elkaar te krijgen, nu is er een en ander bij Theo, van Dick heb ik een eetcervies 6 delig: 6 dipe 6 ondiepe boerden, soepterien 2 dekschalen een vleesch schaal & jukom, vijn! effe krem.[?] Dan in het huisje zijn een en ander van Mevrouw wat To[o]n Broekman gebreukte ik geloof dat het bij het huisje hoort, want wie huurt zoo een huisje in de winter alleen zulke gekken als Toon jauw Moeder en noch enkele, dus zij zal blij zijn dat het s'winters word gebreukt, nu mach ik de boel gebruiken, en dan merk ik hoe zij verder over denkt. Zij heeft de boel dubbel. En zomer huisjes worden met infentares verhuurt. Met Lena gaat het vooruit, gisteren koortsvrij. Johan is ziek geweest toen ik kwaam vrijdag 4 [p2] hier, gisteren is hij naar school gegaan, maar s'nacht gaaw hij weer over, maar ik maak mij niet ongerust, de jonge heeft zoo veel doorgemaakt, hij is al in deze paar dagen minder zenuwachtig, eet goed, hij wil niet langer t'huis blijwen, hoop op 3 weeken vacantie. Dick vond dat de boel moest naar Soest uit Driehuis alles is nu op gezet, en ik kom waneer ik hier gemist kan worden. Gelukkig dat ik noch bruikbaar ben. Dick was dankbaar dat ik hem had geholpen met verhuizen, dagen gepakt, nu ben ik met de gordijnen niet klaar gekomen. Maar vader is bij Dick en kan naar de ziekenhuis gordijnen brengen aan Johan gewen, en zoo kunnen zij terug, Er zijn noch heel wat, ik doe ze uit de hand, ik ben erg blij dat ik iets voor Dick kan doen. Wil je bij tant Rie kijken boven de deur in de schuurtje mijn haarkje en schopje, dan mijn kopje met vogeltjes, in de keuken achter de deur groote bruine mauw schort, en op de piano imortellen in een vaz, de vaz is niet van mij, Ik ben erg benieuwt hoe het met Sjoert gaat, arme Wouwtje, en tant Rie Welke eiland zijn ze? Nu ik moet gaan koken want mijn nieuwe baaz is strenger dan de vorege, het moet ook, met oog van zijn tijd, want om [linker marge] 7 uur denk ik dat hij naar les gaat, of vroeg naar bed Doe je de groete [linker marge p1] aan Tinie en bij haar t'huis. Kus van Moeder en bedank voor de brief, ik had geen tijd te schrijven, alleen kort briefje aan [boven marge onderste boven] Dina, daar zij Dick om mijn adres vroeg, en ik kreeg de tradischioneele letter M. en een en ander van Tine. Het kan zijn dat tante Rie de schoort bij de boel heeft gelegd. Den Haag 9.12.36. Lieve Gerard Ik las net je brief door en merk dat ik niets over Lena schreef, dat komt ik had gisteren een vrijen dag genomen, en zoo hard gepend, dat op laatst zeker was in veronderstelling dat ook jauw over geschreven. Gisteren was de temperatuur noormaal, vandag had zij wel overgegewen maar de temperatuur was noormaal, en kleine Olga is 80 g aangekomen, het is zoo een lief zoet kind en lachen, probeert het hoofje op telilchten, en doet haar mond open om te praten, maar dat leukt niet. Zij ziet zeker de groete met de mond bewegen, zoo een wijsneuz. 2 groote donkere kijkers. Johan werkt veel te hart.

15

1260


1260


s'morgens 1/4 over 8 weg, morgen moet hij om 8 uur weg. Komt ½7 t'huis, vandag 1/4 voor 6 en, om ½8 weer naar school, als hij dat kan bol werken. En hij will niet dat ik meer dan groente en aardappels kook, nu geew ik hem noten en appel s'avonds en hij neemt een vleschje melk mee, daar hij om 1 uur bij Lena is en daar vandaan naar school [2] Nu Gerardje ik moet de brieven adreseren en weg brengen, want ik had al lange weeken niet gepend Lydia Erwin is de 12 jarig Wel gefeliciteerd met Johans en Erwins verjaardag, nu is het een poosje still. Vandag bij Mevr. Roskes geweest, zij houd zich bizonder goed, haar man zag ik bij een bloem zaak uitkomen, hij ging naar den Heer Ortt in Rijzwijk, waar Mevr. Ortt al 6 weken ziek is. Dat vertelde Mevr. Ortt in Haarlem ook. Nu jongetje het beste vergeet de spullen niet in Driehuis. Vijn dat Lena koortsvrij is, nu als zij maar gauw anvulling van bloed krijgt, zij eet ook goed. Had je een goede Sint? Kus van Moeder. Groete van Johan. Ik had een prettige tijd bij Dick, heb naar hartelust gewerkt om hem te helpen dat dee mij goed. Den Haag. 15.12.36 Lieve Gerard, Ik zal maar kort schrijve. Van morgen heb ik de Dr. getelefoneert daar Johan weer pijn in zijn beuk had, dat is al verschijde malen sins ik ben, en eerder ook. Lena en Johan zijn besloten dat als het de dikke darm (apindesites) is moet het weg genomen worden, nu ben ik erg benieuwt wat Dr. konstateert. Dan volgens T.V. slaapt de mensch van 10 tot 14 het gezonste slaap. Maar Johan zit tot 11 en 12 en noch later te pennen. Eerst moet hij voor de school en dan de corespondensi. Volgens mij moet hij zich in acht nemen, en die hem lief hebben moeten mede werken, en zorgen dat hij bij tijds gaat slapen. Dat gedachte kracht uitzending is niet altijd doelmatig, het moeten erg zeuwes [serieus?], levend en denkende menschen zijn, anders kan het meer [2] kwaad dan goed. Eerst vertelde Johan dat Lena was van plan een meisje te nemen, wat mij zeer verstandig lijkt, een Scheweningse boerederentje die de was kan doen en het werk, want met zoo een kinte zijn heel wat te sassen. Later [doorgestreept: op den dag of avond] vertelde hij dat jai stelde voor om Tinie, nu dacht ik dat het pratjes waren, daar hij verder niets zee alleen dat Tinie uit Enkhuizen weg ging, maar ik dacht pratjes, daar Johan meer prat. Maar toen kwam een brief van Lydia dat Tinie weg ging en dat ik zeker de heele zaak van Gerard al vernaam. En nu moet ik je feliciteeren met Herbart Elias Ruitenberg. Daar het een brief (daar is de Dr. voor Johan) telegram was stond kort en bondig zoon Herbart Eli[a]s geboren Bart. dus dach ik dat met Lydia niet goed is. Want zij had mij geschreven dat zij moest gordijnen in zijn kamer ophangen dus ik dacht als zij niet van de ladder viel, want zij verwachte de 26ste [3] Nu maar afgewacht. Later dacht ik meschine was het zoo zeuniger en daar houw ik bij, Bart rekent altijd zoo iets uit. En dat moeder en kind goed maken. Ik zal blij zijn als alles in orde is want mijn hart spookt we eens, als in Soest ben ga ik de Vegetarische Dr. in Amersfoort raadplegen. De Dr. zij tegen mij dat het griepegijt was, en Johan voor ontlasting moest zorgen, een dagje in bet blijven Ook raar, de vorege keer had hij Johan veel te vroeg naar school gestuurd, en dan dat iederen dag naar zieken huis. Nu Lena beter is lijkt mij verstandiger dat hij zelf minder jakkert, want tegenover de School en zijn gezin is hij verplicht gezond te zijn, al dat gejakker, als het niet hoog nodig is. Als hij om de dag ging, dan kon hij wat rustig op school zitten van 12 tot 2. Nu door wind en weer bij de poort staan. [4] Ik heb Lydia niets over Johan geschreven, dan maakt zij zich ongerust, en iederen dag haar op de hoogte te houden, geen geld en tijd.

16

1260


1260


Dan wat Tinie betreft. Ik dacht zoo zij wouw orspronkelijk kinder verpleging, als zij dan probeert in Soest, daar hebben zij telkens Zr. nodig het is wel een lastige Ziekenhuis geweest (nu weet ik niet) hard werken. Dan kon als niet interne bij mij wonen. Of dat ik Dr. ;Stroband (die ik denk als bus[huis?] Dr. te nemen) vragen voor particulier verpleging, Zr. de Boer de wijk Zr. (is Vegetarier) en Annetje Blok is Vroetvrouw (verloskundege), komt goed in, dus kan Tinie ook voor verpleging aanbevelen. Nu je zal zegen Moeder is weer aan het fantazeeren. ;lDan Dick had graag dat jai en Tinie daar kwamen, want hij heeft geen geld om uittegaan, en ik vind dat het niet aardig dat jai die jaren van hem heb geprofitterd, nu zijn verzoek niet aanneemt, en wel geld heb uittegaan [5] Je kan wel zegen, dat ik wel geld van je wil aannemen, en daarom geen recht tot raad geven heb. Nu bekijk ik de zaak andes. Ik gun je van harte een rijz dat weet je, ik heb mijn helen leven alleen geleeft om mijn jongens met fakansy te kunnen geniete, naar mijn vermogen, en soms boven. Maar ik schrijf alleen dat ik geloof dat je Dick en Tine een groot plezier zal doen. Van morgen telefontje naar Johans school en Dr. nu moet ik ziekenhuis opbellen. Je moet Johan over mijn hart niets schrijven, anders pikert hij er over. Groet Tinie kus van Moeder. Den Haag 16.12.36 Lieve Gerard. De klok stond en nu moet ik naar bed. Johan telkens vraagt of er brieven zijn. Het is ook niet goed eerst iederen dag en dan niets dat moet je anders aanlegen. Morgen hoopt Johan naar Lena te gaan. Morgen staat zij een poosje op. HJij weet niet dat ik schrijf.l En ik vend niet prettig achterafjes Nu ga ik posten, want dan kan Johan geregeld slapen. Kus van Moeder. [correspondentiekaart] Hilversum 27.12.36. Lieve Geard. Net je brief ontvangen het is laat dus kort briefje ander komt niet op tijd. Dina stelt voor dat jai en Tinie hier komen Tina kan met Dina slapen jai beneeden op de bank. Ik ga de 29 niet naar Amsterdam en blijf hier tot 2 Jan. Erwin en Nel zijn in H. -- E.vaat maandag weg ik heb ze noch niet gezien. Ik heb van Sjoert en Woutje geen kaart gehad. Wat denk je dat ik hun gewen, het moet niet zoo groot dat zij mee kunnen nemen. Ik vind gaardig van Tinies vader, maar ik vind voor Dina wel luik daar zij alleen zoo een avond is. Nu zie wat jelui doen. Kus van Moeder. Groet Tinie Stuur mij Mej Smenks adres direct.

17

1260


1260


1938-39 [Geen brieven van 1937 in ordner.] Beers Friesland 21.5.38 Lieve Gerard en Tinie. Vandag is 20 dagen dat je getrouwd zijn [11 Mei 1938] , van een kant lijkt het al zoo lang geleden, van andere kant is de tijd zoo om. En zijn jelui goed op orde, er zal wel telkens wat opduiken wat gedaan moet worden. En gisteren uit Brechts brief zag ik dat er enkele regelingen zijn genomen voor de trouwerij of eigelijk voor de familie bijenkomst. Nu schrijft Brech dat het de 13 vermoedelijk is het de 12de, daar zij schreef met Tinie Zaterdag er voor te komen. Nu als het in Soest doorgaat, dat schijnt aan vader te ligen. Maar nu het zoo gauw gebeurt, ik begreep van Theo 16 trauwen dus ik dacht de 19de. Nu is mijn muziek in Soest voor zang en Mies (geloof ik de naam van Tinies vrindin), die heeft een dik boek mee genomen, maar welk bundel weet ik niet. Als het Schoebert is dan heb ik van Schaaf een Schoebert bij mij. [2] Lydia zecht als Tinie direkt opgeeft wat zij wil zingen, Brecht schreef is in prensipe berijd om dat te doen. Nu lijkt mij het best als je schrijft wat voor liederen en opstuurt aan Truusje Klootwijk (Kerkdwarsstraat 17. Soest) of zij bij Mevr. Eijk van Zeulugum de sleutel wil vragen en de muziek opsturen, ik zal Truusje schrijven waar zij de muziek kan zoeken, dan kan ik hier enkele dagen repeteren, zecht Lydia. Theo had het al in de trijn dat zij van plan waren te trouwen [12 Juni 1938] en erder al dus het was voor mij geen verrassing, alleen erg jammer zoo achter elkaar, je kan geen groote veest van maken, ik personelijk zal het erg vijn vinden bij mij al de lieve gezichten te zien zonder vreemden. Als Theo naam Juus voor Joocke als geteugen, want zelf kan hij een van de broers hebben, dan hadden wij behalve Mevrouw Henriks (Joockes moeder) geen vreemden. Brecht schreef 20 personen. Om in Amstedam te doen dan kan je slecht Heer Henrikt [doorgestreept:te vragen] overslaan en same met Mevrouw gaat niet [3] Herbartje komt mij asisteren, doet telkens de bloknoot dicht. Dus het is uit met schrijven. De groete van Bart en Lydia Herbartje ik denk van Gaats als zij wist dat ik schrijf. Stormt het bij jelui ook zoo, ik dacht telkens aan de zeelui. Dus Tinie maakt een lijsje van de liederen voor mij en briefje bij voor Trussje dan ziet zij was zij moet opstuuren of denk je dat wij zaterdag kunnen instudeeren als jelui komen, maar dat lijkt mij te riskant voor mij, daar je andere liederen zingt dan Schaaf. Nu je ziet wat je doet. Kus van Moeder. Ik heb geen bericht van Theo en Joocke waneer zijn trouwen, als het de 9 is dan ga ik hier de 8 weg. Dan is haast niet de moeite waard met opzenden, want dan kan ik vrijdag en zaterdag studeren. Dus kom gauw alles te weten en beslis wat het beste is Tot kijk. Moeder. Soest 16.6.38 Lieve Gerard en Tinie. Net een brief van Mej. Smenk, zij schrijft dat dit jaar zij niet naar Soest komt met haar schoonzuster, daar haar neef is dit jaar van zijn studie voor tandartst en dan moet dinen, en haar oudste nicht trauwt deze maandan. Ik had haar aangeraden het verlengde van mijn huisje. Die inwoner is al 6 weken zoek. Volgent jaar word Mej. Smenk gepensioneert, dacht je dat zij al zoo oud is, zij ziet er veel joner uit dan ik, dan schelen wij maar 3 jaar. Zeg Gerard hoe staat het met het geld, want ik maak liever geen schulden in Soest zolang ik van een zekere som moet leven. Vandag is Mevr. Roskes geweest met Heer en Mevr. Wirix uit Zijst, meschi herinerje die Heer wat op een Chinees lijkend (inische gepensioneert) Ik vroeg Mevr. Roskes (per brief) of zij mijn vertalinge zouw wille korizeren (dan zouw ik mee beginnen) maar dat kon zij niet op zich nemen [2] Ik had haar vorgesteld 1/3 van de opbrengst. Toen zij dan dat zeide vroeg zij Heer Wirixes of hij mij mee zouw willen helpen, en hij was berijd het te doen ik vermoed dat zij al in Zijst al over heeft gesproken, want zoo pardoes zoo iets te willen doen, dat is eigelijk niets voor een Hollander, die zijn altijd te erenstig om iets op zich te nemen wat zij of niet kunnen volbrengen of niet voor voelen. Zeg hoe staat het met je vacatie. 1

1260


1260


De 22 (zoo ik vermoed) trauwt Theo en Joocke, nu weet ik niet waneer ik na toe ga, maar van hun dacht ik naar Broek in Waterland te komen kijken daar ik erg nieuwschiering ben om het Zonnetje in zijn eigen huis te zien en Appy Donderdag als huisvrouw te zien vungeren, maar gaan jelui niet gauw op rijz? en hoe lang duurt dat? als het nu niet kan dan hoor ik waneer het jelui schiekt met een retoertje. Voor de E.S. ;kom ik kpas in October dat is wat lang te wachten. Theo zal mij schrijven waneer ik zal komen voor paar dagjes dus voor de trouwe of na trouwen logeren weet ik niets [linker marge] van. Gisteren was ik met een stuk van Gogol bezig, maar dat vlotte niet [linker marge p1] Ik denk eerst iets eenvouwdigs te vertalen. Morgen komt een meisje Rus lietjes zingen is verlooft met een Rus die in Zandpoorts [boven marge onderste boven] nieuwe Restorang met noch 4 zingen en dansen dus kolegas van Theo (op kunst gebiet. Als je deze week soms gaan dan veel plezier. Kus van Moeder. [extra vel] [3] Zeg Tinie in een denk ik over de poets die jai hebt gebaken, heb jai het later ondekt. Jai hebt de koffer uitgepakt en de boel ingereumd. Ik werd van mijn vunxi onthewen als huisvrouw wat ik best vond. Maar als ik de keuken uit ben dan denk ik verder ook niet over. Ik wist niet wat er was goed. Vond wel alleen de zuurtje wat kaal. En nu ondekte ik zakje met snoepjes toen Mevr. Henricks Thoe en Joocke waren (gelukkig) doos met Verkade koekjes, dus beide goed aangesproken. En Johan had een en ander kaart verloren, dus de kinderen die het vonden kreegen van Theo koekjes, later vond ik zak met sunmaids en s'morgens 3 bosse wortelen, ik hoop dat Dick en tine die de inkopen hadden gedaan niet denken dat ik de boel verstopt heb. [4] Of ook in de haast niet aan gedacht. Zeg weeten jelui of Erwin heeft zijn promotie gemaakt. Want gisteren bij de Fam Langendonk vroeg Mijnheer die zingen komt of het mijn zoon was Prf. v.d. ;Muyzenberg, ik moest bekennen dat ik niets van wist en dat ik wel heb gegoort dat Prof Sprenger in de Telegraaf heeft geschreven over Erwin met verbant van aarbijen waar Erwin op zal Promoweren. Zeg ik krabbel in de donker en ga nu naar de Post dus zie ik geen lijntjes. Daaaag Moeder. De licht is op voor de adres. Zeg jongens ik dank jelui noch dat je alles zoo netjes in orde hebt gebracht. Soest 14de. 9.38. Lieve Gerard en Tinie. Ik ben benieuwt of Tinie mee komt Zaterdag.Dadelijk ga ik met Thoes brief naar Dina leez hem voor en dan verzend ik naar Broek. Denk je dat het niet verstandiger is dat jai al de bijligende briejes en jullie brief aan Theo en Joocke zend anders word de brief te dik, of meschien goedkoper toch naar Johan te zenden anders moet je en Johan 5/6 en Berlijn 12, of je neemt de postzegels van de brieven dat is al 8c. (8 5½ 5 = 11½)[?] en dan krijgt Theo het eerder. En Johan zend het naar Lydia. Ik ga naar Dina zij schreef dat Keesje is ziek gewees The silly old baar[?] heeft de melek late overkooken ïs that not silly", Ik denk telkens met plezier aan die voorleez avontjes, en onze tippel, en nu tippel ik door bos en Soes, want ik wil niet afwennen. Ja! Dina schreef dat Keesje die dag naar school ging, maandag. De zon doet heel raar, maar dat is zoo de laatste tijd, giestern had ik Joeke Marx, daar Best haar zoontje kinkhoest heeft, wij het meest 3/4 ik heb gewassen, zij regenwater aandragen en ophangen er waren 97 stuks (9 lakens) dat heeft zich zoo opgezout. En s'middags 2 erbij visite. Boerwinkel de pianist [p2] zijn verlovde, weet je Gerard ik speelde zij viool, zoo een eigenaardig tiep, die bij Mevr. van het Erwen poos woonde, zij willen naast mij komen, dan is mijn rust gestoord, hij piano dat is prachtig, heeft M. Akte, maar dat viool gekras, zij speelde toen zeer gevoelloos erg krasserig, en Mev. van Andel en T.V. uit Amersfoort. En verleede week is Rin Broekman met Joopy Elzinga geweest, wat is die oud geworden, het is hoog nodig dat zij uit huis gaat, zij wil voor kinderen naar Frankrijk, maar ik denk als de aanbot zouw komen, dat zij het toch niet doet zoo is het meer geweest. Nu lees ik een Engels boekje Self Preparation. J. Krishnamurti, dat is weer heel iets anders, maar goed geschreve, eenvouwdig.

2

1260


1260


Dinsdag moet ik bij Mev. Addenss eeten en spelen, maar heb nu geen tijd te prepareren, voor dat Theos brief kwam had ik dagelijks bijna, heel gewone vinger oefeninge gespeeld om weer wat lossere vingers te spelen krijgen. Nu jongens anders word het te laat. Ik zal hier van uit Theo en Joocke schrijwen Daar schijnt hij weer in het "rondom zon" huist.Dus tot zaterdag Gorter vertelt over al dat alle Muyzenberge jongens komen, en rekent niet op dat er [linker marge] zijn maar 3 op geweest. Nu dag Moeder. [heel kleine blaadjes uit aantekenboekje] Soest 11.11.38 Lieve Gerard en Tinie. Vanmorgen ontving ik Theos brief ben dan «1 naar Koopmanne getogen daar gelezen en gegeeten, toen direct naar Hollandsche Rading daar ik de heele zomer niet ben geweest toen naar Hillevursum en nu verzend ik het naar je dan kan je zaterdag verzzenden naar Dick daar het moet vlug de ronde doen, dat iedereen het kan beantwoorden voor Theos verjaardag. Hier alles wel van avond las ik Keesje verschijdene verhaaltjes [2] Hij groeit groot erg breed. Morgen ga ik naar Robeers horen hoe het met Johan is, daar ik niets hoor, dan ga ik naar Blaricum Mevr. van der Wal en dan naar huis want ik heb de post niet gewaarschuuw, trauwens, Dimjantsew en vrouw komen maandag om te zien de reten onder de dak als kan ik heb met de werkster de triplex neergelecht [3] verleede week, het was een geboen en gepoets van de spullen deze week gewassen en Dinsdag wat dekens alleen droogt nu slecht. Dina heeft de brief vanmorgen ontvangen heeft erg druk, zal later zoeken en opsturen wat je vroeg, de groete van haar. Ik heb reeuze druk, gisteren in Amersfoort voor de E.S. geweest. Maandag bij Mevr Addens blijf dan eeten, s'morgens Dimjantsews, dinsdag werkster. Woesdag Mev. Lien s'avonds Addens Donderdags zal wel [4] ook iets komen of ik ga naar Jekel al heel jaar niet geweest en zoo dichtbij de dagen vliegen, er ligt zoo veel te stoppen en boeken en muziek verstellen. Nu kinders schrijf hoe het met je gaat Gegroet en kus van Moeder. Soest 23 Dec. 38. Lieve Gerard en Tinie. Wat zegen je van de Russische winter? Kunnen je het warm stoken? Je slaapt zeker nu beneden, of doe je een matras over he heen, zoo als de Deutschers zoo een veer pelum? De natuur is zoo mooi je zouw zoo uit je gedachte de wereld narigheeden willen weg denken. Dina en Dick dachten dat ik hier weg vroor, maar ik heb het best warm St. Nicolaas (Mej. van Laer) heeft 2 mud antracit gebracht. Ik geniet intens van de pracht op bomen en aarde. Jammer dat mijn buurvrouw ziek is griep, en ik heb ietschje van haar te pakken, of van zonder jas buiten, dus mijn neuz ondergaat een Niveja kuur. Mijn barometer druppelt, dus op de dak is dooi op de ramen hangen groote ijspegeld. Gaat Gerard noch schaatsen of zit hij bij de kachtel, vroeger was geen tijd wegen de studie of N.B.[A.]S. vergaderinge, hier zie ik op de Heideweg belade met schoenen /3 schaatsen /1 op vietsende 2/, wat een eind, bij je zeker schatsen ze op de meer bij je in [2] de buurt. Met de Kerstdagen blijf ik t'huis. Van Theo pas geleden een brief dat zij nu in een Hotel een vlinke kamer hebben met centrale verwarming, ik ben benieuwt of zij nu warm genoeg hebben. Maar in de voorjaar willen zij buiten gaan wonen, je kan echt zien dat Theo een steppe en heide kind is. Joocke is wel een Amsterdamse maar zij houd ook van buiten. Werkt Gerard noch in Haarlem? Eindelijk hebben al de kinders een bedankje van mij gekregen, nu zijn de jongste aan de beurt, zeker zijn ze de eerste geweest dat heeft dan Gerard in ontvangst genomen. Maar ik wil toch noch schrieftelijk doen. Het was een grote verrassing zoo ineens Gerard voor mij verscheen, (met eerst de nodige expres brieven) zeer zijn best doende om zijn broers en Lydia te vertegenwordigen met de album en de witte serringe (die heel lang goed bleven. En de ablum nauw je begrijpt iedereen die komt moet en keikje in nemen en de nodige komenctaar ondergaan. 3

1260


1260


Ik dank je noch beide voor al het werk wat er aan was besteed. Het zijn pracktige kiken uit Broek in Waterland. De eerste kiek is zeker de brug die binne kort verdwijnt warower wij naar [3] de tram gaan, dan de houte gebouw dan, zeker van uit je tuin de meer en de kerk genomen, ook baasje bij zijn werk de kiken zijn reuze scherp genomen. Dan komt de breudspaar in de bloemetjes hun salon en huis, een mooie kik van Gerard de lachende mond en de erenstige voorhooft, de lachende Tinie in haar peren tuin dan weer erenstig aan het brijen zich gewichtig voelend in haar eigen huis Gerard verdiept in zijn boek omringt door bloemen en boeken. Dan de slot, zandspuiten ik vind de kleinte ook bij te hebben maar die komt dan in een ander album Ik moet voor wat eeten zorgen want straks komt Jeane Bilfauw ik help haar met Engels en zij mij met postzegels, verlede keer is ze aan het stoelen boene getogen, dat wauw zij zoo graag. Dan kan zij de brieven mee nemen. Ik wensche je beide prettige Kerstdagen en Gezegende Nieuw Jaar. Kus van Moeder. 1939

Soest 16.1.39

Lieve Gerard en Tinie. Laatst had ik een lange brief geschreven die is nu veroudert dus ligt in de kachel. Wat reuze vijn dat Gerard een promotie heeft gemaakt wel gefeliciteerd moge je gezond en welgemoed het waar nemen. Ook voor Tinie is vijn dat haar baasje zoo een verantwoordelijke werk word toevertrouwt, wat zal haar neuzsje krullen. Ook vijn dat de tantes een kachel hebben gestuurd dan hoewen je niet te koudklummen. Van morgen een brief van Dick over vaders verjaardag, dat is een leuk iede, de rijzkosten die anders werden uitgegewen om vader een rijz te laten maken, het zal heerlijk voor hem zijn. Morgen ga ik een paar uurtjes naar Lydia en Bart en de kleine schatten, leuke basjes. Straks moet ik de Portefeulje van de V.V.B. weg brengen en deze brief posten. en van middag bij Mevr. Addens T.V. Volgende maand ga ik een kennis die met een Rus is verlooft Russische les gewen (kostelooz anders kenke je dat ik reuze verdien ik ook heb zoo een meisje, 17 jaar [2] die ik met Engels help. Zij leert de wordjes zoo goed, dat ik zeg strak kent noch beter dan ik, nu zeker komen enkele worden die ik niet ken, maar ik leer ze niet (kan toch niet onthouwden Maar de uitspraak daar zal zij noch lang te kampen hebben, zij spreek niet soepel, ik vind toch dat zij rueze veel weet voor de korte tijd dat zij Engesl had 4 maandern, zij leest vlot, zeker niet de moeilijke worden. Ik laat haar een kinder boekje over dieren zelf de worden opzoeken en leren (haar vader helpt mee) en dan overhoor ik die woortjes en leest zij de verhaal, en same de boek "Misunderstood" leren worden opzoeken en de uitspraak van de worden zij komt 2 middagen in de week als ik t'huis ben (morgen ben ik dan weg). De deuwen koren zoo hard voelen de voorjaar, het waait anders vandag. Ik leez tegenwordig "de Pionier een Indisch maandblad heel interessant. de 1935 jaargang. En Rusland Technisch Bekeken door Ing Jan Spaander. heel goed; zoo stel ik mij voor, de gang van zaken in Rusland waneer ik met menschen hier over de Technische kant spreek. De Russen zien doorvoed en welgemoed, en toen Jan S. vroeg "hoe komt het dat de winkels leeg zijn"? antword "bij ons hebben wij de inhoud en bij jullie staat (of ligt) het in de winkels. [linker marge] Nu kinders zorg goed voor de kleine aapje die zal wel nu zijn moeder wel last veroorzaken met zijn armpjes en beentjes, vijn dat Tinie er [linker marge p1] onder goed is. Kus van Moeder. Soest 16. Feb 39. Lieve Gerard en Tinie Wat een tijd dat ik uit Broe een brief kreeg, maar ik troost mij met de gedachte dat alles gezond is, dat Vader Gerard druk en s'avonds moe is, en graag zijn courat leest en noch wat en Moeder Tinie zoo druk is dat zij ook s'avonds grag zich onspand. En hoe gaat het met N3 maak de kleine het goed laat het wezentje van zich spreken. En hoe gaat het met de uitzet ik denk dat er heel wat van buiten binnen is gekomen van jasjes keepjes mutsjes e.z.v. Mijn persontje is heel leu, heb net een das voor de jonse [Joodse?] kinderen gebrijd. Wat een toestand aarme ouderloos kindertjes, zij krijgen hier een dak, maar ouders, zal het noch mogelijk zijn om te registreren. En in Frankrijk al de Spanse kinderen wat een toestand. En nu naaste mij komt ook een kleine er 4

1260


1260


is si noch niets. ja! zijn Moeder zouw voor zorgen maar ik vind dat het tijd is dat zij het krijgen, stelmaar voor als er met 7 maanden een kleine zouw komen [2] Word er in Broek wat voor de vluchtelingen gemakt. Mijn leerling van Engels heef 2 j[p]aar vlinke sokjes gebrijt en zal noch een paar doen Straks moet ik vermoedelijk 10 kaarten à 50 c. verkopen, dat zal een toer zijn, voor de Vrouwen Vredebond Bond wil in Carolton bios een vilm "Cacuze"[J'accuse?] laten een week draien De 21 zijn Dick en Johan geweest erg jammer was ik nieet t'huis, net was ik naar Utrecht om Russische vrienden te horen zingen en zien dansen, waren te laat voor de trijn dus vijn met taxi ½1 op de Heideweg uitgezet, hadden de bruitje mee genomen was haar latste optreden als meisje (een Estlandse trowuens de ander 2 ook Estlandse en Wasily Iwanowitsch is een Oekrainer, dat is van Rie Langedonk de verloowde. Wat het moet worden hij is al 40 zij 39. dat word niets met zijn dansen straks en zingen. Van Theo en Joocke een lange brief, The is erg bezorgt dat hij geen geld kan zenden aan mij en om wegtelegen. Daan gaan zij misschien in Mei met de vacantie naar Parijs naar Madam Preobrazenskaja om nieuw stukken intestuderen, daar zij liefst met eigen Nr. willen optreden. [p3] als zij geen geld mee kunnen nemen wat dan? Komt tijd komt raad zullen wij maar zegen. Intussen word de Old silly bear erg verwent. Eerst met de Ruitenbergs en Lydia naar Sneuwitje dan met Rie naar de Russen, dan Vadertje lang been met Ida. Vrijdag de Thomas (hijligebeelden) in Amersfoort gezien Ds. Midema (Remonstrans predikant liet lantaren platen van Koptische en Rus kerkelijke kuns zien. met Mej: van Laer en Inge Dinsdag door haar met Mevr. Addens en Inge maar "Ruquiem" van Werdy in Utrecht gisteren avond Engendaal School ouder avond Ds. Midema over {Kunst en Opvoeding met lantaren [4] en nu vorlopig niets in zicht, als studie voor T.V. en allerlij vergaderingen dus steets druk. Een vertaling gestuurd (Ida Verhofland naar Harlemsche courant konden niet gebruiken, dus strop;maar darom niet getreurd. Ik kom toch niet aan toe en honger en kauw heb ik noch niet geleden, er word van alle kanten voor gezorgd, ik zie patent uit. Vandag s'morgens verschijdene Sonates doorgespeel voor viool en piano van Mozart en enkele Nocturnes van Chaopen, zeker de stof late liggen. Van middag met de viets naar Amersfoor E.S. nu penne en dan Ida de uitslag brengen, want de 21 is zij [linker marge] jarig dan wil ik met zoo een bleke nieuws niet aankomen. [linker marge p3] Nu kinders veel liefs Moeder. Soest 16 Maart 39 Lieve Gerard en Tinie. Wat een drukke week, mijn hooft gaat haast op hol alleen om te moeten onthouwden waar ik wezen moet, of wie hier komt. Maar eerst over het pakje eindelijk is het dekentje klaar voor de kleine menschekintje, ik hoop dat de bevalling goed afloopt zonder dit of dat, volgens mij zal het goed gaan, heeft Tinie een dun matraschje waar wij vlink kan pakken, dat dee ik altijd, geen lakens om te trekken, maar je pakt beide kanten van de matraschje met je handen en dan persen. Vijn dat alles al klaar is en dat de Dr. op de hoogte is, en een goede verzorgster. Waneer denk je dat de kleine komt. Zondag hoop ik uit Amsterdam met de bus naar rotterdam te gaan, worden groote besprekingen gehouwden, vader schreef of ik met hem en tante Ma bij Utrecht wil wonen, ik snap het hij wil naar de dooije boel in Maren, niets voor mij, dan tante Ma, niets als extra kosten voor de jongens, het zal de jongens zoo al meer kosten, want je moet dan een burger huis huren, komen gordijnen [2] matten kachel, dan hulp voor onderhouwd daar ik ben niet meer in staat poetsen boenen wassen, maar Brecht was latst bij mij en dacht dat dat te regelen is, ik begrijp dat de jongens met vader in de maag zitten, hij word een dagje ouder, ik zit ook mee in. Zondag was ik als afgevaardige voor de N.V. vlotte vergadering van de U.C. was goed bezocht, daarna ging ik naar Mevr Bossifen, Huug was net zaterdag uit India geariweert, dus ik dronk koffie en toen ben naar Spoormuzeum voor 10 c. geweest dan ging naar de stemmer de Grood lid T.V. ontmoette Henk F. dus bij Heck kop thee dan naar Grood om 11 uur was ik t'huis, Maandag T.V. s'avonds bij Kooplieden was Heer K jarig Dinsdag zouwden Leenderts kostmevrouw met haar man komen uit Eindhowen, maar waren verhindert s'avonds spraak Mevr. Ros-Vrijman voor T.V. weez of dat de menschen moeten geen haat uitzenden en voor broederschap werken. Woensdag les verzet, bezoek afgezet, was een Diren vilm heel goed, voor de Merel en Diere Beschermen groep, ik was gewoon gaan kijken Mej. van Laer vroeg of ik er kwam. 5

1260


1260


Van morgen ben ik bij Mevr. v. Asselt geweest met mijn lijsje voor allerlij [3] spullen voor de Jodse kinderen voor de school van Kees Boeke waar er 47 kinderen zijn Inge geeft houwtwerk e.z.v. Wat een boel: alles dozen groot en klein wol stukjes reschjes luciferes dozen bombondozen, kleurpotloden verw e.z.v. ik zal niet opsommen, of Tinie wil ook verzamelen dan zal ik de lijst sturen en ophalen waneer ik eens naar de kleine kom kijken. Hoe lang ik weg blijf weet ik niet vermoedelijk een week. Ik had al mijn pak papier aan de buren gegewen, zij zijn Maandag weg, nu kan ik s'nachts rustig slapen. Vermoedlijk komt naast Rie van Mauwrik - Nieuwenhuis (weet je Gerard uit de Kolonie Huis in Blaricum. Net papier gevonden van de wol, wat heb ik gezocht om deze wol in Amsterdam Hilversum Amersfoort Soes, en toen ondektje vlak in de Buurt of de Braamweg, deze dikte word niet meer gemaakt te duur voor explotatie, dus bof dat ik heb noch op de kop getikt voor mindere prijz. opruiming. De panne lappen had ik de katoen in heb geen rantje gemakt daar ik het niet zoo geschiekt vond bij deze [4] kleur. Vanmiddag dadelijk ga ik naar de E.S.[Engendaal School?] in Amersfoort met de viets. Morgen komt Rie Russische les Zaterdag ga ik Piano uit Religin en Kunst (die Mevr. Meulaat kreeg) stof zeugeren uitelkaarhalen, de zond ligt gewoon op de houtjes op zij de toetsen, ik kan mij voorstellen hoe hij binnen uitziet. Heb jullie Theos brief met de kiken Brecht heeft het geloof ik bij Dick gezien, ik heb het noch niet ontvangen. Nu kinders moet ik pakken op de post brengen en naar A peddelen als er tijd is bij Inge pakje brengen en terug bij Jean K. is jarig, dus je ziet druk heeft de Silly Old Bear. Nu kinders het beste, groete bij Tinites vader en tantes, ook de bekende in Broek. Kus van Moeder. [correspondentiekaart] Soest 4 Apriel 39 Lieve Gerard en Tinie Hier mee haast ik jullie te berichten, dat ik vanmiddag t'huis ben aangekomen, de rijz was Haag Utrecht. Johan was vandag weer op, hij was lichtelijk verkouwden. En de kleine bij jullie heft geen haast, wie weet meschien word het zoo als in begin was gezecht einde April. Of moet het een Paaskintje zijn? Vijn dat Tinie met alles klaar is. Ik dank noch voor je beide brieven. Ik ga gauw posten want de post ook moet weten dat ik weer in Soest ben ik had wel in begin uit den Haag geschreven tot Dinsdag naar den Haag, maar, voor alle gevallen warschuw ik noch. Sterkte voor beide, en Tinie vlink houwden Kus van Moeder. Wageningen 17.V.39. Lieve Gerard en Tinie. Wat is het lang dat ik je shcreew, intussen is je zoon 50 dagen oud, ik ben erg benieuwt te zien hoe hij groeit. En de 11 Mei waren jullie een jaar getrouwd. Eerst was mijn plan voor de 7 te schrijven maar de 8 moest ik spelen en Lydia was in het land, en de nodige bezoek en ik was steets erg moe, dat ik elk vrij ogenblik gebruikte om te rusten. De 10 zijn Lydia Bart Herbartje en ik hier met de trein gekomen. Hoe vonden je Herbartje, luik kereltje ook kleine Leendert een tefrede basje. Hier zijn Lauwrens Leendert Gu[i]do ook aardige knaapjes Gudo trekt zijn neusje op en zijn grote ogen lachen, ook praat hij veel in zijn taal. Lauwrens voelt zich de oudste, en darom gedraagt zich als de oudste, Leendert kan wel eens baldagig zijn, maar is gauw van aftebrengen speelt rustig door, erg veel buiten, Gudo was erg verkouwden dus blijft binnen. En hoe gaat het met Ottotje staat [2] hij veel buiten, die kan noch niet zijn dek weg schoppen. En heeft Moeder Tinie voldoende melk voor de baasje. Hoe is het met de eene borst, ik had de anderen niets over gezech, anders is het zoo een geklets, en daar heb ik een broertje aan dood. Meeste menschen hebben gauwer over de gebreken van iemand dan over de goede goedanigheden. Nel is ½12 naar Rotterdam gegaan voor de Vredesgang, ik heb niet aangedurft daar ik steets erg moe was, hier word het beter daar ik doe niets als zitten stoppen, latste dagen erg verkouwden en in de keel overgenomen van Nel maar vanacht getranspirerd en nu gaat het beter.

6

1260


1260


Zondag hebben wij gepiknikt in bos, vader was niet mee daar hij 1½ uur al had gelopen. Het was prachtig mooi uitzicht over de wijlanden en in de verte Wageningen en de Grebbe berg. Jammer dat door de vorst bijna alle brem bevroren, ziet er zoo triest uit al die groote struiken door[d?]. Mooi tijd voor seringe, bij mij zal een boom uitgebloeit zijn, maar [3] die verder van huis is hoop ik zal bloeien als ik kom. Ik ben dan hier de 10 gekomen en rijz met de kinderen de 27. De 28 vermoedelijk neem ik een rust dag en ga niet naar Hilversum, vermoedelijk de 31. Morgen is Keesje jarig, ik heb hem een brief geschreven. Zondag hebben Bob van Zweden Nel en ik muziek gemaakt, wij waren alle drie er over opgetogen, ik vind altijd jamer dat zoo iets met een keer eindigt dan is de stuk niet ingestudeert. Gelukkig dat mijn handen tegenwordig zijn beter te hanteren. Laatst heb ik in Soest voor de Vegetarische Insteuf gespeeld. Heer Ortt vroeg of ik noch een speelde, maar het was al laat en ik had past de dag tevoren vernomen dat ik spelen moest en in de 15 Nocturne van Chopen waren paar pasazes die ik niet onder de knie had. Nu! ik zal hier bij laten Meschien willen de anderen wat bij schrijven. Gegroet. Ottotje een kusje van Oma Moeder. Van Theo in begin van Mei een brief dat zij vermoedelijk de 7 Juni naar Parijs gaan, wisten niet of zij naar Holland zouwden komen. [grijze correspondentiekaart] Soest 14 Juni 39 Lieve Gerard en Tinie. In lange niets van de aapjes gehoort, dus vertrauw dat het goed gaat. Van Theo en Jo een brief uit Parijs, ik ben vandag al de muizen aan het pennen, dan kunnen zij Zondag hun schrijven. Theo lacht mij uit over mijn bezorgdheid, maar zij weten niet hoe raar de werel er uitziet Zij zin in de wolken dat hun ballet naar een uitvoering door H was uitgenodigt om te soeperen en gezellig same zijn. En de 14 July danst de ballet opeen speciale kunstavond in München. Nu de 12 kwamen zij aan in Parijs en direct gewerkt voor hun nummers. Zij komen een dag in den Haag 1 dag Amsterdam 1 dag Soest en met de nachttrein de 25 vertrekken weer naar Parijs om s'mandags weer te werken. Zij hebben Carry zien dansen daarna gesoepert vroeg ze hun. Ja! al die deftigeden soeperen met H. ik had ze liever ergens anders. Wat ruiken de rozen van Mevr. v. Eick binne en buiten de wilder roschjes heerlijke geur. Als ik deze Zondag soms naar Amsterdam ga dan kom ik meschien aan ik heb in zoo en tijd je allen niet gezin, ga s'avonds terug of s'morgens vroeg, daar Maritje komt werken en s'avonds Rus les, maar meschien is geen plats in de auto dan kom ik niet Kusje voor Ottotje Moeder. Soest 21 Juni 39 Lieve Gerard en Tinie Net ontving ik de brief en vind het vijn dat jullie kommen met kleine Ototje vijn dat hij zoo vlink groeit en zoo verstandig kijkt. Jammer dat Gerards vacantie niet nu is, het weer is nu zoo prachtig. Brengen je je vietsen zeker mee. Gisteren heb ik in bos tussen Hilversum en Baren Lagevuurse zoo heerlijk gepeddelt, geen mensch te bespeuren alleen hier en daar werkelozen de bossen aan het omkappen, je zauw zoo steets willen vietsen. En in een paar uur kan je heel wat mooies zien waren rijks bossen, ik vietste niet enkeld op viets paden, maar gewon zij wegen. Wat Theo en Joocke betreft. Zij komen bij mij de 25 dus Zondag (vermoedelijk s'morgens) en s'avonds met de nachttrijn vertrekken zij naar Parijs. Zoo was hun plan. 1 Dag zij ze in de Haag 1 dag Amsterdam of zij naar Broek komen vreez ik van niet Meschien kan je Zaterdag 24 van Amsterdam naar hier vietsen, en Zondag terug, breng je brood mee, en s';avonds in Broek warm eeten, dan hoef ik niet steets in de keuken te zitten. Adres van Mevrouw C. Hendriks - Koppen p/a Heer C. van Burken Hout[r]ustlaan 32. den Haag Dus als je daar na toe schrijft en opgeef je telefoon Nr. dan zouw Theo je telefoneeren wat en hoe [2] Het zoeken van je kost extra geld. Dus geef op tot 12 Zaterdag Prowinsiale Water Staat de N. Want ik vroeg P. Wege Bauw B in Waterland. Je moet mij eens vatsoenelijk ook opgewen, daar ik anderen veel last verorzaak en tijd berow. Ook de adres van de bakker. Ik moet meer schrijven. Wat het geld betreft kunnen wij in drie delen de onkoste, of ik betaal 50 c. per dag en dan zijn altijd die en dat dat ik in huis heb. Ik bestel mooie weer, en is het niet geschiek voor lang in bos te gaan is hier toch net bos staan toch denne bomen en over de weg denne bos. Mijn hangmat hant al 7

1260


1260


uitdagent maar ik ben veel uit, of vind te koel om buiten te liggen. Gisteren hoorde ik van Mevr. L. ;Bertis moeder dat Ototje zoo leuk baschje is, het was de eerste dagen leuk kereltje, toe hij zijn kopje zoo optilde, en nu al weer 10 weken. Nu tot kijks Kusje voor mijn jongste kleinzoon Moeder. Soest 1. July 39. Lieve Tinie en Gerard. Van morgen bracht de Post de bericht dat Tinies vadar is naar haar moeder vertrokken, moge hij haar gauw vinden, meschine heeft zij hem zien overgaan. Voor je vader is zoo beter, en dat moet voor jauw lieve Tinie een troost zijn. Ik begrijp het heel goed dat het ouderlijk huis nu niet meer bestaat, maar ik vertrouw dat je voor je vader een uitkomst is, daar hij vermoedelijk niet meer de oude kon worden. Eerst dacht ik Maandag te komen voor de teraardebestelling, maar ik durf het niet voor mijn been. Zondag brachten wij eerst Theo en Joocke toen Erwin weg en dat was niet goed voor mijn been hij is gaan drogen[?], zoo dat ik ben de heele week niet uit geweest, het was een blaar zo groot als een kleine kippe ei en na bijna een week is het doorgebroken, dus moet ik verzorgen dat het tege dat jullie kommen weer in orde is. Ik vermoed dat Tinie nu in Aerdehout [2] is, gelukkig dat je Zondag noch bij Pa bent geweest met Otje, het speet Gerard zoo dat hij niet mee was. Ik hoop voor hem dat zijn bezoek naar hier niet ook de laatste is geweest. ja! met oude menschen weet je niet. Mijn hart is gelukkig weer veel beter dan het in het voorjaar was. Pa had zeker hart verlammi[n]g dat hij zoo in eens weg was, ik zie noch hoe wij gezellig in zijn tuintje zaten, ja! zoo is het leven steets wisselt het zich de oudere gaan en jongere komen. Dan verlangen de ouders dat de kinderen volwassen worden en op bestemming zijn daar heb ik mij nooiet aan schuldig gemaakt aan dat jachten, intuetiew voelde ik dat de gezien valt uitelkaar en vervreemd, ieder gaat zijn weg, ik berust mij er in daar ik weet hoe het met mij ging, je ging in je gezien op dat is de levens bestemming. De 17de hoop ik je beide in Soest te begroeten met de kleine Otje Sterkte Moeder. Als deze brief voor de 3 Juli aankomt wil je dan uit mijn naam je broers en tantes condoleren. Soest 7. Juli 39 Lieve Gerard en Tinie. Dinsdag is Lena en Olgatje bij mij geweest, en vertelde dat er planne zijn dat Johan en Gerard gaan kamperen, en dat Tinie met Otje bij Lena komen, dat lijkt mij een goed ide, voor Johan is goed om eens te gaan kamperen, Gerard is altijd in de natuur, maar dit is toch iets anders, Tinie dan kan Klaas meer zien, wat voor beide prettig zal zijn en Soest is altijd open voor jullie, als er andere mogelijkheden zijn, en nu dat ik met mijn been zit en vermoedelijk noch een poos niet de oude ben, want het is nu erger dan toen de jongens hier waren, het dragt en is pijnelijk ik ben latste dagen met Arnika en Lijnoli met kalkwater bezig, de bis moet maakte een harde korst, wel minder pijn, maar begon te barsten en dragen [drogen?], dus ik zit in Dinas stoeltje met de benen op de bank. Maritje Marx kom 2 halve dagen in de week en Mej: Messemachers v.d. Graaf heeft [2] 2 middagmalen gebracht Ida gisteren, en ik vermoed dat beide vanavond komen, mijn medecijnene zijn op en als Ida niet mee brengt, dan zal ik Zwitsal op doen, daar alles is op. Dus of mijn been tegen 17 in orde zal zijn weet ik niet, dan is het inplaats dat Tinie wat rust heeft moet zij alleen het huishouwding doen zal ik niets leuk vinden. Jullie moeten weten dat ik deze dagen erg verwent ben dus makje niet ongerust, en ik zwuw ook Johan en Gerard een mooie uitstapje gunnen wat mij meer zal rust gewen dan dat je offer brengt om hier te komen, op het eind van die week als ik, oude piet ben, en Tinie noch wil komen en dat Johan en Gerard met terug tocht hier komen kunnen wij noch van de zomer dagen genieten vinden je deze iede niet goed, de jongen als zij willen kunnen in de duinen slapen en hier eeten. Ik denk dat Hautman ook leuk zal vinden met de Muyzenbergen te spreken, als hij t'huis is, ik zie [3] 8

1260


1260


ze nooit. Staks komt Rie Langendonk erg jammer dat wij wijnig kunnen muziseren dat durf ik niet voor mijn been, net heb ik wat doorgenomen, ik vind leuk om voor haar te akomponeeren, alleen zingt zij alles ontzettend vluk, maar ik ben begonnen de dingen intestuderen, en de laatste tijd bnrengt zij telkens nieuw muziek, en ik moet maar direct spelen, wat niet mee valt, maar dan hoor je weer wat nieuws. De 18 ben ik met Mej: M. v.d.G. naar HuisterHijde gevietst over den Dolder er was een N.V. Familie dag of zoo iets, waren ongeveer 50 oudere en 250 jongern het was de bauwe jeugdherberg erg gezellig mooi terijn in het bos veel spelletjes, stuke opgevoerd, dans, hawaien muziek, Bob Achter spraak zom[n] en schitterend weer. Wim Ruitenber Jet en de 3 kinderen waren ook verder kende ik niemand, wel het bestuur van de vorege U.C. vergadering in Utrecht, spraak iemand die Lydia kende, en paar van de jeugd N.B.S. Mej: M.v.d. G. heeft haar kaart er van beschreven en naar Jo gestuurd. [4] Die is vol van de geslagde dag Zondag zouwden wij naar Zijst gaan Bellamy federatiwe buitelucht samekomst, maar mijn been laat niet toe, ik heb een pereode dat ik liefst t'huis ben, maar ik hed het voor haar graag over, nu het begint zoo te waaien kans op regen. Ik ben nu bij stukjes de "Esterische Katholicisme" van Dr. Schoemaekers aan het lezen, hij beziet het heel goed Dick en Tine hadden het van Guus Jansen met trouwe, maar zij zijn niet doorgekomen, het is voor jonge menschen een taaije kleuf, je moet aan zulk lectuur gewent zijn, en dan leez je niet achter elkaar naast dat leez ik nu Tschechow Russische schrijver van vroeger. Nu jongens het beste Otje een kusje prettige vacantie en totsiens Kus van Moeder. Soest. 29. Juli 39. Lieve Gerard en Tinie, Van morgen je brieven ontvangen, dank voor de uitnodeging, mijn hooft is niet bepaald bij het schrijven, ik moet koken en schrijven, en Kees praat de hele tijd, hij is een vijwer aan het maken, ik heb hem een kampeer bak gegewen, dat is dan met nat zand ingemetseld, dan moet wat planten in het water gepoot, en dan gaat de duikelijn[?] van hem in zwemmen, en naast is een kasteel, dat gebeuirt op de witte tafel, dus de zand gaat niet verloren, want er word telkens wat anders gewrochten, ik schreef Ans dat als zij de 6 Aug hier komt woon ik in een kasteel alleen de witte paarden ontbreken, eerst zquw ze deze week komen (Landheer) maar John van Gertruiw kwam, en nu komt goed voor Dina uit, daar zij veel werk heeft Dina bracht Kees kwam Donderdag Zondag haalt Dina hem dan heb ik rust tot de 6de. De 2 de gaat Kees naar Dick en Tine, dan gaat K. en K. met Ouders naar Giethoren, dan komt Dina en Kees hier welke datum weet ik niet dus vorlopig ben ik bezet. Ans blijft tot 9 of 11. Keesje en ik slepen dagelijks zand, van [2] dag gaan wij spareappels voor zijn Moeders kachel halen. dat zal minder zwaar zijn. Wat een hitte vandag Gisteren avond lange brief van Theo, zij schijnen op het ogenblik nochal extratjes te hebben, hij heeft blauwe pak late maken, en nu moet noch winterjas schoenen ook voor Joocke hoed tas en klijnigheden dan zijn ze klaar om zich netjes te vertonen, hij tobd erg dat hij niets kan aan mij sturen, en net als jullie kreeg ik veel stantjes van de beertjes met allerlij drijgementen. De been is dicht maar ik gebruik noch Hiemta om vet te houwden, maar ik loop naar bos en heb gevietst Dinsdag naar Mej: Messemachers v.d. Graaff en de Koopmane 2 keer, nu met Kees van Donderdag middag s'middags naar de duinen Vijn dat Otje zoo leuk is en zoet s'nachts, en wat een konsument, zoo maar een cinesappel Ik moet Lydia ook schrijven zij vroeg dat ik de 7 kwam en haar verjaardag mee maakte Erwin Nel Lauwrens en Leendert zijn een morge geweest, zij zijn een week in H. Groete van Kees, hij ligt in de hangmat Aretje Nof te lezen, is steets zoet, ik zag erg tegen op, maar gaat heel goed [linker marge p1] Ik moet L brief schrijven dan naar de duinen Kus van Moeder Oma Soest.30.8.39 Lieve Gerard en Tine. Wil jelui gauw mogelijk de phjotos van Theo en Jocke verzenden en Lydia brief naar Dick en Tine. De 4 ga ik [doorgestreept: vermoedelijk] naar Johan, Olgatje is weer t'huis en Lena is naar de ziekenhuis, dat zal weer maanden vermoedelijk zijn volgens Johan, zoo is het steets geweest.

9

1260


1260


Ik zal proberen, gaat het niet dan zal een andere oplossing moete gezocht worden, dan betaal ik 50 c. per dag, hebben zij geen strop. Het is jammer dat ik zoo in eens moet gaan, daar ik telkens moe ben van Keesjes bezoek zoo in de zon te bakken en braden. Of 2 keer per dag 3 uur, vandag 5 uur en achterelkaar s'middags botschappen doen. Men zecht dat je in Soest geen suiker en was zeep kunt krijgen. Je moet toch iets inslaan op het oof van Otje, en verbruik niet zoo veel zeep; als je de veuers die niet met baba zijn 2 keer in de week kokt is voldoende. Je spoelt ze vlink op. Tot de schaarste voorbij is [2] Neem wat extra petroleum want met een klein kereltje is beter geen gebrek te leiden. Zelf kan je desnoots van brood en water leven. Maar tot nu toe ben ik volkome rustig geweest, ik had en heb iede dat alles in orde komt. Maar het is toch niet kwaad een en ander te hebben,: zoo als rijst dat bedrft niet. In Rusland had ik poos ingeslagen, en toch moest de knecht buiten de stand bij de soldaten brood halen, verband artikelen medecijnen door bemiddeling van onze militere dokter je kreeg niets. En in 1914 - 1918 was een toer daar mijn portmone noch al gevuld was (400 g p.m.) en toch had ik schulden bij de kruidenier alles peper duur, en ik had niet ingeslagen alleen gekondenseerde melk. Rie ligt in Amsterdam Bij Marx Kees, Bets man, Maries vrijer, Steef van Dijsel. Het is hier iedereen in zorg en met mooie weer kleutjes aan het praten. Maar ik hoor dat het zal vermoedelijk met een sisertje afloopen, en in Duitschland verwacht men revolutie. Vrouwen en kinderen worden met gummi stokken van peron afgeslagen. Johan scheef verhuiskaart aan vragen wegens brood kaart. 31ste Kus van Moeder Oma. [twee losse papiertjes] [1] Aangezien Ans verlede week niet kon komen en de 6 niet dus ik denk de 9 of 10 te komen naar Otje te keiken en vager Gerards eerste verjaardag als Vader van Otje mee te maken. In haast. Kus van Moeder en Oma. [2] 30te Dina Nel en Keesje zijn om ½2 vertrokken een pak van mijn hart, Keesje heelhuids afgelevert, het is altijd een verantwording zoo een eenigs kind. Ik vond dat Dina in die dagen was minder zenuwachtig, het zal voor haar goed zijn als Kees naar Dick en Tine is. Hij heeft zich lief gedragen. Gisteren kwam ik niet klaar met mijn brieven Daaag Moeder. Soest 6.9.39. Lieve Gerard Tinie en Otje. Hoe gaat het er in Broek ik hoor niets. Zoo je ziet ben ik t'huis, ga niet naar Johan en Olgatje. Ben te moe om werk te doen en verantwording voor een kind te nemen, en Johan tot steun te zijn in deze moeilijke tijd voor hem waar Lena weer zoo ziek is. Vrijdag nacht keer of 3 - 4 overgegeven Zondag morgen diare, ik denk soors[t] zonesteek, daar ik uuren lang met Kees in de zon in de duinen zat, nu blijf ik lang in bet en lig veel, als ik iets doe dan ben ik op, maar van morgen had weer meer kracht in mijn hand, toen ik de ramanas voor mijn boterham raspte, dus wij gaan vooruit, zeker ik viets naar de post of loop iederen dag om de senten te halen sins zaterdag dagelijks, ik vermoed dat Dick is vegeten de chek naar den Haag te zenden, hij heeft het nu erg druk en zorgelijk. Ik schrijf nu met mijn Oeral pen daar ik mijn vulpenhouwder ver [2] moedelijk uit de tas verloor, deze houwder is zoo licht net een veertje. Ik zit op de bank buiten, Dick heeft latst de poten afgezagt van de witte tafeltje, dus nu kan ik het binne ook als verleng stuk voor de orange tafeltje gebruiken. Eve rusten. Latst een brief van Theo en Joocke, naar de phjotos, dat zij noch to 1 OCt werk hebben meer salares, en kunnen uitkijken voor nieuwe werk Hug van Eck heeft een nacht bij mij geslapen en ik bij Mevr. Eijck hij bij de parde volk als verpleger, dat heeft hij bij de Menistery aan gevragt om niet ofecier te zijn, dus is gewoon soldaat, en dan is hij toch bij al het onnuttege toch nutteger werk aan het doen, het is te hopen dat het gauw uit is. Ik vind de Russen toch erg slim. Al de landen hebben hem gepest en niet willen erkennen, nu erkent hij ze niet, en als Duitschland wint dan krijgt hij een stuk van Polen die dan als grens kan dinen tussen hem en Duitschland, en Japan kwaad met Duitschland zoo lang het duurt [3] Tegenwordig heb ik in al de diplomanen geen vertrouwen, daar ze ieder ogenblik nieuwe kontrakten schrijven Mevr. Dr. A. Bessant had goed gezien dat de orlog van 14 niet de latste was, nu word gezecht dat wij naar deze oorlog 2000 vrede rijk krijgen, het is te hopen. Mijn gulderoede bij de keuken bloeit zoo lang, onder de brek erg kort, en mijn achtergront is kleine zone bloempjes, zoo als in Soest, staan mooie, ik moet hoog nodig weer wieden, over een paar dagen hoop ik wat 10

1260


1260


aan te kunnen doen, ook de werk binneshuis hoopt op. Ga naar binne de zon word sterker. Wat gerust piano Czerny gespreeld, nu naar de post. Wat zal de kleine baschje nu al pret in zijn vader en moeder hebben, en die in hem Houw je taai Kus van Moeder. Vorege nacht is 6 of 8 keer op een vliegtuig geschoten, vannacht is rusteg verloopen. Hier waren Vrijdag 7000 man ingekwartiert. Als je t'huis zit merkje alleen van dnast[?] voorbij Mej: v. Eijck maar die zitten al maanden [linker marge] als je door dorp gaat zie je hier en daar mitreljes en groep zoldaten, hoe is het in Broek. Maar ik geloof dat Holland niet in orlog komt. [achterkant] Groet de buren tegenover. [correspondentiekaart] Soest 6.9.39. Lieve Gerard en Tinie. Net bericht van Erwin dat jai en Dick vermoedelijk in buiten dienst moeten. Ik kan alleen je mijn moeder lievde sturen gezondheid kalemte goede verstand moge je behouwden Mijn iede dat Holland niet in oorlog komt Veel liefs en hoop tot gauwterugziens Kus van Moeder Oma Soest 5 Oct. 39 Lieve Gerard en Tinie Wel bedankt voor de goede wenschen voor mijn verjaardag, en de heerlijke doos bombons, dat zijn echt heerlijke. Vrijdag zijn Theo en Joocke hier gekomen, zaterdag naar Amsterdam, s'avonds bij Dr. Stroband om ½1 bracht Wim de Vries hier, Zondag s'morgens was Lola, s'middagz zijn ze bij de Klootwijke geweest, s'avonds Wim d. V. Lola en Zieg. S'maandags om ½11 met Wim met de auto al de bagaze mee naar Amsterdam. Vrijdag gaan zij naar den Haag geloof tot Dinsdag of Maandag Theo was niets te schpreken dat Gerard niet gesolisiteerd heeft, het was in een andere brange dan Joockes vader salares 250 p. maand, ik zij dat je vermoedelijk deze werk tot een einde wauw brengen Maar volgens mij had je beleeft Heer H. had kunnen bedanken voor zijn tussenkomst. Heer. H. was ook niet te spreken daar over. Vijn dat de kleine Ot zoo vlink groeit, en leuk de kiken van hem en zijn trotse vader, en Oma wel goed, maar de [2] laatste veel te dik. Verlede zondag bij Dr. Tinie Kaaick geweest (in Soest bij haar Moeder) en gekonstateert "hooge bloed druk voor een vegetarier", dus nu 15 m warm voet bat kauwe afspoeling, knofloog eeten, geen zout, 2 keer per dag aardappels. De hart was in orde. Leendert heeft het druk in Rotterdam Schiedam en de laagste klas van de M.T.S. gelukkig wat Dick schreef telkens dat Leendert zoo zenuwachtig was en slecht uitzag. Mevr. Roskes schreef deze dagen dat Lena vooruit gaat. Mevr. Hendrix brijt een stel bowen kleren voor Olgatje: slobkousen muts e.z.v. Douwes vrouw heeft par wolle broekjes gebrijd, en Johan heeft 2 wolle jurkjes gekocht, dus Olgatje is voor de winter voorzien, zij had het aan haar blaasje. Wat zijn de menschen raar bezig ik heb al een week geen courant gelezen, maar Ina Petrie (waar mee ik hoop de Simphonien te spelen) is op het ogenblik bij haar ouders in Bennebroek, schrijft. Wat een spannende tijd beleven wij toch, nu haar vader is een bankier, de zake leu weten het best hoe de zaken staan, wat een mooie [3] Villa langs de Haagsche Staatweg. Ik keek noch de kaart na, en zie dat mijn kippen hok is gepromoweert tot een Houten Chalet (op den hoek[?]) nauw nauw kan niet minder, ja! de menschen willen toch altijd mij in iets grotse zien, dan de werkelijkhijd is. Is de nieuwe baas er al. En waar gaan jullie met de vacantie Tinie schrijft of je vrolijk kunt gelukwenschen, volgens mij ja, hoe deprimerender de menschen zich gedragen, hoe meer de atmosfeer gaat drukken, en dan weten de menschen in het gegeel geen uitweg. Als wij lievde verdagzamhijd trachten een ander te begrijpen in ons opbouwen, dan gaat dat van zelf, en wat de buitenstanders doen zijn ze voor verantwoordelijk, als wij daardoor leed ondervonden of ondervinden moeten wij als les beschouwen, en zien hoe nootzakelijk eht is om steets het goede te denken en naar te handelen. 11

1260


1260


Wat mij betreft ik was erg verwent. Van Mevr. Koopman en Hup van Eck een electrische viets lantaren met achter lichje Truusje mooie zonnebloemen en dalias Ja Brijbakje Mej. v. Laer doos Droste [4] bombons 1 doosje Verkade koekjes en een blouw papiertje die erg te pas kwam. Vader was ½ uurtje 2 doosjes snoep chokola Van Theo en Joocke een vulpenhouwer daar de mijne is uit de gekantelde tas heeft pote genomen. En nu de cadeau van de Roderijeners, was ook een vulpenhouwer die ik terug heb gezonden, nu moet ik iets anders verzinnen ook voor de Broek in Waterland. Kunnen de Rodeijz en Broekennaars same een geslote tas gewen waar de boel niet uitrold, zeker niet een dames taschje, niet te klein niet te groot, niet te alle daags o! o! wat een noten op de zang, corespondeer met hun over, anders heb ik kans dat meer uitrolt. Mijn kachel staat nu in de hoek ben benieuwt of het in de winter zal bevallen. Gisteren heeft Joocke Marx weer partijtje tocht gaatjes gestopt. Wat een kouwde wij [ai] van dag. Net wijt mij een Esterantiste binne, en een stantje opgelopen dat ik tegen ben gevallen, dat ik niet direct met haar naar de Vries wouw gaan om de Esperanto cursus. Ja! zoo een mensch, de man is dood, geen kind, kan zich niet indenken dat ik niet zoo kan voor Esperanto voelen, of [5] eigelijk wel voelen, want volgens haar als ik bij de kinderen loger kan ik 3 uur per dag voor Esperanto gebruiken, volgens mij is het een zenuw pasjent ook een egosentrisch iemand, die denkt dat ieder een zijn leve is zoo als de hare, arme zielepoot, en dan noch met de Vries die kwaad word als ik zeg dat ik de Hollandsche gramera niet ken, ook zoo eentje die geen kip of krij heeft. Ik ben benieuwt hoe land die twee de Esperanto zullen bestuderen. Die kleine Otje al gaan zitten dat is me een vluggert, zoo zal gauw een eige stoel moeten komen voor de Mijnheer. Op een kiek is het net als of hij een redenaar is, wie weet wat een volkslijder het noch word. Tinie schrijft eigelijk ook dat hij al zoo veel geluidjes maakt, dus ik het ik al bij de rechte eind over zijn redenaars talent begint al vroeg. Ik hoorde dat het met de waterliny mis is, en daar kombineer ik mee dat er minder afschutmaterjal in Soest is, en in Soest weer meer vliegmaschines sirkelen (zeker veel en veel minder dan voor de oorlog). Ik heb wel van alles en [6] noch wat, want in Soest was al an allerlij te kort, en straks als Stemstra geen benzine kan krijgen, want hier worden alles beknot. De petroleum is van 32 gestegen tot 40c. bussen van 4 liter mijn bruint[j]e komt al zoo met haar hawer niet uit, en als je op alles zoo veel meer moet gaan betalen. Vruchten kan je zonder suiker sereliseren, en telkens in de winter jam maken, zoo dee ik daar je niet in eens veel geld voor suiker kun uitgewen. Nu zijn de appels goedkoop, goede kwalitijd is voedzamer dan erge goedkope groen, dat moes maken, en in de winter suiker bij opkoken is heerlijke gezonde jam. Nu kinders! Ik wist niet dat Theo en Joocke de hele tijd weg blijven, zij spreken Maandag avond of Dinsdag naar Soest, en noch niet. Maar Vrijdag Zaterdag zijn ze zeker in den Haag, dus wil Gerard hun spreken schrijf Mevr. Hendrieks Houtrustlaan 32 Veel liefs kusje voor Otje van Moeder Oma. Soest 10.11.39. Lieve Gerard en Tinie. Bijna zouw ik zondag met retoertje naar E.S. en dan naar Broek gekomenzijn. Maar mijn linker arm is weer open, dus jeukt erg, dus moet veel verzorgd worden. Thoe zegt ga naar een Dr. maar dan krijg je iets wat dat verjagt maar iets anders komt in plats,, nu komt de slechte vocht uit, ik heb veel baat bij olijf oli, maar zodraa ik krab gaat die nieuwe velletje stuk en krijg je open aan het dansen. Dan de knoflook lucht is voor een anderen zeer onaangenaam, de eene zegt benzine lucht om dat naast de dames de Boer een pomp en autos staan bij anderen karbiet lantaren in brand, en over al moet ik toelichten dat ik voor mijn "hoge bloed druk" moet knoflook eeten. Erwin schreef , peterselie eeten, maar dan zit ik haast weer in de v.c. om plasjes te doen, dus dat gaat niet. En nu stop over deze schapieter. Hoe gaat het met de d[r]ie tal (ik sch[r]ijf op mijnknie, en een reuze dikke [2] Postblok 250 voor 25 c.

12

1260


1260


Ik ben erg benieuw om Otje te zien. Probeert hij al te zitten zelf en hoe gaat het met de tantjes. Jullie slapen vermoedelijk noch boven. Zeg hebben jullie noch van de pompoenen, een Eslandse zouw zoo graag kopen, maar is in Amersfoort niet te krijgen. Zijn jullie al met de vacantie weg geweest, of weer uitgesteld. Jullie zullen mij meschine niet aardig vinden, dat ik jullie niet hier vroeg, maar ik ben tegenwordig nooit van mijn armen zeker, dan dicht dan open, en dan moet ik s'nachts licht aan om te behandelen, ook wist ik toen niet of mijn kachel zal warm genoeg zijn, hij staat in de hoek bij het ram, en voldoet wel, maar ik vreez als het erg koud is dat hij weer in de midden moet staan, nu is er meer ruimte. Verlede zateerdag een brief van Theo en Joocke uit Nürenberg, maar op de envelop de oude adres van München en van 1 Dec. Gloria en Tchernoff Deutsches Theater München, van January Scala Berlijn. Zij verdinen goed, maar moeten noch [3] nieuw kostums bij nemen, zij mogen toch niet uitvoeren en verdinde in N. 35 g per avond en in D krijgen 56 g (75 m) zeker 1/4 voor belasting geloof ik dan inpresario reklama, hote en restowrants leve gaat veel en reklama, zij hadden aan de kostums in Parijs en photos 2000 g uitgegewen geen klijnighijd, nu zitten zij goede spullen, je snapt dat Theo herleeft van al die latste jaren van zorgen. Als zij nu naar andere landen konden gaan, want zij zquwden graag de oudemoederbeer en makelijker leven bezorgen, je begrijpt dat hen niet zint dat zij niet bij kunnen dragen geregelt maar nu zijn ze blij dat zij zover zijn dat zij als paar in de beste Theaters spelen.In N hadden zij eige kleedkamer met dusche en W.C. nieuw. Ontbijt op bed. En toch verlangen zij naar Soest. Wat ben ik door jullie verwent mooie stof voor een mantel en goed voor een jeurk. Vader en Dick hadden same gekocht Vader bracht het met de terug rijz naar Wageningen, het was voor hem weer een [4] veest om mooie degelijke stof te moge kopen, dat deed hij altijd zoo graag, Hij vertelde dat Oom Johan zouw in Maren een woning zoeken. Maar ik ben totaal niet meer in staat een huis houwding te doen, ik neem nu voor een vertrek iedere week hulp, en gestelijk gaat ook niet, en het zal veel te duur worden en ik word gestelijk ziek,wij passen niet bij elkaar, wij kunnen voor elkaar in somige opzichten respect hebben en daarmee is uit. Ik zie de klokje zegt 1/4 voor 2 en noch niet gegeten, en van Kr. Kaayk 2 keer warm eeten aarappeltjes veel gekokte en rauwe groenten en vruit Erwin heeft heerlijke appels gestuurd, ik eet tegen de klippen daar zij vlekkerig zijn doe door mijn rauw kost, gemiddelt 5 appels per dag en andere vruit, straks ben ik rauw appelmoes dortrokken. nu ruik ik naar olijfoli en knoflook wat w[m]inder aangenaam is Van Johan hoor ik niets arme zielepoot bijde kippis ziek. En ik kan hem niet helpen. Lena gaat vooruit vertelde Meja Lytooy die kwam het geld voor de gestuurde knoflook halen. [linker marge] Veel liefs van Moeder kusje voor Otje. Soest. 17.11.39. Lieve Tinie Ben je morgen 24 of 25 als het 25 jaar is dan is dat je 5 lustrum, dan had het moeten gevier worden, maar op het ogenblik is niet de echte veest stemming. Maar laat ik je eerst een goede Nieuwe Jaar toewensen ook Gerard en de kleine Otje, goede gezondheid en moge geen rampen je deel ;zijn. Ergisteren avond was ik bij de fam.; Bos zij hebben een klein meiske van 5 maanden leuk kintje, toe dacht ik zoo ziet ook Otje nu uit alleen blond, dit kintje heeft een hogekruillende leuf en lache Ik ben erg verlangend de kleine baaz te zien, Aug lijkt een euwigheid. Nu ik onder Dr. Kaajeks behandeling ben blijf ik t'huis, want ik bederf overaal de lucht met mijn knoflook adem, Mijn armen zijn de 2dag dicht, voor hoe lang? Wàt een tijd!, je ziet meer soldaten dan burgers, heel wat burgers verlaten de plats. Somege zegen zij blijven tot ze moeten weg, aanderen dat ze toch blijven [2] Gisteren haaden wij vergadering van bestuur V.V.B. met ons 4 het gaat De 2 secretaresa vond dat de V.V.B. leden vertrekken dat dat niet in de haak was. Ik hoop als alles gewoon blijft datik in of naar January mijn route zal beginnen, maar eerst zien hoe "het met de Hoge bloeddruk is". Maar ingeval van oorlog weet ik niet waar het beste is te gaan volgens somege Broek word niet onder water gezet. Maar als mijn huisje niet onder water komt dan kan ik hier blijven, of is het vordeliger geequweert te worden dan onderhouwt de regering mij. Eigelijk moesten de jongens deze punt onderelkaar bespreken dat ik de helft niet begrijp als ik die oorders leez.

13

1260


1260


Met de vligmaschines komen ze overal, dat zag je met Polen. Dan als Deutschland begint dan begint Engeland ook. Volgens mij blijven wij buiten, maar dat is maar een iede [3] Ik geloof dat wij meer van eige menschen te duchten krijgen. En hebben jullie al vacantie gehad? Als mijn armen dicht blijven kunnen jullie hier komen. Nu zijn ze weer twee dagen dicht, maar nu en dan noch jukken, dan gaat de zieke vel af, verlede week veel las in eens de rechte arm ook. Kom je met je suiker uit, ik wel, maar met petroleum vermoedelijk niet daar ik 5 kan gebruik en heb 3 bonnen nu was ik alles zoo lang ik noch 5 kan krijg. Vandag mijn haar gewassen en gepoedelt. Verlede zaterdag bijna bekeur ik was in bos op een verkeerde tarijn gekomen. Vandag op de Out Utrechtseweg in brand gevlogen een munitie wage. Ik weet niet of ik vandag de dames voor zang en muziek krijg, verlede week zondag waren zij beide ziek een in bed, en [4] de andere oor pijn. Geen huis of zieken. Met Lena en Olgatje gaat het vooruit, een lange brief van Lena deze week ontvangen. "Pap van morgen heb ik getekend" De hele bed vol krassen. De kinderen komen naar Olgatjes glaze kamer en laten platjes zien. "Pap als wij spreken, dan scheuwen wij", Zeker door de glasmuur kunnen zij elkaar niet begrijpen. Ik moet noch Theo schjrijven, ik kreeg 2 dagen gelegen een aanzicht kaart waar zij in de wals houwding staan, alleen met de adressen 16 Nov. 1 Dec. Friedrichsbau Theater Stuutgart 1 Dec. 1 Jan Deusches Theater München 1 Jan 1 Feb. Scala Variete, Lutherstr. 22 Berlin Dus werk aan de winkel. Ik wensch je een prettige dag, zeker bezoek word zondag ontvangen komen allerlij frienden, de groete wie ik ken Een verjaardagkus van Moeder Oma De 2. Dec. 39. Soest. Lieve Gerard en Tinie Wel bedankt voor de mooi photo van Otje wat een schattig gezichje. Ik schrijf om dat ik niet weet of ik al bedankt heb. Van morgen een lange brief van Lena hele vergalen, over Olgatje dat zij Olgatje weer t'huis is dat Mevr. Hendrix haar s'morgens verzorgd en meisje s'middag. dat Olgatje goed uitziet Net heb ik de brief beantword daar het de 2 is, en de 7 is Johan jarig dan schrijf ik naar Bogoniastr. Gisteren brief van Dick, daar is alles wel, dat Nadja iedere maand hun bezoekt (weekend) e.z.v. Van Theo latst kaart met adressen de 14.Nov. zij zullen het druk hebben weer nieuwe dansen instuderen en nieuwe costums, en bij hun vliegt de tijd noch gauwer dan hier, het is wonderlijk hoe de tijd vliegt, latste paar weken heb [p2] ik veel moeten spelen, want de 6 nieuwe stukjes zijn niet moeilijk maar ik weet niet de geest telkens vout speelt, dus het was reuze treine, zoo ging het goed, zoo glee de vinger op de verkeerde toets, en zulk muziek moet erg presis gespeeld, daar iedere toon heeft zijn waarde. N1 N.III Praeludium van Back Choralmäszig uit een Sonate van Häszler gedeelte uit Samuel Scheidt "Wehe Windgen Wehen dan Variation in Cantu. dan Choral - fuge N 7. Hymne Van avond voor een adventavond spelen voor de T.V. Dus ik zal hier bij laten daar ik noch Dina moet schrijven, ergisteren een brief dat zij 5 weken heeft niet kunnen naaien wegens een zwerende vinger, en nu komt Coba 2 uur per dag helpen. Dat zij krijgt van haar ouders en gebroeders gezusters een nieuwe lichte lamp voor de achterkamer voor de 12½ jaar dat zij getrouwd was, ja haar familie houd meer Kees in eere dan wij. Nu kinders leef in vrede. Kusje voor Otje Moeder. [correspondentiekaartje, bijgeschreven met potlood door GAM: beantwoord 31/12 '39 komen Zaterdag 5/1 '39] Soest. 29.12.39. Lieve Gerard Tinie en Otje 14

1260


1260


Daar ik de anderen al een Gelukkig Nieuw Jaar al heb gewent en volgens Leenderts brief bij jullie ook zouw logeren, maar toen ik in Amsterdam ankwam deelde Brecht mee dat zij in Broek was geweest, en dat de vogels waren gevlogen naar het Noorde voor 3 weken Had een Formulier gestuurd adresverandering tijdelijk 3 weken, dan wisten allen voor 15 c, Nu wensch ik je allen drie een "Gelukkige Nieuw jaar" Dat je veel voorspoed en wijnig narigheden zult hebben. Bij Brecht zag ik een leuke kiek van Otje hij blijft steets een vrolijke basje, wat zullen de tantes van genieten. Nu kunnen jullie vijn schatsen, en zoo een vijne lange vacantie. Wil jullie de groete aan de tantes doen en hun Gellukkige Nieuw Jaar wenschen van mij. Van Thoe had ik een lange brief voor de Kerstmis, zij hebben het erg druk, voor Jan hadden zij noch geen werk, meschien paar weken, daar zij in Febr in Berlijn zullen zijn. Prachtige sneuw landschap hier, binne warm, Brecht was 27 naar Utrecht voor 3 dagen. ik naar Ans L. daar was tante A en 2 nichtjes. S'avonds 12 uur Soest. [linker marge] Kusje voor Otje Moeder.

15

1260


1260


1940, 1941 Soest 2. Jan 40. Lieve Gerard Tinie en Otje. Zi zoo lekker gedineert gebakke aardappeltjes met wittekoolbitje deze keer geen rauw kost, geen tijd reuze drukke dag, ja en 2 verrulekijke grote appelbengees, en morgen 4 olibollen, bracht Mevr. Koopman Maar eerst bedankt voor je goed wenschen voor 1940 en de uitnodiging, ik qouw graag jullie allen willen zien, maar voor mijn gezondheid is beter t'huis te blijven, ik ben te lang slordig voor mijzelf geweest en nu ga de wrange vruchten plukken, het is niet zoo erg als ik schrijf, maar Ans Landheer zij verlede Woensdag dat ik moest zorgen dat ik van afging anders kan het gronisch worden, en dan word het lelijk. Dus ik blijf rustig t'huis, en doe wat Dr. Kaajk mij voorschreef. En hoop later eens naar Broek te komen. Toen ik uit Haarlem t'huis kwam [2] bleef donderdag in bet, stond eve op om wat eete te koken, en dan onder de wol Zondag was ik uitgerust en met Nieuw Jaar genoot ik van de heerlijke zon en vogel getschielp, vrijdag en zaterdag was ik op maar suffig. Maar N.J. begon met piano te spelen 2 stellen schoongemaakt gelezen Esperanto gestudeert zeer rustig, vlink opgeschooten. Vanmorgen kwam de buurjonge 13 jaar H.B.S. "Volk" brengen, hebben gepraat postzegel album gekeken (hij is nakomeling) zijn 3 broers zijn N.B.A.S. lede geweest kennen Gerard (Gompert uit Zaandam.) Toen gekookt, zat te eeten kwam Hup v. Eeck., poos daarna kwam Mevr. Koopman, later hij weg kwam Rie Langendonk dus van ½11 tot over 6. De 3 latste heb ik zoet gehouwden met Rus anzichten en nu als dit klaar is, naar de postbus, en dank naar Mevr. v. Berkum nu is zij bij haar zuster op de Sparelaan om te britschen, als het gelegen is [3] heeft haar zuster bezoek, dan rechtsomkeer naar huis, het is zoo knus, nu ik de boel verandert heb, de kachel stuk van de hoek af, schuin, dat de licht van de kachel op de midde van de kamer walt en op de piano als ik s'nachts of s'avonds in donker ben dan is toch licht, en vanmorgen vroeg keek de maan zoo gezellig in mijn bed, wat nu lig ik met mijn hooft onder de bed en benen tegen de bank. Tinie heeft noch niet gezien naar dat ik de divan van T. en J. heb. wat zullen de beertjes het druk hebben nu Theo en Joocke hadden naar Drezden (geloof ik) kunnen voor Dec. ;gaan maar vonden voor hun werk beter de Kerstdagen in München te zijn. Een kennis (dame) vroeg of zij bij haar op haar buiten 1½ uur sporen, een paar weken wilde kome logeren, maar zij vinden dat te erg. Of zij door Jan werk zullen hebben. En zoo hebben jullie heerlijk vacansid, vijn, en overal met [4] zoon opgeschept, dan hebben de jongens het over mij, toen de jongens zoo klijn waren als Otje spraak ik niet eens over en niet pochte mee, als ik nu dat grut had zouw ik zeker net als jullie mee pochen, nu vind ik al dat kleine gedoe zoo leuk maar toen had ik geen oog voor, en dan zoo een bende, maar gelukkig nu zijn dat allen vlinke menschen, nu ik poche, ja! jullie denken dat je met Otje dat kunt doen, maar ik ook, ja! nu weet Tinie van wie Gerard dat pocherij heeft. Maar hoe het is, is de kleine Otje toch een lief kereltje, kijkt zoo vlink uit zijn heldere oogjes, kleine wijsneus, net alsof hij alles begrijpt, zijn kik staat bij Brecht op de schoorsteenmantel En nu ga ik verkleeden adres schrijven en weg. Veel liefs kus voor Otje een NieuwJaarszoen van Moeder. Soest 28. Jan 40. Lieve Gerard en Tinie. Zijn jullie noch niet bevroren? Jullie slapen zeker beneden? Ik zit steets lekker warm het is ander duur liefhebberij maar ik kreeg 10 g Mej: van Laer kwaam mooi te pas schoon op. De zonnetje schijnt heerlijk ik hoop dat jullie op de schaatsen zijn met zulk weer breng jullie Otje zeker bij Mevr de Boer die is toch t'huis en er is altijd iemand. Van Minja hoorde ik dat Johan was in Broek en dat je 3 lekker gereden hebben.

1

1260


1260


En zeker in Friesland wat een bofferts ja! zelden is zulk mooie ijs weer. En wat zegt Otje van al dat witte goedje, hij zal wel denken dat het zoo hoort want dit is zijn eerste winter. Lauwrens schaats al, ja! kleintje worden groot. Mijn tegenwordege kleintjes zijn de vogeltjes op de paal is een voeder bakje, en op de berke tak hangt een aarbijje mantje daar in een Perseldoos en er op karton (dan hoewen ze niet zoo diep intevliegen pindas en zonnepitten snoepen de mezen, maar de roest [2] borsje of niet durwen of niet lusten dat is eentje met een blauw kopje en roodborschje en eens was een zwarte nochal groot (net als een merel) maar met witte stipjes en kromme snawel, en bij fam Gompert kommen Merels en mussen, grappig zoo dicht bij, net vlog een groote vogel ( van morgen ook al) kreek zijde hij en weg wa ie, groter dan een duif en roestkleurig, van morgen kon ik niet zien (in mijn boschje) maar nu net op de kerseboom, pracht vogel Ik zit onder ares al geruime tijd griep, toen ging naar de postbus en kkreeg angina, en latste dagen aangezicht pijn (schraal en nu lopen de ogen) maar ik heb geen koorts ben dagelijk zoo in de weer stoppen verstellen sorteren, want ik dacht zoo als ik mijn ronte doe, zal ik vooruit mijn koffere en dekens naar jullie sturen, in plaats van Avacaatie dan hoef ik niet naar Soest te pakken, dan is wat ik nodig heb bij jullie al.. En heb ik mijn route gedaan dan kunnen wij zien wat verder. Nu kan ik rusteg de boel nazien wat Febr en Maart dach ik [3] hier doortebrengen wat bij de kinderen veels te kouwd voor een oud menschje En naar Pasen begint de 11 steden rijz. Ik ga even een oud stukje kaas van Theo en Joockes tijd heb ik geweekt zal vijn snijden, want er is me zoo een gevlieg ik denk dat de 20 pindas al op zijn en de pitten, o! daar zit eentje net op een pinda te kloppen klop klop klop, straks als Otje ouder is zal hij leuk vinden wat heeft de tegenwordige jeugd voor dat zij op alles gewezen worden, maar nu leez ik in de "Majak" de Vuurtoren ook zeer interessant de tijdschrieft van de jongens van 1912. ja! toen keek ik niet eens in, druk, en nu denk je jammer je had de kinderen kunnen vertellen. Zeg Tinie ik heb voor mij zelf een lange warme kamizooltje gebrijd, wat zeg je van! dat is een hele owerwinning, en met een mooie gaatjes paschje van achteren en van voren [tekening prikkelige boezem] ja eidel oop op de ouden dag, en deze maand wil ik proberen of ik niet te dom voor ben sokjes brijen, wat zal dat vijn zijn als ik dat kon. Latst had Lydia mij weer de gaatjes geleert maar knoeien knoeien ik heele [4] stuk uitelkaar en zelf begonnen en dat ging en noch uitgevonden schuin [tekening] ik heb noch altijd hoop dat ik dat brijen zal leren, want de gewone vouwten van recht en awerechts gaat al aardig met het ophalen, je moet niet vragen hoe! maar het komt op zijn pootjes, ook de hele hand zweeft niet meer de duim hout de zaak in bedwang anders gezecht "onder de duim" ja niet voor niets hebben de Hollanders die spreek word, dat komt zeker van al die vrouwelijke brijsters en dat beginnen zij als kleine kinderen, en dan hebben ze praats over andere landen en hun diktatoors, want dat is mee ook steets die duim in bedwang te houwden geen klijnighijd. Gisteren kon ik mijn hersenen niet in bedwang houwden en knoeien op de pianon, arme Rie had wat te stellen, en zij was net bij stem, en ik dacht telkens over onze gesprek en telkens apsent. Maar nu weet ik, ik zet de hersenen onder "de duim" die zullen mij niet meer paarten spellen. Nu jongen grapjes op zij, ik ga een stukje spelen, dit is de derde brief vandag: Lydia Bart, Theo Joocken, en deze, heb ik me zelf niet goed gedrilt deze tijd. Ja! je hebt dome moeders [linker marge p3] die door hun zoons worden beinfloed. Eens zij Erwin "U begint alles en eindigt niet", dat was over een handwerkje, zeker hij begreep toen niet dat ik te druk had, doet er niet toe, maar ik heb het [linker marge p4] toch onthouwden. En tracht te volbrengen wat ik begin. Geef veel kusjes aan de kleine Otje Veel liefs van Moeder. Soest 22 Maart. 40 Lieve Gerard en Tin[i]e. Tine zal denken Moeder schrijft niet hoe zij de cakebrood vond, het was lekker ik heb net de laatste stukje bij een kopje melk opgepeuzelt, dank ne wel, en die schattige sneuw klokjes uit de tuin ook voor bedankt. Wat vijne kikjes van Otje, wat een kleine zonnetje, zijn vader keek ook altijd vrolijk de wereld in. Maar ik had gewacht op Theos en Joockes brief en nu ben ik volgen de ouderdom aan het schrijven alleen T. en J. heb de 13 geschreven, dus die overgeslagen, die boffen steets, van Oct. af maar 2 weken zonder werk

2

1260


1260


daar zij niet voor minder wo;uwden werken, anders dagelijks, geen vrije zondagen soms 2 keer ptreden, de menschen vinden dat zij dansen als een veertje maar Theo schrijft na afloop loopt de zweet met stralen over hun gezichten. Tot 31 in Berlijn dan Praag Boedapest als de kontrakt in Hamburg kan verzet worden dan de maand Juni in Boekarest. S'nachts rijzen s'morgens retetisy met orkets en s'avonds op toneel [2] Ik ben blij dat Mej: M. v.d. G niet is gekomen om te wandelen, zoo kan ik mijn brieven afschrijven, en s'middags komt Jocka Marx! dan weet ik niet wat eerst te doen zoo een massa dat gebeuren moet. In de W.C. staat het water en portaltje klots, klots, al dagen, daar ik mijn handen moet sparen, reute zemen kachel potsen de was en kamer en keuke doen dan ben ik morgen "het mevrouwtje" 2 keer, de boel schoon en s'middags brengt Taingaert mijn winter mantel S'avonds kom Dick en blijft met Pasen en volgende week met mooie weer Leendert en Brecht. Zoodra mijn tanden zoo zijn dat ik geen pijn heb dan ga ik op rijz, dus schrijw welke tijd vader is bij jullie die tijd kan ik dan bij Johan of Dick zijn. Ik wensch je beide prettige Paasdagen groet Tante en Klaas van mij kusje voor de kleine zonnetje Otje Veel liefs van Moeder. Soest. 6 April 40 Lieve Gerard en Tinie En zoo morgen is juliezoon een jaar. Moge hij zijn volgende jaar ook zoo lief groeien. Wat zal Otje morgen verwent worden. Mijn plan is als het gelegen is de vorgende zondag 14de tegen de avond te komen voor een weekje. Maar bestel dan s.v.p. warm weer, wat waa[i]t het anders. Gisteren stond ik om 10 uur op daar ik de dag te voren gewassen heb Jocke Marx kon niet komen 6 lakens e.z.v. met Mej: M. v.d.G met de viets op kamers uit was, op en af en s'avonds naar de Koopmane daar ik te moe was en geen lust had te koken, en trof bij hun kroketten bij de boterham, maar vandag was ik 1/4 over 7 op en verder de was opgehangen, heerlijk zonnetje en vlenke wind, maar de kacheltje is aan. O!o! als ik denk aan morgen met wat een trots Moeder Tinie en Vader Gerard hun Otje aan de gasten zullen laten zien, moge jullie beide hem groot brengen. Deze dagen (verlede week) laaz ik een [2] boekje over Karakter, gisteren avond bracht ik bij de fam Gompert, het was, of is, zoo uitstekend geschreven je zauw haast zegen dat het door een Theosoof is geschreven. Aleen T. leert dat je je zelf iederen dag moet herzien, Ja! dat is zeker goed je vouwten te verbeteren, maar volgens mij ook je eige goede eigenschappen zien, anders ga je de put in, dan staar[?] je alleen op de vouwten, en de mensch heeft bijde in zich, en zoo moeten wij ook onze medemensch met zijn beide fasseten zien, maar de (ja!) is mijn personelijke opini over de menschelijke opbauw als een mensch zich heef voorgenomen goed te zijn, dan is hij of zij goed, en de rest is misverstand, daar iedere individu is anders en daarom word hij of zij niet begrepten. Maar de brief moet naar de post dan hebben jullie hem van avond of morgen ochtend. Gerard zal morgen zeker niet vergeten naar de post te gaan, met zoo een heugelijke dag Groet Brecht en Leendert en de rest die ik ken Wat lijkt het beste dat ik koffertje opstuur of komt Gerard mij tegen ½4.1/44 Tolstraat halen Veel liefs kusje voor Otje van Oma Moeder. [voorgedrukte briefkaart geadresseerd aan] fam G.A.M. v.d. Muyzenberg Doorpstaat 157 Broek in Waterland [bijgeschreven in Tinie's handschrift Tante Jeltje bol] Soest 16 Apr. 40 [NEEMT HET IN U OP EN DRAAGT HET VERDER!] [I didn't raise my boy to be a soldier etc.] Lieve Gerard en Tinie, Aangezine mijn verkoudheit noch niet over is kom ik hopelijk de volgende week, ik heb Dick en Tine uit de slaap gehouwden, en zoo en loge is geen genoege. Goed dat ik niet naar B was gegaan, want zaterdag

3

1260


1260


middag stond plotseling D. en T. en zijn maandag 6.18 vertrokken, het was een leuke verrassing, maar erg gewaagd ik had weg kunnen zijn. Veel liefs kusje voor Otje Moeder. Soest. 29 Mei 40 Lieve Gerard en Tinie. En hoe is het met de botschappen gegaan. Als Gerard Zaterdag wil komen kan hij eenpaarschoenen hier kopen heb ik afgeschproken, maar zij zijn niet van 2 stukkes met de naad in het midden, maar gewoon zien netjes uit, bruin vroeg ik niet waar? Dus ik zal zaterdag t'huis bliljven. Net heb ik aan Theo en Joocke geschreven, Gisteren vertelde Jaap Veenstra dat er kaarten kunnen gestuurd worden. De Klootwijken Marxen Alddense bij Horen waar Kees was W. Daalder ook Messemaker. v.d. G. in die ;burt. Rie Langendonk en Ouders en Grootmoeder bleven in Soest Ris's vader was in de inrichting van verwaarloozde kinderen zij heeft een nichje gekregen. Pauwlin Marx een zoon. Van Dick Gompert geen bericht, Mevrouw troost zich dat hij meschien in een andere land is hij was vligenier. De soldaten blijven in de grote huiis. maar de atmosfeer in Soest waz [2] niet zoo drukkend, en het viel mij mee niet zoo stoffis. Mijn sterkers eet ik 2 keer dagelijks viel ook mee, onder de kerseboom lekker mals. Hebben jullie al gezaait? Noch bedankt voor de logerderij en hoe is met Otteke eerste paar dagen zouw hij wel vreemd gekeken geen Oma, het is vreemd zoo stil. Gisteren middag en vanmiddag was Jocke Marx gisteren hebben wij de twee hokjes schoongemakt, vandag mijn slaapvertrek, en de was heb ik gisteren gedaan en wat vandag, anders moet zij meer komen, volgende week verder. In Baren was geen pakjesdrager, ik zag geen bus (rijen enkele) de trap ;af hielp ;een jonge dame met koffertje tot station toen zelf geschauwt naar loket kaartje genomen ½ uur wachten, in Soest de boel op St gezet en naar de Koopmane Ida en Truus halden af met vietsen een soldat of St bracht de boel, ik bleef tot 9 uur (kwam 4 uur) was grote veest Jo's verlowde kwam om 6 uur van Jaen, en 3 van de atelje Hup van Eck vertrok al s'morgens, dus het wass groot veest, taartje gegeten, om 9 uur [linker marge] brachten Jaen en Ida mij naar huis dus dat was vijn En nu wat denk je over de schoenen 650 ik weet niet of je [linker marge p1] soms betere wil ;hebben.Ik durwde niet t'huis te nemen ingeval jai niet komt, schrijf terug. Veel lief kus voor Otje van Oma. Moeder. Soest 6 Juni 40 Lieve Gerard en Tinie. Hier gaat het leventje zijn gang alleen de petroleum boer is deze week niet geweest, gelukkig had ik noch en kon de schoonmaak doen deze twee weken. Pakje sturen gaat niet door. Van Johan kwam bericht dat Lena gaat naar ziekenhuis, en Olgatje naar Kennisen, wat een elende, nu met zulk heerlijk weer in bed te liggen met 39. graad koorts gelukkig geen bloed in de ontlasting. Ik heb gevlochte gekocht goed voor de zomer, ook een bed jaschje blauw ik weet niet of het mij goed staat, nu spijt mij dat ik niet roze naam. Dinsdag was ik met retoertje bij Dina en Kees, Kees is goed gegroeit. Zeg Gerard kom je zaterdag mij opzoeken, ik ben wel laat met mij schrijve, maar van al dat schoonmaak ben ik reuze leu. Van Theo en Joocke geen brief [2] Zeg basje je moet je brieven dicht plakken En hoe makt N2 basje het? Kan hij al staan, en is hij al gewent in de tuin te staan. Heb je noch een pak kujnnen kopen, anders meschien hier bij Ram, die heeft noch al goede spullen.

4

1260


1260


Ik wil ;noch de anderen schrijven. Erwin Nel Lauwrens en Gudo zijn zeer erenstig ziek geweest toen zij in Wageningen kwamen, alleen Leendert bleef gezond. Nu kinders het beste kusje voor Otje van Oma Moeder Soest. 24.6.40 Lieve Gerard en Tinie. Ik weet niet of jullie weten dat Dick zijn papier heeft ontvangen de 15de en is er mee bij mij gekomen, vijn voor hem en voor ons allen die het hem gunde Het is erg stauwt van mij niet eerder over te schrijven, maar ik denk dat ik hersenverkalking krijg. Ja en noch wat heb je Theos adres: Jocka scheef als afzender v.d. Muyzenberg p/a A. Meyfeld Schillerstr. 39A Hannover. dus ik schrijf kaarten dan Tschernow dan Muyzenberg. Bedankt voor de geld toezending, het kwam te pas nu ik morgen naar Erwin Nel en de kinderen ga. Dick is de 15de gekomen en de 16 om 2 uur ging hij naar Adriaans en dan naar Beekberge waar Tine met Moeder en Mauws al een poos waren. Gisteren of vandag zouw Dick naar huis gaan. Wat een gevlieg en zoo laag soms. Mijn zonnebloemen zijn al zoo hoog en twee pompoen plantjes groeien goed, maar hoe het zal zijn als ik weg ben, het is hier zoo een droogte [2] Vandag heb ik gewassen en nu droogt het vijn, en nu moet ik een kaartje aan de beertjes schrijven, weer wat rusten dan postzegels voor Lauwrens zoeken, hij heeft dubbelen, maar ik had hem verlede keer veel gegewen, dus of ik noch heb die hij niet heeft. Straks komt Otje aan de beurt of ik dat zal beleven, dan ben ik over de 70. Nu kinders het beste kusje voor Otje van Oma en veel liefs van Moeder. Soest. 18. Sept 40 Lieve Gerard en Tinie. Het schijnt mij zoo lang dat ik allen zag, hoe gaat het er mee, ziet Gerard weer beter?, de latste keer toen hij hier kwam vond ik hem minder goed uitzien, ik denk dat de schriek hem noch in de lijf zat, dat is de oorzaak warom ik niet graag Keesje bij mij hebt, het is zoo een veraantwording. En hoe maakt Otteke het, wat zal hij nu rond tippelen en kattekwaad doen (in zijn oof is dat alles onderzoeken) de groete menschen meestal snappen de kleintjes en noemen dat "stauwte jongen" in plats te zegen "dat mach niet"want wat moet in die hersentjes de word stouwt iets anders betekenen (onderzoek alle dingen en behoud het goede" zoo denken de dreumesen. Zeg Gerard zauw je voor mij kiken sturen voor de raadhuis, vooraanzicht en zijaanzicht, dat moeten jullie zeker inleveren, jai hebt de latste kiken van mij waar wij same zitten [2] kan appart vergroot, nu jai weet beter wat dat alles betekend, ik snap niet al die latste rompslomp, en onkosten. Vader voeterde vroeger over de passen in Russland, maar dit geeft noch meer rompslomp. Gisteren ben ik weer voor het eerst aan het sprokkelen, het is haast de moeite niet ward wan ik mee breng Tinies zak en een tas, en ben er van op. je moet in bos klwin breken wat kracht ijst, maar kouw lijden is ook geen pret, ik treen mij, dag en nacht staan de boven raampjes open en nu en dan de ramen, draag noch dunne kousen, terwijl andere dames doen al wolle kousen aan. Ja! Tinie eigelijk was ik al lang van plan je te bedanken dat je Gerard had afgestaan om de lichtbeschrming te maken, hij heeft het keurig gedaan, maar ik gebruik noch niet daar de oude vitrazis gauw naar de maan zullen gaan, want Gerard paste zonder ze en de gordijnen. Ik zorg dat ik 1/4 voor 10 t'huis ben klee me uit en kruip achter mijn gordijn. Gisteren schreef ik Theo en Joocke [3] Dat ik net Katryn uit de popen kast ben, als ik niet leez dan doe ik de gordijn dicht, en s'nachts als ik niet slapen kan, gaat het weer dicht en leez ik allerlij Russisch kleine verhaaltjes, en zie je hoe veel onrechtvaardigs toen gebeurde, ook over de eerste drukkunst wat toen de Ewangeli was, en allerlij vervolgingen, en zijn wij verder. Hoe gaat het met de inmaak? Lydia schrijft dat zij noch hoest, dat zij te kort aan vet komen, ik zal een lijsje opmaken welke groente en andere dingen vet houwdent zijn.

5

1260


1260


Van middag ga ik naar de Gorter te beraad slagen of het niet raadzam was de Hooftbestuur aanteschrijven om te zorgen voor vet, zeker zij hebben het gedaan (zijn jullie lid) Johan is geworden zag ik in de bode. Maar hoe meer klachten des te meer kunnen zij mee aankomen voor de regering. En ik hoor dat in Deutschland krijgen de Vegetariers wel meer vet, dus hier kan het ook. De Veget: voorzitter is overleeden arme ziele poot was jood en is krankiorem geworden, het was [4] echte goede mensch voor zijn medemenschen. Wat een waai en regen, ik ga wat sprokkelen dan eeten rusten en naar Gorter. Was Gerard hier toen ik de brief van Theo had, zij zijn in München: z. def.[?] München pension Aida Briennerstr. 8 (aufgang I) Gloria tschernoff. Muyzenberg. Joocke word mager Theo dicker (niets als zenuwen) hij verlangt erg naar hier. Ik denk dat Joocke niet over heen kan dat Theo weg was arme kinders, en zouw zee dat danze willen zlaten en hij ook en gewoon hier zij op kantoor hij rijziger of in de tuinbouw, nu zijn op de latste gebiet, van lijder in tuintje in de steden. Van Johan en Lena hoor ik niets, ook een toestand, maar ik denk dat Johan iets zal krijgen, de scholen gaan nu zoo laat aan, meschien bij hem ook, van een kant goed heeft hij vrij om te studeren. Ik vond hem toch veel rusteger dan vroeger. Tinies tas heeft verlede week door mij een grote restauratie ondergaan en ziet bijna als nieuw, en van de rode heb ik veel plezier. De photos moeten voor 1 Oct zijn. denk er aan, anders moet ik laten kiken hier [linker marge] Veel liefs van Moeder en kusje ook voor Otteke van Oma. Soest. 4 Oct. 40. Lieve Gerard en Tin[i]e. Vanmiddag ontving ik jullie brief die intussen in Hilversum is geweest daar ik daar Woensdag om 1 uur. en Donderdag ½2 vertrof per viets, alles daar wel. Hoe groot de vaatje moet zijn ligt aan de grote van de tomaten, kleintjes nemen minder plaats. De vaatje moetje eerst met het/warm soda water wassen, dan enkele dagen (telkens vers water) laten staan, elk dag versch water Ik denk 2 of 3 dagen. De mijne was bij Mevr. Kingma in een tijl water en gaw zwart af. Het zal aan de soort hout ligen Hoeveel zout heriner ik niet geloof 1 pond op een emmer gekokte afgekoelde water, maar ik zal mijn Rus kookboek raadplegen.. Geen bladeren. Schoondoekje een plankje op en een niet te grote schone kij (steen) geen kak steen. Niet oeverrijpe tomaten hier staat in een glaze pot. elke rij groen van mayoran, estrago, tschebron (zoo dee ik nooit [2] Op een ½ emmer pot 6 spanse pepers op de boden 6 in het midde, 6 bowen, O! ik zie hier met beste zaijn die met speserijen zijn opgekookt pot met papier en tauw binden in koele plats bewaren. Dus dat is ;niet de bedoeling. Nu zi ik een andere recept. Gewasse en drooge (met handoek afgedoogt) in een pot legen, owergiten met koud gekokte water met zout, het water moet zoo zout zijn dat een versche ei (kippe ei) kan op drijven 3 - 4 glaze water 1 glas zout ( Volgens mij te veel Meschien bereken ik iets te wijnig. Hier staat voor gebruik in water weken zoo als hier de menschen met bonen uit de pot doen. Ja dikwijls schimmel afhalen Betekent De steen plank en doek wassen. Dan pure: Rijpe tomate doorsnijden de sap en pitten er uit, dan in de pan op koken enkele keren zonder water, door een zeef roeren dan weer koken dat het dik word voordurend roeren. Als het afgekoeld is in potten, boven prowans[?] oli dan varkes of koeije blaas dicht binden in droge koele plats bewaren. [3] Zie Zoo Volgens mij als je ze als pure makt kan je in melk vleschen of oli veschen doen (zeker naar bovestaande gekook keur er op dan parafine of lak (lak is beter. Doe ;je ze in jam potjes, dan lijkt mij vlink zout op, later kan je zout als het niet gezakt is afschppen en telkens wat in je soep, groente, of jus gebruiken. En doe je in een vaatje, dan zorg voor al dat je de vaatje enkele dagen weekt, want mijn moeder de dat met de geburikte (en jai hebt een nieuwe) en t'huis hadden wij prachtige eike. Moeder kokte de water, dee er in, en een doek of plaksel er op, dan werk een baksteen rood gemaakt (dus in het vuur) en in dat water, dan siste het in de ton en het water koelde niet zoo gauw af. Nu was het meschien

6

1260


1260


om dat de tonnen uitdrogde in de zomer, dus was meer werk aan. Maar aangezien mijn tonnetje zwart afgaw, en ieder een hier voor gebruik wassen met soda zoo als boven staat en water indoet. [4] Ik vernaam van de kolen boer dat rijk en arm krijgen 16 mut. Dan hoor ik het is best mogelijk dat je niet antracit krijgt maar wat anders. Dat onze kolen gaan naar Italia als schulddekking. Ik heb 3 mut gekregen. Nu en dan sprokkel ik maar dat is vermoeiend en zulke kleine hoeveelheden. Laat Gerard zoo veel mogelijk resjes van het werk mee brengen. Dan hoor ik dat er gaarkeukens komen, als kole en eeteschaarste komt, gas word al in Hilversum gedestrubueert (begreep ik van Dina. Dan komt belasting op groente hoorde ik hier en 2 kilo per week aardappelen. Hebben jullie al aardappelen ingeslagen leg ze op zolder in de winter afdekken lijkt mij het best, maar nu niet in de buurt van de schoorsteen. Ik denk 1 of 1 mud te nemen als ik ze noch krijgen kan. Vandag haalde ik voor proef maar zijn niet lekker vermoedelijk zal ik duurdere moete nemen.Ja! noch gefeliciteerd met Moeders verjaardag jullie en de Hagenaars waren vergeten, het is ook zoo een rare tijd. Leuk dat Otje zoo een vlinke basje is De brief moet weg veel liefs van Moeder Oma. Soest 19. Nov. 40. Lieve Tinie Ik veronderstelde dat je vandag jarig was en zouw Maandag schrijven om netjes op tijd te zijn, en s'maandags in bed toen ik zoo de revu paseerde merkte dat de 19 Theo jarig is dus jai de 18 ik een lange brief geschreven van 8 kantjes, en nu gaat hij de kachel in Geveliciteerd met je verjaardag ook Gerard dat jullie same met Otje in je midden een goede Nieuwe Jaar tegemoet moge gaan in alle opzichten. Als ik aan de kleine baasje denk dan voel ik mij net zoo opgewekt als dat hij kan zijn die geutege oogjes, wat zullen jullie schiek met hem hebben Wat is het jammer dat nu Johan zonder werk is Lena schreef hij maakt plannen naar Duitschland te gaan, ik vind zeer onverantwordelijk tegenover zijn gezin, de wind moet anders waaien dan is mis, ja als hij niet gauw werk [2] hij heeft voor deze maand geld van de Bont geleent. Zij moesten volgens mij hun boel bij Dick bergen en gaan logeren, ikkan ze een maand hebben, of dat Lena met Olgatje bij de Robeers gaan Johan hier dan bij jullie bij Erwin bij Brecht Dick en zoo de ronte doen same of elk appart dan kon Johan solisiteren en schriefelijk werken, ja zij hebben altijd wat. Johan zal naar Lendert voor zijn mechanica gaan, Lena hoopt dat zij hem die snode planen uit hooft praat schreew Lena zij is in Rotterdam en Rodenrijs geweest. Olgatje was verkouwden een week in bed nu was zij weer beterende Theo en Joocke zijn van 1 - 30 Nov. Kattowitz (Gloria Tschernoff p/a/ Nowakowski Gartenstr. 4 de plan in Amsterdam gaat niet door. En hoe gaat het bij jullie klaar met de inmaak en verdeustering Mijn zurekool is lekker ik eet. [3] dagelijks of op brood of door het eeten, want ik ben bang dat door de waremte meschien zal het bederwen, als het op is kan ik een nieuw partijtje maken. Ik zit goed in ;mijn spullen heb wat schulden gemaakt maar dat komt in orde, want als je straks niet krijgen kan is slimmer. Deze week heeft Soest geen vleesch, gelukkig dat wij niet van zoo iets afhankelijk zijn. Nu krijg ik geen boeter, maar ik ruilde een bon voor vet bon will ruilen (het is niet dat ik om verlegen zit, de Bossen zijn blij als ik het nu en dan doe, en ik heb iede dat ik nu en dan kosher[?] moet eeten, trauwens ik hoor dat de plantardige margarine houwt op Metz en Albert Hijn hebben noch, dus ik kreeg via M v.d. G Planta een pakje. Ik heb bon 17 noch. Dinsdagen eet ik bij de dames van Berkum ga om 4 uur en blijf tot ½11 dan komt Gretje Bothowe en brengt mij t'huis wat helemaal niet nodig is, maar [4] Mejf: B vind dat het zoo hoort (van de Sparelaan 10), al dat groot doenerij, ik wil eigelijk zegen tebezorgt zijn, ik vind het erg lief maar soms denk ik moest ik niet bedanken voor die dineetjes je weet niet of het hun op ten duur niet mee valt. Mevr. B. zegt van niet, meschien vinden zij toch leuk zoo een raritijt te ontvangen, wij wandelen, met mmkie weer Mev. B en ik dan 6 uur (eerst kopjes plantaardige thee, niet dat de echte niet plantaardig is)

7

1260


1260


dus 6 uur lekker eeten dan brijen en jokeren. Mijn verduistering boven in de keuken is permanent dicht in de raam s'avonds in de kamer boven lichten en beneden heeft mij een raam 70 c. gekost, dus ik doe de gordijnen dicht (ik heb ze doorgesneden) 't gaat best. Ik krijg mooie boeken te lezen van de dames, spelen doe ik erg wijnig, sta mestaal om 10 uur op soms later, s'avonds is een groot kegel partaai soms gepaard de 100de bengaals vuren, dan slaap ik s'morgens uit, spaart kolen, ik sprokkel ook wat vermoeient [5] is, maar dan hoef ik niet kauw te lijden, want nu heb ik antracit, maar je weet niet waneer je weer krijgt, dus ik gebruik een kit per dag en de rest sprokkel hout, meschien zal ik in de winter hout bestelen bij Coor Schaatsbergen dat is goedkoper dan bij een kolen boer. Ik heb vleschen van ½ liter 3/4 en 1 l. gekocht en heb ingemaakt, daar om kan ik de Hagenaars een poosje hebben. Maar ik vertrouw dat het zal gaan, het is maar doorheen helpen. En volgens mij krijgt Lena haar ziekte niet meer terug is algefaal nu niet voor eerst. Nu kinders ik moet wat eeten dus aardappels (heb ik lekkere) in schiel en dan wat wortels selderij ramanas raspen en groente muzli maken heerlijk en zuurkool. Kusje voor Otje van Oma en veel liefs voor jullie Moeder. [6] Ja de drama was ik vergeten te vertellen. Ik moest hier uit wegen afkeuring, dank Mevr. naast. Maar ik zit noch en de boel is verbeterd (van de schiek heeft Mevr. Eijk. in de keuken latten laten anbrengen waar de mensekeutels naar benede vielen, om de deur tocht gummi ruite nagezien soms nieuwe stopverwe en de ramen en deur in de grontverw dus het word een palijs. En ik weet dat voor eerst hoef ik niet uit. Met petroleum ben ik neunig had noch 8 kan, dus telkens op het latst daar van gebruikt dus hoef noch niet tot vast rescht over te gaan en spullen kopen. Ja, bij mij alles rolt heel goed geen zorgen over Moeder hoor, zie best uit alleen vallen mij haren reuze uit straaks een pruik, ik heb gisteren op de post vader Maris gezien. Brun L[?] is werkelooz werkt bij Zwanik op kantoor Hans L verdient 2000 mooi salari. [linker marge] Ida met hareld heeft bij Wilm Ruitenberg niet lkang uitgehouwden. Jean doen huishouwding bij zieke mevrouwtje Lola en Zieg hebben een Herbartes Sievrief gekregen. [bovenaan met potlood] bewaar de postzegel s.v.p. [los papiertje] [7] Zie zoo nu Dick Tine en Leendert en Brecht noch pennen. Meschien zegt Leendert dat ik zoo de komfoor mach gebruiken Veel liefs en de kleine basje zoentjes de kleine schattebouwt [bijgeschreven aan alle kanten] Het is al avond, grootmoeder Koewert en Nely zijn geweest om een en ander voor de Kersboom te maken, die kleine Nel Bos is 5 jaar maar werkt zoo konsenseuz, en Mevr. v. Berkum kwam vragen de St.N.;avond bij hun te komen dusben ik niet alleen [linker marge] Naar omstandigheeden wensch ik jullie prettige S:int [rechter marge] Drie dagen geleden heeft de Rus zinder gezicht over 9 dagen is orlog over hoor ik zegen [achterkant] is besloten. Eilgelijk van een kant jammer dat jullie niet verhuist zijn naar een betere streek, dan kwam ik in de buurt wonen, Broek is wel leuk maar je kan niet vietsen en wandelen. En nu vroegere zij om van Rotterdam naar Soest verhuizen 100 g. en toen gebeurde het niet eens (geloof ik) Gerard schreef niet hoe het met de brug gaat, hebben jullie een noot brug of moeten al de menschen over de nieuwe brug. Soest. 29.11.40 Lieve Gerard en Tinie Zeg wat was ik verrast met die electrische pan, wel bedankt voor ook de algemene pot bedankt, en jullie Tinie voor de inkopen. Woensdag moest ik bij Brecht, op station komen, maar o! wat een verdriet, de trijn was bijn een uur vertragt, arme Brecht heeft op station in de kouw moeten wachten, en ik moest weer instappen om terug te gaan volgens Brecht want de volgende trein komt in de donker aan, ik had wel mijn lantarentje bij mij, maar zoo was het rusteger, dus m. of 10 gepraat en weg waz ik. Brecht had namelijk de een komfoortje. van Tine mee gebracht, maar wat een geluk dat ik hem niet direct in gebreuk heb genomen,

8

1260


1260


want Donderdag morgen hoorde ik van Mej: van Berkum, dat er een versterkte zekering e.z.v. moet komen, daaruit snap ik dat je dan [2] aan de gemeente moet aanvragen, en de rezultaat dat je geen petroleum krijgt, nu dat is een strop, en tweede nu de gebouwtje afgekeurd is, veron[?] edelijk word niet toegestaan, en ik vind niets leuk dat Tine haar komfoor moet missen. Ja! ik kan mij erg goed voorstellen dat Otteke een leuk baschje word met de dag, want hij was het toch altijd, toen hij een paar dagen was, was het al zoo een vlinkert tilde zijn kopje op, nauw dat was een groete wonder al, en nu hij zijn verstand meer ontwikkeld word, je zal noch wat beleven, dat hij al zoo keurig kan bouwen is toch iets bizonder, maar het vernamste is dat hij een goed karakter heeft en gezond naar geest en licham. Gisteren heb ik de "Vrouw" Stimens Hopman. gelezen, het is wel in 24 geschreven, maar vorlopig is het toch voor de menschdom nieuw, het is voor jonge moeders en vaders goed te lezen, zeker vele van denken dat [3] zij op de rechte weg zijn, ik had het 40 gelede moeten in hande krijgen, maar het is de vraag of ik toen in mijn hersens heb kunnen opnemen, dat probleem van een huwelijk en wat je van maken moet kwam nooi bij mij op, daar om is de boel mis gelopen niet dat ik mij daardoor ongelukkig voel, maar voor de kinderen was het toch veel pretiger meschien, want in dit boek waren twee volmaakt harmonische menschen en het is door een vrouw geschreven nu zouw ik zoo iets door een man geschreven wille lezen, want die is weer anders. Deze vrouw odoreert haar man, ziet hem als een volmakte man en vader het leest zeer vlot, meschien heeft Kelkjes deze boek, maar vraag niet in een bibleoteek, er komt een tiep in voor als Klaas. Vijn dat Klaas en T. Jeeltje zijn met Tinies verjaardag geweest, en nu nadert, weer een feest Sinterklas, ja! het zal voor vele stil voorbij gaan, maar ik hoop dat digene die geld hebben dat zij [4] het zullen rollen, want de winkeliers en bakkers hebben al stroppen genoeg Brecht dacht dat Johan zal wel werk krijgen daar er zoo veel onderwijz personeel worden ontslagen. Zeg Gerard je hoef je niet bezorgt te maken over de verduistering in de keuken zijn de boven lichten permenent dicht, en in de kamer zet ik ze s'avonds in en s'morgens uit, en de raam in de keuken, en als het kouwer word de ramen in de kamer, maar nu noch niet, ik heb de gordijne doorgeknipt en nu dekt dat de ramen genoeg, het is zoo onhijmisch als alles pot dicht is, nu doe ik de licht uit en dan de gordijnen open en kan zien of er gefaar dicht bij is, brand. Dus maak je niet ongerust. De wethouwder Gazille is geweest en ja het speet hem dat Mevrouw van Eeck vroeger niet heeft aangevraagt toestemming, dinsdag is B en W. vergadering is geweest ik ben benieuwt hoe de zaak [geen einde brief] 1941

Soest 16. Feb.41

Lieve Gerard en [doorgestreept: Theo] Tinie Leuk weer een brief van jullie, en het nieuws dat Otteke een zusje of broertje krijgt, het is voor hem leuk 17 Het is hier reuze druk, je kan gewoon je hooft niet bij houwden, dag en nacht zijn ze weer boven je hooft aan het zummen, waneer komt er een eind aan. Gisteren begon ik de brief bij fam K. Vanmorgen kreeg ik een lange brief van Lydia, naar de bevalling [Erwin Ruitenberg] 9 dagen kreeg zij griep, en 9 dagen, maar nu moet zij, erg vorzichtig zijn dat is weer voor het eerst naar 1918. En oe maakt Tinie het, heeft zij een rust kuur moeten nemen zoo als met Ot, of gaat het nu vlotter. Met mij gaat het vlot ;met pakken word de boel gepoetst en geboend, en daar ik geen werkster nu heb neemt het veel tijd en kracht, ik m[o]et er uit anders komt Mevr. v. Eijck op grote kosten. Vader schreef of ik in prensipe (of zoo iets) voelde gezamenlijk met [2] hem Dina en noch paar mensche te gaan wonen. Ik ging akoord. Nu hoor ik verder niets. Ik had geschreven dat ik 2 kamers wil hebben, bende grote kamer waar jai en meschien Dick van Theos tritpleij [triplex] een schot willem ,alem vppr leilemtke )vader schreef ieder zijn potje koken, en dat zal ik zoo wie zoo moeten doen voor mijn diat, en ik moet rustig mijn gang kunnen gaan. Dan dacht ik algemeene blyler nemen, dus dat zouw Leender bij mij een vaste wastafel in de keu[k]entje kunnen aanbrengen (als Heer Bochtman met 2 kranen op de kop kon tikken hij is er in exper goed en niet

9

1260


1260


duur te kopen.) daar ik van Dr. moet dagelijks afwassen, en de gas word nu gedestribueert en wij 3 gezinnen zijn fam Muijzenberg dus daar zal de gas bedrijf niet ieder apparte vergunning voor gas verlenen. Erg vervelend dat ik verder van vader niets hoor of het door gaat; anders zouw ik Heer Wuust (kaptijn) of ik niet een paar kamer bij hem kan [3] huren. De Engendaal school heeft benede twee kamers geguurt voor de school. Ik spraak met Nijhof[?] (hooft) op en Vegetarische same zijn, of Bos niet verder het huis kon huren …… maar Bossen voelen niet voor, en Wuust heeft zijn meubels boven, dus danis voor W beter (als hij wil) aan mij te verhuren, daar de meubels konden blijven staan, in de rest van de kamer, Maar gaat Hilversum door, dan ga ik naar H., het is voor vader en Dina zoo beter, niet dat ik zoo een gezelige kompanion ben, maar ik zal proberen om op te monteren. Dina schreef dat zij geen werk heeft (dat is met bonne sisteem te begrijpen) dat zij 2 weken bijde ziek waren, en omdat ik de brief uit den Haag ongevrankeerd had gezonden (per ongeluk) hadden zij 2 weken op aardappelen zeker van haar ouders geleeft konden geen brood kopen, nu je lleft niet 14 dagen van 15 cent, maar ik begrijp dat zij wist niet hoe intekleden dat zij geen geld had. Op Theo de 2 g voor de hemd kon betalen (moest zij weten dat Theo honderde aan kleren heeft uitgegewen [4] dus ik had Dina 5 g direct gestuurd, en zij liep in de zondagse jeur, dus een zwarte mantel (van Mej Houwbaar) stuurde ik haar, met een vrolijk afzetsel, heeft zij een warme solide, goede stof, jeurk van, nu zij tijd heeft te naaien. Ik zouw niet zoo over geschreven, daar ik niet de gewoonte heb, wat mij door de schoondochters word verteld over te brieven, maar nu moet onderling raad geschaft. Ik dacht als de kas mij extra voor Dina geeft, dat ik bestellinge doe aan haar naai werk, broekjes bloesjes voor allerlij kleinzoons en Olgatje, dan krijg ik het goed oude broeken, jeurken e.z.v. en dat Dina naait en ik betaal, want als zij geld heeft dan is kanonetjes vliegmashines met vuur ijskos (3 per dag) voor Kees, dat gaat niet, Kees moet haar niet uitzeugen en zij is te moe te verdritig, en Kees is haar alles, maar zoo gaat zij te gronde, en darom denk ik dat het goed zal zijn als wij same gaan wonen het zal geen makelijke taak [5] zijn dat weet ik, maar als ik gesteud word, en voor vader meer huiselijk, en ik neem boven een kamer waar Lydia met haar kroost en de gebroeders v.d.M met hun kroost kunnen logeren is 1 of 2 dagen in het jaar zal voor vader veel vergoeden wat hij gemist heeft, en verders als het mij luckt paying guast, maar ja! van het latste maak ik geen iluzis, daar moet ik niet op bouwen. Ik ben altijd een practische idealiste geweest, en mij niet lekker makte met "twee vogels in de lucht" maar zorgde een vogel in de hand te hebben, en ben steets gekomen, zeker met behulp van anderen, maar de mensch staat niet alleen, wij zijn allen same voor elkaander. Ik zal vader schrijven als hij zijn oude pakken en was nietheeft weggedaan om mee te nemen kan ik wassen, en dan als Dina niet voor hem dan voor de klijntjes kan maken De jongens van Erwin dragen altijd van afdankertjes. [6] Donderdag of Vrijdag zouwden Theo en Joocke vertrekken, en gisteren optreden adres Mährisch - Ostrau Cabaret der Boccacio Bar Duitschland Nu jongens tot kijk Gerard breng je dan naar Hilversum de grote gordijn en de gebloemde, daar ik de grote benede zal gebruiken en boven de kleine ik heb noch een stukje van de gebloemde, want daar zullen de ramen groeter zijn Kusje voor Ottekepatoteke die kleine leuke baschje Veel liefs van Moeder. Zaterdag kreeg ik een brief van Mej: Smenk, zij is van plan deze zomer naar Otje te komen kijken dus bij tijds haar schrijven als je moet verhuizen dat zij niet vergeefs komt Jullie; krijgen de groete van haar. Van Mev. Ortt. vrijdag een brief zij maakt het goed. Els is in Tirool en werkt veel in de tuin, de jongens helpen mee, zij vind het prettig. [apart blaadje] De 18de Gisteren was de bulletin uitgevaardigt niet naar Hilversum, vader schreef Heer Bochtman was bij Erwin en vertelde dat er geen lege woningen in H. zijn, wegen groot toevoer van menschen van elders (ik den Amsterdam Nu zal ik hier moeten zoeken, ik was al ingesteld op al de loges die

10

1260


1260


zouwden komen Dick was zoo zielsgelukkig en makte plannen van de zomer bij ons intrec met vacantie te nemen Nu gaat vader naar Beers voor een jaar. Strop voor Dina. Ik moet meer schrijven Veel liefs Moeder. Soest 5 April 41. Lieve Gerard Tinie en jarige Otje. Waneer deze brief jullie berijkt is Otje 2 jaar en ik hoop dat je allen drie een pretige dag mocht hebben en allen gezond, en dat de jarige een goed jaar in vooruitzicht krijgt. Van Leendert hoorde ik dat Tinie met Otteke naar de tantes is geweest, dus Gerard had geen vacantie genomen, en wat doen jullie met Pasen. Gisteren een brief van Erwin dat Leendert en Brecht met de Paasdagen bij hun komen, en of ik daarna kom. Maar mijn plannen zijn tot er orlog is t'huis te blijven, en als [p2] alles rustig is ga ik eerst naar Rodenrijz en dan naar Beers, want bij beide ben ik al twee jaar niet geweest en in Wageningen en Broek verleden jaar en dit jaar in den Haag. Deze boekschke stuur ik voor Otteke ik vind de platjes zoo leuk getekend en als hij ouder is kunnen jullie hem voorlezen, ook kan veel bij verteld naar gelang hij ouder is uit de bloeme vlinder en kewer weareld Hebben jullie al sneuwklokjes in de tuin, hier zie je veel krokuschjes het is zulk mooie gezicht Van Mevr. Addens kreeg ik een polletje wilde viooltjes daar ben ik zoo dol op, ook heeft zij mij andere plantjes belooft, witte vloks, dat is ook een teer bloem en zrukt meest al. Nu kinders een prettige dag en veel liefs van moeder en verjaardags kusje voor twee jarige Otto van Oma. Soest 11.4.41. Hoe is het mee wat doen jelui met de Paasdagen komen je naar Soest. In de vorige breif schreef ik niet over daar ik dacht mijn brandstoffen niet tot Paasdagen zullen rekken, maar nu zie ik dat ik de Paasdagen kan warm stoken, daarna met behulp van electrische kachel en wat sprokkelen als de man die ik een zak beuke hout heb besteld niet zal bre[n]gen maar de eerste 4 dagen heb ik noch antraciet. Woensdag of Donderdag komt Kees tot Zondag middag Ik heb noch meer brieven te schrijven Maar eerst eve vertellen dat Dick is Woensdag morgen een uurtje geweest, hij was met een vrachtauto om bomen te keuren en halen, echt leuk [2] en gisteren Johan. [doorgestreept: Donderd] Woensdag was hij in Bussem zich voortestellen bij een Montesorieschool de onderwijzer van daar soliciteerd elders heeft kans, meschien Johan ook, sliep bij Robeers bezocht Dina Keesje Tokarenkos latste aan de schoonmaak. Gisteren paar uurtjes hier Ja er lopen geen trijnen, bussen van Tenze[?] om de 2 of 3 uur, maar je kan kartjes in Amsterdam nemen tot Nieuwe weg Soest en dan met de trijn bus tot Nieuwe weg (die gaan naar Utrecht dus geen trijn maar een bus, dat zijn of over 2 uur of elk uur en goedkoper Nu kinders als je niet komt prettige Paasdagen kusje voor Otteke van Oma en van Moeder. Breng je brood en boter bonnen daar ik brood bonnen aan Erwin heb gestuurt. Verder heb ik alles koeken beschuiten kaakjes voor Otteke jam honing inmaak e.z.v. dus je komt niet te kort. Soest 2 Mei 41. Lieve Gerard en Tinie en Otepatot. Jullie de[n]ken die Moeder komt nooit met haar brief, ja! het is gewoon schandelijk, en toch denkt zij iederen dag er over. En van Dick wist ik dat hij schreef over hun komst hier in Mei, en vandag een breif dat jullie akkoord gingen, nu weet ik niet wat ik moet denken, komt het kintje niet in Juni, dat je de rijz kunt uitstellen. Nu mijn plan was jullie afteraden om hier te komen om dat op Soesterberg ligen zee bommen (mijnen) en mosterd gas, en vandag hoor ik dat op de einde Kolonieweg word ruize gemetseld en gegraven komt een

11

1260


1260


grote Franse kanon (afweergescheut.) over de twee eerste schreef ik Dick en Tine, maar zij zijn niet afteschikken, nu heb ik mijn plichts gedaan. Zeker vind ik vijn dat je allen komen, voor mijn part werd een huis gehuurt met 40 vertrekken de hele kinder en kleinkinder schaar bij elkaar, ieder zijn appartementen zoo als nu, en dan ieder gezin 1 keer per [2] week bij Moeder op bezoek dan moest de week 8 dagen tellen paar dagen voor kennisen dus om de 1½ week, maar daar zal nooit iets van komen, als nu Dick Tine en [doorgestreept: Ot] Erwinoeschka 10 dagen komen en jullie 10 dagen dat zal echt leuk zijn, ik heb een grote tijl om Oteke te baden, Dick schreef dat Leendert een snelkoker stel zal kopen en brengen of Brecht brengt het. Vandag was ik bij Moeder van Annetje Block (eigelijk om Annetje te vragen voor een verpleegster voor Mej: van Laer die is erg ziek, en meteen invoormeerde voor Erwin voor een wage, Mevrouw dacht van Annetje Broekman (Riens vrouw) later dacht ik meschien wil jullie het ook hebben als je hier bent, schrijf dan, want dan kan ik meteen vragen verlenging van tijd, Dick schreef dan kon Erwin er in slapen, maar voor Otje zullen wij meschien Geards bedje moeten opzetten die is hier. Van Theo was uit Breslau een brief 1 - 31 Mei zijn ze Hansa Theater Hamburg. zij maken het goed, het was erg grappig, s'morgens hoorden zij hanegekrij Theater was buiten de dorp, en [3] stapte uit de duir in de natuur woonde bij een boer. Lauwrens had een tekening gemaakt, dat begint, straks komen van alle kanten vrije tekeningen Keesje is van Dinsdag tot Zaterdag namiddag geweest, want Dina was zoo ongerust, anders was zij Zondag gekomen Kees Hugo Schaaff en ik waren in de duinen net de schoenen kousen uit of daar begon het Hugo was in een omzien naar Ericaweg gelopen, maar mijn hart liet niet toe dus dat ging wat kalmer, dan achter de schuurte (van vroeger Bos gezeten 4 families bij elkaar begon 1 uur uur of 3 ging ieder aan zijn bezigheeden maar duurde tot 7 uur. 167 keer (2 grote 20 kleine in een schot) aardig partijtje , en Zondag daar na moesten de boeren met 2 of 1 paard omploegen. De lawij boven is weer meer dan tijd geleden. Op de Braam weg weel groteruite stuk en minder kleinere ook door heel Soest meer en minder, de groten zijn bijna allen in maar de kleintjes niet. [4] Vandag heb ik 1½ kilo aardappels kunne kopen lekker maar 10 c. per kilo. Ja! breng je bonnen mee, de menschen spreken minder over geld meer over bonnen. Groente kan je genoeg krijgen als er geen aardappels genoeg zullen zijn heb ik noch wat erwten en boonen maar wij zullen hopen dat er meer aardappels komen. Ik eet noch eens in de week bij de dames van Bercum. Naar de 10 komt Joocke voor de schoonmaak of Bets, ik hoop dan achter elkaar te doen om de 17 klaar te zijn. Hoe is het in Broek met de schoonmaak? Luik dat Fanny en Kees een kleintje hebben, hoe vind Otje het, en hoe zal hij het vinden in zijn eigen huis zoo een peuter. A. ;Block heeft het druk overaal komen peuters, zij heeft ook een leuk meiske van een jaar, zij wouw graag een kintje hebben erg wijz gezichje. Nu jongens ik stop. Veel liefs van Moeder Oma. Soest 27 Mei 41 Lieve Gerard en Tinie Net kom ik t'huis naar 12 uur zwerwen door Soest. En vind jullie kaart die in begin onleesbaar is door veel stempels van andere brieven. Maar verder begrijp ik dat jullie Donderdag komen met Otje erg leuk Laat Tinie tot Utrecht rijzen dan de tram tot de Bilt (laat zij op St. Utrecht vragen dan in de trijnbus tot Nieuwe Weg (Soest Zuid.) Ik ben overal belletjes trekken, hier hebben zij Smitjes courant, en in de Soester stond de regeling mist[?] vandag, als ik morgen kan krijgen stuur ik de tijd. Ik geloof dat naar 5 uur niets loopt. De bustrijn gaat niet van Baren, maar van Soestdijk [2] morgen ga ik naar Tenze maar die loopt niet naar 5 uur. Liefst vroeg uit Broek vertrekken. Dick Tine met Erwin zijn gezellig hier geweest, vertrokken Maandag 7.15 Soest Zuid naar Huisterhijde of den Bilt met bustrijn s'morgens, Dick zouw s'middags vergadering hebben. Rijz liever same ik betaal Gerards rijz. Met Hemelsverdag zouwden menschen uit [doorgestreept: Delft] Dort (of Rotterdam) bij buren komen, kwamen tot Utrecht en konden niet verder, dus keerden terug. Moet zoo iets Tinie overkomen, dan

12

1260


1260


zit jai ongerust over haar en andersom. En als je same rijzt dan kunje same besluit nemen. Rijz voraal vroeg, dan kan je noch terug [3] als er geen verbinding soms is. Hier kunnen juul ja Tinie viets meschien niet meer, anders D en T. hebben op mijn en Joockes viets geviets. [doorgestreept Vermoedelijk] Het beste dat Gerard in Amsterdam vraagt hoe te rijzen, ga liefst s'morgens op rijz, dan heb je de dag voor je Dina moest in Baren 2½ uur op een trijn naar Hilversum wachten, alles is zoo ongeregeld, op een keer. Maar gezellig vind ik als jullie sampis hier komen. Veel liefs goede rijz Moeder z.o.z. [4] Laat Tinie niet alleen rijzen met Otje [doorgestreept: veel te veron] niet verantwordelijk. en zoo ik zeg, ik betaal Gerards rijz. Als ik geen bericht van tijd krijg, of het te laat komt, jullie weten de weg, krijg ik op tijd, dan kom ik met de viets om de bagazi op teladen, anders kan je bij Mevr. Addens neer zetten of bij van der Molens en later op halen. Ik hoor de dat de trijnen tot Pinksteren niet zullen rijden hier.Reken dat de trijnen met vertraging soms rijen. De bus regeling heb ik net laten nazien uit Amersfoort 5 m vroeger [linker marge doorgestreept: Reken dat de trijnen] [5] neem boter brood melk bonnen mee daar je anders niets krijgt, vraag je melk boer de bon terug, daar het midden van de week is, en mijn boer geeft niet zonder bon. Bedde goed heb ik, ook handoeken, onderlegers, breng zijltje, als kan mijn (Theos gordijn) vande winter tochte de duir, en als Theo en Joocke komen kan het voor de rustbank want zoo ziet het slordig nu uit in de kamer, en Theo was niet te spreken dat het s'winters niet voor de duir hing Zij gaan vermoedelijk naar Boekarest of Boedapets vertelde Rien Baan Dick. Maar stuur het niet per trijn gaat verloren, anders brenge het een ander keer mee. Denk er aan met Tinie same te rijzen, want toen je kaart [6] de eerste kwam, was mijn plan te schrijven, dat ik de rijz koste wilde betalen, dus nu delen wij same. Daaaaaaag Moeder 7 uur s'morgens Soest 15 Juni 41. Lieve Gerard en Tinie. Wat een gepen ik moest een seklestiel [?] plaat aanschaffen, gelukkig ben ik vandag noch al voor gestemd. Maar ja als je de 2½ in half lijntjes van de schijver Johannes Corneles leest, dan begrijp ;je dan dat de pen van Moeder vlot de zaak overpent en de rest van Lena. dus Johan 13de Gauw een briefje gisteren avond heb ik (duws de 12de) een benoeming gekregen aan een school van het Nut van 't Algemeen te Eindhoven. 't Is een Dalton school zodat t'aadig in mijn lijn ligt. Moeder ik zal verder gaan anders krijgt U geen brief Nou hoe vindt U dat. Ondanks dat ze hoofdacte Frans Handenaarbeid vroegen heeft Johan het gekregen, De school moet nog gebouwt worden, de fundamenten liggen eral. Nu zijn de klassen ondergebracht in lokalen. Het Hoofd is een heel aardig iemand Ongeveer 35 jaar Hij is een J.G.O.Ber geweest en zijn vrouw N. Basster (ken ik niet maar voor hem goed mij best) [2] Dus t';kan niet mooier. Olga vind verhuizen wel leuk, maar ze wil al haar vriendinnen meenemen zegt ze. Wanneer we weggaan weten we niet, want er is geen huis te krijgen, Johan is per 1 September benoemt. Hij is dol gelukkig en ik niet minder We hebben heel hard gewerkt. Ik de correctie elke avond (ongeveer 80 schrieften) anders kon Johan heelemaal niet studeeren. Johan doe 1 gedeelte van de Hoofd acte en het exame zal in Augustus zijn en zoo voorts. Erwin bracht mij tot van Wrangel en ging terug naar Oud Leusde, ik was daar van Donderdag morgen tot 5 zaterdag. Dina en Keesje zouwden komen om Zondag morgen naar Lydia en de haren te gaan maar het regende zoo dat ook vanmorgen waren zij niet. Bij Lydia en de haren alles wel leuk klein Erwin heel rustig een bedrijwig Keesje, vrindelijk Leendert en echte kwajonge Herbard toch een aardig baschje Jullie zijn op tijd naar huis. Bij Lydia in bos was erg kout, hier is warmer daar zijn rondom oud denne en kaschtanje bomen. Vlinke zandkeul [met roestig nietje vastgeniet kleine papiertjes] [3]

13

1260


1260


voor de jongens in het bos met een bank voor de ouders, maar je zat te bibberen binne en beuten erg jammer voor hun. Ik moet noch meer schrijven Veel lif kusje voor Otteke van Oma Moeder. Soest 9 Juni 41. Lieve Gerard en Tinie en Ottekepatoteke. [4] Toen ik voor mijn ontbijt moest zorgen merkte ik dat je vleschjes en tabletten noch stonden, tipisch Vrijdag dacht ik noch als zij het niet vergeet, nu heb ik net geschiek vleschje, ik hoop dat het goed overkomt. Ik hoop ik heb allerlij opgescharelt, om een apotheks verpakking na te doen. Jullie hebben zeker in Baren lang moeten wachten, jammer dat je niet met Tenzesbus gingen, wij dachten niet na dat de trijntje onregelmatig loopt en je hed maar 7 m en de trijn was 1/4 te laat strop [5] En prettige zondag gehad. Om 5 uur kwamen Dina en Kees, Kees een posje naar de duinen geweest, s'morgen Kees ik en Tinie, toen pannekoeken gebakken, en om 7 uur vertrokken zij Dina ging ook voor een ogenblik paar keer Kees kijken heeft mijn japon geknipt 2 keer gepast. Zaterdag avond vermoedelijk komen zij slapen, om Zondagmorgen naar Lydia te gaan. Ik vroeg Dina hoe Keesjes raport was, allemaal 10ne wat een geleerdhijt. Hij was erg lief wij hebben same getrektrakt en een spel halma met Dina De hele avond eerst bij [6] Mevr Eijck onder de afdakje en toen bij mij tot ½11 zitten praten, over Wims mijsje, dat zij uit een ander milje is, en zij is tegen zijn huwelijk, zij zat erg mee dat Mia niet huishoudelijk aangelegt was ik trooste haar dat dat best komen kan. er waren andere bezwaren waar ik ook een zwaar hooft in heb, nu zij zoo uitvoerig vertelde Ik ben blij dat ik mij hooft nooit zoo mee bezig hield, de kinderen gaan toch hun weg, en ik vind dat in elk huwelijk is altijd iets dan onvolmaakts is, [7] dat is het leven, om te zoeken hoe de moeilijkheden optelossen, wist ik dat eerder dan had ik kunnen voor de familie trachten de boel bij elkaar te houwden, personelijk ben ik blij zoo als het nu is, want steets een drukke leven zouw ik niet kunnen hebben, daar ben ik in de vroegere jaren te veel afgewerkt (lichamelijk), en ik geloof dat ik altijd dat krijg wat voor mij nodig is gestelijk en voor mijn licham, als een mensch leert te begrijpen dat het leve een school is (zoo zie ik het) dat hij telkens moet [8] over gaan van een klas in de volgende, en dat de hele leven door, dan leert hij geduldig te zijn zijn best te doen steets een klas hoger te komen als dat kan grote en heel veel kleine lesjes zijn te leren Maar ik moet eigelijk ontbijten het is 1/4 over 11 ik ben pas ½10 opgestaan, wat een zon heerlijk weer. Dag kindertjes kus voor Otteke, is hij weer beter, schrijf eens Moeder Oma Soest 23 Juli 41 Lieve Gerard en Tinie Einede[?] kike wel bedankt. Tegelijk met je brief kam een kaart van Theo uit Antwerpen Hotel Real Appemanstr. tot 31 Juli van 1 - 28 Aug. Brussel Gaty Cabaret Rue du Fossé uax.[aux] Loups. Daar Dick eerst vroeg om de adres Dus Maandag direkt naar Antwerpe geschreven, de kaart was 13 verzonden de 21 ontvangen, hoe land het van hier na toe duurt. Theo en Jocke waren erg verlangent naar bericht Ik heb hun ieder kiek uitgelecht eenig zijn allen. De kom waar ga je met het kind na toe dan de pompende paar de lachende sneut vaan Otje, de bestudring van de heide, dan Tin[i] in de verte kijken Ot naar zijn Vader kijkend, dan weer de zond berg beklimmend Tine kem bestuderen Moeder met monnekmuts met bukkende Inike die iets op de grond ziet, de brij partij waar Otje de zand tussen de vingers aandachtig laat glijden en Moeder dat opnemend [2] en het laatste Otje zelfstandig aan het eeten, de moeders in gesprek

14

1260


1260


Lydia is al lang in de hooge noorde zij de 2 vertrokken, het was hier een geviets eerst Lydia met Herbart om mijn dekens te halen en mij, maar ik moest veel berederen dus de volgende morgen donderdag tot zaterdag jammer het was regenachtig koud de jongens de meisje was verkouwden dus je genoot niet zoo van buiten, eens zat Lydia bij de zand keuil waar de drie jongens speelde, Lydia moest telken naar Amersfoort Zaterdag bracht Erwin tot van Wangel, hij moest noch terug naar Wagenine zijn bakkebarden worden grijz Nel (en ;gudo geloof ik) had de rode hond Lydia zag best uit ook de rest Bart magerder maar dat mistaat hem niet, hij was van s'morgens tot s'avonds uit, Herbte is een aanhankelijke kereltje erg op Oma gesteld en als wij alleen zijn lievde verklarend door allerlij in huisje te prijzen een zoen gewe en z.v. ;tipisch al die uitinge hout hij voor als wij sampjes zijn [3] net als een aanbidder van een meisje Leendert glimlacht je altijd toe, en Keesje moet altijd erenstig werken, alles wat hij doet gebeurt met een gezicht van overteuging en sterk dat hij is. Erwin slaapt en eet, eet en slaapt zoo rustig mannika. Hoe staat met inmaak? Hier heb ik steet druk met loges Dina en Keesje komen dicwijls week anders laats Wonsdag kwamen zij en donderdag om 4 uur ging Dina weg en Zondag halde hem weer op met 3 zusters Jaen, Nel Coba Kees en ik waren in de duinen Kees had op het lijtje geschreven, dus zij kwamen daar zijn gekiekt. Ook veel aanloop Nel Vries uit Amsterddam. later haar zus met vriendin er schijnt een jeugdherberg op de parklaan te zijn dames Houbaar en hier de dames van Eijck hebben altijd wat te vragen of zegen, het is een drukte van jawelste, en ik ben rut[blut?] door allerlij inkopen en gasten, en had ik geld ben ik te moe, als er geen bezoek is moet ik [4] veel rusten, en de ramp ik kan mij medecijnen de C. en druppels niet krijgen al in 5 - 6 drogisterijen geweest zij aanvragen maar krijgen niet, ik zal Dr. Nouzing schrijven. Gisteren bracht Mev Eijck de groete van hem en vertelde dat hij een zuster heeft die een apothek heeft meschien heeft zij Ik be erg benieuwt wi weet waneer de kinte komt de ouders of Dr. ik vind het heel grappig. Hoe heeft Tinie met de waremte gemaakt, hadden jullie ook binne 93 als ik gisteren 63 vandag 75 dus word weer warmer, van 11 tot 6 uur liep in in mijn onderjeurk en als alles pot dicht was stroomde de water langs, maar naar 3 dagen besloot ik de ultraviolete stralen naar binne te laten komen alles door elkaar open en dat beviel mij meer. Kees en noch een jongen waren de beste in zijn klas, maar niet allemaal 10 ik denk dat Dina toen een gekkebui had, en ik [5] opscheppen over de 10. maar voor gimnastiek had hij een 5 nouw dat is niet zoo erg hij word toch geen gimnastiek leerar Zaterdag leerde ik hem schaken (vroeger ook maar hij was vergeten) maar als hij het onthouwt dan zal hij volgende keer winnen zoo een pintere kijk heef die jong Vijn dat je je werk prettig vind en telkens wat anders De zandbak zal zeker hem helpen zijn tijd te paseren die kleine Ottepatot "Niet in het keukentje. Dat was ik vergeten om Theo en Joock te schrijven, zij zijn erg nieuwschirig wat voor een kindje bij jullie komt zij vonden Otje leuk baschje Mevr. W…. Eijck van Zuilichem er zijn meer letters maar die ken ik niet. Er zijn geen paddestoelen steets veel te droog, en toch de laatste jaren was je blij als je een maaltje bij elkaar had. Nu ik ga rusten kusje voor Ot Veel liefs van Moeder. [6] Toe ik Dick over mijn brij tas schreef, bedoelde ik zoo als de vader die zijn 3 zonen de wereld in zond om schatten te zoeken, en dat voor elkaar De jongens zullen denken Moeder word malende, mij goed ieder denk wat hij wil Daaaag.

15

1260


1260


Soest. 14 Aug 41 Lieve Gerard en Tinie Wat vliegt de tijd, gisteren avond in bet ondekte ik dat de dagen sprongen want de 12 dacht ik noch de 13 te schrijven, maar Mej. M. v.d.d G. kwaam en vroeg te komen oppassen een stoelemater zouw komen en zij moest weg om een weggewen poes te halen, en toen dacht ik niet meer aan broerie. Ja die kleine broerie met zijn lokken van gouwd, vandag al negen en twintig jaar, wel gefeliciteert Gerard moge je dit nieuwe jaar in gezondheid doorbrengen met je vrouw en kinderen, wat gewichtig vrouw en kinderen, het lijkt mij steet gek dat al die babys van mij nu al zelf gezin hebben wacht dat zelevde krijgen hopelijk jai ook, ook Tinie geveliciteerd met baschjes verjaardag, ik vind het erg sneu dat mijn brief niet op tijd is, had ik hem de 12 geschreven, dan was hij de eerste [2] En hoe vind Otteke zoo een verjaardag, wat heeft hij zijn vader aangeboden, een gedicht of lied, hij zal al nu veel meer worden in zijn mars hebben. En dochter Lydia die vind het best dat er meer menschen haar bekijken en een schatje vinden. Leendert en Brecht waren weg van haar, en zuster van Toos Harders ook wist te vertellen dat (welke worden weet ik niet) leujk kintje is. Vrijdag Zaterdag Zondag nachten sliepen bij mij Nel Vries moeder en drie N.B.[A S. van de dries kreeg ik een boek Martin Andersen Nexo "Hoolpelooi" de keuze was goed, ofschoon zij kende de schrijver niet. Er waren 3 muziek avenden heel goed 2 ben ik geweest en Zondag morgen spraak een lerard over Kunst en Muziek vader van Kees (vriend van Nel G) dat was ook goed, Zondag avond was Mev. v. Eijck bij mij, werd wat laat e.z.v. Van Theo dikwijls bericht jai zal ook zeker brief gekregen voor je verjaardag Heb jullie je extra boter kaas en hawermout van de Vegetarische Bont, als je geen lid ben word dan gauw. [linker marge] ik ga mijn vleesch kaart inleveren vandag en dan breng ik de brief op de post meschien. krijg je vanavond Veel liefs Moeder Oma Soest 18 Oct. 41. Lieve Gerard en Tinie kleine Ottepatot en Lydika Telkens denk ik en bizonder gisteren en vandag, wel is niemand jarig, ik heb zoo aan felicitere geweest, en noch Keesje van Lydia niet gefeliciteerd maar verlede week stuurde ik Lydia paar lapjes voor kraagje of manschetten, wat ij vroeg had ik niet en meteen voor de gedroogde petersely bedankt en wat appeltje en peetjes proef van enkele bomen, een appel smaakte naar appels die wij in Russland aaten en in zoutlegden zoo als tomaten en augurken alleen water en zouwt, en dan was het net zoetzuur. Gerard schreef over padestoelen kantarellen vond ik een keer 2-1-3-1 hande die kreeg Mevr. v. Berkum die 2 maand ziek lag vandag bakte ik voor een boterham dus dat is niet veel, ik of wij 2 is Rie mee geweest vinden veel geleridderzwammen, ik vind ze lekkerder dan kantarellen, en 1 of 2 [2] eekhorentjesbrood berke of kaschtange boleet, net voor een persoon, en dan melk zwammetjes maar een keer bracht ik naar Rie voor Wera en gisteren ook voor haar gezocht, dus het was niet moeite waard voor Gerard de rijz te doen. Ik dank jullie voor je gelukwenschen, ik had eigelijk Gerard verwacht half. Dick was de Woensdag op Donderdag op zijn rijz naar Putten waar Tinie met Erwin haar Moeder Maus en de man waren al een poos, Dick troof die week heerlijk weer. Zouw Gerard met die jonge op de taendem komen, want hij schreef wij, maar Tinie kan toch niet van Lydiatje weg, of krijgt zij geen borts, dat lijkt mij zoo onwarschijnelijk. Soms zouw ik zoo naar Broek vliegen om die kleine schattebouwt te zien en de kleine dreumes, wat zal die nu veel te vertellen hebben de kleine "mach niet in het keukentje" Maandag kreeg ik een kort briefje [3] uit Brussel, dat zij naar Elbertfeld gaan, en vanavond een kaart van 14 dus kort maar 4 dagen onderweg, dat Theo en Joocke de 17 naar Leipzig gaan tot 31 Oct. dat is voor het eerst daar optreden, in E. is de 3 keer in 1½ jaar waarover zij erg trots mee zijn. In Mei hopen zij weer naar Brussel te komen, de kamer verhuurdster zal dan zorgen dat zij weer een goede kamer krijgen Theo stuurde Dick vanuit Brussel nog geld voor oom Kees, en nu zullen zij weer goed kunnen

16

1260


1260


sparen, nauw dat zal de gebroeders een verlichting zijn als die schuld achter de rug is ook en voor vader en moeder, en een voldoening voor de beertjes en bizonder voor Theo na al de jaren van pikeren over dat geld. In Elberveld zijn ze druk bezig hun costuums na te zien, hebben weer nieuwe kracht verzamelt naar 2 weken vacantie in Brussel sins Feb. voor het eerst. Grappig ik was vanmorgen zoo iedioot opgewekt niet tegenstaande de regen die de heeledag [4] goot, [doorgestreept: soms] vroeger als ik in zulk een stemming was, dacht ik, nouw het zal mis loopen, maar vandag dach ik niet aan, ik was in zoo een dankbare stemming, want ik heb niet anders als blij te zijn, als ik zoo hoor wat in de waereld gebeurt, hoe oudevandage kinderen babys en jonge menschen, nu in Rusland moeten vluchten geen onderdak een voedsel geen dek, en over een paar jaar zullen weer de couranten vol zijn over de zwerwede kinderen, maar is het de schuld van hun, maar wij moederbeer en haar kroost en nakommelingen rede om danbaar te zijn dat ons goed gaat. Zijn jullie aardappelen al binnen? Verlede of deze week schielde ik 4 kilo 1 k wat te eeten de rest voor de koeien, ik koop alles op de bonnen wat mij toekomt en sorteer 1.2.3. soort de 1 s. moet ligen voor de winter, als zij ook niet gaan rotten, vandag voor het eerst 4 kilo roodster (klijers die waren nat ik heb ze 4 keer [5] gewassen, dan op vergiet en later in Theos groote mand. O! ik denk in eens aan de zakken, eve halen, zie zoo ze ligen in de kamer, morgen stukken opzetten, want maandag warschijnelijk komen 3 mud antraciet, vijn. Eerst naar Sukkel geweest of hij kan leveren, dan Donderdag met Jocke kisten van de zolder en van achter de piano, met couranten met pinezes klaar gemaakt 3 van gezet in de keuken onder Theos kaschje (net als of er gesmokkeld word) 2 in portiek op de grote kist, wij vulden de kisjes in de keuken uit de zak en tonnetje uit de W.C. ;nu kunnen de kole boeren die vullen, en als niet alles in kan dan in de zak of 2 zakken, want je krijgt geen zakken van de kolen boer te leen. Maar een bof dan heb ik 6 mud, kennisen kochten kooks en andere spul op hun bonnen, en ik dee zoo als "de kat uit de boom kijken, en niet eens gemengt met kolen krijg ik, ik heb bijna dagelijks [6] gesprokkelt de laatste tijd, maar nu moet een poos rusten want mijn rug ging raar doen van het torsen, breken en bukken, nauw net uitgehouwden tot de regen heweger werd, en nu mooi om aan de kindertjes te schrijven. Er ishier eve druk. Mej: van Laer van january las ziek is de 25 Sep naar haar rustplaats gebracht Ruggemergtering Heer Keegstra de 8 Oct.had keelkanker. Mevr. v. Berkum is aan het beterende kant maar noch steets een verpleegster uit den Haag, dus die moesten opgezocht worden, ik moest meerdere bezoeken maar ik heb zoo veel al die bonne geloop, naar goede aardappelen zoeken, inmaak brame padestoelen gezoek, gisteren textiel kaart Prinsbeernaastlaan dan een jonge vrouwtje die 1½ jaar ligt bij de Brijs geleridderzwamen gebracht kreeg 2 maiskolwen en een kleintje de koleboer weer opgezocht, s'morgens met Ris 2½ uur padestoen gezocht en rueze van de bladerenkleuren in bos genooten. De Koopmane zijn op de Bartilotelaan gaan wonen [linker marge] dan moet er voor bloemen gezorgt, en oudeblad op harken zoo gaat de dag door ik ondek dan dat Oct al weer tot [linker marge p5] over de helf is. Zeg doe de groete aan Kees en Fanny ook oude Mevr. de Boer Kusje voor Otje en Lydika van Oma Veel liefs van Moeder. Soest 5 Nov.41 Lieve Gerard en Tinie Vijn dat Gerard met Otje zondag komen. Brood en boter zal ik voor zorgen hoeft geen bonnen en dat boter loopt noch in de koffertje ik kan voor een dag missen heus niet nodig Vijn dat Lydiatje zoo goed groeit, ik verlang haar te zien al 3 maanden, jeuk dat zij tegen Ottekepatoteke lacht. Wat zal Otje de ramen uit kijken hij is nu een halfjaar ouder en dat scheelt op deze leeftijd Ik zal hier bij de bus regeling sluiten, want het is weer verandert daar de trijnen lopen ook anders Veel liefs en goede rijz Kus van Moeder Oma Zaterdag is Joocke jarig

17

1260


1260


Soest 11 Nov. 41. Lieve Gerard en Tinie. Net kwaam een brief geadreseert door Nel,eerst grappig dacht ik dat het van Tinie was, maar het was een lange van Erwin Leendert was niet erg goed, eerst braken, Dr. wist niet wat het is meschien moet geopereert (ik denk dan apendesites) verder alles goed. Zondag zijn Leendert en Brecht geweest. bij hun vertelden dat Dick en Tine menschen uit Rotterdam hadden gedeelte van hun huis, ik denk beneden, want Dick vertelde mij dat Tine was van plan deze winter zijn kamertje als woonkamer inte richten voor kole besparing, dit is een pracht oplossing, want dan is ;beneden ook gestookt. Zeg Gerard toen je weg was dacht ik noch na, ik vind dat er nu al genoeg kaad spreken denken en schriwe gebeurt, en dat wij, die ons beter beschauwen niet aan [2] mee moesten doen zoo veel mogelijk wij streeden voor het vrijhijd van denken spreken en schrijven, en zoodra een in de familie dat niet doen, zoo als wij goed vinden, dan word hij door allen aangevallen ik vind het helemaal niet goed, laat ieder zijn eigen vouwten verbeteren, en milder over vouwten van anderen oordelen, als Dick zoo doet dan is dat een grote Christelijke verdraagzamheid, want ij is veel te hoogstaand persoon om zonder een dipere betekenis zoo te handelen. Zeg Tinie wat een verwenerij om zoo in deze tijd een pot eige jam te sturen wel bedankt. En hoe zijn Gerard en Otje t'huis gekomen hopelij verder goed? [doorgestreept: Vanmorgen een brief van Erwin, hij schreef dat Leen] Net een verjaardags brief aan Theo geschreven, en nu moet ik voor het eete zorgen en opruimen om 3 uur komt Mej: Sistrop zingen Dus veel liefs kusje voor Oteke en Lydiaatje Moeder. [Telegram geadresseerd aan] v.d. Muyzenberg Broek in Waterland Soest Utrecht 15/11 1941 11.01 Broek in Waterland (N.H.) 11.15 Zondag vertrek 10.10 of 12.10 Moeder. [verminderde papier kwaliteit ] Soest 3 Dec. 41 Lieve Gerard en Tinie Dank voor de toezending van de heerlijke koek van Lydia. Gisteren kwam ik te laat voor de bons na 3 ik wist niet dat het tot 3 is. Dus dadelijk ga ik weer dus dit even in haast. Theo haalde mij van de boot ik stond 2 m tewachten en daar kwaam hij om de hoek. Zij hadden 4 voorstlinge zoo dan is Joocke blijve rusten, of zij gelijk had. De schatsen niet opsturen daar Theo gaan niet schatsen daarom schrijf ik, anders had ik geschreven als hempje [2] kaars is, Gisteren avond begon ik bij Bos tweede helft, maar de rest werkte niet, dus ik heb met de leg kaart geholpen. Ik dank jullie noch voor de vijne dagjes, de eene verdriet was de kachel maar daar was niets aan te doen, brand het nu beter??? Ik hoop het dan goed luchten om de vocht er uit te krijgen Om ½12 vertrok mijn trijn,daarvoor zaten wij kopje koffie tegenover de station, gepraat en ½12 dus bij de Koopmanetjes kwam ik net op tijd voor het eeten. Heer K lag had diare. En naar 7 bracht Mrvr. K mij t'huis, en Jo mijn koffers, ik dacht op de viets, maar zij heeft ze gedragen de stouwterd. Nu ga ik Pretige St Nicolas en Kerstdagen. Ik ben benieuwt wat Lidiatje nu denk dat zij mij niet ziet Otje is gewent dat de menschen komen en gaan geef ze bijde een kusje van Omatje Veel liefs Moeder.

18

1260


1260


Soest 18 Dec. 41 Lieve Gerard en Tinie Hoe staat het bij jullie Ik merk dat het net een maand is dat en een dag dat Tinie jarig was, mij lijkt het al een euwighijt dat ik in Broek was, en toch vliegen de dagen hier om. Hoe maken Ottepatot en Lydiatje het, gaat het met Ot buiten spelen, gelukkig het vriest niet,. En hoe is het met de kachel afgelopen? En hebben jullie mijn brief ontvangen met de blouwe wol er in, ik heb hier 2 kaartjes op de kop kunnen tikken, ik dacht goed voor baby goed te stoppen, maar hoor niet of jullie ontvingen. Hierbij de bon voor vermisely, dus dat is een pakje hawermout bracht ik mee een heb ik gegewen, en nu deze bon ik geloof dat ik nu schuld [2] virj ben ja! de sago en gries kan ik niet sturen, maar de hoeveelhijt same ben ik haast, meschien volgende maand een hawermout kan ik sturen, die heb je zeker liefst. Van de 8te tot 13 een uur waren Theo en Joocke hier, troffen slecht weer maar hebben stof voor een mantel gekocht en Donderdag in Amsterdam bont als voering en voor de kapuschoon, het word in Soestdijk gemaakt. Zij zullen proberen noch 2 weken bij te krijgen, de pelsmantel komt ½ January klaar, en zij wilden de oudemantel laten stomen en opknappen dus laten het hier bij de kleremaker. Verder hebben zij geen inkopen kunnen doen. Ik heb deze dagen een slang voor mijn stofzeuger op de kop detikt een bof, Rusjen had niet meer en bij de Ruiter de latste, en kanjer, ik had vooruit mijn slang genomen en de mondstukken er van er oplaten zetten, en het [3] stofzeugert nu vijn, dus direct kregen de gordijntjes en de vitrazi gordijnen een buirt, nu hoef ik ze niet te wassen, die hangen op een zijdenedraad, ik vrees dat in de voorjaar nieuwe moeten komen, want van de zomer zat ik uuren om ze te stoppen. Kees Marx heeft de tuin keurig opgeknapt voor 5 g met allerlij bollen en plantjes er in. En nu heeft Mevr. v. Eijck hem ook gehad, en ook bollen in laten zetten, nee het is kostelij hoe zij vriendelijk voor mij is, ik kreeg partijtje 3 emmers gehakte hotjes met St N.had zij van mij een leukepotje met krokeschjes 50 want zij komt nu en dan met iets, dus had ik een gelegenhijt wat terug te doen, en de gedicht viel in smaak, ik had een [4] en ander over de bloemen in de tuin die nu niet bloeiden, toen ik het schreef was goed op rijm. Ergisteren heb ik kennisgemaakt (eigelijk al eerder op een Vegetarische Insteuf, zij is het niet) Mejeffrouw van Vlardinge de schrijfster van "de Joordaan" interessante, zij is van haar 24 bij de Leger des Hijls maar niet zoo een temert[?] als Oom Tiele, een vlot iemand, je kan echt merken dat zij is gewent met allerlijk slach menschen omtegaan, houwt veel lezinge, deze dagen in Hemme, later dacht ik zal het soms in Korte Hemme zijn, schrijf mij direct in welke province Korte Hemme ligt, meschien zal Lydia en Bart ook dan daar zijn. En vandag bij de distributyburo spraak mij een van de heren, hij kende mij uit de Loge G.T. ;in Laren maar ik herinner mij hem niet hij spraak van 18 jaar dat zal wel 23 jaar want het hield op in 17 of zoo iets, maar ja dat was een ogenblik want er was massamenschen en [5] ieder wil gauw geholpen worden Het is grappig dat de distributie Heren mij met een bizondere onderschijding behandelen Mevr. v.d. M, andere menschen word de naam niet opgezecht. Hoe gaat het met het zingerij gisteren was Mej: Sistrop s'middags en morgen middag kom Rie. en ik heb niets voor gedaan, gisteren en ergisteren wat Etudes gespreelt. Ik heb Joocke Marx niet kunnen krijgen, Zaterdag komt zij dus dan zal wat grondeger gewerkt worden, nu doe ik dan alles zelf Gisteren heb ik wat schrsenering gedroogt, eerst met een gouwde panne lap in de had gevrewen (eerst geweekt) toen eve met de mes geschrapt, vijn gesneden (gewassen toen een hoge treeg op de kachel en er op de rasp en op de rasp de schoorseneling, zoo heeft het vijn gedroogd zonder aantebakken Nu kinders ik houw op, wensch jullie prettige Kerstdagen en een gelukkige Nieuwe Jaar. Kusjes voor de kleintjes van Oma Moeder. [achterop dwars] Van Dick hoorde ik dat Dina ging verhuize 19de. Morgen komt Johan moet Maandag voor het Nut vergaderen in Utrecht. De 31 komen Theo Joocke en Mevr Hendriks, zij slaapt bij mij T. en J bij Lola en Zig, de 3 gaan naar Amsterdam Dat is de laatste huiselijke bulletin

19

1260


1260


1942-43 Soest 13.3.42. Lieve Gerard en Tinie. Zeg wat zijn jullie reddende engels in de nood. Ik zat zoo te tobben met dure en natte hout, en dacht er komt voor mij een uitkomst, en ja! daar was de verlangede bon, nu ben ik zeunig mee, daar het zijn bonke, van antrasiet en zijn in deze kachel zoo op. Mijn electrische kachel verwarmt vijn, anders was ik allang vevleucht, en als ik wist dat ik zoo wijnig verstookte had ik meer gebruikt daar de hout is oneindig veel duurder en mizere nate en telken uit en vuile handen, ne! het is mee een mizere geweest. En die Ot zoo door weer en wind buite dat is vlink ook van zijn ouders om zoo optevoeden, het word dan een vlinke man paraat voor moeilijkheden in de waereld. En Lydiatje zoo in eens op haar zeve maanden [2] te gaan zitten, wat zouw ik dat stel willen zien. En hoe gaat het met de muziek. Ik slabak erg geen zin te spelen gelukkig dat Rie iedere week komt dan moet ik spelen. Als Jooke soms vandag niet komt daar zij morgen haar verloving viert, ik kreeg een keurige kaartje, dan zal ik zien wat etudes te spelen, want het werk die gedaan moet worden moet met twee gebuiren, en ik moet niet te hard werken alleen daar ik ben verkouwden (dus geen regenwater slepen, en heb een opgezette gezicht om de ogen en neuz (prumula) dat is pijnelijk jeukerig, het komt en gaat al duurt een maand. Maandag heb ik reuze kleine tube met vitamine op de kop getikt, meschien helpt dat, ik moest weten welke kruiden het beste voor zijn, het is gewoon een storing in de bloed, moet gezeuwert worden, weet jullie [3] wijk zuster niets voor, of heeft zij geen kruide benul gaat Ot met haar noch wandelen of is die lievde geluuwt. Wat zal het Mej: Messemackers spijten, zij wauw een weekje bij Mej. Bijms van de zomer gaan logeren. Dat is voor Fanny gezellig en gemakelijk, zoo kunnen zij om de beurten de kinderen oppassen, en kunnen de kinderen in hun eige betjes slapen. ;Bof voor de Kelekjes, ook dat zijin het huis moge blijven, dal het niet zoo een waterland was, dan was het voor mij ook iets, met zoo een vijne rustege tuin, hier woon je als een lantaren, door de ramen inkijk in de tuin onvrij, je bent nooit je zelf, nu met de verduistering dag en nacht was een uitkomst gedeeltelijk maar dan weer somber. In een korte tijd zegenze dat er 5 leerling vliegmaschines zijn per ongeluk neergestort, een heeft Boebies Oom, Tante, nicht en jongste [4] neef van hem als slachtoffer en noch 4 menschen verschijd gewonden en 4 vliegeniers. 2 van waren leerlinge van van Asselt hij was zeer onder de indruk van het gebuirde Mevr. Koopman verliest aan Mevr. een gezelige kennis ook de mesjes. Dick was kort bij mij, daar hij bij Dina is geweest, en toen moest uit Baren met zijn koffer schauwen [sjouwen], en later naar Soestduine, maar ik was toch blij een van de jongens te zien. En Vrijdag tegen de avond Dina en Kees Maandag 1/4 voor 1 vertroken zij dat was nuttege met het aangename Dina heeft mijn oude geverewde paarse jurk klaar gemaakt en een dagse zomer jeurk die ik met Dick verlede zomer kocht, paar karwijtjes opgeknapt, Kees houtjes gehakt en Zaterdag middag avond en Zondag veel pianoles genomen, ik kon hem telkens helpen als hij vouwt had of niet wist dat was vijn, Moeder in haar ellement, ik heb hem aangeraden op tafel te spelen, later vond ik de muziek achter de stoel gaw aan Dina en dacht zal hij spelen [5] of niet, maar voor dat hij weg ging kwaam binnen en vroeg of zij de muziek heeft ingepakt, dus blijkbaar is hij van plan door te zetten. Toen ze weg waren viel het mij op dat hij niet klagde pijn in de vingers, tarwijl dat hij uuren had gespeeld, is opgeschooten in 2 dagen wat anderen 2 maanden over doen, is vlug van begriep leest zelf en zecht "dat weet ik al ik heb het gelezen" Dina vond dat zij eigelijk een maand moest komen om al de spullen opteknappen voor mij, dus zoo naar iss niet eens bij haar schoonmoeder, en zij vroeg telkens dat ik bij haar kwam, en de mizere hier liet van kouw lijden, als wij volgende jaar niet meer kolen krijgen dan sla ik geen groenten in en ga de ronte doen, maar zal een bepaling bedingen, dat ik mijn eige rauwkost en rasp koop, ja! oude menschen worden lastig, andere oude menschen willen niets van rauwkost weten, en deze gaat leger bepalinge instellen. [6] Ik zie Joke niet verschijnen strop. Wat een zonnetje zal vlink dooien mijn buurma is de sneuw aan het verwijderen. En hoe is het met Mevr. de Boer zit steets op haar dood te wachten, haar karma is niet makelijk, die oefent de deugd van geduld, wat zielig ook haar kinderen, ik heb respect voor hun; zij is niet eens de 1

1260


1260


Moeder van de Boer, en toch steets verzorgen zij haar ook Mevr. de Boer om iederen avond haar gezellige haard te verlaten om daar te zitten, doe ze allen de groete. Ik hoop dat mij zoo iets niet overkomt. Heb jullie de Godzoekers van J.W. Rakasoff gelezen ver: A.R. de Jong hij droeg het voor vroeger in kerken en gebouwen. Dan heb ik een boek. Dimitry Mereschkowsky "De Messias vert: S. van Praag En nu wens ik jullie het beste kusjes ook voor Ot en Lydiatje van Omatje uit Soest Moeder. Theo en Joocke zijn voor de maand mart op toernee adres G.T. - K.d. Fam Feierabend - Hochhaus Koblenz. Soest 8. April 42. Lieve Gerard Tinie en Otje Wat een stauwte Oma iet op tijd Otje gefeliciteerd, maar beter laat dan nooit. Dus Otje gefeliciteerd een heel veel goeds toegewenst ook Vader en moeder moge bij in zijn Nieuwe Jaar vorspoedig gestelijk en lichamelij groeien. Zeker met de Paasdagen Oom Klaas is geweest. en de jarige en zijn zusje Lydia verwend. De brief word kort daar het schrijwe inspanend is, namelijk van einde Jan zowat zit ik de derde keer met prumula gezicht, en nu heb ik de Dr. en erg zijn haast geen ogen te zien, al een derde smeersel maar word niet minder, Dr Stroband, vind dat het zenuwe exeem is, nu is de nek net sago koreltjes en de heele licham hier en daar jeuk en tussen de benen onder de [2] knien, en s'nacht is het ergste gejeuk, op dag druk met huis houwde en bezoek: Zaterdag kwam Dick weer of 5 gezelig en ½6 Zondag ging hij naar Soestdune en ofschoon mijn gezicht toen beterend was durwde ik niet naar buiten het was zoo rood, en mandag, ochtend was het erger, s'morgens, kwam Dina en Keesje en s'middags Nel Zie zoo mijn kammilla prut telt. Zondag daar voor was gepensioneert (vroegtijdig) Zr. de Zaaier, die vroeg ik welke kruid te drinken, zij radde kammilla, zij is een Rozekruiser. Dr. Stroband vroeg ik 2 keer om kruiden hij houwd zig dan ostindisch doof. Hij vond tege Prumula insputien, maar helpt alleen als je altijd doen, nauw daar voor voel ik niets. In Rusland werken de Drs veel met allerlij kruiden, hier waar, zij zelf aan verdienen [3] smeersels en spuitjes, hij kwam hier bij een oude dame maanden 3 - 4 keer per dag on intespuiten. Volgens mijn geloof is inspuitinge erg verkeerd Dat zijn dan de nare dingen (ziek zijn) maar er zijn ook mooi dingen bij Oma Soest (weetje van de winter kon Otje zoo ooilijk plagen, en als hij van zijn Moeder niet mocht, dan dee hij als wij sampjes waren, wie weet wat voor leuks hij mee wouw zegen, want hij keek dan zoo stralen. Dus het moois is 4 sneuwklokjes hebben gebloeit nu 1 dan nu bloeien 3 donkers parse krokusjes, ik had zoo veel ;jaren naar verlangd. De 2 meesjes zijn zoo al gewent aan mij, dat zij op de voederbakje gaan zitten als ik bij de raam sta, als er geen voer is dan zingen zij om mij atent op te maken, zulke rakkers Ik weet niet of Riekomt denk van niet, niet te hopen, want ik zal niet kunnen akoponjeren. [4] Ik heb verlede week weer alleen verhuis en ieder een vind het gezeliger en reumer, het is vijn als je je eige binne architekt bent. Het is zoo raar dat je zoo geg ziet. Verder ben ik gezond. Ik liet Dr. S. de Haagse Drs recept zien en hij heeft mij vittamina C. gelewert dat is tenminste vijd.. Vandag partij aardappels gewassen. Gestofzeugert en gestoft dat moet ik dagelijks doen want ik poeder hewig met Frissan tegen de jeuk, Dr. heeft deze nieuwe kwaal niet gezien, en dat smeerderij dat plakt en je hebt al zoo wijnig zeep. Zeg als jullie willen kommen moet je eerst met Dick koresponderen voor je aanvragt want zij komen in Mei en gaan 1dag naar Zwolle en Erwin blijft bij mij. Zeg Steenstra heeft 2 ridden gebroken, nu komt een jonge, die zijn broer was bij jullie op school in Soest [5] De Castro, ken je die of was het met Theo. Theo is in Krefeldte met Joocke tot 15 April Seidenfaden Varieté Wat een gevlieg de latste 2 dagen en nachten, vannacht ging een partij afweer geschut maar geen sirena. Heer Roskes is geweest hij heeft vroegtijdig pensun aangevragt en zouw graag in Soest wille wonen Mevr. v. eijck heeft een boven huis in Zijst gehuurt, haar dochter (verpleegster) heeft een halwe Heeren Huis gehuurt gaat pension houwen kan 5 menschen met verpleging hebben +100 g zeker naar gelang hoeveel kamers

2

1260


1260


worden gevragt boven of beneden, Moeder gaat appart wonen, zij ziet tegenop zoo een nare winter als deze winter was. Idioot gezicht net als of ik door bien ben gestookt, ik heb net partij schilvers verwijdert [6] Tipisch vroeger kon ik kammillethee lucht niet uitstaan, en nu drink ik met grootste plezier 3 kopjes achterelkaar. Water kookt ga nieuw zetten. Nu hoopik benne kort te horen hoe het met de schattebouwtjes gaat, welke vorderingen zij maken Veel liefs van Moeder Oma. Lydia brief heb ik van Dina gehad, maar als je wil stuur hem voor de archief. Wat een nare winter heeft zij gehad veel te druk. Groet Kees en Fanny. Mevr. Uyldert Meyer Mellys tante wouw huren mevr. v. E. huis, ik denk andere menschen krijgen voorkeur zijn veel kijkers geweest uit Rotterdam. Mej: Smenk vroeg om boekken die ik niet heb.Zij dacht van de zomer jullie te bezoeken, is gepensioneert blijft daar wonen. Soest 15 Mei 42. Lieve Gerard en Tinie. Hoe is het in het waterland, je hoort niets, alleen Brecht heeft erg over de kleintjes geschreven, dan weet ik dat alles in orde is. Morgen is de latste dag van Dick en Tine, zij zijn verlede zaterdag gekomen, zijn Woensdag vroeg naar Zwolle gegaan Tines vader was 60 jaar hebben een reuze dine gehad in een hotel Donderdag kwam Lydia dus de familie zijn naar Hattum geweest, en Vrijdag waren zij ½9 al in Soesduine, daar Tine vond dat Dick met mij naar de kliniet moest gaan, trofen slecht de Prof was weg, en die mij onderzochten was pet, toen werk ik bestraald, en ik vind dat het is minder, nu kan het zijn dat ik Donderdag voor het eerst uit was en bij Go;mperts was een uitbloeiende prumula, of dat ik de latste dagen veel buiten ben, hoe het zij het jeukt meer en er komen weer grotere zakken onder de ogen, het is een mizere, of deze [2] smeersel minder goed is, ik vertelde hun dat ik onder mijn neuze beter tegen vazeline kon, toen schreef de asistente mij voor vazeline ook voor de ogen dus voorhooft en slapen, want dat is alles noch pijnelijk, met de licham gaat goed vooruit de roofjes zijn bijna weg, en mij haar is noch vuil, mach niet wassen, ba! het jeukt en plakt. Vandag zijn om 1/4 voor 9 Dick en Tine eerst naar Dina dan naar Woutje dan zouwen zij zijlen met Maus en haar (22 vervolg) Moeder kwamen tegen 10 of 11 t'huis. Zondag gezellig t'huis geweest en Maandag 7 uur vertrokken, zij troffen de hele tijd mooi weer kleine Erwin was schattig. De betje van Gerard staat permenent achter de gordijn, nu is Otje aan de beurt waneer denken jullie te komen; ik kan hier een keruge wage voor Lydiatje krijgen te leen bij Mev Jolen allen kussentje en lakentjes moeten wij voor zorgen, kussens hier genoeg. Zal Lydia noch naar Noordwijk gaan, ik hoor dat daar alles afgezet is. Dick spraak [3] van dat wij allen Lydia daar moesten opzoeken, dus reken met jullie komst hier er mee. Lydia makte het goed ging van Zwolle naar Kampe met Bart voor Dns van Dijks trouwe. Gisteren ben ik bestraald ik geloof dat deze keer ;beter is, de boorzalf van Prof assistente had ik na 2 dagen afgeschaft en als s'nacht zakte de dikte, en nu had zij gezecht ik moest dan mijn zalf gebruiken, tegen de studenten zij ze "zie je ik zij dat het exeem is" dat weet ik ook of dachten de broekis dat het iets anders was wat bij mij niet past, dat zij ze na dat ik vertelde aan de bezoek van Gomperts. De 4 moet ik weer verschijnen. Maar als jullie hier zijn hindert niets, de weg in huis is bekend. Dick bracht petroleum mee een vlesch, kunnen jullie dat ook doen, nu in de grote brander was het in een dag op, nu zal ik wijzer zijn en in de eenpitter gebruiken, daar mijn electrichekoker is erg langzam, als ik voor mij kook duurt het 2 a 3 uur, zonder soep 2 uur [4] Theo en Joocke zijn in Drezden Juni wisten zij niet Juli in Munster en Keulen Augustus in Praag S.O.N. meschien op toerne, maar dat is erg vermoeient en slijtijgi, dus ik denk dat zij proberen iets anders te krijgen wel goede verdiensten, maar ik heb opgemerkt dat zij steets de toernees afkitsten. Hij had een nieuw dans die goed gelukt is 2 keer in Elberfeld heef Theo het gedanst. Zij doen aan zonnebade, woorden al aardig bruin.

3

1260


1260


Bij mij is de kamer weer groter geworden, en net schiet mij te binne dat de wage kan zoo gezet worden dat het niets aan de reumte afdoet, Honing heb ik niet en citroenen en oli ontreken. Bonen erwten hawermout zijn aanwezig. Nu kinders hoor ik hoe en wat Kusjes voor Otekepatoteke en Lydiatje van Oma Veel liefs van Moeder Pretige Pinksterdagen Dresden Frascati Cabaret Soest 13. Aug 42 Lieve Gerard en Tinie Morgen herdenk Gerard zijn zesde lustrum ja! maneke dertig jaar, nu ik weet noch hoe ik met Dr. Kats aan het kibbelen was, dat was voor het eerst dat ik zoo durwde voor mij zelf optekomen, hij wauw mij naar bed, of hij ging weg, en ik wauw niet naar bed en hij mocht niet weg, en toen ik vond nodig te gaan ligen dat was half acht en klok slag acht uur daar was dat goudkopje, en nu veliciteer ik je dat je het zoo ver in je leve gebracht hebt en ik hoop dat je noch tien keer vijw minstens zult kunnen herdenken in gezondheid en voorpoen met Tinie Otto en Lydia en hun vrouw man en kroost, ik kon 12 x 5 wensen maar dat vind ik erg voorbarig, als je naar je 80 verjaardag noch wilt leven mij best maar meestaal zijn de menschen dan naar hun 90 jaar een sta in de weg, of als Vegetarier meschien ben je met 90 een krasse oudman gestelijk en lichamelijk Had ik al geschreven dat pratje gaat dat naar de 23 geen pasajier vervoer [2] zal zijn. Volgens verspelinge na een en twintegste Sep neemt af de oorlog in heewighijt en 14 november word de vrede getekend, en dan ben ik erg benieuwt hoe de zaak geregelt word. Ik heb net een boek van Nico van Sughtelen Tat Tvam Asi (Dat zijt gij) Hij heeft een goede kijk over de gang van de wereld, ik begrijp niet dat de boek noch bestaat, maar daar is voor velen veel te leren. Hij heeft niet om niets jaren in Omme[?] gewoont hij schrijft in een roman stijl wat K heeft altijd verkondicht, het is door de Wereldbibleoteek in 36 uitgegewen meschien Kelk heeft het in zijn bezit. Toen ik Kelks boeken las kwaam ik nin opstand, maar nu ik heel wat gelezen en gehoord heb, begrijp ik, dat hij wil laten zien de verwording van de jeugd en dat moeten de nieuwe cultur menschen zijn, die de leiding aan de komende generatie willen gewen. Ja! ik wensch julie viertjes met je gasten een prettige verjaardags dag, ik hoopopeen keertje de jarige een boek te gewen maar nu moet ik eerst sparen. Heb ik al geschreven dat Theo en Joocke goed in Wene zijn aangekomen, ja in mij brief Zondag [linker marge] Dus ik zal hier bij laten met een kus voor de jarige en een stewege handruk ook Tinie Oteke Lydiatje kusje van Oma Moeder. Soest 24.11.42. Lieve Tinie Zie zoo net een week verstreken dat je jarig was, en nu eindelijk een haartelijk gefeliciteerd met je verjaardag ook Gerard Otteke en Lydia, wat zal het een veest geweest en Papa t'huis, ja nu is dat een vorecht om je man te mogen t'huis hebben, ik hoop dan dat je in je Nieuwe Jaar hem niet hoewen aftestaan, dat is eigelijk nu de beste wensch niet waar Tinie?,het is niet om dat hij mijn zoon is, maar dat hoop ik ook voor de vrouwtjes die van hun man en kinderen houwden, zeker een goede gezondheid ook toegewenscht. De 15 is zeker Klaas en tante Jeltje geweest, zeker allerlij nuttege cadeaus in ontvans in denbaarheid aangenomen, en naar de omstandighede geamuzeert. Zeg! ik had geen envelopen en had steets gedacht waarvan zal ik ze maken, en vanmorgen toen ik in de hoogeresferen aan het [2] stofzeugeren was vond ik op de boekkekaschje de "Geweldig Kladbloc"(zoo heet het ook) en daar ga ik nu mijn enveloppen maken, schrijf of de brief goed overgekomen is. Zeg heeft Willem en zijn vrouw hun bonnen gevonden, zij vertelde mij dat zij kwijt waren van Nov. toen heb ik wat van mij afgestaan, en nu will ik weer gewen als het nodig is, schrijw dan gauw En hoe is het met de kleine schattebouwten, jammer dat het rijzen zoo moeilijk is, en ik zoo moe van word. Ik zauw naar de rijz naar Rodenrijz naar Lydia gaan, zij radde 3 weken uittestellen, ja! en in die tijd kwam Theos brief met de heugelijke nieuws dat zij een kleinenemenschekind en en koffertje van Moeder Joocke mee brengen, o! o! wat zal Theo straks allerlij kapriolen uitvoeren voor dat kleine wezen, als zij het mogen behouwden. Joocke is wel altijd gezond, maar zij hopen tot Jan te werken, eerst dachten zij einde Feb. begin Maart te komen, nu [3] 4

1260


1260


belowde, ik heb en hele tijd niet gehad, dan moet ik Trusje Klootwijk bezoeken zij ligt al 7 weken met de knieschif die is al 4 of 5 keer gezet en telkens draait het, dan ga ik horen hoe Mevr. van Berkum is van s'mandags 6 uur s'morgen en Zondas was zij noch niet bij bewust zijn dat waren 6 etmalen en zij is verlamd aan de rechter kant vreselijk arme ziel, als zij bij komt zal het een treurige leve zijn, goed menschje zoo te moeten lijden, zoo komt ook mijn beurt en toch wil ik mij niet bij neerlegen, ik vind ik moet zoo heengaan als mijn moeder, een morgen ziek worden en de volgende weg, alleen kan ik geen afschijd nemen van mijn 15 kinderen, nu! zij moeten maar dan denken dat ik zee vraag mij te vergewen wat ik niet goed heb gedaan of gezecht, ofschoon ik bij mijn weten zegnooit iets om te kwetsen, en dat ik nu niets doe, ja dat is zeker erg, maar het beesje is versleten, het is al blilj dat het voorzichzelf alles doet Joocke is maar ½ dag geweest sins ik uit Rodenrijz kwam, en de rest moet [linker marge] ongedaan blijven, en dat ik noch pedaelen kan reuze bof. 1943 [roze voorgedrukt postblad met plaatje op de heide met schapen "Gegroet uit Bosch en Heide en geadresseerd Fam: G.A.M. v.d. Muyzenberg de Boer Haarlem Karel v. Manderstr. 84] [met potlood bijgeschreven door Gerard: beantwoord 26/9 '43] Soest 20 . Sep 43. Lieve Gerard en Tinie Zoo toch in Haarlem, ik hoop dat jullie naar je zin de huis hebt gevonden, of is het tijdelijk dat woning van 3 kamers, ook hoop ik voor Gerard dat zijn werkkring gauw zoo zich zal wijzegen dat er in perspektief in moge komen. En zoo dicht bij Mevr. Ortt en Els. Ik ben benieuwt of Els noch helpt met inrichten. En hoe vind Ot en Lydiatje, ja! nu moet jullie verder lopen om buiten te zijn, maar ik geloof dat niet ver een bos is. Vandag zouw ik met Rie Langendonk naar Oud Leude gaan om bramen te zoeken maar het regent. Verlede week in Hollandse Rading geweest padestoelen met de d. gezocht, hawermaut doosje me aan Lydia gestuurd, wat gegeten en wat aan het drogen. Ook bramen hier gezocht, en eikels om koffie en eikelcacao te maken. Roze botels. en zoo is het reuze druk Gisteren awond bij fam: K. 2 Bethowen sonaten gespeeld. De 16 zquw naar Dick gaan, reuze last ven muizen dus zit t'huis tot zij weg gaan. Nu al het goede Tinie zal wel druk hebben met inrichten Moeder. kusje Ot Lydia [Afzender O.L.M. v.d. Muyzenberg - Kiessler Ericaweg 4 Soest(Z) [Postblad geadresseerd aan] Mevr. O.L.M. van den Muyzenberg - Kiessler Ericaweg 4 Soest (U) Afzender G.A.M. van den Muyzenberg Karel van Manderstraat 84 Haarlem [met potlood bijgeschreven 18 sept 43 verhuisd van Broek naar H'lem] Haarlem 25/ '43 Lieve Moeder, Van harte gefeliciteerd met de 2 zessen o nee 'k vergis me het is nu alweer 67. Erg beniuwd waar de dag wordt doorgebracht, want U schreef het plan te hebben om naar Dick te gaan, dat zou dan net als vorig jaar zijn, alleen komen wij nu niet als verrassing aanzetten. Het is te hopen dat het mergen weer zulk prachtig weer zal zijn als vorig jaar. 26/9 ondertussen is het alweer Zondag. We hebben Uw verjaardag vandaag al gevierd met gebak en vanavond aan tafel druiven.Toen hebben we gezongen. "Lang zal Oma'tje leven". We hebben het ergste van de verhuizing alweer achter de rug, dankzij enorme hulp van L. en Br. en ook van T. Jeltje die eerst ook al in Broek heeft geholpen en nu nog veel van de huishouding doet, zodat T. tijd heeft voor het huis zelf. Vorige Zat. zijn we overgegaan. Zond. midd. hebben L. en Br. geholpen en Maand. is L. weer de hele dag geweest. Dat is een groot geluk geweest, wan Maand. zette een nieuwe rheumatiek aanval bij mij door en kon 'k m'n rechterarm niet meer gebruiken, het was nogal pijnlijk, maar is gelukkig afgezakt na poeder van Ru Holthuis, onze dokter hier. Ik zit er nog wel steeds mee, maar het is nu dragelijk. Overigens kon het haast niet beroerder nu met de verhuizing tegelijk. De kinderen vinden het hier reusachtig, Ot vooral, L. ;heeft erg moeten wennen ze begrijpt het natuurlijk ook niet zo goed. Ot vindt Haarlem geweldig; het is natuurlijk ook allemaal nieuw voor hem, zo'n plattelandertje. Maar hij neemt goed in zich op wat hij ziet en hoort. ;Het huis is na diverse opknapperijen nu ook prettig bewoonbaar geworden. Alees is overzichtelijk ingeruimd. We hebben de keuken prettig laten opschilderen. De huiseigenaren, heeft alles opnieuw laten witten en 3 kamers behangen, zelf lieten we de lambrizeering in gang, trap en overloop behangen ook hebben we van een klein rommelkamertje een prettige [2] frisse douchekamer laten maken, zodat het nu een gerieflijk huisje is geworden, waarin de practische indeling de kleine ruimte goed maakt. 5

1260


1260


Achter hebben we een knus eetkamertje en voor een zitwoonkamer, hier staat ook de kachel (achter niet) deze hebben we vandaag voor het eerst aan. De kinderen zijn de eerste dagen veel bij Mevr. Ortt geweest, wat erg prettig was met het werken. Het was erg leuk een welkomsbrief van U te krijgen in ons nieuw huis. Van Vader kregen we er ook een. Het is zo prettig om post te krijgen direct al op een nieuw adres. Els had gevraagd als U hier naartoe komt om danmuziek mee te brengen, speciaal russ. en in ieder geval zou ze het leuk vinden U weer eens te horen spelen. Wanneer komt U. Naar Dick schreef 'k al dat zij U maar naar hier moesten brengen als U daar bent uitgelogeerd. Echt doen hoor, het is hier niet zo koud als in Broek hoor. ;Horen we dus wanneer U hier komt. De kinderen zouden het ook erg leuk vinden. Zo dus U bent weer oppad geweest om allerlei uit de natuur te halen, bramen, paddestoelen, enz.; het is goed om een mens jaloers te maken. Maar wij aten vandaag nog heerlijk maïskolven, dus dat is ook niet mis hè. Over belangstelling hebben we hier alweerniette klagen. We hopen hier weer eens wat meer met hlet culturele leven in aanraking te komen; je merkt dat je toch wel wat mist buiten. Tinie is nogal moe, wat ook niet te verwonderen, het was voor haar ook een heel gedoe. Maar 'k stop, vooral hartelijke groeten van ons allen. Kusjes van de kinderen. Gerard. erwin was in Broek nog bij ons, was prettig even wat nade over z'n wek en hun huis te horen. Wat een verhuizingen in de familie. Dàg! Dus U komt vlug logeeren?! [rechter marge] Ook hart.gr.van T. Jeltje en gefeliciteerd hoor! [Telegram geadresseerd aan] G.A.M. van den Muijzenberg Karel van Manderstraat 84 Haarlem Berkel 25.11 1943 Moeder heden 13.40 overleden Dick Overlijdensbericht Olga Lilly Mary van den Muyzenberg geb. Kiessler, 25 November 1943 te Berkel en Rodenrijs in de ouderdom van 67 jaar. Condoleance brieven: Warmond 27 Nov. '43 Zeer Geachte Heer van den Muyzenberg, Beste Vrienden! Met grote ontsteltenis vernam ik het bericht van het plotselinge overlijden van Uw Vrouw en Moeder. Mede namens mijn vrouw betuig ik U mijn hartelijke deelneming met dit smartelijke verlies. In Uw leven zal nu opeens een leegte zijn waarvan wij, die slechts tot de vriendekring behoren, de diepte en de omvang alleen maar kunnen vermoeden. Maar ook voor ons, voor alleen die haar gekend hebben betekent het heengaan van "Moeder van den Muyzenberg" een grote smart. Zó zal zij voór ons blijven staan: als "Moeder van den Muyzenberg", die alle krachten van haar moederlijke liefde deed uitgaan naar allen die met haar in aanraking kwamen. Haar huis stond open voor allen: hoeveel N.B.A.S.'ers denken daar aan terug met dankbare herinnering! Haar grote gaven van hoofd en hart: haar intense belangstelling, haar scherpe en strijdbare geest, haar medegevoel, met allen en alles, haar humor, haar muzikaliteit schonk zij aan allen [2] rondom haar. Haar geest zal ook verder met U zijn. Mieneke en ik wensen U van harte sterkte in deze dagen! Met beste groeten Uw Klaas de Boer. [op kladpapier en met potlood] Beste Gerard en Tinie Hoe is het er mee? Komt T. al gauw weer thuis? Lees Willem z'n brief maar voor 't laatste nieuws. Ik vertelde laatst geloof ik niet dat ze Bart voor A'dam gevraagd hebben voor een Vrijz. Herv. Ik wimpel alles af. In Zwolle had ik wel graag willen wonen maar Bart moet voor de oorlog afgelopen is maar niet meer veranderen. Bovendien zitten we hier nog maar 2 jaar. In Surhuisterveen is het een ellendige toestand. Laatst is een jonge NSBer gedood [2] 6

1260


1260


De vader terroriseert de hele buurt. Verscheidene gezinnen zijn helemaal uit elkaar. (de Schuilinga's). Taeke Sch. (de bakker) hebben ze als "tegenprestatie" vermoord. Verscheidene onderduikelingen zijn op aanwijzingen opgespoord. Riek Folkerts schreef dat ze er een kleintje bij kregen. Ze ziet er wat tegenop geloof ik maar Folkerts is er erg blij mee. Corrie schreef ook een condolatie. Ze heeft het nog steeds erg druk. De mensen komen erg veel bij haar praten. De nood is groot. Zwaar werk voor een vrouw alleen. Ze moeten alles alleen verwerken. De eerste dagen na de begrafenis was ik telkens met Moeder aan 't praten. Terwijl Moeder en ik nooit zo dicht bij elkaar stonden bemerk je nu toch meer en meer dat je iets mist. Gek dat je dat wel na de dood en niet door een grote afstand bemerken moet. Dag 't beste hoor en veel liefs van je Lydia. Vrijdag 12 uur Lieve Tiny, Het is wel een droeve samenloop van omstandigheden, meiske. Moeder gestorven - jij in het ziekenhuis - terwijl je natuurlijk juist nu zo graag bij Gerard zoudt willen zijn. Want jij, die ook reeds je Moeder moest missen, weet maar àl te goed - hoe diep de wonde dan is. Ik geloof wel, dat het het ergste is, wat een mensenkind kan overkomen. Zijn Moeder te moeten verliezen. Natuurlijk - we weten het verstandelijk allemaal zo goed - het is het gewone verloop in een mensenleven - maar tòch - het is alsof je dit verlies nooit geheel te boven komt - Ik [2] geloof - dat de jongens dat nu nog helemaal niet beseffen - alles ging zo zakelijk en gewoon verder - maar dat zal pas daarna komen - als alles tot rust is gekomen en bezinning. Het is toch - als je het overdenkt - voor Moeder zelf héél gelukkig - dat ze niet heeft behoeven te lijden op een lang ziekbed. Zó was ze nog opgewekt en vol leven en vlak daarna werd a.h.w. haar levensdraad afgesneden. Want al leefde ze nog van Dinsdagavond tot Donderdagmiddag - dat was alleen nog slechts onbewust. Wèl hoopten we nog op een òpleving - toen alle jongens er eenmaal waren - maar misschien is het voor haar zèlf toch beter zó geweest -, nu was er géén strijd meer II[3] Het was voor ons allen een pak van 't hart van Gerard te horen - dat alles met jou goed is afgelopen en je een rustige nacht hebt gehad Hopelijk verloopt alles nu verder vlot en ga je weer een goede tijd tegemoet - Gerard vertelde ons het groete nieuws ook - heerlijk voor Lydiatje denk ik, zo'n meisje is altijd zo schattig met een babytje. 't Is wel een hele durf - maar aan de andere kant is het voor de kinders veel leuker een jong ouderpaar te hebben - Ik vermoedde laatst al toen je op de divan lag - zo iets - maar durfde het per slot niet te vragen - dat zijn zulke subtiele kwesties hè. --Nu meiske - houd je goed hoor! Mocht ik nog in de buurt komen - dan hoopik je even op te zoeken Veel hartelijke groeten en van harte spoedig beterschap toegewenst - ook van Lee je Br- [Brecht] Beste Gerard, Ik wil je nog even persoonlijk schrijven hoezeer de dood van je Moeder mij heeft getroffen. Ellendig, dat die slag je trof juist nu Tini ook ziek is. Je zult die Moeder missen, die zoozeer een schakel was tusschen jullie allen en die op iedereen zoo'n moederlijke, innemende indruk maakte en die daarenboven als mensch zoo belangwekkend was, niet alleen in haar veelbewogen leven, maar ook in haar nog steeds strijdbare, levendige persoonlijkheid. Ja, ik vind het prettig haar te hebben gekend, en van die goede markante herinneringen, die je het leven lang meedraagt. Met dat al is het verliezen van zulk een Moeder zwaar. En alleen de gedachte, dat de gemeenschap tusschen moeder en kind minnen[?] schijnt te eindigen, ook niet om het graf, is op den duur, dat zul je ervaren, trootrijk. Jouw Moeder heeft ten minste je kinderen gezien, een voorecht, dat de mijn heeft gemist, wat mij nog dagelijks smart. [2] Was [?] een vergoeding voor alle gemis en wat is het schoon ingericht, [?] wij een krans vormen, die zich steeds vernieuwt, eeuwig groen blijft. Want onze kinders zijn wijzelf toch eigenlijk ook weer. Bij mij gaat het tamelijk naar wensch. C. groeit onstuimig en V.L. is wat onrustig, verkouden en zeer in de roes van St. N. - Hoe is het nue met Tini? Doe haar onze hartelijke groeten. Hadden wij maar wat meer tijd, dan kwamen wij eens. Nu zal 't wel even moeten wachten. Wij zijn allemaal nogal ver[?] Fan heeft 't erg druk. In elk geval wenschen wij jullie allebei sterkte. Tini spoedig herstel~! Bel eens op, om wat te vertellen.Veel groeten van ons beiden Riek Zou je de familie van ons hartelijk willen condoleeren. 7

1260


1260


Joure 27 Nov. '43 Lief Prinsesje Of je je nu ook nog zoo prinsesachtig voelt?, ik ben er een beetje bang voor, maar misschien heb je het ergste ook alweer gehad. Vanmorgen kwam Gerards briefje. Gelukkig dat het allemaal achter de rug is, hè. Je begint nu zeker al vast weer aan spinnen te denken, is 't niet. Maar ik hoop dat je nu meteen al zoo wijs geworden bent dat dat zeker voor St Nic. niet meer zal gebeuren. Wees blij als je met St. weer recht op een stoel kunt zitten. Enfin, ondervinding is de beste leermeester en de koter - heer zal je wel op 't hart drukken de eerste tijd kalm aan te doen. Gerard schreef ook het andere. Is dat vermoeden van deze zomer toch bewaarheid geworden of is 't van latere datum, het laatste veronderstel ik maar, anders had je er echt toch zeker al meer van geweten. Flink eten hoor en reuze sterk worden, allemaal reserve voor later. Fijn dat er zoo gauw en zoolang extra voeding gegeven wordt, dat heb je dan tenminste maar. En nu het laatste4 punt, van Gerard's brief, maar daarom niet het minst belangrijke. Je Moeder overleden. Ja, dat zal een heel gemis voor jullie zijn. Daar zul je van geschrokken zijn Gerard dat bericht zoo onverwacht. Gelukkig dat je Moeder zoo weinig geleden heeft. Jullie zullen dus Maandag allemaal met elkaar in Soest zijn. Zoo heeft Moeder dan nog eenmaal al haar kinderen om haar heen op één na, is 't niet? Prettig dat Theo en Jooke ook in 't land zijn. Tini zal ontbreken maar die gaat in gedachten met jullie mee. [2] Wat zal Ot zeggen dat Omatje nu niet meer komt. Prettig dat hij zoo graag naar Broek wou. Nu, hij heeft een goed kosthuis gevonden. En Lytje alleen bij t. Jeltje. Mist ze Ot niet erg? al is 't alleen maar om samen te kibbelen. Het zal me wat worden als daar nog zoo een kleine rakker bij komt. Lyatje schiet in die tijd ook al aardig op. Nu, 't is nog niet zoo ver. Zoo menschen, ik ga deze brief straks nog even posten in de duisternis. Volgende week weer een praatje, Tinie. Eet flink, rust lekker uit en maak maar gauw dat je weer sterk word. Groeten voor jullie allemaal, ook t. Jeltje van t. Jet. Joure 27 Nov. Lieve Tinie en Gerard. Allereerst wil ik zeggen, dat we zeer getroffen waren door de tijding van het overlijden van jullie lieve Moeder. Ik ben blij, haar te hebben gekend en ik weet, dat je Moeder steeds met jullie allen meeleefde - haar kinderen, waar ze zoo ontzettend veel van hield en die wel heel veel aan haar te danken hebben. Je zult je Moeder erg missen, maar de vele goede herinneringen, welke je aan haar bewaart, zullen dit verlies helpen dragen. Het zijn wel spannende dagen geweest, Tinie, die steeds een oproep kon verwachten en daarbij 't ongeluk dat je Moeder met haar fiets had en de droeve gevolgen. Gelukkig dat het nu met ons meiske goed gaat; je begrijpt, hoe we al weer met verlangen naar een tweede bericht uitzien - ja hierin moet jullie ons nu maar eens verwennen hoor, al begrijp ik, dat er toch eerst te pennen valt - We zitten maar te ver af en kunnen in deze tijd maar niet even overwippen, hoe graag we ook eens bij ons meisje zouden kijken. Rust maar eens fijn uit, Tineke en begin niet te gauw; wel [?] dat je niet alleen voor je zelf, maar ook weer voor een te wachten [2] kindje hebt te zorgen. Jullie bent wel blij, zeker? Ik ook, hoor! ik stel me voor, als 't een jongen wordt, dat er dan al gauw een aangeteekend pak hier arriveert met een oude broek van Gerard en 't verzoek of tante Truus daar een leuk pakje uit wil maken! We zenden zoo gauw mogelijk 't pakje voor de kindern en de borstplaat; men waarschuwt in de krant voor 't dagen lang onderweg blijven van de pakjes, dus als 't even niet precies op tijd, komt 't niet door ons. Fijn dat tante Jeltje thuis is, [?] Tinie, je weet nu alles zoo goed verzorgd. Kwamen[?] groene broek voor Otje en 't roze broekje van Lyaatje aan? Zeker wel. Ik zou de sprei eerst maar zoo gebruiken en na de oorlog garneer ik hem wel zoo, met effen zij, dat hij een stuk breder wordt. Ik hoop, dat mijn krabbels leesbaar zijn, ik heb een zweer in m'n duim en dat is erg lastig. O ja, kind, dat bedanken van je docter doe je, als je weggaat, bij z'n laatste bezoek, als tegenprestatie stuurt hij jouw dan zijn rekening. Dag beste kinderen. Van harte beterschap gewenscht. Mijn gedachten zullen Maandag bij jullie zijn, Gerard. Groet tante Jeltje van me veel liefs van t. Truus. Huizum 27 Nov '43 Beste Gerard! Allereerst een briefje aan jou adres, tante Gé vertelde me vanmiddag dat je moeder zo plotseling is overleden, dat is een slag voor jullie, hoor! Ik kan 't me nog niet indenken. Ze was deze zomer 8

1260


1260


nog zo echt fit! Dit zijn wel moeilijke dagen voor jou, nu Tinyook in 't ziekenhuis. Gelukkig, dat tenminste de operatie achter de rug is en alles goed lijkt, 'k schrijf aanstonds ook even aan Tiny, maar 'k wou toch in de eerste plaats jou mijn deelneming betuigen. He, in zulke dagen vind ik de afstand Leeuwarden - Haarlem wel ver, tenminste in deze ellendige tijd. Je zou zo graag even binnenwippen, niet logeren, dit zou te druk worden nu. Gelukkig dat Ot een goeie plaats heeft, daar in Broek, waar hij zich natuurlijk dadelijk weer thuis voelt. Zo is het voor tante Jeltje ook te doen - met twee peuters viel niet mee. - Maandag is de begrafenis, vertelde tante Gé. Je zult je wel fink houden in deze dagen, 'k hoop nu maar, dat 't met Tiny naar wens gaat en ze gauw weer bij je kan zijn. Met heel veel hart. gr. ook aan tante Jeltje je Tante Jo. [achterop tekeningen van profielen en een lijstje van Tinie] - Sprei bet.?; wol Mevr. vdB, -vE. - speculaas vdV. - pasje -geld Theo? geld T. Jo? T. Ge f 5Tantes vef[?] f 6.- wasgod - cadeautjes St. Nic. 29 Nov '43 Beste Gerard, lieve Tiny, Bij het doornemen van de Friese Crt trof mij het bericht van je Moeder's heengaan. Gerard dat ook nog plotseling is gekomen. Ik betuig jullie m'n innige deelneming bij dit zo droevig verlies. Voor jullie allen, Lydia en de Broers moet het een groot verlies zijn; het is een troost dat jullie onderling het zo goed met elkaar had - dan draagt men zo 'n verlies gemeenschappelijk en voelt men gezamenlijk wat Moeder voor allen is geweest en heeft betekend. Voor jou is het dubbel moeilijk, nu Tiny momenteel niet thuis is. Beide m'n ouders, heb ik op plotselinge wijze verloren. Dat moet men leren verwerken - voor Moeder en Vader zelve ben 'k dankbaar, dat zij geen lijden hebben behoeven door te maken. Ik wens je van harte sterkte G. Ik ben zo blij, dat Tiny zo opgewekt schreef. Gister was ik bij Tante Jo die T's brief uit Joure doorgezonden kreeg. T. is nogal gezond. We willen 't beste hopen en vertrouwen dat alles een uitstekend verloop mag hebben. Prettig dat Tante J. de huish. verzorgt - het Ot zo goed bevalt zijn school en nu prettig logeert bij de fam De Boer. Je wilt T. wel m'n hartel. gr.doen? Weest zelf, met Tante Jeltje ook hartel. gegr. Veel goeds gewenst. Een stevige hand voor Tiny en Jou van Tante Ee. B. 29 November 1943 Beste Gerard en Tini. Met leedwezen namen wij kennis van het overlijden van jelui geliefde Moeder. Wij kunnen ons voorstellen welk een smart het jelui zal geven bij dit verscheiden. Moge het tot troost schenken dat zij rustig is ingeslapen in de nabijheid van een harer jongens. Wij deelen in jelui smart, zoowel als zij gedeeld hebben in jelui vreugde, en besluiten met de wensch dat Tini het goed maakt en groeten jelui beiden hartelijk uit ons beider naam; ik blijf als steeds jelui zeer genegene oudere vriendin MJLebbing - Leih. in den trein naar Franeker 1 Dec 1943 Lieve Tinie, In alle drukte van deze week ben jij helemaal op de achtergrond gebleven. Ik heb wel telkens aan je gedacht, maar kwam niet zoverom op de gedachte te komen je te schrijven. Gelukkig was je een paar dagen na je operatie al aardig monter vertelde Gerard. Dat lijkt dus goed. Ik hoop dat je gauw naar huis mag en je weer gauw fit zult zijn. We hebben een overmate[?] rommelige week achter de rug, met moeilijke en toch mooie ogenblikken en toch ook weer met z'n grappige momenten. Ik ben erg blij en dat zal met Gerard ook zo zijn dat ik in de gelegenheid [2] 9

1260


1260


was Moeders spulletjes uit te zoeken [bijgeschreven: sorteren!!] Wat 'n herinneringen: droevige en leuke. En wat 'n plannen had ze nog.Van Vader heb ik vaak 't gevoel dat hij alleen met z'n eigen kinderen leeft en de aangetrouwden er volkomen bij aanhangen. Bij Moeder waren de aangetrouwden een onmisbaar deel voor een goed geheel en telden voor vol mee. Als er eens wat was wekten ze eer medelijden dan ergernis om hun tekortkomingen of wat dan ook. Alle schoondochters zouden nog een linnen kleed krijgen. En de postzegelverzamelingen zijn geloof ik voldoende tot in het "late nageslacht". Grote spijt heb ik ervan dat ik bij de groeve niet een paar psalmregels heb gezegd of iets dergelijks. Ik had me [3] te weinig gerealiseerd en de jongens vergeten te vragen hoe precies het verloop van de begrafenis zou zijn. Het geheel was dus Muyzenberg n.l. met goede momenten maar niet tot in de puntjes verzorgd. De plechtigheid in de aula vond ik heel mooi waarbij de muziek die velen Moeder zeker wel eens hadden horen spelen diepe indruk maakte. Voor Vader was ik erg blij dat Ds Röder er was en ook sprak, want hoewel Vader veel op Bart aan te merken heeft vroeg hij me 's morgens toch of Bart ook spreken zou. Tot op welke hoogte dat een behoefte van hemzelf was kan ik me niet voorstellen, maar 't was ook [4] zeker omdat hij hoopt dat het de anderen die ongelovig of anders gelovig zijn, treffen zal. En daar is een begrafenis niet voor. Vader was door het spreken van Röder en Ortt erg getroffen en ontdaan, maar wat er in hem omgaat kan ik in de verste verte niet peilen. Of er dan ook nog goede herinneringen bij hem boven komen? Wat leven wij, [doorgestreept: zijn] hun kinderen stuk voor stuk veel gelukkiger tesamen al zijn er bij sommigen veel uiterlijke omstandigheden die het leven moeilijk maken. Nu nog een paar zaken. 1e toen ik m'n spulletjes bekeek merkte ik veel oude rommeltjes te hebben, omdat ik dikwijls Grandmama's spullen kreeg. Er kwam nog een mooi kistje voor den dag. [in marges om de pagina heen geschreven] D. en Theo vonden dat ik dat mocht hebben. We wisten echter niet wat voor doos Gerard had en Erwin. Eventueel wil ik het mijne graag ruilen omdat ik ook Grandmama's zijtjes doos heb, die echter helemaal uit elkaar hangt en misschien niet te repareren is. Kreeg je m'n brief over de oude[?] kleren? Dag veel liefs en [?] v. je Lydia Berkel en Roderijs 2 December 1943 Beste Gerard Even een kort briefje. We zijn dan gisteravond (Woensdag) behoorlijk vermoeid met de laatste trein thuisgekomen. Er bleek en N.S.K.K. man beslag te willen doen leggen op het huisje, zoodat we - mede daar we het niet verantwoord vonden een huisje nu weinig bewoond te laten - afgezien hebben van verder huren en Mevr. v. Eijk verzochten het aan Inge Addens te willen verhuren. Er was anders waarschijnlijk een hoop narigheid en weinig resultaat geweest. Gelukkig Tini goed door de operatie is heengekomen, nu straks erg oppassen als zw weer thuis is. Aan je verzoek voldeed ik en stuurde de kennisgevingen. We hebben dus grotendeels ook met bijzijn van Lydia alles behalve beddegoed, keukengerij enz. zooveel mogelijk goed verdeeld en aan jouw adres verzonden de koffer, en jouw bedje. De muziekboeken zijn dus grootendeels [2] naar jullie de postzegels naar mij de briefkaarten + Rus. boekjes (niet van kinderen) naar Erwin; de correspondentie naar Theo alles ter verdeeling. Hierbij nog cheque f 10.- om de vele kosten die je maakte met reizen. Epje was erg lief geweest bij de Dr. behalve gisteren middag nadat hij merkte dat we hem niet meer zoudenhalen, toen erg gehuild, met gevolg dat de jongste v.d. Dr. ook aan het huilen sloeg, was erg blij we weer allen thuis waren. Maar Gr. Soest laat hem niet los en hij vraagt steeds naar haar. Nu ik stop, hart. groeten ook van Tien en Epje, beterschap met Tini en vooral goed oppassen, hoop volgende week of week daarop wat bonnen te sturen 1 week voor jullie 1 voor Johan en 2 voor ons ter tegemoetkoming van wat wij kortelings uit eigen voorraad verschaften. Nu Vader en Erw. nog schrijven. Dag Dick.

10

1260


1260


4 dec. [voorgedrukt: De dagen zijn wat zij ze maken.] Beste Gerard, Je briefje en de krant zijn enige dagen blijven liggen, doordat ik zo heel erg ziek was, en de post niet tot mij door kwam. Met ontroering heb ik je briefje gelezen. Ik hield van je moeder, en het is mij een grote teleurstelling geweest, dat zij bij mij niet gelukkig was. Ik vond haar een heel biezonder mensen kind, en ben dankbaar haar gekend te hebben. Voor jelui allen moet het wel even heel zwaar geweest zijn, haar af te moeten staan. Zij , met haar diepe belangstelling voor jelui allemaal, hoe levendig kon ze over alle kinderen vertellen, zo dat ik altijd nog het gevoel heb, jelui allen [2] goed te kennen in al jelui eigenschappen! het wordt eerst een hele leegte, die langzaam aan weer geculd word, door al het blijvende van haar bestaan. Gelukkig dat zij zó weinig heeft geleden, en dat ze bij Dick was. Het zijn moeielike weken voor jelui. Tinie in het zieke[?] huis juist toen dit gebeurde, misschien heeft ze het niet eens geweten, en jij verdeeld tussen haar en je moeder. Hoe hoop ik dat het met Tinie goed gaat, ik denk veel aan haar, nu ik zelf zo vanuit mijn bed dat goed en nuttig [?] doen kan. Ik knap intussen weer op, en wacht op de Dr. voor toestemming om weer op te mogen staan. Schrijf nog eens even een kaartje over Tinie. Sterkte voor jelui beiden, een stevige handdruk van tante Rie. [bijgeschreven] kaart gestuurd 31/1 '44 brief geschreven 18/5 '44 Assen, 12 Dec. 1943. Beste Gerard, Het deed mij leed te vernemen dat je Moeder is overleden en zoo onverwachts. Zooals ik je onlangs schreef heb ik haar op haar laatste verjaardag nog bezocht en daar ben ik erg blij om. Zij was toen nog in goede conditie zoover ik kon zien, maar heeft zij wellicht kou gevat op reis naar je broer? Het was een bijzondere vrouw die 'n groot gemeenschapsgevoel bezat en jullie zult haar zeker erg missen, want hoewel zij op zichzelf woonde was zij toch eigenlijk nog het middelpunt van de heele familie. Naar ik zag is zij in Soest ter ruste gelegd - dat dorpje heeft altijd haar liefde bezeten, daar had zij veel vrienden en het is 'n piëteitvolle daad geweest voor de kinderen om dit te doen. 't Spijt mij dat ik niet eerder heb kunnen schrijven maar er is hier al sedert verscheine maanden een broer van Mevrouw (Nordholt van de B.G. - je kent hem wel) met vrouw en 2 kinderen gelogeerd geweest en dat gaf veel drukte. Hij is ziek geweest - er is 'n nier bij hem weggenomen en hij is nog niet heelemaal in orde. Nu Gerard - ik wensch je van harte sterkte - en weest hartelijk gegroet van B[?]. Smeenk Ook m'n hartelijke groeten aan je vrouw 't verlies van je moeder zal ook haar wel leed doen. Bloemendaal 13 Dec. '43 Geachte Heer van den Muyzenberg, In grooten dank heb ik uw pakje ontvangen - langs een omweg, vandaar dit late antwoord. We logeerden nl. een week bij Woutje en Sjoerd. Ik heb daar 't geval gewaschen - het is werkelijk ongeloofelijk wat er afkomt, en Wout vond spoelen na 1 x wasschen niet genoeg en gaf een flink 2de sop: het resultaat was buitengewoon: heerlijk crème! De kwaliteit dito. Bedank uw vrouw hartelijk voor de moeite. Ik hoop van harte, dat ze spoedig weer heelemaal hersteld zal zijn. Het is voor U wel een moeilijke tijd geweest: het heengaan van uw moeder en uw vrouw in 't ziekenhuis. Ik heb uw moeder eens bij Mevr. Overdiep ontmoet; een typische levendige en krachtige vrouw voor haar leeftijd; en juist door die eigenschappen zal voor U allen een dubbel groot verlies zijn. Vroeger nog hoorde ik over haar dikwijls spreken door Piet Jonges. Met hartelijke groeten aan U beiden Uwe J.W. Bos - S.[?] [2x dankkaartjes overlijden] Het valt bezwaarlijk de vele brieven uitvoerig te beantwoorden, derhalve betuig ik U bij deze, mede namens kinderen en kleinkinderen, onzen dank voor Uwe deelneming in het verlies van mijne vrouw Olga, Lilly, Mary van den Muyzenberg, geb. Kiessler. L.W. van den Muyzenberg Wageningen, December 1943. 11

1260 LW en OLM aan GAM in zwarte ordner 0260, uitgetikt 1260 in rode ordner1000

Recommend Documents